Bezorgde
Roolvink
Senaat
op het
roept
matje
Anti-Joodse maatregelen
door kerk goedgekeurd
Regering moet overleg
vertrouwen schenken
Nieuwe Bos wet aanvaard
Mijnbouw Nieuw-Guinea
komt van de grond
Heinrich Grüber verklaart:
Vanavond slotoefening BB. en
E.HB.O. s van Voorschoten
Isolatie in de woningen
kan worden verbeterd
nieuwe leidsche courant
woensdag 17 mei 1961
(Van onze parlementsredactie)
NATUURLIJK kwam het regeringsoptreden tijdens de moeilijkheden
rondom de werktijdverkorting in het bouwbedrijf ter sprake, toen de
Eerste Kamer gisteren de begroting van sociale zaken en volksgezondheid
behandelde. De beide bewindslieden achter de regeringstafel, minister
Van Rooy en staatssecretaris Roolvink kregen, ook van geestverwante
zijde, menig kritisch woord te horen.
Prof. mr. W. F. de Gaay Fortman, die
terzijde opmerkte, dat ook de ambtenaren
moeten delen in de werktijdverkorting
en recht hebben op een behandeling,
gelijk aan die van de werkers in het
bedrijfsleven, verborg zijn ontevreden
heid over de gang van zaken niet. De
a.r. senator gaf toe, dat het werk va
Stichting van de Arbeid en het College
van Rijksbemiddelaars na de invoering
van de vrijere loonvorming moeilijker is
geworden. Ook kon hU zich de bezwaren
tegen de voorstellen van het bouwbedrijf
indenken, omdat uit die voorstellen wei
nig besef voor de sociale gevolgen
de werktijdverkorting sprak.
Onbegrijpelijk vond hij het echter, dat
de regering de ene maand een algemene
maatregel uitgeeft en die de andere
maand weer intrekt. Hü zei het te be
treuren, dat overeenstemming met het
bouwbedrijf niet mogelijk was, zónder
dat het tot het uitgeven van een algemene
aanwijzing kwam.
Uitvoerig zette de hoogleraar de grote
waarde van de overlegorganen in ons
land uiteen. Het overleg tussen overheid,
college en stichting berust op wederzijds
vertrouwen en kan alleen goed werken,
als de drie instanties het in grote lijnen
met elkaar eens zijn. Natuurlijk, gaf hij
toe, heeft de overheid een eigen verant
woordelijkheid, maar het bedrijfsleven
vraagt, dat de regering die eigen verant
woordelijkheid pas beleeft, nadat uitvoe
rig overleg is gepleegd, en niet od onbe
raden wijze.
Prof. De Gaay Fortman meende voorts,
dat men niet moet doen, alsof ons met
de werktijdverkorting een ramp over
komt. Wat de produktiviteit betreft, in
veel bedrijven werd de zaterdag al als
een „rommeldag" beschouwd, waarop
weinig werd geproduceerd. Ook zal menig
ondernemer thans zoeken naar produkti-
viteitsverhogende maatregelen. En wat
ten slotte de vrijetijdsbesteding aangaat,
er komt veel tijd vrij om nuttig werk
te doen, mede tot ontplooiing vaii
gezinsleven.
Juiste toon
Ook de voorzitter van het CNV, d<»
heer C. J. van Mastrigt (c.h.) liet zich
kritisch over de regeringsaanwijzing uit.
Hij betuigde echter ook zijn welgemeend»
waardering voor het bgleid van de beid»
bewindslieden.
Duidelijk bracht de CNV-voorzltter
zijn instemming met de sociaal-econo
mische politiek van de regering tot uit
drukking. Is echter het streven, de
verantwoordelijkheid naar het bedrijfs
leven te verleggen, geslaagd? „Ik zeg
niet, dat het niet geslaagd is, maa
meen, dat én georganiseerd bedrijfs
leven én de beide bewindslieden niet
altijd de juiste toon hebben getroffen.
Ik betreur de moeilijkbeden van de
laatste weken en ook dat met name de
werktijdverkorting de oorzaak ervan zou
zijn. De oorzaak van de spanningen ligt
vooral in het uitgeven van de algemene
aanwijzing door de regering", aldus de
lieer Van Mastrigt. De regering moet haar
j machtsmiddelen zo gebruiken, dat aan
het overleg en het vertrouwen geen
schade wordt toegebracht. „Ik ben ver
heugd, dat wü nu uit de moeilijkheden
zijn."
De rooms-katholieke vakbondsbestuur
der J. A. Middelhuis liet zich in eerste
instantie prijzend uit over de vrijere
loonvorming. „Aan de hand van de uit
komsten valt te constateren, dat het met
het nieuwe systevm niet is misgelopen."
Sprekend over de huidige fase meende
hij, dat er thans argumenten zijn aan te
voeren om de gedetailleerde regelingen
te vervangen door een meer globale toet
sing van de loonvoorstellen.
De heer Middelhuis bleef het jammer
vinden, dat de indruk werd gewekt, dat
een crisis tussen de regering en de Stich
ting van de Arbeid nodig was, alvorens
tot een oplossing van de moeilijkheden
rond de voorstellen van het bouwbedrijf
te komen. „De overlegorganen verdienen
na hun jarenlange arbeid toch wel meer
vertrouwen dan een algemene aanwijzing,
die het overleg verstoort."
De lucht in
„De staatssecretaris heeft het buskruit
niet uitgevonden", zei de socialistische
vakbondsleider C. W. van Wingerden,
„maar hanteert het wel graag. Ons rus
tige volk is echter niet gediend van het
kabaal, dat bij het afsteken van dit vuur
werk gepaard gaat. Hij moet oppassen
dat hij niet zelf mee de lucht in gaat."
Tot het zakelijke deel van zijn betoog
genaderd, zei de heer Van Wingerden niet
veel goede woorden te kunnen opbrengen
over het tempo en de wijze van invoering
van de werktijdverkorting. „Als we zien,
hoe de overheid haar verantwoordelijk
heid heeft menen te moeten hanteren,
staan we versteld van het gebrek aan
inzicht, dat de regering heeft getoond."
Ook het overleg over de loonvorming
lokte kritiek. Het bedrijfsleven heeft
niet haar vrijheid herkregen. De heer
Van Wingerden sprak in dit verband
van „schijndelegatie" van bevoegdhe
den. De overheid blijft ingrijpen met
ge- en verboden.
„In Nederland worden we bedreigd
met een daling van het werknemersaan
deel in het nationaal inkomen. Er zijn
resultaten te zien", constateerde de heer
Van Wingerden mét zijn partijgenoot
Roemers, die hetzelfde in de Tweede
Kamer had gezegd, „maar het had er nog
maar "bij moeten komen, dat dit niet het
geval was. Er waren immers mogelijk-
Kinderbijslag
Uiteraard kreeg minster Van Rooy in
dit vaak boeiende debat ook het nodige
te horen over de op stapel staande kin
derbijslagvoorziening. De c.h. mr. J. van
Bruggen vroeg, of het niet wenselijk zou
=ijn, de loongrens voor de kinderbijslag
verzekering voor de zelfstandigen gelijk
ïe stellen met de loongrens voor de so
ciale verzekeringen. Hilariteit uit de
Kamer lokte de formulering van zijn be
zwaren tegen de verzekeringsplicht voor
ongehuwden. „Ze verzekeren zich tegen
een risico (het hebben van kinderen),
waarop ze wettelijk noch moreel recht
hebben."
Prof. De Gaay Fortman sloot zich hier
bij aan. Hij achtte het ontstaan van een
kabinetscrisis om deze zaak onverant
woord. Wijzend op de vele bezwaren
tegen het huidige wetsontwerp bracht hij
in herinnering, dat onze sociale wetgeving
steeds met bijna algemene instemming
tot stand is gekomen. Voor drie moeilijke
onderdelen suggereerde hij
Allereerst Is splitsing ln de regeling
voor werknemers en zelfstandigen ge
wenst. Voorts dient premieheffing van
ongehuwden te worden afgewezen. Het
solidarlteitsargument gaat hier niet op.
Ten slotte is het de vraag, of men de
regeling voor de zelfstandigen de vorm
van een verzekering moet geven. „Men
komt er niet uit, wanneer men niet aan
vaardt, dat een bijdrage uit de staatskas
noodzakelijk is."
Prof. dr. H. J. Witteveen (lib.) pleitte
een oplossing, die voor zoveel mogelijk
groeperingen aanvaardbaar is. De heei
Van Wingerden was, na al het misbaar,
dat over het wetsontwerp is gemaakt, ge
neigd te zeggen, „dat 't ook nu waarach
tig wel zal gaan, al houd ik wel mijn hart
vast, als deze minister als loods moet
fungeren." Geen van de drie KVP-spre-
kers roerde tijdens dit debat in de hete
kinderblijslagbrei
Nog meer spanning
Weinig optimistisch over de gevolgen
van de werktijdverkorting voor onze na
tionale economie was prof. Witteveen,
De werktijdverkorting zal naar de me
ning van deze knappe liberale econonoom
slechts gedeeltelijk worden inverdiend.
De loonstijging blijkt in verhouding tot
de produktiviteitsstijging toch te ver to
Door de werktijdverkorting neemt
het tekort aan arbeidskrachten toe. Zal
de regering in de tweede fase vai
vrijere loonvorming de toegenomen
spanningen de baas kunnen? De rege
ring had eerder haar standpunt ovei
deze tweede fase moeten bepalen. Ook
zal ze er goed aan doen, tijdig haar
standpunt inzake een volgende huur
verhoging vast te stellen, waarschuwde
prof. Witteveen.
Gezien het tekort aan werkkrachten
zal de emigratie moeten worden afge
remd, meende prof. Witteveen. De ge
dachte, dat het tekort slechts tijdelijk
zal zijn is door de ontwikkeling, die zelfs
een revaluatie nodig maakte, achter
haald. Ook de heer Van Bruggen sprak
zich uit voor het inperken van de emigra-
tiefacillteiten zolang het tekort aan ar
beidskrachten duurt.
De heren Van Wingerden, J. Schipper»
(a.r.) en mr. L. F. H. Regout (kath.v.)
spraken bezorgd over de pendel van
Nederlandse arbeiders naar Duitsland.
Hoewel de vrijheid van de arbeiders In
de keuze van hun werk vrij algemeen
voorop werd gesteld, vroegen de senato
ren toch maatregelen om ongezonde uit
wassen tegen te gaan.
De heer Schipper vroeg aandacht vooi
de betekenis van de bedrijfspensioen
fondsen. Als de A.O.W.-uitkering zou
worden verhoogd, verliest zij de beteke
nis van bodempensioen. De bedrijfspen-
sioenen boeten dan aan belangrijkheid in.
De heer Schipper zag liever, dat even
tueel aanwezige ruimte in de loonsector
aan de bedrijfspensioenfondsen ten goed»
komt.
Gemeenten houden bevoegdheid tot
kapverbod op erven en in tuinen
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
zonder hoofdelijke stemming het
werp-Boswet aangenomen. Dit geschiedde
nadat de regering tijdens een 's och
tends gevoerd binnenskamers overleg
nog enkele wijzigingen in het ontwerp
had aangebracht.
Een van die wijzigingen betrof
kwestie van de schadevergoeding ingeval
van een kapverbod. In het oorspronke
lijke ontwerp stond, dat de door een kap
verbod getroffen eigenaar een „billijke
tegemoetkoming" uit 's Rijks kas kan
krijgen. Op aandrang van de Kamer v
vingen minister Marijnen (landbouw)
staatssecretaris Scholten (o.k.w.) dit door
de bepaling, dat de eigenaar een „naai
billijkheid te bepalen schadevergoeding'
zal ontvangen. De Monumentenwet kent
eenzelfde regeling. De bewindslieden
bleken echter niet bereid de omvang van
schadevergoeding door de rechter te
doen bepalen. Dit behoort tot de taak
de administratie. De Kamer berustte
hierin. De liberaal Den Hartog trok zijn
amendementen in. Slechts de P.v.d.A.-
fractie verklaarde zich tegen de gevon
den oplossing.
De gemeenten houden volgens het
aanvaarde ontwerp de bevoegdheid tot
het uitvaardigen van een kapverbod
geboomte op particuliere erven e
tuinen. Een amendement-Den Hartog
(lib.) om deze bevoegdheid te schrappen-
werd door de Kamer met 91 tegen 35
stemmen verworpen. De fracties stemden
nogal verdeeld. Alleen de P.v.d.A., P.S.P.
C.P.N. waren en bloc tegen. De
standers van het amendement beriepen
zich op de persoonlijke vrijheid van de
eigenaars, de tegenstanders op de auto-
Ie der gemeenten. Minister Marijnen
meende, dat bij een verstandige hante
ring de bevoegdheid tot een kapverbod
rustig aan de lagere publiekrechtelijke
organen kan worden overgelaten. In zijn
Raadslid betrapt
bij het stropen
De 36-jarige Loenense landbouwer,
tevens lid van de Apeldoornse gemeen
teraad F. J. W. is door de politie op
heterdaad bij het stropen betrapt. Er
werd de laatste tijd in de omgeving vrij
dikwijls gestroopt, zodat de politie er een
intensieve controle hield. Toen een van
de Loenense jachtopzieners een strik met
een reegeit ontdekte, werden er posten
uitgezet. De politie kon toen constateren
hoe W. het gestrikte dier benaderde en
met een mes de keel afsneed. Daarna
legde hij het kadaver op een kruiwagen
bracht het over naar de schuur van
i in de nabijheid gelegen woning. In
Loenen heerst over dit geval grote ont
stemming, omdat W. een reegeit heeft
gedood die drachtig was. W. is na ver
hoor waarbij hij ook een ander geval
van stropen toegaf, op vrije voeten ge
steld en zal dezer dagen voor de officier
an justitie worden geleid.
Typiste strooide met
ongedekte clièques
De 25-jarige Amsterdamse typiste S.
I. van der B., heeft in ongeveer 25 Am
sterdamse winkels kledingstukken en an
dere gebruiksgoederen gekocht en deze
betaald met ongedekte cheques van de
gemeentegiro. Dit heeft zij gisteren te
genover de Amsterdamse centrale re
cherche verklaard. De typiste, die sinds
vorige week gesignaleerd was, is in Rot
terdam aangehouden en naar Amsterdam
transport gesteld. Zij zal aan de of
ficier van justitie worden voorgeleid.
schadepost bedraagt volgens mej.
Van der B. acht a negen honderd gulden.
Ik had geen geld en had allerlei dingen
nodig heeft zij de politie medegedeeld.
Het chequeboek bracht haar in de ver
leiding. En met de cheques misleidde ze
25 winkeliers
nota van wijzigingen had de minister
overigens wel enige beperkingen vai
bevoegdheid der gemeenten en provin
cies vastgelegd. Zij zullen geen regelen
mogen stellen voor populieren en wilgen
als wegbeplantingen, evenmin voor
vruchtbomen, kweekgoed en fijnsparren
die bestemd zijn om als kerstbomen te
dienen.
Franse onderscheiding
voor de heer Tyssen
Bjj besluit van 4 april van dit jaar
heeft de Franse regering de heer J. Tys
sen, voorzitter van het Belgische zater
dagvoetbal de orde van officier in de
sportverdienste toegekend.
De heer Fh. Tailleer, voorzitter van
de Franse sectie zaterdagvoetbal, heeft
zijn Belgische collega zaterdagavond tij
dens het diner na afloop van de wed
strijd België—Frankrijk in Gent de ver
sierselen opgespeld.
Verpleegsters
(Van onze parlementsredactie»
Een groot aantal Eerste-Kamer-
leden van bijna alle fracties heeft
gisteren tijdens de behandeling van
de begroting van sociale zaken en
volksgezondheid zijn ernstige onge
rustheid uitgesproken over het
enorme tekort aan verpleegsters
Dit tekort kost mensenlevens, zei
prof. dr. A. Querido (soc.). Woord
voerders van andere partijen slo
ten zich hierbij aan.
Men vroeg, wat de regering
denkt te doen om dit tekort, dat
door de invoering van de vijf
daagse werkweek nog nijpender
wordt, te verminderen. Gevraagd
werd, ernst te maken met de toe
slag voor het onregelmatige werk
van de verpleegsters „Toen in ons
land een tekort aan mijnwerkers
dreigde, nam de regering wel maat
regelen", zei prof. Querido tot mi
nister Van Rooij.
KLM blijft niet
achter in het
luchtverkeer
De KLM heeft bepaald niet de bedoe
ling tot de achterblijvers in het super
sonisch luchtverkeer te behoren. Voor
alsnog zijn wij graag bereid ons met de
DC/8 te „behelpen", als het een beetje
kan ook in een dienst op de westkust
van de Verenigde Staten, zo verklaarde
een woordvoerder van de KLM naar
aanleiding van een mededeling van de
Pan American Airways, dat wellicht
reeds over zes jaren met supersonische
vliegtuigen lijndiensten gevlogen zullen
kunnen worden.
De woordvoerder van de KLM zei,
dat tot dusver niets gebleken is van enige
uze mogelijkheid, dat voor 1970 su-
persone vliegtuigen beschikbaar zullen
zijn. Integendeel, zo vervolgde de woord
voerder, op het zo juist in Montreal ge-
eindigde zogenaamde Supersone sympo
sium, waaraan onder auspiciën van de
I.A.T.A. talrijke luchtvaartmaatschap
pijen, waaronder de KLM en vele gro
te vliegtuigfabrikanten deelnamen, is
duidelijk naar voren gekomen, dat het
naar alle waarschijnlijkheid later zal
worden dan 1970. Dit niet alleen om tech
nische redenen, doch bovendien ook om
financiële.
Luchtvaartgesprek nog
weinig gevorderd
De delegaties van de VS en van Neder
land die, op uitnodiging der VS, in Was
hington bijeen zijn om te komen tot een
hervatting der afgebroken onderhande
lingen over luchtva'artrechten voor de
KLM aan de westkust der VS zijn nog
steeds bezig met inleidende besprekin
gen. Deze besprekingen gaan over de
uitgangspunten voor de hervatting der
eigenlijke onderhandelingen.
Een delegatie van India die zich in de
VS bevond teneinde voor „Air India"
luchtvaartrechten aan de westkust der
VS te krijgen is onverrichterzake ver
trokken. De delegatie van India weigerde
op grond van de tussen de VS en het
Verenigd Koninkrijk in 1947 te Bermuda
gesloten overeenkomst de daarin ver
weven zogenoemde zesde vrijheid te er
kennen als min of meer te behoren bij
de vijfde vrijheid uit de overeenkomst
Chicago in 1944.
ROTTERDAM Voor semi-artsex. is ge
slaagd mej. E Scholte (R'dam) en voor het
Dijkmeijer-Voermans
a jjuijsens (Roermond), G
ild (Stedum), G Grootendorst (Leus
den), W J van Melle (Goes), R van der Veen
(Rotterdam) en G Wilhelmy-Damsté (Den
Haag).
(Van onze parlementsredactie)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de regering gemachtigd een overeen
komst te sluiten met een door drie Ne
derlandse en twee Amerikaanse maat.
schappijen op te richten naamloze ven
nootschap, die zich bezig zal gaan hou
den met de opsporing en ontginning var
ertsen of mineralen in Nederlands Nieuw-
Guinea. De overeenkomst zal voor vijf
enzeventig jaar gelden. De N.V. wordt
in Den Haag opgericht. De ertsen of
mineralen zijn: ijzer, nikkel, kobalt,
chroom, mangaan, pyriet, platinametalen,
goud en zilver. Ze zullen o.m. in het
Cycloopgebergte worden gedolven.
Nieuw-Guinea-raad heeft reeds unaniem
zijn hartelijke instemming met het slui
ten van de overeenkomst betuigd.
Ook de Kamer (met uitzondering var
de CPN) ging er gisteren mee akkoord,
zij het dan dat de socialist Kranenburg
enkele bezwaren had, o.m. tegen het
wegend Nederlandse karakter va
nieuwe onderneming. De staatssecreta
ris voor Nieuw-Guinea, mr. Bot, zei dat
na de teleurstellende ervaringen
laatste jaren nu een nieuw begin met
de mijnbouw op Nieuw-Guinea kan wor
den gemaakt. Er zijn volgens hem geen
aanwijzingen, dat er splijtbaar materiaal
OEGSTGEEST
Gouden huwelijk
Op 17 mei is het 50 jaar geleden dat hot
echtpaar Ouwerkerk, Deutzstraat, in
huwelijk trad. De bruid, Louise Dina
Kruuk, 73. jaar, heeft gistermorgen het
ziekenhuis verlaten. Zij moet nog wel het
bed houden, maar kan de bruiloft toch
thuis vieren. De bruidegom, Johannes
Ouwerkerk, 76 jaar, is nog zeer kras. Na
hun huwelijksfeest begon het echtpaar
een kruidenierszaak in Zoeterwoude,
later in Leiden. Op de Oude Herengracht
had het een groentenzaak. Na al deze
zakelijkheid trad de bruidegom in dienst
bij de psychiatrische inrichtingen als
hoofdtuinman. In deze functie werd hij
na 31 jaren gepensioneerd. Hij heeft
alle tijd voor zijn vogels.
Het bruidspaar heeft nog 1 dochter.
Hun zoon Jan is in 1953 overleden. Er zijn
8 kleinkinderen.
WARMOND
Bungalows
Names de heer Van den Heuvel te
Leiden heeft architect A. van Riet te
Oegstigeest het bouwen van een bunga-
aan de Beatrixlaan opgedragen aan
de firma J. van Riet, Maresingel te
Leiden.
in de bodem zit. Blijkt dat toch het ge
val, dan zal de N".V. er niet over mogen
beschikken, maar de regering.
Aan het slot van de vergadering van
gisteren heeft de Kamer nog een wij
ziging van de Brandweerwet aanvaard,
die voorziet in enkele gebleken leemten.
RIJNSBURG
Christenvrouwen
In de Jeugdhaven houdt de NCVB
vanavond een vergadering. De vereniging
„Nederlands Fabrikaat" zal de leden op
huishoudelijk gebied voorlichten. Tevens
zullen enkele vercnigingsaangclegenhe-
den worden besproken.
TELEVISIE
KROMHOUT-RIJNSBURC
VLIET N.Z. 32 TELEFOON 3710
werd de Duitse predikant Heinrich Grüber gisteren opnieuw onder
worpen aan een kruisverhoor door de verdediger, dr. Servatius, waarbij
het vooral ging om de rol die de Evangelische kerk in nazi-Duitsland
tijdens het Hitlerregiem heeft gespeeld. De getuige gaf toe dat een deel
van de Evangelische kerk de anti-Joodse maatregelen van Hitler in de
eerste jaren van het nazisme had goedgekeurd.
om in zijn functie in de nazi-regering
bleef. Deken Grüber zei, dat de ka
tholieke- en de protestantse kerken
nauw samenwerkten. Ons plan was
voor emigratie en vestiging van de
Joden in Brazilië.
„Tot op de dag van heden weet ik nog
steeds niet waarom iüc werd gearresteerd
en waarom ik ben vrijgelaten."
met een andere geestelijke die in arrest
zaït werd de getuige van Sachseruhausen
naar Dachau gebracht. „Daar ontmoette
ik mijn vriend Niemöller en Duitse, Pool
se, Nederlandse en andere geestelijken.'
„Hoe werd u in Saohsenhausen behan
deld", vroeg Bar'Or. „Mag ik zo vrij zijn
om niet in details te treden. Mijn tanden
werden me uit de mond geslagen en ik
Kep een hartaandoening op, maar mijn
lijden was gering vergeleken met dat
van mijn Joodse vrienden. Zoudt u mij
willen toestaan te spreken over hetgeen
mijn Joodse kameraden hebben geleden",
vroeg getuige Grüber.
„De SS-mannen waren altijd het ergst
s ze dronken waren", aldus het relaas
in getuige Grüber. „Op een nacht werd
de Joden gelast in hun hemd naar buiten
te komen en in de sneeuw te rollen. Toen
de SS-mannen het later zelf koud kre
gen moesten de Joden weer terug naar
hun onverwarmde hutten. Sommige Jo
den kregen longontsteking en stierven.
De gaskamers en het executiepeloton
werd ze bespaard. Men kan zich onmo
gelijk voorstellen wat zich in dit kamp
heeft afgespeeld. In Dante's hel leefde
en inferno maar men kon zich
zijn lot beklagen, maar in deze
hef kon dat niet. Deze hel was nog veel
verraderlijker, er geschiedden daar
wreedheden die door geen. getuigen kun-
worden naverteld maar misschien
zullen deze getuigen kunnen spreken bii
het laatste oordeeL"
Dr. Servatius legde het hof uit dat
hy hierover vragen stelde „omdat de
houding van de evangelische kerk wel
eens grote invloed op de verdachte
gehad zou kunnen hebben." Dr. Ser
vatius las verschillende passages voor
uit een Berlijns evangelisch blad en
vroeg toen aan Grüber: „Heeft Eich-
mann niet overtuigd moeten zijn dat
hij de jui9te weg bewandelde na deze
publikaties gelezen te hebben?"
„Ik wist niet dat de verdachte zijn
morele stelregels putte uit het Berlijnse
evangelische blad," zei de getuige, „hij
indertijd niet eens in Berlijn. Ik
g->ef toe dat er tal van evangelische ge
lovigen waren die verblind waren, maar
s een hemelsbreed verschil tussen
het „Heil Hitler" van de eerste dag"
en de misdaden waarover we voor deze
rechtbank gehoord hebben."
Pogroms
Grüber zei dat de ogen van de evan
gelische gelovigen die aanvankelijk
Hitlergezind waren, geopend werden
toen in november 1938 de pogroms be
gonnen.
De Joden kwamen niet met tientallen
taar met honderdtallen naar mij toe.
Ik zond hen naar de mensen van mijn
gemeente (in Oost-Berlijn). Geen deur
bleef voor hen gesloten. Deken Grüber
zei „geen minachting te koesteren voor
de Amerikaanse Joden, maar dat zU in
bepaald opzidht geèn conitaot hadden met
hetgeen gebeurde."
De getuige werd toen gevraagd naar
e mensen die in overheidsdienst waren,
laar die hem toch hielpen bij zijn werk
voor de Joden. „Wij en onze katholieke
vrienden kwamen in aanraking met Ber-
hard Lösener, maar wij zochten geen
contaot met Wilheflm Stuckart of dr.
Hans Globke. Wij waren over onze on
derhandelingen met Lösener altijd te
vreden, omdat wij in Lösener een man
zagen die bereid en gereed was te hel
pen."
Gearresteerd
Dr. Hans Globke, de omstreden top
adviseur van kanselier Adenauer heeft
verklaard dat hij de vertrouwensman
was van de katholieke kerk en daar-
Dacbau
In Dachau was een kamp waar 700 gees
telijken waren opgesloten, vertelde Grü
ber, „ze waren gewoon onderworpen aan
de grillen van de SS. Als er Iemand was
doodgeschoten dan werd daar verder niet
omgezien, maar als er een schop was
weggeraakt, werd er een rapport ge
schreven."
Het ergste wat hij in Dachau gezien
had, waren de wagonladingen kinder
schoenen die uit het vernietigingskamp
Auschwitz arriveerden. „Dit was het erg-
De oefeningen en cursussen van de
plaatselijke B.B. worden vanavond afge
sloten met een grote slotoefening samet
met de beide E.H.B.O.-verenigingen. Deze
oefening op de terreinen van Huize
Bijdorp staat, wegens ziekte van de heer
Van Schaick, onder leiding van dokter
Vermet.
In afwijkmg van grote oefeningen in
jaren waarbij wat i
de weg getimmerd" werd draagt
deze oefening een meer realistisch ka
rakter, waarbij het accent valt op mas
sale gewondenverzorging en -afvoer. De
burgerij zal van de oefening niet zo heel
veel merken doordat deze op afgesloten
terreinen zal plaats hebben.
Op een gisteravond ten gemeentehuize
gehóuden persconferentie gaf burgemees
ter De Kool een vrij uitvoerige uiteen
zetting van de gewijzigde B.B.-organi-
satie, waardoor deze beter zal kunnen
functioneren.
Er dient minder rekening te worden
gehouden met bombardementen zoals we
die uit de jongste wereldoorlog kennen,
doch meer met de uitwerking van de
moderne atoomwapens. Deze wijziging is
de eerste plaats van invloed op de
bevelvoering in de B.B. doch heeft daar
naast een radicale wijziging tot gevolg
voor de bekende blokploegen: in
nieuwe organisatie zijn deze er niet m
Het accent valt nu op het geven
voorlichting aan de bevolking.
Dienstplichtigen
Burgemeester De Kool gaf ook nog
uiteenzetting van de wijze, waarop de
bevolking als het zover zou komen
wordt gealarmeerd. Ten aanzien vai
dienstplichtigen in dc B.B. merkte de
burgemeester op dat dit jaar een begin
werd gemaakt met het instrueren van
deze dienstplichtigen voor de zgn. A.B.C.-
dienst. Voorlopig werd hiervoor een acht
tal Voorschotense dienstplichtigen opge
roepen. Zij zullen tot taak hebben het
constateren van radioactiviteit en de mate
daarvan.
De heer Van Santen gaf nog een toe
lichting op de oefening die vanavond
gen worden in flats te gaan
wonen, worden ook de klachten over
geluidshinder groter omdat het aan
tal en de sterkte van geluidsbronnen,
als radio, televisie en grammofoon in
niet geringe mate uitbreidt. Over de
bestrijding van deze geluidsoverlast
zijn gisteren op de eerste studiedag
over bouwfysica in Utrecht enkele
interessante aspecten naar voren ge
komen.
Ir. J van den Eijk, hoofd van de af
deling geluid en licht van het instituut
voor gezondheidsteohniek T.N.O., zei in
een lezing over geluidsisolatie in de wo
ningbouw, dat een enquête heeft uitge
wezen, dat er zeer veel klachten zijn
over de luohtgeluidisolatie van de ge
bruikelijke eensteenmuur, maar twee
maal zoveel klachten over hinder via
de vloeren vanuit het trappenhuis.
De hinder van het trappenhuis kan
volgens ir. Van den Eijk sterk vermin
derd worden door de daar heersende
nagalm terug te brengen tot minder
dan 1,5 sec. De geluidsisolatie van de
vloeren is, voorzover het de contactge
luidsisolatie van steenachtige vloeren
betreft, aanzienlijk te verbeteren door
toepassing van zwevende dekvloeren.
Ir. Van den Eijk verklaarde, dat in_
laboratorium en praktijk wordt gezocht
naar nog betere geluidsisolatie, maar
zei hij, dat ook nu al voor een zeer re
delijk bedrag de geluidshinder in de
nieuwbouw kan worden verminderd.
Een voldoende geluidwering tussen de
woningen achtte hij van primair belang.
Over lawaaibestrijding in gebouwen
sprak ir. P. A. dc Lange van dc tech
nisch fysische dienst T.N.O., die o.m.
stelde dat geluidwering tot stand ge
bracht kan worden door het toepassen
van rustige machines en het kiezen van
een verstandige indeling (geen lawaai
ige ruimte naast of boven een hulpbe
hoevende).
Onder een passieve geluidwering ver
staat ir. De Lange het aanbrengen van
zware betonnen vloeren met een simpe
le vloerbedekking. Ook gemetselde tus
senwanden mits vrij van geluidlek-
ken isoleren het luchtgeluid meestal
voldoende, zo zei hij.
wordt gehouden, terwijl de heer Gerth
van Wijk een aantal vragen beant
woordde.
Geslaagd
Onze plaatsgenoot, de heer J. J. van
Leeuwen, is te Leiden geslaagd voor het
artsexamen.
Burgerlijke stand
Geboren; Arend, z v Jan van Egmond
en Bertha van Zijll, Veureeweg 151; Leo-
nardus Petrus Henricus, z v Henricus
Johannes Zonneveld en Elizabeth Jo
hanna Maria van Haasteren, Bijdorp-
straat 61; Mirjam, d v Johannes Marius
Veldhuis en Else Willy Hagen, Frede-
rik Hendriklaan 53; Ellen Gerarda, d v
Arie Nicolaas van der Bijl en Gerardi-
na Anthonia Valk, Jan Pietersz Coen-
straat 8; Arthur Benjamin, z v Dirk
Noordhoek en Helène Heinrich, wa
aohter Rijndijk 44; Nicolaas, z v Corne
lia Sinke en Lydia Thêresia van der
Schrieck, Prins Mauritslaan 20; Marcus
Matthias Johannes, z v Marcus Matthias
Johannes van der Lübbe, en Maria Ca-
tharina Johanna Hartogs, Leidseweg 89;
Robert, z v Hermanus Moerland en Ali-
da van Meygaarden, Bloklaan 3.
Ondertrouwd: Jan Floris Abraham Jo
hannes Berkhout, Voorschoten. Marnix-
straat 9 en Jantiena Margrietha Regina
van der Poel, Voorschoten, Krimkade 71,
datum huwelijk: l juni 1961; Theodorus
Roelf Thoma, Den Helder, Kanaalweg
(Marinekamp) en Gerdina Grebha Men-
gerink, Langenhorststraat 26, Voorscho
ten, huwelijk te Hengelo (O).
Gehuwd: Alexander Dirk Verhoog,
Prof. Asserlaan 18 en Maartje Marie
Rijnsburger, Papelaan 51., adres na hu
welijk: Prof. Asserlaan 18;Reinier Johan.
nes Struive, Alkemade, Voorweg 57 h.
en Cornelia Geertruida van der Poel,
Donklaan 14, adres na huwelijk; Oegst-
geest, Haarlemmer Trekvaart 16; Basti-
aan van Kudjk, Bijdorpstraat 48
Maartje Cornelia van der Heiden, Bij-
dorpstraat 53, adres na huwelijk; Bij
dorpstraat 53.
Overleden: Daniël Hendricus Marinus
Zaalberg, Krimkade 13.
Westertoren Muiderslot
wordt recht gezet
Reeds P. C. Hooft klaagde toen hij
Drost van Muiden was dat de Wester
toren van het Muiderslot scheef stond.
Ook daar zal bij de nu reeds enige jaren
de gang zijnde uitgebreide restau-
vwcrkzaamiheden aan de fundering
van dit bijna zeven eeuwen oude slot
aan worden gedaan. De slotgracht
ligt in verband met de herstelwerkzaam
heden nog steeds droog, maar de taveer-
ingericht in de oude wijnkelder is
geheel gerestaureerd en de oude kerke'
een keuken veranderd. Als de her
stelwerkzaamheden aan de fundering er.
aan de daken gereed zijn, dan kan .het
slot er weer enige tientallen jaren tegen.
Zo deelde slotvoogd Ton Koot gisteren
tij-dens de jaarlijkse persbijeenkomst op
het Muiderslot mee
Het afgelopen jaar heeft het slot
76.150 bezoekers getrokken. Van een
tweetal zeventiende eeuwse sluizen bij
het slot, de stenen beer cn de ooster-
sluis, die deel uitmaakten van de Hol
landse waterlinie, is eerstgenoemde weer
in gebruik gesteld. Dc oostersluis is
echter overbodig geworden.
De slotvoogd heeft ter aanvulling van
het meubilair een viertal zeventiende
eeuwse stoelen verworven, waarbij een
van ebbenhout die van dezelfde makelij
is als de reeds in het slot aanwezige
leunstoel van Hooft.
ste van alles en we stonden daar te kij
ken terwijl ons de tranen over de wan
gen stroomden." Hij vertelde ook van de
medische proeven waaraan tal van kamp
bewoners werden onderworpen. Meestal
waren het mensen die ongeschikt waren
om te werken en ze werden als guinese
biggetjes gebruikt. Ze kregen injecties
met smetstoffen, werden onderworpen
aan proeven in hoge- en lagedrukkamers
onder glazen stolpen en aan andere ex
perimenten.
Hij beschreef de beruchte experimen
ten in Dachau van dr. Sigmund Rasoher
die in februari 1945 in opdracht van
Himmler werd terechtgesteld. Rascher
had nochtans het leven van Grüber gered.
Nadat de getuige in Dachau een hart
aanval had gehad, werd hij uitgekozen
voor een experiment. Hij kwam bij
Rasoher binnen die hem begroette met
het woord „zwijn".
Weer vrij
Grüber had hem gezegd dat Rascher»
grootvader thans in de wereld der waar
heid leefde en rust noch vrede kon vin
den omdat hij wist wat zijn kleinzoon
deed. Plotseling sprak Rascher hem toen
aan met „mijnheer" en liet hem vertrek
ken. Hij zorgde voor een ziekenwagen en
behandelde hem ook daarna voor allerlei
kwalen en gaf een verklaring af dat hij
niet langer geschikt was voor verblijf in
een concentratiekamp. Kort nadien, in
juni 1943, werd Grüber vrijgelaten en tot
het eind van de oorlog woonde hij in
Deken Heinrich Grüber.
Berlijn waar hij thans deken is van d»
Marienkirche, de kathedraal van de Lu
therse kerk.
Dr. Rascher had zich destijds tegen
over een krijgsgevangen Brits officier er
op laten voorstaan dat hij de uitvinder
in de gaskamers was geweest.
Na terugkeer uit het concentratiekamp
Dachau was Grüber een gebroken man
die zelfs geen trap kon oplopen. Maar na
zijn vrijlating wist Grüber toch weer
oontact op te nemen met zijn vroegere
helpers.
Daarna gaf dr. Servatius de wens te
kennen de getuige enige vragen te stel
len. „Als ik het goed heb begrepen, zei
Eichmann in zijn gesprekken met u altijd
„nee" of „u moet nog wat wachten". Had
u de indruk dat hij in het laatste geval
overleg moest plegen met superieuren?"
„Ik had altijd de Indruk dat hü met
superieuren geen overleg hoefde te ple
gen en zelf beslissingen kon nemen. Ik
weet niet of dat de indruk was die hü
opzettelük óp my wilde maken maar in
ieder geval kreeg ik die Indruk."
Fietser
Grüber beschreef Eichmann als een
fietser, een man die naar beneden trapt
maar met het bovenlichaam buigt. „Die
trappen naar beneden hebben we ge
voeld", zei hy.
Daarna vroeg dr. Servatius of de ge
tuige getracht had Eichmann met preken
te beïnvloeden. Grüber zei dat hy Eich
mann voorgehouden had dat daden be
langrijker zyn dan woorden en dat hij
de beklaagde ook wel eens zyn gevoelens
als geestelijke had uiteengezet. Op een
keer had Eichmann hem gevraagd waar
om hij zich toch zo inspande voor de
Joden. „De God die ik vereer," zo had
Grüber toen gezegd, „heeft mij opgedra
gen „ga en doe zoals Hy."
Dr. Servatius vroeg verder waaruit
Grüber had afgeleid dat Eichmann zo'n
intense haat tegen de Joden had.
„Wat heeft hy u gezegd waaruit u dat
kon afleiden", vroeg de verdediger.
„Dat wordt niet alleen uit woorden af
geleid maar ook uit daden," zei Grüber.
„Ik daoht er niet alleen zelf zo over maar
mijn vrouw ook."
Aan het eind van zijn getuigenverkla
ring zei Grüber nog dat, als andere lan
den meer begrip hadden getoond voor het
lot van de Joden onder Hitier, „fniljoe-
nen mensenlevens gered hadden kunnen
worden."
Verloofden door
trein gedood
Op een onbewaakte spoorwegovergang
in Mierlo-Hout (gemeente Mierlo) is
gisteravond omstreeks acht uur een per
sonenauto door een trein gegrepen. De
twee inzittenden van de auto, de 35-jarige
J. van Gerwen uit Mierlo-Hout en zyn
17-jarige verloofde G. Stoukes, waren op
slag dood. Zij waren van plan binnen
kort te trouwen.
Het baanvak Eindhoven—Helmond was
drie kwartier versperd. De treinreizigers
moesten met bussen worden vervoerd.
Acht maanden voor
PTT-besteller
Tot acht maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest, waarvan vier voor
waardelijk met een proeftijd van drie
jaar veroordeelde de rechtbank in Utrecht
gisteren de gewezen PTT-besteller E. G
M. te Zeist wegens het zich opzettelijk
toeeigenen van hem ter bezorging toe
vertrouwde poststukken. Op verschillen
de tijdstippen in het vorig cn ook nog
dit jaar hield hy poststukken achter
opende deze. De meestal niet büzon-
der waardevolle reclameartikelen daaruit
gaf hij ten geschenke aan zijn meisje.
Een totaal bedrag aan geld van om
streeks 275 behield hij voor zichzelf
De officier van Justitie had negen maan
den gevangenisstraf met aftrek geëist,
waarvan drie voorwaardelyk.
