VAKANTIESPREIDING
Zwarte zenders oorzaak
vliegrampen
van
Minder geslaagd dan
voorgaande jaren
Partij van de arbeid
in Nieuw-Guinea
Voor Frysk Orkest is subsidie
ook wel eens een
straf
Tekort aan timmerlieden
laat zich sterk voelen
Nieuwe invasie op Cuba
binnen een half jaar'
Maatregelen
tegen piraten
Rijksmiddelen
vloeiden ruim
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
11
MAANDAG 8 MEI 1961
(Van een onzer verslaggevers)
TAE NEDERLANDER viert vakantie op een kluitje. In één maand tijd
zal hij er dat is de verwachting voor dit jaar op uittrekken.
Vakantiespreiding? Dit jaar minder dan in de voorgaande jaren. De
oommissie vakantiespreiding van de Stichting Recreatie zegt er zelfs dit
van: we maken ons zorgen, we zijn verder van huis dan in 1949 toen wij
met ons werk starttenVan spreiding zal er deze zom^r bitter weinig
komen, weet de commissie. Kon vorige jaren de stroom van Nederlandse
toeristen, die hun vrije weken in eigen land doorbrachten, nog over zo'n
vijf, zes weken worden gespreid, dit jaar zullen de vakanties opnieuw een
piek vertonen.
De drukte zal geconcentreerd zijn
in de periode van 24 juli tot 14 augus
tus, de vakanties van de bouwvak
arbeiders boven en beneden de rivie
ren. Drie korte weken, waarin een
groot gedeelte van vakantievierend
Nederland de woonplaats zal verla
ten om vertier enrust te zoe
ken in een land, dat in deze tijd nau
welijks nog ruimte daarvoor heeft.
Zorg
en
„We zien de komende zomer met zorg
tegemoet", zegt de commissie, die al
twaalf jaar ijvert voor een oplossing
van het probleem van 'de gespreide va
kantie. ,,Het bouwbedrijf heeft op het
laatste ogenblik roet in het eten ge—
Voor het eerst krijgen de bouwvak
ken namelijk twee weken aaneen vrij
af. Boven de grote rivieren van 24 juli
tot 7 augustus en daar beneden van 31
juli tot 14 augustus. Dat wil zeggen, dat
de vakanties in deze bedrijfssector züd
geconcentreerd in drie weken.
De commissie vindt dit dadrom te
leurstellend, omdat juist de bouwvakan-
ties tot nu toe in vele gevallen richtlij
nen. zijn geweest voor de scholen. Al
thans: de commissie adviseerde de scho
len steeds zich aan te sluiten bij deze
vakanties.
Een ovenals vorig jaar heeft zij ook
dit jaar de scholen verzocht op 10 juli
(de datum waarop vorig jaar de bouw
vakkers mot vakantie gingen) vrijaf te
geven.
Na de jongste beslissing van de be-
drijfsraad voor hot bouwbedrijf is er In
onderwijskringen echter verzet gerezen
tegen handhaving van deze datum. Re
den: men vreest moeilijkheden in de
bouwvakgezinnen.
Bindend
Waarom aansluiting van schoolvakan
ties bij die van het bouwbedrijf? Omdat
dit de enige bedrijfstak is, die een bin
dende vakantieregeling voor het hele
land kan vaststellen. En bovendien om
dat een zo groot aantal werknemers in
deze bedrijfstak (met alle toeleverings
bedrijven) werkzaam is.
Dit jaar heeft het echter weinig zin
voor de scholen om zich naar de bouw-
vakanties te richten, omdat dit vanwe
ge de geconcentreerde vrije weken de
moeilijkheden maar zou vergroten.
In tegenstelling tot vorige jaren.
In I960 waren de bouwvakanties nog
zo geregeld, dat de eerste groep boven
de grote rivieren op 10 juli vrijaf kre
gen (toen nog voor negen dagen). Drie
weken later ging de tweede groep met
vakantie. De twee tussenliggende „loze
weken" werden geadviseerd aan de
collectief sluitende bedrijven. Op deze
manier kreeg men een spreiding van
tenminste al v(jf weken.
Medewerking
De commissie (waarin onderwijs, be
drijfsleven, vervoersorganisaties, A.N.
W.B. en AN.V.V. zijn vertegenwoor
digd) verheelt echter niet dat ook toen
de toestand nog verre van ideaal was
Met name omdat slechts een teleurstel
lend percentage van de scholen hun
medewerking verleende.
Zo werden vorig jaar in tien gemeen
ten met meer dan 100.000 inwoners 1686
scholen aangeschreven. In totaal gaven
slechts 697 scholen steun (41,4 pet.)703
scholen (75 pet.) hielden zich niet aan
het voorstel.
Dit is ook een van de redenen ge
weest, waarom de bedrijfsraad voor het
bouwbedrijf dit jaar heeft besloten het
begin van de vakanties naar een latere
datum te verschuiven. Een andere reden
was het feit dat verscheidene grotere
bouwbedrijven werken zowel boven als
beneden de grote rivieren in uitvoering
hebben.
Dit betekent dat de kantoren van de
ze ondernemingen zowel tijdens de va
kanties voor het zuiden èn die voor het
noorden geopend zouden moeten zijn. of
wel vier weken lang. Door de vakanties
met een week te laten overlappen heeft
men deze maand nu weten terug te
brengen tot drie weken. Een maatregel
die elke poging tot vakantiespreiding
ernstig afbreuk doet.
Moeilijkheden
„We zün in het slob geraakt", vindt
de commissie. „We zijn weer bij het
punt van uitgang. De kans is groot dat
het dit jaar één grote warboel wordt.
Temeer omdat het aantal vakantiegan
gers nog elk jaar stijgt. Veertig procent
van de Nederlandse bevolking heeft het
afgelopen jaar de vakantie binnen de
landsgrenzen doorgebracht. En wanneer
die veertig procent wordt geconcen
treerd in drie, zeg vier weken, dan ligt
wel voor de hand dat ernstige moeilijk
heden kunnen worden verwacht."
Er gaan stemmen op, die zeggen:
laat er een wettelijke regeling voor de
schoolvakanties komen. Dat is zelfs al
eens aan de minister gevraagd. Maar
die wil die regeling liever op basis van
vrijwilligheid.
Beschamend
De vice-voorzitter van de AN.W.B.,
de heer P. F. Zimmerman, heeft het be-
beschamend genoemd, dat
na twaalf jaar voor va
kantiespreiding te hebben geijverd dit
jaar heeft moeten verklaren, dat alle
pogingen om medewerking te krijgen
van de onderwijsinstanties en het be
drijfsleven ten slotte in een impasse
zijn geraakt.
„Beschamend niet voor de commis
sie, maar voor hen, die het grote socia
le èn economische belang van een rede
lijke vakantiespreidlng niet inzien", al
dus de heer Zimmerman.
„Het hgt voor de hand", zegt de heer
Zimmerman, „dat de vakantie-aci
modatie economisch geëxploiteerd kan
worden en dus goedkoper kan zijn als
het vakantieseizoen kam worden ver
lengd. En niet alleen de verblijfsaccom-
modatie, hetzelfde geldt voor de ver
voersbedrijven, de reis- en verkeers
bureaus en de vermaakindustrie."
Om tot een redelijke spreiding van de
vakanties te komen, zullen drie belang
rijke hindernissen moeten worden ge
nomen: het onderwijs, de collectieve va
kanties van bedrijven ende zucht
naar gezelligheid van talloze vakantie
gangers.
„Dat het niet eenvoudig is", aldus de
heer Zimmerman, „om de schoolvakan
ties te spreiden over drie maanden en
nog minder eenvoudig om ze even
als bijvoorbeeld in Frankrijk te ver
lengen tot drie maanden, is duidelijk.
Maar een land, dat op onderwijsgebied
mammoetwet kan verwerkelijken,
moet ook deze moeilijkheden kunnen
oplossen. Hoofdzaak is, dat de steeds
dringerder wordende noodzaak van een
vérgaande vakantiespreid'inig in voldoen
de mate door de onderwijsautoriteiten
wordt ingezien."
Over de collectieve bedrijfsvakanties
zegt de heer Zimmerman: „afgezien
van het feit, dat uit ervaringen in
buitenland is gebleken, dat een bedrijfs
sluiting lang niet altijd de meest doel
matige methode is om vakantie te ge
ven, vraag ik mij af of deze bedrijven
zich wel ten volle bewust zijn van
feit, dat hun collectieve sluiting bete
kent, dat bedrijven die betrokken zyn
bij het toerisme, slechts voor enkele
ken op topcapaciteit kunnen werken.
„Dat is inefficiënt. Vakantieganger.-:
kunnen daarover meepraten als zij den-
aan de hoge prijzen voor vakantie-
accommodatie gedurende schoolvakan
ties."
De derde hindernis is de neiging
tn tienduizenden vakantiegangers
juist de drukte en de gezelligheid te
zoeken. De periode van 15 juli tot
15 augustus is voor hen favoriet
dat het dan overal zo gezellig is."
Alleen zijn, is een ergernis voor deze
vakantiegangers. Zij zoeken het vertier,
de massa. Men kent ze wel, de zgn
bermtoeristen, de mensen die zich juist
op hun gemak voelen daar waar leven
Met goedgerichte propaganda zou de
ze categorie wellicht bewerkt kunnen
worden. Maar afgezien daarvan zal ook
voor hen bij een ruimere spreiding het
vinden van die „gezellige" vakantie ge
makkelijker worden.
Spook
Vaikantiespreiding. Het is een spook
van de Stichting Recreatie (en niet al
léén van de stichting). De Nederlander
schijnt er niet aan te willen. Augustus
blijft de vakantiemaand. Dat lijkt zo in
geworteld te zijn.
Ondanks het feit, dat en weerkun
digen zijn het daarover eens deze
maand wat het weer betreft zeker niet
de gunstigste vakantieperiode is. Onder
zoekingen hebben uitgewezen dat juni
en juli minder regen hebben dan
Waarom blijft augustus dan nog
steeds dé vakantiemaand heten en trek
ken bij voorkeur velen er dan op uit?
Zou Ijjierin, behalve een flinke dosis
conservatisme, ook niet de pschylogi-
sche reden een rol spelen dat men
vakantie maar al te graag uitstelt i
te kunnen zeggen dat men deze nog
het vooruitzicht heeft?
Samenloop
Lang zal deze toestand niet kunnen
blijven bestaan. Het aantal toeristen
neemt ieder jaar toe. De ruimte
eigen land niet. Daarom moet worden
gespreid. Hoe het deze zomer zal wor
den is nog niet met zekerheid te zeggen,
maar alle verwachtingen zijn zeer on
gunstig.
Een hoogseizoen van drie korte we
ken. met daarvoor en daarna nog een
minder drukke week. In totaal vyf
„koortsweken".
Een ongelukkige samenloop van
slandigheden is daarbij, dat ook de
beiders uit de Duitse industriegebieden
Rheinland en Westfalen juist in deze
periode met vakantie gaan en wel
een belangrijk gedeelte naar de Neder
landse kust. En dat betekent een en-
me opeenhoping van vakantiegangers.
Wellicht zal de gang van zaken
deze zomer vele toeristen meer dan
voorheen het besef doen bijbrengen,
dat dit in ons kleine land niet langer
gaat. En dat er gespreid zal moeten
worden, ook al is het dan maar i
.twee maanden.
Merkwaardige uitspraken van
Nederlanders te Hollandia
TN Nederlands Nieuw-Guinea wordt volgens de correspondent van Ass.
Press Hal McClure gesproken over oprichting van een Partij van de
Arbeid. Een aantal Papoea's had hiervoor belangstelling en zij hebben dit
besproken met Nederlandse parlementsleden dier partij, toen deze de
opening van de Nieuw-Guinearaad bijwoonden.
Volgens McClure bestaan er aanwij
zingen, dat een anti-Nederlandse bewe
ging verre van onderdrukt is. Hij noemt
de reeds bekende partij voor de bevrij
ding van Indonesisch Irian, waarvan dt
leider Benjamin Feloeboen onlangs ver
oordeeld werd en het eveneens bekende
leger van de moedige paradijsvogel,
waarvan de leiders merendeels Indo
nesische onderwijzers waren.
In een lang artikel vervlecht hij een
aantal uitspraken in Nieuw-Guinea tus
sen zijn beschouwingen, in de eerste
plaats de later tegengesproken aan mr.
Th H. Bot toegeschreven verklaring, dat
Nieuw-Guinea slechts
1000 man zou kunnen
Een Nederlands ambtenaar zou hebben
verzucht: „Konden wij ons maar
oord ontdoen zonder ons gezicht
liezen of het af te staan aan Indonesië".
Een journalist (nationaliteit
noemd) te Hollandia merkte op: Als
slechts 23 infiltranten zo veel moeitt
gaven, wat zou er dan gebeuren als ei
honderden of duizenden zouden landen'
Een marine-officier gaf toe: Indonesië
behoeft slechts Hollandia en onze vloot-
basis Biak te veroveren en de oorlog zot
afgelopen zijn.
Gouverneur dr. P. J. Platteel ant
woordde op de vraag of er oorlog zot
komen: „Wie kan het weten? Sukarno
is een gokker. Dat zijn de Nederlanders
niet. Normaliter begmt een oorlog niet
zonder een voorafgaande schatting van
manschappen, oorlogsmateriaal, vliegtui-
;n schepen van de tegenstanders,
de Indonesiërs denken niet volgens
deze logische lijnen en men weet van een
dictator nooit wat hij zal doen. Hij zou
gemakkelijk op een knop kunnen druk
ken, en voor zijn volk een vertoning
geven, waaraan hij in zijn eigen land
niet kan beginnen.
"flaar aanleiding van de Indonesische
bewering, dat Sukarno's mannen overal
goede ontvangst zouden vinden,
snauwde een Nederlands ambtenaar:
„Onzin. De Papoea's hebben de infiltran-
:n aan de politie overgeleverd.
De meeste waarnemers zijn volgens
McClure van mening, dat de bergbewo-
het binnenland er zich onmoge
lijk veel van kunnen aantrekken,
Een Nederlands journalist zeide: „Wij
jn 20 jaar te laat. Wij hadden de men-
_jn direct na de oorlog hun onafhanke
lijkheid moeten geven. Nu bestaat er
grote kans. dat ze het gebied toch ver
liezen". „Alleep onze trots houdt ons
hier", verzuchtte een regeringsambtenaar
te Hollandia. „Als we maar een manier
wisten om ons elegant terug te trekken."
De meeste zegslieden uit regerings
kringen verklaren volgens McClure dat
men vasthoudt aan de huidige politiek
om de Papoea's voor te bereiden op o
neming van het gezag. „Om u de w
heid te zeggen", merkte een Nederlands
functionaris met een brede glimlach op,
„Sukarno zou zijn verdiende loon krij
gen als we het eiland eenvoudig
hem overlieten".
Een deskundige zeide: „De Nederland
se autoriteiten plachten te spreken var
overdracht van het bestuur aan de Pa
poea's over 20 of 30 jaar. Thans zeggen
zij tien jaa*- Het is vreemd".
Een van de weinige Papoea-intellec
tuelen geloofde persoonlijk niet dat ei
een oorlog op handen is. „Indonesië zal
doorgaan met het zenden van guerrilla-
benden om verwarring en vrees onder
mijn volk te zaaien", zeide hij en drong
aan op een zo snel mogelijke vorming
van een Papoea-leger onder auspiciën
van de Nederlanders.
Een Papoea-lid van de raad op Biak
zeide: „Wij zijn bevreesd voor een Indo
nesische aanval. Wy hier op het westelijk
gedeelte van het eiland staan ten slotte
aan het front". Ook hij meende dat de
Nederlandse strijdkrachten niet sterk ge
noeg waren en dat men een beroep
moeten doen op de Papoea's zelf.
Het Britse tijdschrift The Economist
meent, dat er twee redenen zijn, wa;
Indonesië Nederlands Nieuw-Guinea moet
krijgen, ten eerste omdat Indonesië mili
tair veel sterker is, ten tweede omdat
'n stroom van kritiek is v. vooraanstaande
Nederlanders op het beleid hunner rege
ring. Voorts zou de zelfbeschikking
waarschijnlijk nog meer onrust veroor
zaken omdat een onder eigen bestuur
staand westelijk Nieuw-Guinea zonder
militaire steun van Nederland zwaa
Australië zou moeten steunen. Het blad
ziet geen oplossing daar de dwaasheid
van Indonesië gelijke tred houdt met de
koppigheid van Nederland. Het blad
meent, dat de Nedelanders het gebied
maar moeten overdragen.
Gouverneur Platteel
vertrokken
Gouverneur cn mevrouw Platteel van
Nederlands Nieuw-Guinea zijn heden
morgen uit Hollandia naar Biak ver
trokken. Zij zullen zich vandaar niet
rechtstreeks naar Nederland begeven
doch eerst de Fhilippynen en Hongkong
aandoen, vanwaar zij over de Verenigde
Staten zullen reizen om in de loop van
Juni in Nederland aan te komen. Dr.
P. J. Platteel zal over vier maanden
naar Nieuw-Guinea terugkeren.
De 37-jarige mijnwerker M. G. J.
van der Ven uit Gemert is gistermiddag
met zijn auto op de niet beveiligde
weg in de Heihoekstraat in Oss onder
een trein gekomen. Hij was op slag dood.
Een oude boerderij in Wyohen (bij
Nijmegen) is gistermiddag afgebrand.
Man, vrouw en dertien kinderen van het
gezin P. Jansen werden hierdoor dakloos.
De Westduitse oud-minister voor
kwesties geheel Duitsland betreffende,
Jakob Kaiser, is op 73-jarige leeftijd over-
Verplichte concerten
voor handjevol
mensen in dorpen
Den Haag en Leeuwarden
elkaar scheiden. Een afstand die in
enkele uren valt te overbruggen,
doch tevens een afstand die nimmer
te overbruggen valt. Want in Fries
land denkt en doet men anders, men
spreekt (onder elkaar) een eigen taal,
kortom, komt men voor het eerst in
het noorden, dan krijgt men veel
nieuwe indrukken te verwerken.
Alfred Salten, de energieke en
bekwame dirigent van het Frysk
Orkest en het befaamde Leeu
warder Bachkoor.
Spanning op de arbeidsmarkt
In april is, zoals gemeld, de gere
gistreerde arbeidsreserve van 34.970
tot 28.640 mannen afgenomen. De be
zetting van de aanvullende werken
daalde met 2130 mannen, zodat het
aantal werkloze mannen met 4190
verminderde en het voor het normale
seizoen gecorrigeerde werkloosheids
cijfer een stijging te zien gaf van
30.000 tot 32.000.
Hieruit mag echter geen neiging tot
ontspanning van de arbeidsmarkt wor
den afgeleid, zo heeft het ministerie
van sqciale zaken en volksgezondheid
bekendgemaakt. Door het zachte voor-
Maatschappiinieuws
Bank van Ned. Gemeenten sloot in het
eerste kwartaal voor f 384.3(vorig jaar
332.2) miljoen af aan overeenkomsten
voor op te nemen vaste geldleningen
waarvan f 100(200) min. afkomstig van
de publieke en f 234.3(132.2) min. van de
onderhandse kapitaalmarkt; aangeboden
werd f 356.2(376,2) min. aan gemeenten,
waarvan f 217,4(325,2) min. voor nieuwe
kapitaalswerken en f 138.8(51) min. voor
consolidatie van oude vlottende schuld.
Koninklijke Verkade Fabrieken zal 2
mei 75 jaar bestaan, vieren in de Expo-
hal te Hilversum; personeel in 1886 13.
thans 2500; men begon met brood, kort
daarna beschuit, dat verpakt verzonden
werd ook naar het buitenland: enkele
later wasinelichten, vervolgens choco
later waxinelichten,. vervolgens choco
lade; thans wordt uitgevoerd naar alle
werelddelen; het vloeroppervlak steeg
van 0,13 tot 6 ha; het bedrijf bleef een
Zaanse familievennootschap en de direc
tie besbaat uit 5 Verkades.
Amsterdamschc Rijtulgmy.: Bedrijvig
heid in alle geledingen uitgebreid: voor-
iellg exploitatiesaldo ƒ1,3 (vorig jaar
1,12) miljoen; winst na interest, afschrij
ving. enz. ƒ738.729 (647.111); dividend-
voorstel 12 (9) pet, waarvan desgewenst
10 pet m aandelen; exploitatiekos
ten belangrijk hoger; magazijn en filiaal
te Haarlem droegen vooral tot betere
winst bij en resultaten van verhuur van
personen- en vrachtauto's weder beter:
oe-sineelsverloop uiterst gering.
Apeldoornsche Netten: Daar quorum
ontbrak voor statutenwijziging, is een
tweede vergadering nodig op 24 mei.
jaarsweer is de seizoenwerkgelegenheid
in verschillende sectoren vroeg begon
nen, zodat de daling van de werkloos
heid, die normaliter in april zou vallen,
reeds in februari en maart inzette. Boven
dien wijst de sterke toeneming vai
vraag naar arbeidskrachten zeker niet
op een ontspanning.
De bouwactiviteit is in april sterk
toegenomen, mede door het in uitvoe
ring komen van nieuwe objecten. De
toenemende vraag naar bouwvakarbei
ders was het grootst in de burgerlijke
en utiliteitsbouw. In verscheidene delen
van ons land is de bouwmarkt sterk
gespannen, waarbij het tekort aan tim
merlieden het grootst is. In de grens
provincies wordt de spanning deels be
ïnvloed door de toenemende trek var
arbeidskrachten, onder wie veel bouw
vakarbeiders naar Duitsland.
Als gevolg van het gebrek aan ar
beidskrachten is de produktie in de bak
steenindustrie te gering om aan de grote
vraag naar metselstenen te voldoen. De
berichten over stagnatie in de uitvoering
van bouwwerken tengevolge van gebrek
aan metselstenen nemen toe.
De sterke expansie van de metaalnij
verheid zette zich in april voort. De
tekorten namen verder toe. Er heerst
grote activiteit in vrijwel alle sectoren
van de metaalnijverheid, ook in
scheepsbouw.
De seizoenwerkloosheid heeft thans
nagenoeg haar minimum bereikt; onder
invloed van het seizoen alsmede va
conjunctuur geven ook de andere werk-
loosheidsvormen enige daling te zie:
Friesland bevindt zich in een over
gangsperiode. Van platteland is men
bezig over te schakelen naar industria
lisatie. Dat zal meebrengen, dat de in-
:rs uit hun isolement zullen geraken,
nen geconfronteerd zal worden met
de aspecten van economische, sociale,
technische en culturele ontwikkelingen
die wij in het Westen van het land
reeds lang als vanzelfsprekend aannemen
Natuurlijk zijn plaatsen als Leauwarden
(met zijn 80.000 inwoners), Sneek, Drach-
;n Heereveen reeds zo ver, doch op
het land is men dikwijls nog ver ach
ter. Bij een bezoek aan Friesland was
i staat een onderdeel van het cultu
rele leven van nabij mee te maken.
Naast een bloeiend koorleven heeft men
daar n.l. het Frysk Orkest, een jong
ensemble dat de voortvarendheid en hel
enthousiasme van de jeugdige jaren op
overrompelende wijze naar buiten uit
draagt: een orkest dat bezig is
goede plaats in te namen in de rij
elf Nederlandse symfonie-orkesten.
Oprichting
Het Frysk Orïcest werd in 1945 weder-
n opgericht als voortzetting van wa'
als dilettanten-orkest was begonnen. Ge
groeid uit een klein ensemble dat koor
uitvoeringen begeleidde en namen hac
als Stedelijke Orkest en Ljouwerter Or
kest Forban. Langzaam aan ontwikkel
de het zich tot een werkelijk orkest,
men verkreeg subsidie, men gaf eigen
concerten en benoemde na Willem Zon
derland in 1949 Kor Ket tot dirigent.
Slechts zes jaren had Ket de leiding, in
1955 overleed hij. Met de benoeming var
Alfred Salten deed men een goede keu
ze. Niet alleen kreeg men hier een mar
van de praktijk, hij was o.a. dirigent
van de Fritz Hirsch operette, doch ook
een veelzijdig en bekwaam musicus. Bo
vendien een verdienstelijk componist,
waarbij we in de eerste plaats denken
aan de bijzonder geslaagde feestcompo-
sitie „Musica per Musica". Alfred Sal
ten is in Leeuwarden tevens dirigent var
het befaamde Bach-koor en de samen
werking tussen het Frysk Orkest en he'
koor is perfect. Niet minder dan zever
maal per jaar geeft men op zondagmid
dag een uitvoering, van twee Bach-Can-
tates en de kerk, die dan vrij toeganke
lijk is, zit dan stampvol. De inw(
van Leeuwarden zijn bijzonder grote
Bach-liefhebbers.
Naamsverwarring
Zonder dat men 't uitspreekt blijkt
toch dat men de naamsverandering
de Groningse Orkest vereniging met
wondering heeft vernomen. Wat wil
het geval? Men wijzigde de naam
dit ensemble in „Noordelijk Filharmo
nisch Orkest", in feite een onjuiste be
naming omdat het Frysk Orkest toch
ook „noordelijk" is. Men hoopt nu
dat de naam alsnog een wijziging zal
ondergaan, juist omdat het Groningse
Orkest crt>k in Leeuwarden een welkome
gast is.
Er bestond in Friesland geen muziek
traditie en men heeft de programmering
dan ook langzaam moeten opbouwen
Momenteel staan de werken uit het
klassieke repertoire op de programma'
naast composities als Straw insky's Pe
troechka-suite. Concert voor Orkest-van
Bartók, Ricercare van Andriessen, Suite
voor strijkorkest van Van Otterloo
Dat het Frysk Orkest momenteel r
kaal en technisch een behoorlijke hoogte
heeft bereikt, blijkt wel uit het feit dat
de meest vooraanstaande solisten sa:
werkten. We noemen daarvan Arthur
Grumiaux, Herman Krebbers, Ingrid
55
Wellicht binnen een half jaar zai
een nieuwe invasie op Cuba worden
uitgevoerd, aldus heeft dr. José Ig-
nacio Rasco, hoofd van de voorlich
tingsdienst van het Cubaanse demo-
Vermoeden in West-Duitsland:
(Van onze correspondent in Bonn)
IN enkele weken tijds zijn boven de
Bondsrepubliek vier straaljagers
van het type F 84 neergestort In
totaal deden zich in West-Duitsland
in het eerste kwartaal van dit jaar
41 vliegtuigongevallen voor, waar
van het ergste was, dat met de
Tsjechoslowaakse Hjoesjin, die boven
Middelfranken verongelukte, waarbij
op 28 maart 52 mensen de dood
vonden. Zijn „zwarte radiozenders",
die in elkaar zijn geschroefd en wor
den bediend door radio-amateurs
daaraan ten dele wellicht schuld?
De „Oberpostdirektion" in Hamburg
acht het in ieder geval mogelijk en
wil in de toekomst een hardhandiger
optreden tegen etherpiraten.
Aanleiding tot dit afschuwelijke ver
moeden was de ontdekking kortgeleden
van een ganse „ring" van radio-amateurs,
scholieren van 15 tot 17 jaren die zend-
installaties hadden gebouwd en onder
de naam: „Radio Rahlstedt" program
ma's uitzonden. Ook in het f.m.-golfbe-
reik zonden óe jongelui vrolijke pro
gramma's uit Daarmede stoorden zij
ernstig het overige verkeer in het ultra-
kortegolf-bereik, dat zó vol zenders ls.
dat er voor „illegalen" geen plaats
In het ultrakortegolf-bereik wordt ge
zonden door de haven- en loodsdiensten
van Hamburg, door de politie (ten be
hoeve van haar patrouillewagens), door
de brandweer en door de mobilifoon-
taxi's. Verder nog door de binnenscheep
vaart. de douane, de bedrijfstelefoon der
„Bundesbahn", de Bundeswehr. de radio
en televisie en de verkeersdienst der
civiele luchtvaart. Vooral voor het lucht
verkeer is de ultrakortegolf ^verbinding
tussen vliegtuig en verkeerstoren tijdens
start en land mg van het allergrootste
gewicht. Daarbij staat de veiligheid van
bemanning en passagires op'het spel.
De radio-meetdienst van de Westduit
se P.T.T. heeft moeten vaststellen, dat
in de laatste tijd het ultrakortcgoifver-
keer van de luchthaven Fuhlsbuttel naar
inkomende vliegtuigen door „zwarte
zenders" dermate werd gestoord, dat
er geen verbinding meer tot stand kon
worden gebracht. Het was, aldus P.T.T..
een geluk, dat het op d/ie dagen toeval
lig zulk prachtig weer was. zodat de
vliegtuigen het ook zonder ultrakorte-
golf-aanwijzingen konden stellen cn de
veilige luchthaven bereiken, aangezien
de piloten „op zicht" konden vliegen.
„Hert bedienen van een illegale radio
zender is geen z.g. cavaliersdelict meer,
dat een lichte bestraffing verdient", zo
heeft de „Oberpostdirektion" Hamburg
verklaard. „Het is onjuist het bedienen
van zwarte zenders te karakteriseren als
een kwajongensstreek, dde vergeving
verdient"
De P.T.T. is niet langer bereid de
bouwers en operateurs van zwarte zen
ders in de toekomst licht te bestraffen
Zij heeft veel begrip voor de knutse
larij der jeugd, die altijd nog beter is
dan dat zij op straat slentert en boven
dien de aankweek van toekomstige tech
nici ten goede komt. Zij is zich evenwe1
van haar verantwoordelijkheid voor een
ongestoord radioverkeer bewust. Gezien
de geconstateerde feiten moet zy stren
ge maatregelen nemen om het „zwart
zenden" voor eens en voor altijd uit te
schakelen. Alleen al in Noordduitsland
zijn in de afgelopen jaren tien illegale
zenders ontdekt (onder een van de drie
scholieren in Lüneburg die een milde
vrouwelijke rechter vonden en die thans
in dienst zijn getreden van Radio Bre
inen. waar zij hun eigen programma
„Radio Carola" ten gehore mochten
brengen). Radioknutselaars en ether-
piraten in Westduitsland moeten in de
toekomst op zeer zware straffen reke-
cratisch revolutionaire front op een
persconferentie in Chicago
klaard.
Voordat een nieuwe invasie plaats
heeft, moeten de geschillen tussen de
diverse groepen Cubaanse vluchtelingen
worden opgelost. De tweede invasie
zal beter worden voorbereid dan die
van vorige maand. Dr. Rasco verklaar
de dat zij spoedig moet plaats hebben,
omdat de veiligheid van de Verenigde
Staten en Latijns-Amerika op het spel
De mislukking van vorige maand Is
ten dele een gevolg van de slechte ver
bindingen, waardoor de ondergrondse
beweging niet volledig op de hoogte
was van de gebeurtenissen, aldus dr
Rasco.
„The New York Times" bericht uit
Miami dat een anti-Castro vrijwilliger,
dr. Rodolfo Nodal Tarafa, heeft ver
klaard met zestien andere Cubanen elf
weken voor en tijdens de invasie door
de Amerikaanse Inlichtingendienst in
Communlcado tc zyn vastgehouden,
dat zü zich niet achter de invasieleiding
hadden geschaard.
Dat de toestand op Cuba niet roos
kleurig is, bewijst dat de Nationale
bank alle inwoners bevel heeft gegeven
hun vreemde valuta om t« wisselen in
Cubaanse pesos.
Verder heeft de bank volgens de
geringsraddo allen, die gouden munten
bezitten opdracht gegeven daarvan op
gave te verstrekken. Hieronder vallen
ook munten, die in juwelen gezet zijn
Academische examens
AMSTERDAM. G.U. Geslaagd
Joct. ex. economiei J Kok (Amsterdam)
en voor het kand. ex. economie: FAO
van Hest. A S de Leeuw (Amsterdam)
L H Smit (Amersfoort).
UTRECHT Geslaagd voor het ka
ex. Duitse taal- en letterkunde: J H
Kemperlng (Heemskerk). Doet ex. Di
se taal- J~'
(cum taMmMBPH
geleerdheid le deel: L C Grijns (Utrecht)
-- '-rdam), J B
■rsfoort). H
ex. notarl:
iburg). Semi-
Rotterdam) C M
A C M A Mutsaerti
vr. J J Faessen-
den Broek (Hll-
W E Snethlage (Amsterdi
Abrahamse (cum laude) (A:
W A Haeck (Utrecht). Doet.
le deel: P J M Renstng
arts ex.: O W Hay.
Kentle (Bergambacht),
(Tilburg). Artsex.: r
Ravenhorst (Delft), P van der
versum), P W L van Baarle
J H W A Schouten (Utrecht). Chr J A
Gloudemans (Rosmalen).
Haebler. Tibor de Machula, Cor de
Groot. Ook uitzendingen voor de Rono
(radio omroep voor noord en oost) ko-
ien regelmatig voor.
Subsidie
Het Frysk Orkest maakt ongeveer 125
concerten per jaar met 20 tot 25 nieu-
programma's. Dat is geen kleinig
heid omdat het merendeel van deze con
certen gegeven moet worden in de pro-
te.. We zeggen „moeten" en dat in
de meest letterlijke zin. Want er zit
dwang achter om in een plaatsje als
bijv. Jubbega te moeten concerteren.
Wat is het geval? Naast ryks- en ge
meente-subsidie ontvangt het Frysk Or
kest financiële steun van tal van dorpen
dorpjes. Dit brengt mee, dat men
r ook moet komen concerteren. Dat
deze maatregel absurde toestanden ten
gevolge heeft laat zich verstaan. Tal
gemeenteraden geven. nL subsidie
daarmede is de cultuurspreiding af
gelopen. Men doet verder niets om het
geheel te stimuleren, en bedenkt men
daarbij dat Frisland cultureel achter is.
dan laten de resultaten zich denken. Dit
natuurlijk niet de weg naar ontwikke
ling, dit is slechts overbelasting van
orkest dat daar te goed voor is.
Wil het Frysk Orkest zich werkelijk
volledig kunnen ontplooien, dan kan de-
toestand niet voortduren.
Tachtig maal per jaar komt men in
kleine plaatsen en meermalen komt 't
•or dat men voor een handjevol men-
n moet spelen, fn een accommodatie
kleinste amateur-orkest nog niet waar
dig. Op deze wijze is subsidie geen voor
recht doch een straf.
Want de avond dat men in een ge
hucht voor een paar mensen speelt, had
kunnen benutten voor een extra
concert in Drachten (dat cultureel en
economisch een enorme vooruitgang mee
maakt) of een oratorium kunnen bege
leiden. Voor enkele tientallen guldens
moet men nu voor een paar mensen spe
en daarvoor enkele honderden gul
dens voor een begeleiding afzeggen. Het
Frysk Orkest, en meer orkesten in Ne
derland gaan onder dit systeem gebukt;
hier werkelijk sprake van een
probleem. Dirigent Alfred Salten en con
certmeester Maurits van den Berg we
ten dat zij het Frysk Orkest nog verder
omhoog kunnen brengen, doch het finan
ciële probleem staat culturele ontwikke-
in de weg. Zij hopen nu maar dat
voortgaande industrialisatie hier de
oplossing zal brengen. De industrie kan
op het platteland vooruitgang brengen,
de geldelijke en geestelijke steun aan het
orkest kan groter worden, er zullen za
len komen, kortom men verwacht bij het
Frysk Orkest veel van de toekomst.
Friesland bezit in het Frysk Orkest een
waardig en waardevol representatief
vertegenwoordiger. Moge men dit kost
bare bezit op de juiste waarde leren
schatten en waarderen!
Adr. Hager
V ondst „danseres"
betwijfeld
B(J een viertal amateur-aiteheologen In
de Midden-Limburgse plaats Neer is
twijfel gerezen naar aanleiding van de
bewering dat een steen waarin een
danseresje zou zijn gegraveerd en wel
ke steen zou stammen uit de laatste
fase van de ijstijd, is gevonden.
Zij menen dat de steen reeds een Jaar
geleden door een van hen ontdekt
werd in de omgeving van Neer. De
afmetingen van de steen zijn hetzelf
de en ook op de toen gevonden steen
stond een gravure die eveneens met
het blote oog was te onderscheiden.
De steen werd drie maanden geleden
tier hand gesteld aan dr. A. Bohmers,
hoofd van het biologisoh-archeolo-
gisch Intituut.
De vinder van de steen, de 39-jarige
landbouwer en tevens amateur-archeo.
loog Harrie Verhaeg, heeft zich na
de publikaties over de steen in ver
binding gesteld met het instituut te
Groningen en daar om nadere In
lichtingen verzooht. De heer Verhaeg
verkreeg echter niet de gewenste in
lichtingen, eerder zelfs nog ontwij
kende antwoorden, hetgeen hem sterk
te in zijn veronderstelling dat het
wel degelijk „zijn" steen betrof. Wel
werd hem verteld, dat „zijn" «teen
nog niet onderzocht was.
Niettemin is hij, evenals zyn drie col
lega's er zo goed als zeker van dat
het „zijn" steen betreft waarover zo
veel ophef is gemaakt. In Neer werden
reeds eerder opvallende vondsten op
dit gebied gedaan. Dr. Bohmers kwam
vaker naar ddt gebied om vondsten
nader te onderzoeken op de vind
plaats zelf.
De rijksmiddelen hebben in maart
f 731,1 miljoen opgebracht tegen een
jaar tevoren f 631.3 min. Over het eer
ste kwartaal was de opbrengst f 2366.1
min., eveneens dus aanmerkelijk meer
dan de f 2038,6 min. van een jaar tevo
ren, maar zoals gebruikelijk nog bene
den de raming ad. f 2493,2 min.
Aan kohierbelastlngen word f 213,7
min. opgelegd en f 159,9 min. geïnd,
waardoor het nog in te vorderen bedrag
steeg tot f 841.7 min.
Het kohierbedrag der inkomstenbe
lasting 1960/61 steeg met f 103,2 min.
tot f 1502,5 min. voornamelijk door de
finitieve aanslagen-1959. Begonnen werd
met voorlopige aanslagen-1961, waarvan
f 61 min. werd opgelegd. Aan vermo
gensbelasting werd f 20 min. opgelegd,
hoofdzakelijk definitieve aanslagen-1960.
Het kohierbedrag der vennootschapsbe-
lasting-1960/61 daalde uiet f 15,9 min. tot
f 1472,4 min., terwijl dat van 1961/62 met
f 21,6 min. voorlopige aanslagen 1959/6)
en definitieve aanslagen voor oudere
boekjaren tot f 118,7 min. steeg. De aan
slagregeling personele belasting 1960 61
nam met f 104 min. toe tot f 70,6 min
De aanslagen grondbelasting-1961 zijn
begonnen en beliepen f 13,5 min.
De ontvangsten over het eerste kwar
taal van 1961 (1960) bedroegen in mil
joenen guldens: Inkomsten 468 (427 9)
vermogen 40,9 (32,7), vennootsch. 2364
(186.2). grond 23.2 (74), personeel 24.4
(244). loon 427.5 (358), dividend 23.8 (11.4*
commissarissen 3,7 (3,5), motorrijtuigen
42.9 (37,1). invoer 247,4 (218,1), wijn 4.2
(3,4), gedistelleerd 38.3 (35,9), bier 10.6
(9,7), suiker 274 (244). tabak 127.9 (122),
omzet 519.2 (447.8). zegel 18,7 (18.7). re
gistratie 35,8 (28,7), successie 45,9 (42,4).
