Fanatieke Engelse spion
tot 42 jaar veroordeeld
Cliroesjtsjef ontketent
geen Berlijnse crisis
Verklaring vermoeidheid
BOSCH
BOEKENHOEK
ONTSLUITING
9
I
MISSIE MIST GOUVERNEUR
De parlementaire missie die eind mei naar Nederlands Nieuw-Guinea
vertrekt is onaangenaam verrast door het bericht dat de gouverneur van
Nieuw-Guinea dr. P. J. Platteel op 8 mei met vakantie gaat. De leden
van de missie vernamen dit bericht gisteren toevallig. Bij nadere infor
matie bleek, dat de regering al bijna een jaar geleden op de hoogte was
gesteld van de vakantie van dr. Platteel.
De gouverneur zal gedurende vier maanden niet in Hollandia aanwezig
zijn. Hij maakt via Amerika een bootreis naar Nederland. Het zal de
parlementaire missie niet mogelijk zijn hem tijdens haar verblijf op
Nieuw-Guinea om informaties te vragen.
Het Tweede-Kamerlid De Kadt (soc.) heeft minister Toxopeus naar aan
leiding hiervan schriftelijk gevraagd, of de minister, toen hij in de voor
nemens tot de reis van de parlementaire missie gekend werd. op het verlof
van de gouverneur de aandacht heeft gevestigd. Beseft de minister, dat het
karakter en de waarde van het onderzoek door de parlementaire missie door
de onmogelijkheid van een gedachtenwisseling met de gouverneur ter plaatse
aanmerkelijk worden aangetast en is de minister ervan doordrongen, dat door
genoemde missie noodzakelijk geachte besprekingen met de gouverneur nu
r.a diens verlof zullen moeten plaatsvinden en dat daardoor het uitbrengen
van het verslag der missie zal worden vertraagd?
Kan de minister meedelen, op welke wijze tijdens de afwezigheid van
ae gouverneur in de uitoefening van diens ambt zal worden voorzien en is de
minister niet van mening, dat de afwezigheid van de gouverneur tijdens het
bezoek getuigt van een geringschatting van de betekenis van dit bezoek en
van de betekenis van het Nederlandse parlement?, aldus de vragen van de
heer De Kadt.
STAATSLENINGEN EN CONJUNCTUUR
In een nota naar aanleiding van het verslag van de Twee-Kamer
commissie over het ontwerp leningwet 1961 merkt minister Zijlstra op,
dat naar zijn mening van de machtiging tot het aangaan van leningen
een gebruik moet worden gemaakt, dat afhankelijk is van de economische
situatie. In een tijd van laagconjunctuur zal tot relatief grotere bedragen
voor de dekking van begrotingsuitgaven geleend mogen worden dan in
een tijd van hoogconjunctuur.
Krachtens de leningwet 1959 is een bedrag van rond 2,8 miljard aan
staatsleningen uitgegeven.
De vraag, in hoeverre de op de open kapitaalmarkt opgenomen bedra
gen ad 1613 miljoen zijn besteed voor consolidatie van vlottende schuld,
laat zich naar het oordeel van de minister globaal beantwoorden aan de
hand van het verloop van de meest relevante component van de vlottende
schuld, nl. het uitstaand bedrag aan schatkistpapier. Van 1 juli 1959 tot
31 maart 1961 is het uitstaande schatkistpapier gedaald van 4330 tot 2831
miljoen of wel met 1499 miljoen.
Gezien de bovengenoemde cijfers kan worden gesteld, dat de krachtens
de leningwet 1959 opgenomen leningen voor het overgrote deel hebben
gestrekt tot consolidatie van vlottende schuld.
Tweede reorganisatie
van de regering
Gisteren is opnieuw een reorganisa
tie van de regering-Salazar officieel be
kendgemaakt. Deze reorganisatie houdt
de benoeming in van vier nieuwe mi
nisters, namelijk voor buitenlandse za
ken, binnenlandse zaken, onderwijs en
corporaties.
Dit is de tweede grote wijziging in
het kabinet binnen een maand. De eer
ste had plaats op 13 april, kort na het
begin van grootscheepse aanvallen op
Europeanen en Portugeesgezinde Afri
kanen in Angola.
Bij de nieuwe wijziging vervangt dr.
Alfrode Rodriques dos Santos luitenant
kolonel Arnaldo Schulz als minister van
buitenlandse zaken. Dr. Alberto Franco
Noqueira vervangt Marcello Mathias als
minister vgn binnenlandse zaken.
Afrika-conferentie
begint maandag
De hoofden van ten minste twintig
onafhankelijke Afrikaanse staten zullen
maandag a.s. in Monrovia bijeenkomen
ter bespreking van gezamenlijke pro
blemen en om de grondslag te leggen
vrede, begrip en nai
king in Afrika.
De conferentie, die vijf dagen zal du
ren, is belegd op voorstel van de 53
jaar oude president van Ivoorkust Fe
lix Houphouet-Boigny. voorvechter der
Afrikaanse eenheid die in de huidige
strijd om het leiderschap in dit wereld
deel een groot gevaar ziet voor de Afri
kaanse zaak.
In volgorde van belangrijkheid zullen
de volgende onderwerpen op de agenda
l^omen: vrede tussen Afrikaanse staten,
niet-inmenging in elkanders aangelegen
heden, Kongo. Algerije, Frankrijks
atoomproeven, culturele en economische
samenwerking tussen de Afrikaanse
MivUW-Q
In Engeland is gisteren de 38-
jarige Géorge Blake, een voorma
lige rijksambtenaar, veroordeeld
tot een gevangenisstraf van 42
jaar wegens spionage voor de Sow-
jetunie. Blake bekende zijn spio-
nageactiviteiten negen jaar te heb
ben uitgeoefend.
Parlement stemt over
motie van vertrouwen
De Belgische Kamer van Volksverte
genwoordigers is gisteren begonnen met
de bespreking van de regeringsverkla
ring, die minister-president Th. Lefè-
vre dinsdagmiddag heeft afgelegd en
die de grondslag inhoudt voor hét be
leid, dat het katholiek-socialistische coa
litiekabinet zal voeren.
Voor het debat, dat waarschijnlijk tot
morgen zal voortduren en met de stem
ming over een motie van vertrouwen
zal worden besloten, zijn bijna 40 spre
kers ingeschreven.
Dinsdagmiddag kwam het tussen de le
den van de twee coalitiepartijen tot een
woordenwisseling, toen een afgevaar
digde van de C.V.P. betoogde, dat het
vertrouwen in de overheid weer zal kun
nen worden hersteld, indien de arbeids-
vrijheid in België in de toekomst ver
zekerd zal worden. Hij doelde hierbij op
de gebeurtenissen in december en ja
nuari tijdens de socialistische staking
tegen de „Eenheidswet" van de afge
treden regering-Eyskens.
In Pakistan zijn vijf geologen tijdens
het oversteken van een diep ravijn over
een^ touwbrug, omlaag gestort en ge-
Sinds de mislukte invasie hebben
ongeveer vijf personen politiek asiel ge
vraagd op de Braziliaanse ambassade in.
Havana.
Verwachting voor dit jaar
(Van onze correspondent in Bonn)
Men schijnt in de bondshoofd-
stad Bonn op grond van concrete
informaties uit de Sowjetrussi-
sche hoofdstad de mening te zijn
toegedaan, dat in tegenstelling
tot wat tot dusverre algemeen
werd verwacht premier Nikita
Chroesjtsjef in 1961 geen nieuwe
Berlijnse crisis meer zal ontkete
nen.
Naar wij vernamen heeft ook de West-
duitse ambassadeur in Moskou, dr.
Kroll, die kortgeleden op informStiebe-
zoek was in Bonn, maar die overigens
bekend staat om zijn nogal optimisti
sche prognoses, in deze zin het minis
terie van buitenlandse zaken inge
licht. Dr. Kroll bracht o.a. een be
zoek aan Chroesjtsjef in diens vakantie
oord aan de Zwarte Zee. Hij reisde hem
achterna met een brief van Bondskanse
lier Adenauer omtrent de repatriëring
van Duitse staatsburgers in de Sowjet-
unie. Dr. Kroll volgde daarmede het
voorbeeld van de Amerikaanse ambassa-
587) Het is nog niet zo lang ge
leden dat sommige onderzoekers
meenden het verschijnsel van de na
iedere krachtsinspanning optredende
moeheid op eenvoudige wijze te
kunnen verklaren. Iemand was eens
aan het experimenteren gegaan met
de geamputeerde poot van een kik
ker. waarvan het uiteinde van een
gewichtje werd voorzien. Door de
spieren van de poot electrisch te
prikkelen, trok de poot zich samen,
zodat het gewichtje werd omhoog
geheven. Dit spelletje duurde zo lang
tot de poot op geen enkele wijze
meer reageerde, waarna het spier
weefsel chemisch onderzocht werd.
In het spierweefsel bleek zich een
hoeveelheid melkzuur te hebben op
gehoopt.
Ook bü jonge atleten die zich
voor het wetenschappelijk onderzoek
beschikbaar stelden.
prestaties een hoger
gehalte aan melk
zuur in het weefsel
waargenomen, zodat
het probleem van
de optredende ver
moeidheid in begin
sel scheen opgelost.
Moeheid en melkzuu
innige samenhang
gemakshalve maar
steld. Wie moe wa
in zijn spieren
TOCH
■S
HET
ZO!
zitten en stelde een apart laborato
rium in om de oorzaak van de ver
moeidheid ééns en voor altijd op te
lossen. Nu moet gezegd worden, dat
wanneer een financieel krachtige
hogeschool van Uncle Sam ergens
zijn zinnen op heeft gezet, men niet
van halve maatregelen houdt en dat
er dan niet op een kwartje wordt
gekeken. Een opsomming vande
toestellen die in het Fatigue Labora- -
tory werden opgesteld om ieder
slachtoffer in de kortst mogelijke
tjjd tot volslagen uitputting te bren
gen, kunnen we u dus besparen,
evenals de methoden van onderzoek
die door chemici, biologen en phy-
sloiogen werden toegepast om achter
de geheimen der menselijke arbeids
prestatie te komen. Het was gewel
dig!
Maar hierbij bleef het niet. De
studiegroep nam ook
proeven in het bui
tenland. om te kun
nen nagaan hoe het
arbeidende mense
lijke lichaam zich
aanpast aan de
luchtverdunningen
in het hooggeberg
te, aan moordende
hitte in de hete
alle mogelijke
r vertoonden een rotsgroeven
»n werden dus andere barre omstandigheden. Een
op één Ijjn ge- belangrijke sleutel werd gevonden in
had melkzuur de zuurstof, die al naar gelang de
omgekeerd, wie training die het lichaam heeft onder
melkzuur in zijn spierweefsel had, gaan, gemakkelijker voor het arbeids-
moest zich moe voelen. Het sloot proces wordt afgestaan. Het bloed
allemaal als een bus. van een goed getrainde atleet bevat
Nadere waarnemingen gooiden meer zuurstof dan dat van onge-
cchter een aanzienlijke portie roet in trainde mensen en is ook in staat dit
het eten. Want dodelijk vermoeide gemakkelijker te resorberen, zodat
landarbeiders, die vrijwel onafge- prestaties kunnen worden verricht
broken de hele zomerdag op het veld die voor ieder ander onbereikbaar
hadden gewerkt, bleken helemaal zijn. Waagt de ongetrainde zich toch
niet bijzonder veel melkzuur in hun aan een poging, dan kan zijn orga-
spierweefsel te hebben. Dat was op nismc het vereiste kwantum zuur-
z'n zachts gesproken nogal zonder- stof niet leveren, waardoor, behalve
ling, maar toonde in ieder geval dul- ademnood, ook moeheid ontstaat,
delijk aan dat de melkzuur-theorie Toch is met deze vereenvoudigd
niet klopte, of althans onvolledig weergegeven theorie nog steeds
was. de vermoeidheid niet verklaard.
Een bepaalde universiteit in de
Verenigde Staten liet dat niet op zich Daarover een volgende keer!
'deur In Moskou, die Chroesjtsjef ook
achterna reisde mee een boodschap
van president Kennedy. De ontmoeting
tussen Chroesjtsjef en dr. Kroll was
„opvallend hartelijk" geweest.
Ter tafel ligt nog altijd het Chroesj-
tsjef-memorandum van 17 februari jl.
over de Duitse kwestie in het algemeen
en de positie van Berlijn in het bijzon
der. De bondsregering bereidt op het
ogenblik, in overleg met de westelijke
mogendheden, het antwoord daarop
voor. Daarin zal nogmaals de nadruk
worden gelegd op de viermogendheden-
verantwoordelijkheid voor Berlijn en
van Duitslands politieke eenheid.
Tot dusverre was in het westelijke
kamp de verwachting, dat Chroesjtsjef
nog voor het volgende jaarcongres van
de communistische partij nieuwe voldon
gen feiten zou willen scheppen (een
hernieuwde Berlijnse crisis en de kwes
tie van het separate vredesverdrag
met de oostzone van Duitsland). Naar
de jongste informaties uit Moskou acht
men dit nu minder waarschijnlijk. Het
heet in Bonn verder, dat Chroesjtsjef
ook wil afwachten, hoe de verkiezingS'
campagne in de Bondsrepubliek ver
loopt. De algemene verkiezingen zullen
op 17 september a.s. plaatshebben.
De procureur-generaal zei dat
Blake de Sowjetuniie een zeer gro
te hoeveelheid materiaal heeft ver
schaft van zo geheime aard dat er
in een openbare zitting niet nader
op ingegaan kan worden.
Blake heeft van 1943 tot 1948 bij de
Britse marine gediend en kreeg daarna
overheidsbetrekking, waarvoor hij
ook buiten Engeland moest reizen. Na
zijn arrestatie heeft hij verklaard dat
hij openlijk toegaf dat er geen enkel
document van enig belang is geweest,
dat hij na het in handen te hebben ge
kregen niet heeft doorgegeven aan zijn
contactman, die voor doorzending naar
Rusland zorg droeg. De procureur-ge
neraal zei dat Blake toegang had tot ge
gevens die van zeer groot belang zijn.
Hij kon evenwel niet beschikken over
gegevens die betrekking hebben op ge
heime kernwapens.
Voorts zei de procureur-generaal dat
de verdachte een volledige bekentenis
heeft afgelegd tijdens het vooronder
zoek en gezegd heeft dat in 1952 de
krachtige overtuiging bij hem was ge
groeid, dat het communistische sys
teem beter was dan welk ander obk
en dat dat de overwinning diende te
behalen. Daarna had hij contact ge
zocht met de Russen en was vrijwil
lig voor ze gaan werken. De straf die
Blake is opgelegd is de zwaarste die
Engeland kent voor spionage.
George Blake is de zoon van een
Engelse vader en een Nederlandse moe
der. Hü werd in Rotterdam geboren,
aldus Reuter.
Enschede krijgt een
stadsbeeldhouwer
Enschede krijgt een stadsbeeldhou
wer, die tot taak zal krijgen de deco
ratieve aankleding van openbare plei
nen, stadswijken en de binnenstad te
verfraaien. Het gemeentebestuur heeft
hiervoor aangezocht de 28-jarige Gooit-
zen de Jong, geboren te Enschede, die
sedert 1952 in Amsterdam woont.
De heer De Jong, die gekozen 1l
tien beeldhouwers, die gesolliciteerd heb
ben naar deze functie, heeft zich bereid
verklaard zich voor vijf jaar in Ensche
de te vestigen.
Kom de nieuwe Simca bekijken en keur de formidabele RUSH
motor met 5-maal gelagerde krukas: belangrijk meer vermogen
bij aanzienlijk minder verbruik. (Olie verversen om de 4.000 km!)
SIMCA DELFT - Garage J. H. Preuninger - 01730-25775
SIMCA DORDRECHT - Garage Th. J. van Duren - 01850-7777
SIMCA DEN HAAG - Auto Imp. Marten Rosier N.V. - 070-720153
SIMCA LEIDEN - Garage Bierman - 01710-34403
SIMCA ROTTERDAM - J. H. Willemse Autoservice N.V. 010-131688
SIMCA VLAARDINGEN - Autobedrijf C. van Roon - 010-69896
SIMCA ZWIJNDRECHT - J. van Namen's Garagebedrijf - 01850-6666
Koningin Elizabeth en prins
Philip van Engeland hebben
hun staatsiebezoek aan Italië
gisteren voortgezet. De koningin
bezocht een kinderpaviljoen van
het Rode Kruis in Rome en
deelde daar toffees uit. (Telefoto)
De honorering van de opdrachten
de heer De Jong zal van geval tot ge
val in onderling overleg worden vastge
steld, waarbij de gemeente zich ver
bindt zoveel opdrachten te verstrekken,
dat de beeldhouwer doorlopend werk in
de stad zal hebben.
WIJ ZIJN HET EENS
elastisch rijden
BOUGIES
fhernrn efastit?
afgestemd op hef hedendaagse verkeer
Alletnvtrt. N.V. Willem van Rijn
Amsterdam-W. - Postbus 8005
De toekomst van Het Vrije Volk,
door dr. Th. W. van Veen. Uitgave N.V.
De Arbeiderspers. Amsterdam.
Van schoolbank tot schietstoel, door
C. Butner. Voor jongens van 12 iaar
en ouder. Uitgave Van Goor Zonen,
Den Haag.
Spaanse erfenis, door Sjoerd de Vries.
Tweede druk. Uitgave Van Goor Zo
nen, Den Haag.
Het regent niet altijd, door Cok Gras-
hof. Voor meisjes van 10-12 jaar. Uit
gave Van Goor Zonen. Den Haag.
Ger van de Bongo-stam, door Julien
van Remoortere. 10-14 jaar. Uitgave
Van Goor Zonen. Den Haag.
Het teken op de deur, door Franklin
W Dixon. Vertaling Theo Lacaeyse.
Uitgave Van Goor Zonen, Den Haag.
Jongens 12-16 jaar.
Vals beschuldigd, door Franklin W.
Dixon. Vertaling J. P. Slieker. Jongens
12-16 jaar. Uitgave Van Goor Zonen,
Den Haag.
Filmfestival, foto's Kes Scherer,
teksten Bob Bertina. Jan Blokker, Paul
de Casparis en H. J. Oolbekking. Serie
Zwarte Beertjes. Uitgave A. W. Bruna
l Zoon. Utrecht.
De stemmen, door Pearl S. Buck. Ver
taling Joop van den Broek. Serie Zwar
te Beertjes. Uitgave A. W. Bruna
Zoon, Utrecht.
Schot op de maan. door Jean Bruce.
Vertaling John Hoogland. Serie Zwarte
Beertje - - j
Utrechl
a. Bewerking John Kooy. Phoenix-
pocket. Uitgave W. de Haan N.V., Zeist.
Kruisvaarders naar Jeruzalem, door
prof. ar. C. D. J. Brandt. Phoenix-
pocket. Geschiedenis van de eerste
kruistocht. Uitgave W. de Haan N.Z..
Zeist.
Vijf jongens voor Singapore, door Jean
Bruce. Vertaling J. W. Staalman. Serie
Zwarte Beertjes. Uitgave A. W. Bruna
S: Zoon. Utrecht.
Spaanse pepers, door Havank. Serie
Zwarte Beertjes. Uitgave A. W. Bruna
Se Zoon. Utrecht.
Dodemans dollars, door Havank. Se
rie Zwarte Beerties. Uitgave A. W. Bru
na Zoon, Utrecht.
ht een ÊOftte
I Het Britse koninklijke
paar heeft gisteren in
Rome een krans gelegd
bü het enorme wit-mar-
meren monument voor
de onbekende soldaat op
de Piazza Venezia.
I Zuid-Korea zal op ver
zoek van de Westduitse
mijninstanties 360 mijn
werkers tussen de 18 en
31 jaar met tenminste
drie jaar ervaring naar
West-Duitsland zenden
om daar te gaan wer
ken. Zij zullen 30 mark
per dag verdienen.
I Vijf Haarlemse bloe
menmeisjes zijn gisteren
na een verblijf van vijf
dagen in Engeland op
Schiphol teruggekeerd.
Ze hebben in Birming
ham luister bijgezet aan
het daar gehouden tul
penfestival.
M Van de Amsterdamse
scheepswerf van G. de
Vries Lentsch is gisteren
de dertiende van een se
rie van zestien ondiep-
watermijncnvegers voor
de koninklijke marine,
dc Van der Wel, te wa
ter gelaten door de echt
genote van de plaatsver
vangend vlagofficier ma
terieel, mevrouw G. M.
Coolmols.
Op zaterdag 13 mei
houdt dc Ncd. vereni
ging voor weer- en
sterrenkunde in Krasna-
polsky te Amsterdam
een symposion, dat ge
wijd is aan het ruimte
onderzoek. Prof. dr. C.
de Jager en prof. dr. J.
Veldkamp zullen inlei
dingen houden over de
sterrenhemel en de hoog
ste luchtlagen.
Het verbond voor vei
lig verkeer heeft, bij
wijze van proef, een
kleurige folder uitgege
ven, waarin ten behoeve
van de Duitstalige be
zoekers aan ons land dc
voornaamste verkeersre
gels en -tekens die in
ons land gelden, worden
beschreven en toege
licht
I De gemeenteraad van
Amsterdam heeft giste
ren de aanschaf van 95
vuilnisauto's voor een
bedrag van 41<> miljoen
gulden unaniem goedge
keurd. Tevens werden
plannen overwogen voor
een nieuwe verbran
dingsinstallatie.
NAAR
Van een onzer redacteuren
Hollandia, april.
pedisch chirurg, als geneesheer- di
recteur mij het nieuwe Centrale
Ziekenhuis van Hollandia (in ge
bruik genomen juli 1959) liet zien.
Het is dan ook een ziekenhuis, dat
iedere arts. waar ook ter wereld,
hem benijden mag.
Reeds om de ligging: op een fraai
plateau, zestig meter hoog tegen de
heuvels rondom de Humboldt-baai.
Meer nog om de moderne en doel
treffende inrichting: naar 's lands
gebruik in laagbouw, in paviljoen
systeem, en met een totaal van 360
bedden.
Een aardige bijzonderheid is al da
delijk. dat men hier heeft gebroken
met de gewoonte de zalen te numme
ren. Elk paviljoen heeft de naam ge
kregen van een bekend geneeskundi
ge, meestal verband houdende met de
tropengeneeskunde. Het kinderpavil
joen is naar dr. Schweitzer genoemd.
Zoals de inrichting van dit zieken
huis, zo is ook,
bleek mij. de sfeer
die er heerst. Er
moet wel een in
spirerende invloed
van uitgaan, in
zulk een omgeving
te mogen werken.
En welk een werk!
Naast de zending,
naast het onder
wijs, mag de ge
zondheidszorg ge
noemd worden on
der hetgeen voor
land en volk van
Nieuw-Guinea
mate heilzaam is
gebleken.
Nieuw-Guinea is een mensvijandig
land, had bij de eerste ontmoeting
iemand die op dit gebied werkzaam
is mij reeds verzekerd. Maar het
geldt hier, meer dan ooit en waar,
vijanden die verdienen te worden be
streden. Malaria, lepra, in besmette
lijke zowel als in niet-besmettejijke
vorm, framboesia nog maken zij
in dit moeilijk doorvorsbare land
haar slachtoffers, en in groten geta
le. maar de bestrijding is intensief
en vindingrijk en voltrekt zich met de
meest moderne methoden.
Om iets te noemen: Malaria kan
men bestrijden met D.D.T., en dit
gebeurt dan ook. De flitspuit is in
Nieuw-Guinea een vertrouwd instru
ment. Daarnaast echter is er de ma
lariabestrijding door het doen slikken
van pillen: een geneeswijze die zich,
door het bescheiden niveau waarop
een groot deel van de bevolking zich
nog bevindt, niet gemakkelijk realise
ren laat. Als derde methode kent men
thans het mengen van anti-malaria
door het zout; dit is een methode die
uit Brazilië stamt, waar vaak gelijk
soortige omstandigheden als in Nieuw-
Guinea worden aangetroffen. Het is
mij trouwens opgevallen, hoezeer men
ook in Nieuw-Guinea bij het tegen
gaan van ziekten internationale erva
ringen uitwisselt.
Het betreft hier geduchte vijanden
die bestreden worden. Maar voor de
resultaten mag men dankbaar zijn, al
zijn deze bij de ene ziekte uiteraard
sprekender dan bij de andere. Bijzon
der sprekend zijn ze wel bij de fram
boesia. In het Centraal Ziekenhuis van
Hollandia werden nog in 1954 2441 ge
vallen van deze ziekte binnengebracht,
thans zijn het er per jaar nog slechts
enkele, die zich veelal op de vingers
van één hand laten tellen.
Merkwaardig is. dat in een land als
Nieuw-Guinea zich allengs een ver
schuiving in het „ziektepatroon" aan
het voltrekken is. Zulks liet iich ook
verwachten. Zijn er ziekten die het
veld moeten ruimen, andere ziekten
openbaren zich, die verband houden
met het ouder worden van de bevol
king. Niet alleen hier overigens laat
zich de toenemende „veroudering"
gelden op zichzelf is deze uiter
aard een uitnemende zaak er zijn
ook verschijnselen die wijzen op de
spanning waarin de bevolking, onver
hoeds in de moderne tijd geplaatst,
moet leven.
Een opmerkelijk gevolg van het iso
lement, waarin hier, alle eeuwen
door, bepaalde volksgroepen geleefd
hebben, is bijvoorbeeld, dat in de Ba-
liemvallei immers nog betrekke
lijk kort geleden „ontdekt" geen
malaria en evenmin andere, besmet
telijke ziekten worden aangetroffen.
Zodat wie deze gebieden voor langer
dan enige uren wil bezoeken een dok
tersverklaring moet kunnen overleg
gen. dat hij niet zelf aan een van de
ze ziekten lijdende is.
Wordt er veel gedaan aan de be
strijding der ziekten, belangrijk is
ook hetgeen vanuit de gezondheids
zorg wordt gedaan aan preventie en
aan opvoeding tot andere, gezondere
leefgewoonten. Naast de ziekte na
melijk is er de wanvoeding, die moet
worden tegengegaan. Nog bestaat
voor de op dit gebied te weinig
eisende Papoea het voedsel overwe
gend uit koolhydraten en komen de
eiwitten er niet of
Het probleem is hier: hoe de i
sen gewoonten af te leren die zij van
ouder op ouder hebben geërfd. Doel
treffend leek mij wat men pleegt te
doen op een jongensvervolgschool die
ik bezocht. Daar koken de jongens
namelijk zelf. en heel wat afwisselen
der dan in een nog primitief Nieuw-
guinees gezin gebruikelijk is. Te ver
wachten is nu, dat de jongens het ge
zondere gebruik meenemen naar hun
familie en naar hun dorp. Aan voor
lichting ontbreekt het trouwens niet.
en ook hier is er uitwisseling van in
ternationale ervaring. Voor een Pa
poea, als voor menig ander geldt:
wat hij niet kent. eet hij niet.
Zo is de gezondheidszorg onmisken
baar met de heer G. Hoekstra als
directeur werkzaam in het belang
van land en volk: genezend, voorko
mend, en niet het minst ook in de
opleiding van verplegers en verpleeg
hulpen. Het op de begroting uitgetrok
ken jaarbedrag van twaalf miljoen
(het bouwen niet inbegrepen) wordt
voortreffelijk be
steed.
Resultaten? Zij
laten zich niet
moeilijk vaststel
len. Voor wat be
treft de ernstige
ziekte van de fram
boesia vermeldde
ik hierboven reeds
iets. De ouderdom
der bevolking
neemt toe. en daar
mede ook de be
volking zelf; deze
laatste toeneming
mag zeker gesteld
worden op drie
procent 's jaars.
lijk geven. Het feit doet zich l
voor, niet alleen dat een burgerlijke
stand pleegt te ontbreken, maar dat
velen zelfs eigen leeftijd niet weten.
Niet zelden is het mij overkomen,
dat ik op de vraag naar iemands leef
tijd ten antwoord kreeg: ongeveer zo
oud. Toen ik het vroeg aan een man
die mij voorkwam bedaagd en wijs te
zijn, luidde zijn antwoord: ik ben
ouder dan vijftig.
Men zie hier ook niet voorbij aan
de omstandigheid, dat in Nieuw-Gui-
nea de afwisseling tussen de seizoe
nen ontbreekt zoals wij die in Ne
derland kennen, hetgeen het tellen van
de dagen en jaren allicht niet verge
makkelijkt. Maar al ontbreken dan
voorshands de exacte cijfers, de ver
moedens omtrent de gunstige uitwer
king van de gezondheidszorg zijn er
bepaald niet minder om. Die uitwer
king brengt, als gezegd, zelfs reeds
een verschuiving in het gebruikelijke
ziektepatroon met zich.
Heilzaam is de gezondheidszorg óók
ómdat zij zich, uiteraard zonder enig
aanzien des persoons, tot een ieder
uitstrekt. In het Centrale Ziekenhuis
te Hollandia mocht ik opmerken, hoe
een gewonde infiltrant dezelfde nauw
gezette verzorging genoot als wie ook.
Ook overigens is er van discrimina
tie geen zweem aanwezig. Dezelfde
za^en worden èn door Nederlanders
èn door inheemsen gedeeld.
Naast de gezondheidszorg zijn er
de problemen die meer betrekking heb
ben op hetgeen wij de geestelijke volks
gezondheid zouden kunnen noemen.
Hier geldt voor elk minder ontwik
keld gebied, dat de contacten met de
..beschaafde wereld" nu eenmaal niet
altijd tot verheffing strekken. Men
denke aan het bioscoopvraagstuk. Be
perkt hetgeen een minder ontwik
keld gebied van die „beschaafde we
reld" te zien krijgt zich niet veelal tot
de producten van Hollywood? Wij heb
ben de indruk, dat, voor wat betreft
Nederlands Nieuw-Guinea. de rege
ring te Hollandia toch wel oog heeft
voor de gevaren welke hier dreigen.
Bestudering van overheidswege van
het bioscoopvraagstuk heeft reeds en
kele jaren geleden geleid tot een rap
port-met-bepaalde-conclusies.
Natuurlijk voert bij ieder minder ont
wikkeld volk het loslaten van de adat
tot een zeker vacuum, dat nu een
maal, hoe dan ook, om opvulling
roept. Des te belangrijker is het,
dat in de ontsluiting van Nieuw-Gui
nea van meet af aan de zending
zulk een wezenlijk aandeel heeft ge
had. Zij liet land en volk minder
weerloos en gaf iets van onverganke
lijke waarde.
Voor de eerste maal heeft de Ame
rikaanse luchtmacht een intercontinen
taal projectiel van het type „Titan" uit
ondergrondse lanceerplaats bij
de luchtbasis Vandenberg afgevuurd.
De Titan werd later boven de Oceaan
vernietigd.
Doel van de proef is te zien hoe het
projectiel zich houdt als het van onder
de grond wordt gelanceerd.
