nieuwe jTeiksclie (üimranl
04A
Commentaar
FRANKRIJK ACHTER DE GAULLE
Heel Algerije is in handen
van de opstandelingen
j De Gaulle: Help
mij, Fransen!
OOK
MANNEN
VAN
GEWICHT
NIEUWS in één oogopslag
Parijs vannacht in opwinding maar parachutisten kwamen niet
.ikuil Bolletje/'
tail „Afschuwelijk onzinnig avontuur
Lagaillarde ook
van de partij
il
MAANDAG 24 APRIL 1961
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie. Redactie. Abonnementen-en
Advertentie-afdeling Tel 31441
ABONNEMENTEN: f 7.50 per kwartaal;
f 2.55 per maand; f 0.59 per week.
ADVERTENTIES: f 0,20 per millimeter.
Familieberichten f 0,18 per millimeter.
(BIJ contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: DT. E. DIEMER
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Tweeënveertigste jaargang no. 12157
v$tant*a«tltl| It gMImn
«90 bert io teg^eospott"
Liedje voor radio-Algiers
„Und wir fahren
Zie pagina 5
De rede duurde zes minuten. De Gaulle begon te verklaren, dat
de rebellen in Algiers gebruik hebben gemaakt van de hartstochten
der kaders van bepaalde speciale eenheden, de aangewakkerde bij
val van een „door angst en fabels verdwaald" deel der bevolking
van Europese afkomst, en van de onmacht der verantwoordelijke
.utoriteiten die door de militaire samenzwering werden overrompeld.
„Dit bewind heeft een schijn: een „quadroon" gepensioneerde gene
raals; het heeft een realiteit: een groep meedoende, ambitieuze en fa
natieke officieren". Deze groep en dit „quadroon", aldus de generaal
verder, zien en kennen hel volk en de wereld door hun waanzin slechts
misvormd. Hun onderneming kan slechts tot een nationale ramp leiden.
De Gaulle verklaarde, dat aan de vooravond van het welslagen door
dit „afschuwelijke en onzinnige" Algerijnse avontuur de geweldige in
spanning tot het herstel van Frankrijk, de verzekering van zijn onaf
hankelijkheid, het herstel van de Republiek, het behoud van de nationale
eenheid, het herstel van zijn macht, de herbevestiging van zijn positie
naar buiten, de voortzetting van het werk overzee voor de noodzakelijke
dekolonisatie, vergeefs dreigen te zijn geweest.
De staat is besmeurd, het volk wordt getart, onze macht is gede
gradeerd, ons internationale prestige verlaagd, onze rol en onze plaats
in Afrika gecompromitteerd. En door wie? Helaas, helaas, helaas, door
mannen wier plicht, eer en verstand meebrachten te dienen en te ge
hoorzamen.
In naam van Frankrijk gelast ik, dat alle middelen, ik zeg alle mid
delen zullen worden gebruikt om hun de weg af te snijden. Ik
verbied iedere Fransman, en vooral iedere soldaat ook maar één
van hun orders uit te voeren. Het argument als zou het plaatselijk
nodig kunnen zijn hun leiding te aanvaarden, onder het voor
wendsel van operationele of administratieve plichten, mag niemand
misleiden.
De burgerlijke en militaire autoriteiten die gerechtigd zijn de ver
antwoordelijkheid op zich te nemen, zijn degenen die daarvoor langs
regelmatige weg zijn aangewezen, hetgeen de opstandelingen trachten
te belemmeren.
Het lot van de overweldigers mag geen ander zijn dan de wet in al
haar gestrengheid bepaalt.
In verband met het ongeluk dat over het vaderland is gekomen en
met de dreiging, die op de Re
publiek is ge'egd heb ik, na het
officieel advies van de grond
wetgevende raad, de minister
president, de voorzitter van de
Senaat en de voorzitter van de
Nationale Vergadering te heb
ben ingewonnen, besloten artikel
16 van onze grondwet toe te
passen. Ik zal, zo nodig recht
streeks, de maatregelen nemen,
die mij door de omstandigheden
geboden voorkomen.
Te Hollandia is het contract getekend
voor de bouw van een tweede complex
op het terrein van de kazerne voor Pa
poea-vrijwilligers in Arfai te Mano-
kwari door Intervam. bestemd voor 200
manschappen.
kunnen makkelijk binnen door dc
brede deuren van
dc nieuwe
Vraag eens
naar dc 5-daagse gratis proefrit bij.
ELAM i
Official Ford Dealer voor Leiden c.o.
en de gehele bollenstreek
Haarlemmerweg 2-4jLeiden,TcU3141
Ook generaal Henri Zeiler (63)
behoort tot het viermanschap
dat de revolte in Algiers op touw
gezet heeft. Hij was meermalen
chef-staf van het leger.
van de Republiek, de onafhankelijkheid
de natie, de onschendbaarheid van
haar gebied of de uitvoering van haar
internationale verplichtingen ernstig en
onmiddellijk worden bedreigd.
Opvallend waren de laatste woorden
van zijn toespraak: „Frangaises, Fransen,
help mij" Hij wendde zich in eerste in
stantie tot het vrouwelijke deel van ae
bevolking.
Vanochtend werd in Parijs bekend ge
maakt, dat de vastbeslotenheid van het 1
Franse moederland de plannen van de
opstandige generaals heeft doorkruist en
dat erop dat ogenblik nog geen aanwij
zingen waren, dat het plan om te pogen
parachutisten in het moederland te doen
landen, zou worden uitgevoerd. Het i
te vroeg om te zeggen dat er geen gevaar
•r was; het scheen evenwel, dat het
voorlopig was afgewend.
Het vliegverbod voor Franse en bui
tenlandse burgervliegtuigcn werd van-
De Gaulle verklaarde dat, wat
ook moge gebeuren, hij zijn hem
door de natie toevertrouwde le
gitieme macht zal blijven uit
oefenen tot aan het einde van
zijn mandaat of tot zodanig tijd
stip waarop hem eventueel de
nodige krachten daartoe of bet
leven ontbreken. Hij eindigde
met de oproep: „Frangaises,
Fransen, helpt mij."
Alle Franse vliegvelden zijn geruime tijd on
bruikbaar geweest uit vrees voor landing van
parachutisten uit Algerije. Generaal De Gaulle
beschikt nu over alle bevoegdheden, die de
grondwet hem ingeval van een noodtoestand
geeft. Heel Algerije staat onder controle van de
rebellen, bij wie generaal Salan zich heeft
gevoegd, na uit Madrid te zijn ontsnapt.
Op Cuba zijn reeds enkele Cubanen, die aan
de invasie hadden deelgenomen en werden
gearresteerd, doodgeschoten. Voor het eerst
is Fidel Castro weer voor radio en televisie
verschenen. Chroesjtsjef heeft Kennedy in een
nota gezegd over bewijzen te beschikken, dat
de V.S. medeplichtig zijn aan de invasie op
Cuba.
In Keulen is vandaag het partijcongres begon
nen van de C.D.U., de partij van dr. Adenauer.
Zij gaat de verkiezingsstrijd in onder het
motto „zet niets op het spel". Het congres zal
o.m. het verkiezingsprogramma moeten goed
keuren.
Geruchten maken melding van voorbereidin
gen tot het ondernemen van een staatsgreep
tegen president Tsjombé in Katanga. In Co-
quilhatstad begon vandaag een topconferen
tie van Kongolese leiders. Gizenga zou er niet
aan deelnemen.
De Ned. Chr. Aannemersbond heeft een voor
stel ingediend inzake de werktijdverkorting
in de bouwvakken, dat beter gemotiveerd is
dan dat van de Raad van bestuur bouwbedrijf.
De Stichting van de arbeid heeft het echter
nog niet behandeld.
^WWinrnt///
in de zilveren rol
'On mu\xV
TN HET STREVEN naar een oplossing
in de verhouding tot Algerije wor
den De Gaulle en met hem Frankrijk de
- moeilijkheden niet gespaard. Het is een
moeizame weg, die De Gaulle gaat. Ook
bij .hem klimmen de jaren. Hoeveel tijd
zal hem nog gegeven zijn?
Op dit moment heeft zich de revolte
der generaais voorgedaan, die hem op
nieuw jaren kosten zal, indien het hem
al gelukken mag de nieuwe, werkelijk
ontstellende gevaren af te wenden.
Want gevaarlijk is de situatie in hoge
mate. De greep van de generaals naar de
macht is een greep in wanhoop. Aan te
nemen valt, dat zij in hetgeen zij zich
hebben voorgenomen niet zullen slagen.
In Algerije zelf mogen zij zich dan enige
aanhang verwerven, van weerklank In
Frankrijk is niets te verwachten. Hun
strijd zal er te wanhopiger om worden.
Of mag men hopen, dat alsnog het gezond
verstand de overhand zal krijgen?
Frankrijk is vanouds het land der re
voluties. Het is het land van de vrijheids
rechten, echter in mindere mate het land
der democratie. Deze laatste heeft er zich
niet dan node in stand kunnen houden,
niet zelden vervangen door regiems van
autoritair karakter. De jongste vervan
ging van een verzwakte cn ondergraven
democratie was die door De Gaulle zelf.
Tegen zijn bewind is deze nieuwe revo
lutie ontstaan, ditmaal veroorzaakt door
wat aangeduid wordt als uiterst rechte.
Ditmaal dus is het de revolte van de
generaals. Hadden allengs allerlei demo
cratische organen zich uitgeschakeld, had
het parlement, hadden dc partijen zich
op nonactief gesteld, was in de handen
van De Gaulle een belangrijke concentra
tie van macht tot stand gekomen, onder
de revolterende generaals vormt in Alge
rije het leger zich thans tot ccn eigen
macht in de staat.
In zijn eerlijk pogen om Frankrijk uit
de ellende omhoog te halen ziet De Gaulle
zich thans voorshands tot machteloosheid
gedoemd. Het lijkt zelfs, of thans het ini
tiatief in de handen der revoltercnden is.
Daarmede is De Gaulle's politiek be
slissend doorkruist. Men moet zelfs vast
stellen, dat Frankrijk in nood verkeert-
Waardoor De Gaulle zich nog geschraagd
mag weten, is de wetenschap van steed*
te hebben gehandeld in het belang van
zijn vaderland en met een zuivere con
sciëntie. Is het voldoende?
Intussen, de revolte mag Frankrijk In
de grootste zorgen hebben gedompeld, zelf
is zij uitzichtloos. Verre van een oplos
sing te bieden in de problemen waarvoor
Frankrijk, ook voor wat betreft Algerije,
staat, maakt zij niet slechts De Gaulle cn
Frankrijk machteloos, doch zal zij straks
ook eigen machteloosheid demonstreren.
Op de schouders van een reeds geplaag
de mensheid is hiermede overigens een
nieuwe zorg geschoven.
Jk ben bijna beroeps-muzikant. Ik
krijg dikwijls een dubbeltje van mijn
vader, als ik direct op hou met
vioolspelen
IJsland gelegen lagedrukgebied heb
ben het afgelopen weekeinde het weer in
Nederland bepaald. Met deze storingen
samenhangende fronten veroorzaakten in
het grootste deel van het land 1 tot 3 mm
regen. Plaatselijk kwam ook onweer
voor. Het laatst gepasseerde front is in
West-Duitsland dicht bij onze oostgrens
tot staan gekomen. Achter dit front
stroomde polaire lucht binnen, tengevolge
waarvan op sommige plaatsen de tem
peratuur de afgelopen nacht tot 2 gra
den daalde.
In de polaire lucht ontwikkelt zich een
rug van hogedruk. Deze zal vannacht
passeren. Er wordt dan weinig bewolking
en plaatselijk nachtvorst verwacht. Een
tamelijk actieve storing beweegt zich
over de oceaan in de richting van het
Engelse Kanaal. Waarschijnlijk zal deze
morgenmiddag al het weer in Nederland
gaan beïnvloeden.
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Vannacht weinig wind, plaatselijk nacht
vorst en hier en daar mist. Morgen over
dag op de meeste plaatsen droog weer
met opklaringen, zwakke tot matige
wind uit zuidelijke richtingen en onge
veer dezelfde temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Tendens; stijgend
ZON EN MAAN
Dinsdag: zon op 5.23. onder 19.54 uur.
maan op 13.58, onder 3.30 uur. Volle
maan op 30 apriL
HET WEER IN EUROPA
Helder
Vpenburg
Vllss
Eelde
De Bilt
Twente
Eln.ln
Zd -Limb
Helsinki
Stockb
Oslo
Kopenb
Aberdeen
Londen
A'dam
Brussel
Luxemb
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlun
Frankfort
MUnchen
ZUncb
Geneve
Locarnc
Wenen
Innsbruck
Heiarado
Rome
AJaccio
Madrid
Mall..rca
Lissabon
h. bew. z
mist v
mist v
mist o
mist ii
zw. bew v
zw. bew 1 z
gh. bew c
1. bew. r
h. bew r
onbew. c
:w. bew r.
onbew. i
mist
h. bew. z
zw. bew
h. bew v
mist 2
regen r
regen r
1. bew c
regen I r
m.regen >i
regen z
gh. bew. r
h. bew. c
regen c
regen
zw. bew. c
gh. bew I
zw. bew. i z
zw bew.v
h. bew j
zw. bew r
zw. bew. I z
(rita^
PARIJS, maandag
Radio Algiers meldde vandaag dc aan
komst in Aligers van Pierre Lagaillarde,
leider van de mislukte kolonistenop
stand in januari 1960.
Lagaillarde werd vergezeld door Mar
cel Ronda, een van zijn luitenants.
Zaterdag was Lagaillarde uit zijn ap
partement in Madrid verdwenen. HIJ
woonde daar de afgelopen vier maan
den, nadat hij in december uit Frankrijk
gevlucht was.
FRANKRIJK heeft zich vandaag achter De
Gaulle geschaard, die gisteravond een bewo
gen beroep op de „Frangaises en Fransen" heeft
gedaan, hem te helpen de weg voor de in Algerije
rebellerende Franse officieren te versperren.
Toen de dag aanbrak, hadden duizenden soldaten, ge
steund door tanks en veiligheidstroepen, sleutelposten in
de Franse hoofdstad en andere grote steden bezet. Honder
den vrijwilligers stroomden gedurende de nacht de binnen
plaats van het ministerie van binnenlandse zaken op en
eisten wapens, die zij ook kregen.
Dat alles speelde zich af, nadat
premier Debré laat in de avond via
radio en televisie de Franse bevol
king had voorbereid op een moge
lijke landing van ongeveer 1500 pa
rachutisten uit Algerije. De premier
wekte de Fransen op, zich naar de
plaaitsen te begeven, waar eventuele
landingen zouden plaatsvinden en de
parachutisten te overtuigen van hun
vergissing. Er kwam echter niets en
de spanning, die zich vannacht van
Parijs had meesber gemaakt, begon
in de vroege ochtenduren te luwen.
De alarmtoestand blijft echter voort
duren en de stad ontwaakte voor een
dag, die mogelijk een van de moei
lijkste in haar geschiedenis zou
worden.
ent
ld "^EN ZEER BEWOGEN, uiterst korte en geladen
toespraak heeft Charles de Gaulle, de president
van Frankrijk, gisteravond voor de televisie ge-
20 houden.
In Parijs kwam vannacht de
spanning tot een kookpunt. In de
buurt van de Porte de Saint
Cloud wachtten zwaarbewapende
eenheden gendarmes bij hun
tanks, pantserwagens en jeeps, in
staat van paraatheid om bij het
eerste alarm in actie te kunnen
komen (bovenste foto). Op de
binnenplaats van het ministerie
van binnenlandse zaken werden
kisten met militaire kleding uit
geladen en gecontroleerd alvorens
te worden uitgedeeld onder de
jonge burgervrijwilligers, die op
de achtergrond (onderste foto) in
een lange rij staan te wachten.
(Telefoto)
Papoea-kazerne
te Manokwari
Generaal De Gaulle, die in uniform
gekleed was en een kalme indruk wekte,
maakte gisteravond via radio en televisie
bekend (zie elders op deze pagina), de
in de grondwet voorziene bijzondere be
voegdheden op zich te hebben genomen
op een tijdstip, waarop de instellingen
Generaal Jean Olié, de nieuwe
opperbevelhebber in Algerije, die
de opdracht gekregen heeft de
militaire opstand te bedwingen.
voor rechtse extremisten in Frank
rijk.
Het feit dat de opstandelingen ondanks
hun geringe aantal toch hun gezag over
een zo groot gebied hebben kunnen uit
breiden, verklaren deze kringen uit de
wens van de generaals en hun zonecom
mandanten, tot elke prijs gevechten tus
sen Franse militairen onderling te voor
komen.
Dat de opstandelingen de strijd tegen
de Algerijnse verzetsbeweging met kracht
hebben voortgezet, blijkt uit het bericht
van radio-Saida in West-Algerije dat 34
Algerijnen zijn gesneuveld en dat elders
in het land honderd man „buiten gevecht
werden gesteld".
(Zie ook pagina 5)
ochtend om negen uur opgeheven. Ook
buitenlandse militaire vliegtuigen moch
ten weer boven Frankrijk vliegen. De
vluchten van Franse militaire toestellen
zouden echter onder streng militair toe
zicht blijven.
Schieten
Frankrijk, waar zaterdagavond al
voor twaalf dagen de noodtoestand is
afgekondigd, leeft op voet van oor
log ter bestrijding van de militaire
opstand in Algerije en de dreigende
landingen van parachutisten.
De luchtmacht kreeg opdracht, het vuur
te openen op vliegtuigen, die zonder toe
stemming het Franse luchtruim binnen
vliegen. De buitengewone veiligheids
maatregelen wezen erop, dat de regering
zichzelf in buitengewoon, onmiddellijk
gevaar achtte. Alle landingsterreinen in
het gebied van Parijs werden onbruik
baar gemaakt Vrachtwagens, personen
auto's en andere obstakels werden op
landingsbanen en bruggen geplaatst.
Piloten van snelle straaljagers stonden
bij hun toestellen om op het eerste alarm
op te stijgen.
Overgelopen
In de loop van zaterdag en zondag
zijn vrijwel alle districten van Al
gerije naar de opstandelingen over
gelopen. Die van Oran en Constan-
tine werden overgenomen door para
chutisten uit Algiers.
In het gebied van Oran moesten minis
ter Louis Joxe en generaal Olié. die met
uitgebreide volmachten door'De Gaulle
naar Algerije werden gezonden, ijlings de
wijk nemen naar Parijs om aan gevan
genneming te ontkomen. Zij hebben gis
teren in de Franse hoofdstad De Gaulle
op de hoogte gebracht van de situatie in
Algerije, voorzover zij daar in een dag
tijds hoogte hadden kunnen krijgen.
Het is in elk geval duidelijk geworden,
dat een waarschuwing van de hoogste
autoriteiten de rebellen in Algiers ge
dwongen heeft, eerder naar de macht te
grijpen dan zij van plan waren. Hij zei.
dat uit documenten (in Algiers in beslag
genomen) blijkt, dat de generaals niet
van plan waren geweest, hun staatsgreep
voor heden 24 april te ondernemen.
Radio-Algiers zond onafgebroken
een stroom van berichten uit, waar
uit bleek dat de opstandelingen
steeds sterker werden. Bovendien
bleef men codeboodschappen uitzen
den, die blijkbaar bedoeld waren
Generaal Edmond Joühaud (56/,
oud-chef-staf van de Franse
luchtmacht, een van de opstandige
opperofficieren.