Eerste getuige toont
bewi j smater iaal
Washington reageert kalm
op Chroesjtsjefs nota
Eichmann, Himmler kregen
knikkende knieën bij
aanblik van Joodse ellende
Documenten bekeken op
hun authenticiteit
Eichmann
Kamer voelt wel voor
wet op afbetaling
Negende sitting proces Eichmann
Womsiwor diep
teleurgesteld
Bezwaar tegen verplicht invullen
inlichtingenformulier door koper
Kennedy antwoordt: Geen interventie
MASSAMOORDENAARS HUIVERDEN ZELF.
Geen militaire
actie verwacht
"g
KNMB wil geen
winkelsluiting
op zaterdag
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
11
WOENSDAG 19 APRIL 1961
BIJ HET BEGIN van de middagzitting van het proces-Eichmann werd
gisteren de eerste getuige a charge opgeroepen. Het was politie-
inspecteur Bar Sjalom. Hij legde een verklaring af over de bestudering
van documenten die zijn verzameld om als bewijsmateriaal tegen Eich
mann te dienen. „We hebben alle documenten op hun authenticiteit be
keken", verklaarde Sjalom. De getuige stond in de getuigenbank recht
tegenover het glazen hok, van waaruit Eichmann strak naar hem staarde.
Bar Sjalom vertelde de rechtbank dat de geallieerden aan het einde van
de Tweede Wereldoorlog de bijna complete archieven van het Duitse minis
terie van buitenlandse zaken in beslag hadden genomen. Deze besloegen
de periode van 1870 tot aan het einde van de oorlog.
De archieven werden bij Oxford in
Engeland opgeslagen en later naar
Neurenberg gezonden om daar in het
proces te worden gebruikt, aldus Sja
lom. In 1951 is een functionaris van
de Hebreeuwse universiteit te Jeruza
lem naar Londen gezonden om een
deel van de archieven te fotograferen.
De microfilms van de documenten
zijn later opgenomen in de Yad Vas-
jem-archieven in Jeruzalem, waar alle
documentatiemateriaal over de nazitijd
en de Jodenvervolging is opgeslagen.
Het grootste gedeelte van de vragen
die Hausner aan Bar Sjalom stelde lag
op juridisch-technisch gebied.
GEEN BEZWAAR
De verdediger van Eichmann, dr. Ro
bert Servatius, verklaardde dat hij geen
bezwaar had tegen het aanvoeren van
documenten als bewijsmateriaal. Hij had
de documenten gezien en twijfelde niet
aan de authenticiteit. Hij behield zich
echter het recht voor getuigen te onder
vragen, dje aan consuls van Israël in het
buitenland verklaringen hebben afgelegd
in verband met de zaak-Eichmann. Dit
betreft ongeveer 120 personen, die aan
consuls in de Verenigde Staten, Canada.
Latijns-Amerika en in Duitsland derge
lijke verklaringen hebben afgelegd.
Hierna vroeg Servatius aan Bar Sjalom
hoe de documenten waren gekozen, met
andere woorden, waarom sommige docu
menten wel en andere niet waren ge
kozen.
De president van de rechtbank, Lan
dau, besliste dat de documenten van de
functionaris van de Hebreeuwse universi
teit en van de functionarissen van de
Yad Vasjem als bewUsmateriael zouden
worden toegelaten.
Bar Sjalom verklaarde als getuige dat
de documenten door hem waren geveri
fieerd en beschreef omstandig de wijze
waarop ze waren genummerd en gecata
logiseerd.
Tegen het einde van het eerste uur
van de middagzitting verdween een groot
aantal toeschouwers uit de zittingszaal
Eichmann zat onbeweeglijk zonder uit
drukking op zijn gezicht in zijn glazen
hok.
AVNER LESS
De aanklager liet daarna de kapitein
van de Israëlische politie, Avner Less
voorkomen. Less moest gehaald worden
en verscheen na ongeveer 4 minuten. Hu
verklaarde, dat hij de beklaagde kende
„Wanneer zag u hem voor het eerst?'
„Op 29 mei 1960, in de middag".
„Onder welke omstandigheden?"
„Ik was in de zaal waar het onderzoek
plaats vond en waar de beklaagde toen
binnengebracht werd".
Less zei verder,, dat kolonel Ephraim
Hofstetter eveneens aanwezig was. Hof-
stetter was vice-chef van bureau 06, de
speciale dienst die belast is met de zaak
tegen Eichmann.
Op vragen van Hausner, zei Less: „Hij
(Eichmann) vertelde hem dat hij belang
stelling had voor en bereid was om ver
klaringen af te leggen met betrekking
tot zijn functies in het derde Rijk". Hof
stetter vroeg hem of het hem duidelijk
was dat er geen sprake was van dwang
of druk. Hij antwoordde bevestigend.
Less vertelde, dat de verklaringen
van Eichmann op een bandapparaat opge
nomen werden dat op een tafel voor hem
stond. Later werden zü opgeschreven.
I zei, dat Eichmann luisterde toen de
band voor hem afgedraaid werd en dat
hü enkele fouten in het manuscript ver
beterde in zUn eigen handschrift en met
een paraaf op elke bladzijde voor juist
tekende.
BANDAPPARAAT
Eichmann dicteerde 107 bladzijden van
zijn memoires, aldus Less. Hij dicteerde
verder, lezend van een stuk papier, een
„verklaring". De inhoud ervan werd voor
het hof niet bekend gemaakt.
De verdediger van Eichmann, dr. Ro
bert Servatius, heeft beweerd, dat een
verklaring door Eichmann afgelegd werd
dat hij uit vrije wil naar Israël gekomen
was en bereid was te getuigen, onder druk
werd afgelegd".
VRIJELIJK
Het doel van de aanklager is te be
wijzen dat Eichmann vrijelijk sprak,
elke kans gegeven werd zijn geheugen
met documenten op te frissen en dat hij
wist dat hij niet gedwongen werd te
spreken.
Less deelde niet mee wat Eichmann
zei in zijn verklaring die op de band
opgenomen werd, maar hij zei wel dat
hij de band opn.euw afdraaide voor
Eichmann na het verhoor.
Rechter Landau verzocht Less toen
de verschillende stadia van het verhoor
te vertellen. Less zei, dat Eichmann
een schets van zijn leven gaf in het
eerste deel. De rechtei vroeg of de ver
klaring in het eigen handschrift van
Eichmann gesteld was. Ja. antwoordde
Less.
De kapitein zei, dat Eichmann toen
antwoorden gaf op de vragen die be
trekking hadden op zekere documenten
waarover tijdens het verhoor gesproken
werd.
De negende zitting van het proces-
Eichmann werd om 16.58 uur Europese
tijd geschorst.
VOLGEPROPT
In zijn relaas had Hausner 's morgens
nog voorbeelden gegeven van gevallen
waarin dc slachtoffers ln zulke aantallen
la de gaskamers werden gepropt dat ze
„op elkanders voeten stonden en staande
stierven omdat er geen plaats was om
neer te vallen''. Soms kwamen er storin
gen voor en moesten de gedoemden
urenlang ln de propvolle gaskamers
staan wachten voordat ze door de dood
werden verlost. Bulten stonden dan
honderden te wachten tot het hun beurt
zou zijn.
Hausner vervolgde: „En nu komen we
dan aan het allerergste Ausohwitz."
Daar werden volgens de aanklager circa
twee en een half miljoen mensen ver
moord, terwijl minstens een half mil
joen door andere oorzaken om het leven
kwamen.
Behalve Joden bevonden zich ook zi
geuners en Russen in Auschwitz, fir
werd in dit kamp een manier van zif
ting gevolgd waarbij „over het lot van
500 mensen wend oeslist in ongeveer een
kwartier tijds", verklaarde Hausner.
Eichmann, zo zei hij, had volledige zeg
genschap over de Joden in dat kamp.
„Eichmann was in Ausohwitz en zag
wat daar geschiedde. Hij gaf persoon
lijk instructies welke transporten on
middellijk vernietigd moesten worden
en welke achter moesten blijven om la
ter vernietigd te worden", zei de aan
klager. die Eichmann er voorts van be
schuldigde tot „de ontzettende bero
ving" van de slachtoffers opdracht te
hebben gegeven. Volgens een schatting
bedroeg de waarde van de geroofde
eigendommen meer dan een miljoen
mark.
AFSCHUWELIJK
Hausner schilderde een afschuwelijk
beeld van de nazimisdaden. Kannibalis
me, chirurgische experimenten op le
vende mensen, het doden van pasgebo
renen voor de ogen van hun moeders,
beschreef hij tot de laatste weerzin
wekkende fasen.
In zün verklaring over de gaskamers
had Hausner gesproken over de doden-
fabriek die In Auschwitz zonder onder
breking mensenlevens vernietigde. Er
konden per half uur 2000 mensen wor
den vergast, zo zei htj. Na de verstik
kingsdood werden de lichamen naar de
ovens gebracht of ln de open lucht ver
brand. Ter dag werd soms twaalf kilo
goud uit kiezen en aan juwelen bijeen-
geroofd.
Hij vertelde van de martelingen, zo
als het uitrukken van vingernagels, het
gieten van water in oren en „de terug
keer tot het kannibalisme". Daarna be
schreef hij de pogingen om alle resten
van Auschwitz begin 1945 uit te wissen
en de evacuatie der overgebleven kamp
bewoners, die in „een moordende mar*"
naar het westen werden gezonden, waar
bij velen omkwamen.
CULTUUR
Daarna gaf Hausner een overzicht
van hetgeen de Joden hadden bijgedra
gen tot cultuur en gemeenschap in de
landen waar ze later vervolgd werden.
Hij noemde de namen van Einstein,
Freud, Chagal en „honderden anderen"
die zulke bijdragen hadden geleverd.
Maar Duitsland was het land waar ze
het ergst hebben geleden. Hausner bracht
in herinnering dat de Joodse gemeen
schap in Duitsland bij het uitbreken
van de Eerste Wereldoorlog in groten
getale dienst had genomen, „maar dit
alles deed de woede van de nazi's alleen
maar toenemen".
Weggevaagd werden de oude Joodse
gemeenten in Amsterdam, Praag, Ber
lijn, Wenen, Lwow, Lo,dz, Wina en Kra
kow, zei Hausner. „Een hele beschaving
werd vernietigd, net hart van het Jood
se volk werd aangetast.."
Ter staving van zijn aanklacht, aldus
Hausner, zou hij een „overdaad" van
bewijsmateriaal aanvoeren, dat afkom
stig was uit de arenieven van het mi
nisterie van buitenlandse zaken van
Hitler-Duitsland en uit. andere bronnen.
Het speet hem echter dat de archieven
van de Gestapo niet in zijn bezit waren
en dat deze ook niet „aan het licht wa
ren gekomen".
MAIDANEK
Sprekend over kamp Maldanek zei
Hausner, dat daar een probaat middel
werd toegepast tegen typhus: „execu
tieOp dagen dat het regende cu
stormde, werden de gevangenen ge
dwongen hun maaltijden in de open
lucht te gebruikenOp zondagen hiel
den de SS-mannen hun „hardloopwed
strijden": een gevangene die niet kon
rennen, die een klomp verloor of strui
kelde, werd ter plaatse neergeschoten'.
Hausner verklaarde dat het hof, be
halve met de vele documenten uit ar
chieven, ook geconfronteerd zal wor
den met getuigen die Eichmann heb
ben meegemaakt en anderen die van
zijn daden getuigen zijn geweest. „De
vernietiging van zes miljoen mensen
heeft ons vele getuigen ontnomen,
maar er zijn nog getuigen die hun
stem kunnen laten hóren aldus
besloot Hausner.
Er is volgens Ass. Press een toenemen
de oppositie merkbaar tegen de wijze
waarop de Nieuw-Guinearaad werkt. De
bekende Papoea-zakenman, de heer Her
man Womsiwor, afgevaardigde voor
Biak, verklaarde diep teleurgesteld ie
zijn over de bittere sfeer die onder de
Papoea-leden van de raad heerst.
Hij meende een waarschuwing te moe
ten laten horen aan het adres van de
hee N. Jouwe, om voortaan met meer
zelfbeheersing op te treden. Ook was hij
weinig ingenomen met de beraadslagin
gen over de benoeming van griffier mr
J. W. Trouw.
„Alles ging buiten ons om. We voelden
ons als schooljongens, die luisterden hoe
de meesters alles geegeld hadden. Laat
men ons tooh de tijd geven onze eigen
mening te vormen en ons niet bloot
stellen aan propaganda en dwang als
het op stemmen aankomt", zeide hij.
Binnenkort vertrekt de heer Womsi
wor naar Tokio voor onderhandelingen
met de Takenaka-hardboardfabrieken.
die op Biak een bedriif willen vestigen.
Van ReeuwUk: Omzet nam 20% toe;
bedrijfskosten namen door hoger omzet
en ingebruikneming van vergrote "er-
koopruimte toe; exploitatiesaldo f 1.08
(v. j. 0,94) min.; toevoeging reserve di
verse belangen f 383.584 (500 000): aan
bouwreserve f 200.000 afschrijving
f 170.709 (167.395). batig saldo f 232.880
(id); reeds voorgesteld dividend 16
(14)%; bouwreserve van f 900 000 vol-
doende voor bouwplannen in 1961.
(Vervolg van pagina 1)
Bij de opening van de ochtendzit
ting had de Israëlische politie-kapi-
teln Avner Less verklaard dat toen
Eichmann voor de keus was gesteld
om te zwijgen of vrijwillig verklarin
gen af te leggen, had hij het laatste
gekozen.
Onmiddellijk na aankomst uit argen-
tiniè had Eichmann gezegd dat veel
details der jodenvervolgingen hem niet
meer bijstonden en dat hij tijd nodig zou
hebben om zijn geheugen op te frissen.
Op de tafel van de openbare aanklager
bevonden zich de 77 dozen met geluids
banden en twee bandrecorders. Toen de
aanklager besloot Eichmanns eigen woor
den hardop door de zaal te laten klin
ken, toonde de verdachte belangstelling.
Hij legde zijn blocnote voor zich neer
en zette de koptelefoon zorgvuldig op
het hoofd.
Aanklager Hausner verklaarde dat in
de beschikbare tijd onmogelijk alle ban
den afgedraaid konden worden en dat
hij daarom verzocht een deel ervan te
willen beluisteren om het in het proces
verbaal van de zitting te laten opnemen.
Kapitein Less kreeg vervolgens het
verzoek het gedeelte te willen afdraaien
dat begon met de woorden van Eich
mann: „Auch bei Himmler hierin
zei Eichmann dat het joodse probleem
de aandacht van andere moeilijkheden
moest afleiden. Het tweede uittreksel
dat ten gehore werd gebracht, was veel
langer en duurde wel een kwartier.
(Van onze parlementsredactie)
DE TWEEDE KAMER heeft gisteren een over het algemeen positief oor
deel uitgesproken over het ontwerp voor een „wet op het afbetalings-
stelsel", welk ontwerp in 1958 door de regering is ingediend en waarvoor in
1954 en 1956 resp. de staatscommissie-Lichtenauer en de Sociaal-Econo
mische Raad reeds de basis hadden gelegd. Ongewijzigd zal het ontwerp
de Kamer overigens niet passeren, want daarvoor bleken tegen bepaalde
onderdelen toch te veel bezwaren te bestaan. Deze kwamen o.m. tot uiting
in enkele amendementen, die vandaag en morgen in behandeling zullen
komen. Eens waren de meeste sprekers het echter met het tweeledig uit
gangspunt van de ontworpen regeling: een gezonde economische ontwik
keling van het afbetalingsbedrijf én een sociaal verantwoorde bescherming
van de koper.
Het is niet de eerste maal, dat wette
lijke maatregelen worden genomen voor
het afbetalingsstelsel. Reeds in 1936 kwa
men twee wetten tot stand, waarvan één
de contractuele verhouding tussen koper
en verkoper regelde en de ander betrek
king had op het afbetalingsbedrijf zelf.
In 1956 volgde bovendien een tijdelijke
wettelijke regeling betreffende afbeta-
IN Washington heeft men de waar
schuwing, die Chroesjtsjef giste
ren tot Kennedy heeft gericht, in
verband met de invasie in Cuba,
nogal kalm opgenomen. Diploma
tieke waarnemers menen dat de Rus
sen waarschijnlijk geen militaire
actie zullen ondernemen in een land
dat duizenden kilometers van Rus
land verwijderd is.
Voorts verwees men naar het com
mentaar dat de publicist Walter Lipp-
mann heeft geschreven op het vraag
gesprek dat hij met Chroesjtsjef heeft
gehad. Volgens Lippmann vindt
Chroesjtsjef het normaal dat een gro
te mogendheid de positie van een haar
vijandige 'regering in een land binnen
haar belangensfeer tracht te onder
mijnen.
Zoals op de voorpagina al wordt ge
meld, heeft Kennedy de boodschap van
Chroesjtsjef beantwoord. Hij zegt. dat
de V.S. geen militaire interventie in
Cuba beogen. „Ik heb zorgvuldig kennis
genomen van uw verklaring dat de ge
beurtenissen op Cuba van invloed kun-
(Vervolg van pagina 1)
MASSAMOORDENAAR Adolf Eichmann huivert zelf bij de herinnering
aan de gruwelijke Jodenvervolging. Dat bleek vanmorgen, toen de
Joodse rechtbank in Jeruzalem enkele bandopnamen afdraaide van het
verhoor.
Volgens Eichmanns verklaring was
de opdracht om de Joden lichamelijk
uit te roeien rechtstreeks afkomstig
van Adolf Hitler. Eiahmann had aan
het eind van de zomer 1941, uit de
mond van Gestapoleider Reinhard
Heydrich, voor het eerst van de ver
nietigingsplannen gehoord. Heydrich
vertelde hem dat Hitier bevolen had
alle Joden uit te roeien. „Nog her
inner ik mij de eerste ogenblikken
nadat ik die woorden had gehoord",
aldus de bandopname. „Voor zo'n
wrede oplossing had ik geen woor
den. Aan zo'n oplossing had ik nooit
gedachthet was alsof de adem
uit mijn lichaam werd geperst."
Dit deel van de geluidsband begon met
de woorden: „Mag ik u nu vertellen Herr
Haupbmann wat er na het begin van de
Duits-Russisahe oorlogshandelingen ge
beurde?"
Heydrich zou Eichmann opdracht heb
ben gegeven zich in verbinding te stel
len met SS-brigadier Odilo Globooknik in
Polen om na te gaan hoe ver men daar
met de uitroeiing van de Joden was ge
vorderd.
Hij werd in Polen door Globoonik naar
een kamp gebracht waar hij de naam niet
meer van wist. Vaag herinnerde hij zich
het bos en een paar huizen nabij het
kamp. „Er werden daar hutten gebouwd
'en een politie-officier kreeg opdracht de
constructie van die hutten uit te leggen.,
hij zette uiteen dat de kamers lucht
dicht waren omdat
Op dit ogenblik gelastte de president
van het hof twee minuten stilte ter
herdenking van de Israëlische doden
uit de oorlog met de Arabieren in 1948
en de Sinai-campagme van 1956.
luchtdicht, omdat' de uitlaatpijp
van een Russische duikbootmotor op de
kamer zal worden aangesloten en de
Joden die erin zitten dan vergiftigd zul
len worden", zo gang Eichmanns verkla
ring verder.
„Het was iets verschrikkelijks. Ik ben
niet zo sterkals ik een gapende wond
zie dan kan ik er met geen mogelijk
heid naar kijken. Ze hebben me verteld
dat ik geen dokter kon worden
Daarna hoorde men Eichmanns stem
het relaas geven hoe Joden in een gas-
vradhtwagen werden gepropt. „Ze wer
den naakt uitgekleed. De deuren gingen
hermetisch dicht. Toen zag ik het meest
adembenemende dat ik ooit had aan
schouwd. De lichamen werden als diieren
naar buiten geworpen. Ik wilde er niet
naar kijken. Ik moest weggaan want het
was meer dan ik kon verdragen. Ik
ging terug naar Berlijn. Ik vertelde aan
(Gestapoleider Heinrioh) Müller: „Het is
vereohrikkelijk, een onbeschrijflijke hel.
Ik kan er niet tegen".
In Polen woonde hij het neerschieten
van Joden bij die zioh in een grote kuil
bevonden. „Ik zae nog 'een vrouw voor
me. ze had de armen op de rug. Ik werd
slap in m'n knieën en ging weg", aldus
Eichmanns relaas. Daarna zag hij een an
dere loopgraaf waar slachtoffers met ge
weerschoten waren afgemaakt. „Er
stroomde een bron van,, bloed uit. Ik zal
het nooit vergeten" waren zijn woorden
Teruggekomen ln Berlijn deelde hU
Müller mee dat „dit de oplossing niet 1*
ons volk zal opgroeien tot wreedaards".
Muller keek me aan en ik voelde dat
hij dacht „je hebt gelijk dit is niet
de eindoplossing".
„Een geschreven opdracht heb Ik nooit
onder ogen gehad", zei hjj.
„Heydrich vertelde me slechts dat de
führer opdracht had gegeven tot de li
chamelijke uitroeiing van de Jodein.
Hij had Müller gevraagd om zelf niet
naar vernietigingskampen te worden ge
zonden en dat „sterkere" mensen voor die
taak moesten worden uitgezocht. Maar
hij werd tooh naar Ausohwitz gestuurd
waar kampcommandant Rudolf Hoess
hem had verteld dat zelfs SS-letder Hein-
rich Himmler bij de aanblik der wreed-
he4m knakkende knieën kreeg.
„Naar het vergassen keek ik niet. Ik
kon het niet verdragen. Het is heel goed
mogelijk dat ik bewusteloos zou zijn ge
raakt. Ik kon het domweg niet aoen"
Maar hij had wel de hoog opgestapelde
rijen met lijken gezien die uit de gaska
mers waren weggehaald.
„Er was een ü^eren hek en daarop la
gen stapels lijken. Toen voelde ik me
heel beroerd", aldus Eichmanns relaas
over het bezoek aan Ausohwitz.
„Treblinka was het afschuwelijkste wat
ik ooit heb gezien" zo ging de verklaring
voort. „Ik zag een grote groep naakte Jo
den een gebouw binnengaan om vergast
te worden. Ik bracht rapport uit aan Mül
ler en hij nam het zonder commentaar
aan. Ik ben er zeker van dat. als als Mül
ler het voor het zeggen had gehad, dat
nooit gebeurd zou zijn".
Op dit punt werd de zitting door het
Hof voor twintig minuten onderbroken.
Het beeld dat Eichmann vandaag in
eigen woorden van zichzelf schilderde,
was dat van een man die geen bloed kon
zien en bijna flauwviel toen hij. gedwon
gen was het ter dood brengen van de
Joden in de kampen gode te slaan.
Zijn nogal rauwe, lage stqm klonk
hortend door de rechtszaal, onderbroken
door lange adempeuzes en de steeds te
rugkerende opmerking „Ik weet het
niet ik kan het me niet precies her
inneren."
Zittend in zijn glazen kooi was er
voor het eerst iets aan zijn gelaatsuit
drukking te zien. Tot dusver keek hij
steeds met onbewogen blik voor zich
uit. maar vandaag leunde hij achterover
in zijn stoel met een uitdrukking die het
meest weghad van voldaanheid. Een
kleine, haast goedaardige glimlach, speel,
de om zijn smalle lippen.
Eichmann had het verlangen om nog
voor zijn dood een boek te schrijven. Hü
wilde namelük dat de jongere generatie
zou weten wat er in nazi-Duitsland was
gebeurd en waarom. „Ik weet natuur
lijk wat ongehoorzaamheid voor m(j zou
hebben betekend. Ik kan niet aanvoeren
«fat mijn hand enreln waren. Degenen
die de plannen smeedden en opdrachten
uitvaardigden kwamen er door zelf
moord licht van af. Anderen zlin nu in
hun laatste levensjaren of ze zün on
vindbaar."
Verder zei hij: „In januari 1960 werd
mü verteld dat ik terecht zou moeten
staan en dat ik mün 56ste levensjaar
niet zou uitleven."
Eichmann is thans 55. Hü zei niet wie
hem deze voorspelling had gedaan. „Het
eerste deel van deze profetie is al be
waarheid. Ik ben in deze zaak ten volle
bereid om zonder enig aanzien voor
mijn eigen persoon alles te vertellen wat
ik weet. Vanaf mijn jeugd tot en m»
1945 ben ik aan discipline gewend i»
weest. onvoorwaardelijke discipline.
„Ik wist wat ongehoorzaamheid voor
mü zou betekenen, maar in de tien jaar
tot aan 1945 werden mü geen kwesties
overgelaten die betrekking hadden op
het opstellen van plannen Ik had een
lagere rang dan degenen die beleidslü-
nen en plannen maakten.
Ik weet dat ik mezelf in het openbaar
had moeten ophangen zodat alle anti
semieten op de wereld deze verschrik
kelijke gebeurtenissen nog eens duidelijk
was gemaakt.
Om 12.10 uur Westeuropese Ujd is de
tiende zitting van het proces verdaagd
tot vrijdagochtend. Morgen zal er geen
zitting zün in verband met de onafhan-
kelükhcidsvlering in Israël.
Ned. Bontweverij heeft de produktie
en afzet van woningtextiel van Ramaers
Textielfabriek overgenomen; Ramaer
produceerde voor de helft dameskleding
en voor de helft gordünstoffen; het ver
koopprogram van Ned. Bootweverij om
vat mede produkten Textiel Associatie,
E. ter Kuil en Bato.
nen zün op de vrede in alle delen van
de wereld. Ik vertrouw er op, dat dit
niet betekent, dat de Sowjetregering, de
toestand op Cuba als voorwendsel ge
bruikend, van plan is andere gebieden
in vlammen te zetten. Ik zou graag wil
len aannemen, dat uw regering een te
groot verantwoordelijkheidsgevoel be
zit om een onderneming te beginnen, die
zo gevaarlijk is voor de gehele wereld
aldus de Amerikaanse president
Verkeerd
Volgens het Amerikaanse staatshoofd
heeft de Russische leider een verkeerde
indruk van de gebeurtenissen op Cuba.
Er waren onmiskenbare tekenen, dat de
Cubanen het gemis aan democratische
vrij heden ondragelijk vinden. Het was
dan ook niet verrassend dat het verzet
op het eiland was gegroeid.
Kennedy zei het met Chroesjtsjef eens
te zün over de wenselükheid van stap
pen tot verbetering van de internationa
le atmosfeer In dit verband sprak hij
de hoop uit dat de Sowjetunie zal hel
pen om de thans beschikbare kansen te
gebruiken. Als voorbeeld noemde de pre
sident het vinden van een regeling voor
de kwestie-Laos, samenwerking met de
V.N. in Kongo en een spoedige totstand
koming van een aanvaardbaar verdrag
voor een verbod op het nemen van
proeven met kernwapens.
burgeroorlog op Cuba." Met nadruk
wordt van alle staten gevraagd „een
einde te maken aan elke activiteit, die
tot een voortduring van het bloedver
gieten zou kunnen leiden." Ten slotte
wordt van alle landen gevraagd in de
geest van het handvest samen te werken
bü het zoeken naar een vreedzame rege
ling van de huidige situatie op Cuba.
Argentinië, Columbia, Chili, Honduras,
Panama, Uruquay en Venezuela dienden
later een resolutie in waarin op alle
leden van de organisatie der Ameri
kaanse staten een beroep wordt gedaan
te helpen bij hert vinden van een vreed
zame oplossing van het Cubaanse vraag
stuk. Alle leden van de V.N. wordt ver
zocht niets te doen wat de huidige span
ning zou kunnen vergroten.
Sowjetunie
De Sowjet-afgevaardigde, Zorin,
diende een ontwapeningsresolutie in
waarin alle leden wordt verzocht Cuba
indien mogelijk te helpen om agressie
af te slaan. Voorts wordt een veroor
deling uitgesproken van de „agressieve
daden van de V.S. en andere landen
op wier grondgebied contra-revolutio
naire benden worden uitgerust, ge
vormd en opgeleid en van wier gebied
de gewapende inval in Cuba wordt
ondernomen.
De Amerikaan Stevenson noemde
Cuba als de kleine jongen die zijn
ouders vermoordde en toen clementie
vroeg omdat hij wees was geworden.
Ook zei de afgevaardigde der V.S. dat
zijn land zijn grondgebied niet zal
'aten gebruiken voor aanvallen op
Cuba.
Bewonderi
Het huidige bewind op Cuba kon ook
zijn büdrage leveren tot een verminde
ring van de spanning door het Cubaanse
volk vrij en op democratische.wüze te
laten beslissen over zün toekomst. Hoe
wel de V.S. zich van militaire interven
tie onthielden, stak het Amerikaanse
volk zijn bewondering voor „Cubaanse
patriotten die een democratisch stelsel
in een onafhankelijk Cuba wensen", niet
onder stoelen ol banken.
Aan het einde van zijn boodschap ver
klaarde Kennedy, dat Chroesjtsjef moet
erkennen, dat vrije volkeren in alle de
len van de wereld het denkbeeld van de
historische onvermijdelijkheid van de
communistische revolutie niet aanvaar
den. „De grote revolutie in de geschiede
nis van de mensheid in het verleden,
het heden en de toekomst is de revolutie
van hen die vrü willen zün", aldus de
Amerikaanse president.
Adviseurs van Kennedy staan op het
standpunt dat Moskou voor Cuba doet
wat men van een vriendschappelijk ge.
zind land mag verwachten zonder zich
op mulitair gebied vast te leggen. Als
proef op de som wordt nauwkeurig ge
controleerd of er communistische pogin
gen worden gedaan om wapens naar
Castro te zenden.
Tot nu boe is van wapen zendingen
niets gebleken. De verklaring van de
Russische premier werd gepubliceerd,
voordat hü door Kennedy was ontvan
gen. ok hierin ziet men een aanwüzing
dat de boodschap een propagandistisch*
strekking had.
tiet is de Amerikaanse autoriteiten
voorts opgevallen dat er in Moskou voor
Rusland zeif een gematigder verklaring
uitgegeven U. Men wijst hierbij op hel
Russische propaganda-offensiej na de
dood van Patrice Loemoemba, dat ook
niet door militaire steun is gevolgd.
Resolutie
Mexico heeft gisteren bü de Algemene
Vergadering van de V.N een ontwerp
resolutie mzake Cuba ingediend, waarin
op alle staten een dringend beroep, word!
gedaan „passende maatregelen te treffen
om te verzekeren, dat hun grondgebied
en hun hulpbronnen niet worden ge
bruikt voor hert aanwakkeren van de
(Van onze soc.-econ. redcctie)
De Kon. Ned. Middenstandsbond
(KNMB) is geen voorstander van een
verplichte winkelsluiting op zaterdagmid
dag, ook al wordt de mogelijkheid ge
schapen op vrüdag een koopavond in te
voeren. De bond zal voorshands niet
medewerken aan een wijziging van de
Winkelsluitingswet in deze richting. Al
dus wordt medegedeeld in een nota. die
het hoofdbestuur van de KNMB gisteren
heeft uitgegeven.
De bond is bevreesd dat de detailhan
del zijn greep op de consument zal ver
liezen door de winkelsluiting op zaterdag
al te licht op te nemen. In dit verband
wordt gewezen op het gevaar dat de con
sument zich meer zal gaan richten op
postorderbedrijven, personeelsinkoopver.
enigingen, automaten en andere beste
dingsmogelijkheden buiten de detailhan
delssector.
Volgens,de nota oefent de detailhandel
zyn functie uit te midden van de maat-
schappü der consumenten, die op hem
zo geschikt mogelijke tijden bedient moet
worden, wil de winkelier een goed econo
misch resultaat verkrijgen. In vele bran
ches wordt op zaterdagmiddag 25 tot 40
procent van de totale weekomzet gehaald
en de bond ziet dat nog niet veranderen
Van een koopavond op vrijdag verwacht
het hoofdbestuur niet zoveel, gezien de
aanwezigheid van televisie.
Het hoofdbestuur van de KNMB
meent dat er voor het personeel ook langs
andere wegen wel wat kan worden ge
daan. Waar de werktijd toch in de meeste
gevallen al is beperkt tot 42—44 uui
kan de positie van de werknemer nog wel
verbeterd worden door invoering van
betere vakantieregelingen, betere oplei
dingsmogelijkheden. randversieringen
aan de beloning en vrije dagen op goed
uitkomende (maar economisch minder be
langrijke) gedeelten van de week.
Een vrüe zaterdag voor de werknemers
in het ambacht acht het hoofdbestuur
van de Kon. Ned. Middenstandsbond wel -
mogelijk en „li, wenielijk geilen de Berkhouwer meenden dat de regeling
,..„1 e\.er areaal nworlaa» aan 11 11 vr.prl n ff c.
lingsovereenkomsten, die het de regering
mogelijk maakte om op grond van con
juncturele omstandigheden de verkoop
op afbetaling af te remmen. Deze rege
ling is. in afwachting van de definitieve
wet. enkele malen verlengd.
Bü het opstellen van de nieuwe wet
heeft de regering zoveel mogelijk aan
sluiting gezocht bij de gebruiken, die in
het bonafide afbetalingswezen reeds in
zwang zijn. Het goed koopmansgebruik
is daarbü als maatstaf genomen. Het ont
werp stelt o.m. voor, dat elke leverancier,
die aan afbetalingstransacties met parti
culieren deelneemt, verplicht is zich te
laten inschrijven bij de Kamers van Koop
handel. Colporteurs moeten voor de uit
oefening van him beroep een vergunning
hebben van Burgemeester en Wethouders.
Ook voor afbetalingsfinanciers is een ver
gunning vereist. Voorts is de koper ver
plicht om bij het aangaan van de trans
actie een inlichtingenformulier ln te vul
len. Het laten tekenen van een blanco
formulier door de klant of het onjuist
doen invullen van het inlichtingenfor
mulier kan, na een waarschuwing, worden
gestraft met vervallenverklaring van de
inschrüving in het afbetalingsregister
van de Kamer van Koophandel.
Bü algemene maatregel van bestuur
kan verder een minimumaanbetaling
worden vastgesteld. TUdens het overleg
met de Kamercommissie heeft staatssecre
taris Veldkamp gezegd, dat het percen
tage van de verplichte mtnlmum-kassa-
storting voor de grote groep consump
tieve goederen ongeveer 15 pet. zal moe-
ten bedragen. Volgens het ontwerp kun
nen omtrent het afbetalingsplan ook an
dere regelen worden gesteld. Zo zullen
b.v.. Indien nodig, maximumkrediet-
opslagen worden voorgeschreven.
Gevaren
Er werd gistermiddag, door verschil
lende sprekers, nog eens gewezen op de
sociale gevaren van het kopen op afbe
taling, welke gevaren voor een niet on
belangrijk deel voortspruiten uit mis
bruiken bü het afbetalingsbedrijf „over-
creditering" van koper, waarbij de le
verancier de klant ertoe brengt verplich
tingen aan te gaan. die zijn huishoudbud
get te boven gaan). Aan deze kwalijke
kanten besteedden vooral dr. Meulink
(a.r.) en mej. Knol (kath.v.) aandacht De
heer Meulink vond het b.v. bedenkelijk,
dat de bruidschat heeft moeten plaatsma
ken voor een huwelijksreis op afbetaling.
De a.r afgevaardigde achtte een goe
de wettelijke regeling ter voorkoming
van excessen noodzakelijk. Het afbeta
lingsstelsel zlf wilde hü niet afkeuren.
Over het nu in behandeling genomen
wetsontwerp zei de heer Meulink, dat
daarin het economische element (gezon
de ontwikkeling van het afbetalingsbe
drijf) iets te veel heeft geprevaleerd, ten
koste van het sociale aspect. De tegen
de overcreditering voorgestelde maat
regelen achtte hij „nogal spaarzamelijk".
Op de vraag of de belangen van de con-
sument wel voldoende in het oog zijn
gehouden, wilde hij nu nog geen defini
tief antwoord geven, al juichte hij de
kern van de regeling bestrijding van
misstanden van harte toe.
Het minst gelukkig was de heer Meu
link met de voorgestelde verplichting
tot het Invullen van een Inllchtlngsformu-
ller door de koper. Zo'n formulier doet
een misplaatst gevoel van rechtszekerheid
ontstaan. Er zal In vele gevallen een loop
je mee worden genomen en de overcre
ditering wordt er zeker niet door geremd.
Daarom stelde de a.r. spreker bü amen
dement voor de verplichting te schrap
pen.
De invoering van een kredietregistratie
achtte hij een veel doelmatiger middel
tegen de overcreditering. Het bedrijfs
leven zelf moet dit ter hand nemen en de
overheid zou alvast bü algemene maat
regel van bestuur hieromtrent regelen
kunnen stellen, later te volgen door een
verbindendverklaring. Mej. Lemaire
(soc.) voelde eveneens veel voor deze
oplossing, maar de KVP-er Van den Heu
vel hield zich liever aan het door de re
gering voorgestelde systeem.
Mej. Knol (kvp). die haar maidenspeech
hield, meende dat in de wet «dus niet vast
te stellen bij a.m.b.) een minimum-per
centage voor de kassastorting moet wor
den opgenomen en wel van 20 a 25 pet
Zij beschreef voorts een proefschrift
citerend de „verwoestende werking"
van de colportage op de zelfkantgezinnen
en vond. dat in bepaalde gevallen de col-
Dortage moet worden verboden. Een al
geheel verbod van de colportage ging de
a.r Meulink te ver. omdat daardoor ook
de goede colporteurs, die in een behoef
te voorzien, zouden worden getroffen.
WD-kritiek
zuigkracht die het industriële bedrijfs
leven op deze werknemers uitoefent. In
dit verband wordt echter wel gepleit voor
maatregelen, die de zwarte arbeid tegen
gaan. Dat zou moeten door middel van
een bepaling in de c.a.o., door een alge
meen wettelgke beteugeling en door dc
vrijheid geen sociale uitkeringen te doen
in geval van calamiteiten buiten dienst
verband.
Academische examens
kind ex. Deel II Geneeskunde: W J A
Goedhard Den Haag. J Llgleringen Am
sterdam, T K Ong, Amsterdam. J J ReUn-
ders. Leeuwarden.
Geslaagd voor het doet. ex. geneeskunde
J P HeblIJ, Lelden, J van der Knaap Am
sterdam, W G C Kok. Kerkrade. J Norg
Dlnxperlo (Geld.), J H Struy» Rotterdam
T S Tjoa. Amsterdam.
Geslaagd voor het Semi-arts ex.: Mej C
A Wierda. Den Haag.
De liberalen waren wel het minst
enthousiast over dit wetsontwerp De
heer Van Leeuwen somde de voordelen
van het afbetalingskrediet op en kwam
tot de conclusie, dat „geen dwingende
noodzaak tot wettelyk ingrijpen aanwe
zig is". HU en zijn fractiegenoot mr.
wel erg veel overlaat aan uitvoerings
maatregelen. zonder dat hiervoor in hert
wetsontwerp zelf richtlijnen zijn aan
gegeven. Het ontwerp haalt volgens de
heer Berkhouwer veel meer overhoop dan
voor het bereiken van het doel nodig ls.
Het nut ervan ls dan ook dubieus, afge
zien nog van de juridische bedenkingen.
De heer Schmal (c.h.) en mej. Lemaire
(soc.) daarentegen vonden de regeling
aanvaardbaar. De c.h. spreker prees de
regering om haar meegaandheid. Mej.
Lemaire beschouwde het ontwerp als een
experiment. Als het niet aan zijn doel
blijkt te beantwoorden, zal de regering
een andere weg moeten inslaan. Tegen
het verplicht invullen van een inlichtin-
genformulier had zü dezelfde bezwaren
als de heer Meulink. Staatssecretaris
Veldkamp (econ. zaken zou de Kamer
hedenmiddag antwoorden.
