b
Animo heeft de Matthaus-Passion
bewegelijk en doorzichtig verklankt
CHU-kamerkringvereniging
Leiden vergaderde te
Alphen aan den Rijn
fa P.S.ANES
Modeshow Jean Pierre
ten bate van het
Rode-Kruiswerk
Geen onverdeelde lof voor de solisten
Kas in Linnaeushof
tropisch tehuis
voor minicorso
Leidse protestants-christelij ke
bouwvereniging krijgt ook
de 228 woningen in beheer
VOOR KOLEN
Spruitencentrum
Leiden: stijgende
aanvoeren
UWE LEIDSCHE COURANT
i
WOENSDAG 22 MAART 1961
*y
IE JAARLIJKSE uitvoeringen van Bachs Matthaus-Passion zijn, ook in
Leiden, geivorden tot een, niet meer weg te denken, cultureel en zelfs
testelijk goed. Ruim tweeduizend bezoekers, over twee avonden verdeeld,
wonden ook nu weer Ex Animo's verklankingen bij. Dat is, gezien in ver-
onding tot de kwantitatieve omvang van de Leidse agglomeratie, zeker
en zeer groot getal. We realiseren ons wel, dat er onder die allen grote
erschillen in doelstelling en begrip bestaan. De een zoekt zuiver muzikaal
enot. de ander hoopt geestelijke stichting te ontvangen. En de grenzen
an het begrip liggen wijd uiteen.
Er zijn toehoorders, die. door de jaren
•en, met toenemend ontzag Bachs visio-
lire macht gingen bevroeden. Ze ge
leien zich in nauw contact met een
Breid, waarin een mysterieuze harm.i-
van verhoudingen heerst, een kos
fedhe werkelijkheid, die met geen
oorden is te beschrijven, maar reëler
dan wat ze dagelijks ondervinden
Er zijn er ook. voor wie dit alles een
sloten boek blijft, maar die. zo maar
jivoudig luisterend, naar de dramatl-
episoden en de koralen bovenal,
ch iets waardevols en blijvends mce-
men naar huls.
Drie-en-een-half uur is een lange tija.
et is maar gelukkig, dat Bach zélf, door
jn steeds uitdijende Passion de kerk
tterlijk uit te schrijven, ons de vrijheid
at, ook een concertzaal te gebruiken,
oor de lengte past Ihet werk immers
i geen enkele liturgie en ook niet m
Hl (gebouw met weinig comfort
Si Gestegen niveau
in We mochten, met veel genoegen con-
dat Ex Animo het de vorige
zo plotseling gestegen niveau heeft
•n handhaven. In «en paar opzich-
kwam het er zelfs nog boven uit.
Laat ons al dadelijk erkennen, dat we
e.Jerman de Wolftf tot dusver nog niet
let zulk een overtuigend resultaat te
atthaus-Passion hebben zien dirigeren,
et koor reageerde spontaan en volledig
i zijn aanwijzingen en suggesties,
li] Dit vooropgesteld, moeten we hem
zo rijzen om zijn gezonde opvatting en
e list begrip voor de stijl. !De Wolff nam
i meeste tempi vrij snel, waardoor de
a. oordracht, zonder dat het de nauwkeu-
r« Igheid schaadde, levendig en vaak ook
•e-pflitig werd.
;n 'Aan de noodzakelijke contrastwer-
in ing werd veel zorg besteed. Vooi
iet eerst bemerkten we dit in het
et terde deel van het beginkoor. Vaak
lok dienden daarvoor de veelvuldig
oegepaste staccato's, afstekend tegen
vloeiende lijn.
ij. Dit allee maakte de klank open en
:p-"dikwijls mooi tansparant.
ie De massakoren van het volk, de koor
tjes van de discipelen en de Sanhedrln-
autorlteiten kenmerkten zich meestal
door een sprekende plastiek, niet zelden
pal door een felle zegging. En de kora-
Advertentie
Zoekt U een
GOUDEN ARMBAND
voor 70.— en 100.— of 300.—
en 400.—.
v. d. WATER. Haarlemmerstr. 207
heeft het.
Grote keuze in alle prijzen.
Herman de Wolff
len vloeiden zuiver, homogeen en mild,
terwijl enkele daaronder ook een ont
roerende devotie ademden.
Enkele wensen
Intussen blijven er nog wel enkele
wensen voor het volgende jaar over. De
aanzetten waren nu en dan wat èl te
fors, zodat er dan geen gelegenheid tot
het ontwikkelen van een climax over
bleef, de klank kan in 't algemeen nog
zorgvuldiger worden geboetseerd en met
grotere verfijning worden afgewerkt, de
uitspraak van sommige medeklinkers
zou nog aan duidelijkheid kunnen win
nen. In de' koralen bleef steeds een
opvallende evenwichtigheid tussen de
stemgroepen gehandhaafd. Maar in de
dramatische koren sprongen de geest
driftige heren nog wel eens uit de band.
Deze opmerkingen willen niets aan de
zo gunstige totaalindruk afdoen, beogen
slechts een steeds doorgaande, als het
even kan, met sprongen stijgende gang
naar de volmaaktheid te stimuleren.
De uiterste inspanning daartoe is dit
meesterwerk, dit topprodukt van de lite
ratuur toch zeker wel waard.
Over de solisten kunnen we ons
helaas niet onverdeeld gunstig uit
laten. Ten aanzien van de heren Jan
Waayer en Chris van Woerkom is dit
wel mogelijk. Waayer interpreteerde
de evangelist-partij meesterlijk van
zegging. Zijn metalige, glanzende
stem een échte Bach-sterrl! ver
telde alles: de klank was om beurten
mild, schril, fel, scherp, woedend,
klagend en altijd doordringend en in
dringend van uitdrukking.
Van Woenkoms absoluut vibrato-vrije,
gespierd-lenige, bijna droog-klinkcnde te
nor bleek een ideaal instrument onder
andere voor de uiterst moeilijke aria'
„Geduld, geduld, wenn falsohe Zungen
stecken". Welnu, ze staken ook, zonder
falen en alle interval,treffers waren
raak. Ook in „Ich will (bei meinem Jesum
wachen" imponeerde de bewogen, drin
gende uitdrukking.
Rom Kal-ma. die die Christuspartij ge
heel zonder partituur zong, stelde zijn
mooie klankvolle, zij het niet over het
gehele gebied geëgaliseerde stem, soms,
vooral in het tweede deel, in dienst van
verheven expressie, maar vaker nog,
meenden we, greep hij de gelegenheid
aan, om zuiver vocaal te sohitteren, en
de geestelijke inhoud van de tekst daar
aan op te offeren.
Moeizaam
in het lage gebied bleek de stem vrijwel
glansloos. Het begrip is goed en de door
leving wel merkbaar, maar de stem is,
getuige ook de aria „Blute nur", waarin
geen enkele verwantschap met de fluit
bleek, te weinig instrumentaal voor
Bachs muziek.
Aafje Heynis viel ons niet bepaald
mee, deze keer. Weliswaar was de
uitdrukking sterk en emotioneel, en
bekoorde ook nu het fraaie timbre,
maar de stem flakkerde wat te veel
en de klank was iets te dik, terwijl
de dictie nogal moeizaam leek.
Meine Pot zong de kleine baspartijen
krachtig en met veel uitdrukking. De
aria's leden aan lichte intonatie-onzeker
heid, terwijl uit de voordracht bleek,
dat de zanger, wat dat betreft, nauwe
lijks meer dan één kleur op zijn palet
had.
Beroepsmatig
Het begeleidende Rotterdams Philhar-
monisch Orkest speelde als geheel niet
beter dan beroepsmatig. De toon was
doorgaans hard, ongenuanceerd, soms
zelfs wat slordig en niet doorlopend zui
ver. In enkele gevallen toonde het spel
echter plotseling meer kleur en diepte.
De obligaatspelers viool, cello, fluit,
hobo musiceerden, zonder uitzonde
ring als intelligente kunstenaars.
Hans Schouwman aan het klavecimbel
en mevrouw A. Blankenstein verleenden
betrouwbare en waardevolle medewer
king als continuo-spelers.
Joh. van Wolfswinkel
In de kas van de Linnaeushof
klinkt het lied van de arbeid. Ge
treft daar monteurs die de laatste
hand leggen aan de centrale verwar
ming sinstallatie, er zijn metselaars
doende met het maken van vijvers
betonnen banen, er arriveren
vrachtauto's uit Aalsmeer volgeladen
met plantenpracht en daar monteer
de men deze dagen ook een water
molen. In de kas, zo verwacht de di
recteur van de Linnaeushof, de heer
Henry Roozen, zal het straks storm
lopen. Hier gaat nl. het Aalsmeerse
Minicorso rijden: een twintigtal mi-
niatuur-praalwagentjes.
Men zorgt gelijk voor een decorum, dat
wellicht evenveel aandacht zal trekken
als het minicorso zelf. Achterin de kas
heeft men fraaie waterpartijen aange
legd en een molen, die tot in kleine on
derdelen „natuurgetrouw" is, maalt het
water van de ene vijver in de andere.
Aan de oevers van de vijvers bloeien
tropische planten. Een deel van de kas
is gereserveerd voor een collectie cactus
sen waarin zeldzame en zeer grote exem
plaren.
Op het terrein zelf bloeien de narcissen
reeds volop, beginnen in de rotstuin de
vroegbloeiende tulipa Kaufmanniana
kleur te vertonen en staan de gele
forsythia's en de rose Prunussen in volle
bloei. Het sortiment vaste planten in de
grote borders aan de westzijde van de
Linnaeushof voldeed niet. De heer Roo
zen laat er nu planten inzetten die lang
durig en rijk bloeien.
We schrijven half maarten nu
is het koppen van de narcissen
al in volle gang. De foto is ge
maakt op het bedrijf van de
firma Verdegaal onder Sassen-
heim.
(Foto mr. F. E. de Wilde,
Oegstgeest)
Naar wij van bevoegde zijde ver
nemen, heeft de gemeente Leiden
besloten, de in het zuid-westelijk
stadsdeel te bouwen 228 woningen,
die op vrijdag 10 maart jl. zijn aan
besteed, in beheer te geven aan de
jonge prot.-christelijke woning
bouwvereniging, waarvoor in de
zelfde omgeving reeds met de bouw
van 130 woningen is begonnen.
Er zullen twee argumenten zijn
weest om ook het plan van de 228 wo
ningen aan de christelijke woningbouw
vereniging te geven. In de eerste plaats
sluiten deze onmiddellijk aan od de 130
woningen, waarvan het eerste blok waar-
schijnlijk aan het eind van dit jaar zal
worden opgeleverd. Ten tweede bevat
het plan van de 130 uitsluitend vier-ka-
mer-flats, wat de verdeling onder de le
den der chr. bouwvereniging uiteraard
niet gemakkelijk maakt.
In -het plan van de 228 komen ten eer
ste 36 bejaardenwoningen in galerijbouw.
Vervolgens 72 eengezinswoningen, waar
van er 60 geschikt zullen zijn voor 9 per
sonen en 12 voor 11. Ten slotte 120 etage
woningen in drie-lagen-bouw. Zestig heb
ben een slaapkamer voor 2 en een voor
3 personen en de andere helft heeft 2
slaapkamers voor 2 en 1 voor 3 perso
nen.
Behalve de gewone bergruimten voor
de afzonderlijke gezinnen komen er in
de onderhuizen tien ruimten voor scoo
ters.
Zie voor stadsnieuws
ook
pagina
Het bestuur van de chr. woningbouw,
vereniging is zeer verheugd over dit be
sluit. Het heeft wel enige tijd geduurd,
voordat deze vereniging een plan kreeg
toegewezen, maar nu 358 woningen ineens
beschouwt het bestuur toch als een fraai
resultaat van zijn streven om onder de
zusterverenigingen een reële plaats in
te nemen.
Oude Herengracht 19
tel. 20587 LEIDEN
Uitvoering in Leiden
voor Asylfonds
Zoals gemeld zal op 24 maart ln de
Stadsgehoorzaal een muziekuitvoering
worden gegeven ten bate van het uni
versitaire Asylfonds, waaruit hier 18
studenten afkomstig uit Hongarije, Tsje-
choslowakije, Joegoslavië en Letland
studeren. Medewerking verlenen het
Balalaika-orkest „Kazbek", de zangeres
Mila Arschanskaja, de accordeonist M.
Margitic, het Zigeunerorkest Tzigane, de
Poolse zangeres N. Zlobinska (met volks
liederen. Delftse en Leidse studenten met
Hongaarse dames en de Weense danser
Ravalow.
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN. 21 maart. Rijksuniversiteit
Geslaagd voor het doet. ex. geschiedenis:
de heer W A Brummel te Den Haag; voor
het doet. ex. rechten, vrije studierichting:
de heer D M Schorer te Den Haag.
Elisalbetlh Lugt, die de ziek geworden
Nelly Groenevelt van de eerste avond,
verving, bezit een kleine, sympathieke
stem, die zeker in een bepaald, doch
zeer beperkt gebied in het midden, be
koort. Haar hoge tonen zitten alle muur
vast, emkele kon zij niet eens grijpen. En
Nauwelijks waren de laatste spruiten
'an het seizoen 1960-1961 het afmijntoe-
tel van de Coöperatieve Groenten-,
"ruit- en Bloemenveilingvereniging
Leiden Omstreken" gepasseerd, of de
iwekers van dit produkt verzamelden
ich in de kantine der veiling om zich
beraden over het teeltjaar 1961-1962.
Enige aanvoercijfers:
1951: 1.566.341 kg: 1952: 1.941.475 kg;
153: 2.087.827 kg; 1954: 1.937.279 kg; 1955:
017.626 kg; 1956: 2.174.084 kg; 1957:
168.738 kg; 1958: 2.080.243 kg; 1959:
■039.553 kg: 1960: 4.513.378 kg.
Een verheugende stijging dus.
De heer Sj. Vriend van de proeftuin in
faaldwijk. gaf een verslag over de 7de
assenproef in het veilinggebied Leiden.
Na een pauze sprak dr. ir. L. Braven-
oer, eveneens van het proefstation te
T faaldwijk. over gewassenbeschadiging
lie Us gevolg van het gebruik van bestrij-
ingsmiddelen en de wettelijke aanspra-
elijkheid van opdrachtgever en uitvoer-
er.
Zeer interessant was het vraag- en ant-
woordenspel tussen de aanvoerders en de
■eurmeester van het U.C.B, (Uitvoer-
lontrole-Bureau), de heer J. Krul. Het
ing erom hoe het mogelijk was, dat een
wtij spruiten in Leiden niet voor ex-
art geschikt werd geacht en elders bij
en veiling wel. De heer Krul stelde zich
>P het standpunt dat een Leidse spruit
'nder alle omstandigheden de toets der
ritiek in het buitenland moet kunnen
loorstaan. Leiden heeft zich door de
>aliteit van zijn spruiten ver over de
trenzen een prima naam verworven. Ex-
gn-Pofteiirs en commissionairs verstrekken
n.ïonder schroom hun opdrachten in Lei
dden; laten we het zo houden in het be-
zal s"? van teler, handelaar en veiling,
ildus de heer Krul.
Studenten als mannequin
T TET was een goede gedachte van het bestuur van de afdeling Den Haag
van het Nederlandse Rode Kruis de eerste lentedag te besluiten met
een modeshow van voorjaars- en zomermodellen. De show werd georgani
seerd door Jean Pierre, die hierin zijn visie weer gaf op de komende mode.
Als mannequins fungeerde een zevental leden van de Vereniging Vrouwe
lijke Studenten te Leiden, die hun taak niet onverdienstelijk vervulden. De
ouverture werd gevormd door een reeks pretentieloze hoogzomerjapon-
netjes. Zij waren alle recht van lijn, mouwloos en voorzien van sportieve
zakken. De ruimte in de rok werd verkregen door grote splitten. De
finishing touch vormde een tas van de japonstof, bevestigd aan bamboe
stokken.
Spreekbeurt
Morgenavond 8 uur hoopt in gebouw
Vossensteeg 17 ds. Sm ink een spreek-
Voorts toonde Jean Pierre zijn collec
tie zomerjaponnen en mantels. Heel dik
wijls kwam hierin de lijn uit de twin
tiger jaren naar voren, de verlaagde
taille en de sluike hemdjurken. Geluk
kig waren er ook zomerjurkjes met wij
de zwierige rokken, vlotte japonnetjes,
die heel goed draagbaar zijn. De mou
wen reikten veelal tot aan de elleboog,
een enkele keer zag men een laag in
gezet kort pofmouwtje.
Dat ook een couturier niet kan ont
komen aan de eisen van de moderne
vrouw, bleek wel uit het naar verhou
ding vrij grote aantal chemisiers. De
stoffen, die waren gebruikt, bepaalden
in hoofdzaak de exclusiviteit van deze
japonnen. Men zag een tweetal somber
gedessineerde japonnen, een ander heel
aardig exemplaar was gemaakt van een
bloesemdessin en er was o.m. een witte
chemisier met steenrode suède ceintuur
en knopen. De mantels had Jean Pierre,
ondanks de heersende tendens deze
kraagloos te maken, toch alle voorzien
van een kraag. Dit heeft het voordeel,
dat de mantel klassieker van snit wordt
en dus langer te dragen is.
Heel apart, niet bepaald om altijd te
dragen, was de mantel met dwarsnaad
op heuphoogte, waaronder de mantel in
stolpplooien viel.
Zowel bij de naihiddagjaponnen als
bij de cocktail- en avondtoiletten viel
het accent op de rug. Jean Pierre
blijkt een meester te zijn in het uit
vinden van originele en dikwijls zeer
gewaagde rug decolleté's. Kunstig
aangerimpelde losse banen, v-vormig
gedrapeerde rugdecolleté's, blousen-
de rugpanden, plissé's, toonden aan
welke mogelijkheden er op dit gebied
liggen.
Heel chic
De cocktail japonnen vormden het
hoogtepunt van de show. Zij waren
meestal strapless. Er was veel gebruik
gemaakt van asymmetrische draperie-
en, de rokken zijn niet overmatig wijd en
vallen bollend over de heupen. Heel chic
was gevoerd met witte zijde. Bij de
avondjaponnen was dezelfde lijn aange
houden. Door de stoffen werd de nadruk
gelegd op het feestelijk karakter van
deze kleding. Natuurlijk werd ook deze
show besloten door een lieftallig bruidje
in een zeer apart toilet.
De hoeden waren afkomstig van Toon
Smit. Chique hoeden met hoge bollen,
vervaardigd van stro en luchtige zomer-
materialen. De moderne byoux in een
goed verantwoorde vormgeving waren
van juwelier Du Pon. Van Dongen had
de zorg voor het schoeisel op zich geno
men. De hakken zijn nog steeds hoog, de
leest puntig, de kleuren velerlei. Een
nieuwtje waren de pumps met brede
band over de wreef.
De kapsels van kapsalon Westen wa
ren aangepast aan de gelaatsvorm van
de draagsters en gaven geen bepaalde
modelijn weer.
In de door Le Jardin Exotique feeste
lijk versierde tearoom Van der Heyden
zal deze show vanavond en morgenavond
worden herhaald. Voor de aanvang van
de show sprak mr. J. B. Everwijn nog
een kort woord over het doel van deze
show. De baten zullen geheel ten goede
komen aan de jaarlijkse boottocht voor
chronisch invaliden.
Leidsche schaakbond
De voor een tientallencompetitie waar
lijk ongekende spanning in de eerste
klasse heeft z>idh eindelijk grotendeels
opgelost; als men een blik werpt op de
huidige stand v,an zaken bevindt men
dat Philidor TI op de drempel van het
kampioenschap staat, terwijl Noord wijk
I in ieder geval en Boskoop I of Bode
graven I zullen degraderen. Maandag
werd de wedstrijd Philidor IIBodegra
ven I afgebroken bij een 4%4% stand;
de hangstelling lijkt ons beslist gunstig
voor de Leidenaren toe, al hebben beide
partijen winst geclaimd; trouwens, met
een remise is Philidor II reeds kampioen.
Dat dit laatste mogelijk was, was te dan
ken aan de onverwachte nederlaag van
L.S.G. III tegen Philidor in, dat hier
mede niet alleen zijn collega-tiental een
beslissende dienst bewees, maar zelf
door een formidabele eindspurt van drie
gewonnen wedstrijden achtereen niet al-
was het donkerblauwe complet, be- leen de degradatie ontglipte, maar zelfs
staande uit mantel en japon, de mantel l naar de derde plaats steeg!
Gisteren kwam een aantal leden van de Kamerkringvereniging Leiden
der C.H.U. in het gebouw „Nabij" te Alphen aan den Rijn onder voor
zitterschap van de heer D. van dor Kwaak voor het houden van de jaar
lijkse werkvergadering bijeen. In zijn welkomstwoord sprak de voorzitter
er zijn spijt over uit, dat zo weinigen slechts enkele tientallen waren
aanwezig door him aanwezigheid op de middagvergadering blijk gaven
van hun belangstelling voor het werk van de Christelijk-Historische Unie.
Gelukkig kan geconstateerd worden, dat de Jongeren in dit opzicht een
voorbeeld geven, aldus de heer Van der Kwaak; immers steeds meer
jongens en meisjes treden toe tot de jongerengroepen van de C.H.U. Toch
zullen de ouderen de jongeren tot voorbeeld moeten blijven; de marsroute
blijft ook nu evenals in het verleden ongewijzigd, namelijk in een één-
richtingverkeer op naar het Kruis, zulks in het belang van ons volk.
Het jaarverslag werd uitgebracht door'
secretaris M. A. van den Have, burge
meester van Valkenburg.
De penningmeester, K. van Diepeningen
burgemeester van Leiderdorp, gaf een
financieel overzicht over het afgelopen
jaar waaruit bleek, dat een batig saldo
van f 913,83 kon worden overgeboekt.
Dc aftredende bestuursleden de heren
D. van der Kwaak, J. de Geus, J. van
den Oever. P. de Pater en J. C. Vogelaar
werden allen herkozen.
Tijdens de rondvraag wertl uitvoerig
van gedachten gewisseld, over de wo
ningbouw, waarbij burgemeester Van
Diepeningen het onjuist noemde, dat var
regeringszijde de grondprijs voor wo
ningwetwoningen op hoogstens f 3000,—
per woning wordt gesteld, waarvoor tal
van gemeenten beslist deze huurwonin
gen niet meer kunnen bouwen. Hierdoor
komen de woningzoekenden met de z.g.
smalle beurs steeds achterop.
De heer Van der Kwaak stelde, dat in
de vrije sector reeds per 21 maart jl.
aanvragen zijn ingediend voor 1800 wo
ningen. Voordat het jaar om is, mag wor
den verwacht, dat dit aantal ruimschoots
wordt verdubbeld. De heer Van der
Kwaak bleek een voorstander van streek
plannen omdat er voor elke stad een
tijd komt, dat de grondprijs eenvoudig
niet meer te betalen is. Als voorbeeld
noemde spreker gemeenten in het West-
land, waar men met warenhuizen be
bouwde tuingrond slechts voor tonnen
gelds per ha kan bemachtigen. Wanneer
men daarbij dan nog bedenkt, dat wordt
verwacht, dat in 1980 het inwoneraantal
in het westen met één en een kwart
miljoen zal zijn toegenomen, is het be
grijpelijk, dat deze bevolkingsaanwas
adembenemend wordt genoemd. Daarbij
moet worden bedacht, dat in het westen
met 5 pet. van de totale grondoppervlakte
van Nederland reeds nu 37 pet. der be
volking woont Na nog te hebben ge
sproken over de Kinderbijslagregeling
voor minder begaafde kinderen en de
wet op de bouw van kerken met de daar
bij behorende subsidieregeling gaf het
bestuur te kennen te zullen overwegen
volgend jaar deze jaarvergadering op za
terdagmiddag te zullen houden. Hierna
werd deze middagvergadering gesloten
Industrialisatie
In de avonduren was er een openbare
bijeenkmnst, waarin een tweetal inlei
dingen werd gehouden, betrekking heb
bende op de industrialisatie en de land
bouw.
Allereerst sprak de heer B. J. Udink
over het onderwerp „Industrialisatie, een
noodzaak". De inleider, secretaris van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Rotterdam, gaf een heldere uiteenzetting
over dit probleem. Er wordt veel ge
sproken over de snel toenemende uit
breiding van het gebied, dat voor de in
dustrie nodig is. maar wanneer we de
cijfers gaan bekijken, dan valt dit wer
kelijk nogal mee. De totale industrie in
Nederland beslaat momenteel een ge
bied van 12000 ha, dat is ongeveer de
grootte van het eiland Walcheren.
De uitbreidingsplannen voor de In
dustrie in alle gemeenten van ons
land betreffen een oppervlakte van
10.000 tot 15.000 ha cn wanneer dit ln
het jaar 2000 zal zijn verwezenlijkt,
dan nog beslaat het industrie-terrein
slechts anderhalf procent van ons
land. Het gebied, dat voor het agra
risch bedrijf wordt gebruikt ls 200
maal zo groot; daarentegen is de bij
drage aan het nationaal Inkomen
van de agrarische bedrijven drie en
een half maal zo klein als die van de
Industrie.
Er zijn verschillende punten aan te
voeren voor de noodzaak van de in
dustrialisatie in ons land. Allereerst is
daar de bevolkingsaanwas, die ongeveer
100.000 per jaar bedraagt, en die voor al
len een plaats in de maatschappij opeist
De voornaamste soorten zijn de metaal-
en de chemische industrie; deze geven de
vooruitgang aan. welke dan weer wordt
gevolgd door de bouwnijverheid en
de kledingindustrie. De plaats, waar de
industrieën gevestigd moeten worden,
wordt bepaald door het transport, en
daarom zal ook het grootste deel in het
westen van ons land worden geprojec
teerd.
Zeer belangrijk bij de vorming van
nieuwe industrieën is natuurlijk het be
nodigde kapitaal; van 1957 tot 1959 werd
alleen voor de zware industrie een be
drag geïnvesteerd van 2.3 miljard. Ar
beidskrachten zouden er volgens spreker
wel voldoende zijn, maar het is de vraag
of de kwaliteit wel gelijke tred houdt
met de kwantiteit, waarvoor het weer
nodig zal zijn, het onderwijs ln de tech
nische factor belangrijk uit te breiden.
Aan het slot zei de heer Udink, dat Ne
derland als zeer klein land tussen enkele
grote mogendheden een moeilijke positie
inneemt, maar dat de Nederlandse in
dustrie zeer zeker een redelijke kans
van slagen heeft.
Landbouw
Het lid van de Tweede Kamer, de heer
J. T. Hellema, hield daarna een inlei
ding over het onderwerp „Landbouw en
Industrie, géén tegenstelling". Spreker
gaf hierbij een historisch overzicht van
de positie van de landbouwer, en diens
moeilijkheden. Zeer intensief ging de
heer Mellema, die zelf uit landbouw-
kringen stamt, in op het persoonlijke
gesteldheid van de boer. Landbouw cn
industrie moeten zeker niet tegenover
elkaar staan, maar kunnen heel goed
naast elkaar leven. Wel moet reke
ning mee worden gehouden, dat de in
dustrie zich niet gaat vestigen in dc
specifiek agrarische gebieden. Een fo
rum onder voorzitterschap van de heer
D. van der Kwaak, en bestaande uit de
beide inleiders en de heer H. W. Tilanus,
beantwoordde daarna enkele vragen.
Aan het eind van deze bijeenkomst
werd de dagsluiting verricht door ds. G.
J. van Embden, Hervormd predikant t«
Zoeterwoude.
