Onze omroep: „zuilen" of „nationaal"?
De forumleden zijn:
VRAGEN AAN FORUM
Méér overtuigingen voor microfoon?
Kan Hilversum meer SAMEN doen?
Wettelijke regeling werd
opnieuw vertraagd
NIEMAND kan ontkennen, dat ons Nederlandse omroep
bestel, vooral na de oorlog, het onderwerp van felle
discussies is. Er wordt kritiek geuit op de omroep„zuilen"
daar hèbt u al een woord waarvan we tot 1945 nooit
hadden gehoord en er wordt gepraat over een nationale
omroep: bittere woorden worden er over gesproken,
enthousiaste woorden en ook humoristische. Wat dat
laatste betreft behoeven we alleen maar te verwijzen naar
de op oudejaarsavond uithuilende heer Kan.
Deze verschillen van mening waren voor ons aanleiding
een forum bijeen te brengen, waar zowel voor-, tegen-
als „midden"standers van de zuilen dan wel van de
nationale omroep in vertegenwoordigd zouden zijn.
Bij het gebruik van die termen „zuilen" en „nationaal"
past overigens weer de nodige voorzichtigheid. Want hij
die zegt dat de zuilen ons Nederlandse bestel zo niet tot
waarlijk nationale omroep stempelen, dan toch dit ideaal
benaderen, heeft óók al weer gelijk. Maar goed: u be
grijpt wat we bedoelen.
Hieronder ziet u dan, zoals gewoonlijk, de conterfeit-
seis van onze forumleden, „geknipt" tijdens het gesprek.
Uit hun gelaatsexpressie kunt u zo al opmaken, dat het
gezelschap bepaald niet handenwringend uiteen is ge
gaan. Integendeel: zij hebben een prettig, verhelderend
en ook open gesprek gevoerd, waarin op essentiële
vragen inzake de Nederlandse omroep behoorlijk diep
is ingegaan. Een gesprek, waarin ook suggesties zijn
geuit die, naar onze mening, het overwegen meer dan
waard zijnl
DR. J. A. DE KONING (1899), vooratter van de VPRO, erodeerde theologie aan
de Rijksuniversiteit te Leiden en promoveerde in 1930 op het proefschrift „Rathenau'a
denkbeelden over onze samenleving", een bydrage tot de zedeleer van het Christen
dom. Gedurende acht jaar was hy algemeen secretaris (jeugd- en studentenpredikant)
van V.C.J.B. en V.C.S.B. en vervolgens twintig jaar Remonstrants predikant in Utrecht.
Irt deze jaren was hij o.m. voorzitter van de Ned. Protestanten Bond en curator van
het Remonstrants Seminarium. In de oorlogstijd was hij voorzitter van de Vryx. Prot.
Jeugdraad en voorbereider van de Ned. Jeugdgemeenschap; na de besetting voorzitter
van de NJ.G. tot 1948. In 1953 werd hy predikant in algemene dienst in het vrijs,
protestantisme. Sinds 1956 is hij voorzitter van de VPRO. Tenslotte is hij voorsitter
van dc Raad voor de Jeugdvorming en voorzitter van het Nederlands Cultureel Contact.
J. W. RENGELINK (1912) te Hilversum doorliep de 3-jarige H.B.S. en begon
zijn loopbaan als kantoorbediende op een fabriekskantoor. Zijn vrije tijd gebruikte
hij voor zelfstudie (sociale economie). Van 1930 tot aan de oorlog was hij in dienst
van de toenmalige SDAP voor documentatie en journalistiek werk. Tevens was hij
secretaris van het curatorium van het wetenschappelijk bureau dezer partij. Na de
oorlog was hij eerst korte tijd journalist by Het Vrije Volk te Amsterdam en werd
vervolgens benoemd tot hoofd voorlichtingsdienst van het departement van Weder
opbouw en Volkshuisvesting. Eind 1949 werd hij televisie-secretaris van de VARA;
levens is hy programmacommissaris van de NTS. De heer Rengelink publiceerde een
aantal boekjes, o.a.„Burgerschap en Burgerzin", „Verdrukking en Verzet" en „Onze
toekomst: Europa".
DR. P. GROS (1923) studeerde aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam
sociale aardrijkskunde, politieke geschiedenis, economie, perswetenschappen en rech
ten. Hij verliet deze universiteit na zijn doctoraal examen sociale aardrijkskunde, was
aanvankelijk leraar M.O., doch trad al spoedig toe tot de Nederlandse televisie (NTS
en VPRO). Sinds 1955 ia dr. Gros free-lance: medewerker aan verscheidene dagbladen
en andere periodieken, voornamelijk voor onderwerpen betreffende radio, t.v. en
reclame. Hy is voorts medewerker vort de Onafhankelijke Televisie Exploitatie Maat
schappij (OTEM), welke dingt naar een concessie voor commerciële televisie. Verleden
jaur promoveerde hy te Amsterdam op het eerste proefschrift dat de t.v. tot onderwerp
heeft: „Televisie, parlement, pers en publiek".
MR. A. B. ROOSJEN (1894) te Amsterdam doorliep de bekende kweekschool
De Klokkenberg en was aanvankelijk werkzaam by het christelijk lager onderwijs.
Hy behaalde verscheidene akten, onder andere wiskunde M.O. en staathuishoudkunde
M.O. Op latere leeftijd studeerde hy rechten aan de Vrije Universiteit. Inmiddels was
hij verhonden als leraar aan de Hervormde Kweekschool te Amsterdam. Sinds 1937
ia hy Tweede Kamerlid voor de A.R. hij is ook tweede voorzitter van de fractie
en van 1939 tot 1954 was hij tevens lid van de Amsterdamse raad voor deze party. Medio
rerd hij tot voorzitter van de NCRV gekozen. Hij is voorts voorzitter van het
Unie (NRU).
zitter van de Prot. Chr. Journalisten Kring, was voor-
Dr. J. A. de Koning, te Utrecht,
J. FF. Rengelink, te Hilv
VOORZITTER: Vooral of mis- log, die allerlei groeperingen dichter ten. Het gaat dan hierom of de zui-
«chien wel: juist na de oorlog hoort bij elkaar heeft gebracht. Voor het len die er nu zijn niet moeten worden
protestantse volksdeel, met name de uitgebreid,
Hervormde Kerk, betekende dit
oorlog een andere situatie:
verband met ons huidige i
roepbestel nogal eens praten over
ruilen, al of niet in denigrerende
gebruikt. Om tot een goede discussie te kerk trachtte
ook nog andere
i de ningen ter sprake kunnen komen. Dan
als zou er een dynamiek ontstaan die be-
l lijkt het mij nuttig dat begrip
door te breken antwoordt a
het volk. Dat heeft een aantal ling, welke i
i de r
wat nader te analyseren, punten, waaronder ook de activiteiten dan voor de oorlog, iets wat de heer
Daarna zouden we dan de (al of niet
vermeende) gebreken van dit bestel
Ier de loep kunnen nemen oir
ie te bekijken of er wellicht
de omroepzuilen
licht geplaatst. Wat dan onze
ten slot- roep betreft: ik vind dat we
streven een maximale
ander Rengelink zopas heeft geconstateerd.
Dus: een structuur van het omroepbe-
relevant is
rnaar siei aie meer relevant is aan ons hui-
zelf- dige cultuurpatroon. En daarbij zullen Jio urn? zien
een selecte groep mensen (bestaat er
zo'n groep?) die bij machte is te be
palen wat voor het gehele volk dien
stig en aangenaam is.
DE KONING: met een volledi
ger inoreng van alle overtuigingen, ja.
Gaat u ons nu niet beschuldigen f":
van net feit, dat wij van alle walle- leaen
tjes eten, want dan schakelt u ons ter
onrechte gelijk met
samenwerking nodig is. Zou de standlge uitingsmogelijkheid te geven de zuilen dan niet meer zo krampachtig
- aan groeperingen die zich geroepen halt moeten houden bij het punt „pro-
de stichtingsvorm, maar ze juichen er
nu juist niet over.
GROS: Verder zou ik de besturen
en directeuren graag wat jonger wil
len zien, want de ouderen zijn min of
meer bedrijfsblind, hebben de hele
strijd rond de omroep'meegemaakt en
bekijken onwillekeurig het omroepbe
stel van een veel enger standpunt.
RENGELINK: Pensioen op 35-jarige
leeftijd? Daar ben ik vóór Maar
alle gekheid op een stokje: wees voor
zichtig, meneer Gros, met uw uitla
tingen over de leden, al blijft er na
tuurlijk altijd dat probleem „leiding-
leden". Van de VARA durf ik te zeg
gen dat het lidmaatschap een bepaal
de gunstige inwerking heeft en zo is
het bij de NCRV ook. Onderschat het
niet, want het is niet onbelangrijk. Ik
verlies vinden
liets denigrerends. Dat
uiging: de
;oed recht erken. Zij dragen ons cui-
urele leven; dus is het voor mij ook
luidelijk, dat zij zich ook via de om-
oep willen uiten. Ik zie verzuiling
iet onaangename aspect van de zui-
en derhalve meer bij de gesloten
naatschappelijke groeperingen: de
■akvereniging, de politieke partij, dan En nog
iij de omroepen waar de zuilen 1—JS—-
irincipe veel
ik voelen dit te doen. Ideaal
het zou zijn als v
het niet bij de omroep,
mij gramma", waar tot i
toe werkelijke De Koning, wilt u die vollediger in-
bij de omroep een zelf- samenwerking onmogelijk bleek. Wer- i *r..
kelijk, we zitten in een vastgelopen si
tuatie en daar moeten we uit.... Het
is heel anders dan bij de krant; want
via radio en t.v. kom je met alles bij
in huis. Daarom geloof ik,
de Ned. Ra
dio Unie
VOORZITTER: Maar hoe. mijnheer «em'ënt"èrlirën*ginï!
e Koning, wilt u die volledige-
breng nu in de praktijk regelen'
kunnen we vijf visies in huis krijgen.
RENGELINK: Vier snoeken en een
goudvisje
DE KONING: Het gekke is dat dit boven af" gedirigeerde
JnJet stej u vQor Q
groepen hebben:
GROS: Naar mijn mening
kent ae geestelijke élite in c
te weinig de grote betekenis
zuilen in ons maatschappelijk leven.
factor, die de omroepzui-
in lendiscussie in de hand werkt is de
het karakter van verhevigde publiciteit na de komst van
brengen, het met elkaar zó
onder- dat wij ook d<
s land kunnen dragen
de gramma.
VOORZITTER:'Zou l
erantwoordelljkheid goudvisjes dan snoeken
het totaal-pro- ban?
Allerlei vissen, tot
'orden de mensen minder sterk
controle gehouden".
DE KONING: Primair is voor mij,
it elke groep in ons volk. die gedra-
wordt door een levensovertuiging,
volle recht moet hebbeh zich t«
daar de t.v.: ieder dagblad heeft z'n radio- omroep van u op oudejaarsavond Wim
VOORZITTER: Bent u met de heer ^fe^arsjes
oosien dan niet bane eeen vlees en VOORZITTER: Maar hoe komt u
dan ooit tot gezamenlijkheid, hoe ko-
bepaalde groepen, die ook wel
Roosjen dan niet bang geen vlees
geen vis te krijgen?
RENGELINK: En gaat die nationale
ROOSJEN: We hebben onze provin
ciale vergaderingen, onze contactavon
den met de leden. En dan een corres
pondentie van heb ik jou daar. Naar
mijn mening heb je dat in een „van
j Éflf - en bepaald
K. en W.
met de omroepleiding belast was
RENGELINK: Als er brieven kwa
men, werd er niet eens op geantwoord.
ROOSJEN: Je moet als Kamerlid
al blij 2ijn dat je antwoord krijgt-
1. Welke oorzaken kunnen worden aangewezen die
hebben geleid tot de na-oorlogse discussie over de
„zuilen in de omroep"
2. a. Hoe waardeert u de jongste ontwikkeling waarbij
werd aangekondigd dat een pacificatiecommissie
zal worden ingesteld, die de regering zal advise
ren over de totale regeling van radio en t.v. in
één wet
b. Weegt het uitstel van „het komen tot klaarheid
inzake ons omroepbestel" op tegen de voordelen
die staatssecretaris Scholten in de Kamer schetste
t.a.v. deze nieuwe procedure
3. Acht u een nauwere samenwerking tussen de om
roepverenigingen met het oog op een betere coör
dinatie van verschillende programma's gewenst
en mogelijk
/.-recensent. En bij dat kritisch Kan uitzenden?
geschrijf krijg je: de slechte aspecten De KONING: Zonder enig be
dringen de goede naar de achtergrond.
Tegenstanders van de omroepzuilen
nemen graag het buitenland als voor- leiding
beeld. Maar och, wat valt dat bijzonder
eens iets zouden willen zeggen,
tussen?
RENGELINK: Als omroepverenigin-
Iten. Hoewel ik het met de analyse tegen. Hoe vaak wordt de BBC niet groeperingen.. Daar komt niets van vang moeten hebben óm deel te kun
de heer Gros beslist niet hele- als ideaal i
ik wèl zijn term zelfde BBC waagde het
i geschoven? Die-
terecht.
DE KONING: U vergist zich; u
het humanisme te kent de samenwerkingsteneur niet
in ons land de ge- voldoende, die op het ogenblik in ons
de wereld is: AVRO, land buiten de omroep in zeer veel op-
VOORZITTER: Over het laatste punt
is nog wel het een en ander te zeg-
samenwerking
na constateer, een afgesloten-
naar mijn mening als oor-
i de naoorlogse discussie
tig onderwerpen
ROOSJEN: De NCRV nog niet hoor
GROS: Komt misschien nog
omroepzuilen of verzuiling gezien bij de BBC ontlaadde zich een storm
j het aantal gemeenschappelijke lots- rijk hoef ik alleen i
volk dusdanig
zichten bestaat!
RENGELINK: Laten we dat voor
beeld van Wim Kan nu eens aanhou-
Maar den en daarbij veronderstellen dat
uw nationale omroep bestond. Ik zeg
u: er <.ou worden gediscussieerd over
zinsneden uit zijn programma; er zou
het manifest worden geschrapt en geschaafd
dat je meer gezamenlijkheid moet be- tussen de omroepverenigingen,
trachten dan thans, dat wü ik graag --
als mogelijkheid openlaten.
DE KONING: Dat wordt dan tijd.
RENGELINK: maar wat zit er
dan aan de basis? Zitten daar organi-
sis een wassen neus, een armetierige avonds voor de radio
groep, d;e pro forma de zaak moet DE KONING:
actieve coördinatie. Wat dat wel enkele wensen stamelen,
selijk is.
ROOSJEN: U weet. dat er een co
ördinatiecommissie is, die overigens
inderdaad niet altijd bevredigend
:n zelfstandige uitingsmo- Werkt, fk denk bijvoorbeeld aan de
coördineren, of is de ba- ontspanningsprogramma's zaterdags-
worden naast el
kaar gelegd; er wordt zelfs op gelet of
bepaalde songs niet meer dan driemaal
per week voorkomen. In de t.
gaat de passieve coördinatie al ovi
in een actieve: bij het journaal, b
de sportuitzendingen; de serie over
porlog is toch wel een heel frappant
eerste betreft wordt er al veel geco- feite kan dit werk alleen aangepakt
■■iworden door mensen uit de praktijk.
DE KONING: Uiteraard. En onder
wordt zelfs op gelet of leiding van het omroepbestuur.
1 ROOSJEN: Nogmaals: we werken
i België is de ten-
toenemen, dat het een urgente eis dens dat de nationale omroep het
achteraf intern kritiek op deze schragen? Want in het VPRO-plan zijn
UI geworden gemeenschappelijk
roblematiek daarvan tot uiting te
rengen. Er is in Hilversum te wei-
g sprake van een voldoende gecoör-
neerd gezamenlijk programmabeleid.
zaak komen.
Want de Nederlander
nature een verdraagzaam
i West-Duitsland heb je de die een ander graag de gelegenheid
ROOSJEN: Ja. Vandaar.
nogal eens gepleit hebben or
van vrijdag als wisseldag vai
NCRV óe zaterdag te nemen. Dan
IJMarbeidsvoor
waarden personeel, studiopooling.
Maar het meest gevoelige punt is dat
c -- der programma's; daar eisen de om-
Van dezelfde allu- voorbeeld. De mogelijkheid wordt nu roeporganisaties terecht autonomie.
bekeken of er geen t.v.-serie zou kun- Waarom? Omdat hier het karakter
nen komen over burgerschap i
gerzin: het meer betrekken
geeft zich te uiten. Maar vraag hem het bestuur van de door u gedachte de NCRV op zaterdagavond als
at moet anders. En ik denk dan niet leggen, dat een bepaalde politieke par-
dra- organisatie, ze hebben in de program- bereiding
i de
neutralistisch geval,
ist aan het behoud van alle geeste-
ke verscheidenheid en daarbij een
lidelijke „voor-coördinatie" der pro-
i meerderheid krijgt tuiging wil uitdragen. In dit opzicht
r- maraad ergens een bescheiden plaats der programma willen brengen. Dat rgjd
in?n «n burger bij de openbare lichamen
wat zich daarin afspeelt. Maar inder-
daad, er kan nog
name bij de radi
omroepverenigingen zeker wel toe be-
heel
regionale Rundfunkrat.... Met
de oorlog niets veranderd
GROS: In de VPRO-nota
ROOSJEN: Ik ken nog wel meer Tweede Kamerleden stond: „We
i het amusement, hun staven worden
in feite opgeheven, ze mogen program- zijn er mei
ma's inbrengen, maar als „het ge- hoewel wij
heel" die niet wil, worden ze niet uit-
de gevoerd
GROS: Die basis
DE KONING
coördinatie zou
als NCRV buiten staan coördinatie willen spreken. Daar be-
J~4"ii doel ik dit mee. Men zou, als men bij
voorbeeld het winterprogramma ging
voorbeelden. Bij ons was laatst een ten verantwoordelijkheid kunnen dra- punt. Daar staan leden en daar heb
wèl iets kwalijks Engelse predikant die jaloers
mogelijkheden. In Engeland,
zelf niet ach- je
de hij, wordt bij elke godsdienstige uit- woordelijkheid ten opzichte
Ik denk dat die verant- Daarom lijkt
praktijk natuurlijk niets
saties de verenigingsvo
omroepbestel zijn. Met zending zó gewikt en gewogen, dat het uitgezonden nachtmis niet bepaald met de stichtingsvorm beter zijn.
zuilen is men begonnen, laten
ris it toch goed begrijpen! Hoe kon
i-oorlogse discussie ontstaan?
geen vlees
spreken al
geen
:r ,,BBC-religlon"...
i bepaalde maat gesne-
ndat men de wordingsgeschiedenis den
n onze omroep niet meer voldoende E:
lenrstaat. Het radiobestel is onder wel- tot elkaar komen
llend toezien van de overheid opge- «?-n<>r,orir.oon i*
uwd door de omroeporganisaties. Bil
es- rdijk zei: „In het heden ligt het ver-
ien" en daar heeft u nu de kwestie.
s overheid heeft ten ai
tstaan van de omroep
""perschilligheid betoond. Pas later
ïg men zich met de zendtijdverdeling geen melk- en wateruitzendingen,
zovoort bezig houden, maar op fi- weet evengoed als ik, dat
ncieel gebied blééfau;' D 4 J~
We gejuich zal worden begroet door de
Het N.C.R.V.
DE KONING: Men kan natuurlijk
wel allerlei spitse voorbeelden opsom-
daarop toepassen de verant-
ROOSJEN: Bij de KRO hébben
de dwaasheid van de sportuit-
zendingen op zondag; hier is zeker co- WBI.&„,e
belangrijk ordinatie nodig. Een recent voorbeeld samenstellen de koppen als omroepor-
Haar van coördinatie was de gebedsweek, ganisaties eens bij elkaar kunnen ste-
waarin KRO en NCRV hun uitzendin-
Omroeporgani- gen hadden. Niet dat zij het gemeen
schappelijk deden, maar dat zij gedu
rende een week over hetzelfde thema
uitzendingen hadden. Daar zit veel in.
i fout
ook gesproken over het nader VI
ir komen van de verschillende woordelijkheidsprocedure zoals die nu
groeperingen. Ja, radio en t.v., zoals binnen Hilversum geldt, maar dat
die nu worden gepresenteerd, hebben snijdt geen hout. Want die raad voor
daaraan meegewerkt. Natuurlijk, er het huidige „gezamenlijke program-
blijft genoeg op aan te merken, ook ma" is iets verschrikkelijks, dat heb
het uit eigen kring, waar men, om met ik zelf meegemaakt. Wat is daar de
-olsl&gen Wim Kan te spreken, inderdaad gauw verantwoordelijkheidsstructuur? Men
.roept, maar we hebben toch schept de soep op,
i onverschil-
Brabant gruwde
protestants was. Nu krijgt
De t.v. vind ik een bijna nog ster- daar zuiver en onversneden
voorbeeld: in 1951 hebben de om- en t-
sporganisatles de regering gevraagd
it t.v.-uitzendingen te beginnen. De
irhcid gaf een machtiging, maar
gde daar onmiddelijk aan toe
In financiële bijdrage te willen le-
Toen kregen de omroeporgani-
:ies twee jaar voor experimentele te-
'isie. En de overheid
ichtende houding
lucie in de groei
U geen vermicelli en die geen balle-
aen vroe- tjes. Dat gaat er dan allemaal uit en
alles wat u houdt lauw water over. Maar zo
men het is de situatie in Nederland niet! Zij
■ia radio het schroomvallig, we worden gedron-
dat honderden gen in de richting van gemeenschap
pelijke lotsbepalingen; men ziet op al-
VOORZITTER; We zijn nu aan punt ROOSJEN: Daar zegt u wat. Dat
Roosjen?
ROOSJEN:
denken
vaak genoeg tegen geageerd, dat
Daar wordt gevraagd de heer De Koning ook wel. Hier zit
de narjgheid van die voortdurende le-
pacificatiecommissie Scholten. Wat denwerving aan vast. Maar geeft
geweest omdat ze daar zo graag werk onder de jeugd.
naar luisterden: de ene avond naar der meer gemeenschai
•-pastoor en de andere avond ma's opzet. Nu kan de heer Gros zaak aangaat. Ik heb begrip
r gemeenschappelijke program- wèl wat de vertraging van deze hele
een andere oplossing? - Ik kan
meer noemen: de ontkoppeling die
van een omroep%
I t.v.-bestel. Conclusie: alleen al op
Dnd van de historie hebben de
ïporganisaties een zekere claim.
r de dominee. Vroeger vonden de nachtmis
die socialisten toch maar baarlijke
had niet veel duivels. Maar nu....
het Nederland- RENGELINK: ....is het baarlijke er-
ontstonden de omroepverenigin-
Het eerst was er de Hilversum-
Draadloze Omroep (HDO), die de gebeurt, geloof ik, nooit
ichikiting kreeg over de zender van
Ned. Seintoestellenfabriek. Destijds
Idoor mijn voorganger,
iure, tot die HDO gezegd:
k rekening houden met
Van der tuur
af...
ROOSJEN: Of het nu alleen dat
baarlijke is. laat ik in het midden. Ik doen? Wat is
wil maar zeggen, dat je eikaars opvat- brengen als
tingen toch beter leert begrijpen. Dat dukties
gebeurt, geloof ik, nooit zo in het bui
tenland.
GROS: Leest
Eurovisie door de NTS uitgezon-
aen en daar namen we samen dus wèl
de verantwoordelijkheid voor. Werke
lijk. ik zie leeuwen en beren genoeg,
maar wat is er tegen meer samen te
bezwaar in te
redenen die de staatssecretaris tot dit
besluit brachten, maar we kunnen toch kent
niet wéér de toestand gaan continue
ren, dat de regeling van het hele om
roepbestel steunt op ministeriële be
sluiten die zó ongedaan zouden kun-
worden gemaakt? De staatssecre-
de eniging .s niet meer automatisch abon-
d„%sc«v srb
de omroeporganisatie l__
de drukking komt. Maar: als je 17 uur
per dag in de ether bent. kun je na
tuurlijk niet achter elkaar gerichte
gebeuren, met programma's uitzenden. Vandaar, dat
En daar zijn de op dit niet-gerichte gebied coördinatie
jbestaal.
VOORZITTER: Voelt u, meneer
Roosjen. afgezien van de moeilijkheden
die er aan vastzitten, iets voor die
creatieve voor-coördinatie?
ROOSJEN: Het is een mooi woord...
DE KONING: Ik weet het, de heer
Roosjen staat daar sceptisch tegen
over. Toch geloof ik, dat we erover
moeten gaan praten, want het houdt
allerlei goede en noodzakelijke din
gen in. waar heus niets tegen in te
brengen zou zijn, zelfs niet de autono
mie der omroepverenigingen.
RENGELINK: Ik ecloof. dat hierin
ongetwijfeld, mogelijkheden zitten. De
lleen maar: hoe en op wel
ga je meer creatief voor-
coördineren? Ergens zit je natuurlijk
op de grens van de programmerings
vrijheid der omroepverenigingen
die men terecht een hoog goed acht!
en het vinden van de juiste vor
men van gemeenschappelijkheid. Ik
geloof niet, dat je zo'n grens voor al
le tijden kunt fixeren, die verschuift
de ontwikkeling. We zitten, nu. ge-
ik, inderdaad bij een ontwikke
ling. waarbij de grenzen wat meer die
gemeenschappelijkheid gedogen. Op
zichzelf betekent dit alleen maar
winst.
DE KONING: Als we het stapje
voor stapje deden, kwamen we goed
deels uit de moeilijkheden, die er echt
wel zijn.
RENGELINK: Ja alleen: de VPRO
wil nu ineens die grote sprong in het
duister wagen met zijn p'.an Hèd het
zeggen ik noem
wat laten we het gezinsleven in de
ze tijd nu eens onder de aandacht bren
gen: de woonstijl, opvoedingskwesties
en alle mogelijke dingen die daarmee
samenhangen. Dat die omroepvereni
gingen zeggen: vzelke grote dingen ko
men hierbij aan de orde en hoe gaan vraaB i- aiipPn
we het nu doen? Dan neemt de ene k ni,nil
omroeporganisatie dit facet, wat hem -J
„ligt" voor zijn rekening en de andere
dat en zo bouwt men gezamenlijk een
programma op.
Wat zou dit niet betekenen, alleen al
gezien vanuit het gezichtspunt van
volksopvoeding en -ontwikkeling? Als
de radio en t.v. eens mee gingen doen
aan dat, waar nu bijvoorbeeld de vak
organisaties alléén mee ploeteren: het
vormingswerk. En dan het jeugd- lir,_
werk. We hebben warempel de massa
communicatiemiddelen niet voor niets
in handen gekregen: we moeten met
dit machtige middel ook trachten el
kaar iets te brengen. We gaan er dus
niet iets neutralistisch van maken en
ook niet allemaal hetzelfde doen, maar
over zo'n uitgekozen onderwerp ener
zijds een NRU- of NTS-programma en
last over hetzelfde onderwerp
de dramatische pro- taris -vil haast, j:
- --coördineerden timistisch. Tenzij hij met
hij
onder elkaar verdeelden regeling hiervoor komt. wordt ook de ^aUe Derken tebüitenaa.t
isrh ophppi Wrptrpn' ODlossine der financiële mnciliikheripn perken te Duiten gaat
xeni van naar opneming ai mets an- weer Hiverse facetten
"«J««reni.ingsor.
gaan, „De Omroepgids krijgen toege
stuurd. Dat wil de regering nu schei
den. Ik vraag: waar bemoeit de rege
ring zich mee. dat is een interne aan
gelegenheid van de vereniging
RENGELINK: Een staatsbemoeienis
buitenlandse lec-
„Wilt
nroepspecialisten, dan is de uit? Dat is het kriterium.
conclusie steevast dat het Nederlandse
christe- systeem dan misschien niet ideaal, ter.
volksdeel?" Dat wilde de HDO maar toch altijd nog stukken beter is Welke groepering meent dat het nodig die
oplossing der financiële moeilijkheden
zendt dat die er bij de binnenlandse omroep zijn,
op de lange baan geschoven.
RENGELINK: Volkomen juist,
zijn praktische omroepvraagstukken,
Jt. Pas toen men ..neen" heeft ge- dan dat in andere landen.
»gen is de N.C.R.V. opgericht en juist de zuilen als middel
rvolgens de V.A.R.A.. de V.P.R.O.. zuiling tegen te gaan.
K.R.OEn daar heeft u in een «-♦
tedop de wordingsgeschiedenis van
Nederlandse bestel. Men is helaas
!t sterk in de historie. Het niet we-
i van de dingen is er dikwijls de oor-
Ik van dat men de zaak scheef trekt
DE KONING: Het wordt
tijd dat ik eens iets ga zeggen.... Mag
ik even ik moet me haast veront
schuldigen iets zeggen over de ge
dachte van een nationale omroep? Het
VPRO-plan hierover doet veel
de zendtijd die
de ver- ken toegewezer is nog weer eens re
gelmatig aparte vrijzinnige godsdien-
toch wel stige kerkdiensten uit te zenden? U
predikt de gemeenschappelijkheid, dat die omroepwet
regeling schreeuwen! Ik heeft gecreëerd?
VOORZITTER: Blijven
ning de vraagstukken: reclame in de
Er t.v. en commerciële t.v. liggen door
de toestand welke de staatssecretaris
dat alles ma*r staP voor staP 8ec?aan.
toch één geheel blijft. """"J u"
ROOSJEN: U bedoelt dus ook een
gemeenschappelijk thema?
DE KONING: Inderdaad, met tevo
ren een programmatisch gesprek daar
over. Neem die jeugdvorming nu eens.
Vormingsinstituten voor de jeugd
werken al lang samen, ze vieren sa-
men hun Jubilea zijn constant met el- lllCk c«lucllieu QU Ieuw
in gesprek over de programme- overleg worden betrokken, dan,
dan
gebaseerd on het federatief bestel.
VOORZITTER: Zoudt u, mijnheer
De Koning, uw nationale omroep er
voor willen laten vallen?
DE KONING: Neon. dat begrijpt u
wel. Maar het is wel eens goed als je
een visie geeft, die de tornen los
maakt. En als de heer Rengeling fede
ratief zegt, dan zeg ik: moeten er dan
elementen In dit federatieve
de ker" zag liever, dat men met de omroep
wet oegon,
t.v£i
hun werk. Waarom dan toch
niet dat gemeenschappelijke ook via
radio en t.v. uitgedragen? Heus. u heft
daarbij de levensbeschouwr' jke ele-
.n,%d;°.1f.ltLae SS«.«ÖtM>.r^!,"d«l!c JS!
ROOSJEN: De zaak is deze.
gaat
akkoord?
DE KONING: W<
angekondigd dat
niet verder meer op in.
»n waarom dit punt acuter is gewor-
d&n zie ik als oorzaak o.m. de oor-
1 de Kamer. De
■9 -imer haar oor-
bespaard is deel geeft over de beleidslijnen, die
hiermee dan gebleven, omdat die volgens mij alleen hierin worden uitgestippeld, waar de
ïissie Scbolten dan weer reke-
mee kan houden Ik moet u
zeggen dat ik dit een staatsrechtelijk
ik de heer De wangedrocht vind. De regering moet
k denk wat in niet eerst proberen de mening van de
1 het aantal le- Kamerleden af te tasten en dan met
het ontwerp staat i
noemen: gemeenschappelijke opdrach- gaat het hierom: wat u wilt, vereist hebben: 10 pet., 7% pet., 5 pet..
rekening den dat een omroepvereniging moet haar ocleid te komen! Dat is een ver
sohuiven
verantwoordelijkheid.
gemeenschappelijke pedagogische
gen. Zo'n creatieve voor-coördi
zou alleen al aan de medewerkers een
bijzondere plezierige ervar ng geven,
daar ben ik van overtuigd. Op die ma
nier krijgt u een inschakriine van ra
dio en t v. waarvan het effect niet hoog
genoeg kan worden aangeslagen.
ROOSJEN: Maar dit is
tie. deze coördinatie, waa
vreemd vind. dat die óók aan de com
missie Scholten is opgedragen om er-
ijn? Is het nu niet een te afgesloten
geheel? 't Is weliswaar overdreven,
maar sommigen spreken in dit vertiand
al van ..monopolistische situatie".
RENGELINK: We zullen ergens krl-
ncisdie vra- tena mocten vinden die hanteerbaar
■Coördinatie «Un»°«r tot verlenen v.n een zend-
machtiging, knteria. die voorkómen,
dat je straks 60 organisaties hebt wel
ke kunnen gaan eisen Dat kan
technisch bepaaldelijk niet.
DE KONING: Ook ik geef volkomen
te®, dat niet iedereen die wat wil zeg-
een kwes- een doen recht heeft op zendtiid.
Dat is ook de bedoeling van de VPRO
niet.
GROS: We zijn het bijna t
