Structuur en functie van
het predikantsambt
Nieuwe gedachten over oud
probleem: echtscheiding
Chr.-Studentenraad was
bijeen in Zuiderkerk
Katholiciteit der Kerk
in een ander licht
„Human relations' -probleem is
geen noodzakelijkheid
Chinese commune thans
hogere coöperatie
ME UWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 6 FEBRUARI 1961
lgenda voor Leiden
Maandag
"èt Gulden Vlies, 8 uur: Vereniging
'ABJ Pedagogiek, J. de Lange, Rotterdam,
ove scholen voor kinderen met leermoei-
lijkeden.
Hrmonie, 8 uur: Ledenvergadering 3
Octbervereniging, bespreking herden-
kin 75-jarig bestaan.
Sadhuis, wachtkamer trouwzaal, 8
uu: Comité bevolkingsonderzoek t.b.c.
Shouwburg, 3 uur: Diesopvoering Ban-
ja.van W. Majakowski, door LST en
TVL.
Rijksmuseum voor Volkenkunde, 8 uur:
j Leing mevrouw Eta Harick-Schneider
i our Japanse rituele muziek.
)e Doelen, 8 uun Genootschap Neder-
ladEngeland, rev. Ingram Hill over
Hthedraal van Canterbury.
Woensdag
Stadsgehoorzaal, 2 uur: Diesrede rec-
tr magnificus prof. mr J. V. Rijpperda
Uerdsma en uitreiking universiteitspen-
ing aan mr. dr. K. P. van der Mandele.
Het Gulden Vlies, 2.30 uur: Jaarver-
adering Ned. Veren, van Huisvrouwen.
Aula academisch ziekenhuis, 12.501.20
ur: middagpauzebijeenkomst.
OEGSTGEEST, Irene, Herv. Gemeen-
tavond, zendingsfilm van Afrika „In het
tken van de valk",
j Patronaatsgebouw, 8 uur: De Leke-
I oelers met „Het meisje van het schilde-
j jj", van Joop Spit.
Donderdag
Prytaneum, 12.15 uur: LAK-zolderto-
teel, „Onkruid in de potten", van Erik
ATolf.
Rehoboth, 8 uur: Veron, A. A. Grim-
bergen over: „Waarom moeilijk als het
I makkelijk kan?"
j Stadsgehoorzaal, 8 uur: Residentie-
I Orkest.
Aula ulo-school Asserstraat, 8 uur:
Herv. Wijkgemeente Levendaal, bijeen
komst met medewerkers jeugdwerk.
OEGSTGEEST, Irene. 7-30 uur: „Een
I avondje gezellig uit" met faempre Avan-
ti's Jong en Jolig, t.b.v. nazorg t.b.c.-
I patiënten.
Vrijdag
Foyer Stadsgehoorzaal, 7.15 uur: Re
ceptie t.g.v. tweede lustrum afd. Leiden
Ned. Volleybal Bond.
Stadsgehoorzaal, 8.15 uur: Wedstrij
den en cabaret t.g.v. tienjarig bestaan
afd. Nevobo.
I Academie, 12.20 uur: LAK-pauzefilms.
De Doelen, 5.45 uur: Rijnlandse club
Prot.-Chr. verkgevers, drs. G. H. Ho-
I mans over Evangelie en Industrie.
Pieterskerk, 715 uur: Avondgebed.
I Stadsgehoorzaal, 8 uur: Harmoniekapel
Trouw en Durf.
Zaterdag
Restaurant Van der Heijden, 8 uur:
1 Grunneger Veurdrachtoavond.
Apotheken
Geopend Zuiderapotheek, Lammen-
schansweg 4, tel. 23553.
Films
i Casino (210 en 710 uur): Voor wie
j de klok luidt (18 jaar); donderdag: Gij
I zult niet begeren (18 jaar).
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): De commis
saris in moeilijkheden (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15 uur): The cap
tains paradise (14 jaar),
i Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): Fort Yuma
(14 jaar); donderdag: Bittere rijst
I Studio (2.30, 7 en 9.15 uur): De maag-
denbron (18 jaar).
Trianon (2.30, 7 en 9.15 uur): Een stem
in de mist (18 jaar).
Tentoonstellingen
Lakenhal, schilderijen Ars Aemula Na
turae (tot 20 februari).
Diesoratie prof. dr. P. Smits
Nieuwe theologische bezinning
absoluut noodzakelijk
"PkE TITEL van de diesoratie van de Leidse hoogleraar prof. dr. P. Smits,
U „Structuur en functie van het predikantsambt in de moderne maat
schappij", mocht met recht actueel heten. Er heerst grote onzekerheid over
de zin, taak en vervulling van het ambt, niet alleen bij kerkelijke out
siders, maar ook en vooral bij de predikanten en aanstaande predikanten
zelf. Het aantal studerenden voor het predikantsambt is in de laatste de
cennia voortdurend gedaald en bovendien kan een vlucht uit het ambt
worden waargenomen.
Men is het er wel over eens da
:n vernieuwing moet komen in
theologisch onderwijs, maar in welke
richting moet die gaan. en hoe ver? Moet
de eenzijdige alpha-oriëntatie worden te
gengegaan cn dient het accent sterker te
worden gelegd op de godsdienstige psy
chologie en sociologie? Moet er een gro
tere specialisatie komen direct na
prcrpaedeutisch examen?
Ook onder de theologische studenten
en we het verschijnsel dat zij lciezen
voor de studie,
de pastorie. De
leiding van de
Nederlandse
Herv. Kerk
tracht in het zg.
mutatierapport
wegen aan te
geven voor een
sterkere door
stroming van
predikanten ui
hun eerste Ge
meente, maar
kan men muta-
tievragen oplos
sen zonder de
structuur e
functie van het ambt aan de orde te stel-
vroeg prof. Smits zich af. In het
algehele malaisegevoel pleegt de sociale
status van de predikant telkens me
spreken.
Diescollege prof. dr. Brom
Hartchirurgie met
behulp van hart
en longmachine
Sinds enkele jaren kunnen dank zU
:en geperfectioneerde hart. en long
machine tot voor kort onmogelijke chi
rurgische ingrepen in het hart worden
uitgevoerd. Dit zijn echter bijzonder ge-
compliceerde operaties, waarbij de chi
rurg slechts een schakel is in een kring
medewerkers, zo stelde prof. dr.
G. Brom zaterdagochtend aan het
eind van zijn kort diescollege over de
moderne hartchirurgie vast.
Zijn college werd gevolgd door een
in kleuren (in het academisch zie
kenhuis te Leiden) opgenomen film
van een hartoperatie, waarbij ge
bruik werd gemaakt van een hart
en longinachine, die de functies van
hart en longen van de patiënt gedu
rende de ingewikkelde cn tijdroven
de ingreep volledig overnam.
Een dergelijke machine wordt sinds
(56 in de klinieken gebruikt. De moge
lijkheden bij de hartchirurgie zijn ei
belangrijk door vergroot Het heeft ech
ter vele jaren geduurd voordat deze
machine kon worden toegepast. Allerlei
problemen moesten eerst worden opge
lost. Zo moet het bloed tijdens de ope
ratie onstolibaar worden gemaakt i
daarna' moet deze önstolbaarheid
worden opgeheven. Ook het materiaal
voor de nodige slangen en dergelijke
moest van een speciale samenstelling
zijn. De moderne plastic-industrie loste
dit probleem op. Ten slotte vereist zo'n
operatie veel bloed, dat van precies de
zelfde samenstelling moet zijn als dat
van de patiënt. Bij de op de film
gelegde operatie was het bloed van
tien donors nodig.
Het groot-auditorium, tot de laatste plaats bezet met juristen, o.w. velen
•'uLde kring der advocaten en rechterlijke macht, heeft tot slot van de
juricsche dies-colleges kunnen luisteren naar mr. A. F. Visser van IJzen-
doon. Hij sprak over „Echtscheiding", naar aanleiding van het verslag
vanll januari 1960, door ëen adviescommissie aan de minister van justitie
uitgbracht en de publikatie van de Telders Stichting over dit onderwerp.
Ht verslag van de commissie, aldus
begfl mr. Visser van IJzendoom. ver-
tegawoordigt de mening der voorman
nen van de religieuze groeperingen in
ons land, waardoor de betekenis niet
algmeen is. Vreemd had het hem ge-
tro-'en dat bij de samenstelling van de
cotmissie geen plaats was ingeruimr
voc vrouwelijke vertegenwoordigers,
dar het probleem der echtscheiding
zee sterk samenhangt met de positie
va de vrouw. Blijkens het verslag wil
mn enerzijds de echtscheiding bemoei-
lij.en, anderzijds door invoering van
mer echtscheidingsgronden aan moder-
nre opvattingen tegemoet komen.
Jpreker behandelde vervolgens de
vorgestelde uitbreiding der echtschei-
digsgronden, waarover hij in het alge-
men weinig enthousiast kon zijn. Zo
veesde hij by de bewijslevering van
oerspel een kwalijke ontwikkeling, zo
als die zich in andere landen heeft
voorgedaan.
Naar aanleiding van het rapport van
de Telders Stichting vroeg mr. Visser
van IJzendoorn aandacht voor het ali
mentatie-probleem. De wettelijke rege
ling van de alimentatie achtte hij, even
als de Telders Stichting, onvoldoende
De voorstellen in heit rapport hierover
schetste hij als een poging om aan de
eers-e gescheiden vrouw verhaalsrech
ten of pensioenrechten toe te kennen.
Rectificatie dokters-
diens ten
T>t onze spijt s er in ons
zattfdag bij de doktersdiensten voor
het weekeinde een fout geslopen. Voor
Leden stond namelijk een aantal art
sen vermeld dat geen dienst had. Wij
bielen hiervoor onze oprechte
sahuldigingen aan.
waarbij hij pleitte voor enkele sugges
ties van de zijde der levensverzeke
ringmaatschappijen. Het blijft de vraag,
besloot hij, of we bij de oplossing
dit sociale probleem de eerste ge
scheiden vrouw moeten laten voorgaan,
gelijkstellen of achterlaten bij de po
sitie van de tweede echtgenote.
De hoogleraar onderscheidde wat die
structuur betreft twee determinerende
factoren, nL de werkelijkheid van het
maatschappelijke leven, en de opvatting
van het kerkelijke ambt vanuit de theo
logie zelf.
Vanuit de Kerk gezien kenmerkt het
ambt zioh door een institutionele struc
tuur, d.w.z. vanuit vaste vormen van
kerkelijk handelen. In de moderne maat
schappij wordt dit vervangen door de
prestatiestructuur: de zin en het resul
taat van ambtelijke arbeid hangen gro
tendeels af van de persoonlijke prestaties
van de predikant.
Polyfunctioneel
Prof. Smits legde er de nadruk op. dat
het predikantsambt altijd polyfunctioned
is geweest. Men denke slechts aan de
veelheid van taken, die er voor de pre
dikant bij kwam door de opkomst van
het verenigingsleven in de negentiende
Het paradoxale van de huidige situatie
is, dat de maatschappij leidt tot een ster
ke sociale reductie van het ambt. Aan de
andere kant heeft het nieuw ontwaakte
religieus bewustzijn van de Kerk een
apstolair apparaat in het leven geroepen,
dat ook voor predikanten tot gespeciali
seerde taken heeft geleid. Het ambt is
nu sterker functioneel dan ooit tevoren
Het ontstaan van die functies voert tot
een bezinning op de wezenlijke taak van
de predikant in onze maatschappelijke
werkelijkheid. De traditionele structuur
van het ambt wordt doorbroken
Sociale status
Bij de ambtsaanvaarding neemt de
predikant, aldus prof. Smits, een volle
dige directeursfunctie op zich. Hij kan
er niet ingroeien. Alleen het beroep van
burgemeester is hiermee vergelijkbaar.
De sociale status wordt niet eenvoudig
met het ambt gegeven, maar moet door
persoonlijke prestaties worden bereikt.
Dit heeft tot gevolg dat de predikant
voortdurend onder druk leeft.
In de tweede plaats leeft de predikant
jn conflict met zijn dagelijkse werk om
dat de feitelijkheid van de Gemeente
met zich mee brengt dat hy een niet ge
ring deel van zijn tijd moet geven aan
taken die naar zijn gevoel niet vóór alles
moeten gebeuren.
Over de materiële basis heerst grote
onzekerheid. Prof. Kraemer heeft eens
gezegd het een verschijnsel van verbur
gerlijking van de Kerk te vinden, wan
neer de predikant zijn sociale status een
ondiscutabele zaak vindt, en het „zich
weg werpen om Christus' wil" een zaak
voor zonderlingen.
Maar ds. A. Faber uit Emmen legt er
de nadruk op, dat indien het inkomen
nooit een buitenlandse reis mogelijk
maakt de predikant ingang heeft verlo
ren bij de nieuwe middenstand Boven
dien: Mag een predikant „zich weg wer
pen", tegelijk met vrouw cn kinderen?
Prof. Smis noemde het een eis van
gelovig realisme, dat het inkomen van
de predikant niet ligt beneden dat van
een leraar aan de middelbare school.
Zijn conclusie luidde, dat de verinner
lijking van het predikantsambt een nieu
we theologische bezinning vraagt op het
ambt: de verhouding ambt en dienst moet
nieuw worden doordacht. Zonder wer
kelijke planning van de veelvuldige ta
ken in de Kerk wordt de Kerk óf een
chaos óf zij gaat dood.
Prinses Beatrix-
wandeltocht
De derde Prinses Beatrix wandeltocht,
die zaterdagmiddag door de WSV „Nieuw
Voordorp" onder auspiciën van de NWB-
ZHWB werd georganiseerd was, ondanks
de minder gunstige weersomstandigheden,
toch nog een groot succes. Ruim 200 wan
delsportliefhebbers (sters) gingen
de afstanden van 5, 7'.i en 10 km op pad
en brachten een ruim batig saldo bijeen,
dat ten goede komt aan de ontspanning
van de kinderen van het kindertehuis
„Nieuw-Voordorp". Uitvallers ware:
niet, zodat na afloop allen in het bezit
kwamen van de speciaal ontworpen
daille of een bronzen jaarcijfer dat bij
het draaglint van de reeds eerder v<
worven medaille kan worden gevoegd-
In groepsverband werd deelgenomen
door de wandelsportrvorenigingen „VIOS"
(Sassenhedm), „De Zwervers", „SVOV",
„Nieuw Voordorp" (alle uit Voorschoten",
„DVT" (Voorhout" en de Salvatorschool
uit Wassenaar. Verscheidene zusterver
enigingen lieten zich door een deputatie
vertegenwoordigen.
Zie voor stadsnieuws
ook pagina 4
Wat is de mens?
ONDER auspiciën van de Christen-Studenten Raad werd gistermiddag in
de Zuiderkerk ter gelegenheid van de dies natalis der Leidse univer
siteit een bijeenkomst gehouden. Prof. dr. R. van Dijk te Amsterdam en
dr. J. J. A. van Iersel te Leiden benaderden respectievelijk als socioloog en
als bioloog het thema „Wat is de mens?" De organist W. van den Brink en
de heer M. G. Jongejan (blokfluit) verleenden medewerking aan deze bij
eenkomst.
dat Hij Zichzelf zoekt. De mens is
zich daardoor gaan verzetten tegen
de levenswet der dienende liefde. Hij
ontaardde in een machtswellusteling,
die alles ten eigen bate ging doen.
Beleving der liefde werd verdrongen
door beleving der haat en er kwam
sen breuk in de gemeenschap met
Alle wetenschappen laten ons in de
steek als we op de machtige vraag „Wat
mens?" pen antwoord willen geven,
aldus prof. Van Dijk. Een antwoord is
eigenlijk alleen mogelijk in de vorm
een gehoorzaam nastamelen van wat
God in Zijn Woord zegt. Achtereenvol
gens belichtte prof. Van Dijk drie ge
zichtspunten van deze vraag: de schep
ping van de mens, de zondeval en de
redding door Christus.
In het geschapen zijn door God ligt
zowel de rijkdom van de mens als
zijn beperktheid. Enerzijds is hij de
door God Zelf geschapen konink
lijke figuur, bestemd om te heersen
over de schepping. Anderzijds is hij
als creatuur onder de wet gesteld,
de levenswet van de liefde. God heeft
in Zijn schepping Zichzelf weggege
ven in de gestalten van miljarden
mensen. De mens is een afspiegeling
van Gods Wezen maar heeft die
mens dat wel begrepen?
De zonde is de mens gaan bedrei
gen, dit wil zeggen, de mens laat zich
waangedachten omtrent God en zich
zelf influisteren. Hij laat zich wijs
maken, dat God in Zijn schepping
niet de God van de Liefde is maar
T7"OOR HET diescollege van prof. dr. H. Berkhof bestond zoveel belang-
stelling, dat tweemaal naar een grotere zaal moest worden verhuisd.
De hoogleraar verklaarde de grote toeloop schertsend door te zeggen, dat
zijn onderwerp, De katholiciteit der Kerk, kennelijk behoort tot de prikkel
lectuur der theologie. De houding der Kerken ten opzichte van de katholi
citeit is tegenwoordig duidelijk anders dan vroeger. De ijskoude wind der
polemiek heeft plaats gemaakt voor de zoete bries der irenisering. Als
voorbeeld noemde prof. Berkhof de gang van zaken bij de toetreding van
de hervormde predikant dr. Van der Linde tot de rooms-katholieke Kerk.
A oh ter deze ommekeer schuilt
nieuwe conceptie van het begrip katho
liciteit. Kwaliteit is in do plaats geko
men van kwantiteit, een visie die na de
tweede wereldoorlog praktisch heel
rooms-katholiek West-Europa heeft
veroverd. De rooms-katholieke theo
logen van deze stroming spreken
zeer positief over de betekenis
der Reformatie, zij beschouwen de
protestanten als bezitters van „ge
wichtige deelwaarheden", die in hun
Kerk weliswaar ook aanwezig zijn,
maar nog niet tot volle wasdom zijn
gekomen. Vele rooms-katholieken zijn
oprecht blij met deze beschouwing,
waardoor zij beter raad weten met hun
verhouding tot de protestanten.
Verschuiving
Wie het waas van romantiek verwij
dert, ziet echter dat bij de betrokken
theorie een verschuiving heeft plaats
gehad van de inhoud naar de structuur
der katholiciteit. Wij willen liever eerst
grondig onderzoeken wat de katholici
teit precies inhoudt, alvorens ons met
de structuur bezig te houden. Deze
volgorde is onomkeertiaar. omdat van de
inhoud de structuur afhangt.
De katholiciteit is afhankelijk van
van deskundigheden. Keizers werden
kiezers, adel veranderde in managers en
ook in de relatie ouders-kind kwam een
element van deskundigheid en vrijheid
in meningsuiting. De vraag, tot welke
deskundige de leek zich moet wenden,
wordt in zijn beantwoording bepaald
door de menselijke verhouding tussen
beiden.
Aan de hand van enkele delen nit een
film, die de moeilijkheden tussen werk
gever cn -nemer ln een fabriek toont,
legde spr. de nadruk op het feit, dat ln
dergelyke gevallen de aandacht van
beide partijen niet op hetzelfde onder
werp is gevestigd. Als kern van deze
zaak stelde hij, dat de z.g. „social skill"
(sociale vaardigheid) wordt gemist Be
drijfsleiders krygen weliswaar instruc
ties, maar door de houding van de werk
nemers en de praktische ervaring (die
vaak anders is) wordt het begrip en de
probleembenadering van de „human
relations" kitsch.
In het raam van de dicsvicring van de
Leidse universiteit sprak zaterdagmor-
voor de verenigde faculteiten van
letteren, wis- en natuurkunde en genees
kunde in het academiegebouw de heer
J. van IJssel de Schepper over „Kunst
kitsch in de „human relations".
De heer IJssel de Schepper onder
streepte de belangstelling, die voor het
gebied van de menselijke verhoudingen
bestaat. De uitspraak van een der weten
schappelijke werkers: „alle werken is
:n-werken" heeft geleid tot onder
zoekingen in de materie van de „human
relations". Dergelijke onderzoekingen
zijn moeilijk, aangezien de relatie tussen
proef-leider en -persoon al het gedrag
beïnvloedt van tenminste een van beiden.
Goede menselijke verhoudingen zijn
blijkbaar niet vanzelfsprekend. Immers,
het feit. dat zij een onderwerp van studie
vormen en openlijk worden benaderd
toont aan. dat de relatie niet vanzelf
goed is. In tegenstelling tot de periode
vóór de Franse revolutie denkt men in
de huidige maatschappij niet volgens
traditionele maatstaven.
De stelling „vrijheid, gelijkheid en
broederschap" veroorzaakte een weten
schappelijke benadering en een systeem
„Daar, waar werkelijk vakmanschap
is. bestaat geen „human-relation"s-pro-
bleem. Als het er wel is, is het gemaakt,"
aldus spr., die eraan toevoegde, dat een
mentaliteit van eerlijkheid en rechtlij
nigheid voor de vakman noodzakelijk is.
•rod.
Herstel mogelijk
Herstel van de gemeenschap was alleen
mogelijk door het Zich in het vlees van
Jezus Christus neerbuigen van God tot
de mens. De mens kan alleen zichzelf
weer leren kennen als hij zich nederig
wendt tot het Kruis. Alleen in Jezus
Christus kan hij zijn wezenlijke bestem
ming terugvinden.
Dr. Van Iersel gaf als bioloog zijn
visie op de vraag „Wat is de mens?"
Hij zei er echter van overtuigd le
zijn, dat het laatste antwoord alleen
te geven is in de vorm van een ge
tuigenis. De heer Van Iersel stipte
onder meer de evolutiethese van
Darwin aan en merkte op, dat de
mens ingrijpt in de evolutie van an
dere soorten en van zichzelf (radio
activiteit). Hij drukt dus een stempel
op de gang van zaken in de wereld.
Door het proces van de domesticatie
zijn veranderingen ontstaan in het gedrag
en de aanleg van de mens een slecht
gedifferentieerd ontwikkeld organisme,
dat in verschillende opzichten door vele
diersoorten wordt overtroffen. De mens
worstelt als kwetsbaar organisme om de
juiste balans te vinden met anderen. Hij
kan niet zonder levensbeschouwing en
zijn antwoord op zijn bestemming zal
hem tot bevrijde of geknechte maken
De mens weet. dat hij kind is van God.
ook al weet hij niet precies wat dat in-
Dies: tekort aan
ruimte
De viering van de 386ste
verjaardag der Leidse univer
siteit is zaterdag begonnen met
de traditionele diescolleges, die
niet alleen door studenten wor
den bijgewoond doch vooral
ook door oud-alumni, die hier
door niet alleen enkele boeien
de onderwerpen uit hun (of een
andersvak ten gehore krijgen,
doch tevens in de gelegenheid
worden gesteld nog eens hun
oude academiestad op te zoe
ken en studievrienden en leer
meesters van weleer opnieuw
te ontmoeten. Want tussen de
40 wetenschappelijke voor
drachten. andere bijeenkom
sten en de toneelopvoering in
de schouwburg zijn er altijd de
maaltijden en de verloren uren.
die zo uitermate geschikt zijn
om op persoonlijke wijze de
band met de academie en alles
wat met haar samenhangt op
nieuw te verinnigen.
Het tekort aan universitaire
ruimte doet zich niet alleen da
gelijks voelen, doch wordt in
het bijzonder merkbaar bij
hoogtijdagen als de diesviering.
Niet alleen dat het hoogtepunt
van deze viering, de dies
oratie. in de burgerlijkeen
volkomen stijl- en sfeerloze
Stadsaehoorzaal moet worden
gehouden, omdat er thuis aan
het Rapenburg geen plaats is
om het groot aantal genodig
den en belangstellenden te ver
enigen. ook bij de tientallen
colleges, die op de verjaardag
der universiteit worden gehou
den. doet zich het nijpend te
kort aan voldoende en grote
zalen merken, waarbij tevens
de verspreide ligging dezer
ruimten het noodzakelijk
maakt een aantal uit te slui
ten. Niettemin is ook deze in
luiding van de eigenlijke dies
er weer een van de oude stem
pel geweest: van goed uitgeba
lanceerde harmonie tussen het
nuttige en het aangename, van
verdieping der kennis en van
verkwikking uan het (univer
sitaire) hart.
Burgerlijke stand
van Leiden
GEBOREN: Irene Wubbechien, dv
S J de Groot en W Veerman; Ronal-
dus Adrianus Johannes, z v J M de
Goede en J H M Vintges; Julienne
Geertruud, d v P T van den Heuvel
en M L Annaart; Manfred Johan Cor
nells, zv C Smits en J P Orie; Marl-
nus, z v M Boer en W Delfos; Adria
nus, z v G van den Bogaard en S H W
Niehot; Johannus Gerardus, z v E A G
Brunt en W J de Munnik; Marlden
Johan, zv S de Mooij en S Brussee;
Cornells, z v J de Meij en G M van
Diggele; Sastoia, dv J M Oelmeijer
en T M E van Romondt; Frank, z v
J M Oelmeijer en T M E van Romondt.
OVERLEDEN; C van Aarle, 51 J
man; J E Jansen, 25 j, man; H Var-
don, 69 j, wed van A G Balakian;
R H de Jong, 72 j, vrouw; J C G Roo
sendaal, 88 j, wed van I van der Lin-
de volheid van Christus in de Kerk,
dat wil zeggen, dat de Kerk het do
mein van Christus moet zijn. Vol
heid der Kerk betekent het belijden
van Christus alleen, van Christus'
absolute heerschappij. Waar'dit be
leden wordt ls in principe katho
liciteit, dus daar waar men zich niet
langer laat meeslepen door tradities,
filosofieën en onreine begeerten,
maar waar alle gczagspretentles
worden getoetst aan Christus. Deze
volheid is feit en opgave, grondslag
Gesteld kan worden, dat de katho
liciteit als gave vrijwel overal wordt
gevonden. Op de vraag in hoeverre dit
het geval is bezien uit het oogpunt van
opgave, moeten wij het antwoord
schuldig blyven. Wel is duidelijk, dat
een uitgebouwde structuur in de weg
kan staan. Bij de rooms-katholieke Kerk
is dat zo door de manier waarop
Schrift en traditie in elkaar zijn ge
schoven en door de grote plaats, die
het leergezag inneemt.
De zogenaamde „nieuwe theologie"
is een grote stap vooruit, hoewel
wordt gewerkt met „waarden" in-
plaats van met Christus-als-persoon.
De Reformatie kan op de weg naar
katholiciteit als een belangrijke voor
uitgang worden gezien, juist dank zij
haar „sola". Wat de oecumene aan
gaat, gaf prof. Berkhof als zijn me
ning te kennen, dat de Kerken vol
uit Kerk moeten willen zijn en zich
niet dienen te beperken tot bezitsters
van deelwaarheden. De ware oecu
mene kan pas worden gerealiseerd
langs deze omweg.
TTET CHINESE EXPERIMENT met het commune-stelsel, waarin sinds
enige jaren ten plattelande ongeveer vijfhonderd miljoen zielen zijn
georganiseerd en dat nu langzamerhand ook de steden gaat bestrijken,
heeft in de eerste plaats geleid tot een ideologische hervorming: de schep
ping van een nieuwe mens, de „homo faber industrialis universalis". Er
voltrekt zich in China een emancipatie der geesten, de grenzen tussen ar
beiders, boeren en militairen zijn weggevallen en gezamenlijk zoeken zi;
contact met de intellectuelen. China is het toneel van een culturele fusie
beweging. Het is een rage, een cultus, dat boeren gedichten schrijven, ar
beiders schilderijen maken en onderwijzers aan de draaibank staan of het
land bewerken. En de resultaten van dit alles mogen aangedikt zijn en
daardoor ongeloofwaardig klinken, maar de kwantiteit maakt de kwaliteit
althans ten dele goed.
Tot bovenstaande conclusie kwam dr.
E. Zürcher, wetenschappelijk ambtenaar
aan het Sinologisch Instituut te Leiden,
in het college, dat hij zaterdag in het
Academiegebouw voor de faculteit der
Letteren en wij-begeerte gaf over de
„Chinese volkscommunes". Dit grootste
experiment der wereldgeschiedenis in
„social engineering" heeft, vooral door
de ingreep in het familieleven, de gees
ten geprikkeld; al naar gelang de op
vatting is het beschreven als de „zons
opgang in Azië" of als de vorming van
een tenmietenkolonie.
Merkwaardig is, dat het klassieke
marxisme uitgaat van de stelling, dat de
revolutie wordt gedragen door het ste
delijk proletariaat. Maar in China heb
ben de persoonlijke invloed en de stra
tegie van Mao Tse-tpeng ertoe geleid,
dat juist de boeren een beslissende rol
spelen, ondanks het verzet van de Ko
mintern. Het eerste resultaat was trou
wens de moeiteloze ineenstorting van de
Kwomintang.
Stadia
Uitvoerig schetste spr. de verschillen
de stadia van de invoering van het
commune-systeem. In de eerste fase was
men zeer verdraagzaam ten opzichte
van de middelgrote landbezitters en leek
het op een goedaardige landhervorming
Doch dit was slechts een uitvloeisel van
de politiek-der-geleidelijfcheid. Later
werden, in aansluiting bij een oude Chi
nese traditie, wederzijdse hulpploegen
gevormd, die daarop overreed werden
tot vorming van lagere coöperaties van
ongeveer dertig families. Men behield
het recht zich daaruit terug te trekiken
en kreeg bovendien dividend over het
ingebrachte aandeel. Daarop volgde sa
mensmelting in hogere coöperaties en
ten slotte in de communes, een ont
wikkeling, welke gepaard ging met de
vervallen verklaring van oude rechten
en onteigening van nagenoeg alle per
soonlijk bezit
Die communes worden niet alleen ge
kenmerkt door sterke collectivisering
van het leven, maar ook door het zich
toeleggen op Industriële produktlc.
voorts door militaire werkzaamheid en
ten slotte door het feit, dat zy een
administratieve eenheid vormen, welke
ln de plaats ls gekomen van gemeen
ten en districten.
Ontwikkelingslijnen
Aanvankelijk lag het accent op de
zware industrie, maar de omstandighe
den dwongen tot overschakeling naar
de lichte industrie, waardoor bet type
boer-arbeidör ontstond, dat gemakke
lijk van de ene werkzaamheid naar de,
andere kan overschakelen, zulks ter
verhoging van de produktiviteit. Dr.
Zürcher betwijfelde of het juist is de
verschillende fasen in de ontwikkeling
van het commune-stelsel toe te cshrij-
ven aan het beurtelings overheersen
van „harde" en „zachte" groepen in de
leiding. Dit is veelal theorie, gebaseerd
op „wishful thinking". Militair schept
het systeem de mogelijkheid van onmid
dellijke mobilisatie van dertig miljoen
man, met een reserve van 130 miljoen.
Het „nieuwe" in het commune-stelsel
is, dat reeds bestaande aspecten, zoals
militaire organisaties, arbeidsleger en
collectief leven, verenigd werden tot
één systeem, dat de leden tegelijkertijd
tot arbeiders, soldaten en boeren maakt.
Dat het hier zou gaan om een „spon
tane actie", door de bevolking afge
smeekt, dient men met een korreltje
zout te nemen, maar anderzijds is het
stelsel niet zó van bovenaf opgelegd
als men het wel voorstelt. Er is eerder
sprake van bundeling en intensivering
van ontwikkelingslijnen.
Misstanden
Het teveel aan privé-initiatief van
locale kaders uit de begintijd is later
van hogenhand aan banden gelegd. Di
rectieven van de regering bewijzen dui
delijk, dat er zoals ook door refu
giés was medegedeeld ernstige mis
standen zyn geweest: veel te lange ar
beidstijd, tekort aan rust, slordig werk.
Maan en zeedier
In de collegezaal van bet botanisch la
boratorium sprak dc heer J. IV. de Blok,
verbonden aan het Zoölogisch Station te
Den Helder, over „Dc Invloeden van de
maanfasen op het leven ln de zee". Ter
inleiding van het eigenlijke onderwerp
gaf hij een korte schets van de drie voor-
naamte invloeden-van-buiten op het le
ven van het dier ln het algemeen. Deze
Invloeden zijn: de hoogte van de zon-
ecliptica, de draaiing van de zon om de
aarde en de draaiing van de maan om de
Deze zijn ara. merkbaar aan de ver
andering van de levenritmiek der die
ren. Voor het leven in de zee zijn deze
invloeden merkbaar door getijden en tem
peraturen en daarmee samenhangend de
trek der vissen (haring en aal) en de
voortplarati ngsporiode n. Vaak zijn bepaal
de periodiiciteiten diait is dus: ritmische
veranderingen niet onaniiddellijk te be
rekenen, hetgeen zijn oorzaak vindt in
het feit dat deze niet zijn ontstaan door
één invloed van buiten, hoog water bij
voorbeeld, maar door de interferentie van
twee of meer invloeden.
Dat de invloeden vooral op zee plaats
hebben, komt doordat de zee een homo
geen milieu is, waar veranderingen, zo
wel ten aanzien van plaats als van tijd,
teer geleidelijk plaats vinder.
Aan de hand van lichtbeelden gaf de
heer De Blok enkele voorbeelden uit dc
honderd gevallen die bekend zijn,
van voortplantingsperioddciteiL Uitvoerig
stond hij stil bij de zeeworm, die gevon
den wordt op dc koraaleilanden cn dlie
period&citei/ten kent: een jaar-, een
lunaire-, een dag- cn een getij pcrioddci-
Deze door invloeden van buiten ge
fixeerde tijden voor de voortplanting zijn
gesynchroniseerd, dat bij elke periode
zich alles afspeelt binnen enkele uren.
De grote vraag, waarmee de onder
zoekers zich bezighouden, is hoe en waar
de zeedieren reageren op deze van
buitenaf komende invloeden. Meten zij
de temperatuur, dc hydrostatische druk
de stroomsnelheid van het water?
Zo ja, hoe gaat dit dan in zijn werk? Of
?r wellicht een interferentie tussen de-
factoren en de stofwisseling bij deze
dieren, waardoor zij tot een 6chema van
him trek en voortplanting komen?
Met te trachten op deze vragen een
antwoord te krijgen, houdt zich om. het
wetenschappelijk onderzoek in Den Hei-
dier bezig. De heer De Blok wijdde het
Vaatste deel van zijn betoog aan een kort
overzicht van het werk dat daar op dit
gebied wordt verricht.
Slaapmiddelen en
hun effecten
Een zeer actueel onderwerp behan
delde mevrouw prof. dr. A. J. Steen-
hauer, hoogleraar in de toxicologie te
Leiden, namelijk Enkele aspecten
van vergiftiging met nieuwe slaap
middelen". Deze middelen zijn onder
meer ontwikkeld vanwege de nade
len, die aan de barbitalen inhaerent
:ijn.
Zich goeddeels bepalend bij de midde
len persedon, noludar en doelden, behan
delde zij oen onderzoek, dat zij met en
kele medewerkers heeft verricht naar
de mogelijkheden tot identificatie van
deze middelen bij vergiftigingsverschyn-
selen,, onder meer door middel van flu-
orescentieveTschijnselen, met micro-che
mische reacties cn door papierchromato-
grafie, bij welke laatste techniek ook
- kleine hoeveelheden blijken te kun-
worden aangetoond, met duidelijke
omderscheidingseffecten.
Voorts besprak zij de meest belang
wekkende publikaties op dit gebied en
wees hierbij op enkele therapeutische
voordelen van deze slaapmiddelen, w.o.
de grote, veilige marge beneden dc
lethaie dosis. Elders zijn onderzoekin
gen gedaan naar de kringloop der slaap
middelen door het lichaam, waarbij het
gebruik van door radioactief koolstof
gemerkte slaapmiddelen op proefdieren.
Prof. Steenhauer wees er ten slotte
nadrukkelijk op dat de lethalc gevaren
van deze slaapmiddelen aanzienlijk zijn,
zodat zij alleen op recept bij apothekers
verstrekt behoren te mogen worden. Na
de voordracht bezichtigden de vele aan
wezigen enkele nieuwe instrumenten in
het laboratorium, die werden gedemon
streerd.
Auto te water in
Oude Herengracht
Op de Oude Herengracht is gisteravond
om kwart voor achf een personenauto
het water ingereden. De auto die van
uit de richting Haven kwam reed in de
richting van de Herensingel. Hij slipte
en reed toen het water in. De drie in
zittenden zijn zelf uit de auto gekomen
en naar de kant gezwommen waar zij
door omstanders op het droge werden
geholpen. Niemand heeft letsel opgelopen.
Fietser slipte in tramrails
Op de Breestraat is gistermiddag om
streeks 2 uur de 25-jarige wielrijder J.
v. d. S. door de tramrails geslipt en te
gen een geparkeerde auto opgereden. De
wielrijder werd met een hersenschud
ding en een wond boven het rechteroog
door de E.H.D. naar het A.Z. vervoerd.
Geslaagde redders
Als onderdeel van de opleiding zwem
mend redden, slaagden vrijdag 3 febru-
ni JJ. in De Overdekte de volgende leden
an de LEIDSE REDDINGSBRIGADE:
Diploma A (KNZB): J. Bergers.
Diploma B (KNZB): de dames R. van
Erkcl, I. Verhoeven en J. Wiersma, en
de heren A. Bergers, J.G. de Hoog cn B.
Harteveld.
De heren Bergers en Harteveld beho-
>n tot de groep van de gemeentelijke
brandweer, die bij de L-R.B. tot zwem
mend redder wordit opgeleid-
Daartegenover stond en staat het voor
deel van „free supply", gebaseerd op
voorziening naar behoefte. Er heerst
vaak een atmosfeer, waarin men dron
ken is van offervaardigheid. Overigens
is dit nauwelijks communistisch, maar
eerder aansluitend bij de oude Chinese
utopistische idealen, als stuwkracht van
de maatschappij.
Dc bewaarschooltjes worden kweek
plaatsen van de nieuwe mens. Sinds de
cember 1958 Is de gezinspolitiek veel
milder geworden; er ls een einde ge
komen aan wat leek op vernietiging
het Chinese familieleven. In feite
len teruggekeerd van de zuivere
commune tot de hogere coöperatie. De
leiding brandmerkte de al te enthou
siaste cUfers over 1958 als geflatteerd en
ermlnderde dc resultaten soms met 30
a 40 procent.
De interne decentralisatie verloor haar
monopolistisch karakter, zodat do com
mune in gematigde vorm, als een soort
overkoepelend orgaan, is blijven voort
bestaan. Ten slotte stond spr. in het
kort stil bij de nogal zuinige reactie
van de zijde der Sovjet-Unie. maar met
het oog op het gevaar van „wishful
thinking" beperkte hij zich tot het weer
geven van enkele beoordelingen over
A weer.
