|licutuc geihsctfe GTourani
hamol
DERDE T.H.
komt bij Enschede
Als „brandweerman" de ruimte in
NIEUWS in één oogopslag-
Goede
wijn...
BON
Zeeroverij: politieke
actie tegen Salazar
Kongo klaagt Nasser aan
VAR steunt Loemoemba
WOENSDAG 25 JANUARI 1961
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
CHRIST ELIJ K-N AT ION AAL DAGBLAD
„Stantvasticfi is gbcbletjea
tngn bert ia tegfyeaspttT
Eenenveertigste jaargang no. 12083
Aardig winstpotje
bij N.S.
Zie pagina 9
Het belangrijkste point uit de zojuist verschenen nota van
minister Cals inzake de uitbreiding van het wetenschappelijk
onderwijs ós, dat de derde technische hogeschool dn Twente zal
warden gevestigd, op het landgoed Drienerlo, tussen Hengelo
en Enschede. Er wordt naar gestreefd de school reeds volgend
jaar te openen.
De juiste positie van het door Portugese rebellen overmeester
de passagiersschip Santa Maria is nog steeds niet bekend. Het
schip (alles is wel aan boord) wordt door een Brit en twee
Amerikaanse oorlogsschepen achtervolgd. De inzet van de
hele zaak is een politieke actie tegen het regime van de Por
tugese premier Salazar.
vincie te brengen, dn behandeling te nemen. Gevreesd wordt,
dat de wapens ter beschikking zullen komen van de Loe
moemba-gezinde troepen. Hammarskj old heeft Kasavoeboe
gevraagd Loemoemba naar Leopoldstad over te brengen en
hem een eerlijke berechting te geven.
De Ned. Spoorwegen hebben het vorige jaar een winst ge
maakt van tien miljoen. Bij de aanstaande zomerdienstrege-
li/ng worden weer verschillende verbeteringen ingevoerd. Zo
zal de reis van het westen naar het noorden en het oosten
vrij aanzienlijk worden bekort.
Ook de Eerste Kamer heeft nu de Wet op de dierenbescher
ming aanvaard. De kwestie van de (lange of korte) paarde-
staart is ook nu tot het laatst onderwerp van discussie en
aanleiding tot meningsverschillen gebleven.
M
*4?
Hertog van Edinburgh
schoot enorme tijger
De hertog van Edinburgh, de gemaal
van koningin Elisabeth, heeft dinsdag
morgen tijdens een jachtpartij een tij
ger gedood, een „enorm" beest vol.
gens plaatselijke functionarissen van
Sawai Madhopoer, waar de jacht plaats
had.
De koningin en prins Philip werden op
de jacht vergezeld door de maharadja
en maharina van Jaipoer.
Gisteravond vertrok het koninklijk
paar met de nachttrein naar Nieuw
Delhi".
(Van onze panlemenisiiedactiie)
DE DERDE Technische Hogeschool zal wonden gevestigd in Twente, op
het landgoed Drienerlo, tussen Hengelo en Enschede. Minister Cals
streeft ernaar, dat deze school reeds het volgend jaar kaïn wonden
opend. In 1967 is plaats voor een vierde TH. Deze dient te komen dn de
omgeving van Amsterdam, waarschijnlijk in Haarlem. Zij zal tot stand
moeten worden gebracht door nauwe samenwerking tussen de beide Am
sterdamse universiteiten, de Vrije en de Gemeentelijke Universiteit. Dit
schrijft minister Cals in zijn Nota inzake de Uitbreiding van het Weten
schappelijk Onderwijs, die hij
gediend.
Minister Cals verkiest de uitbrei
ding van reeds bestaande instellingen
van wetenschappelijk onderwijs bo
ven de vestiging van nieuwe univer
siteiten. Hij stelt daarmee de bestu-
bij de Tweede Kamer heeft in-
QM DE WIJNEN van de
Languedoc een nog
grotere populariteit te
geven bij de Parijzenaars
hebben de wijnhandelaren
uit de Franse Midi deze
week een charmante af
vaardiging naar hun
hoofdstad gezonden. Aar
dige meisjes, gekleed in
de dracht van de streek,
begeleidden vijf grote
tankauto's, die tot de nok
waren gevuld met het
kostelijke vocht en af en
toe deelden de meisjes
bij wijze van reclame
flessen wijn aan voorbij
gangers uit. maar de
meesten moesten het met
een klein proefje doen.
En ook daarvoor werden
in wijndrinkend Parijs
vanzelfsprekend voldoen
de liefhebbers gevonden,
Men kon de wijn ove
rigens ook kopen en wel
voor tachtig oude francs
per liter, wat nu ook
weer niet zo'n stevige
prijs is voor een goed
wijntje. Doch de geza
menlijke wijnboeren van
de Languedoc, die deze
reclame-campagne lieten
organiseren, willen nog
verder. De Languedoc-
wijnen worden nu op
grote schaal tegen deze
schappelijke prijs in tal
van Parijse winkels ver
kocht en de Parijzenaars
sparen zo ongeveer 20 tot
25 francs per fles uit, die
zij voor andere gelijk
soortige wijnen moeten
betalen.
Wij willen ook nog ver
der. Dat begrijpt u al.
Onze lezerskring kan wor
den uitgebreid, precies
zoals de omzet der Midi-
wijnen. En het is wel ze
ker, dat u onze pleitbe
zorger kunt zijn. Uw be
loning? Ons (nuttige en
prettige) boek „Tip-Para-
de". U kent toch het
spreekwoord: Goede wijn
behoeft geen krans
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassing ts).
Als bewys van dankbaar
heid uwerzijds, ontvang ik
graag het boek „Tip-Parade"
op onderstaand adres:
„jEerste stap tot bevrijding
De Portugese ex-officaer en schrij
ver Hewrique Galvao, die zich in
volle zee met een zeventigtal zwaar
gewapende volgelingen van het
20.906 ton nietende Portugese pas
sagiersschip Santa Maria meester
heeft gemaakt, heeft in een radio
boodschap medegedeeld, dat hij dit
heeft gedaan „als een eerste stap
tot de bevrijding van geheel Portu
in de boodschap wordt gezegd dat
alle passagiers in goede welstand
verkeren. Hier wordt aan toegevoegd:
„ik zal de passagiers in een haven
aan wal zetten. Welke haven dit zal
zijn zal afhangen van de pogingen,
die worden gedaan, om de hand te
leggen op de Santa Maria."
Galvao zegt in zijn boodschap verder
dat hij handelt namens de „internationale
junta van liberalen, die wordt geleid door
Humberto Delgado, die tot president der
nieuwe Portugese republiek is gekozen
door de regering-Salazar op bedriegelijke
wijze van zijn rechten werd beroofd".
Hü zegt ook dat de toestanden
boord van de Santa Maria „zo normaal
zyn als aan boord van elk schip, dat
toeristenreis maakt". Hij voegde hieraan
toe: „Passagiers en bemanningsleden heb
ben gevraagd hun verwanten mede te de
len dat zij gezond en wel zijn. Ik voeg
hieraan toe: „gezond en vrij".
Generaal Humberto Delgado, voo
lig kandidaat van de Portugese oppositie
voor het presidentschap van Portugal, die
thans in ballingschap in Brazilië woont,
heeft verklaard dat hij op de hoogte is
van de plannen van kapitein Galvao. Hij
zeide niet te weten of de Santa Maria zal
pogen een Braziliaanse haven te bereiken.
ACHTERVOLGING
De Braziliaanse minister van marine,
admiraal Jorge de Paco Matoso Maia,
heeft verklaard, dat beslag zal worden ge
legd op de Santa Maria, wanneer het
schip een Braziliaanse haven binnenloopt.
De Britse en de Amerikaanse regeringen
hebben verklaard, dat zij de Santa Maria
door oorlogsschepen doen volgen
Henri que Galvao, de Portugese
kaperkapitein, die zich met zijn
mannen in volle zee meester
maakte van de Santa Maria.
De afgezette kapitein van de
Santa Maria, Mario Simoes Maia.
Op het ogenblik wordt hij door
de zeerovers aan boord van het
schip gevangen gehouden.
aanleiding van een verzoek van de Por
tugese regering.
De Amerikanen laten, als gemeld, de
achtervolging geschiedèn door de torpe-
dobootjagers Damato en Wilson, terwijl
van Britse zijde het fregat Rothesay de
Santa Maria heeft gevolgd. Dit laatste
schip heeft echter een aanzienlijk opont
houd gekregen doordat het onderweg olie
moest tanken. Voorts nemen zeven Ame
rikaanse verkenningsvliegtuigen aan de
achtervolging deel. Op de Nederlandse
Antillen worden vier vliegtuigen van de
M.L.D. en het Nederlandse fregat in ge
reedheid gehouden om eventueel assis
tentie te verlenen.
NEDERLANDERS
Onder de zestig passagiers, die in Wil
lemstad aan boord van de Santa Maria
zijn gegaan, bevinden zich de volgende
Nederlandse gezinnen: W. J. van der
Kooy, K. van Tol, D. van Santen, J.
Quaadvlieg, A. C. Noordhoek Hecht en
R. J. Zapey. Dit zijn alle gezinnen met
twee kinderen. Verder zijn aan boord ge
gaan mevrouw I. Kouwenaar met een
kind, het gezin A. C. Servage met een
kind, het gezin P. van Venetien met vier
kinderen, de heren J. D. Boesveld, F.
Baptist, W, P. van der Meer, A. Veenen-
daal, F. Wernet, het gezin J. Remme met
een kind en mevrouw W. A. Meyer. Alle
Nederlanders zouden het goed maken.
'Zie ook pag. 5).
ren van vele steden, die hadden ge
hoopt op vestiging van een universi
teit binnen hun grenzen (Rotterdam,
Deventer. Leeuwarden, Arnhem,
Maastricht) teleur. Vóór 1970 komen
er geen nieuwe instellingen van
tenschappelijk onderwijs behalve de
beide bovengenoemde. Bij zijn plannen
gaat de minister uitsluitend uit vai
de behoefte aan academisch gevonn
den in de toekomst. Dit zijn vooral
ingenieurs, tandartsen en juristen.
de bestaande universiteiten en hoge
scholen. Aan de economische hogeschool
van Rotterdam en de R.K. economische
hogeschool te Tilburg wordt een juri
dische faculteit toegevoegd. Rotterdam
krijgt bovendien de mogelijkheid tot
studie in de sociologie. Plannen voor een
algemeen baccalaureaat ,aan de Leidse
universiteit, gericht op het. geven van een
algemene academische votming, zal de
minister gaarne in overweging nemen.
Zowel in Nijmegen als te Amsterdam
wordt een tandheelkundige opleiding
mogelijk. Die in Nijmegen vangt het vol
gend studiejaar aan, die te Amsterdam
enkele jaren later. De Amsterdamse op
leiding zal tot stand moeten komen door
samenwerking tussen de Vrije en de
Gemeentelijke Universiteit. Zuid-Lim
burg krijgt een medisch-klinische oplei
ding, gekoppeld aan de medische facul-
•it van de R.K. universiteit te Nijmegen.
Wat betreft de uitbreiding van het
technisch en natuurwetenschappelijk on
derwijs aan de TH van Eindhoven zullen
overigens niet voor 1966, proeven wor
den genomen met de invoering van zuiver
wetenschappelijke studierichtingen in de
wiskunde, natuurkunde en scheikunde,
met een gezamenlijke pre-kandidaten-op-
leiding voor deze zuiver wetenschappe
lijke en de nu reeds bestaande technisch
wetenschappelijke studierichtingen en
met de instelling van een technische
baccalaureaatsstudie.
Voor de verbetering van de studie
resultaten en de uitbreiding van het zui
ver wetenschappelijk onderzoek wil de
minister bovendien voor alle studierich
tingen, die nog geen propaedeutisch exa
men kennen, een propaedeutisch proef
jaar invoeren, meer toelagen toekennen
aan doctorandi om ook na hun acade
mische studie het wetenschappelijk on
derzoek te kunnen voortzetten en ten
slotte de samenwerking tussen de uni
versiteiten bevorderen.
Studiecommissies zijn of worden inge
steld om de minister te adviseren over:
1. de instelling van universitaire be
stuurswetenschappelijke opleidingen: 2.
de inpassing van de maatschappijweten
schappen (rechten, sociologie en econo
mie! in het technisch wetenschappelijk
onderwijs: 3. de huidige stand van de
beoefening der geesteswetenschappen; 4.
de verhouding tussen de belangstelling
voor en de opleiding tot civiel-ingenieur;
5. de organisatie van het technisch we
tenschappelijk onderwijs en 6. het ver
lenen van de ingenieurstitel aan afge
studeerden in de toegepast wetenschap
pelijke studierichtingen in de wis- en
natuurkunde aan de Groningse univer-
Dakota van Garuda
wordt vermist
Drie helikopters zoeken in het berg
land tussen Djakarta en Bandoeng naar
een Dakota van Garuda Indonesian
Airways, die sedert dinsdagochtend ver
wordt. Aan boord waren twintig
;en, van wie zeven buitenlanders
(meest Chinezen).
Bij haar bezoek aan de Indiase provincie Jaipur werd Koningin
Elizabeth verwelkomd door vrouwen in originele klederdracht en
met zware kruiken op het hoofd. De Koningin werd vergezeld door
de gouverneur van Jaipur.
BOTSINGEN IN NOORDELIJK KONGO
President Kasavoeboe en minister Bom-
boko hebben gisteravond namens Kongo
de Ver. Arabische Republiek van Nasser
beschuldigd Van schending van de Kon
golese soevereiniteit en de Veiligheids
raad om een speciale bijeenkomst ver
zocht ter bespreking van deze kwestie.
Volgens officiële Kongolese bronnen
hebben sterke formaties strijdkrachten
die tot de aanhang van ex-premier Loe
moemba behoren, met steun van de
V.A.R.-troepen een krachtig offensief ge
opend in noordelijk Kongo, een gebied
dat trouw is aan de regering Kasavoe
boe. De Loemoemba-troepen zouden af
komstig zij<n uit de oost-provimoie en zou
den gisteren de evenaarsprovincie zijn
binnengevallen nabij de stad Bumba.
Russische hulp
Sinds Loemoemba vorige week naar
'n gevangenis in Katanga is overge
bracht, nemen de aanwijzingen toe dat
wellicht een treffen zal plaatsvinden
sen de beide machtsblokken in Kongo.
Volgens westelijke diplomaten In Leo
poldstad komen er uit de Verenigde Ara
bische Republiek voortdurend vliegtul-
:en van het type Iljoesjin-14 (van Rus-
lische makelij) in Kongo aan, die waar
schijnlijk de Locmoemba-opstandelingen
bevoorraden.
De vliegtuigen landen in Lisala en Ge-
lina, twee steden in de evenaarsprovin-
ie waar zich troepen van de V.A.R. be.
vinden, die deel uitmaken van de VU.,
politiemacht.
De diplomaten vermoeden dat de voor
raden die door de vliegtuigen worden
aangevoerd, bedoeld zijn om later door
Loemoembastrijdkraohten te worden op
gehaald in de loop van de invasie in de
evenaarsprovincie.
In diplomatieke kringen houdt men er
zelfs rekening mee, dat de troepen die
door de regering van de VAR. officieel
uit de VN.-politiemacht zijn teruggetrok
ken, te zijner tijd rechtstreeks aar
Loemoemba-opstandelingen zullen 1
den toegevoegd.
Intussen koestert ook Marokko het
lornemen zijn officieren en manschap
pen bij de V.N.-strijdmacht in Kongo
31 januari terug te trekken. Het
zelfde geldt voor het Indonesische con
tingent van 1151 man. Egypte (V.A.R.)
Guinee hadden reeds een soortgelijk
besluit genomen. Door al deze terugtrek
kingen krimpt de strijdmacht in tot 13.000
officieren, soldaten en technioi.
Hammarskjöld heeft de „machthebber"
i de oost-provincie Antoine Gizenga,
verzocht de veiligheid en de rechten van
ens zowel blanken als niet-blanken
te garanderen.
Voorts heeft hy president Kasavoeboe
premier Tsjombe van Katanga ver
zocht Loemoemba naar Leopoldstad te
laten overbrengen om hem door bevoeg
de instanties te laten berechten. Hij
vraagt tevens vrijlating van de politieke
leiders die thans worden gevangen ge
houden, zodat zy aan de komende poli
tieke besprekingen kunnen deelnemen.
Advertentie
EEN O PLOSSI N G
VOOR WINTERHANDEN:
UNIVERSELLE tube 2.50
WARE ZIJ ZICHTBAAR zij is op
het moment echter waarop wij dit
schrijven nog niet opgespoord het oog
van heel de wereld zou gericht zijn op
de Portugese Santa Maria. In elk geval
volgt een ieder gespannen de belevenissen
van dit trotse schip.
Zeeroof waaronder men verstaat het
in open zee of van deze uit door beman
ning of in het algemeen opvarenden van
een zeeschip plegen van daden van ge
weld tegen personen of zaken (schepen),
zonder machtiging van een slaat is er
alle eeuwen geweest. Men mocht echter
menen, dat zij althans in onze eeuw tot
het verleden zou behoren. Is het daarom,
dat de overweldiging van de Santa Maria
zo spectaculair aandoet? Is het, omdat
in deze eeuw van rationalisatie en bere
kening, dit nu eens iets is wat buiten alle
berekening valt?
Nog afgedacht van heel de politieke
situatie op de achtergrond van dit gebeu
ren, boeit deze kaperij, zoals de boeken
uit onze jeugd met zeeroverij als ge
wild onderwerp ons hebben geboeid.
De politieke achtergrond is duidelijk.
Portugal wordt beschouwd als een cor
poratieve republiek. In werkelijkheid is
het bewind autoritair en met dictatoriale
trekken. Salazar is de grote man. De vrij
heid, ook die der drukpers, is een be
perkte.
Bij zulk een bewind krijgt moeilijker
dan in een democratie als de onze de
oppositie kans en gelegenheid om aan
haar trekken te komen. In een regerings
vorm als die van Portugal ligt het risico
van de verleiding tot illegale daden altijd
om de hoek. Het is veelal een bewind
met ontevreden ballingen in het buiten-
Het gebeuren met de Santa Maria heeft
er een nieuw bewijs van geleverd. En
behalve naar dit schip, ziet de wereld nu
ook naar Portugal zelf.
De ballingen hebben thans terwijl
wij dit schrijven met dit gekaapte schip
een stukje eigen territoir. Het is boven
dien een verplaatsbaar en moeilijk te ach
terhalen territoir. Zal het bij dit incident
hoe opzienbarend trouwens reeds op
zichzelf blijven? Of zal het bewind in
Portugal ook verder door verbannen op-
positionelen worden bestookt?
Anders dan een democratie hoe zwak
wellicht voor het oog heeft een auto
ritair bewind hoe sterk naar de schijn
nu eenmaal minder de kracht en het
vermogen om tegenstellingen en menings
verschillen op te vangen en zinvol tot
een eenheid te verwerken. Zal men, hoe
het ook moge aflopen, uit het gebeurde
ook iets leren?
Ongeveer 150 km ten noorden van Bang
kok is een bus van dc weg afgeraakt en
verongelukt. Veertien passagiers kwamen
om het leven, twintig werden ernstig ge-
Volgens het Belgische blad „Het laatste
nieuws" zou de C.VJP. aan premier Eys-
kens hebben verzocht het parlement op
24 februari te ontbinden en nieuwe ver
kiezingen uiit te schrijven op 26 maart.
De minister van buitenlandse zaken, mr
J. M. A. H. Luns, heeft gisteren op zijn
'traditionele nieuwjaarsreceptie zeer vele
leden van het corps diplomatique ontvan
gen. Ook waren regeringsvertegenwoordi
gers en Kamerleden op de receptie aan
wezig.
Generaal Sir Richard Amyatt Hull, opper
bevelhebber van de Britse landstrijdkrach
ten in het Verre Oosten, zal in september
veldmaarschalk Sir Francis Festing opvol
gen ais chef van de generale staf van het
Britse Rijk.
UET HOGEDRUKGEBIED boven Scan-
11 dinavië verplaatste zich langzaam
verder naar het zuiden en nam wat in
betekenis af. Tegelijkertijd splitste zich
bij Ierland een deel van een diepe Oceaan
depressie af. De afsplitsing trekt m de
richting van de Alpen en onder invloed
ervan namen de oostelijke winden in on
ze omgeving toe, maar boven de Britse
eilanden is de luchtdruk na het voorbij
trekken ervan flink gaan stijgen zodat
de winden morgen in ons land weer zullen
gaan afnemen en jets meer naar noord
oost gaan. In de vorst zal dan ook in ont
land weinig verandering komen. Nu en
dan zullen wolkenvelden overdrijven
maar de kans op sneeuw is klein.
Tendens: dalend
Stand gisteren: 754
HET WEER IN EUROPA
De Bilt verwacht tot donderdagavond: Rapporten hedenmorgen zeven uur
Opklaringen maar ook hier en daar
een sneeuwbuitje. Tot matig afnemende
noordoostelijke wind. Lichte tot matige
vorst. (Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag: zon op 8.30, onder 17.16
uur; maan op 13.21, onder 3.47 uur.
Volle maan op 1 februari.
IK;».
z
H
3^5
a«la73
stukken
£R IS THANS een oplos- dementen, rallen namelijk gealumineerd nylon en kan aal de temperatuur niet ho- sule, gevormd door rijn kos-
sing gevonden voor een een kostuum dragen, dat zal worden. In het kostuum ger worden dan 27 gr. C. tuum. Hierin zijn alle voor
de moeilijkste vraae- oorsi>ronkeI,''k we^d ontwor- 90 procent van de hitte die Het nieuwe kostuum geeft zieningen aangebracht om
moeilijkste vraag pcn voor.brandweer- erop valt reflecteren. Men de ruimtevaarders in geval hem in leven te hOTden.
hittebestendige van nood nog een extra be- In het kostuum zijn ook
veiliging. Zou in het ruim- thermo-elektrische elemen-
Zij worden
de ruimte
vaarder verbonden, zodat op
slechts het vizier verschillende plaatsen van
oorspronkelijk
vraag- pen voor....
de ruimtevaart: mannen. Zo deelt de Ameri- heèft deze
hoe men een menselijk wezen kaanse „Minnesota mining kostuums gekozen omdat nicnuu-ctcMr
de grote hitte bij terugkeer ^manufacturing company" een ruimtevaartuig zeer ho- tevaartuig de luchtdruk of ten verwerkt!
in de aardatmosfeer kan la- ?nede' dl* hittebestendig ge temperaturen kunnen de zuurstof-toevoer uitval- met de huid
in ae aaraatmosieer kan la kostuum heeft ontworpen. heersen. Tengevolge van de len, dan behoeft de ruimte
ten doorstaan. De zeven Over deze ruimtevaartkle- wrijving van de lucht langs vaarder
de stompe voorkant van de van zijn met het kostuum zijn lichaam de temperatuur
de eersten misschien ve"i yersirt;Kl; Het pak is ruimtecapsule zal de tempe- verbonden helm neer te klap- kan worden gemeten. Ook
fnrhf huilen dubbe,wandiS' tussen de bei- ratuur hier kunnen oplopen pen, om als het ware geheel zijn apparaten ingebouwd
roem «micn de wanden kan lucht stro- tot 1800 graden Celsius, ter- opgesloten te zitten in een om de reacties van zijn hart
'ijl zij binnenin zeker 65 gr. tweede, nauwsluitende cap- en longen te registreren.
nog dit jaar
de aardatmosfeer zullen on- men, de buitenlaag Is van
Luxi-mb
Partje
Frankfort
Mtlnehen
Zürich
windstil