Stil
pijn
B. Faber nam afscheid van
de Vrije Universiteit
Prof. Nauta dinsdag
25 jaar hoogl
eraar
VERSCHENEN:
Opbrengst en besteding
geld voor vluchtelingen
Een woord voor vandaag
„Chaos na tweeslachtige
apartheidspolitiek"
BOEKENHOEK
z
ANDERZIJDS
WERKEN EN SPAREN
De heer P. A. Schaaf sma, directeur
tan de Nederlandse Bond van Chris
telijke Schilderspatroons, zet in Het
Schildersgilde, het orgaan van deze
bond duidelijk uiteen, waarom hij een
sterk tegenstander is van invoering
van de 45-urige werkweek. De heer
Schaaf sma schrijft het volgende-
Iedereen mag van mij weten, dat
ik tegenstander ben van een ver
korte werkweek, althans onder de
huidige omstandigheden. Bij grote
werkloosheid zou ik een voorstan
der zijn van een verkorte werk
week. Dit zou ik alleen al zijn om
de werklozen bij het arbeidsproces
betrokken te houden.
Ik heb de dertiger jaren bewust
meegemaakt en ik heb de gevol
gen gezien van grote werkloosheid
en ik huiver, als ik aan die tijd
terugdenk. Maar in dagen als de
onze is er voor mij maar één be
vel en dat bevel luidt: werken en
sparen. Het schijnt de mensen over
het algemeen te ontgaan, dat wij
alleen maar reserves kunnen kwe-
ken door hard werken en zuinig
zijn. Dat laatste hoeft niemand met
mij eens te zijn, maar dat ont
neemt mij toch niet net recht om
er zo over te denken. Ik blijf de
vraag stellen aan voorstanders van
een verkorte werkweek, hoe zij de
oplossing zoeken:
a. voor de reeds bestaande achter
stand in schilderwerk:
b. hoe zij de verhoogde kosten van
verkorting van werktijd willen op
vangen.
Nu mag men in een tijd van pu
bliekrechtelijk denken van werkne
merszijde niet meer zeggen: „dat
is een zaak van de baas!" „De
baas moet maar proberen de ach
terstand in te halen en de arbeid
van 2000 mensen per week op een
andere manier op te vangen. Het
feit, dat bij een 45-urige werkweek
toch het loon van 48 uur zal moe
ten word.n betaald, is ook een
kwestie van de baas."
Ik heb een werknemer horen be
weren, dat hij blij was met deze kos-
ten-verhogende factoren, omdat dat
de patroons misschien eens wakker
zou schudden in het zoeken naar
een verhoogde produktiviteit. Alsof
de bestaande handenarbeid en de
weinige mogelijkheden tot opvoe
ring van de produktiviteit te wij-
ten zouden zijn aan conservatieve
ideeën van d
Nu maakt
te en wil ik dus ook het" oordeel
van alle werknemers niet ophangen
aan dit ene geluid, maar ik wil
dit zeggen: Als de werknemers
streven naar mede-verantwoorde
lijkheid in de bedrijven, dan zul
len zij met betrekking tot de ver
langens van het personeel, dat zij
dienen, zich beperkingen hebben
op te leggen. Niet om de baas in
het gevlei te komen, of. zoals ik
eens hoorde, „om diens winsten
veilig te stellen", maar om de po
sitie van de werknemer in de be
drijfstak voldoende te beschermen.
Die bescherming van de schilders
gezel in onze bedrijfstak ligt m.i.
in een handhaving van een 48-uri-
ge arbeidsweek.
Het staat voor mij vast, dat bij
een handhaving van de weeklonen
en een verkorte arbeidsperi.de de
arbeidsvrede nog meer wordt ver
stoord dan op dit ogenblik reeds het
geval is. Hoe minder personeel er
beschikbaar is, hoe wonderlijker de
ontwikkeling in de loonbetaling. Of
omdat er in deze situatie boven de
vastgestelde lonen voor de arbei
ders nog wel wat afvalt?
Misschien prikkel ik weer met
deze vraag, maar ik heb zo het
idee. dat deze dingen verdacht dicht
liggen bij de praktijk van het Ie-
ven en dat men het in werknemers-
kringen niet prettig vindt, dat de
ze dingen bij de naam worden ge
noemd.
Er zijn mensen, die doodsbe
nauwd zijn om als scherpslijper
of hoekig of rechtlijnig mens te
worden aangemerkt. Welnu, ik ben
liever een type. waaraan men zich
van tijd tot tijd eens openhaalt,
dan een glad beestje, waar men
ongeacht over uitglijdt.
Het gaat mij in deze zaak niet
om het belang van arbeiders al
leen. Ook niet om het belang van
de patroons alleen. Het gaat mij
om het belang van het Nederland
se volk. En dat Nederlandse volk
heeft zich op twee dingen te be
raden:
le. welvaart en schijnwelvaart
goed te onderscheiden;
2e. te voorkomen, dat wij weer in
de sfeer van overbesteding ge
raken.
Toen de historische tentoonstel
ling van de Vrye Universiteit en
kele maanden geleden werd ge
houden, is er op gewezen dat het
niet alleen dr. A. Kuyper was, die
deze stichting groot maakte. Er
komen in de tachtigjarige geschie
denis der V.U. méér namen voor
van mensen zonder wie de univer
siteit niet geworden zou ztfn wat
zjj vandaag is.
Onder hen bevindt zich de heer B.
Faber. op 1 januari afgetreden als ad
ministrateur van de V.U., die hij veer
tig jaar diende.
Een groot aantal leden van de uni
versitaire gemeenschap en vele vrien
den waren gistermiddag naar het Woest-
duincentrum in Amsterdam gekomen,
om getuige te zijn van de huldiging die
de heer Faber ten deel viel.
Zijn betekenis werd uiteengezet door
de heer J. Wilschut te Rotterdam, voor
zitter van het college van directeuren
llllll
TWEE
PRESIDENTEN
Het aftreden van Eisenhower en het op
treden van Kennedy als president van de
Ver. Staten geven uiteraard aanleiding tot
de nodige commentaren in de pers. Over
de persoon van Eisenhower schrijft het A l
ge meen Handelsblad ojm.:
„Moed om verantwoordelijkheid te dragen
is één der uitnemende eigenschappen van
de mens en staatsman Eisenhower. Hij toon
de deze moed in zijn stage onverzettelijk
heid tegenover „oostelijke" plannen omtrent
Berlijn. Zoals hij ook de moed had op de
vooravond van de 6e jnni 1944, ondanks
uiterst matige weerprognoses, alleen en op
eigen verantwoordelijkheid het sein te ge
ven lot een invasie van miljoenenlegers.
Men kan zich afvragen hoe het oordeel
van de historie over de achtjarige periode
van zijn presidentschap zal zijn. Daar zul
len toppunten en dalen, licht en schaduw
te signaleren zijn. Nu reeds kan men zeg
gen, dat na een weifelende aanvang, waar
in hij het politieke „vak" moest leren, hij
zich langzaam maar zeker „thuis" voelde in
zijn „Witte Huis". De gave om de juiste 'e x
medewerkers te kiezen, hun veel over te
laten en lien met tact en optimisme om
te smeden tot een goed functionerend team
moet hem ook als president te stade zijn
gekomen. Deze zeer ruime delegatie, b.v.
aan een Foster Dulles en een Sherman
Adams, heeft hij het grootste deel van zijn
presidentschap naarstiglijk toegepast. Toen
zij wegvielen, en juist toen de moeilijkhe
den zich torenhoog begonnen op te stapelen,
was hij gedwongen een persoonlijker be
wind te voeren. Dit alles geschiedde in een
tijdperk, waarin zijn gezondheid hem een
paar maal in de steek heeft gelaten. Het
pleit voor de geestkracht van de president,
dat hij deze fysieke handicap te boven
kwam. En voortging een zware last te tor
sen, die hem mede verantwoordelijk maak
te voor het politieke lot van deze wereld.
Hoe men later ook over zijn geenszins feil
loos beleid als president zal oordelen, men
zal moeten constateren, dat Eisenhower, on
danks de loodzware druk van dc koude oor
log, een handhaver van de vrede was".
Over Kennedy schrijft De Tele
graaf het volgende: „De taak en de
verantwoordelijkheid van de president van
de Ver. Staten zijn van duizelingwekkende
grootte. Op president Kennedy rust wellicht
de grootste verantwoordelijkheid, die een
man in de geschiedenis ooit heeft moeten
dragen. De machten in de wereld zijn tot
de tanden toe bewapend en technisch in
tigen. In deze voor de gehele mensheid ui
terst gevaarlijke situatie is het dc taak
van Kennedy een opdringend communisme
tegen te houden, de onafhankelijk gewor
den Afrikaanse volken voor het Westen te
winnen, Amerika en de wereld web
der te maken en vóór alles is het zijn taak
een wereld-vernietigingsoorlog te vermij
den. Dat de enorme problemen, die de
wereldsituatie opwerpt, direct door presi
dent Kennedy opgelost zouden kunnen «vor
der nodig zijn en mensen verrichten mm
mer wonderen. President Kennedy heeft
zelf gezegd, dat het nageslacht zal vragen,
of de president en zijn advisem
lijk integere mannen waren en werkelijk
de zaak van de mensheid toegedaan wi
ren. Men kan hieraan toevoegen, dat h«
nageslacht ook zal vragen, of deze mar
nen werkelijk zijn blijven vasthouden aa
de overtuiging, dat naast alle probleme
om lot een grotere welvaart te komen, de
geestelijke vrijheid van elk Individu,
ook ter wereld, de wezenlijke waarde
de mens blijft uitmaken."
Mevrouw Olga Carlile schrijft in
The Paris Review dat de in mei 1960
overleden Russische schrijver en Nobel
prijswinnaar Boris Pasternak voor zijr
dood bezig was aan een trilogie, waarvar
de handeling, zich afspeelde in het Rus
land van de negentiende eeuw. Daarin
wordt de bevrijding van de Russische
lijfeigenen beschreven.
(Van onze kerkredacteur)
Dinsdag aanstaande viert de
hoogleeraar in de algemene en
vaderlandse kerkgeschiedenis en
kerkrecht aan de Vrije Universi
teit prof. dr. D. Nauta zijn zilveren
ambtsjubileum. Zijn leerlingen en
vrienden willen deze dag beslist
niet ongemerkt voorbij laten gaan
en hebben voor een comité gezorgd
dat deze stoere Fries, die over een
geweldige werkkracht beschikt,
wil huldigen.
Prof. Nauta werd in Ferwerd geboren
1 bezocht het gymnasium te Leeuwar
den. Hij promoveerde in 1936 cum laude
onder prof. dr. H. H. Kuyper op een
proefschrift over Samuel Maresius. Een
jaar later nam hij de taak van zijn pro
motor aan de V.U. over.
Hij heeft in zijn leven niet veel ge
meenten gedoend. Enige jaren was hij
hulpprediker van de Gereformeerde Kerk
te Alphen aan de Rijn en in 1927 werd
hij predikant te Woubrugee. een gemeen- Hervormde Kerk. Enige dagen geleden
In de organisatie
was hij de spil
(Van een onzer verslaggevers)
der Vrije Universiteit. Deze noemde de
heer Faber de spil in de organisatie
van de V.U. ,,U was de Vrije Univer
siteit en de Vrije Universiteit was
zonder u niet denkbaar."
Dat de heer Faber intussen naar
Leeuwarden is verhuisd, verbaasde de
heer Wilschut niet. ,,U bent een Fries.
Dat betekent voor mij altijd het toon
beeld van standvastigheid en doorzet
tingsvermogen. Daardoor kenmerkte
zich uw beleid."
De rector-magnificus, prof. dr. I. A.
Diepenhorst, herinnerde er aan dat op
deze zelfde dag Kennedy zijn ambt als
president van de V.S. aanvaardde. ..Ter
wijl Kennedy een verzwakt Amerikaans
:emenebest vindt, laat gij een bloeien-
e universiteit achter."
Toen de heer Faber zijn werkkring
aanvaardde, bestond het kantoorperso
neel der universiteit uit drie personen;
vandaag zijn het .er zestig. Het aantal
studenten liep van tweehonderd tot
drieduizend op.
Gekscherend gaf prof. Diepenhorst
m opsomming van des heren Fabers
kwaliteiten: hij wist handig gebruik te
maken van de onkunde der hooglera
ren; en hij kreeg gedaan dat het op
komende vrouwelijk geslacht pas tot
verdere staat des levens overging,
leer de dames eerst enige jaren
als collectrice voor de V.U. op pad wa
rn geweest!
V.U. en volk
Zich tot de kern van de zaak bepa
lend, zei de hoogleraar tegen de heer
Faber: „Terwijl de wetenschap steeds
verder van het volk komt te staan,
bent u erin geslaagd de V.U. steeds
vaster te doen wortelen in het calvinis
tisch deel van ohs volk."
Dit laatste bleek óok uit het getuigenis
Prof. dr. D. Nauta
r hij dus bijna 9 jaar heeft gestaan.
Toch heeft hij de Gereformeerde Ker
ken bijzonder veel gediend met zijn ad
viezen. Dat bleek steeds weer op de ver
gaderingen van de generale synodes. Hij
is daar altijd aanwezig, bestudeert alle
stukken en werkt zich in alle onderwer
pen in. Prof. Ridderbos voegt in zijn
beschouwing in zijn laatste artikel in het
„Gereformeerd Weekblad" er nog aan toe.
dat hij ook over alle onderwerpen het
woord voert.
Op de laatste generale synode van
Utrecht was hij een van de weinige die
zich verzet heeft tegen het terzijde stellen
van de zogenaamde „Vervangingsformu
le". Hij voerde toen als argument aan
dat in die formule niets onbijbels wordt
uitgesproken en dat de kerken haar daar
om niet terzijde kunnen stellen. Zijn
houding was toen wel begrijpelijk, want
in de controverse die leidde tot de
scheuring in de Gereformeerde Kerken
was hij eigenlijk de enige kerkrechtelijke
figuur, die sterk op de voorgrond trad,
omdat zijn collega van Kampen, wijlen
prof. Den Hartog door zijn zwakke ge
zondheid, zich niet sterk in die kwestie
kon mengen.
Na de scheuring is prof. Nauta ook een
m de mannen geweest die waarschijn
lijk de meeste invloed gehad heeft bij het
opstellen van de nieuwe kerkorde, die al
enige jaren geleden werd aangeno-
en vooral in vrijgemaakte kringen
sterke weerstanden heeft opgeroepen.
Gesprekspartner
de stalenboeken
Onbegrensde mogelijk
heden voor een prach
tige begrenzing van
„Uw kamer van Ik",
Vraag de boeken (ge
heel vrijblijvend) ter
inzage aan Uw behang-
leverancier.
RATH DOODEHEEFVER
schreef prof. dr. Berkhof, die
Leidse hoogleraar, nog dat hij eigenlijk
had opgezien tegen de ontmoeting met
Nauta. „Wat kunnen we van die stijve
Fries verwachten?" was zo ongeveer zijn
gedachtengang." Maar prof. Berkhof
Nauta gaan kennen als zowel
kent ook: „Ik heb me totaal veregist". Hij
„wachter op Zions muren", maar ook als
warmvoelend .oecumenisch
laar hunkert dat de Gereformeerde
Kerken uit hun isolement zullen treden.
Nauta een figuur geworden die
vaak als punchbal heeft gediend
gemaakte zijde, maar dan ook
hervormde kant de vooroordelen tegen
zijn persoon uit de weg heeft weten
Doopsgezinden gaan
stichter herdenken
Zondag 29 januari a.s. wordt in de
Doopsgezinde Kerk, Singel 452, te
Amsterdam een bijeenkomst gehou
den van de Algemene Doopsgezinde so
ciëteit ter herdenking van het feit dat
400 jaar geleden de leider der Neder
landse doopsgezinden, Menno Simons,
stierf. Op deze herdenkingssamenkomst
zullen spreken: ds. S. M. A. Daalder
uit Haarlem, voorzitter van de Algeme
ne Doopsgezinde Sociëteit, prof. dr.
J. A. Oosterbaan, hoogleraar aan
Doopsgezind Seminarium te Amster
dam, dr. Corn Krahn, bibliothecaris
van het Bethel College te North New
ton in Amerika en ds. H. W. Meihui
zen, doopsgezind predikant in Den Haag.
Een tweede landelijke herdenkingsbij
eenkomst wordt op 31 januari a.s. ge
houden in de hervormde kerk van Wit-
raarsum, het plaatsje waar Simons in
1496 werd geboren. Hier zullen het
woord voeren ds. L. Laurense, doops
gezind predikant te Bolsward, dr. N.
van der Zijpp, lector in de mennoniti-
ca aan het Doopsgezind Seminarium en
dr. Corn Krahn.
ueeweme.n.
op
VcZig i
mes in te lichten over de bestemming
het geld. Als .zodanig kende ieder-
hem, maar weinigen, weten, wat
n de dames-busjeswerel'd als „man
op de achtergrond" heeft gedaan.
Namens hen. die zich op de een of
andere wijze gegeven hebben aan de
universitaire organisatie, voerde ds. J
C. Hagen te Rotterdam het woord. Hij
zag in de heer Faber de figuur,, die de
schakel was tussen de V-U. in, haar oude
gedaante en in. haar niéuwe .vorm.
.Want na '1921 veranderde de üniversi-
/an lieverlede, niét liet minst doör
de niet aflatende activiteit "van de heer
Faber zelf.
Als laatste spreker kwam de heer
W. Sikking naar voren, die uit naam
van het personeel een toespraak hield.
Aan de heer en mevrouw Faber wer
den diverse geschenken overhandigd.
Met een kort woord beëindigeje de
heer Faber zelf de reeks speeches. Hij
tuiging dat het God was, die hejn ge
nade en ere had verleend.
Het onbegrensd vertrouwen van di
recteuren en hoogleraren had zijn ar
beid veraangenaamd. Maar vooral was
hij dankbaar voor de trouw van vele
duizenden mensen, overal in het land
die bezig zijn voor de Vrije Universi
teit. „Ik vraag mij af hoe diep hun
liefde voor de V.U. wel is", zei de heer
Faber.
Hij hoopte ook nu nog wel iets voor
de V.U. te kunnen doen. Voor deze in
stelling sprak hij de wens uit, dat zij
haar plaats in het volksleven mocht
behouden, om er haar taak te vervul-
Bovenal hoopte de heer Faber dat de
Vrije Universiteit haar band aan de
gereformeerde beginselen en aan de
belijders dier beginselen bewaren zou
en dat die band nimmer zal verzwak
ken. Want als dat gebeurt, is zij de
Vrije Universiteit niet meer.
Dr. J. P. A. Hoefnagels
overleden
Gisteren is te Nijmegen op 76-jarige
leeftijd overleden dr. J. P. A. Hoefna
gels, voorzitter van het college van cu
ratoren van de r.k. universiteit te Nij
megen.. Hij maakte 27 jaar deel uit van
het college.
Dr. Hoefnagels heeft zich niet alleen
op wetenschappelijk en universitair ge
bied bewogen, maar was in Nijmegen
ook een stuwende kracht in de rooms-
katholieke sociale actie.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Den Haag (wijkgemeente
12): J. W. Coenraad te Goes; te Schie
dam (wijfegemeente 6): C. van der Steen
te Gasselter Nijveen; te Woerden: J. Wie-
,an te Oudewater.
Aangenomen naar Amsterdam-Sloten
(vac. H. M. Sasse): M. M. de Jong te
Hengelo.
Benoemd tot hulppred. te Huizen
(N.H.) (wijkgemeente E): M. Bergsma
te Eemnes-buiten.
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen naar Paramaribo (Suri-
hame): L. Bech-te -Leerdgm.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Elspeet: Chr. van Dam te
Rotterdam-Zuid.
Geen godsdienstles
op Poolse scholen
Het politieke bureau van de Poolse
communistische partij heeft vrijdag in
e,en rapport over hervorming van het
onderwijs, gericht aan het centrale par
tijcomité, het godsdienstonderwijs op
scholen veroordeeld daar dit een grond
slag zou vormen yoor fanatisme en on
verdraagzaamheid. Aanbevolen werd
dit onderwijs te beëindigen omdat het
schadelijke verdeeldheid onder de
kinderen teweeg zou brengen. De -gods
dienst is een particuliere zaak en de
staat legt ouders die hun kinderen daar
in onderwijs wiReri" laten geven geen
beletselen in de weg, maar dit dient
buiten schoolverband te geschieden,
het belang van een gezond onderwijs
en yan alle met-gelovige en gelovige
ouders, aldus het rapport.
Kort nadat Polen zich in 1956 van
Stalinisme afwendde kwam een
eenkomst tussen kerk en staat tot stand
waarin onder meer werd bepaald dat
godsdienstonderwijs buiten het rooster
op basis van vrijwilligheid zou worden
ingevoerd. In de afgelopen maanden
heeft de leiding van de Rooms-Katholie
ke Kerk zich verzet tegen druk van ho
gerhand welke gericht was tegen het
godsdienstonderwijs op school.
Advertentie
Mét
ROTERDGN
Uit openbare collecten, giften en op
brengsten van speciale acties werd op
postrekening 1959—60 en op de bankre
kening ontvangen 7.025.000. Uit kerk-
collecten en rechtstreeks door de ker
ken voor vluchtelingenhulp te besteden
werd opgebracht 225.000, terwijl de
Nederlandse regering heeft bijgedra
gen met 1.360.000. Het totaal der in
Nederland voor de vluchtelingenhulp
bijeengebrachte gelden beloopt derhal
ve 8.620.000.
De bestemming van dit bedrag is op
de volgende wijze geregeld: tér be
schikking van de hoge commissaris van
de Verenigde Naties is gesteld voor
kampsluiting, woningbouw en hulp in
individuele gevallen in Noord-Duits-
land, Griekenland, Italië en het Midden
Oosten (met inbegrip van de bijdrage
van de regering) 4.555.000. In over
leg met de hoge commissaris is rechts-
streeks bestemd 330.000. Door de ker
ken zelf is besteed in het buitenland
uit opbrengsten kerkcollecten 235.000.
De bijdrage van de regering aan de
U.N.R.W.A. voor hulp aan Palestijnse
vluchtelingen was 250.000, voor hel
vervoer van vluchtelingen uit het Ver
re Oosten naar ©migratielanden werd
175.000 gegeven, voor Hongkong inclu
sief een bijdrage van de Nederlandse
regering 125.000. Voor het Algerijnse
kind (Redt-een-kind-actie V.P.R.O.)
2.200.000. Voor vluchtelingenhulp bin
nen onze grenzen 'besteedde men
650.000.
Verkoudheidsbacillen
zijn als de dood v
Dit doosje betekent:
protektic tegen infektie
Christus maakt liet zijn dicipelen en dat zijn wij ook
niet gemakkelijk. Met nadruk zegt hij: „Doet wel degenen
die u haten, zegent degenen die u vervloeken, bidt voor wie
u smadelijk behandelen." Uit deze woorden zou men kun
nen opmaken dat christenen de solpoppen van de wereld
moeten zijn.
Dat is natuurlijk een conclusie die niet helemaal juist is. Het
gaat er niet om dat wij uit zwakte maar met ons laten sollen,
maar dat de mensen in ons iets zien van de liefde van God,
van Wie ChristUg zegt: „Hij is goed jegens de ondankbaren en
de bozen."
Er zijn mensen die uit deze vermaning van Christus aan zijn
discipelen een nieuwe levenshouding in deze wereld willen
concluderen. Maar het gaat hier niet om een nieuwe moraal
die nu ineens moet gaan gelden. Deze opdracht heeft een
apostolaire kant. Waarom was God goed jegens de ondank
baren? Omdat Hij wist dat zij alleen door Zijn Zoon gered
konden worden. Hij wilde deze mensen door liefde winnen.
Hij kwam niet eerst met de wet, want die was al lang
gebroken, maar met het evangelie om hen te leren dat Hij hen
niet verwerpt, omdat zij zondig zijn. Blijven zij echter ver
werpen, dan komt liet ogenblik dat Hij niet langer goed is,
maar toornen zal over hen
Christus zegt als het ware: Toont deze levenshouding om men
sen te winnen voor het evangelie.
ZUIDAFRIKAANS PREDIKANT MEENT:
(Van onze parlementsredactie)
DE rassenpolitiek in Zuid-Afrika te beoordelen, moet men de
concrete situatie in het land kennen". Evenals velen van zijn
landgenoten stelde de Zuidafrikaanse predikant ds. Tj. van der Wald
dit voorop, toen hij tijdens de studentenconferentie, die de Arjos, de
organisatie van a.r. jongeren, vandaag 'en gisteren in „De Witte Hei"
te Huis ter Heide hield, sprak óver het rassenvraagstuk in de Unie
van Zuid-Afrika.
De situatie schetste ds. Van der Walt
aldus: Meer dan elders ir. Afrika draagt
in Zuid-Afrika het rassenvraagstuk een
Afrikaans karakter. Is elders de ont
moeting tussen twee continenten, vooral
Afrika en Europa, primair daar ligt
vooral het zwaartepunt op de ontmoe
ting tussen twee delen van Afrika zelf,
nl. Bantoe- en „blank" Afrika.
De bevolking van Zuid-Afrika is he
terogeen in de volste zin van het
woord. Volgens de volkstelling van
1960 kan men de 15.841.000 inwoners
onderverdelen in 477.414 Aziaten,
hoofdzakelijk mdiërs, 1.488.638 kleur
lingen, meestal Maleiers, 3.067.638
blanken, vooral emigranten uit de ze
ventiende tot de negentiende eeuw, en
10.807.892 Bantoes, waarschijnlijk van
chamitisch-negroïde afkomst.
De oude Voortrekkers vestigden zich,
zo vervolgde ds. Van der Wald, voor
namelijk in de onbewoonde gebieden, die
tussen de Ban.toe-blokken lagen. Zij on
derhielden een soort segregatie. Aan het
min of meer onafhankelijk naast elkaar
bestaan komt een einde door de spora
dische migratie van de Bantoes om tij
delijk op de boerderijen van de blan
ken te werken gn. vooral door de ont
dekking van diamanten' en goud. De
Bantoes stromen als goedkope arbeids
krachten naar de stedelijke gebieden.
Ook na de totstandkoming van de Unie
van Zuid-Afrika in 1910 wordt het tra
ditionele apartlheidsbeleid stilzwijgend
opzijgeschoven, doordat de economische
machthebbers de goedkope Bantoe-ar
beid willen handhaven. Door deze eco
nomische integratie wordt maatschappe
lijke apartheid steeds meer kunstmatig.
Door indirecte deelneming van Zuid-
Afrika aan de Tweede Wereldoorlog
kwam weinig tijd en geld beschikbaar
voor de verbetering van de levensom
standigheden van de Bantoes in de ste
den.
T weeslachtigheid
zijds werd door de Tomlinson-(
sie voor het eerst een indringend onder
zoek naar de Bantoetoestanden gehou
den, anderzijds wordt het rassenvraag
stuk een speelbal in de politiek: de
slagen regering werkte ermee in
Lieve Peter,
Misschien heb jij vanavond ook naar de radio geluisterd en
dat liedje „Morgen is 't zondag" gehoordeen liedje waar ik
een betere tekst voor probeer te vinden, 't Zou een heel blij
liedje kunnen zijn over alle fijne dingen van de zondag, die éne
dag in de week dat je de tijd hebt, een liedje om elke zaterdag
te zingen.
Vanmiddag had ik helemaal niets te doen, ik heb me langzaam
verkleed, die kleren aangetrokken die ik, niet naar school mag
dragen: een ribfluwelen lange broek, een zwarte trui, en toen
't bijpassende gezicht getrokken, brutaal, nonchalant en verveeld,
'k Had consekwent moeten zijn en ergens in de stad tegen een
muur moeten gaan hangen, maar ik heb m'n breiwerk gepakt
en heb de hele middag bij de haard gebreid en gelezen, alles
door elkaar: Droomkoninkje, een stripverhaal in onwaarschijnlijk
groen en paars, Carmiggelt, een Duits-boekje met gothische let
ters, de Donald Duck, ik ben er een beetje duizelig van.
M'n cyclaam (ik heb nog nooit eerder een cyclaam helemaal
voor mezelf gehad) heeft een tweede rode (cyclaamrood is een
lipstikkleur, dat kun je niet zeggen) kroon opgezet (houd jij van
cyclamen? 't woord alleen klinkt zo prettig uitheems, een beetje
Frans).
Dit is eigenlijk alles, lieve Peter. Alle dagen lijken op elkaar,
zo lijkt het tenminste, ik voel me opgenomen in een prepetuum
mobile van sleur: opstaan, school, huiswerk, slapen gaan, op
staan school
Ik wou dat er iets gebeurde (er gaat iets gebeuren dat moet
haast wel) iets heel ergs of iets heel blijs dat alles veranderde.
Maar ik ben al tevreden met iets volgende week waar ik naar
toe kan leven, iets wat ik met rood potlood in 't achterste vakje
van m'n agendadagen kan zetten. Vorig jaar zou ik juni geloof
ik (wat vergeet je zulke dingen gauw) de wereld vergaan, ik
fietste na een vermoeiende repetitiedag langzaam naar huis
met een vriendinnetje, we praatten er over wat voor nut 't nog
had om voor goede cijfers te ploeteren als de wereld toch zou
vergaan, maar we geloofden 't geen van beiden serieus want de
zon scheen en we kregen gauw vakantie.
Dag Peter, ik liep van de week een middag aan 't strand e
't waaide zo hard dat ik me bijna een vogel voelde.
Je MARJA
hoop op politieke winst, de geldmagna
ten vrezen, (terecht), dat hun goedkope
arbeidskrachten verloren zullen gaan.
Ook hierom Is het tempo, waarin de
huidige regering bezig is, de eeuwen
oude tweeslachtigheid te overwinnen,
pijnlijk langzaam. Deze tweeslachtig
heid bergt immers in zich het gevaar,
dat economische integratie en politie
ke ongelijkheid gepaard gaan met het
tegenovergesteldemaatschappelijke
apartheid en fundamentele eigensoor
tige ontwikkeling, welke onevenwich
tigheid Zuid-Afrika tot de ondergang
kan brengen.
Prof.- dr. J. H. Bavinck behandelde
enkele algemene aspecten van het ras
senvraagstuk. Het rassenprobleem gaat
terug, zo zei hij, op enkele zeer natuur
lijke factoren, zoals: een zekere afkeer
van het vreemde, argwaan, ndet begrij
pen, belachelijk vinden, soms ook be
wondering, die dan echter gemakkelijk
aanleiding geeft tot jaloersheid. Daarbij
is het rassenverschil herhaaldelijk gods
dienstig gefundeerd, waardoor het een
zekere absoluutheid verkreeg.
Bij het moderne rassenvraagstuk spe
len met -name de volgende elementen
een rol: het streven naar zelfstandig
heid door de gekleurde rassen tegen
over de neiging van het blanke ras,
slechts moeizaam aan deze drang toe
te geven; de verwarrende, maar ook
aan het oorspronkelijk eigene te willen
vasthouden; de wederzijdse vrees voor
vermenging, en achter alles als een
uiterst vertroebelende factor de tegen
stelling tussen de communistische en
niet-communistische landen.
Doordat dit hele proces zich momen
teel in een adembenemend tempo vol
trekt, is een rustige, weloverdachte re
geling zo goed als onmogelijk. De chris
telijke benadering van het vraagstuk
eist besef van de grote schuld over het
verleden, en volstrekt eerlijke en on
zelfzuchtige liefde, die het waarachtig
goede zoekt voor de medemens, zo be
sloot de hoogleraar.
Ambtsaanvaardingen
Vrijdagmiddag heeft prof, Ir. C. G.
van der Wateren, buitengewoon hoogle
raar in de afdeling der werktuigbouw
kunde aan de Technische Hogeschool te
Eindhoven, zijn ambt aanvaard met het
uitspreken van een rede, getiteld: Con
vergerende wegen.
Met een cede getiteld: „Da eigen aard
van het canoniek recht en de herziening
van de Codes Juris Canonici" heeft
prof. dr. E. Th. M. Eykemans vrijdag
in de aula van de r.k. universiteit te Nij
megen het ambt aanvaard van hoogle
raar in het canoniek recht en het mis-
sierecht in de faculteit der godgeleerd
heid met leeropdracht in de faculteit
der rechtsgeleerdheid voor canoniek
De Nederlandse Antillen, foto's en
tekst van Willem van de Poll. Uitgave
N.V. W. van Hoeve, 's-Gravenhage.
Een bijzonder fraai fotoboek over dit
boeiende en belangrijke gebied, dat on
ze belangstelling alleszins waard is. Ook
de inleidende tekst is van voortreffelijke
kwaliteit.
Repertorium van de moderne talen.
Frans. Uitgave Elsevier, Amsterdam.
Elsevier zet dit repertorium op van de
moderne talen. Dit deel, dat betrekking
heeft op de Franse taal, is een metter
daad alleszins praktisch handboek. Het
bevat gegevens over de taal, maar ook
over land en volk. Voor belangstellen
den in Frankrijk en in de Franse taal
dunkt ons onmisbaar.
De perceptie van de ander, door prof.
dr. M. Mulder. Uitgave Van Gorcum
Comp. N.V. dr. H. J. Prakke H.
M. G. Prakke. Assen. Inaugurele réde
over.,,een groepspsychologisch perspec
tief", uitgesproken aan de Utrechtse
universiteit.
Rome zien en dan sterven, door Ni
cholas Gifford. Uitgave N.V. Nijgh
Van Ditmar, 's-Gravenhage, Rotterdam.
Weekblad voor fiscaal recht. Uitgave
N.V. Ae. E. Kluwer. Deventer. Bij het
negentig-jarig bestaan van dit belang
rijke weekblad' is een bijzonder jubi
leumnummer verschenen.
Frans eten thuis, doof Alexander
Watt. Uitgave G. J. A. Ruys, Bussum.
Moet men naar Frankrijk om van de
Franse keuken te genieten? Na de ver
schijning van dit boekje in bewer
king van Lidya Winkel niet meer.
Hetgeen niet zeggen wel, dat men nu
niet meer naar Frankrijk mag gaan.
Leidraad voor het godsdienstonderwijs
op kweekscholen, onder redactie van
ds. O. V. Henkei. Uitgave J. B. Wol-
ters. Groningen. Het betreft hier een
tweede druk. die tevens de mogelijkheid
bood tot een in alle opzichten herziene
vermeerderde uitgave. Een voortref
felijke leidraad.
