Zaak Anneke Beekman
is nu geschiedenis
T
A
GRIEP!
Meningen van anderen
Presbyteriaanse kritiek
op geref. synodebesluit
Heyerdalils Kon-Tiki
onderwerp van oratie
b.nkele kanttekeningen
EEN ZWAAR LOT
TOEKOMST VOOR MIDDENSTAND?
Chefarine .4
Een woord voor vandaag
ZWAAR DRUKT het communistisch juk op de bevolking van Oost-Duits-
land.
Duizenden vluchten naar de Bondsrepubliek van Adenauer. Men heeft be
rekend. dat aan Oost-Dultsland ieder jaar een aantal van meer dan hon
derdduizend mensen de rug toekeert.
Zij moeten veel achterlaten. Maar in hun „Heimat" kunnen zij het niet
meer uithouden. En dat niet alleen uit overwegingen van sociaal-econo
mische aard. Velen lijden vooral onder de geestelijke tyrannie.
Met name kan dit gezegd worden van de intelligenten, van onderwijzers
en leraren, van professoren, artsen, Ingenieurs en technici.
Van de aan universiteiten verbonden leerkrachten namen in 1958 202 per
sonen de vlucht, in 1959 188 en in het lopende jaar tot oktober 134. De
vlucht van ingenieurs en technici blijkt uit deze cijfers: 1958 2346, 1959
1590. 1960 2196. Voor de medici zijn de cijfers respectievelijk 927. 570, 557.
Voor tandartsen 262. 169, 252. Voor veeartsen respectievelijk 52, 38, 68.
Waar moet dit heen? De Westduitse regering staat op het standpunt, dat
artsen enz. indien enigszins mogelijk, in Oost-Duitsland moeten blijven, ten
einde aan het volk hulp te bieden. Maar men wil toch aan de andere kant
ook begrip tonen voor de moeilijkheden, waarin de vluchtelingen verke
ren.
De exodus schijnt mede een gevolg te zijn van de in 1958 door het Oost-
duitse regimf afgekondigde „Sowjethervorming" der universiteiten en hoge
scholen. Men wilde daarmede alle natuur- en geesteswetenschappen baseren
op de Marxistisch-Leninistische theorie.
Iedere student is tevens verplicht bij zijn studie uit te gaan van de Marxis
tische, door Lenin gecorrigeerde „wetenschap", onverschillig of hij mijnin
genieur, musicoloog of veearts wil worden.
Deze dwang doet velen, ook met het oog op de opleiding hunner kinderen,
de wijk nemen.
Uit alle kringen schijnt in de laatste weken het aantal vluchtelingen weer
toe te nemen. Er zijn weken, waarin de cijfers de 4000 overschrijden.
De Duitsers, maar zij niet alleen, krijgen wel aanschouwelijk onderwijs over
de communistische theorieën en praktijken.
Wij kunnen er alleen uit leren, dat het communisme betekent geestelijke
en materiële dwang.
Ook de kerken in Oost-Duitsland hebben het moeilijk. Op allerlei manieren
trachten de machthebbers aan de kerken afbreuk te doen. Vooral de
jeugd pogen zij afvallig te maken. Toch houden velen nog in godskracht
stand.
Denken wij er wel aan om het werk van da. Ruys te Berlijn te steunen?
Protestvergadering op verjaardag
De Joodse studenten georgani
seerd in de Nederlandse Zionisti
sche Studentenorganisatie vier
den gisteren de twintigste ver
jaardag van Anneke Beekman,
het joodse meisje dat de oorlog
overleefde bij rooms-katholieke
pleegouders en sindsdien nog al
tijd verborgen wordt gehouden,
omdat de Hoge Raad heeft be
slist dat het kind de joodse stich
ting Le-ezrath Ha-jeled tot voog
des kreeg. Daardoor kon de
wens van de ouders, die in de
gaskamer omkwamen, dat het
kind een joodse opvoeding zou
krijgen, niet worden vervuld.
De N.Z.S.O. belegde op deze verjaar
dag een protestvergadering in het Am
sterdamse Krasnapolsky, die door onge-
Maar wij mogen
haar toch
niet vergeten
DE K.L.M.
De K.L.M. kan de Tweede Kamer dank
baar aijn, dat deze voor haar een mil
de uilzondering heeft afgedwongen bij de
permanente verlaging van de inveate-
ringaaftrek, zo achrijft De V o 1 k a
krant. Het blad vervolgt: „Voor dit
luchtvaartbedrijf met zijn van tijd tot
tijd enorme inveateringen in nieuwe
vliegtuigen ia deze fiscale faciliteit een
miljoraienaffaire geworden. Ondanks het
feit, dat de lurhtpassagiers de K.L.M. en
al zijn collega's in de grote burgerlucht
vaart bepaald niet in de steek laten, komt
er toch al heel wat kunst en vliegwerk bij
te pas om de K.L.M.-resultatcn uit de ro
de cijfers te houden. Daartoe behoort bijv.
het verlengen van de afschrijvingstermijn
voor de enorm kostbare straalvliegtuigen.
Tot dusver schreef de K.L.M. haar vlieg-
tuigen in vijf jaar af. Voor de Electra'e
wordt de afschrijvingsduur nu bepaald op
«even jaar en voor de DC-8'a zelfs op tien
jaar. Dat scheelt uiteraard een hele slok
op een borrel. De twaalf DC-8's alleen al
kosten inclusief reservemotoren enz. in to
taal ruim 330 miljoen gulden. Volgens het
nieuwe afschrijvingss) strem betekent dat
in 1961 een jaarlijkse afschrijving van ca.
30 miljoen gulden. Handhaving van dc con
servatieve afschrijvingspolitirk had dit be-
drag verdubbeld lot 60 miljoen. Daarmee
zou van enige winst voor de K.L.M. nau
welijks sprake meer zijn. Een afschrijving
in vijf jaar is overigens, gezien dc kost
baarheid der toestellen en de waarschijn
lijke levensduur daarvan, ook wel wat al te
straf. Een tweede winslbeïnvloedende
maatregel is geweest net activeren van de
opleidingskosten van vliegend en technisch
personeel voor de nieuwe vliegtuigen. Dat
wil zeggen: deze kosten worden niet meer
rechtstreeks ten laste van de verlies- en
winstrekening gebracht, maar geleidelijk
over een (nog onbekend» aantal komende
jaren afgeschreven. Dit standpunt kan
uiteraard «eer wel verdedigd worden, maar
bet is desondanks geen teken van weelde.**
En dit is een commentaar uit D e
Tijd-De Maasbode: „De kern van
minister Zijlstra's nota over het deelne
men van de staat in naamloze vennoot
schappen e.d. is, dat de staat niet verder
in het bedrijfsleven moet doordringen dan
liet algemeen belang vereist. Daarmee zou
al bijzonder weinig gezegd zijn, ware het
niet zeggen, dat men er nu in alle andere
aanleiding van een eonereet geval, nl. het
afstoten van overheidsaandelen in de N.V.
Hoogovens. Met dit voorbeeld als uitgangs
punt is de nota dus waardevol, al wil dat
niet zeggen, dat men er nu in alle andere
concrete gevallen mee uit de brand is.
Voorzover er tenminste al van brand kan I
worden gesproken. De opsomming van de
staatsdeelnemingen iet naamloze vennoot-
schappen geeft ons geen reden tot grote
bezorgdheid, zeker niet nu de regering mei
de aandelen Hoogovens de goede weg heeft
uitgestippeld. Houdt de afstoting van over
heidsaandelen in N.V. 's nog beloften in
voor de bezitsvorming? De K.V.P. heeft
daar destijds nogal een punt van gemaakt.
Als wij de lijst nagaan zijn wij niet geïm
poneerd door de mogelijkheden. Wellicht
heeft men zich bij dit verlangen Ie zeer
gespiegeld aan landen als Duitsland en
Oostenrijk, waar ongelukkigrr ontwikkelin
gen dan zich bij ons hebben voorgedaan
het begrip „Reprivatisierung" meer in
houd geven dan het in ons land ooit «al
krijgen.**
JS er nog wel toekomst voor de
middenstand nu het groot
winkelbedrijf steeds meer op
komt? Deze vraag is aan de or
de in „Textilia", waarin mr. P.
W. Huizenga, secretaris van de
Bond van christelijke detailhan
delaren in textiel en mode-arti
kelen. als zijrt mening geeft dat
de middenstand onoverwinlijk is,
mits aan bepaalde voorwaarden
wordt voldaan. Uiteraard is zijn
commentaar met name op de
textielbranche afgestemd.
„Sommige deskundigen menen
thans, dat er slechts twee moge
lijkheden voor de toekomst op lan
ge termijn zijn: óf men gaat zich
steeds meer specialiseren tot een
speciaalzaak, óf men zoekt het in
de breedte in de richting van een
klein warenhuis, eventueel dus met
het aantrekken van een assorti
ment buiten de textiel, doch in elk
geval alleen het zeer courante
goed.
Hoe moeten we over dit alles
denken? Inderdaad is het grootbe
drijf in opmars, vooral ook in de
nieuwe wijken van de grote ste
den. Met name echter vindt daar
Slaats het grotere bedrijfstype. Dit
angt samen met de bouw van de
panden en daardoor is het voor
een kleiner bedrijf, zoals bijvoor
beeld een eenmanszaak, zeer moei
lijk zich daar te vestigen. Men ziet
daarom vooral dat de grotere be
drijven daar filialen vestigen.
Naast deze grote bedrijven, die
meestal nog tot het middenstands-
bedrijfstype zijn te rekenen, vin
den ook steeds meer warenhuizen
en grote kledingmagazijnen hun
weg in de nieuwe wijken. Men zeg
ge niet dat de nieuwe wijken niet
zo belangrijk zijn, want het zou
wel eens waar kunnen zijn dat wie
de nieuwe wijken heeft, de toe
komst heeft.
ZOU het echter over de gehele
linie waar zijn, dat het groot
bedrijf in een opmars is die niet
is te stuiten, zodat voor de mid
denstand alleen de mogelijkheid
overblijft van een speciaalzaak
met het aparte genre artikelen of
een soort klein warenhuisje op te
richten?
Wij menen, dat dit soort opvat
tingen niet al te spoedig als vast
staand moet worden aanvaard.
Weliswaar is er een materialisti
sche tendens in onze tijd. die de
grote zaken begunstigt. De grote
massa, die de laatste jaren steeds
meer koopkracht kreeg, voelt zich
aangetrokken tot het massale aan
bod in grote warenhuizen en ma
gazijnen. die bovendien met groot
se reclame op de hartstochten van
de massa weet te appelleren en de
suggestie weet te wekken van het
grootste aanbod tegen de laagste
prijzen.
Het warenhuis is niet alleen een
koopcentrum, het is ook een gezel
ligheids- en vermaakscentrum voor
de moderne mens die steeds meer
haast heeft en liever alles in één
zaak koopt, dan verschillende win
kels af te lopen. Zoals de dure res
taurants steeds meer de cafetaria's
naast zich krijgen voor de gehaas
te massamens, zo zou ook naast de
gespecialiseerde zaken voor de
verwende cliëntèle het brede pu
bliek de grootwinkelbedrijven pre
fereren boven de manufacturenza
ken. Daarnaast is er nog de zelf
bediening, vooral in de kruide
niersbranche met de grote super
markten, thans ook aan het door
dringen in de textiel, die appelleert
aan de meer zelfbewuste en vrij
heidslievende kopers.
een andere zijde. De grote wa
renhuizen, die vele jaren terug
de bekoring en de sensatie hadden
van het nieuwe voor een publiek,
dat ln de kleinere zaken beslist
niet verwend was, hebben deze
prikkel verloren. Het publiek is in
tussen over een steeds groter koop
kracht gaan beschikken en is veel
eisender geworden. Ook de massa
zoekt niet in de eerste plaats
meer het massagoed tegen de laag
ste prijs, doch zoekt ook het fraaie,
het aparte.
Daar komt bij dat het publiek
ook kieskeuriger wordt op de be
diening en een meer persoonlijke
benadering vraagt die het grootbe
drijf niet kan geven. Tevens ont
dekt het publiek steeds meer, me
de omdat men zich steeds beter
pleegt te oriënteren, alvorens te
kopen, dat de kleine zaak lang niet
altijd duurder, ja dikwijls goedko
per is dan het grootbedrijf.
Hierom menen wij dat de mid
denstand onoverwinlijk is als zij
een eerlijke kans krijgt indien
twee voorwaarden worden ver
vuld: a. zij betone een werkelijke
dienst aan de klant door een per
soonlijke benadering, door een
strikt betrouwbare wijze van za
kendoen, zodat er een persoonlijke
band met de zaak is; b. de onderne
mer make gebruik van alle midde
len en met alle inspanning om tot
een werkelijk modem bedrijfsbe
heer te geraken. Hieraan ontbreekt
nog vrijwel alles, terwijl het steeds
meer nodig wordt."
Ambtsaanvaarding
Dr. C. S. M. J. de Vrcese. vanwege
het Koninklijk Instituut voor de Tropen
benoemd tot bijzonder hoogleraar in de
Nleuw-Indische talen en letterkunde aan
de Gemeente Universiteit van Amster
dam, heeft gisteren dit ambt aanvaard
door het uitspreken van een rede ge
titeld ,.De beoefening van de Nieuw-
Indischc talen".
De algemene vergadering, ver
gelijkbaar met onze synode, van
de Orthodox Presbyterian Church
in de Verenigde Staten heeft zich
kritisch uitgesproken over het feit
dat haar Nederlandse zusterkerk,
de Gereformeerde Kerken, hebben
besloten om ook na de integratie
van de Internationale Zendings
raad met de Wereldraad van Ker
ken lid te blijven van de Neder
landse Zendingsraad.
Deze Orthodox Presbyterian Church is
de kerk van het bekende Westminster
Seminarium, waar onder meer prof. dr.
Ned. B. Stonehouse, die verleden jaar
Sastcolleges gaf aan de Vrüe Universiteit,
oogleraar is. Deze kerk staat zeer dicht
bij de Amerikaanse Christian Reformed
Church. Zij is tevens een van de leden
van de Gereformeerde Oecumenische
m GEEF
iets voor de
^0 FIETS
Synode.
In een resolutie wordt het volgende
uitgesproken:
Aangezien dc hedendaagse oecumeni-
-*■ sche beweging zaken heeft prijsgegeven
die van vitaal belang zijn voor het
evangelie en zich stelt tegenover het
exclusieve karakter van het christelijk
geloof.
o en de samenwerking van de Gerefor-
meerde Kerken met de Internationale
Zendingsraad nu reeds zo nauw is dat
de vrees is gewettigd dat het zendings
program van de Gereformeerde Kerken
ernstig zou worden in de war gestuurd,
indien men zich zou terugcrekken,
o en de Gereformeerde Kerken in ge-
vaar verkeren in toenemende mate
gewikkeld te worden in de oecumeni
sche beweging ten gevolge van de voor
gestelde vereniging van de I.Z.R. en de
Wereldraad.
A en de goedbedoelde beschermende be-
palingen, die in de beslissing van de
synode zijn opgenomen nietszeggend
worden gemaakt door het besluit om
deel te nemen aan het zendingsprogram
van de Wereldraad van Kerken,
wordt aan de commissie voor corres
pondentie met andere kerken opgedragen
een gepaste mededeling aan de Gerefor
meerde Kerken in Nederland op te stel
len waarin afkeuring van de algemene
vergadering wordt uitgesproken over het
besluit van de synode van Utrecht, waar
bij werd bepaald het lidmaatschap van
de Internationale Zendingsraad t« hand-
veer 800 mensen werd bijgewoond. Onder
de aanwezigen zagen we onder meer
enkele familieleden van Anneke Beek
man. hun advocaat en de opperrabbijnen
van Rotterdam en Utrecht.
De hoogleraar aan de theologische facul
teit van de Gemeente Universiteit van
Amsterdam prof dr. E. L. Smelik ver
klaarde dat de protestanten van Neder
land alles met deze zaak te maken heb
ben, maar dat het hem er niet om ging
om van deze vergadering een antipapis
tische rel te maken. Hij eerde de pleeg
ouders, de dames Van Moorst, voor de
vele opofferingen die zij zich hadden ge
troost. De tragische vergissing begon pas
toen de bezettingstijd voorbij was.
Twee fouten
Volgens prof. Smelik hebben deze
beide „tantes" twee fouten gemaakt, een
menselijke en een religieuze. Zij hebben
niet verstaan dat hun menselijk patro
naat een tijdelijke was en zich te veel aan
het kind gehecht.
Belangrijker achtte hij echter de
religieuze fout. Dat zij een joods kind
hebben doen delen in de Rooms Katho
lieke Kerk en die invloed ook heil
zaam achtten was begrijpelijk. De ver
antwoordelijkheid van de ouders staat
echter als een paal boven water. Er is
geen volk dat zo de nadruk heeft ge
legd op de opvoeding door de ouders
als juist het joodse. Deze ouders nu
hebben zich duidelijk uitgesproken
voor de wens dat hun kind in het
joodse geloof zou worden opgevoed.
Deze wens had geëerbiedigd moeten
worden. Er is misbruik gemaakt van
de situatie, en wij voelen ons als Ne-1
derlanders gekrenkt dat dit mogelijk
was. Dit hebben de pleegouders nooit
begrepen.
Kritiek op kerk
De rooms-katholieke journalist, hoofd
redacteur van Vrij Nederland, P. M.
Smedts gaf scherpe kritiek op de hou
ding van zijn eigen kerk In deze zaak.
Hy zei dat hy stond achter de bezwaren
tegen de dames Van Moorst en sommige
rooms-katholieke bladen, die zich af-
schuweiyk hebben gedragen. Meer nog
betoonde hy zich verwonderd over het
gedrag van het episcopaat, dat hy ten
enenmale niet begreep.
De heer Smedts erkende dat de zaak
van Anneke Beekman en een soortge
lijke van Betty M. uitzonderingen zijn.
Veel meer dan 90 procent van alle rooms-
katholieke pleegouders hebben de onder
gedoken kinderen vrijwillig teruggezon
den. Het feit dat deze dames echter met
dit meisje zyn ondergedoken sprak voor
hem van een bekrompen rooms-katholi-
cisme. Het episcopaat en zeker een aan
tal bisschoppen heeft het in de naoor
logse jaren aan inzicht ontbroken.
Elke poging om haar nu weg te
halen waar zij zich bevindt (waar
schijnlijk in een klooster) is nu niet
meer in het belang van het kind, vol
gens deze spreker. En hij geloofde niet
meer in de andere mogelijkheid dat zij
uit haar avonturen de conclusie heeft
getrokken dat er onrecht is gebeurd.
Boosmaken over de geschiedenis is een
steriele bezigheid, besloot de heer
Smedts, omdat verdraagzaamheid van
hoger belang is.
Handelswaar
Als derde spreker trad de joodse advo
caat mr. H. R. Eyl op. Hy zei dat men
van barmhartigheid geen handelswaar
mag maken en men haar mag laten af
hangen van de dankbaarheid. Ongetwij
feld moet er grote dankbaarheid zyn
voor wat de pleegouders van het meisje
hebben gepresteerd, maar het onttrekken
van het kind is een inbreuk op de rechts
orde. Het respect dat wij hebben voor de
gastvryheid is onbegrensd, vervolgde hy.
Maar hebben wij (als joden) door de
redding van het kind al onze rechten
verspeeld?
Geschiedenis
Prof. mr. Ch. J. Enschedé sprak als
voorzitter van deze protestvergadering
het slotwoord. Hy meende dat de zaak
Anneke Beekman geschiedenis is gewor
den. Dit feit wil echter niet zeggen dat
wij haar nu maar kunnen vergeten. De
vergissing waarvan prof. Smelik sprak is
nog steeds niet opgehelderd. Wij dienen
oog te hebben voor de tragedie van de
dames Van Moorst en ook voor die van
de jonge vrouw Anneke Beekman die zij
nu is. Binnenkort zal zij haar eigen weg
in de maatschappij moeten vinden. Wie
zoeken wil moet kunnen kiezen. Hij
was echter bang dat het meisje te een-
zydig is opgevoed.
Deze bijeenkomst had niet de instem
ming van alle joodse organisaties. De
permanente commissie tot de algemene
zaken van het Nederlands-Israëlietisch
Kerkgenootschap heeft tegenover de
Nederlandse Zionistenbond waarvan de
studentenorganisatie lid is te kennen ge
geven dat de studenten de samenkomsten
zonder overleg hadden opgezet, het gevolg
was dat zij zich niet achter deze bijeen
komst wilde plaatsen.
De Theologische School te Kampen
'Oudestraat) heeft uit Heerenveen een
legaat ontvangen van 3000.
Aaoerie ntte
heerlijk-
V&ikcJe.
'acht-bros
BESCHUIT!
Advertentie
V/er werkelijk betrouwbare middelen
belpen elkaar en doen wonderen I
4 geneesmiddelen, elk afzonderlijk al
wereldberoemd. Tezamen in één tablet
verenigd, ondersteunen zij bovendien el-
kaars werking, waardoor deze nég krach
tiger is dan kon worden verwacht. De
combinatie Chefarine „4" doet werkelijk
wonderen en brengt vaak baat waar
andere middelen falen!
Tzgen pynen en griep. Geschikt «roof de gevoeligste mug,
•ent die wordl beschermd door het bestanddeel Chetaroi.
20 tabl. 10.80. Voordelige gezinsverpakking 100 tabl. 13.60
Een van de eigenaardigste woorden die Christus ooit heeft
gesproken is wel de zin: „De lamp van het lichaam is het
oog". Dat oog is hier geen zoeklicht, dat als het ware het
innerlijke licht uitstraalt vanuit de lantaarnpaal van het
lichaam. Integendeel, het gaat om het al of niet verlicht zijn
van het lichaam zelf. Het licht komt niet van binnen uit, maar
van buiten naar binnen.
Merkwaardig modern is nu ineens het woord van de Heiland..
Het is eigenlijk nog maar pas, dat de pedagogen hebben ont
dekt, dat de mens veel beter onthoudt wat hij heeft gezien,
dan wat hij heeft gehoord. Daarom maakt het onderwijs meer
en meer gebruik van films, daarom is de televisie plotseling
zo belangrijk geworden, daarom maakt de reclame gebruik
van blikvangers. Het oog is de lens van het hart-
Christus bedoelt, dat het zo belangrijk is wat wij dagelijks
zien. Onze modernecultuur, bezwangerd met sex, biedt ons
in iedere bioscoop, bij iedere kiosk voldoende duisternis om
ons hart ook onder de macht van die duisternis te brengen.
Christus echter spreekt van een zuiver, een rein oog. Dat
kan alleen een oog zijn, dat op het reine, dat is op Christus
gericht is. Pas dan kan in ons hart het werkelijke licht gaan
stralen.
prof j) Jonker <*us ^eze ^evo^'n®' <*oor ^eyei.^a^
aanvaardt ambt
In de Domkerk te Utrecht
aanvaardde prof. dr. F. P. Jon
ker gistermiddag zijn ambt als
gewoon hoogleraar in de faculteit
wis- en natuurkunde aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht, om
onderwijs te geven in de bijzon
dere plantkunde. Het onderwerp
van zijn inaugurele rede was de
bestseller van Heyerdahl: ,,De
Kon-Tiki theorie".
In het jaar 1947 vond een expeditie
plaats onder leiding van de Noor Heyer
dahl, die grote bekendheid verkregen
heeft. Het boek, door Heyerdahl hier
over geschreven, werd in vele talen
vertaald en bereikte over de gehele we
reld het grote publiek. De theorie van
Heyerdahl hield in, dat de Polynesische
eilanden omstreeks het jaar 500 bevolkt
berden door een bevolking, welke niet
afkomstig was uit het Maleise gebied,
maar uit Zuid-Amerika en wel uit Peru.
Deze gedurfde theorie veronderstelt
Mijn pen is gevuld met rode inkt, ik mag niet opstaan om
andere te halen, vind je 't erg? Ik ben ziek, ik schrijf dit in
bed, alle woorden zorgvuldig kiezend want ik heb hoofdpijn,
dan is 't heel moeilijk om helder te denken (in die tijd waarin
ik zo graag had willen leven zouden ze dit migraine noemen:
een halfdonkere kamer, alles stil in huis, natte omslagen en
reukflesjes en bovenal bezorgde echtgenoten). Hoofdpijn is wel
de ergste pijn die er bestaat hè? Kramp,kiespijn, je gedach
ten blijven ongeschonden, je kunt je er boven uit tillen: een ge
dicht opzeggen, de radio aan, iemand opbellen, lezen. Dit is
hoofdpijn: liggen in 't gezeefde licht van de gordijnenvlek
ken op 't behang, krimpende wisselende vlekken, niets kunnen
velen, geen harde stemmen, geen muziek, niet kunnen lezen en
't geluid van een eindeloze stofzuiger op de achtergrond van
alles. Sorry dat ik hierzo over uitweid maar ik voel me een
plant: er is geen morgen en geen gisteren alleen maar nu. Zo
moet een pop zich voelen, zo'n bijenpop, ze hebben z'n celletje
afgesloten maar door 't vlies hoort hij de geluiden van de be
zige wereld: praten, iemand schrobt de straat, 'n scooter, heel
hoog een vliegtuig.
Mijn kamertje lijkt veel groter nu ik er de hele dag lig, of
zou dat juist komen doordat ik lig? Je hebt je uitzicht beschre
ven, 'k kan me nu wel zo ongeveer de straat voorstellen, waar
in je woont, een straat als een heleboel andere als je erin
loopt, maar als je alles van boven bekijkt is diezelfde straat
heel anders: een schilderij, een stuk film tegen telkens het
zelfde decor, niemand ziet jou en jij ziet iedereen als een
tovenaar, die als die mensen beneden met hun haast aan
touwtjes heeft als marionetten. Raad ik 't goed? Of voel jij dit
heel anders? Word jij ook telkens weer naar je raam toege
trokken? Mijn uitzicht is alleen 's avonds en vooral 's nachts
de moeite waard. Ik kijk tegen een hoge muu* aan, daarboven
wat zielige toppen van stadsbomen, 't balkon en 't dak van
't huis van de buren, e'est tout. Maar 's avonds zit ik graag
in de vensterbank, want dan zijn er sterren soms en de maan
en èèn voor èèn steken de buren de lichten aan. De sterren ma
ken me soms bang, jou ook? Ze zijn zo koud, dierenogen, en
stom, ze stralen maar en veranderen nooit. Ik zie aan het
licht dat buiten de zon schijnt, op andere zaterdagen zit ik om
deze tijd me te verbijten op school omdat die laatste uren
schijnen te krimpen. Zaterdagmiddag is een middag van win
kelen. rommelen op de boekenmarkt, een fietstocht maken of
een plaatje gaan kopen. Ik weet nóg steeds niet hoe mijn win
terplaatje heet, maar ik heb de tijd, het is nog geen winter.
Heb jij 't al gevonden, Peter?
'k Lig al de hele morgen naar een reproductie van een Cezan
ne te kijken, een vriendelijk schilderij van een blauwe vaas
met allerlei bloemen; er liggen ook wat appels bij, ze zien
er verongelijkt en bonkig uit, zouden ze kwaad zijn, omdat
niemand ooit de moeite heeft genomen een appel alléén te
schilderen? Nee ik zou geen appels meer eten als ik wist dat
ze 't naar vonden om opgegeten te worden. Maar zouden ze 't
dan wel prettig vinden om rot te worden in 't gras? Ik zou
ze toch wel plukken, maar ze dan op een schaal leggen van
tin om de geur. 'k Heb eens een hoorspel gehoord, waarin een
doof meisje dat genezen was, zei da: ze de appels hoorde zin
gen. k Geloof wel dat dat waar is, maar dan moet je heel
bijzondere oren hebben, denk jij ook niet? Waarvan zouden ze
zingen?
Ik speel terwijl ik dit schrijf met rr'n nieuwe ketting (je hebt
er hele leuke Franse woorden voor: sautoir en collier, maar
dit is een collier), pas zelf gekocht. Het is zo'n moderne van
allemaal heel kleine pijpesteeltjes, evenveel snoertjes als ik oud
ben, je hebt ze in allerlei kleuren maar ik heb deze gekozen
witzilver (of zilverwit?). Ik ben zo blij er mee, hij is koel om
m n hals, ik wind 'm om m'n pols, om m'n vinger, in m'n
haar. duizend verhaaltjes kan ik erover vertellen, alle dui
zend anders, ik houd hem in 't licht, bekijk hem bij de sche
merlamp. Ben jij ook wel eens zo verschrikkelijk blij met iets.
lieve Peter? Of is dit kinderachtig van mij?
Buiten het gorgelende geluid van allerlei vogelstemmen door
elkaar, t Klinkt als op een lentedag, ik zie een driehoekige
blauwe kinderhemel maar ik weet dat als ik de gordijnen open
doe de takken van de Japanse kers heel triest kaal zullen zijn.
Die is eigenlijk alleen in 't voorjaar mooi, net als oosterse vrou
wen. Heel kort adembenemend sprookjesachtig mooi en dan
j wfen® Meelopen en kun je je niet meer voorstelle. dat
t dezelfde boom is gebleven.
Wonderlijk dat je me eerst schrijft over Parijs en nu over
Brugge, juist die twee steden waar ik naar toega zodra ik kan
en mag. Ik benijd je. ze vonden mij thuis nog veel te jong
om met een vriendinnetje naar Brugge te gaan. misschien dat
ik je deze vakantie een brief uit Brugge schrijf. Over Parijs
praat ik maar niet eens, dat vinden ze nooit goed.
Heb je de radio aanstaan terwijl je dit leest? Ik ben bijna
zeker van wel. Wat is dit een lange brief geworden! Maar ik
Heb er ook lang over gedaan, ik heb niets anders te doen im
mers.
Dag Peter, het wordt heus wel gauw december, kijk maar op
de kalender. y
Dag, je
MARJA
•ereenzelvigd met de verdwenen Prae-
Inca's, de Stille Oceaan overgestoken
moet zijn. Aangezien Heyerdahl voor de
voeten geworpen kreeg, dat deze oor
spronkelijke Peruaanse bevolking niet
bestond uit zeevaarders, hoewel ze wel
vlotten hadden van zeer licht balsa
hout. besloot hij zo'n vlot na te maken
en daarmee met vijf metgezellen de
oceaan over te steken. De expeditie had
succes, want het vlot landde inderdaad
op een rif in Polynesië.
In 1952 publiceerde Heyerdahl een
omvangrijk werk, waarin hij de theo
rie die de achtergrond vormde van.
zijn reis per vlot trachtte te staven met
argumenten ontleend aan mythologie,
taal, cultuur, anthropologic en ook aan
de botanie.
Argumenten
Deze botanische argumenten werden
ln de rede van prof. Jonker speciaal
belicht. In dc eerste plaats was er de
zoete aardappel, een belangrijk tropisch
voedingsgewas afkomstig uit Zuid-Ame-
rlka en reeds voor de komst van de
Europeanen ln Polynesië daar ln cul
tuur. Volgens Heyerdahl moet dit knol
gewas door de migrerende Prae-Inca's
zijn meegebracht uit Peru, evenals dat
het geval is geweest met de fleskalebas
Veel waarde hecht Heyerdahl aan de
katoen. Aziatische gekweekte katoen
heeft een ander chromosomenpatroon
dan de Amerikaanse cultuurkatoen. De
wilde Polynesische katoensoorten heb
ben het Amerikaanse chromosomenpa-
troon, waaruit Heyerdahl concludeert
dat ook de katoen uit Amerika geïn
troduceerd moet zijn, waarna het ge
bruik van katoenspinnen verloren ge
gaan moet zijn en de katoen verwil
derde. Er zijn echter, zoals prof. Jon
ker aantoonde ook andere verklaringen
mogelijk.
Conclusie
Na nog a.-gumenten ontleend aan de
wilde flora besproken te hebben, ging
spreker over tot dc behandeling van de
in Polynesië ontbrekende voedingsge
wassen. Het is immers wel vreemd dat
de Zuidamerikaanse voedselplanten bij
uitstek, maïs en bonen, in Polynesië
ontbraken bij de komst van de Europe
anen. Men zou verwachten dat Zuid
amerikaanse landverhuizers deze in de
eerste plaats meegenomen zouden heb
ben, ook al omdat ze op een zeereis
gemakkelijk te bewaren zijn.
Wel troffen de eerste ontdekkings
reizigers in Polynesië een groot aantal
voedingsgewassen aan die afkomstig
waren uit het Maleis gebied. Spreker
kwam dan ook tot de conclusie dat de
botanische argumenten van Heyer
dahl voor zijn theorie zeer zwak zijn.
Er is maar één voedingsgewas bij de
argumentatie betrokken, de zoete aard
appel, die misschien een aanwijzing
zou kunnen zijn voor een plaats ge
had hebbend prae-Columbiaans con
tact tussen Zuid-Amerika en Polyne
sië, maar overigens niets zegt over
de richting waarin dit contact plaats
vond.
(Advertentie)
special
Modern strijken. 800 grams
„streamllns" strljkautomsat
instelbaar voor elke stof.
StrIJkautomaten v.a. 23.BO
Rowenta-perfectle I
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Koudekerke: A. J. On-
stenk te Bathmen; voor Opheusden J.
Zwynenburg te Oldebroek.
Beroepbaarstelling: De heer W. J.
Klumper, vic. te Rotterdam is beroep
baar.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Hijken: P. Meilis te Maars-
sen: te Scheveningen (vac. G. O. Don-
ner>: J. Wilschut te Zeist.
Aangenomen haar Curacao: H. Wier-
singa te Gent. België.
Bedankt voor Ulrum: T. Kampen te
Scharendiike,
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal: te Huizen N. H. C. Blom te
Meerkerk en H. C. van der Ent te Rot
terdam; te Zaanslag: H. C. van der Ent
te Rotterdam-W. en C. Smits te Slie-
drecht.
Beroepen te Oud-Beyerland: P. N.
Ribbers te Noordscheschut.
BOND VAN VRIJE EV. GEM.
Bedankt: voor Wormerveer W. de Goe
de te Oude-Bildzijl.
De Vereniging ter Bevordering van
de Geestelijke Volksgezondheid op Ge
reformeerde Grondslag houdt op 26 no
vember haar jaarvergadering. Deze
wordt gehouden in Hotel Pays Bas te
Utrecht en begint óm half elf. Als the
ma voor deze vergadering is gekozen:
..Verantwoorde gezinsvorming". De re
ferenten zijn: dr. J. v. d. Berg. over de
theologisch-ethische aspecten, dr. B. C.
Hamer over de geestelijk-hygiënische
aspecten en prof. dr. R. van Dijk over
de sociaal-ethische aspecten.
Na de pauze is er gelegenheid tot
gedachtenwisseling.
