Jtieuiuc £ciïtórl)c WTouranf
Leger en politie
Commentaar
Leger weer achter
president Diem
CHIMPANSEES AAN DE LOPENDE BAND
NIEUWS in één oogopslag-
BON
Moboetoe verzamelt
zijn troepenmacht
Oud
en
nieuw
gaven anti-Gaullisten
geen schijn van kans
Staatsgreep in Vietnam
Spion voor Amerika
in Polen gepakt
ZATERDAG 12 NOVEMBER 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie. Abonnementen- en
Advertentie-afdeling TeL 31441
ABONNEMENTEN 7.50 per kwartaal;
2.55 per maand; 0,59 per week
ADVERTENTIES: ƒ0,20 per millimeter.
Familieberichten f 0,18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHR1STEL1JK-NAT10NAAL DAGBLAD
„Stantwaslich Is ahfblmn
myn hert la tcgljcnspotf
Eenenveertigste jaargang no. 12021
Wie de verwondering niet
kent, beeft zijn naaste niet
lief.
OKKE JAGER
(Zie pagina 5)
Volgens mededelingen van correspondenten hebben de loyale
troepen van president Ngo Dinh Diem in Saigon de situatie in
handen, maar gevreesd wordt, dat nieuwe gevechten zullen
uitbreken.
De machthebber in Kongo, kolonel Moboetoe, heeft troepen
versterkingen, voorzien van pantserwagens, naar Leopoldstad
laten komen.
Naar het oordeel van dr. W. P. Berghuis, de voorzitter van de
A.R.P.. is de huidige politieke constellatie in ons land zodanig,
dat het kabinet-De Quay best een stootje kan verdragen.
Het instituut Kerk en Wereld te Driebergen opdracht van de
kerk. dienst aan de wereld bestaat vijftien jaar. Het volgen
de weekend zal dit jubileum worden herdacht. Vele honder
den worden verwacht.
De brief van de Parna aan Hammarskjoeld blijft in discussie.
Een van de Papoealeiders. Nicolaas Jouwe, heeft intrekking
ervan geëist en het Christelijk werknemersverbond op Nieuw-
Guinea heeft categorisch ontkend, dat het op de een of andere
manier de hand in het opstellen of verzenden van de brief heeft
gehad.
Prijsverhoging van het brood zal onontkoombaar zijn. als niet
op korte termijn ploegenarbeid wordt ingevoerd en de brood
verkoop ook voor tien uur 's morgens mogelijk wordt gemaakt,
aldus het oordeel van de z.g. industriële bakkers.
Ons Zondagsblad: speciale aandacht wordt gevraagd voor de
bijzondere gevarieerde tips met het oog op het naderende Sin
terklaasfeest. Voorts o.m. een artikel over het onderhoud van
het gebit.
Zo zag een fotograaf
in Berlijn oud en
nieuw: de toren van de
oude (verwoeste) Kaiser
Wilhelm Gedaohtnis-
kirche en de in aanbouw
zijnde toren van de nieu
we Gedachtniskirche. De
oude is in Romaanse stijl
opgetrokken, de nieuwe
doet denken aan een fa
brieksschoorsteen met er
omheen de stellage van
metalen buizen voor de
wenteltrappen.
Een foto waarin dc foto
graaf eigen heimwee heeft
ingelegd. Zijn hart gaat uit
naar dat groteske stuk
bouwwerk uit vroeger eeu
wen - het nieuwe aanvaardt
hij slechts met tegenzin. En
velen zullen het voelen zo
als hij. Zij zullen deze nieu
we stijl ervaren als een ver
arming, misschien niet zo
zeer omdat zij de schoon
heid in het nieuwe niet kun
nen ontdekken als wel om
dat zij het „oude vertrouw
de" erin missen dat zij
eigenlijk niet kunnen en
niet willen missen.
Het is een verschijnsel
waarmee welhaast ieder
mens het dikwijls moeilijk
heeft en het werkt door tot
in de kleinigheden van het
dagelijks leven: de nieuwe
stoel, het nieuwe behang
ze hebben niet dat oude ver
trouwde. En hoe meer de
jaren klimmen, hoe moei
lijker de aanpassing wordt.
U wet: het verschijnsel
is zo oud als de wereld
zelve. U vindt het terug in
uw Bijbel, maar u weet ook
dat de bijbel er deze woor
den aan toevoegt: dat het
Woord van onze God
eeuwig is. Wat er ook in
de wereld verandert, hoe
ooit kerkgebouwen geweest
zijn en hoe ze ooit zullen
zijn Gods Woord blijft het
plechtanker voor de heen
en weer geslingerde mens.
Ook onze krant is aan
veranderingen onderhevig
maar ook onze krant klampt
zich vast aan het Woord van
God. Het is in een woelige
wereld de kracht van hen
die in een christelijke krant
schrijven het is ook de
kracht van hen die een
christelijke krant lezen.
(woonplaats)
Betaling geschiedt per week/
maand/kwartaal/per giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassing U).
Als bewijs van dankbaar
heid uwerzijds, ontvang Lk
graag het boek „Tlp-Parade"
op onderstaand adres:
Opstand in Nicaragua?
In het plaatsje Jinotepe, dat 50 kilometer
ten zuiden van Managua, de hoofdstad
I /an Nicaragua ligt, zou een opstand zijn
uitgebrokerf. De nationale garde heeft
alle toegangswegen tot de hoofdstad af
gezet. Jinotepe ligt op de weg naar
Costa Rica, waar groepen ballingen en
Cubanen zich zouden voorbereiden op
een inval In Nicaragua. Een woordvoer
der van de regerihg van president So-
moza heeft meegedeeld, dat de tegen
standers van het bewind zich gisteren
hebben meester gemaakt van de barak
ken van de nationale garde in Jinotepe.
De regering heeft troepenversterking
naar de stad gestuurd om de orde te
herstellen.
DE FRANSE REGERING heeft gisteren duidelijk kunnen maken dat de
toestand van „de dertiende mei" niet gemakkelijk zal herleven. Door
krachtig ingrijpen van de politie, die later werd gesteund door eenheden
van het leger, zijn zowel in Algiers als in Parijs anti-Gaullistische demon
straties snel neergeslagen. De politie maakte in Algiers gebruik van traan-
gasbommen. Het was daar het felst toegegaan. Tachtig personen, onder wie
ongeveer veertig politiemannen en militairen, werden gewond.
De betogingen van jongere uiterst
rechtse Fransen in Algiers waren gis
termiddag begonnen. Het Amerikaan
se culturele centrum werd geplunderd
en de demonstranten trokken de stra
ten door met spandoeken. waarop
leuzen te zien waren als „De para's
naar Parijs". „Salan aan de macht",
„Weg met Dc Gaulle" en uiteraard
„Algerije blijft Frans".
Toen even voor het invallen van de1
duisternis enkele honderden studenten
plannen voor een grootscheepse actie
DE KANSEN VAN DE opstandelingen stad z(jn genaderd, bestaat het gevaar
in Saigon zijn volgens berichten van
AFP en Reuter In de loop van de och
tend gekeerd. Nadat Loyale troepen
het Vietnamese leger, gesteund door ma
rine eenheden, naar de Zuidvietnamese
hoofdstad waren opgerukt en zonder
veel tegenstand het radiostation wisten
te bezetten, leek het er op, dat de re.
bellen het beleg van het palels van pre>
sident Ngo Dinh Dlem staakten. D<
tanks en mariniers, die aanvankelijk de
parachutisten hadden gesteund verklaar
den zich loyaal aan Ngo.
Duizenden manschappen van de vijf
de en zevende divisie stroomden de stad
binnen en de parachutisten moesten zich
terugtrekken in de barakken ten noor
den van het paleis. In verschillende de
len van de stad werd gevochten tussen
loyalistische troepen en groepjes para
chutisten, die strategische punten bezet
ten. Het schijnt aldus de correspon
denten van bedoelde persbureaus dat
de parachutisten in hun barakken w
den belegerd.
Tevoren had Ass. Press reeds gemeld,
dat de strijd in Saigon gestaakt leekt te
zijn, nadat de gezagsgetrouwe troepen
het radiostation hadden bezet en er bij
de opstandige militairen op hadden aan
gedrongen om der wille van land en
volk de wapens neer te leggen. Voorts
werd medegedeeld, dat vele opstandige
militairen gevangen waren genomen of
gedood, als zij zich trachtten te verzetten
en dat er 300 mortieren en geweren bij
het radiostation in beslag waren geno
men. Le loyale troepen zouden vechten,
totdat vrede en veiligheid onder leiding
van president Ngo Dinh Diem hersteld
zouden zijn.
De situatie was vanmiddag echter nog
explosief- In de straten vreesde het pu
bliek, dat voorbereidingen getroffen wer
den voor nieuwe zware gevechten.
In de vroege ochtend, voordat de
loyale troepen in Saigon waren gearri-
ceerd, hadden de opstandelingen de ge
vangen genomen generaal Le Van Ty
via de radio een verklaring laten voor
lezen, waarin op alle strijdkrachten een
beroep werd gedaan, naar hun bases
terug te keren en medegedeeld werd,
dat er een akkoord was gesloten tussen
de rebellen en president Ngo over de
vorming van een nieuwe regering, die
met meer succes de strijd tegen de com
munistische infiltranten uit het noorden
zou voortzetten. Het was echter duide
lijk dat de generaal niet als vrij man
handelde.
Intussen ziet het er naar uit, dat de
nieuwe opstand in Laos een veel ernsti
ger karakter heeft. Weliswaar ls het
verzet van anti-communistische zUde
gekomen, maar het vergroot opnieuw de
verwarring, waarvan de communisti
sche Pathet Lao-trocpcn dankbaar ge
bruik zullen maken. Nu het garnizoen
van de koninklijke hoofdstad Loeang
rrabang tegen premier Soevanna Phoe-
ma In opstand ls gekomen en de rode
rebellen tot op 20 kilometer van de
1RIISTRAAT
dat de communisten hun slag slaan,
als er een burgeroorlog uitbreekt, waar
in het leger van Laos in twee elkaar
bestrijdende groepen uiteenvalt.
Tegen de middag werd door radio-
Saigon gemeld dat de parachutisten
die tegen president Diem in opstand
waren gekomen, zich overgegeven
hebben. De leiders van dc opstande
lingen zouden in een vliegtuig naar
Bangkok zijn gevlucht, Zjj zouden
de piloot van een vliegtuig gedwon
gen hebben op te stijgen, toen de
grond hen te heet onder de voeten
werd.
beraamden, werd het leger ingeschakeld.
Het kwam tot een vechtpartij met ste
nen, flessen en andere wapens, die door
het krachtige militaire optreden ten
slotte echter uitliep op een debat met
politie en militairen over het Algerijnse
probleem.
Men had van tevoren geweten dat het
gisteren noch in Algiers, noch in Parys
rustig zou blijven. De ultra-rechtse groe
peringen hadden „wapenstilstandsdag"
ide herdenking van de wapenstilstand in
1918) uitverkoren om evenals voor
gaande jaren een dag van demonstraties
tegen het bewind te zijn.
Het regime-De Gaulle doorstond ook
in Parijs deze krachtproef met gemak.
Een groot aantal rechtse extremisten
was naar de hoofdstad gekomen om ge
zamenlijk tot actie over te gaan. maar
de politie smoorde hun activiteiten in
de kiem. Tegen de avond waren vier
honderd personen gearresteerd. Zij wer
den laat in de avond weer vrijgelaten.
Generaal Salan, de ontslagen Frans-
Algerijnse „rebel", wees in de Spaanse
badplaats San Sebastian opnieuw het
plan van De Gaulle voor Algerije als
„fantastische constructie" van de hand
Salan waarschuwde voor het gevaar, dat
een „Algerijns Algerije"'in de geest van
De Gaulle zeer spoedig in een volksre
publiek naar Oost-Europees model zou
veranderen.
Maarschalk Juin was gisteren niet
bij de plechtigheden op wapenstil
standdag uit protest tegen de Alge
rijnse politiek van De Gaulle. Wij zijn
een halve eeuw vrienden, aldus Juin,
maar toch voel ik mij verplicht op
de een of andere manier te proteste
ren tegen het plan om onze Algerijn
se broeders, of zij nu mohammedaan
of christen zijn, in de steek te laten
De Gaulle zelf werd gisteren uitbun
dig toegejuicht toen hij in generaals
uniform een krans legde op het graf
van Frankryks onbekende soldaat onder
de Are de Trlomphe,
In Noordholland, in Groningen en
Friesland is gisteren Sint-Maar
ten gevierd. Zodra het donker
werd, trokken groepjes kinderen,
voorzien van lampions en onder
het zingen van liedjes als „Sint-
Martinus bisschop, roem van alle
landen...." de huizen langs om er
snoep en geld te krijgen. Zelfs
deze anderhalf jarige peuter (Nol-
da van Vuure in Zaandam) mocht
eventjes mee, en de poes
hield blijkbaar ook van snoep....
TNE REDE waarmede de voorzitter van
de A.R. partij vandaag de eonvents-
vergadering van zijn partij geopend
heeft, is er een geworden van wijsheid en
bedachtzaamheid. Het voorrecht hebben
de de voorzitter te kennen, hadden wij
ook niet anders verwacht. Bovendien kan
de politieke situatie van het ogenblik zich
ook nauwelijks lenen tot een spectaculair
betoog. Amerika heeft nog deze weken
laten zien. hoe verkiezingen een politieke
opleving mei zich kunnen brengen. Wel
nu, het Nederlandse volk bevindt zich,
voor wat de politiek betreft, in dc wind
stille periode tussen dc eigen binnenland
se verkiezingen in.
Het politieke beeld is er deswege een
van een zekere gezapigheid. Ook de op
positie weet aan eigen bestaan nauwe
lijks gestalte te geven.
Het zittende kabinet mag. zeker voor
wat enkele ministersfiguren betreft, niet
overmatig sterk heten. Maar nare het
overmatig sterk, dan zou zulks bij een
volk als het onze stellig ook weerstan
den en bezwaren oproepen.
Economisch en sociaal leven we ook als
volk in goeden doen. En de meeste men
sen gaan zich nu eenmaal pas politiek
beijveren, wanneer en in zoverre zij zich
geestelijk of alleen maar materieel be
dreigd achten. Van zulk een bedreigde
situatie is, anders dan elders, bij ons geen
schijn of schaduw aanwezig.
Onder zulke omstandigheden is hel
dubbel goed, dat onze politieke partijen
haar werkzaamheden blijven verrichten
en haar arbeid trouw blijven voortzetten.
Het komt daarbij op de kernen neer.
en de rest „gelooft het wel". Er is reden
om dit laatste te betreuren. Politieke be
langstelling blijft noodzakelijk. Zij is het
niet slechts wanneer verkiezingen in zicht
Zl Wie bij zichzelf gebrek aan politieke
belangstelling moet vaststellen en aan de
andere kant mag constateren, dat er ker
nen zijn die de zaak gaande blijven hou
den. moge onzentwegc zijn geweten tot
zich laten spreken. Ook dit laatste
steeds een heilzame bezigheid.
is
Het Russische persbureau Tass meld
de gisteren dat de Poolse autoriteiten
een agent van de Amerikaanse inlich
tingendienst hebben gearresteerd die
naar Polen was gekomen om medewer
kers te werven en gegevens te verzame
len.
TAe oceaan-depressies hebben krasse
maatregelen genomen tegen de koude
vorstlucht die donderdag nog aanwezig
was. De lucht die uit het zuidwesten
wordt aangevoerd, heeft een tempera
tuur van ongeveer 10 graden.
Een kleine storing veroorzaakt op en
kele plaatsen een bui, maar het ziet er
naar uit dat de zonnige perioden dit
weekend de overhand krijgen. Wel is er
boven het midden van de oceaan een
T/" oionel Moboetoe, de sterke man
van Kongo, heeft troepenver
sterkingen naar Leopoldstad laten
komen. Gevechtswagens patrouille
ren in de straten van de hoofdstad.
De kolonel wil het hoofd bieden aan
Opnieuw ongeregeldheden in Al
giers: de politie slaags met be
togers die de herdenking van de
wapenstilstand bij het oorlogs
monument trachten te versto
ren (Telefoto)
de moeilijkheden, die hij verwacht
naar aanleiding van de arrestatie van
Kamitatoe, gouverneur van de pro
vincie Leopoldstad, een vurig aan
hanger van Loemoemba. Verwacht
wordt, dat Moboetoe zal trachten,
een groot aantal medewerkers van
Kamitatoe (die het politieleger van
2000 man in de hand had) te ar
resteren. Ook wil hij een tegenwicht
vormen tegen de troepen van de Ver.
Naties, die steeds nieuwe verster
kingen krijgen.
Kamitatoe werd zoals gemeld
donderdagavond met vrouw en kinderen
uit zijn huis gehaald, na een publikatie
in zijn partyblad van een tegen Moboe
toe en Kasavoeboe gericht artikel. Later
verklaarde Moboetoe, Kamitatoe te heb
ben laten arresteren, omdat hij geheime
documenten aan de Ver. Naties had
verstrekt. Kamitatoe zou dan ook nipt
worden vrijgelaten, voordat deze docu
menten zijn teruggegeven. De vrouw en
kinderen van de 29-jarige gouverneur
zijn wel in vrijheid gesteld.
In de afgelopen weken had Kamitatoe
herhaaldelijk smalend over Moboetoe
gesproken. Tegenover journalisten en in
zijn krant tartte hij de kolonel openlijk,
hem te laten arresteren „Laat 'ie maar
komen", zei hij uitdagend.
Moboetoe kwam en nu moet Kamita
toe maar afwachten, wat er met hem
gebeurt, want ook dc Ver. Naties kunnen
het niet op een krachtmeting met de
troepen van Moboetoe laten aankomen.
Moboetoe verklaarde gisteren, niet
meer met de Ver. Naties te zullen onder
handelen. Maar nadat zich ernstige be
togingen hadden voorgedaan, begaf hy
zich toch weer naar dc Indische gene
raal Rikhye, met wie hU lange tUd con
fereerde.
Bij de N.V. koninklijke maatschappij
De Schelde te Vlissingen zal met ingang
van l januari een 45-urige werkweek
worden ingevoerd, wanneer de daarvoor
vereiste vergunning is verkregen. Dit
betekent, dat het personeel van De Schel
de 's zaterdags vrij zal zijn. Slechts dc
afdeling reparaties zal doorwerken. Voor
dit personeel is een speciale regeling
getroffen.
Langzaam stijgend
(Stand gisteren 700 mm)
nieuwe stormdepressie tot ontwikkeling
gekomen, die in de richting van Schot
land trekt, maar zo zich vanmorgen liet
aanzien zal het regenfront hiervan ons
niet voor morgenavond kunnen berei
ken. Dc wind blijft matig tot krachtig
tussen zuid en zuidwest en ook zondag
.zal de middagtemperatuur ongeveer 10
graden bedragen. Al met al een voor
november gunstig herfstweertje.
De Bilt verwacht tot zondagavond:
Wisselend bewolkt en enkele verspreid
voorkomende buien. Aanvankelijk matige
wind tussen zuidoost cn zuid, later tot
krachtig cn aan de kust mogelijk tot hard
toenemende zuidwesteiyke wind. Aan
houdend vrij zacht. (Opgemaakt om 11.15).
ZON EN MAAN
Zondag: zon op 7.56, onder 1652 uur;
maan op 1.00. onder 14 42 uur.
Maandag: zon op 7.58. onder 16.51; maan
op 2-07, onder 16-06. Nieuwe maan op 19
november.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
VIM as.
Eelde
De Bilt
Twrrrttic
Eindh.
Zd.-Limb.
Helsinki
Stoekh.
Oslo
Aberdeen
Londen
A'dam
Brussel
Luxemlb.
Pa ril*
Bordeaux
Grenoble
Nlee
Berlijn
Frankfort
Mtlnohen
ZUrleh
GenPve
Locarno
Wenen
Innsbruc):
Belgrado
Rome
Aflaeclo
Madrid
Mallorca
Lissabon
Weers
gestel dh.
mist
regen
m.regen
gh. bew.
h. bew.
h. bew.
onbew.
regen
regen
regen
zw. bew.
regen
zw. bew
mist
regen
regen
m. regen
zw. bew
mist
1*
BS L
O?
12 10 35
DUDGIE, Pudgie cn Bobby
zijn drie chimpansees,
die misschien nog eens be
roemd zullen worden als de
eerste apen die zich in het
bedrijfsleven een positie heb
ben veroverd.
Iets in deze geest zweeft
althans voor de ogen van
Ben Friedman, die de drie
chimpansees gisteren na
een grondige training te
werk heeft gesteld in zijn
meubelfabriek in Houston
(Texas).
De dierendresseur Manu
el King die de apen heef'
opgeleid, is van mening dal
de dieren blijk hebben ge
geven „ideaal geschikt te
zijn voor werk aan de lo
pende band".
De apen zuilen in de fa
briek van Friedman stoel
zittingen vullen, de zittingen
cn de stoelpoten aan het
frame bevestigen cn dc vol
tooide stoelen in grote do
zen verpakken na er eerst
houtwol in te hebben ge
stopt.
Als de chimps (zoals
Friedman ze noemt) goed
werk leveren, dan wil lk
aan m'n lopende band geen
ander personeel meer heb
ben. Met 23 apen. onder lei
ding van twee voorlieden
(mensen) is de zaak beke
ken, meent Friedman.
Het enige wat ze te doen
hebben is een bepaalde han
deling die steeds moet wor
den herhaald. Uit dc proe
ven is gebleken dat ze voor
zulk routinewerk heel goed
opgeleid kunnen worden cn
aan de lópende band een
mens kunnen vervangen. In
mijn fabriek zijn meer dan
dertig verschillende werk
zaamheden die een chim
pansee zou kunnen leren."
In het begin krijgen de
apen lange rustpauzes tus
sen het werk, zoiets van der
tig minuten per uur, totdat
ze aan het werk zijn ge
wend. Later wordt de on
derbreking teruggebracht tot
vijftien minuten.
Hoe de heer Friedman op
het idee is gekomen?
„Een paar jaar geleden
zag ik chimpansees een
voorstelling geven voor de
tv en toen drong het tot
me door dat ik ze in mijn
fabriek best zou kunnen ge
bruiken", verklaarde hij.
Vandaar dat Fudgie, Pud
gie cn Bobby gisteren voor
het eerst van hun leven aan
de lopende band stonden.
Hoe de vakbeweging er
over denkt, is nog niet be
kend.
Van de eerste werkoch-
tend van de apen is overi
gens niet veel terecht ge
komen.
Zij waren volgens hun
dresseur een beetje uit hun
gewone doen door de aan
wezigheid van journalisten,
fotografen en vakbonds
functionarissen.
De dieren hadden voort
durende aansporingen van
dresseur King nodig om
aan het werk te blijven.
Op de dozen die ze
moesten inpakken stonden
foto's \an chimpansees met
de tekst: „Ingepakt met de
modernste hulpmiddelen".
De 30 jaar oude Britannic van de Cunard-
lijn is gisteren voor zijn laatste reis naar
New York vertrokken. Na terugkeer zal
het 27.000 ton metende schip naar de slo
per gaan.
Een brief van Maarten Luther heeft op
ccn veiling in Marburg een prijs van 11.500
mark opgebracht. De brief ls gedateerd
1529.
De dambreuk bij Fréjus ruim 400 do
den is het gevolg van geologische ver
schijnselen. Aldus de deskundigen, die een
300 pagina's tellend verslag samenstellen.
Van een constructiefout zou volgens de
deskundigen geen sprake zijn.
Op bijna 7.5 kilometer diepte in de Stille
Zuidzee hebben Russen een tot dusver on
bekende vissoort ontdekt. De vis is kleur
loos, heeft geer. schubben cn wél ogen, die
gelatine-achtig zijn en zo klein als een
speldeknop.
