LOEMOEMBA lonkt naar Y.N. I NIM WEI DAT HELSE Êk Commentaar Jlicuu'c jTciJtóftje (fourmil DE QUAU LAWAö! „De Quay, neem weg dat hels lawaai NIEUWS in één oogopslag- BON Spannende race met Kennedy voorop NICOLAAS JOUWE: GEEN GESPREK MET DJAKARTA Bijna het hoofd kwijt Scholen in New York vandaag gesloten Friendship slort neer in Ecuador: 37 doden? 0N i\ DINSDAG 8 NOVEMBER 1960 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie, Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel 31441 ABONNEMENTEN 7.50 per kwartaal; 2,56 per maand; 0,59 per week ADVERTENTIES: ƒ0,20 per millimeter. Familieberichten 0,18 per millimeter (Bij contract belangrijke korting) Postrekening 58936. Een en veert igwte jaargang no. 12017 fr CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD „Stantsastich is ahfbltoto mgn hert ia tcgfjcnspocf WIE ZAL HET WORDEN Amerika stemt Zie pagina 9 Vandaag valt in Amerika de beslissing en morgen zullen we weten, of Kennedy dan wel Nixon op 20 januari zal worden geïnstalleerd als president van de V.S. Gallup geeft Kennedy de beste kansen op een kleine overwinning, maar hij geeft toe. dat een verrassing zeker niet uitgesloten is. omdat enkele mil joenen mensen pas op het laatste ogenblik hun houding bepalen. Hoe alles in zijn werk gaat kan men in dit nummer lezen. Het schijnt of de strijd om de vraag wie het in Kongo voor het zeggen zal krijgen in een beslissende fase is gekomen: Ham- marskjöld staat achter Loemoemba, maar steeds minder Kon golezen willen deze man terug. En het rapport van de secre taris-generaal ondervindt steeds meer kritiek. Een grootscheepse demonstratie is gisteren in Leeuwarden gehouden tegen de voorgenomen uitbreiding van de vliegbasis Leeuwarden: de straaljagers maken een normaal leven daar praktisch onmogelijk. Bij het viaduct van Overschie heeft gisteravond een automobi list een hekwerk vernield als gevolg waarvan een enorme ra vage ontstond en het verkeer volkomen in de knoop raakte. De bestuurder is spoorloos verdwenen: een politiehond is het spoor kwijtgeraakt. Vanuit Kameroen schreef ds. Y. Schaaf, die het Nederlands bijbelgenootschap daar vertegenwoordigt, over de problemen van de christenen in dit jonge land. Het blijkt moeilijk te zijn voor deze christenen een eigen politieke weg te vinden. Nonchalant met een andermans hoofd, bungelend tussen duim en wijsvinger trof de fo tograaf gisteren een char mante jongedame in het Amsterdamse R.A.I.-ge- bouw. Een baardig hoofd, met een wat woeste ge laatsuitdrukking, maakte dit tot 'n vreemd tafereel. Toen zij omkeek, vroeg de fotograaf: „Waar gaat u met dat hoofd heen?" Zij antwoordde: „O, dit?" en ze hield de mannekop omhoog. Ergens in de grote tentoonstellingsruimte van het R.A.I.-gebouw stond nog een keurig aangeklede modepop op zijn hoofd te wachten. In de grote druk te, die aan de voorberei ding van de Dacova, de iamesconfectiebeurs, voor af is gegaan, had men dit hoofd ergens in een tijde lijk vergeten hoekje laten liggen en de dame in kwestie was nu onderweg om dat manco te gaan ver helpen. Om nu weer naar de fi guurlijke kant van de zaak over te stappen: ieder mens is af en toe wel eens zijn hoofd kwijt. De een wat vaker, dan de andere zelden. Soms weten we ergens geen raad op. Bij voorbeeld als er in dat fraaie nieuwe costuum van uw map zo'n ontzaglijke grote in het oog springende vlek is gekomen. Hoe? Dat weet hij meestal zelf niet meer. En daarover verder redetwisten zou vrij zinloos zijn. Maar bij zo'n vlek behoeft niemand zijn hoofd te verliezen, want in ons boek „Tip- Parade" vind men ook een afdeling over het verwij deren van vlekken. En ..Tip-Parade" krijgt u thuisgestuurd,, zodra u de bon aan de voet van dit kolommetje hebt ingevuld. O kunt noteren als nlenwe abonnee: (woonplaats) Betaling geschiedt per week/ maand/kwartaal/per giro. (Doorhalen wat niet van toepassing la). Als bewt)s van dankbaar heid uwerzijds, ontvang Ik graag bet boek ..Tlp-Parade" op onderstaand adres: zers van de 837 openbare lagere scho len in New York ging gisteren in staking uit protest tegen het niet nakomen van beloften, gedaan bij de onderhandelingen over de c.a.o. Ondanks het dreigement dat zij ont slagen zouden worden, betrokken de sta kende onderwijzers gistermorgen hun posten bij de scholen. Hun leerlingen bleven in de scholen; zij werden bezig gehouden in samengevoegde klassen of door hulpkrachten. Volgens de stakers heeft de onderwijsraad beloften over een collectief arbeidscontract, ziekengeld en andere punten geschonden. Ook uit andere delen van de wereld worden stakingen gemeld. In Chili gin gen arbeiders uit allerlei fabrieken en bedrijven in staking uit protest tegen-de vechtpartijen van donderdag j.l. tussen arbeiders en politie, waarbij twee men sen werden gedood en 46 gewond. Deze vechtpartijen braken uit na een protest bijeenkomst tegen economische maat regelen vain de regering. In Southampton kondigden kraanma chinisten en bagage- en ladingcontroleurs gisteren een staking van 24 uur aan. Zij vierhonderd man willen protesteren tegen de houding van hun vakbonden, die volgens hen, hun eisen negeren. DAG HAMMARSKJÖLDS laatste rapport over Kongo heeft de Kongo lese crisis weer op haar uitgangspunt gebracht: Kasavoeboe en Loe moemba zijn elkaar weer „in de haren gevlogen". Terwijl Kasavoeboe zijn komst in New York aankondigde met een lange reeks beschuldigingen aan het adres van de Verenigde Naties, juichte Loe moemba die vrijwel zijn gehele ambtsperiode met de V.N. overhoop heeft gelegen in Leopoldstad: „Ik betuig mijn volledige instemming met het recente rapport van Hammarskjöld; het is in overeenstemming met de waarheid en werkelijkheid. Ik vertrouw erop dat de V.N. het parlement bijeen zullen roepen en het land zullen redden van anarchie en ondergang". Loemoemba's enthousiasme blijft overigens bijzonder eenzaam. België, Groot-Brittannië en de V.S. hebben felle kritiek geuit op het rapport, waarin Hammarskjöld pleit voor een nieuwe kans voor Loemoemba en president Kasavoeboe. De laatste vond het vanzelfsprekend dat de Al gemene Vergadering van de V.N. op hem had gewacht en liet duidelijk merken, dat hij naar New York om daar „alles wel even recht te zetten". In Brussel zei het Kongolese staats hoofd: Dank zij de moed van het Kongolese leger en ondanks het werk van de V.N. is de toestand in Kongo nu betrekkelijk stabiel. Bij zijn aankomst in New York zei Kasavoeboe. gekomen te zijn om zijn stem te verheffen tegen diegenen „dia pogen de heilige beginselen van een vrij volk te schenden en ons een nieuw TTET WORDT een spannende race, zo luidde gisteren de mening van -U- George Gallup, directeur van het Amerikaanse instituut voor o^nder- zoek van de publiek opinie met betrekking tot de verkiezingen, die van daag in de Verenigde Staten worden gehouden. Van de ondervraagden gaf 49 procent de voorkeur aan Kennedy en 48 procent aan Nixon. De rest wist nog niet, wie de voorkeur zal genieten. Indien met deze laatste categorie geen rekening wordt gehouden, wordt de ver houding 5149 tei\ gunste van Kennedy, aldus de berekening van het Gallup-in- stituut. De naar schatting twee miljoen kiezers, die pas op het laatste ogenblik hun houding hebben bepaald, kunnen echter voor verrassingen zorgen. Niet overal in de Verenigde Staten is het vandaag goed verkiezingsweer. Voor de westkust wordt op sommige plaatsen sneeuw of regen verwacht In het Oosten en zuiden zou het echter overwegend zonnig weer zijn. In het noorden zou den de temperaturen lager dan normaal zijn. De eerste uitslag van de verkiezin gen kwam uit het plaatsje Millsfield in New Hampshire, waar Nixon 80 pro cent van de stemmen kreeg. In 1956 was de republikeinse meerderheid 71 procent, maar sindsdien heeft een kiezer het dorp verlaten en is de de mocratische aanhang tot een persoon geslonken. Het stembureau ging al heel vroeg open en binnen een minuut was de uitslag bekend. Al sinds 1896 heeft de bevolking van Millsfield in meerderheid op de winnaar gestemd. De tweede uitslag kwam uit Water- ville Valey, eveneens in New Hamp shire. Hier stemden 20 mensen op Nixon en 2 op Kennedy. In 1956 stem den alle 13 kiesgerechtigden op Eisen hower. Het is duidelijk dat deze op een bijzonder vroeg uur gehouden verkie zingen nog een onderdeel van de ver kiezingscampagne waren. Gisteravond zijn Kennedy, Nixon en Eisenhower voor radio en t.v. verschenen. Er werd niet veel nieuws gezegd. Ken nedy verklaarde nogmaals nadrukkelijk, voor scheiding van kerk en staat te zijn. „Wanneer de paus of wie dan ook zou proberen, een ongepaste invloed op mij uit te oefenen, zou ik hem zeggen dat dit ontoelaatbaar is. Hij zeide het als zijn hoogste plicht te zullen achten de grond wet te verdedigen en herinnerde eraar dat ook" president De Gaulle en ver schillende leden van het hooggerechtshof rooms-katholiek zijn. In het kamp van Kennedy heerst een onverholen optimisme over de uitslag van de verkiezingen van heden. ZUn naaste medewerkers stralen een zelfvertrouwen uit. alsof de verkiezingen zelf nauwelijks meer van belang zijn en het alleen nog maar gaat om het tellen van de stemmen n het vaststellen van de meerderheid aarmee hun kandidaat zal winnen. Radiotoespraak van prins Bernkard Prins Bernhard zal maandagavond 14 november van tien over zeven tot kwart over zeven met een korte radiorede de actie inleiden voor inschrijving op de cur sus 1961 van de stichting Openbaar Kunst bezit. Deze .toespraak wordt als gezame- lijk programma uitgezonden ovei -!- zen der Hilversum 1. kolonialisme op te leggen dat vernede rend en ondragelijk is". Hij zei, de te rugtrekking van alle V.N. troepen te zullen eisen. Ook de Belgische minister Wigny ar riveerde gisteren in New York. HU zei, zeer verheugd te zUn met de Amerikaan se afwijzing van het rapport over Kongo, dat het Belgische optreden in Kongo kritiseert. Dc minister van buitenlandse zaken van Katanga, Evariste Kimba, arriveerde eveneens in New York. Hij zal het Kon- go-debat bijwonen. JCatanga, zo ver klaarde hij, wenst nog steeds onafhan kelijkheid. Eenheid in Kongo is een droombeeld van Belgische politici. Zyn collega van defensie, Joseph Yav, is namens de Katangese regering in West-Duitsland. Hij was al in België en in Parijs en gaat nog naar Engeland. Hij zoekt technici en specialisten voor het leger. In Parijs zei Yav, dat de V.N. in Katanga dienen als dekmantel voor „communistische elementen, die probe ren Afrika te overheersen". De verklaringen van I-'asavoeboe heb ben in Leopoldstad aanleiding gegeven tot een opvallender anti-V.N,-sfeer. De V.N.-troepen waren genoodzaakt tot machtsvertoon, nadat kolonel Moboetoe —de sterke man die door Hammar- sköld werd afgewezen vier pantser wagens uit Thysstad naar Leopoldstad had ontboden. Via radio Leopoldstad werden de Kongolezen opgeroepen zich tegen de V.N. te verzetten. Twee blanken, die een week geleden werden beschuldigd van onruststichting In Kasai, werden gisteren vrijgelaten. De derde blanke, de Brit John Meredith Roberts is nog in arrest. HU heeft toe gegeven, de leiding te hebben gehad bU een vergeldingsactie van de Baloeba's. Militaire parade op het Rode Plein ter gelegenheid van de herdenking der Octoberrevo- lutie. V.l.n.r. maarschalk Mali- nofsky, minister van defensie, premier Chroesjtsjef, Lioe Sjao Tsji, president van Rood- China, en Brezjnef, voorzitter van het presidium van de Opperste Sowjet. Een Fokker-Friendship straalvliegtuig van de luchtvaartmaatschappU van Ecuador, de Cia Ecuadorian;! Aerea, is 65 kilometer ten zuiden van Quito, de hoofdstad van Ecuador neergestort op de hellingen van de 4.400 meter hoge Atacazo Cerro. een dode vulkaan in de provincie Plchincha. Het toestel had 37 passagiers aan boord, die volgens de eerste berichten allen zouden zijn omgekomen. Onder hen bevonden zich enkele regeringsfunc tionarissen. „De Quay nim wei dat helse lawaei", zeggen ze in Jelsum, omdat ze iets tegen het straal jagerkabaai van de vliegbasis Leeuwarden hebben. Meer bij zonderheden vindt men onder- aan deze pagina. ^ANDAAG is het dan de beurt van het Amerikaanse volk. en het werd tijd. De verkiezingsstrijd was Immers fel ler geworden en de spanning onverdraag lijker. De beide kandidaten hebben afmattende weken achter dc rug. waarin van hen een nimmer aflatende krachtsinspanning en slagvaardigheid werden gevergd. Waar zij gingen of stonden, zagen zij zich begeleid en omgeven door microfoons en televisie apparaten, altijd gereed om het minste ge luid van hun stem op te vangen en om elke uitdrukking van het gelaat door te geven aan miljoenen, van wier oordcel zij van daag afhankelijk zouden worden. Vandaag komt dan het volk zelf in bewe ging, en op dc talloze woorden die de afge lopen weken gesproken zijn krachtige woorden, meeslepende woorden, vermanen de woorden, overtuigende woorden, sme kende woorden misschien zal het volk van Amerika zijn antwoord hebben te ge ven. Niet voor allen is het een moeilijke keus. Voor onze Nederlandse begrippen mogen de beide Amerikaanse partijen el kaar niet ver ontlopen naar beginsel en opvatting, zij hebben ieder voor zich haar aanhang, die actief is en zich beijvert en die altijd op de partijkandidaat stemmen zal, wie hij ook zijn moge, hun keus staat vast. Maar er zijn ook de twijfelaars en wei felenden, en om hun stem is nog de laat ste dagen gedongen met een krachtsinspan ning. te groter nu het er alle schijn van had dat zij het waren die dc weegschaal beslissend zouden doen doorslaan. Er moest een eind aan komen. Om de kandidaten zelf. En om de eerbied voor het gezag. En om het Amerikaanse volk. Een eind ook om de wereld buiten Ame rika, de vrije wereld in het bijzonder. Want het kon wel niet anders, of van de verkiezingsstrijd moest op zeker een groot deel van het Amerikaanse regeringsbeleid een verlammende invloed uitgaan. Er moest zekerheid komen. Er moest gewacht worden op de beslissing die het Amerikaanse volk zelf zou gaan nemen. Welnu, vandaag gaat het volk ter stem bus. Even is het rumoer verstild, nadat het tot een toppunt gestegen was. Dan gaan dc bussen open en wordt er geteld. Voor het lot van Amerika en ook voor het lot der wereld zijn nochtans mense lijke stemmen niet voldoende. Onmisbaar is de zegen waartoe ook de mens van van daag uit zichzelf machteloos heten moet. Dc atmosfeer is tot rust gekomen, waardoor er tijdens opklaringen in de afgelopen nacht een sterke afkoeling plaats had en er vanmorgen voornamelijk in Zuid-Holland en Utrecht mist ont stond. Het vliegveld Zestienhoven be hoorde tot dc stations met de laagste De nieuwe algemeen voorzitter van de Papoese Partei Nationaal, de heèr Nicolaas Jouwe, heeft vandaag verklaard dat hij niets heeft geweten van de brief aan secretaris-generaal Hammarskjöld, waarin een drie hoeksconferentie met Nederland en Indonesië wordt voorgesteld. De brief blijkt te zijn verzonden op ini tiatief van partij-voorzitter Wajoi, die zijn z>in zou hebben doorgedre ven, hoewel hij niet de steun had van de gehele partij. Volgens de heer Jouwe schUnt Wajoi sterk te zijn beïnvloed door vooraanstaan de figuren uit net Verbond van christe- lüke werknemers in Nieuw-Guinea (de C.W.N.G.), die voorstanders zyn van eon dergelijke conferentie. De heer Jouwe verklaarde echter het nut van zo'n gesprek allerminst in te zien. „Ik heb gezien hoe Indonesië in de loop der jaren heeft gehandeld, eerst met de Republiek Indonesia Serlkat, daarna met de voortdurende eenzUdlge verbre kingen van overeenkomsten cn het naas ten van andermans bezittingen. Ik wens niet aan één tafel te zitten met lieden met een dergelUke mentaliteit", aldus de Pa poea-leider. Bovendien zouden wij, Papoea's, daar mede alleen maar erkennen, dat er een geschil is. Voor ons bestaat er geen ge schil, dat is door Indonesië slechts ge creëerd. Ik heb alleen met Nederland te maken en dat is staatkundig geheel juist Een driehocksconferentie kan alleen maar worden gehouden, als er drie soevereine staten om de tafel zitten, of daarbU al thans een derde gesprekspartner aanwe zig is als legale vertegenwoordiging van het gehele volk, en niet van een enkele partij. Het tijdstip daartoe zal pas zijn ge komen na dc instelling van de Nieuw- Gulnca-raad. Dit standpunt wordt ook ge deeld door Frits Kirihlo. De heer Jouwe deelde voorts mee voor nemens te zijn om. indien een voorstel van premier Toengkoe Abdoel Rahman op een of andere wijze een gesprek tussen Nederland en Indonesië impliceert, on- middelijk aan Hammarskjöld te zullen verzoeken, in Nieuw-Guinea een algeme ne volksstemming te laten houden onder auspiciën van de Verenigde Naties om uit te maken, wat het gehele volk van Nieuw-Guinea wenst Jouwe is ook voornemens, maandag naar Manokwari te gaan om te trachten de drie partijen aldaar te bewegen tot een uitspraak dat zU Teen „driehoeksconfe rentie" wensen. |NGEVEER vUfhonderd in woners van de dorpen Jelsum, C'ornjum, Britsum, Engelum cn Marssum hebben gisteren in Leeuwarden gepro testeerd tegen de voorgenomen uitbreiding van de militaire vliegbasis Leeuwarden, die door deze dorpen wordt omsloten. Gewapend met spandoeken trokken de dorpsbewoners in optocht door het centrum van Leeuwarden naar het provincie huis, waar een delegatie van van het vliegveld, in casu do verlenging van enkele startba nen, aan tc horen. Dc commis sie zal adviseren aan het mi nisterie van defensie die dc be slissing zal moeten nemen. Op spandoeken, die dc pro testerende dorpsbewoners mee voerden, stonden lenzen als „Onze dorpen leven in een hel", „Makkers staakt uw wild ge raas", „Het vliegveld in de pol van de dorpsbewoners toege licht door een huismoeder uit Jelsum, mevrouw J. Hazenberg- Faber cn dc heren H. .N'Ubocr te Jelsum, J. Steenbeek, hoofd van de lagere school te Mars sum, ds. H. Gletema, Nederlands hervormd predikant te Cornjum in het verlengde van de hoofd startbaan staat. Dc minister heeft dit grote gevaar erkend van de vliegbasis noemde on langs het straaljagerlawaal „Muziek van dc vrUbcid", maar cn geld beschikbaar gesteld om ds. Gietema vroeg zich af waar- een nieuwe school op een an- om het personeel van dc vlleg- dere plaats te bouwen, maar dat is al weer een jaar geleden en nog steeds ls men nog niet met en de heer U. Landstra te Enge- de bouw begonnen. len. De heer Steenbeek schetste „Wü hebben nu twintig jaar de funeste gevolgen van het bU het vliegveld gewoond en in het begin was het nog wel uit te houden, maar nu er straaljagerlawaal voor het on derwijs in school. Hij vertelde dat het aan de schoolschriften basis dan niet ln Jelsum Cornjum woont, vlak bU hun werk, maar in Harlingen cn HadergarUp. op veilige afstand dus van het vliegveld. De heer Landstra merkte op, dat de startbanen de dorpen nu tot op enkele honderden meters zUn genaderd en met elke ver- ~"--y rt,r «rii briiri-n hl» Hn tnirt-r" u" n"uarn. ""aar nu er aai nei aan ae scnooisrnriiien zyn genaaera en met eiKe ver tien man uit vUf dorpen werd «r. wü «rilgen hier de kolder straal ja|f(.rs lün ^stationeerd van de kinderen Is te zien als lenging komen gevaar en la- ontvangen door de commissie onder voorzitterschap van ge deputeerde J. L. Hoogland, die zitting hield om Ingevolge dc Luchtvaarthinderwet eventuele bezwaren tegen de uitbreiding „Overheid verlos ons voor het is het een hel geworden", aldus er druk gevlogen Is. te laat Is" en „De Quay, neem mevrouw Hazenberg, die op de weg dat hels lawaai". grote gevaren wees voor dc De demonstratie trok zeer dorpsbevolking cn met nam» veel belangstelling. Voor de voor dc schoolkinderen, aange- commlssle werden dc bezwaren zien de school te Jelsum precies Ds. Gletema wees op de ge- olgen van het straaljagerge- aar voor de geestelUkc gezond heid, vooral voor ouden van da- waal dichterbU- De burgemeester van Leeu- wardcraderI, mr. A. de Boer. onderstreepte namens het ge meentebestuur de bezwaren van Stygend naar beter weer. Fri« Barometerstand gisteren 762 mm temperatuur, namelijk min 2 graden Celsius. Het hogedrukcentrum boven de Noordzee tussen Nederland en Schotland gelegen, trekt langzaam naar het zuid oosten. De komende nacht is opnieuw lichte vorst te verwachten, met in de ochtend plaatselijk mist. De depressies duwen het hogedrukgebicd verder naar Midden-Europa, zodat in de tweede helft van de week de aanvoer van koude lucht uit het noorden weer wordt afge sneden. waarbij later, dit na morgen, de bewolking weer gaat toenemen evenals de regenkans. De Bilt verwacht tot woensdagavond: VeranderlUke bewolking met in de kuststreken plaatselUk enkele buien en in het binnenland in de nacht cn ochtend hier cn daar mist. Ongeveer dezelfde temperaturen met vannacht op vele plaatsen weer lichte vorst Overwegend zwakke wind. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN Woensdag: zon op 7.49, onder 16.58 uur; maan op 21.55, onder 12.43 uur. 11 november laatste kwartier. HET WEER IN EUROPA Rapporten hedenmorgen zeven uur Tcmiirr. 1 Station Weert- gestcldh •o J 7" e a-|z- Eelde Dc B111 TwerYtüie Eindh. Zd.-Limb Helsinki Stockh. Osio Kopcnh Aberdeen Londen A'dsm Brussel Luxemb. Partje Bordeaux Grenoble Nice BcritJn Frankfort Mtlnchen ZUricta Genève Locarno Wenen Irwiebruck Belgrado Athene Rome AJaccio Madrid Mallorca Lissabon h. bew. h. bew l. bew. bw. bew mist mist onbew mist gh. bew sneeuw li. bew. I. bew. h. bew. mist mist gh. bew. onbew. gh. bew. h. bew. rw.' bew.' gh. bew. gh. bew. bw. bew ortbew. 1. bew regen mist bw. bew I. bew onbew. rw. bew bw. bew regen window wlndetdl windutU windstil gen cn zieken. De commandant de dorpsbewoners. Het Britse leger zal zo spoedig mogelijk worden uitgerust met een verbeterde ver sie van de Thunderbird-raket ter be strijding van vliegtuigen van de grond af. De stichting N.A.S.S.I. en de stichting Hulp aan landgenoten in Indonesië heb ben een bureau ingesteld (Mauritslaan 36. Den Haag) „tot hulp cn advies bij dc be vordering van de spoedige afdoening van individuele verzoeken van spijtoptanten in Indonesië om toelating in Nederland".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1