Amerika staat
achter België
y
MAPRO
Mooi wonen
blij leven
op COCOS!
Kuyper: veertig jaar later
Rijk verspreidingsgebied
9
BUREN
Het V.N.-rapport
Prijs koffiemelk
niet omhoog
Labour contra
de Polaris
eea Ky,
cma te ejaot
KNOBBELS
Lekasin
TOCH IS
HET ZO!
DE MELK EN DE CENT
Om prijsstijging van de melk vóór 1 januari van het volgend jaar te voor
komen, heeft de minister van landbouw besloten van 6 november tot en met
31 december uit het Landbouw-Egalisatiefonds een bijdrage van 1 cent per liter
te verlenen over alle in het Westen van het land afgeleverde consumptiemelk
en melkprodukten met een vetgehalte van hoogsten 3,5 procent. Dit schrijft
de minister aan de Tweede Kamer.
HOEVEEL STAATLOZEN
Hoeveel staatlozen verblijven momenteel in ons land? Hoeveel van hen zijn
oud-Spanjestrijders? Hoeveel personen hebben hun nationaliteit verloren door
indiensttreding bij de krijgsmacht van fascistische of nationaal-socialistische
mogendheden en hoevelen hebben intussen hun Nederlands staatsburgerschap
teruggekregen? Dit wil de Tweede Kamer gaarne weten, alvorens het in 1954
gesloten verdrag betreffende de status van staatlozen goed te keuren.
DE REGERINGSSCHEPEN
Wanneer de regering deelneemt in het aandelenkapitaal van de N.V. Scheep
vaartmaatschappij „Trans Oceaan", welke onderneming de drie passagiers
schepen van de regering voor een bedrag van tien miljoen gulden in huur
koop zal overnemen, houdt dat niet in, dat zij over de schepen geen enkele
zeggenschap meer zal hebben. Wel is ze haar meerderheidsbelang kwijt, maar
dit past in haar beleid, dat gericht is op het afstoten van staatstaken. De huur
koopsom is bepaald niet te laag. De prijzen op de vrije markt hebben bij de
vaststelling meegesproken. Het is de bedoeling, dat door deze drie schepen
in de toekomst het vervoer van emigranten, repatrianten, spijtoptanten en
eventueel militairen naar Nieuw-Guinea op grondslag van dezelfde tarieven-
regeling zal worden verricht als tot dusverre bestond. Dit deelt minister Kort
hals aan de Tweede Kamer mee.
Frenzel legt mandaat
van Bondsdag neer
(Van onze correspondent)
BONN, zaterdagmorgen Van het
huis van bewaring in Keulen uit
waar hij wacht op zijn transport
naar Karlsruhe heeft het vorige week
vrijdagavond wegens spionage gearres
teerde 61-jarige sociaaldemocratische
bondsdaglid Alfred Frenzel zijn Bonds
dag-mandaat neergelegd. Bondsdagpre
sident dr. Gerstenmaier had hem dat
aangeraden. De Bondsdag had met zijn
verwijdering uit het parlement anders
moeten wachten tot na zijn veroordeling
wegens landverraad. (Het proces zal
medio volgend jaar plaatshebben voor
het gerechtshof in Karlsruhe). Frenzel
zou dan tot die tijd zijn bondsdag-sala
ris (van rond 3000 mark per maand)
hebben behouden, kon echter al niet
veel anders doen dan bedanken nadat
de S.P.D. hem al uit de fractie had ge
zet.
De Westduitse minister van binnen
landse zaken, dr. Schroder, heeft de
contraspionage bedankt voor haar ar
beid, die ertoe leidde, dat dc agenten-
ring om Alfred Frenzel onschadelijk kon
worden gemaakt. De stoot daartoe is
echter, naar wij horen, uitgegaan van
de Amerikaanse inlichtingendienst
Tsjechoslowakije, die de verdenking op
Frenzel richtte, toen de Westduitse con
traspionage nog geen flauw idee had
van diens verraad.
Advertentie
1 Sinds
1 1842
Origineel Zwitsers
fabrieksmerk
„Debré was zelf voor
revolte in Algerije"
Michèl Debré is zelf eens voorstan
der geweest van een revolte om Alge
rije in Franse handen te kunnen hou
den, zo werd gisteren verklaard over
de door De Gaulle aangestelde pre
mier. De beschuldiging werd uitgespro
ken op de tweede dag van het proces
tegen de deelnemers aan de mislukte
opstand in Algiers. De dag werd vrij
wel geheel gevuld met het voorlezen
van de 140 pagina's tellende akten van
beschuldiging.
Over Lagaillarde wordt hierin onder
andere gezegd dat hij deelgenomen
heeft aan de voorbereiding van de op
standen. Een' deel van de barricaden is
onder zijn leiding gebouwd. Hij wordt
er voorts van beschuldigd een helikop
ter te hebben gevorderd om boven de
stad pamfletten te kunnen uitwerpep,
waarin de Algerijnen werden aange
spoord tot verzet. Tenslotte wordt ge
zegd dat hij een verklaring heeft gete
kend. waarin de Franse regering wordt
uitgedaagd.
Eisenhower: Democraten
brengen inflatie
President Eisenhower heeft gisteren
verklaard gjat, als de democraten weer
aan het bewind komen, Amerika de te
grote uitgaven en de inflatie zal zien
terugkomen. De president zei dit tijdens
een verkiezingsredevoering in Cleve
land. Hij deed een aanval op de „jonge
genius" Kennedy, die tezelfdertijd in
Norfolk het woord voerde en die zich
de gang van zaken onder een' demo
cratische regering geheel anders voor
stelt Hij zei:
1. Wij zijn niet van plan de dollar te
devalueren. Wij zullen de waarde en het
gézonde karakter van de dollar verde
digen.
2. Wij zorgen voor een begroting die
in evenwicht is.
3. Wij zullen minder bouwen op een
beleid van hoge rentetarieven, dat in
hoge mate heeft bijgedragen tot de te
genwoordige achteruitgang in zaken,
die sinds de grote depressie nog nooit
zo erg is geweest.
4. Op grote schaal zal worden ge
tracht het tempo van de economische
groei op te voeren.
De republikeinse kandidaat voor het
vice-presidentschap, Chabot Lodge,
moet zich verdedigen tegen democrati
sche beschuldigingen dat hij anti-semi-
tisch zou zijn. Er zijn pamfletten ver
spreid, waarin-dit wordt beweerd. Ca
bot Lodge verdedigt zich door erop te
wijzen hoe vaak hij in de Verenigde Na
ties met de Israëliërs heeft samenge
werkt.
(Van onze soc.-economische redactie)
De koffiemelk wordt met ingang
van volgende week maandag niet
duurder. Op het ministerie van land
bouw blijkt men een vergissing te
hebben gemaakt in de brief, welke
minister Marijnen aan het Produkt-
schap van Zuivel zond en waaruit op
gemaakt kon worden, dat er een prijs
stijging voor koffiemelk te verwach
ten was van tenminste 5 cent per liter,
roet ingang van 7 november. Dit is
echter niet juist.
Minister Van Rooy, als minister van
landbouw adinterim, heeft nu de zaak
rechtgezet. Minister Marijnen vertoeft
op het ogenblik namelijk in het bui
tenland. Het misverstand hing samen
met het feit, dat de omzetbelasting
voor boter is afgeschaft en bovendien
de verrekenprijs voor de melk lager
is vastgesteld. De regering wilde hier
uit geen prijsverlaging voor de koffie
melk laten voortvloeien. Medegedeeld
werd daarom, dat de heffing, die op
de consumptiemelk drukt, thans ook
in volle omvang voor de koffiemelk
zou gelden (voor dit produkt was deze
heffing tot nog toe lager geweest).
Het effect hiervan was, dat de koffie
melk inderdaad niet goedkoper werd
maar zelfs duurder. Ook dit laatste
was echter niet de bedoeling en daar
toe heeft het ministerie van landbouw
nu een correctie aangebracht.
De Amerikaanse regering heeft
te kennen gegeven, dat zij het niet
eens is met het rapport van secre-
taris-generaal Hammarskjoeld over
Kongo, waarin twijfel wordt uit
gesproken over de goede trouw
van België bij het herstellen van
de orde in Kongo. Zij heeft volle
dig vertrouwen in de goede trouw
van België en in de wens van dat
land om Kongo te helpen.
Het rapport, dat door Hammars
kjoeld is ingediend, wordt te ver
staan gegeven, dat de naar Kongo te
rugkerende Belgen er eerder op uit
zijn een chaos te scheppen dan de weg
te effenen naar herstel van de rust.
De Belgische minister van buiten
landse zaken, Pierre Wigny, zal naar
New York vliegen teneinde antwoord
te geven op de kritiek van de Ver.
Naties op de Belgische activiteiten in
Advertentie
acftaoi 74S*t
GORDIJNSPIRAAL
met de originele onderdelen
Natuur helpt handje
in Po-delta
De natuur heeft de Italianen gisteren
een handje geholpen bij hun poging om
de gevolgen van de overstroming te over
winnen door het water, dat de landerijen
van het eiland Ariano had overstroomd,
eiland Ariano had overstroomd, gele
gelegenheid te geven naar de Adriatische
Zee af te vloeien in plaats van naar het
westen, waar de vruchtbaarste delen van
de delta liggen.
Voordat het leger kon ingrijpen, be
zweek een dijk, waardoor het water zijn
weg koos over het schiereiland Casatis,
dat men toch had willen opofferen. De
troepen werden onmiddellijk ingescha
keld om een aarden wal af te bouwen,
die het nog droog liggende deel van het
eiland Ariano moet beschermen. Duizen
den boeren zijn uit deze streek geëvacu
eerd. Zij zijn met hun gezinnen onderge
bracht in noodverblijven. De autoriteiten
zijn van mening dat de toestand nu zal
verbeteren.
Kongo. Tegenover verslaggevers ver
klaarde Wigny dat het V.N.-rapport
over Kongo noch onpartijdig noch
objectief is en slechts op geruchten
afgaat. Volgens Wigny zou het uit
schakelen van Hammarskjoelds zoge
noemde Belgische factor een catastrofe
betekenen voor Kongo. „De Ver. Na
ties hebben hun volslagen onvermogen
aangetoond voor het herstel van de
orde in Kongo en het verzekeren van
de basis voor economische activiteit
die nodig is voor het bestaan van de
jonge souvereine staat", aldus Wigny.
Intussen is Hammarskjoelds afge
vaardigde in Kongo, de Indiër Dayal,
in New York aangekomen, waar hij
verslag aan de secretaris-generaal zal
uitbrengen en het debat dat maandag
gehouden wordt in de Assemblee zal
bijwonen.
Over de Belgen die naar Kongo te-
rukeren zei Dayal: „Zij zijn welkom
als ze naar Kongo terugkeren om hun
zaken weer op te vatten maar het
zou ongunstig zijn wanneer zij voor
politieke doeleinden zouden terugko
men."
Advertentie
Cocos biedt volop leuze
in moderne tinten en
dessins. Past in elk
interieur. Is sterk en
beslist niet duur!
Aan de» onderscheiding
herkent u de goede eeeotl
SUr-eocas is het toliecliat mal 04» <k Udg* im k Jkitrlmds* Cocosconenlu.
Na de felle kritiek van de Britse La-
bour-partij op de vestiging van een
Amerikaanse duikbootbasis in het Schot
se plaatsje Dunoon, heeft de Amerikaan
se marine verklaard, nooit van plan te
zijn geweest in de Engelse territoriale
wateren Polarisraketten te lanceren. De
Polarisduikboten zijn uitsluitend be
doeld voor moeilijk bereikbare ppntep.
Eerder had de Britse minister van de
fensie, Watkinson, in het Lagerhuis
meegedeeld: „Onze controle binnen de
territoriale wateren is absoluut en wc
hebben de stellige verzekering gekre
gen dat deze raketten onder geen enkele
omstandigheid zullen worden afgevuurd
in ons gezagsgebied."
Lioe Sjao-Tsji, het staatshoofd van
Peking-China, is zaterdagochtend per
vliegtuig naar Moskou vertrokken ter
bijwoning van de viering van de dag
van de revolutie.
Hoofdzaaken bijsaken voor komende dinsdag
De Westduitse troepen
die thans in Frankrijk ge
legerd zUn, hebben van het
NA.V.O.-hoofdkwartler in
Fontainebleau de wenk ge
kregen voorlopig geen kran
sen te leggen op de mili
taire begraafplaatsen waar
Duitse en Franse soldaten
hun laatste rustplaats von
den. De Duitsers, die ge
wend zijn bU buitenlandse
bezoeken de gevallenen van
de beide wereldoorlogen te
herdenken, zijn hierover
verontwaardigd en hebben
verklaard maar aan te ne
men dat de wenk op een
vergissing berust.
I De politie van Lyon In I
Frankrjjk zit met een ver
velende zaak. Een half jaar
geleden werd de Algerijnse
voetballer Mammar ben
Soclah in de Rhone ge
gooid. Men begroef hem en
een van de „daders" zit in
de gevangenis. Dinsdag is
Mammar echter in Lyon
verschenen, na een lang
verblijf buitenslands. De
gevangene is vrijgelaten,
maar wie heeft men be
graven?
I Om een stuwmeer te vor- I
men bjj de Assoeandam
moet de Soedanese regering
een gehele stad onder
water zetten en de bewoners
overbrengen naar een nieu
we plaats. Een aantal men
sen dat het daar niet mee
eens was en de bevolking
van de stad (Wadihalfa)
trachtte over te halen tot
verzet tegen de regerings
plannen, Is veroordeeld tot
zweepslagen.
I Uit protest tegen het oefe
nen van de Duitse troepen I
in Frankrijk heeft het be
stuur van de gemeente Ri-
chemont gisteren besloten
op alle gebouwen de vlag
halfstok te laten hangen. In
Abuboue hebben het com
munistische gemeentebestuur
en organisaties van oud-
strijders opgeroepen tot be
togingen op 11 november
(wapenstilstandsdag) tegen
de aanwezigheid der Duit
sers.
I Bij wijze van proef zal de
K.L.M. met ingang van
maandag op de lijn Amster
damLonden de passagiers
zelf hun plaats laten uitzoe
ken. Bij de ball op Schiphol
zal een cabine-indeling aan
wezig zijn, aan de hand
waarvan de passagiers een
keuze kunnen maken. Slaagt
de proef, dan zal deze ser
vice vermoedelijk worden
uitgebreid tot de andere lij
nen.
Toen men gisteren op de
spoorlijn tussen Maastricht
en Echt bezig was een
dwarslegger met een lasap
paraat door te branden,
ontplofte op een vrachtwa
gen een zuurstofcylinder.
Het treinverkeer werd on
middellijk stilgelegd. Tw#e
andere cylinders ^n de
vrachtwagen brandden ge
heel alt. Persoonlijke onge
lukken deden zich niet voor.
Dona Fabiola, de verloofde
van koning Boudewjjn, ls
gisteren In Madrid aangeko
men, waar zU werd verwel
komd door een groot aantal
familieleden. Het huwelijk
wordt op 15 december ge
sloten en Dona Fabiola zal
in Madrid de laatste voor
bereidingen treffen.
«I In de verhouding tussen
werknemer en werkgever Is
gisteren in Londen een be
langrijke stap voorwaarts
gedaan. Een shampoofabri
kant geeft zijn 26 werk
neemsters voortaan Iedere
middag een kwart liter bier
in plaats van thee. HU ver
werkt bier in zyn shampoo
en het was voor de meis
jes altUd al erg moeilijk daar
af te blUven.
PROF. DR. R. SCHIPPERS
Afrikaanse staten roepen
Internat, gerechtshof in
Den Haag te hulp
Ethiopië en Liberie hebben gisteren
het Internationaal gerechtshof te Den
Haag verzocht te verklaren dat Zuid-
Afrika de plicht heeft onmiddellijk de
toepassing van de apartheid in Zuid-
west-Afrika té staken. Zuid-Afrika wordt
béschijldigd van talrijke schendingen
van de overeenkomst volgens welke het
van de volkenbond het mandaat over het
gebièd kreeg.
Vertegenwoordigers van Ethiopië en
Liberië zeiden op een persconferentie
dat de kwestie aanhangig is gemaakt
overeenstemming met een resolutie
die in juni eenstemmig door de tweede
conferentie van onafhankelijke Afri
kaanse staten is aangenomen.
Over de toekomst van Zuidwest-Afri-
ka. voormalig Duits gebied, bestaat
reeds vele jaren een geschil tussen de
V.N. en Zuid-Afrika. De V.N. stellen dat
het gebied thans onder beheer der we
reldorganisatie moet komen. Zuid-Afri
ka heeft zich tegen dit standpunt ver
zet. Het stélt dat de wereldorganisatie
njet dé wettige opvolger van de volken
bond is.
LJET is dezer dagen 40 jaar ge-
leden dat dr. Abraham Kuypir
stierf en de redactie heeft mij uit
genodigd een artikel te schrijven
over de vraag, in hoeverre Kuyper
na al die jaren nog als actueel ge
voeld wordt.
Als men over die vraag gaat na
denken, ontdekt men weer hoe snel
u>ij leven en hoeveel er in 40 jaar
veranderd is. Voor Nederland stel
len die 40 jaar voor, eerst de pe
riode van 1920 tot aan de 2e we
reldoorlog, de tijd dus waarin wij
werden geteisterd door een econo
mische crisis en werkloosheid; en
daarna de periode van 1940 tot 1960,
de periode van de oorlog en uande
ons hele nationale leven omwoelen
de bezetting, van opbouw en herstel
en tegelijk de koude oorlog en van
het loslaten van de neutraliteitspo
litiek.
Voor mijn besef heeft juist in de
laatste 20 jaar de verandering zich
heel snel voltrokken. We denken niet
eens meer in de verhoudingen van
continenten. we
denken mondiaal
en we ontwaren
elk jaar duidelij
ker, dat Nederland
maar een heel klein
stukje van de grote
wereld is. Wij wor
den hoe langer hoe
meer internationaal
georiënteerd en
Kuyper had er han
den vol werk aan
duidelijk te maken,
dat hij als „christe
lijk nationaal" zei,
hij ook werkelijk
helemaal voluit na
tionaal bedoelde.
Hoe zou zo'n man
uit de vorige eeuw
na die veertig jaar
nog iets betekenen,
nog actueel zijn?
Hij werd geboren
in 1837; het lijkt
eeuwen geleden!
En die vraag heeft te m*er klem,
DE SCHRIJVER
Prof. Jr. R. Schippers is
sinds 1950 hoogleraar ann de
V.V., uoar hij aan de theologi
sche faculteit exegese cn cano
niek van het Niéuwe Testament
alsmede ethiek doceert. Hij was
voor zijn hoogleraarschap Geref.
predikant achtereenvolgens te
Wanswerd c.a., Roiterdum en
Watergraafsmeer. Prof. Schippers
beoordeelt Kuyper in dit artikel
vanuit deze tijd; hoe tijdgenoten
over „Abraham de Geweldige"
oordeelden kunt u lesen in ons
Zondagsblad, op de pagina Gees
telijk Leven.
kc van zijn zich geleidelijk voor
zijn doén terugtrekken uit het open
bare leven na het einde van zijn mi
nisterschap in 1905. Hij was geweldig
geweest in 1872, toen hij op de ver
jaardag van de verovering van Den
Briel door de Geuzen het eerste num
mer van De Standaard uitgaf; in 1878,
toen hij het Anti-revolutionaire Pro
gram van beginselen formuleerde: in
1880, toen hij de V.U. stichtte; in 1886
bij de Doleantie en in 1891, toen hij
over Het sociale vraagstuk cn dc
Christelijke religie sprak. Toen was
hij jong en in de kracht van zijn ja
ren. Toen viel er te vechten en te
organiseren. Toen was er geschiede
nis te maken. Toen was de generaal
nodig, die de marsroute aangaf en
bezielde. En natuurlijk is daarvan
iet?, zelfs veel, gebleven tot in zijn
hoge ouderdom. Maar veel meer dan
vóór 1900 speelde het zich af binnen
de engere kring van zijn geconsoli
deerde. hechtgebouwde. goed georga
niseerde aanhangersgrocp.
Ik denk dan ook aan wat professor
Scholten schreef in zijn artikel over
Kuyper in de laatste druk van de
Christelijke Encyclopedie. Scholtcn
maakt duidelijk dat
Kuyper zijn uit
gangspunt nam in
de aan God gebon
den persoonlijk
heid; en dat hij op
het terrein van de
staatkunde steunde,
niet als Groen, op
Oranje als bescher
mer van de rech
ten van de Kleyne
Luyden, maar „op
de onmetelijke
kracht van het tot
zelfbewustheid
Advertentiën
aan de grote teen
Verwijder de oorzaak van deze kwaal,
voordat koude en vorst ze verergeren.
Het koude jaargelijde is
een ware vijand van knob
bels en gezwellen aan de
grote teen. Verzorg Uw voe
ten nu, voordat de grote
kou begint. Niets is een
voudiger en doeltreffender
dan Dalèt Balsem. Dalet
Balsem dringt snél in de
huid en bereikt zodoende
de wortel van het gezwel.
Zij verjaagt de pijn en heft
de aandoening op. Neem
zelf de proef, haal van
daag nog een tube Dalet Balselm bij Uw
apotheker rif drogist.
volksdeel, georga
niseerd in kies
verenigingen, ge
schoold door zijn
journalistieke ar
beid, vooral van
De Standaard, ver
bonden in een par
tij. die haar wapen
schouw hield op de
deputatenvergadc-
„o.. BH* ju.m, rjngen, aldus de massa integrerend
omdat Kuyper een man van zijn tijd tot een organisch geheel, levend in
was en midden in zijn tijd stond. Na- hetzelfde geestelijk klimaat, van figu-
tuurlijk kan men met recht Zfggen, ren- ««wend om verantwoordelijkheid
dat hij zijn tijd in vele opzichten ver dragen en dus de constitutionele
vooruit was. Om een paar dingen aan basis te vormen van een door het
te stippen, hij was de eerste volks- het Christendom geadelde democratie,
man ten onzent. Hij wist wat orga- hoewe.l daardoor tevens in deze
nisatie was en hij hield van show. Hij
was een ras-democraèt en op de de-
putatenvergaderingen van de anti-re
volutionaire partij demonstreerde hij,
zonder luidsprekers en spandoeken,
hoe een tot zelfbewustzijn gebracht
organisatie een statisch gegeven
het leven heeft geroepen, waardoor op
den duur weer de werking van de
vrije persoonlijkheid werd beperkt".
Wanneer men die redenering volgt
Scholtens laatste suggestie gewet
volksdeel enthousiast kan worden ge- ^fdacht, rijst zelfs de vraag of or
ujL.i in Knvnprc |pvpn«wprlf »plf nipt Prn
maakt; hij demonstreerde het met een
succes, waar de moderne politieke lei
ders een punt aa.i kunnen zuigen en
zonder dat hij de beschikking had
over de moderne technische hulpmid
delen. waarmee men nu aandacht
kan richten en prikkelen. Ideeën als
de zijne over de „vrije kerk", waar
in hij tegen Constantinisme en Byzan-
tinisme vocht, zijn vandaag aan de
orde in de oecumene; Kuyper had de
saecularisatie gezien. En hetzalfdé
geldt van wat hij had te zeggen over
in Kuypers levenswerk zelf niet een
element ligt uit de organisatie ont
staat een statisch gegeven waar
door hij zijn actualiteit wel min of
meer spoedig moest verliezen.
tn elk geval kan men zeggen, dat
Kuyper in zijn eigen tijd te actueel
w$s om lang na zijn dood op dezelf
de wijze actueel te zijn als hij het
was in zijn leven vol titanische ge
vechten.
Want inderdaad, actueel is hij niet
meer. „Ons volk leest zijn geschrif-
..Onze Eredienst", over de liturgie t?n niet meer", zo merkt prof. Pol
der kerk cn over de plaats van de man °P z'in bijdrage over Kuy-
„leken" in haar midden. Maar dan 2er Jïls. ln de reeds genoem-
is er voor wie hem vandaag zou wil- d* Christelijke Encyclopedie. En men
len „brengen" het bijna tragische, er bij de dogmaticus van
dat men om deze ideeën te propagè- de Theologische Hogeschool te Kam-
ren, Kuyper maar liever thuis moét pé"' die er aan het woord is, maar
laten. In zijn beeldspraak en roman- nale"n, waarom niet; en waarom bij-
tische terminologie, in al de uitingen voorbeeld Bavinck's Dogmatiek wel
van zijn levensgevoel is hij zozeer "tenvolle gelezen blijft". Ook in zijn
een 19e-eeuwse-mens, dat hij vandaag theologie heeft Kuyper te intens ge-
bijna niet meer verkoopbaar is. Het leefd om vandaag nog mensen aan te
spreken zoals hij het destijds deed.
En toch is dit alles maar één kant
van de raak. Want het is duidelijk,
dat, al is Nederland dan in ons
was 60, 70 jaar geleden zijn kracht,
dat hij met zijn denkbeelden over de
Reformatie der kerk, de vernieuwing
der wetenschapsbeoefening, de socia
le gerechtigheid enz., een man van
zijn tijd was, midden in zijn tijd
stond, tot en met gébonden aan het
cultuurpatroon van zijn tijd. Maar
wat in zijn eigen tijd zijn typische
kracht was, is tegelijkertijd een stuk
zwakheid met betrekking tot zijn ac
tualiteit in ons heden.
kleiner land" in het wereldgeheel dan
in de vorige eeuw, de huidige vor
men van ons nationale leven niet best
denkbaar zijn zonder Kuyper. „Door
zijn staatkunde op godsdienstige
grondslag, aldus Scholten, dwong Kuv-
per ook de andere partijen zich sterk
Soms vraag ik mij zelfs af. of Kuy- op hun beginsel te bezinnen, tenge-
;r dat zelf niet gevoeld heeft en of y.°l*e
II
1
van plfn
een (yMwry) produkt
438) De moderne mens kent de
?mber alleen nog uit exotische ver
heien, waarin harems, reukwater en
pasha's een belangrijke rol spelen.
Eén Canadese pelsjager of de mon
teur van een baggermolen kunnen
we nu eenmaal moeilUk met amber
in verband brengen. Waarmee we
maar willen seggen. dat het gebruik
van amber uitsluitend moet worden
gezocht in kringen die zich met ver-
fijnde luxe hebben omgeven.
Laten we echter beginnen met een
misverstand uit de weg te ruimen.
De amber, die in de oudheid werd
gebruikt, was waarschUnlUk een wel
riekende balsem, afkomstig van de
harsen van een boom die ook het zgn.
lUke reinheid was in die dagen een
weinig beoefende deugd, betgeen ook
in de hoogste kringen duldelUk aan
de reukorganen werd geopenbaard.
Hoewel bet verspreidingsgebied
van de amber zeer ruim Is, zUn grote
vondsten toch betrekkelijk zeldzakm.
Dientengevolge is de prijs altijd nog
enige duizenden guldens per kilo.
Worden er ergens ter wereld hoe
veelheden van enige betekenis gevon
den, dan kan de prijs plotseling tot
op 1/5 dalen. Dit wss bijvoorbeeld
een twintigtal Jaren geleden het ge
val, toen 150 kilo amber aan de kust
van Californië aanspoelde, waardoor
de prUs van dit produkt plotseling In
Jf I*.
elkaar plofte, zéér tot teleurstelling
amberhout levert. Maar tegenwoordig van de gelukkige vinden, die zich lg
verstaat men onder amber een pro-
dnkt, dat ln de inge
wanden van de pot
vis wordt aangetrof
fen. Omdat deze
walvisachtige zoog
dieren In bijna alle
zeeën voorkomen,
kan amber bijna
overal gevonden
worden, behalve in
de Poolzetën. De
meeste amber komt echter uit de
streken rond de Indische Oceaan, de
Csreïbische Zee en de Stille Oceaan.
Van oudsher behoort de amber tot
de klassieke wondermiddelen, maar
wegens de kostbaarheid werd *U hier
te lande alleen in de hoogste kringen
gebruikt, voornamelijk als voorbe
hoedmiddel tegen pest en andere
ziekten en zij gold als een voortref
felijk geneesmiddel tegen nerveuze
aandoeningen. Tot In de 18de eeuw
werden door de adellUkc dames en
heren stukjes amber meegedragen In
fijn a-jour bewerkte gouden of sil-
veren doosjes, waarbij de fijne amber
lucht niet weinig zal hebben bUge-
dr?gen het verkeer In dit gezelschap
dragelijk te doen zijn. Want llchame-
één klap miljonair waanden. De
amber-markt, die In
Boston Is geconcen
treerd en de reuk-
stoffenindustrie als
belangrijkste klant
heeft, kan derge
lijk* grote boeveel
heden nu eenmaal
niet verwerken en
de vinders doen dus
goed uitsluitend
kleine hoeveelheden aan te bieden.
Merkwaardig moet het heten, dat
men nor niet precies weet wat amber
nu eigeniyk is. Sommige onderzoe
kers menen, dat deze stof uit gal van
potvissen afkomstig is, doch anderen
menen, dat zij op dezelfde wUze ont
staat als de. ook ons niet onbekende,
gal- en nierstenen, ln belde gevallen
is het dan toch het produkt van een
ziekte- of aandoeningsverachijnael
van de potvis, waarvoor de mens
gsarne een hoop geld neertelt.
Deze zieke potvissen brengen ons
In herinnering, dat vele zieke dieren
in staat zijn hun eigen geneesmidde
len op te sporen.
Daarover een volgende keer.
waarvan het Nederlandse poli
tieke leven een standvastigheid heeft
vérkregen, die zelfs door de bezet
ting niet is vernietigd". Dat 40 jaar
na Kuypers sterven de bijzondere uni
versiteiten een plaats hebben, zoals
zij di{ kregen in onze wetgeving, is
eveneens een bewijs van zijn actua-
litéit. Het protestantse theologische
bedrijf in ons lanJ, zoals het reilt cn
zëilt, kan nog steeds niet om Kuyper
hpen. Telkens valt nog weer op de
meest onverwachte ogenblikken zijn
naam.
Gaan we dus de slotsom opmaken,
dan is enerzijds te zeggen dat Kuy
per. doordat hij zelf en in zijn eigen
tijd geschiedenis maakte, een stuk
van zijn actualiteit wel moest verlie
zen, zodra hij zelf niet meer het roer
in handen had. Maar anderzijds, dat
hij dermate slaagde in het geschie
denis maken, dat nie't alleen erfstuk
ken als de christelijke confessionele
partijen, onze christelijke dagblad
pers, de gereformeerde kerken in Ne
derland en de Vrije Universiteit, naar
mate zij zelf actueel kunnen zijn. bij
dragen tot het nog steeds actueel
zijn van Kuyper. maar dat ook iets
van zijn geest nog rondwaart in het
totaal bestel van ons nationale leven.
Maar dit mag ons laatste woord in
dit verband toch niet zijn.
Kuyper is dood; Kuyper is al 40
jaar dood.
En God alleen weet, waarom Hij
de dood, de laatste vijand, nog niet
teniet heeft gedaan. Maar zolang God
laa* sterven, laat Hij ook geboren
worden. Dat wil zeggen. Hij roept
weer andere, nieuwe mensen tot nieu
we taken in nieuwe tijden, opdat de
zgak in beweging blijft, naar de komst
van Zijn Koninkrijk toe Intussen
komt het Kuypers toe. dat bij het
aanvaarden van de nieuwe taken in
ons land zijn naaste geestverwanten
hem zo kritisch cn zelfstandig als
betamelijk is blijven volgen.
(Advertentie)
JUNKERRUH
CENTRIFUGES
vanaf I 198.-
CJi) 'tvva','e,'s
begrip
