Griekenland weer een koninkrijk?
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
DE WERELD
25 JAAR
GELEDEN
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1960
door
G. PUCHINGER
„Ik kan niet anders doen dan gij allen: afwachten: Tegenover het vraagteken dat ons
voortdurend in spanning houdt, is maar één redelijke houding mogelijk: geduld hebben."
Koning Ggorge IL Londen, 193S.
Jh uect hrel goed. dat men mij verwijt, dat ik niet als een held optreed.
Men zou willen, dat ik plotseling in Griekenland opdook, en mij bij verrassing
i an de troon meester maakte. Dat zal ik niet doen. Dat zou van mijn kant niet
getuigen van ernst, en het zou ook niet verstandig zijn. Ik handel bij voorkeur
serieus en verstandig, dat weet U wel!"
Koning George II. Londen, 1935.
HET koningschap beoog» vastheid te schenken aan een volk, temidden van de wisselvallig
heden van de elkaar bestrijdende politici. Maar o wanneer het koningschap zelve strijdpunt
word» van twistende volksgroepen O wanneer een koningshuis tot tragische speelbal wordt van
politieke lotgevallen I Wellicht is geen vorst méér het symbool geweest van deze tragische om
standigheden, dan koning George II van Griekenland (1890—1947). Herhaaldelijk moest hij uit
zijn land vluchten, in 1917, in 1923 en in 1941. Doch driemaal ook keerde hij weer: in 1920, in 1935
en in 1946 steeds onder andere omstandigheden.
Zijn leven was in dezen een ver
volg van de vele twisten die wer
den uitgestreden onder zijn vader.
Koning Constantijn (1888I923i,
die tweemaal koning van Grie
kenland was <1913—1917; 1920—
1922). Toch heeft koning Constan
tijn het merkwaardige voorrecht
genoten dat al zijn zonen de Griek
se troon bestegen hebben: Alexan
der van 1917 tot 1920; George
van 1922 tot 1923 en van 1935 int
1947. ten slotte in 1947 de jongste
zoon Paal, die nu nog koning van
Griekenland is.
Het is nu vijfentwintig jaar ge
leden dat Griekenland nauwelijks
oog had voor het spannende we
reldgebeuren en het daaraan ver
bonden dreigend oorlogsgevaar:
tn Griekenland streed men in het
jaar 1935 slechts over de vraag,
of Griekenland een republiek zou
blijven dan wel weer een konink
rijk zou worden.
Deens vorstenhuis
De tragedie van Koning George
II reikte tot ver in de vorige
eeuw.
Na een periode van anarchie,
voigend op de moord op de grote
Griekse staatsman Johannes Ca-
podlstrtas op 27 september 1331.
koos Griekenland in 1832 Otto
v»n Beieren .1815—1867) tot
koning. Zijn dertigjarige regeer
periode was niet gelukkig men
dwóng hem een grondwet uit te
vaardigen, nadat hij eerst tot 1843
als absoluut monarch was opge
treden. Hij wist noch de finan
ciën noch de binnenlandse rust
noch het aanzien jegens het bui
tenland in Griekenland veilig te
stellen. In oktober 1862 werd hij.
met zijn vrouw, Amelia van Ol
denburg. verjaagd, waaraan te
vens medewerkte dat hun huwe
lijk kinderloos was gebleven
Een jaar later werd Prins
George van Denemarken, zoon
van koning Christiaan van De
nemarken. en zwager van de
latere koning Edward VII .an
Engeland, op 17-jange leeftijd
naar Griekenland geroepen, di
rect meerderjarig verklaard en tot
koning van Griekenland uitgeroe
pen
Hij regeerde lang. onder wissel
vallige omstandigheden, tot hij op
18 maart 1913 te Saloniki ver
moord werd.
Daarop besteeg zijn oudste zoon
Constantijn de troon, die gehuwd
was met Sophia Dorothea van
Pruisen, de zuster van keizer Wil
helm II. waardoor Constantijn tij
dens de Eerste Wereldoorlog voor
pro-Duits werd aangezien In
derdaad was de koning onder de
indruk van de aanvankelijke Duit
se successen, maar hij wilde
Griekenland bu'ten de oorlog
houden Dit bracht hem in scherp
conflict met de machtige staats
man Ven!telos, die de overwin
ning van Frankrijk en Engeland
voorzag.
De geschiedenis van Constan-
tljns eerste regeerperiode vormt
een hoofdstuk op zich zelf. miar
in dit verband Is het voldoende te
citeren wat hij zijn zonen George.
Alexander en Paul gedurig voor
ogen hield: ,,De waarheid zeg-
gen. tegenover alles en iedereen,
welke gevaren dat ook met zich
meebrengt, dat I* het eigendom
van de mensen met een fiere ziel.
De wssrheld. dat is het moois Ir
bezit van menschen met een edel
hart."
Het was een woord, waaruit
een waarheidslievende natuur
spreekt, maar het kan moeilijk
de levensspreuk van een modern
vorst genoemd worden, die weinig
macht heeft en veel zwijgend vei -
dragen moet!
De koning kon inmiddels hoop
koesteren: hij had drie zonen
Doch hun liefhebberijen schenen
Koning Alexander
Maar Griekenland bleef niet zon
der koning' Alexander, de twee
de zoon van Constantijn. werd tot
koning uitgeroepen en onder zijn
bewind kwam Griekenland de oor
log door Op 10 augustus 1920 kon
Griekenland te Sèvres een gunsti
ge vrede sluiten, waarbij het ge-
oiedsvcrmecrdering ontving in
Thracië en Smyrna
Op 19 november 1919 huwde de
jonge Alexander echter met As-
pasia Manos, de dochter van een
Griekse overste en voormalige
stalmeester van koning Constan
tijn Dit gaf nieuwe moeilijkhe
den. want wel werd het huwelijk
kerkelijk bevestigd, maar Venize-
los dwong de morganatische echt
genote reeds in het voorjaar 1920
Griekenland te verlaten
Nog dat zelfde jaar. op 4 okto
ber wandelde de eenzame, jonge
koning Alexander in de paleistui
nen van zijn slot Tatoi. toen zijn
honden aangevallen werden cjoor
een uit de bomen springende aap.
De koning kwam tussen beide
maar werd eveneens door de aap
aangevallen. De beet van de aap
was dodelijk: op 25 oktober 1920
.«nerf de 27-jarige koning aan
bloedvergiftiging
Opnieuw beleefde Griekenland
een koningscrisis. De op 25 maart
1921 geboren dochter, zou later
gewettigd worden, maar kon uiter
aard in 1920 geen factor zijn bij
de strijd over de troonsopvolging
die thans ui'brak.
Venizelos was vast besloten
Constantijn en zijn zoon George
in ballingschap te laten, en bood
de eveneens m Zwitserland vertoe
vende jongste koningszoon prins
Paul het koningschap nan. Maar
deze weigerde beslist, opmerkende
dat noch zijn vader Constantijn
noch zijn oudere broer George
George van Griekenland
een incognito bezoek aan
Londen.
Constantijn afstand van de troon
doen ten gunste van zijn zoon. die
als George II tot koning van Grie
kenland werd uitgeroepen. De
afgezette koning scheepte zich op
I oktober 1922 in naar Palermo,
waar hij enige maanden later, op
II januari 1923 stierf.
Maar Griekenland bleef, onder
de diepe indruk van de geleden
nederlaag tegen Turkije, een hek
senketel' De leidende staatslieden
Zaïmis en Politis zochten zonde
bokken. en lieten tot grote veront
waardiging van Engeland, zes
vroegere ministers en generaals
standrechtelijk doodschieten. En
geland verbrak met Griekenland
de diplomatieke betrekkingen, en
George II kon niet anders dan
zijn ministers ontslaan. Maar
daarmee was ook de positie van
dc nieuwe koning algeheel ver
zwakt. Hij slaagde er zelfs niet in
het stoffelijk overschot van zijn
vader in Griekenland te laten bij
zetten. Nieuwe onlusten braken uit.
cn onder de dictator Pangalos
had dc koning niet de minste in
vloed meer! De conflicten tussen
hem en Pangalos werden zo he
vig dat deze laatste van de ko
ning eiste, dat hij het land verliet,
om opnieuw een referendum over
de koningsvraag te doen plaats
vinden. Op 18 december 1923 ver
liet George II wederom zijn va
derland admiraal Konduriotis
werd tot regent verheven, en on
der invloed van Venizelos viel in
april 1924 per referendum een
nieuwe beslissing: 758.742 Grie
ken brachten hun stem uit tégen
George II. slechts 325.322 stem
men betuigden hun sympathie
met George II Admiraal Kondu
riotis werd tot voorlopige presi
dent van de nieuwe republiek uit
geroepen.
- Koning George II protesteerde
niet op ambities te wijzen, die de ooit afstand hadden gedaan van vanuit Bukarest tegen zijn ..afzet-
Zijn onrustig leven, vol wissel- dat de Griekse minister van bui-
valligheden, veroorzaakte dat hij tenlandse zaken Maximos te Bu-
een critische geest werd, die zich |HHÉ 1
vaak overgaf aan wijsgerige be
spiegelingen, en een vijand was
van de spontaniëteit. Over de
Staat kon hij opmerken ,,De
Staatswagen verschilt niet van an
dere wagens. Om er ver mee te
komen, moet men er geregeld, en
zonder rnkken. aan trekken. Op
hol slaan, voert naar de afgrond."
Wellicht was hij' mede daarom
een hater van de grote vijand van
zijn huis. Venizelos. die immer
door middel van staatsgrepen zijn
doel bereikte ..Die man is zonder
enige moraal, llij is de sleehte
genius van ons huis. Hij is bezig
ons zwart te maken. Hoe kan
die man dan aanspraak maken op
mijn achting?"
Die neiging tot beschouwelijk
heid. betoonde hij ook tijdens zijn
jarenlange ballingschap, die hij
grotendeels in Londen door
bracht.
Groot vriend van de Engelse
Koninklijke familie, die graag
met hem converseerde, woonde
hij toch heel eenvoudig in een be
scheiden Londens hotel in Dover-
street. Geregeld wandelde hij door
de uitgestrekte parken van Lon
den. en op de banken van Hyde-
park leerde hij de gewone burge
rij kennen, door met ze te com
verseren. Daarover merkte hij
eens op ..De straat is dc beste
school voor een koning. Om te
kunnen regeren over een volk.
nioet men het kennen. En men
leert de mensen niet kennen, ais
ze weten dat zc bestudeerd Mor
den".
Toch ondervond hij. ondanks
zijn flegmatische aanleg, de bit
terheid van de ballingschap, wel
ke beker hij tot de bodem moest
ledigen. Reeds in 1928 merkte hij
in Parijs op:. ..Ik heb nu alles
ondervonden dat denkbaar is. Het
Is nu zover met mij gekomen,
dal Hollywood mij aanbiedingen
heeft gedaan".
De koning was arm geworden
Daarbij Mas zijn huwelijk met
de Roemeense prinses Elisabeth,
zuster van koning Carol van Roe
menië. niet alleen kinderloos ge
bleven. maar algeheel mislukt.
Van het huwelijk, eens uit zuive
re liefde gesloten vond in 1935,
juist toen zijn kansen op de
Griekse troon stijgende waren,
de definitieve scheiding plaats.
De koning in ballingschap wist.
dat dit feit zijn kansen op de troon
deed dalen, ook al was zijn vrouw
nimmer geliefd geweest in Grie
kenland.
Maar in al deze tegenslagen
bleef hij de rust betonen, die hij
altijd bezeten had. Hij wenste af
te wachten, hij wilde geen staats
grepen, hij weigerde zich in énig
avontuur te storten!
vader in hen wenste aan te wak
keren: George had alechts inte
resse voor boeken lezen; Alexan
der minde de techniek en bestu
deerde de motoren: Paul wierp
zich met hart en ziel op de archi
tectuur Koning Constantijn sprak
eens teleurgesteld ..Ik heb drie
zoons, eén dromer, eén mecani
cien en één metselaar! WIc moet
Ik nemen om er een generaal van
te maken*"
Inmiddels spitste zich tijdens de
oorlog het conflict met Venizelos
toe'
Koning en staatsman waren bei
den even autoritair In houding,
beiden even beslist in hun politie
ke inzichten. In 1917 volbracht Ve
nizelos één van zijn staatsgrepen
de koning werd verjaagd en Grie
kenland wierp zich in de Wereld
oorlog ten strijde, aan de zijde
van Frankrijk en Engeland.
Kroonprins George had zich
nimmer met de politiek ingela
ten. maar hij weigerde Venizelos
ie gehoorzamen, en zo moest ook
hij zijn vader in ballingschap
naar Zwitserland volgen Bij zl.ln
vertrek sprak de kroonprins ..Zelf
In alle «elligheid naar Zwitser
land vertrekken, en sijn vrienden
achterlaten, tn handen van op-
hun rechten.
Admiraal Konduriotis werd voor-
'opig tot regent van Griekenland
uitgeroepen, en inmiddels zou de
natie zich uitspreken over wat ge
beuren moest. De parlementsver
kiezingen brachten Venizelos ech-
•er een vernietigende nederlaag.
Hij moest naar het buitenland
vluchten en in afwachting van
een referendum over de konings
vraag, werd aan de weduwe van
koning George I. koningin-wedu
we Olga een Russische, het re-
gentschap opgedragen.
Op 5 december 1920 vond het
referendum plaats Koning Con-
statijn krreg 999 954 stemmen en
slechts 10.383 Grieken spraken
zich tegen zijn terugkeer uit. Op
11 december verzocht de Griekse
minister-pi esidenl Rhallys koning
Constantijn terug te keren naar
zijn vaderland Op 19 december
vond zijn triomfantelijke intocht
plaats, met aan siin zijde de eens
verjaagde kroonprins George.
Een nieuwe oorlog, thans togen
de Turken, had tot gevolg, dat
Constantijn slechts twee jaar re
geerde Na een vernietigende ne
derlaag tegen dc Turken volbracht
thans generaal Plasllras een staat
ting" cn verklaarde dat hij er niet
aan dicht afstand van zijn rech
ten te doen Duidelijk was. dat hij
na deze nieuwe tegenslagen nieu
we kansen zou afwachten.
Koning in ballingschap
Koningen in ballingschap leert
men vaak beter kennen dan ko
ningen op de troon!
Wie was de Griekse monarch
die in het jaar 1935 reeds meer
dan tien jaar in ballingschap te
Londen vertoefde?
In ieder geval een vorst die veel
had nagedacht over het koning
schap!
Reizen, lezen cn kunstbeoefe
ning waren zijn eigenlijk passies'
Het verschafte hem tevens het
materiaal om tijdens zijn balling
schap na te denken over de taak
van koningen.
Hij bezocht reeds jong vrijwel
Rumoerig Griekenland
Maar zo rustig de koning zijn
kansen afwachtte, zo onrustig
werd in Griekenland zijn terug
komst langzaam maar zeker voor
bereid!
In maart 1935 had Venizelos
opnieuw een staatsgreep trach
ten te volvoeren. De achtergrond
van deze daad was de angst van
Venizelos. dat de Griekse rege
ring de republiek zou prijs geven.
De staatsgreep werd. met na
me door de vastbeslotenheid van
generaal Kondylis. de minister
van oorlog, neergeslagen
Openlijk bleef Venizelos vanuit
het buitenland zijn aanklacht her
halen. en de Griekse politici had
den daartegen eigenlijk weinig te
zeggen, want in hun hart waren ze
steeds minder de republiek toe
gedaan.
Tsaldaris was minister-presi
dent. maar steeds meer bleek
Kondylis de man die het bewind
bepaalde, en men vermoedde dat
hij bereid was de monarchie te
herstellen.
In april 1935 verklaarde de gene
raal en politicus Metaxas (1871
1941). een der voornaamste partij
leiders. zich plots vóór herstel
van het koningschap. Zijn ..Par
tij van de Vrije mening" zou
voortaan de Monarchistische
Unie" heten, en als embleem het
Koningskruis voeren.
De voorzichtige George II sprak
vanuit Londen direct het herstel
van de monarchie tegen, om te
voorkomen dat er ontijdig nieuwe
Griekenland
zouden uitbreken. Wel verklaarde
politieke onlusten
hij zich bereid terug te keren,
als het Griekse volk zulks wens
te! Generaal Kondylis verklaarde
dat hij de monarchistische ac
tie van generaal Metaxas betreur
de. maar ook hij verklaarde dat
de koning diende terug te keren,
als het Griekse volk zulks wens
te!
Inmiddels verklaarde het Griek
se kabinet dat het Griekse volk
zich zou hebben uit te spreken
bij referendum over het vraag
stuk republiek of monarchie. Dit
gaf overal in den lande een strijd
over de vraag, wannéér en onder
welk kabinet zulk een referendum
zou plaats vinden.
Inmiddels veroordeelde het ka-
binet-Tsaldaris Venizelos en zijn
aanhanger Piastiras bij verstek
alle hoofdsteden van Europa, liep ter dood; hun bezittingen werden
aan diverse universiteiten colleges,
bezag waar hij kwam de musea
cn las de onvergankelijke Latijn
se klassieken Als jongen schreef
hij liefdesgedichten Als adelborst
diende hij gedurende de Eerste
greep op 27 september 1922 moest Wereldoorlog op de vloot.
verbeurd verklaard; de zoon
van Venizelos werd tot vijftien
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
De koning drong vanuit Londen
aan op gratie, want hij wens
te' doodvonnissen te voorkomen.
Midden mei 1935 werd bekend
karest een lang gesprek had ge
had met de verbannen koning Er
bestond, begreep men. dus offi
cieel contact tussen koning Geor
ge en het Griekse kabinet!
Inmiddels polste het Griekse
kabinet diverse Europese regerin
gen over een eventuele terugkeer
van George II op de Griekse troon.
Op zaterdag 19 mei veroordeel
de minister-president Tsaldaris in
een rede te Patras ..de misdadi
ge opstand van Venizelos"
wees op de mildheid van het ka
binet jegens de opstandelingen.
Het was duidelijk dat het Griek
se kabinet zich bleef verzetten te
gen iédere invloed van de oude
vijand van het koningshuis.
Nóg waren openbare betogin
gen voor het Griekse koningshuis
verboden. Tsaldaris stelde echter
opnieuw een referendum in het
vooruitzicht, en verklaarde. dat
het kabinet algeheel neutraal zou
blijven, hetgeen betekende dat het
niet langer bereid was de repu
bliek te verdedigen. Als om de
schijn te redden van neutraliteit,
verbood het kabinet de vervaar
diging en openbare tentoonstelling
van toto's van de koning.
Begin juni 1935 verklaarde Kon
dylis dat zeker 75 pet. vóór de ko
ning diende te stemmen, wilde
zijn troonsbestijging verzekerd
zijn. In feite was dit de beste aan
moediging voor de monarchisten.
Midden juli vond een ernstige
interne crisis plaats in het Griek
se kabinet. Heel Griekenland be
greep. dat de koningsvraag hier
van de oorzaak was Desondanks
trad het kabinet niet af.
Begin augustus 1935 vonden ern
stige onlusten plaats op Kreta, die
echter spoedig door Kondylis be
dwongen werden. Tegelijkertijd
maakte Venizelos vanuit Parijs,
waar hij vertoefde, bekend, zeker
tc weten, dat bij een referendum
75 pet. vóór dc republiek zou
stemmen.
Zo langzamerhand ontstond cr
een stemming in de Griekse poli-
l.eke kringen die beslist anti-repu
blikeins was. Alleen de oude
staatspresident Zaïmis Mas wér
kelijk neutraal.
De koning te Londen bleef pas
sief. doch drong er op aan, dat het
icferendum spoedig plaats zou vin
den. want nog steeds was de da
tum van het referendum niet be
paald!
Begin september 1935 deed Kon
dylis eindelijk in het openbaar zijn
keuze Op 8 september verklaar
de hij publiek: ..Het Griekse volk
heeft genoeg van het republikein
se régime!"
Tsaldaris deelde openlijk mede
dat in oktober de verkiezingen
zouden plaats vinden, en dat ook
hij waarschijnlijk vóór de mo
narchie zou stemmen.
Inmiddels ontpopte Kondylis zich
als leidei van de monarchistische
officieren. Dit alles had ten ge
volge dat de staatspresident Zaï
mis. die de grondwet niet wens
te te schenden, dreigde te zullen
aftreden.
It welk een moeilijke positie
verkeerden de Griekse politici in
deze overgangsfase!
Tsaldaris had in zijn hart reeds
vóór de monarchie gekozen, maar
ook hij had de grondwet bezwo
ren, en deze grondwet was nog
steeds republikeins. Kondylis, de
voornaamste man van het Griek
se kabinet, was eens vurig repu
blikein, maar was inmiddels over
tuigd royalist geworden.
Daarbij vreesde men een plot
selinge terugkeer van Venizelos,
en dit zou ongetwijfeld een nieu-
we burgeroorlog ten gevolge heb
ben!
Op zondag 29 september vonden
relletjes plaats te Saloniki. waar
bij royalisten en republikeinen
slaags raakten.
Op donderdag 10 oktober kwam
de Nationale Vergadering bij
een. om zich over het moeilijke
vraagstuk van de staatsvorm de
finitief te beraden.
Die bijeenkomst zou het kabi-
net-Tsaldaris niet overleven!
Tsaldaris werd ten val gebracht
en Kondylis vormde een nieuw
kabinet. Hij leidde zijn kabinet
in met de woorden: ,.De regering
die Ik gevormd heb. zal zorgen
voor de volksstemming. Het re
publikeins régime zal hedenavond
reeds door het parlement worden
opgeheven."
Deze verklaring vertolkte alles
wat in Griekenland bekend moest
zijn. want ook in Griekenland
wordt alles b(j een stemming be
paald door het kabinet dat de lei
ding heeft bij de uitgeschreven
verkiezingen!
Die zelfde dag nam het Griek
se parlement vier belangrijke be
sluiten:
1. De republiek werd officieel
opgeheven
2. Dc monarchistische constitu
tie vgn 1911 werd weer van
kracht verklaard.
3. Op 3 november 1935 zou ein
delijk het referendum over de
vraag republiek of koningschap
plaats vinden.
4. Generaal Kondylis werd be
noemd tot koninklijk regent.
Men kan moeilijk zeggen, dat
parlement en kabinet zich nog
langer neutraal hielden!!
Griekenland stevende sinds die
dag met volle zeilen aan op de te
rugkomst van de nog altijd in Lon
den vertoevende, rustig de gebeur
tenissen afwachtende koning Ge
orge 11.
Kennedy ingelopen op Nixon - Wederzijdse aanvallen feller-Niet
gepubliceerde rapporten - Invloed van welbespraaktheid en voort
varendheid - De godsdienstkwestie
DE
\E gebeurtenissen van de af- met de politieke opvattingen den door Kennedy en tot de me-
gelopen Meek hebben nog van Nixon. Hij legde vooral de ning overhellen, dat de huidige
geen duidelijke aanwijzing ge- nadruk op het verlies van pres- internationale situatie vraagt om
geven met betrekking tot dc te tige. dat de Verenigde Staten in een iets andere politiek, om
verwachten uitslag van de pre- de afgelopen jaren in de wereld nieuwe denkbeelden en om
sidentsverkiezlngen, die volgen- hebben geleden en maakte daar- mensen, die niet met handen en
de week in de Verenigde Sta- bij gebruik van inlichtingen, die voeten zijn gebonden aan beslui
ten zullen m-orden gehouden. De de Amerikaanse voorlichtings- ten, die in de afgelopen acht ja-
opinie-onderzoekers zijn bijzon- dienst onlangs heeft verzameld ren werden genomen,. Vooral
der voorzichtig cn Magen zich met betrekking tot de houding, onder de jeugdige kiezers schijnt
niet aan voorspellingen. Zij ge- die men iin andere landen ten men enthousiast over het optre-
ven beide kandidaten evenveel opzichte van de Verenigde Sta- den van Kennedy te zijn en niet
kans, omdat zij de invloed van ten aanneemt. In een van deze alleen onder hen- over het al
twee zeer belangrijke elemcn- rapporten wordt volgens de De- gemeen blijkt hij over meer po
ten. de persoonlijkheid van Ken- moer aten gezegd, dat m ver- pulariteit te beschikken dan.
nedy en Nixon en de gods- schillende landen de mening Nixon En al is het niet help
ihenstkwestle, h,el moeilijk heeft post gevat, als zou dl mïal iulst de oonulaHteit van
kunnen beoordelen. Wat Kenne- Sowjetunie de leidende militaire een kandidaat te beoordelen naar
dy aangaat, deze blijkt naar al- macht in de wereld zijn en de de mate van het enthousfasme
gemeen wordt aangenomen zijn Verenigde Staten niet meer in dat hem ten deg, valt on ^r'
positie in de afgelopen weken staat zouden zijn, de bestaande kiezingsbiieenkomsten het is
belangrijk te hebben verbeterd, achterstand in te halen. Een an- Slrï tS b"jCaar wel dit
Toen de verk.eztngscampagne der maakt melding van presti- Kennedv zeker n!et muiter' ner
d*
Meerderheid
Vooral door de televlsie-dcbat-
lussi-.. ur u rapport geeft de in vei
ïeE y seldcnde opvatting w
bekendheid gekregen.
heeft hij zich ook doen kennen de Sowjetunie
als een slarvsardiz debater
dat Kennedy heeft veel dingen
ook wat dc ruimtevaart betreft mc®:. vertegenwoordigt een
a's een slagvaardig
die lijn tegenstander voor gro- heeR/
te problemen wist te plaatsen.
Het feit, dat Nixon het vijfde
debat slechts wilde becerken
tot de kwestie Cuba duldt er
op. dat hij niet opnieuw gevaar
blijvende Partij die bekend staat als r
Derde crisis
Tegenaanval
voorsprong op de Verenigde Sta- derheidspartij. Dat blijkt vooral
bij verkiezingen voor de Senaat
en het Huls van Afgevaardigden
en op het niveau van de ver
schillende staten. Dit houdt niet
-Kennedy bracht deze rappor- S^raUs^^^rUj^^ook^aute6"
wilde lopen, als het Mare met ten in verband met dc bcwcr.n- matisch de presidentsverkiezin-
de rug tegen dc muur geplaatst gen van Nixon, dat het prestige „cn moe, „.J™,-,, '_nt ri,ar
worden' d* Verenigde Staten nog g", de kiSirs aSdere eï
rooit zo groot is geweest als JV_.
thans en knoopte hier de opmer
king aan vast. dat de vice-presi-
dent blijkbaar slecht ingelicht
®fg£Iopaen was. Uit het feit. dat het Amen-
week Nixon gedwongen zijn de- j^anse ministerie van buiten- voorts het feit h->» h w
fensieve houding te laten varen iandoe zaken 3e raonorten met voo.r.'s net feit. dat hij de op-
cn lot dc tegenaanval over te voor oubücatie héX vr.ïsegi wS'L'e£S ""««nwoordigt,
gaan. Nucon had lot voor kort ™°r maikt Kennidv voïdi Jn hebb?" "eds geschetst, wei-
getracht. zich met met de poli- J£"T"ÈXhower e ™°e?<')Wm<<en een dergelijke
nek van pres,dent Eisenhower af wLrtif id^oïT hrtjESJ" ?°;"le bled' en tot welke moel'
te vereenzelvigen. Voordat de Sek "rborgen S!Sdt sL,uat,es ka" Als
nationale conventie van de Re- en hef od déze whize tracht w!is 5e»"ed» werkelijk in slaagt,
publikeinse partij werd gehou- bVk°J JffAÏÏ'1" zoals N,Son dc ">eetderhe,d van de Amerika-
den. had Nikon zich reeds in be- ,e maken bct zbal! N,lx°"
paalde opzichten van de presi
dent gedistancieerd om de lei
ding van de partij geheel ach
ter zich te kunnen krijgen En
aan de vooravond van de con
ventie verwijderde hij zich nog
verder van de politieke öpvat-
reweost -tU J uc K'czers anaerc en
,i-r de onmer- J Persoonlijke n.aalslavcn
aan, dan zij gewoonlijk doen.
Een punt. dat in het voordeel
van Kennedy kan werken is
voorts het feit. dat hij de op-
beslpot Nixon rechtstreekser te
zullen steunen, dan hij totdus-
ver gedaan had.
Persoonlijk
ie manen aai nei zoais mxon
telkens beweert - het nog nooit Witte H.,f« ÏTn «h
zo goed heeft gehad als onder moet wanfif^ j £eest
het bewind van Eisenhower. kai] er
oijna niet aan worden getwij-
Bovendien probeerde Kennedy hij volgende week als
het te doen voorkomen, alsof de de buS komt
uetrCRlgdhlfktaitCn ahVldV0,ï Vd" probleem' datd"oteop1Sde°faa"te
tingen van de president, door hel Republikeinse beleid van de dag voor de verkiezingen voor
een akkoord te sluiten met Nel- afgelopen jaren voor de derde beide partijen een grote ver-
son Rockefeller, de gouverneur maal voor een ernstige econo- raising zal blijven, nl. de gods
van New York. die tot dan toe mische crisis staan. dienstkwestie.
oppositie tegen de kandidatuur
van Nixon had gevoerd en deze Het is voor Nixon en - Eisen- l
ook op de conventie wilde be- hower niet gemakkelijk, hierop VJOOSOICnSi
twisten. het iuiste antwoord te vinden.
Door de felle aanvallen van De internationale situatie ziét er Kennedy is zoals men weet
Kennedy zowel op N'xon zelf en. inderdaad verre van rooskleurig rooms-katholiek en de Verenigde
diens politieke opvattingen en uit. Het incident met do U-2 Staten hebben nog, nooit een
op president Eisenhower en heeft inderdaad tot prestigever- rooms-katholieke president ge-
diens beleid in de afgelopen jies voor de Verenigde Staten had- In 1928 heeft Al Smith ge
acht jaren. veerden de president geleid. De wijze, waarop het probeerd, de weg naar het Witte
cn de vice-president langzaam werd behandeld, getuigt inder- Huis in te slaan, maar het
maar zeker weer naar elkaar daad niet van een doortastend niocht hem niet gelukken. Op
toegedreven Nixon zag zich beleid. Voorts kan men inder- het ogenblik ziet het er niet
zoals gezen gedwnneen. znn daad van mening verschillen naar uit. dat de tegenkanting
gehele taktiek te wijzigen en 0ver het antwoord op de vraag, onder de protestanten tegen de
ook Eisenhower moest uit een 0f een derdc wereldoorlog moet kandidatuur van Kennedy zo
,fo^aa-,8aan .poen:..t°fn worden geriskeerd voor het be- groot zal zijn, dat de overwin-
rJ-c n.,ej-P°'Y'oke houd van twee eilandengroepen ning hem nog net uit de handen
fn Veremede Staten dicht bij de Chinese kust en zal glippen. Maar we zeiden
hc.ï" Nif,° da ontwikkelingen op Cuba bet at -- er valt bijzonder wei.
evenmin een zaak, die bijdraagt nig te zeggen over de houding
tot verhoging van het prestige d'e de protestantse kiezers over
van de Verenigde Staten Maar enkele dagen bij de stembus zul-
Kennedy heeft thans makkelijk aannemen
praten Hij kar. van deze m:n- Vele factoren spelen een rol en
der prettige dingen gebruik ma- veel blijft voor iedereen onbere-
Nixon deed zeer nersoonlijke ken m een Pog»n8- Nixon bij de kenbaar. In 1948 heeft president
aanvallen op Kennedy en ver- komende presidentsverkiezingen Truman gewonnen ondanks het
klaarde dat hij een te gevaarlijk te verslaan Zelfs wanneer hij feit. dat iedereen voorspeld had.
man was om hem de leiding daarin slaagt, heeft hij echter dat hij zou verliezen. Hij be-
van de Verenigde Staten te kun- n°g niet het bewijs geleverd, dat haalde weliswaar minder stem-
nen toevertrouwen. Hij viel de hij het beter zou hebben gedaan men (in totaal over het gehele
senator vooral aan om dc hou- dan president Eisenhower. land gerekend) dan zijn Repu-
ding. die deze ten aanzien van blikeinse tegenstander Dewey.
het incident met He U-2. de maar slaagde er dank zij de tel-
kwestie Quemov-Matsoe en het VJiOie Vraag ling der stemmen per staat in,
Cubaanse probleem had aanse- de meeste kiesmannen achter
nomen en verklaarde, dat "de *ie.t ,s dan ook de vraag, of zich te krijgen. Nixon kan dc
gevolgen rampzalig zouden zijn he} Amerikaanse publiek zich zo verkiezingen op dezelfde wijze
geweest, als niet Eisenhower, gemakkelijk zal laten verleiden winnen. Het ligt er maar net aan
maar Kennedy de houding van door de welbespraaktheid en po- (als het een nek-aan-nek-raee
de Verenigde Staten in deze ge- 'ltieke voortvarendheid van de zou worden) of hij in de vijftig
vallen had moeten bepalen, jeugdige kandidaat van de De- staten, die samen de Verenigde
..We mogen ook in de toekomst rnocratische partij- Het kan toch Staten vormen, de aantallen
dit enorme risico niet lopen", weten, dat niet het U-2-incident stemmen zo verdeeld krijgt, dat
aldus Nixon. de werkelijke oorzaak van de hij in de belangrijkste gebieden
breuk tussen, Eisenhower en juist de meerderheid behaalt
HIJ trachtte de verklezlngs- Chroesjtsjef of tussen de Sow-
eampagne een dramatisch ef- jetunie en de Verenigde Staten
fect te geven door te beloven. lS geweest. Het kan zich voorts
dat hij als president van de realiseren, dat de communisti-
Verenigde Staten bezoeken zou
sche agressie niet zal ophouden Voor Kennedy geldt welisuaar
brengen aan de landen achter bij Quemoy en Matsoe en dat hetzelfde, maar voor hem liggen
het Ijzeren gordijn, om de bood- het werkelijk niet zo eenvoudig we dan toch een conclusie
schap der vrijheid in de com- 15 als het lijkt, een man als Fi- moeten trekken uit het materl-
munistische m-ereld tc brengen, del Castro op Cuba zijn wil op "I beschikbaar is de pa-
Met deze woorden richtte hij 'e leggen. pieren toch wel Iets beter. Nog
zich voornam ell Ik tot de mil toe- e d«*en m®?ten we geduld
nen Amerikanen, die In de loop PreMdent Elsenhower heeft hebben. Dan zullen we Meten,
der Jaren uit de Oosteuropesc wat dlt ,Batste betreft nog aan mIc het Amerikaanse volk
landen naar de Nieuwe wereld ccns du,delljk laten Meten, dal dc voorkeur geeft, aan Kennedy
zijn gekomen en zinspeelde dc Verenigde Staten hun basis of aan Nixon. De wereld kijkt
klaarblijkelijk op het bezoek. «?P tuba z»l,cn verdedigen en toe. Zij heeft ln geen van beide
dat HIJ vorig jaar met zoveel daarmede de laatste twijfel weg- kandidaten een al te groot ver-
Betere papieren
Polen heeft
Prestige
genomen ten aanzien van de trouwen. Maar ook ln dat op-
vastbeslotenheld van zijn rege- zicht dient zij met het vellen van
ring. niet tot elke prijs de vre- een oordeel te wachten, tot de
de met het regime van Fldel kandidaat, die tot president
Castro te willen ben-aren. wordt gekozen, gelegenheid zal
hebben gehad, te bewijzen wat
Dit neemt echter niet weg. hij waard Is. HH moet een eer
van Eisenhower, dat naar zijn dal er talrijke Amerikanen zul- lljke kans krijgen. En wie weet
mening vrijwel overeenkwam len zijn, die zich laten beïnvloe- valt het wel mee.
met zijn aanvallen op het beleid
