Nu wordt begonnen met afbouw
van Leidse diaconessenhuis
Eduard Flipse weer in
Stadsgehoorzaal
Mej. E. Wesselius 40
jaar in notariaat
Bazaar van Lutli.
Gemeente Leiden
Auto in Rapenburg
Zilveren onderscheiding
M
Begin 1963 in exploitatie
Het jubileum van de
beer S. v. d. Kwaak
BENDER Hoogewoerd 90, Leiden - lel. 20097
,MEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1960
Dat horen wc vaak! Iedereen is het er over eens: zo'n
ARISTONA is niét te evenaren. Contrastrijk beeld, uit
gebalanceerd geluid, smaakvolle vormgeving, uitstekende
service. Geen wonder dat iedereen er meer in ziet!
radio - televisie grammofoons recorders
DaniëJ Wayenberg als solist'
VOOR het eerste zgn. populaire copcert. voor de groene kaarthouders der
leden van K. en O., bestond een bijzonder grote belangstelling. Dit was
onder meer merkbaar aan de geringe ruimte die er tussen de stoelen van
opeenvolgende rijen was uitgespaard. Het programma dat Eduard Flipse
en zijn Rotterdams orkest ten gehore brachten, had stellig veel aantrekke
lijks. Mozarts Kleine Nachtmusik boeide al dadelijk, de uitvoering was
trouwens zeer evenwichtig en gaaf, misschien iets aan de zware kant maar
toch heel bekoorlijk. Daar de aangekondigde pianiste Martha Argerich
niet kon komen, moest het concert van Schumann vervallen en hierdoor
konden wc luisteren naar Daniël Wayenberg in Beethovens vijfde concert.
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Nicole dr van T. P.
Smagge en C. Arler; Cornells zn van
C. Visser en A. Varkevisser; Jolanda
Maria dr van J. J. de Heiden en P.
C. van "Goozen: Bartholomeus zn van
B. Werk en M. C. Roozendaal: Robert
Victor zn van J Goedegebuure en
L. J. Windhorst; Johannes Petrus zn
van J. H. M. Schrijver en M. T. H.
E. Hoegen; Louise Elisabeth dr van
W. J. Stipdonk en A. Potuijt; Maria
Cornelia dr van J. B. Blom en M.
W. Luk; Gerard zn van G. Hulsbos
en G. Oudshoorn; Paulus Jacobus zn
van J. C. I. Vesseur en J. C. Caspers;
Frederik Dirk zn van J. B. Veldwijk
en E. Polderman.
OVERLEDEN: L. Meijer, 86 jr,
man: K. van Buren, 65 jr. man.
SASSENHE1M
Receptie en kanipioensliuldiging
Ter gelegenheid van het 15-jarig be
staan van de Leidse Concourscommissie
wordt zaterdag een receptie gehouden in
De Harmonie, Breestraat 16, waarna een
feestavond plaats heeft in de foyer van
de Stadsgehoorzaal met een kampioene-
huldiging.
Vandaag wordt in de vertrekken bij
de Lutherse kerk aan de Hooglandse
Kerkgracht een bazaar gehouden van res
tanten van vorige verkopingen en nieuwe
goederen en artikelen. De opbrengst is
bestemd voor de restauratie van het kerk
orgel.
Dit orgel is een waardevol instrument
maar het verkeert in een toestand die
tot restauratie noopt. Voor het herstel
zal een behoorlijk bedrag moeten worden
gereserveerd. De bazaar is vanavond
open van 7tot 10 uur.
Mevrouw Roozendaal-Verkoren, presi
dente van de werkgroep voor de restau
ratie van het orgel, opende hem met een
kort woord. O ok ds. Haan en zijn
vrouw waren aanwezig.
Daar we deze veelbelovende, uiterst
briljante en toch zo muzikaal spelende
pianist juist verteden week in Lisat
hadden bewonderd, verwachtten we veel
ris W. F. Karstens aan de Apothe-
kersdijk, herdacht gisteren, dat zij
veertig jaar geleden het notariaat
binnenstapte. Zij kwam in dienst bij
notaris Van der Heyden. Deze werd
opgevolgd door notaris Dolk en nu
leidt de heer Karstens het kantoor.
In een bijeenkomst met familieleden
en personeel werd zij gistermiddag in de
huiskamer gehuldigd. Wethouder Van
Schaik was daarbij namens het gemeente
bestuur tegenwoordig.
Notaris Karstens noemde in een har
telijke toespraak mej. Wesselius op deze
dag een comparante bij uitnemendheid.
,,Het is een gelukkige en blijde dag voor
u. maar ook voor ons", zei hij. De ju-
bilaresse had recht op een hulde, want
zij heeft haar dienende taak een taak
met wijde vertakkingen steeds met
een grote mate van zorg en verantwoor
delijkheidsgevoel vervuld.
Grote bedragen zijn in de loop van
de jaren door haar handen gegaan. „Ik
behoef nauwelijks te zeggen, dat u het
volste vertrouwen geniet". De notaris,
sprak ten slotte de hoop uit, dat mej.
Wesselius over tien jaar haar gouden
jubileum in het notariaat mag vieren.
Wethouder Van Schaik reikte na een
waarderende toespraak mej. Wesselius
de zilveren medaille verbonden aan de
Orde van Oranje-Nassau uit. De jubi-
laresse werd deze dag door gulle harte
lijkheid omringd. Woorden zowel als vele
geschenken getuigden daarvan.
Van 4 tot 5 uur was er een receptie
aan de Apothekersdijk. Velen maakten
daarop hun opwachting.
van deze vertolking. Misschien daardoor
viel ze ons een weinig tegen, vooral wat
betreft de diepgang van de voordracht.
Immers op de technische kwaliteiten
van Wayenberg viel ook nu niets aan te
merken. Maar we horen in Beethoven
toch graag iets meer dan de hoe fraai
dan ook gespeelde noten alleen. Mis-
sohien is de pianist nog niet helemaal
tot de diepten van Beethoven doorge
drongen, misschien ook werd hij wat
gehinderd door het inderdaad niet vol
maakte evenwicht tussen hem en het
orkest, dat op Sohumann had gerekend.
Een en ander verhinderde niet dat de
solist een stormachtig applaus mocht
oogsten. Na de pauze werden lichtere
toetsen aangeslagen: twee orkestrale in
leidingen uit Verdi's Traviata, twee Sla
vische dansen van Dvorók en de ouver
ture Tannhauser. Het leek ons toe dat
Flipse zich hier een weinig te gemakke
lijk door zijn eigen geestdrif' liet mee
voeren, althans een zekere vergroving
van de orkestklank viel soms waar te
nemen, vooral in Dvorak en Wagner.
Het werd alles wat luidruchtig, en de
koperfanfares van het slot van dé ouver
ture Tannhauser ldeiten de tuba's en
trombones zo lustig schetteren dat we
in de intussen oververhitte zaal enige
moeite hadden ons te herinneren dat dit
thema in de opera een religieuze ver
voering uitdrukt.
Men had het podium oip ietwat gewij
zigde manier met gordijnen behangen,
het effect leek ons niet steeds overtui
gend, maar het moei worden gezegd dat
de akoestiek van de Stadsgehoorzaal
bijzonder delicaat is. De talrijke toe
hoorders toonden zich zeer dankbaar
voor het programma en voor dc enthou
siaste toelichtingen die de dirigent zelf
bij elk werk venzorgde.
Dr. J. van der Veen
BU de hoge Nieuwstecgbrug tussen de
Doczastraat cn de Nlcuwsteeg is vanmor
gen een personenauto in het water van
liet Rapenburg gereden. De bestuurster
van de wagen kwam ook in het water
terecht maar kon er door handreiking
uit worden gehaald.
Op de brug sloeg de motor af. De
vrouw verliet de auto om hem links naar
hei Rapenburg le duwen. Dat zetje had
echter een duik in het water tot gevolg.
De vrouw werd door de wagen meege
trokken maar wist zich boven te houden
en naar de kant te zwemmen. Een voor
bijganger trok haar op het droge. Dc
auto dreef naar het midden van het Ra
penburg af. Dc takelwagen van dc brand
weer heeft hem eruit gehaald.
Gespaard
Aan de Rijkspostspaarbank te Sassen-
heim werd in oktober 57.487,30 ingelegd
en ƒ20.007,56 uitbetaald
EJUFFROUW E. Wesselius, nota
risklerk-boekhoudster bij nota-
Zie voor stadsnieuwe
ook pagina 4 en 6
In de recreatiezaal van het gebouw
van de L.D.M. aan de Hooigracht kwam
gisteravond het personeel van de Maat
schappij bijeen ter gelegenheid van het
veertigjarig jubileum van de heer S.
van der Kwaak. Kanaalweg 166. 's Mid
dags was de directeur, dr. Lindenbergh,
niet zijn vrouw bij de heer Van der
Kwaak thuis op bezoek geweest.
De heer W. J. Loeve, voorzitter van
de afdeling Leiden van de Ned. Chr.
bond voor Overheidspersoneel, sprak de
heer Van der Kwaak in de recreatiezaal
toe. Hij bood hem een mand met fruit
aan. De voorzitter van het jubileumfonds,
de heer J. A P. Moonen. overhandigde
een enveloppe met inhoud, na een toe
spraak waarin hij de kwaliteiten van
de jubilaris als werker en als collega
opsomde.
Er was voor dit jubileumsamenzijn
veel belangstelling.
Verkoopmidclag en -avond
Leiden-Noord
In onze toonzaal kunt U kiezen
uit een keur van kleine piano's.
Piano's die „passen" in elk
interieur... en in elk budget!
Bel of schrijf om onze uitvoerige fotobrochure nr 60A.
Nadat het bestuur mededelingen had
gedaan betreffende enkele interne zaken,
werd gesloten met de rondvraag.
Oud-P.V/ers van Kring
Rijnland bijeen
Gisteravond werd in restaurant „Cen
tral" de maandelijkse bijeenkomst ge
houden van de Broederschap van Oud-
Padvindsters cn Oud-Padvinders van de
Kring Rijnland.
De voorzitter, de heer K. van Rije,
heette allen hartelijk welkom, waarna
men overging tot de behandeling van de
ingekomen stukken. Op geanimeerde
wijze werden tevens de vragen bespro
ken betreffende de overdracht van de
functie van de penningmeester en de
koffie- en thee-activiteiten.
Dat een padvinder altijd padvinder
blijft memoreerde de heer Wim Kosten
in zijn korte schets. Immers, over het
algemeen geeft een vereniging geen
richtlijnen waarnaar men dient te leven
Het spel van verkennen echter geeft de
mens een levenstaak.
Ook werd besloten op 31 december
wederom de traditionele oliebollenactie
te houden. Gemakshalve werd de pauze
overgeslagen daar enkele leden zo laat
binnenkwamen dat bij de aanvang der
vergadering reeds koffie werd gedronken
De ontwerpers hebben nog aan
veel meer moeten denken. Zo vonden
zij ook een plaats voor een hotel
restaurant voor ruim tweehonderd
„vaste gasten" (de interne perso
neelsleden), een groot keukenbedrijf,
ingericht voor het dagelijks serveren
van driemaal vijfhonderd maaltij
den, een wasserij, die wekelijks rond
EI^R IS EEN NIET-GERINGE DOSIS fantasie voor nodig, je bij een bezoek
J aan het naakte, koude betonnen skelet van het Leidse diaconessenhuis
voor te stellen, dat dit een ziekenhuis moet worden, waar aan alle voor
waarden om ruim driehonderd patiënten een optimale verpleging te geven
is voldaan. Want dat wordt het namelijk. Het gaat er met rasse schreden
naar toe, verzekerden de bouwers ons. Het ziekenhuis is in ruwbouw klaar
gekomen. Verwacht wordt, dat er in het begin van 1963 een begin van ex
ploitatie kan zfjn.
Laten wij nog even recapituleren.
In jutti 1958 had de aanbesteding
ptaebs voor het betonnen skelet en
de fundering. De uitvoering werd op
gedragen aan Wernink. In septem
ber van dat jaar waren vele geno
digden getuige van het slaan van de
eepsite paal. Het jaar 1960 begon
goed, wamt ki Januari werd het hoog
ste punt bereikt.
tevreden over deze voort
gang", verklaarde mr. Samsom.
De afbouw is gegund aan de Ned.
Aannemfijngsmaatschappij voorheen
firma Boersma te Den Haag. Binnen
bwee weken wordt met die afbouw,
waarvoor men tweeëneenkwart jaar
rtodfeg denkt te hebben, begonnen.
Nooit te groot
Wet te een grootse constructie, dat
nieuwe ziekenhuis. Na een excursie van
een uur vraagt de leek zich -verwonderd
af, hoe h#er .slechts" 306 patiënten kun
nen worden opgenomen. Het is allemaal
zry hoog, zo wijd, breed en lang. Maar
een korte verklaring maakt de bezoeker
spoedig duidelijk, dat een ziekenhuis uit
heel wat méér moet bestaan dan uit de
ruimten waar de zieken worden ver
pleegd.
Een goede verpleging vereist een zo
breide armslag dat het nooit zal voor
komen. dat een ziekenhuis .te groot is.
Heit nieuwe diaoonessenhuns zal in de
toekomst dan ook naar verscheidene kan
ten, kunnen worden uitgebreid.
De ontwerpers van dit ziekenhuis
het architectenbureau Cramer en Kruis
heer te Rotterdam kregen de opdracht
een plan te maken voor 306 patiënten. Zij
komen te liggen op kamers, die in grootte
variëren van l tot 6 bedden. Een grote
ziékenzaal zal men er dus ndet vinden.
Het beddenhuis staat op de zuidkant
en heeft twee vleugels. Via een verbin-
dingsgamg komt men in het behandel-
buris. En Ier zijde zullen de vele zusters
hun woning vinden. Kortom: de totale
werk- en woonruimte is veel groter dan
het gedeelte waar de zieken worden ver
pleegd;.
Zusterhuis voor 230
Het zusterhuis kan 230 inwoonsters
hebben. De zusters krijgen allen een ka
mer en voor de besturend zuster en de
hoofdverpleegsters is er zelfs een kleine
flat. Daarnaast krijgt het ziekenhuis een
polikliniek, die acht specialisten gelijk
tijdig de gelegenheid geeft tot onderzoek
en behandeling van lopende patiënten,
een röntgen afdeling en een laboratorium,
waar dagelijks de uitslagen van vele
tientallen onderzoekingen, ondanks het
vereiste snelle tempo, met grote nauw
keurigheid zullen worden vastgesteld, een
apotheek, die elke patiënt van de hem
voorgeschreven medicijnen zal voorzien,
en een operatie-afdeling, voorzien van
vijf goed-toegeruste operatiekamers
tal van andere bëhandelventrekiken.
vierduizend kg wasgoed moet reini
gen en „kastklaar" afleveren, een
school, waar honderd leerling-ver
pleegsters gedurende drie jaar door
een tiental docenten worden opge
leid voor hun verantwoordelijke
taak, een warenhuis met een voor
raad van duizend-en-één artikelen,
variërend van blikgroenten tot gloei
lampen en van pleisters tot kussen
slopen.
Centralisatie
De ruimtelijke indeling, de technische
installaties en de organisatie van de zie-
kenhuisaotiviteiten staan in het kader
van de centralisatiegedachte. Loon inten
siviteit, personeelsgebrek, specialisering
en het betrachten van de terwille van
betaalbare tarueven noodzakelijke effi
ciency in de beheersvoerirug maken het
wenselijk, het door het personeel bij de
uitoefening van zijn taken af te leggen
aantal voetstappen tot een minimum te
beperken.
Horizontale transportwegen zijn zo
kort mogelijk gehouden; voor het verti
cale transport beschikt het bedden- en
behandelhuis over 7 zieken-, personen- en
goederenliften Rollend materieel maakt
„sjouwersarbeid" overbodig en ook het
bed van iedere patiënt is van wielen
voorzien, zodat het vervoer van en naar
behandelafdelingen snel, geruisloos en
zonder het dikwijls bezwaarlijke „over
tillen" geschiedt.
Iedere verpleegafdeling van rond 30
bedden heeft de beschikking over een
dienkeuken, 2 spoelruimten, badkamers
en toiletten, een dagverblijf, een berg
ruimte, een zusterstation en een kan
toortje voor de hoofdzuster. Een speciale
afdeling wordt ingericht voor het cen
traal steriliseren van alle Instrumenten,
handschoenen, spuiten en verbandmidde
len; een „beddenstation" zal belast wor
den met het desinfecteren, reinigen en
opmaken van bedden voor de 20 tot 30
patiënten, die dagelijks worden opgeno
men. Een centrale transportdienst zal be
last worden met het vervoer van maga
zijngoederen, steriel materiaal, wasgoed,
huisvuil en tal van andere zaken.
De centrale keukens zullen, voor wat
betreft indeling en installaties, gericht
zijn op arbeidsbesparing, decentralisatie
naar de samenstellende delen van heit
menu, flexibiliteit en waarborging van
de hygiëne. Ook de distributie van de
warme maaltijden zal met behulp van
een uiterst modern systeem gecentrali
seerd geschieden. Met behulp van een
lopende band wordt voor iedere patiënt
een dienblad met het voorgesohreven
Het diaconessenhuis krijgt enige
meters boven de begane grond
(aan weerskanten een oplopende
weg) een monumentale ingangs
partij. In dit gedeelte is ook de
kerkzaal opgenomen.
Beide foto's zijn van
mr. F. E. de Wilde,
te Oeigsttgeest.
menu klaargemaakt en naar de afdelin
gen getransporteerd; een speciale me
thode waarborgt de juiste temperatuur
van de maaltijden. Het afwassen van het
verontreinigd bestek van 3 x 500 eters
geschiedt machinaal in een centrale af
waskeuken.
Stuk voor stuk maatregelen, die erop
gericht zijn de efficiency te bevorderen
en die die verpleegsters meer ruimte la
ten voor haar eigenlijke taak.
Bijzondere aandacht zal worden ge
schonken aan de ontvangst van patiënten
en bezoekers. Receptionistes bij de aparte
toegangen voor de poli-kliniek, de opna
me-afdeling en de bezoekersingang zul
len de noodzakelijke formaliteiten snel
en deskundig afhandelen, patiënten en
bezoekers informaties verstrekken en de
weg wijzen naar de afdelingen, waar zij
zich moeten vervoegen Het nodeloos
rondzwerven van mensen op afdelingen,
waar zij nu juist niet moeten zijn, wordt
daarmede voorkomen.
De ruime en vriendelijk in te richten
bezoekers- en polikl-iniekhal stellen de
van nature voor een ziekenhuis wat hui
verige bezoeker op zijn gemak.
Technische installaties
Een modern ziekenhuis stelt zeer hoge
eisen aan de technische outillage, die dan
ook een waarde van enige miljoenen zal
gaan vertegenwoordigen. De in het cen
trale warmtestation op te wekken hoge-
drukstoom wordt via tegenstroomappa
raten, reduceertoestellen en leidingnet
ten in de vorm van warm water voor de
centrale verwarming, stoom voor de ste
rilisatie, keukens en wasserij en warm
tapwater voor alle overige afdelingen
naar de gewenste plaatsen gebracht.
Een uitgebreid net voor ldoht- en kracht
stroom wordt i-n het. gebouw aangebracht;
zwakstroominstallaties en een telefoon
centrale verzorgen de in- en ex-terne
communicatie. Een draadloos personen-
roepsysteem maakt het mogelijk ambu
lante werkers binnen de kortst mogelijke
tijd maar de plaats, waar zij nod-ig zijn,
te zenden.
Een noodstroomagjg-regaat en een re-
serveketelbatterij kunnen bij het onver
hoopt uitvallen van stroom- of stoom
voorziening de eerste behoeften aam licht
en warmte dekken. Een onderhoudsdienst
wordt belast met het goed functioneren
vain al deze installaties. Werkplaatsen
voor reparatie en revisie van honderd
en-één hulpmiddelen worden daartoe in
gericht.
Voor het voeren van de patiëntenad
ministratie, de inkoop- en magazijnad
ministratie. de personeelsadministratie en
de correspondentie zal van moderne
hulpmiddelen gebruik worden gemaakt.
De boekhouding is „het" ini.rument
voor een goede beheersvoering Over
zichten op korte termijn van de resul
taten van de onderscheidene afdelingen
zullen onder meer een richtsnoer voor
het toekomstig handelen vormen.
Plastic ramen
Een bijzonderheid van de afbouw is.
dat de zuidgevel, waar dus het bedden
huis is, zal worden voorzien van plastic
ramen met een stalen kern. Ze hebben
een grotere isolatiewaarde dan de staal-
profielen. Bovendien komt er dubbel
glas. In het ziekenhuis zal men geen
verwarmingsradiatoren kunnen zien. De
verwarming wordt opgenomen in de
plafonds. Warmtestralen zullen de ver
trekken op de vereiste temperatuur hou
den. Ten slotte worden de gangen en
kamers voorzien van zogenaamde „zwe
vende" vloeren om een voldoende ge
luidsisolatie te waarborgen.
Het zal een ieder uit deze beschrij
ving duidelijk zijn, dat het nieuwe
diaconessenhuis tot de voorbeelden
van verantwoorde moderne zieken-
huisbouw en -inrichting zal gaan be
horen.
Het huis aan de Witte Singel is
voor een bedrag van 700.000 ver
kocht aan het rijk. Er zal een univer
sitaire instelling in worden gehuis
vest.
I^eiden-Noord leeft Dit moge wel
blijken uit de belangstelling die de ver
koopmiddag en -avond ten bate van
het aankledingsfonds voor de nieuwe
Geref. kerk in Leiden-Noord gisteren
ondervond. Een lust voor het oog was
dit verkoopfestijn dat werd gehouden
in de r.k. school aan de Timorstraat.
Dank zij d espomtane medewerking van
vele dames werd een keur van arti
kelen bijeen gegaard.
Dit is gelukkig niet tevergeefs ge
weest, want ondanks het onaangename
weer e nhet feit dat de Timorstraat vrij
ver van het centrum van de stad ligt
heeft men zich in een drukbezochte ver
koopdag moge nverheugen. Er was een
batig saldo van pljm. f 700.
