Die gebluste
Zuurbrand zelf;
Sir Leslie Fry gaat de
Nederlandse belangen in
Djakarta behartigen
Verenigde Naties contra
Kongo's Moboeto
ht een fcaufce Kij,
maastrichts
Duitse krant bestond niet
VERHOGING KINDERBIJSLAGEN
De heer J. G. Suurhoff (soc.), lid van de Tweede Kamer, heeft de
minister van sociale zaken gevraagd of en zo ja wanneer met de Stichting
van de Arbeid overleg is gepleegd over de aangekondigde verhoging van
de kinderbijslagen. Het Kamerlid vraagt verder openbaarmaking van het
eventuele advies.
INTERNATIONALE SCHOOL
Mej. mr. Ten Broecke Hoekstra (lib.), lid van de Tweede Kamer, heeft
zich het lot aangetrokken van de Internationale school in Den Haag en
de ministers van o-, k. en w. en buitenlandse zaken verzocht de subsidie
aanvrage van de school op korte termijn af te doen. „Zijn de ministers
niet van oordeel", zo vraagt zij, „dat het voortbestaan van de school van
het grootste belang is, gezien het feit dat ongeveer 600 leerlingen uit
plus-mirus veertig landen deze school bezoeken?"
EERSTE VERGADERING BEDRIJFSCHAP
In het gebouw van de S.E.R. in Den Haag is gisteren de eerste openbare
vergadering gehouden van het bestuur van het Bedrijfschap voor de
industrie van en de groothandel in koolzuurhoudende alcoholvrije dran
ken en de groothandel in bier. Achtereenvolgens voerden het woord de
voorzitter, mr. P. J. M. Aalberse, staatssecretaris W. K. N. Schmelzer
en S.E.R.-voorzitter prof. dr. G. M. Verrijn Stuart.
dat gevoel van verlossing;
dat wegvallen van Uw
vrees voor herhaling
alles dankxii'npaar Bennies,
Kongolees avontuur is
voor V.N. kostbaar
Volgens een door de secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties. Ham-
marskjöld, gepubliceerde schatting zul
len de kosten van het ingrijpen van de
V.N. in Kongo aan het eind van dit
jaar 66.625.000 dollar hebben bedragen.
Ongeveer vijftien miljoen hiervan zal
worden terugbetaald aan de regeringen
die strijdkrachten ter beschikking heb
ben gesteld.
De communistische landen hebben
meegedeeld niet te zullen bijdragen in
de kosten. In het genoemde bedrag zijn
niet de kosten begrepen voor het her
stel van het economische leven en het
doen functioneren van de openbare dien
sten, waaronder onderwijs en de ge
zondheidsdienst.
Hammarskjöld zegt in zijn rapport dat
het de bedoelingis de kosten te dek
ken uit het fonds voor Kongo dat de
Algemene Vergadering op 20 september
in het leven heeft geroepen. Dit fonds
streeft naar een som van 100 miljoen
Verder wordt in het rapport gezegd
dat het bedrag van 66.625.000 dollar
zeer kan worden beperkt indien de re
geringen die speciale diensten en facili
teiten hebben verleend, daarvoor geen
rekening bij de V.N. indienen.
Steun aan versnelling
emancipatieproces
Rconies het wondermiddel
dat U niet missen kunt en.*«
dat li nooit meer missen wilt,
als U de heerlijke werking een
maal ondervonden hebt.
Weifel niet - koop 'n pakje Ren-
nies, steek er altijd een paar bij
U. En zo gewapend gaat ge blij
en onbezorgd aan iedere maal
tijd, eenvoudig of méér uitge
breid.
Bi) de geringste aanwijzing of de
hevigste aanval van overtollig
maagzuur, helpen Rennies U uit
de brand, doven ze Uw pijnen
op staande voet.
Drastische maatregelen
ter beteugeling van
de conjunctuur
De Westduitse minister van econo
mische zaken, prof. dr. L. Erhard, heeft
de Christelijk-democratische parle-
mentsfractie medegedeeld, dat de re
gering vier afromingsmaatregelen wenst
te nemen om de „oververhitte" con
junctuur weer in de hand te krijgen
De maatregelen zijn: 1, een industrie
lening van 1 a 2 miljard Mark, 2. voor
uitbetaling van belastingen door onder
nemingen boven een bepaald jaarinko
men, 3. een bijdrage van minstens 500
miljoen Mark van de Westduitse lan
den te behoeven van de ontwikkelings
hulp en 4. besparingen op de staats
uitgaven tot eenzelfde bedrag.
Vraaggesprek Planta
ging niet door
De Westduitse televisie heeft gister
avond medegedeeld, dat een uitzending
over de Planta-affaire niet zou door
gaan wegens ingrijpen van Nederlandse
zijde. De voorzitter van de Nederlands-
Duitse commissie van onderzoek, de
Rotterdamse hoogleraar E. H. Hermans,
had namelijk getelegrafeerd, dat men
van officiële zijde bezwaar had gemaakt
tegen openbaarmaking van het vraagge
sprek dat hij had gehad.
Het ministerie van sociale zaken en
volksgezondheid heeft hieraan toege
voegd. dat uitzending ongewenst werd
geacht omdat het onderzoek nog niet is
afgesloten. Van een verbod was echter
(••B iprakt.
De
de
Verenigde Naties heeft gisteren met 67
tegen 0 stemmen en bij twaalf onthou
dingen een resolutie aangenomen waar
in vertegenwoordigers van de autoch
tone volkeren van niet-zelfbesturende
gebieden worden uitgenodigd deel te ne
men aan de werkzaamheden van be
paalde instellingen van de volkerenor
ganisatie. De beherende landen wordt
verzocht deze deelneming, ..die kan bij
dragen aan een versnelling van het
emancipatieproces" mogelijk te maken.
De landen van het Sowjetblok, Guinee.
Spanje en Portugal onthielden zich van
stemming. De Sowjetunie had voorge
steld de stemming op te schorten tot
de Algemene Vergadering een beslissing
heeft genomen over de verklaring van
Chroesjtsjef over afschaffing van het
kolonialisme. Zoals bekend wil Guinee
dat alle thans nog niet zelfbesturende
gebieden volgend jaar onafhankelijkheid
verkrijgen.
Begrotingsoverschot
van 978 min kronen
De Deense begroting 1961/1962, die
vandaag is ingediend, geeft een over
schot te zien van 978 miljoen kronen te
gen een begroot overschot van 888 mil
joen voor het lopende jaar. Het begro
tingstotaal is desondanks 676 miljoen
hoger dan die voor dit jaar. Het be
draagt 7,621 miljard.
Ibis shag
wat 'n shag I
de halfzware
shag om nooit
te vergeten.
OOB8ELMANN
Eerste vergadering van
het Sociaal Fonds
Het Europees sociaal fonds heeft gis
teren in Brussel zijn eerste vergadering
gehouden. Het heeft ten doel, zoals in
het E.E.G.-verdrag wordt gezegd, „de
werkgelegenheid voor de werknemers in
de gemeenschappelijke markt te verbe
teren en zodoende bij te dragen tot ver
hoging van de levensstandaard door de
tewerkstelling te vergemakkelijken en
de beroepsmobiliteit te bevorderen".
In het fonds zijn de zes regeringen,
de werkgevers en de werknemers van
de zes landen van de E.E.G. vertegen
woordigd.
Het fonds beschikt over financiële
middelen, waaruit ondermeer op
zoek van een van de zes landen
de helft kan worden bijgedragen i:
kosten tot herscholing en re-adaptatie
van werkloze arbeiders als gevolg
omschakeling van het bedrijf, wa
zij "werkzaam waren.
De begroting van het fonds bedraagt
voor 1960 een bedrag van 500 miljoen
en voor 1J61 van een miljard Belgische
Shinwell contra
Gaitskell
Emanuel Shinwell heeft op een bij
eenkomst van Labour-parlementsleden
verklaard, dat Gaitskell, de huidige
partijleider, zich niets aantrekt van de
politiek, die het partijcongres heeft
vastgesteld en dat door Gaitskells toe
doen de gehele partij met ineenstor
ting wordt bedreigd.
De 76 jaar oude Shinwell heeft zich
met zijn onverwachte bekendmaking
gevoegd bij diegenen, die een einde
willen maken aan Gaitskells leidende
positie. Bovendien heeft Barbara Cast
le, vooraanstaand lid van de Labour-
party en voormalig partijvoorzitster,
zich achter Harold Wilson geplaatst.
Wilson is Gaitskells grootste rivaal bij
de verkiezing van partijleider.
De Britse ambassadeur in Djakar-
i, sir Leslie Fry, die in Djakarta
de Nederlandse belangen zal gaan be
hartigen, is gisteravond in Nederland
angekomen voor een bezoek van vier
dagen aan ons land. Hij was daartoe
uitgenodigd door de Nederlandse re
gering, teneinde besprekingen te voe-
over de behartiging van onze be
langen in Indonesië.
Sir Leslie Fry vertrok eind juli met
verlof uit Djakarta en is sindsdien niet
meer in de Indonesische hoofdstad ge
weest. Op het moment dat president Su-
den. Op 15 november zal hij
Djakarta terugkeren.
„Het is goed," zo zei hij bij zijn
aankomst, „dat ik tevoren de Neder
landse wensen hoor. Ik kom dan ook
slechts om mijn oor te luisteren te leg
en zal o.a. een bespreking hebben
minister Luns." Desgevraagd deel
de hij mede. dat hij geen plannen heeft
een bemiddelingspoging tussen Ne
derland en Indonesië aan te wenden,
zoals hij zei „omdat niemand er ons
n heeft gevraagd."
Sir Leslie, die sinds begin maart van
ït vorig jaar Brits ambassadeur te
Djakarta is, zei verder dat de Neder
landers, die nog op zijn ambassade
werkzaam zijn, het voornaamste werk,
vooral ten aanzien van de z.g. spijtop
tanten zullen doen. „Voor politieke za
ken", zo zei hij, „zullen hun adviezen
aan mij van groot belang zijn".
De strijdkrachten van de Vere
nigde Naties in Kongo hebben gis
teren hu nstellingen bij Leopold-
stad betrokken om te verhinderen,
dat eenheden van kolonel Moboetoe
de stad binnentrekken.
De V.N. waren op de hoogte van Mo-
boetoe's plannen en hebben in de afge
lopen dagen zwaar materieel naar Leo-
pouldstad gevlogen. Vier dagen geleden
hebben de functionarissen van de V.N.
de vier Belgen, die de Kongolezen leer
den hoe de pantserauto's te gebruiken,
verzocht het land te verlaten. Het vier
tal is nog in Kongo.
Andere eenheden van de V.N. stonden
gereed voor vertrek naar Elisabethstad.
Daar zal worden ingegrepen, zodra pre
mier Tsjombe van Katanga bevel geeft
de V.N.-vertegenwoordiger Berendsen
met geweld uit Katanga te verwijderen.
Berendsen heeft van zijn directe chef. de
Indiër Dajal, opdracht gekregen te blij-
De bestuursraad van Kongo heeft en
kele Afrikaanse landen er van beschul
digd, dat zij samen met de Verenigde
Naties plannen maken voor het ontwa
penen van het Kongolese leger. Waarne
mers menen, dat dit „complot" Moboetoe
heeft doen besluiten, Kongo voorlopig
niet te verlaten.
Gisteren heeft de secretaris-generaal
van de V.N., Hammarskjoeld, de Alge
mene Vergadering een begroting van 66
miljoen dollar voorgelegd voor de finan
ciering van de V.N.-operaties in Kongo.
Hammarskjoeld verklaarde, dat zijn hui
dige geldbron voor Kongo, het werkkapi-
Versterking Belgische
N. A. V.O.-bij drage
worden uitgebreid met twee gemotori
seerde divisies infanterie en honderd
Star-straaljagers. Dit is mogelijk ge
worden door drastische beperking van
het personeel dat niet bij gevechtshan
delingen zou worden betrokken en door
stroomlijning van de organisatie.
Adenauer wil gesprek
met Chroesjtsjef
Bondskanselier Adenauer heeft op
een bijeenkomst van de Christen-demo
cratische fractie verklaard dat het wel
licht de moeite waard is het gesprek
met Chroesjtsjef over het verbeteren
de betrekkingen tussen de Sowjet
unie en West-Duitsland voort te zetten.
De bondskanselier deelde mee dat
toen de Westduitse ambassadeur in
Moskou, Kroll, de Sowjetpremier Ade
nauers laatste brief overhandigde,
Chroesjtsjef een politiek gesprek begon.
Adenauer wilde zich niet uitlaten
ver het verloop van dit gesprek. Hij
„ei slechts zich rechtstreeks tot Chroesj
tsjef te hebben gewend om de onder
handelingen over het vertrek van vroe
gere Duitse staatsburgers in de Sowjet-
op
Wetenschappelijke onder
zoekers hebben ontdekt dat
Afrikaanse viooltjes en
overeenkomstige planten
gunstiger reageren op licht
dat in korte doses komt dan
op aanhoudend licht. Daar
om heeft een Amerikaanse
firma een toestel in de han
del gebracht dat korte licht
flitsen geeft.
In Amerika wordt een
apparaat gemaakt dat de
hoeveelheid bloed van
iemand kan meten, wat van
groot belang kan zijn bij
patiënten die transfusie no
dig hebben.
De eerste exemplaren van
de Europese editie van de
Amerikaanse Christian
Science Monitor zijn giste
ren in Londen van de per
sen gerold, nadat de pa
gina's de avond ervoor in
Boston waren gezet. De
Monitor is de derde (na de
New York Times en de
New York Herald Tribune)
Amerikaanse krant met een
Europese editie.
Een helikopter van de
Britse marine heeft gisteren
kapitein John Halamantas
van de bij Ierland gestrande
Griekse vrachtboot Argoelos
van boord gehaald. Da re-
In Parijs zijn gisteren zes
schilderijen ter waarde van
dertig miljoen oude francs
gestolen, die in Londen op
een veiling zouden worden
verkocht. Het waren een
Rembrandt, twee Renoirs,
een Palamades, een Dufy en
een Manet.
Harry Ferguson, de be
kende Engelse tractorfabri
kant, is gisteren op 75-
jarige leeftijd overleden.
Ferguson heeft op het ge
bied van landbouwmachines
vele uitvindingen gedaan.
Ook is hij auto- en vlieg
tuigpionier geweest.
De politie van Tokio heeft
verklaard 28 november een
anti-messentrek-week te
willen beginnen. In het af
gelopen jaar zijn er 1700
moordaanslagen door mes
sentrekkers gepleegd. In de
eerste helft van dit jaar
heeft men al 127 doden na
417 aanslagen geboekt.
Maarschalk Mitrofan Ne-
delin, commandant van di
Russische raketstrijdkrach
ten is bij een vliegongeluk
omgekomen. Zijn opvolger
ls maarschalk Cyril Moska
lenko.
van 25 miljoen dollar, nu bijna uit
geput is en dat er snel nieuwe geldmid
delen moeten worden gevonden, wil mer
een financiële crisis voorkomen. Ham
marskjoeld vraagt toestemming om te
gen normale rente leningen te mogen
sluiten.
Dat is goed uitgebalanceerd
Hetzelfde mag gezegd worden van
Maastrichts aardewerk, zoals bet wordt
vervaardigd in de fabrieken van de
n.v. Koninklijke Sphinx-Ccramique.
Zuiver uitgebalanceerde producten,
zowel wat model, decor, kleur als
kwaliteit betreft. Het is de trots van
de moderne vrouw, een feest op tafel,
een genot in het gebruik, want
AARDEWERK
is waardewerk
3* oud te cj&ót
Ds. L. H. RUITENBERG
/\L in mijn studententijd ben ik
lid geworden van een politie
ke partij. Welke, dat doet er nu
niet toe. Dat het geen jeugdige
bevlieging was bewijs ik mij zelf,
door te constateren, dat ik het
nog ben. Dit feit, vaak aange
vochten, heeft mij verplicht over
de verhouding van de predikant
en de politieke partij na te den
ken. Een korte neerslag van dit
nadenken volgt hier.
Om te beginnen moet vastgesteld
worden, dat in het verleden de fi
guur van predikant-politicus min
der vreemd was, dan thans het ge
val schijnt. Het waren reeds de li
beralen, die predikanten afvaardig
den. In haar rijen telde men het 2e-
Kamerlid ds. F. Lieftinck (grootva
der van dr. W. A. Visser 't Hooft)
en de Hervormde predikant van
Emmen, dr. P. H. Roessingh. De
anti-revolutionairen bleven niet ach
ter. Abraham Kuyper, de afgeschei
den ds. A. Brummelkamp, de grote
ds. A. S. Talma, prof. dr. H. Vis-
scher. Die traditie blijft gehand
haafd totde laatste verkiezin
gen, toen met ds. J. Fokkema en
ds. C. v. d. Zaal de laatste predi
kant uit de A.R. fractie verdween.
Zo ging het met de C. H. fractie
nok. Baron Van Boetzelaar was
theoloog, dr. J. Th. de Visser, pre
dikant, mr. dr. J. Schokking, de
Leidse predikant, mr. J. Ankerman,
Hervormd predikant van Woumels,
prof. dr. J. R. Slotemaker de Brui
ne, ds. J. Langman eveneens.
Thans.... geen enkele, tenzij de
heer F. H. van de Wetering oud-
Indisch predikant, maar sinds 1928
bestuurlijke functies bekledend, er
toe gerekend wil worden. Zijn spe
cialisme, de financiën, zou daar niet
op wijzen. Ook bij de S.D.A.P. wer
den predikanten gekozen. F. W. N.
Hugenholz was do
minee geweest, maar
droeg er weiinig
sporen van. Voluit
predikant wilde ds.
G. W. Melchers, ds.
A. v. d. Heide en
ds. J. H. Faber wel
zijn. De eerste (en
enige) christen-so
cialist, later com
munist was d6. J.
W. Kruyt.
Zelfs de N.S.B.
had er een: ds. G. v.
Duyl, die overigens
maar acht dagen
in de Eerste Kamer
zitting had.
Dat is alles voor
bij. Slechts ds. P.
Zandt bij de S.GP.
en ds. N. v. d. Veen
by de P.S.P. zete
len in de huidige
Tweede Kamer.
Twee uitersten.
Daar tussen in, bij
de andere 92 niet-
r.k. leden, geen pre
dikant meer.
Dat kan niet toevallig zijn.
Zonder uitputtend de oorzaken aan
te geven, kan men vaststellen, dat
twee bewegingen hier werken. Ten
eerste die van het vertechniseren
der politiek, waardoor in de frac
ties bestuurlijk-deskundige mensen
gevraagd worden, die de predikan
tenstand blijkbaar niet kan leveren,
en ten tweede het voortschrijdende
openbreking der ook voordien ho
mogene gemeenten. Daardoor wor
den de predikanten gedwongen zich
niet uit te spreken voor een be
paalde politieke partij.
Elke Hervormde predikant b.v.
die voor welke politieke partij dan
ook openlijk kiest, weet, dat een
deel, soms zelfs de meerderheid der
DE SCHRIJVER
Sinds 1946 is ds. L. H. Ruiten
berg perspredikant en als zoda
nig in algemene dienst vanwe
ge de generale synode der Ne
derlands Hervormde Kerk. Na
zijn gymnasiale opleiding in
Amersfoort studeerde hij theo
logie aan de rijksuniversiteit te
Leiden. De gemeenten die hij
diende voor hij zijn huidige func
tie aanvaardde waren: Surbuis-
terveen, Beers en Franeker. Uit
hoofde van zijn functie maakt
hij deel uil van de redactie van
verscheidene kerkelijke bladen.
Ds. Ruitenberg behoort tot de
modaliteit van de vrijzinnige
hervormden, en is in brede kring
een bekende figuur. Hij maakt
deel uit van besturen van diver
se kerkelijke organisaties.
Geen sterveling hier te lande zal
zich nog de finesses van de Prui-
sisch-Oostenrijkse oorlog van 1866
herinneren tenzij bij een machtig
geheugen heeft of zojuist het ge
noegen heeft gesmaakt een zijner
kinderen van de middelbare school
een geschiedenisles uit die periode
te hebben overhoord.
In de dagen dat deze oorlog
frisch und frölich startte, schreef
de Kölnische Zeitung, dat de Prui
sische dienstplichtigen met stok
slagen moesten worden gedreven
in de spoorwegwagons die in de
richting van het vermoedelijke
oorlogstoneel gingen, welke mede
deling in Nederland waar het
Pruisische optreden niet bijster
populair was gretig ingang
vond. Niets zou voor de Neder
landse dagbladen eenvoudiger zijn
geweest dan in deze richting voort
te schrijven en het Nederlandse
publiek te stijven in zijn Pruisi
sche antipathie. Maar dat ging niet
Het paste voor een Nederlandse
courant van die dagen niet, een
standpunt ten opzichte van het
buitenlandse nieuws in te nemen.
De buitenlandse
verslaggevers der
Nederlandse bla
den mochten dan
ook geen partij
kiezen, noch per
soonlijke indruk
ken weergeven. Zij
moesten de feiten
vermelden en
eventueel een be
oordeling van deze feiten, mits dit
oordeel geput was uit de bladen
van het land zelf. Dat was objec
tief en iedere afwijking van deze
regel achtte men een inbreuk tegen
het journalistieke fatsoen.
Nu kan van Multatuli veel wor
den gezegd, maar één ding kan
hem beslist niet worden verweten
nl. dat hij ooit objectief is geweesl
tenzij dan als eerstbeginnend
ambtenaar in de bureaus te Bata
via. Maar In zijn literaire werk zal
men werkelijk nergens een letter
TOCH IS
HET ZO!
aantreffen die een objectieve in
druk maakt.
Toen Multatuli dus, in Duits
land wonend, voor de Haarlemse
Courant artikelen over de Prui-
sisch-Oostenrijkse oorlog moest
schrijven in de krant der huidige
telexvirtuosen, streed dit met zijn
aard en zijn talent, dat eerst tol
volle ontplooiing kwam wanneer
het kon losbarsten in heftige ver
ontwaardiging of snijdende satire
Maar Multatuli deed zijn best.
Hij gaf trouw verslag van beschou
wingen en berichten die hij aan
trof in de Vossische-, de Kölnische-
de Kreuz- en alle andere „Zeitun-
gen" van die dagen. Maar meende
hij dat die bladen het te zeer bij
het verkeerde eind hadden, of ge
voelde hij behoefte zijn eigen op
vattingen ook eens lucht te geven
dan bracht hij de Mainzer Beo-
bachter in stelling, welke krant hij
de gloeiend hete granaten van
eigen vinding tussen zijn lezers
liet vuren.
En het ging erin als koek! Nie
mand in Nederland had vóórdien
ooit gehoord van de Mainzer Beo-
bachter, die zulke
gezonde en kern
achtige taal sprak,
maar aan de an
dere kant dacht
ook niemand eraan
het bestaan van
deze krant in twij
fel te trekken. Kon
men zich niet da
delijk herinneren
die naam ooit elders te hebben aan
getroffen men werd te zeer geboeid
door de gezonde opvattingen van
dit blad om er langer bij stil te
staan. Zo werd dit niet-bestaande
blad met de vloeiende Duitse Zei-
tungs-naam de toonaangevende in-
formatrice gedurende die woelige
Nu we het toch over namen beb
ben, hoeveel namen denkt u dal
de oud-president van de V.S..
H. S. Truman, heeft? Twee?
Neen, het ls er maar één!
gemeente hem op dit stuk niet volgt.
In toenemende mate gaat dit ook
gelden voor Gereformeerde kerken,
waar de vanzelfsprekendheid om
A.R. te stemmen schijnt af te ne
men. C.H. stemmen kan immers
ook. als men niet „beginsel-on
trouw" wil worden.
Deze twee strekkingen lokken de
predikanten niet om, afgezien van
hun persoonlijke voorkeur, die zij
als christen en burger zullen heb
ben, zich al te diep in het strijd
perk der politiek te begeven.
Alles in de politiek en ook in de
kerk schijnt de predikant af te drij
ven van deelname aan de politiek in
partijverband. De klachten daarover
kan men, terloops uitgesproken, met
name in anti-revolutionaire kring,
wel horen. De kerken zelf roepen
een halt toe. In de Hervormde kerk
werd bij de behandeling van de
nieuwe kerkorde in 1950 zelfs het
voorgesteld artikel om. in bepaalde
gevallen ter beoordeling van het
breed moderamen dispensatie te
verlenen van de bepaling, dat pre
dikanten geen staatsrechtelijke func
ties mogen bekleden, verworpen.
Toch is deze ontwikkeling te be
treuren. Niet, dat ik de oude situa
tie terug zou wensen. Voorbij is de
tijd, dat in een op politiek gebied
uniforme gemeente de predikant
vanzelfsprekend voorzitter van het
schoolbestuur en de C.H.kiesvereni
ging was. Of van de Nutsafdeling en
van de libérale kiesvereniging. Over
de zegeningen daarvan valt na te
mijmeren, maar ze zijn niet op
nieuw te verwachten.
Wel is het te betreuren om de
volgende reden. In deze tijd dreigt
het staatsburgerschap te verdam
pen in technieken. In handgrepen,
die men leren moet, en waar de ge
wone man buiten staat. Elke partij,
op welke basis dan ook, moet stre
ven naar machts-, althans invloeds
vergroting. Zij moet bovendien op
lossingen geven aan vraagstukken,
waarvoor de oplos
singen niet pasklaar
uit beginselen of
bijbelse noties zijn
af te leiden.
Indien niet in de
kerken een aantal
predikanten die zich
bewust zijn van hun
door theologische
studie gescherpte
taak op pastoraal,
diaconaal en apos-
tolair gebied, een
stukje verantwoor
delijkheid op zich
nemen voor het po
litieke leven, zoals
dat nu eenmaal door
en in de partijen
gestalte krijgt, is
het gevaar groot,
dat de kerken en
de politieke bewe
gingen zo van el
kaar vervreemden,
dat ze eikaars ge
zichtspunten niet
meer begrijpen. Tot
schade van het ker
kelijke en politieke leven beide.
Gebeurt dit niet, dan zal de nei
ging ontstaan om wel profetisch te
spreken, maar dan zonder de ken
nis, die men door actieve verant
woordelijkheid krijgt. Eerlijk ge
zegd: de felste politieke uitingen
(vaak onverantwoordelijk eenzijdig
en niet gefundeerd op kennis van
zaken) heb ik gehoord van predi
kanten, die géén verantwoordelijk
heid namen voor een bepaald stuk
je politiek leven. Omgekeerd zal de
predikant, die dit wèl neemt, juist
omdat hij vrijwel altijd in een po
litiek gemengde gemeente staat,
zich wel wachten eenzijdig te zijn
en juist willen aantonen, dat de
christen nooit op mag gaan in poli
tieke strijd, die toch altijd slechts
een deel, zij het een belangrijk deel
van het leven beheerst. Wat tot de
sanering der politieke verhoudingen
bijdraagt. En verder: geen enkele
partij kan de bijdrage van de theo
logische discipline en zeker niet van
de bijbelse gezichtspunten ontberen,
door juist predikanten ontvouwd.
Dat geldt ook voor de partijen, die
op de grondslag van christelijke be
ginselen staan.
Zeker, deelname aan het partij
politieke leven door actief lidmaat
schap, op welke plaats dan ook,
vraagt van de predikant grote in
getogenheid. Hij staat voor de moei
lijke taak ook politiek anders of
helemaal-niet denkenden het
vertrouwen te geven, dat hij ook
hun bedienaar van Woord en sacra
ment is. Dat kan hij alleen maar,
als hij waar weet te maken, dat hij
ook in zijn partij begrip wekt voor
het bijbels-critische woord, dat over
alle samen-leven gesproken moet
worden.
Wij gaan tijden tegemoet, waarin
de democratie, dus de politiek, dus
de partijen het zwaar te verduren
zullen krijgen. Niet alleen van bui
ten-af, door de dreigingen op inter
nationaal gebied, dat wezenlijk re
volutionaire verschuivingen te zien
geeft, maar ook van binnen-uit,
door de toename van moeilijk be
heersbare machten.
Wie de democratie wezenlijk acht
voor onze wijze van samenleven,
mag niet néér-zien op de partijen.
Zij zijn in een democratie onmis
baar.
En waar mensen zijn, dienen ook
predikanten te wezen. Zoals zij ook
in de industrie, onder de jeugd, bij
de schippers, bij de studenten zijn,
*o moeten zij ook in de partijen
Zijn Hier echter niet „met bijzon
dere opdracht", maar eenvoudig als
bergers, die tegelijk predikanten
zijn.
Moeten alle predikanten dat doen?
Neen.
Maar wel méér dan thans. En
vraagt u mij: bij welke partij dan?
neen, laat ik nu zoveel ingeto.
genheid opbrengen, dèt advies niet
te geven.
