flmtotia
Eén man hield demping restje
Levendaal 25 jaar tegen
zie meer
in 'n arietona
Minnaars mogen nóg niet mopperen!
Kosten werden in 1935
op 36,000 geschat
■01
Afrikaanse jeugdavond
in Volkenkunde
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
WOENSDAG 26 OKTOBER 1960
Stadhuisnu
bezig aan een
nieuw plan
HET ZAL NIET LANG meer duren
of het laatste stukje ongedempt
Levendaal zal door het zand worden
opgeslorpt. Dan zal weer een Leids
grachtje zijn tol aan de nieuwe tijd
hebben betaald. Het veroorzaakt ge
juich aan de kant van de mensen van
de vooruitgang, schrijnende teleur
stelling aan de kant van hen, die zo
veel mogelijk van het historische ka
rakter van onze goede stad bewaard
wensen te zien.
De minnaars hebben het ditmaal
verloren. Het grachtje is niet te
handhaven. Het riekt kwalijk, daar
tegen is maar weinig te doen, het
kan van zijn functie als riool worden
ontheven, van de walmuren zitten
geen tien stenen meer aan elkaar en
misschien kan een gedempt Leven-
daal nog wel meehelpen om het par-
keervraagstuk van de Sleutelstad
een beetje te verlichten.
De gemeenteraad besloot onlangs
tot demping en het bestuur van de
provincie heeft hen daarin gelijk ge
geven. Op het ogenblik wordt ge
werkt aan een plan tot demping van
de gracht en tot oplossingvan alle
zich daarbij voordoende problemen.
In het stadhuis kan men nog wel niet
vertellen, wanneer de desbetreffende
diensten het op de tafel van B. en W.
zullen deponeren, maar er is ons wel
te verstaan gegeven, dat het college
op de nodige voortvarendheid prijs
stelt.
Lange voorgeschiedenis
Het is ons gebleken, dat de demping
van het laatste stukje Levendaal een
heel lange voorgeschiedenis heeft. Dezer
dagen is het namelijk al 25 jaar geleden,
dat een voorstel van B en W. „inzake
het dempen van het Levendaal tusschen
Het oud-gemeenteraadslid J. H.
Schüller, dat reeds in 1934 poog
de Leiden van het gehele Leven
daal te verlossen.
het Steensdhuur en de Barbarabrug, tot
vaststelling van de desbetreffende be-
grootingsregeling en tot wijziging van
de verordening op de heffing van de
Baatbelasting inzake het Levendaal"
met 17 tegen 16 stemmen werd verwor-
ij de behandeling van het voorstel
tot demping van het grote Levendaal
de raadsvergadering van 9 juli 1934
had namelijk de heer Schüller een voor
stel ingediend tot dichting ook van de
bet groezelige water. B. en W.
hadden gemeend dit deel buiten het
dempingsplan te moeten houden op
grond van de overweging dat het.
de uitvoerbaarheid
geldelijk oogpunt
brengen, vereist w
strikt noodzakelijk
Bovendien bestond
aanzien
de demping uit
niet in gevaar te
is alles wat niet
vas uit te stellen,
in het college ten
ïselijkheid van de
demping geen eenstemmigheid.
Maar de samenstelling van het college
eranderde en bij nadere overweging
bleek er toch geen overwegend bezwaar
te zijn met een voorstel tot demping van
het laatste grachtgedeelte te komen.
Hoe deze kwestie zich toen heeft ont-
i'kkeld, hebben wij in een Nieuwe
Leidsche van 25 jaar geleden uitvoerig
gelezen. Het is ongetwijfeld interessant,
dit voorstel van B. en W. en het verslag
van de behandeling in de gemeenteraad
even onder het stof van een kwarteeuw
vandaan te halen en ze anno 1960, nu
het dichtgooien van dit grachtje einde-
jk weer actueel is geworden, nog eens
oor de lezers af te drukken.
Beide stukken spreken voor zichzelf.
Voor twee markante punten willen wij
echter de bijzondere aandacht vragen.
Ten eerste dat bij de verwerping van dit
voorstel niet alleen het stadsschoon-
element een rol heeft gespeeld, wat ge
makkelijk kan worden gedacht als men
de tegenstanders van nu hun afwijzing
hoort motiveren. En ten tweede: een
demping in die tijd zou f36.000 hebben
gekost. Wij zijn "heel benieuwd welke
bedragen bij de komende aanbesteding
uit de bus rollen!
Wij geven nu eerst iets weer van het
oorstel van B. en W. Om geheel in de
tijl van 1935 te blijven, hebben wij gean
eranderingen in de spelling aange
dacht.
Sloping Leefsteenbrug
Na de demping zal een straatbreedte
an gemiddeld 20.50 M. worden verkre-
;en. De kleinste breedte, ad 19.40 M., zal
Het ongedempte Levendaal van
nü staat met zijn trage dempings
geschiedenis niet alleen; over de
dichting van het grote stuk be
gonnen de heren bestuurders al
in 1923 te discussiëren. Eindelijk
werden zij het er in 1934 over
eens. Het ojjer moet worden
gebracht door de werkverrui
ming en voor de hygiëne".
nog voldoende zijn voor den aanleg va
een rijweg, breed 13 M., en trottoirs, on
derscheidenlijk breed 3 en 3.40 M. Voorts
zal noodig zijn de aanleg van een stam-
riool, in aansluiting aan dat, hetwelk
de Korevaarstraat wordt gelegd,
waaraan in de toekomst de rioleering
van het Steenschuur en omgeving, ten
westen van de Groenebrug, zal worden
aangesloten.
Het is mogelijk dit stamriool in
midden van de gracht te leggen, u
door de thans aanwezige boomen, welke
het grachtje een aantrekkelijk
chet geven, behouden kunnen blij'
Tegen deze ligging van het riool in
rijweg bestaat geen bezwaar, aangezien
a9falteering van de gedempte grach'
niet noodig is en het niet te verwachten
is, dat zij te eeniger tijd voor den
leg van een trambaan in aanmerking zal
komen. Weliswaar komt de beplanting
alsdan in den rijweg te staan, doch deze
heeft tusschen de boomen voor het rij-
verkeer voldoende breedte (tenminste
9.50 M.); de overschietende gedeelten
van den rijweg, tusschen de boomen
de trottoirs, kunnen dan voor parkeer
gelegenheid dienen.
Het werk brengt verder mede het
sloopen van de Leefsteenbrug, terwijl
door het maken van een nieuw stuk wal-
muur langs het Steenschuur een ruimere
toegang tot de Groenebrug zal worden
verkregen. Laatstbedoelde brug
gelet op de kosten, thans onveranderd
te laten. Ofschoon haar ligging ten op
zichte van het Levendaal niet geheel
gunstig is te noemen, is verbetering var
brug, in vergelijking met verschil
lende bruggen, allerminst urgent.
De kosten van het werk worden ge
raamd op f 36.000. Aan de demping zal
verbetering van de straatverlichting
gepaard moeten gaan, waarvan de kos-
geschat worden op f 1100, terwijl ook
verlegging van de gasleiding noodig zal
zijn. De kosten van dit laatste, ad f625,
zullen ten laste van het Bedrijf der Ste
delijke Fabrieken van Gas en Electrici-
teit komen.
W erkverschaf f iiig
Bij nadere overweging kunnen B. en
W. zich met de demping van het onder
havige grachtgedeelte vereenigen, nu
de bezwaren daartegen uit een oog
punt van stadsschoon kan worden tege
moet gekomen. Tegenover de belangrijke
uitgaven, welke de uitvoering van het
werk zal medebrengen, staat, dat voor
den Reinigingsdienst eenige besparing
zal worden verkregen, terwijl in aan
merking moet worden genomen, dat bij
handhaving van het water binnen af-
enbaren tijd tot vernieuwing van de
walmuren zou moeten worden overge
gaan. Voorts zou ook bij niet-demping
de riolering van dit gedeelte van het
Levendaal, welke in het dempingsplan
opgenomen, niet achterwege kunnen
blijven.
De meerderheid van B. en W. meent
intusschen onder de huidige benarde
omstandigheden deze demping alleen t
mogen voorstellen, indien zy in werl
verschaffing wordt uitgevoerd. Behalv
toch dat 't werk geheel is te beschouwd
en voortzetting van de eveneens ii
werkverschaffing uitgevoerde demping
-an het overige gedeelte van de gracht
n dat het belangrijke loonbedrag, het-
velk in de kosten is begrepen (pl.m.
f 12.000). het voor zoodanige uitvoering
:er geschikt maakt, zal op deze i
groot gedeelte van het loonbedrag
rug worden ontvangen.
Ook de grootst mogelijke meerderheid
er Commissie van Fabricage heeft tot
uitvoering van de demping in werkver-
icliaffing geadviseerd.
De minderheid van B. en W. heeft
tegen uitvoering in werkverschaffing
erwegend bezwaar en zou de dem
op de normale wijze willen zien
stand gebracht.
en W. achten het logisch, dat
.an het onderhavige grachtgedeelte
gelegen perceelcn, na de demping,
baatbelasting zal worden geheven op ge
lijken voet als waartoe voor het verdere
gedeelte van het Levendaal is besloten.
Aangenomen, dat het werk in den loop
van 1936 tot stand komt, zou deze hef
fing kunnen ingaan op 1 Januari 1937.
Dit schreven B. en W. aan de raad.
Maar de raad oordeelde anders, of
schoon de tegenstemmers met d(
hakken over de sloot kwamen. Het
volgende verslag geeft een voldoen
de indruk van de discussie.
Geen enkel belang
De heer Coster verklaart zich tegen
de Baatbelasting.
De heer Van Weizen verzet zich
tegen de uitvoering in werkverschaffing
en doet een voorstel om het werk all
werkverruiming te doen uitvoeren.
De heer Goslinga (a.r.) verzet zich
tegen het voorstel omdat de demping een
stukje stadsschoon zal vernielen. Er is
ook geen enkel belang mee gediend.
Het is niet economisch nuttig. Het geld,
dat we hebben voor werkverruiming,
kunnen we nuttiger besteden. Als er ge
dempt wordt dan is spr. voor werkver
schaffing.
De heer Snel (s.d.) is tegen het uit
voeren in werkverschaffing. Het gaal
met de werkverschaffing de verkeerde
kant uit. De demping van het Levendaal
is geschied door arbeiders die zich
hun loon niet eens behoorlijk konden
voeden en kleeden. Spr, dient een
stel in van dezelfde strekking als dat
van den heer Van Weizen.
De heer Schüller (s.d.) had dit
voorstel eerder verwacht. Belangrijke
kosben zouden daarvoor zijn gespaard,
o.a. van de waterkeering van de
barabrug. Spr. acht de demping van
laatste gedeelte Levendaal wel degelijk
nuttig.
De heer Groeneveld (s.d.)
niet in dat door demping het stads
schoon zal worden 'bedorven. He
thans meer een stukje stadsvuil. Er zijn
ook verkeersbelangen bij betrokken.
De heer Wilbrink is voor demping
in werkverschaffing De demping i;
nuttig, al is ze dan niet van groot econo
misch nut. Het object is daarom uitste
kend geschikt voor werkverschaffing.
Wethouder Splinter merkt tegen
over den heer GdsLinga op, dat het over
geschoten stukje Levendaal eigenlijk
meer wordt een open riool. Spr. is
tijd een voorstander geweest var
demping van het heele Levendaal, ook
uit verkeersoogpunt.
Spr. verdédigt voorts het uitvoeren
van het werk in werkverschaffing op
financieele gronden. De heer Snel vindt
het een object voor het Werkfonds, maar
de leden van het Werkfonds vonden de
loonen bij het Levendaal nog te hoog.
Deze loonen kwamen tot f22.90 toe. Dat
is toch een behoorlijk loon. Aan de on
geschoolde arbeiders in het vrije bedrijf
wordt niet meer betaald. Tegenover den
heer Schüller zegt spr.. dat dit voorstel
met het oog op de voorbereiding niet
eerder kon worden ingediend.
Tegenvoorstel verworpen
Wellhouder V e r w e y verdedigt het
standpunt van de minderheid van het
college van B. en W. om dit werk niet
in werkverschaffing te doen uitvoeren.
Spr. wit werkverschaffing in 'l algemeen
niet uitsluiten, maar het onderhavige
werk is daarvoor niet geschikt. Dit is
normaal werk.
Bij de replieken wijst de heer Gos
linga er nog op dal als het werk in
werkverschaffing wordt uitgevoerd, we
ook de zekerheid hebben dat er inder
daad werkloozen aan 't werk gaan. Als
het werk op de vrije markt komt, wordt
het gemakkelijk geabsorbeerd zonder
dat het op de arbeidsbeurs noemens
waardige invloed heeft.
Het voorste 1-Van Weizen-Snel wordt
verworpen met 18 tegen 15 stemmen.
Vóór stemmen de s.d.a.p. en de heer v.
Weizen.
Het voorstel van B. en W. wordt
verworpen met 17 tegen 16 stem
men Tegen stemden de s.d.a.p. en de
heeren v. Weizen, Goslinga en Romijn.
Tot zover het verslag.
Een frappante uitslag, die een wel
zeer merkwaardige betekenis krijgt
als men bedenkt, dat als de tegen
standers slechts één man minder
sterk waren geweest, nü, anno 1960,
tal van Leidenaars niét zouden heb
ben geweten, dat tussen Barbara
brug en Steenschuur ééns water
stroomde.
Nou ja, stróómde.Borrelend en
stinkend stilstond dan!
Met een weinig fantasie kan men
zeggen, dat één man 25 jaar de dem
ping van dit grachtje heeft tegen
gehouden.
De liefhebbers van Oud-Leiden
mogen nóg niet mopperen!
Clir. Lyceum, Leiden,
kan uitbreiden
Naar wij vernemen Is de vergunning
voor de uitbreiding van het christelijk
lyceum aan de Kagerstraat te Lelden ge
reed. Thans staat niets meer in de weg
om door middel van een noodvoo
nlng, althans voorlopig, het nijpende lo-
kalengebrek op te heffen Ten behoe'
van de voorgenomen uitbreiding met
een middelbare meisjesschool zal het
echter voor het bestuur zaak zijn actief
te worden voor het verkrijgen van een
vergunning voor deze definitieve bouw.
De bekende Rotterdamse architect Elf-
fers heeft inmiddels een plan gereed.
Sportagenda Leiden
Wielrennen
Zaterdag 29 oktober houdt de con
tactcommissie van Swift een grote feest
avond voor leden en donateurs in Den
Burcht
Krachtsport
Donderdagavond 7.30 uur komt L.K.V.
uit tegen Hercules uit Den Haag. Enkele
kampioenen van Nederland doen mee:
Nolten en Maas (Hercules» en S. Stokkel
en Zirkzee (L.K.V.)
Zaterdag 5 november worden op het
Galgewater roeiwedstrijden gehoud,
lussen Die Leythe en Njord. dit jaar op
uitnodiging van Njord. Er komen geen
speciale wedstrijdploegen uit, maar de
boten zullen zo sterk mogelijk worden
bemand.
LEIDSE HOOGLERAREN
BIJ HAAGSE RECHTBANK
Bij K.B. zijn benoemd tot rechter-
plaatsver vanger in de arrondissements
rechtbank te Den Haag prof. mr. W. H
Nagel, hoogleraar aan de Rijksuniversi
teit te Leiden, en prof. mr. J. F. Glastra
van Loon, buitengewoon hoogleraar aan
de Rijksuniversiteit te Leiden.
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Hendrikus, z v J Ges-
kus en R van Soeren; Ramon Jacob,
z v J van Winkel en M J van Donge;
Jacob Auke, z v S Valk en S Valk;
Cornelis Peter, z v H van Vliet en
P H Zonneveld: Johanna Geertruida
d v H Brandt en J Vrolijk; Peter,
7. v M P B v d Meer en W Freeke;
Dirk, z v M Havenaar en A van den
Berg; Jacqueline, d v G K Swartsen-
burg en j Vreeling; Silvia, d v G
Gressie en J Bakker, Gerrit, z v A
B Hoek en J Verlind.
OVERLEDEN: E E O Kassner, 71 j,
vrouw; J Haasnoot, 82 j, man; H
Guijt, 61 J', man
Bazaar Staalwijk 1900
De verkoop die gistermiddag en -avond
in het Hervormd wijkgebouw „Staalwijk"
aan de Herenstraat werd gehouden, heeft
f 1900 opgebracht. Over dit resultaat van
één dag is men zeer tevreden. De op
brengst is A'oor de aflossing van de
schuld op het wijkgebouw.
Zie voor stadsnieuwe
ook pagina 4
o echt!
weet U... op dat toestel is alles zo echt
Da's waar. Een ARISTONA brengt de werkelijkheid in Uw
huiskamer. Beeld en geluid zijn bijzonder natuurgetrouw! De
technische perfectie cn de goede service garanderen U dat ook
U meer ziet in 'n ARISTONA!
f IN ÉÉN WOORD: FANTASTISCH!
K. en O.-filmstudiekring
Filmkwartet van uiteenlopend
karakter opende seizoen
VIER FILMS stonden gisteravond op het programma van de K. en O.-
filmstudiekring, die voor de eerste maal in het nieuwe seizoen bijeen
m, als vanouds in de filmzaal van de academie. Eén rolprent was al
eens voor dit gezelschap vertoond: Ivens' La seine a rencontré Paris, maar
was toen bedolven onder het lawaai van Hellzapoppin. Nu paste deze dich
terlijke film beter in het kwartet.
Van ontdekkingsreizigers en jazz
OOR ruim tweehonderd leerlingen
van Leidse middelbare en ulo-sclio-
i werd in het kader van de Leidse
ek voor internationale samenwerking
tevens ter herdenking van de Dag der
Verenigde Naties gisteravond in het mu-
voor A'olkenkunde een bijeenkomst
gehouden, die in het teken van Afrika
tond. De toeloop was zo groot dat zo
vel de filmzaal aLs de aula in gebruik
vas en de inleiders wisselden. Welkomst-
voorden werden gesproken resp. door
de heren G. Steinbach en J. A. M. van
Zonneveld. Loco-burgemeester J. C. van
;haik woonde de avond bü-
Drs. H. H. Frese sprak over de rijke
Afrikaanse bezittingen die het museum
herbergt. Hij gaf een schets van de hui
dige situatie in Afrika en wees erop dat
verelddeel wel degelijk belangrijke
Dat zo'n (gezien de entourage
wel aardig maar overigens toch
goor) grachtje de gemoederen
nog 'zo lang kan bezighouden.
Maar nu is de teerling geworpen
en zullen binnen afzienbare tijd
zandauto's met hun lading de
brij van het groezelige Watertje
nog verdikken, dan echter tot
dichting van het open riool.
culturen heeft gekend. Op vele plaatsen
wordt men nog aan de slavernij her
in nerd.
Als bijzonderheid vertelde de heer
Frese dat in Leiden een ontdekkingsrei
ziger op Afrika heeft gewoond, nl. God-
defroy, die in 1884 met Daniël Vet naar
Portugees Afrika was vertrokken. Hij
was oud-hoornblazer van het Neder
lands-Indische leger en is custos ge
weest van het rijks ethnografisch mu
seum, thans het museum voor volken
kunde. Drs. Frese liet vele dia's zien
over Afrikaanse rijkdom in het museum
Na de pauze, toen men gelegenheid
had gehad de tentoonstelling over Ruan
da Urundi te bezichtigen en van verga
derruimte te wisselen, sprak dr. G. D.
van Wengen over Afrikaanse muziek
Hij liet met behulp van een bandopna
me horen hoe Zuid-Amerikaanse en
Afrikaanse negermuziek veel op elkaar
gelijken en hoe de jazz eveneens is te
herleiden tot het ritme van deze mu
ziek. Hij toonde verscheidene Afrikaan
se muziekinstrumenten en vormde uit de
aanwezige scholieren een orkest, dat
met een improvisatie veel succes had
Ten slotte werd een film over de mu
ziek in de Congo getoond.
Het uit de samenwerking van Ivens, de
dichter Jacques Prévert en de filmhis
toricus George Sadoul voortgekomen pro-
dukit is door zijn prachtige montage een
juweel van een film geworden. Gister
avond had men helaas de geluidsinstal
latie zo ver opengedraaid dat de muziek
van Philippe Génard inplaats van teder,
oorverdovend begon te werken, waardoor
aan de sfeer afbreuk werd gedaan.
Een novelle van Maurice Pons, Les Mas-
tons, is verfilmd door Francois Truffaut,
die later met Les quaitre cents coups zou
bewijzen een filmer-pur-sang te zijn. Ook
in deze eerste film van Truffaut toont hij
zich een begaafd venteller met de camera.
Hij plaatst twee in zichzelf besloten we
relddelen, die van twee geliefden en dde
van een stel opgeschoten jongens, tegen
over elkaar op een uiterst boeiende wijze.
Helemaal ontkomen aan de verteller-op-
de-aehtergrond is hij wel niet. maar de
cameravoering blijft toch het hoofdthe-
Volkomen nieuwe wegen op het gebied
van de tekenfilm is de Brit Richard Wil
liams ingeslagen met zijn The Little is
land, het treffen van drie monomane
mannetjes, ieder afzonderlijk slechts be
zield door één idee dat tot iedere prijs
tot gelding moet komen. De bizarre fan
tasie van Williams, die met kleuren en
lijnen speelt op een uiterst vernuftige en
soms ook bijzonder geestige wijze, heeft
geen gemakkelijke film opgeleverd. Men
zou dit produkt eigenlijk meermalen moe
ten zien om de bedoeling van de maker
ten volle in zich op te kunnen nemen.
Ten slobbe het nieuwste werk van Kees
Bnusse, vervaardigd in opdracht van Pro
Juvenbu'te, Het Gerucht, Met zijn eerste
film voor dit genootschap. De Paraplu,
baarde de acteur Brusse jaren geleden al
opzien, omdat hij een adequate filmvorm
wist te vinden voor een opdracht, die zo
gemakkelijk had kunnen ontaarden in
een schools leergedicht, Het eerste deel
van Het Gerucht is uitnemend. Het ex
periment uit het tweede deel doet te ge
zocht aan om geloofwaardig te zijn. Het
ouderpaar krijgt hierdoor een karikatu
raal stempel opgedrukt, hetgeen zeker
niet de bedoeling zal zijn geweest.
G. T.
Jubileum bij N.V. Glos
en Leembruggen
DO
De heer J. Taffijn vierde gisteren zijn
veertigjarige jubileum bij de N.V. sajet-
fabrieken P. Clos en Leembruggen te
Leiden. De jubilaris werd ongeveer het
middaguur verwelkomd door de direc
teur, mr. C. J. Leembruggen. Deze me
moreerde dat de heer Taf fijn 25 oktober
1920 in dienst trad bij de N.V. sajetfabrick
cn breierij J. Parmentier en Zonen, een
docht er onderneming. In 1947 ging de ju
bilaris over naar Clos en Leembruggen.
Hij werd geprezen om zijn ijver en
plichtsgevoel. Mr. Leembruggen bood een
enveloppe-met-inhoud aan en een Zaanse
klok.
Verscheidene collega's voerden het
woord en boden eveneens geschenken
aan. De heer Taffijn sprak een dank
woord.
In de middaguren werd in Het Gulden
Vlies een drukbezochte receptie gehou-
Leidse ainateurfotografen
wonnen eerste prijs
De Leidse Amateurfotografcnvereni-
ging heeft met haar inzending kleuren
dia's de eerste prijs gewonnen in de
bondswedstrijd, waaraan 75 verenigingen
deelnamen niet in totaal 570 dia's. De
Leidse Inzending was samengesteld uit
dia's van de heren G. v. d. Berg, J. G.
Gompelman, C. de Haas, W. Oudshoorn,
|J. Versteeg en G. v. d. Wijngaard.
