Positie Eerste Kamer
opnieuw in discussie
sucrosa
li
Peek&CIoppenburg
Politieke commissie druk
bezig over ontwapening
Oude prijsvoorschriften
ïailan u laan.. ..„c.
negatieve beslissing, genomen op poli-
1,1 tieke gronden, heeft de meerderheid
van de Eerste Kamer een moeizaam
tussen Tweede-Kamermeerderheid en
.regering tot stand gekomen compromis
aloo teniet gedaan, en daarmee opnieuw de
dent staatsrechtelijke positie van de „Raad
de der Ouderen" in discussie gebracht.
Voor de fractieleiders Tilanus (c.h.) en
Oud (lib.) is de ondergang van het to
nt b to-ontwerp aanleiding geweest om tij
dens de jongste algemene politieke be
schouwingen in de Tweede Kamer plaats
en taak van de Senaat nog eens scherp
af te bakenen.
hap;
Gaat zij een te zelfstandige
rol spelen in onze politiek
(Van onze parlementsredactie)
Gaat de Eerste Kamer in ons staatsbestel niet een té zelfstandige
rol spelen? Krijgt zij niet een té politiek karakter en betracht
zij nog wel de „wijze terughoudendheid", die in het ongeschreven
staatsrecht geldt als een van haar voornaamste kenmerken?
11Jet deze vragen houden politici, politieke commentatoren en staatsrechts
geleerden van verschillende richting zich bezig sinds de Senaat, nu
ruim een maand geleden, de wijziging van de Loterijwet verwierp, welke
door de Tweede Kamer was aanvaard. Het was de tweede keer in enkele
maanden tijdsdat een wetsvoorstel in de Eerste Kamer de eindstreep niet!
haalde, want in juni van dit jaar we,d het zo onschuldig-lijkende wetsont
werp tot regeling van het archiefwezen door de kritische senatoren gewogen
en te licht bevonden.
Staatssecretaris Scholten (0.,K. W.)
Is nu met een nieuw ontwerp-Archiefwet
gekomen, waarin de door de Senaat ge
wraakte artikelen niet meer zijn opge
nomen. Deze gang van zaken is voor
al interessant uit een oogpunt van de
vraag, of de Eerste Kamer in dit ge
val gebruik wilde maken van een recht,
ij niet bezit, nl. het recht van
amendement.
erping van de wijziging der
Loterijwet is van veel grotere importan
tie, omdat ze de politieke en staatsrech
telijke verhouding tussen Senaat, Twee-
'de Kamer en regering raakt. Door haar
Partijpolitiek
Dr. Tilanus had zich niet aan de
indruk kunnen onttrekken, dat bij de
behandeling van de wijziging der Lo
terijwet de partijpolitiek in de Eerste
Kamer een te grote rol heeft gespeeld.
Hij achtte dit niet in overeenstem-
JL ming met „de hoogheid en het bij-
;q| ronder karakter" van dit college.
Wat hem tijdens het toto-debat in de
Senaat bijzonder had getroffen, wa
de sterk politieke tendenzen en
achtergronden, die men uit sommige
is^redevoeringen kon proeven.
pit verschijnsel deed zich ook voor in
1904, toen de Eerste Kamer de wijzi-
de Hoger-Onderwijswet (waar
door aan de V.U. het promotierecht
ënj werd toegekend) verwierp, wat tot
haar ontbinding leidde. De toenmalige
oudst voorzitter van de c.h. Tweede-Kamer-
Sci fractie, jhr. mr. A. F. De Savornin
^ohman, schreef bij die gelegenheid:
,Wij hopen, dat wij ons vergissen,
maar op ons maakt het nu en dan de
indruk, alsof die (Eerste) Kamer iets
van de hoge stelling, waarop ze zich zo
ts lange jaren gehandhaafd heeft, begint
te verliezen". Lohman schetste die „ho
ge stelling" als volgt: „In de Eerste Ka
mer was vanouds de politiek, die de
partijen in het land gedeeld hield,
slechts in verdunde mate aanwezig. Zij
was tot op zekere hoogte een objectie
ve jury buiten de partijen. Door zich
zelf op zekere afstand van het concrete
partijgewoel te houden, en de wetten
bovenal aan algemene beginselen
het regeringsbeleid te toetsen, behield
zij het gezag en de zedelijke kracht om
haar heilzame functie uit te oefenen.
Zij werd geen kopie van de Tweede Ka
mer, maar bleef zich zelf".
Eigen karakter
Deze omschrijving van wat de Eer
ste Kamer behoort te zijn, achtte de
heer Tilanus nog steeds de meest juis
te, ook al zag hij in, dat sedert 1904
de partijpolitiek scherper naar voren
is gekomen. De c.h. fractievoorzitter
erkende volledig het recht van de Se
naat om anders te oordelen dan de
Tweede Kamer en in belangrijke zaken
te verwerpen wat aan de andere kant
van het Binnenhof is aanvaard. Maar
toch verdient het naar zijn mening
beveling van dit recht spaarzamelijk
cebrnik te maken, „steeds met inacht
neming van het eigen karakter van de
Eerste Kamer in de geest, als door De
Savornin Lohman is aangegeven".
Hervormen
Tot een soortgelijke conclusie kwam
ook de V. V. D.-fra ctieleider prof. Oud.
Van deze politicus is alom bekend, dat
hij weinig voelt voor handhaving var
de Eerste Kamer in haar huidige vorm.
Bij de Grondwetsherziening van 1921
verdedigde hij als lid van de vrijzinnig
democratische fractie zelfs een amen-
dement-Marchant, dat afschaffing var
de Eerste Kamer beoogde. In zijn na de
tweede wereldoor'og gepubliceerde boek
Het constitutioneel recht van het Ko
ninkrijk der Nederlanden (deel I) blijkt
hij echter het standpunt, dat het één
kamerstelsel volstrekt aanbeveling ver
dient, niet meer in te nemen. Prof. Oud
Pleit in dit werk voor een twee-Kamers
stelsel, bestaande uit een politieke ver
tegenwoordiging (Tweede Kamer) er
«en sociale vertegenwoordiging (Eerste
Kamer). Tijdens zijn afscheidscollege
als hoogleraar aan de Economische Ho
geschool te Rotterdam heeft hij dit denk-
Voorzichtigheid
Bij de algemene politieke beschou
wingen op 4 en 5 oktober heeft prof.
Oud de Eerste Kamer dringend aan
geraden de uiterste voorzichtigheid te
betrachten bij de verwerping van
wetsontwerpen, en zich te onthouden,
neer het gaat om zaken die de po
litieke verhouding tussen de Tweede
Kamer en het kabinet raken. Krach
tig waarschuwde hij tegen de neiging
de Senaat om een doublure - te
gaan vormen van de Tweede Kamer.
Gaat, zo luidde zijn redenering, de
Eerste Kamer politiek beoefenen als
zij de Tweede Kamer, dan dreigt
het gevaar van tegenstrijdige beslissin
gen. Wanneer in een moeilijke zaak als
de toto in de Tweede Kamer in over
eenstemming met de regering ten slotte
een oplossing is bereikt, die voor de
meerderheid van die Kamer aanneme-
was, dan ligt het niet op de weg
de Eerste Kamer om die beslissing
onmogelijk te maken. Meent de Senaat
zich te moeten gaan gedragen als de
Tweede Kamer, dan worden al onze po
litieke problemen, wat de verhouding
tussen kabinet en Staten-Generaal be
treft, er oneindig veel moeilijker door.
Een Eerste Kamer, die dat doet, tast,
al blijft ze binnen het kader van de
letter van de Grondwet, ons constitu
tioneel bestel in de grond aan en is
bezig zichzelf tot een probleem te ma-
Insteiiiiiiiiig
De K.V.P.-fractieleider, prof. Rom-
ïe, beperkte zich tijdens het debat tot
de opmerking, dat hij prof. Ouds uit
eenzetting over de positie van de Eer
ste Kamer in belangrijke mate kon on
derschrijven. Dit weinige was overigens
voldoende om te kunnen concluderen,
dat prof. Romme nog even afwijzend
staat tegenover de Senaat als in 1958,
toen hij zich in de Kamer ontpopte als
tegenstander van het voortbestaan van
het twee-Kamersstelsel.
Op 5 februari 1958 noemde de K.V.P.-
aanvoerder als belangrijkste nadelen
dit stelsel: het te veel vervallen
de Senaat in een doublure van de
Tweede Kamer, en voorts: de vertra
gende invloed die de aanwezigheid van
zusterparlement uitoefent op de
wetgeving, die vaak van te spoedeisen-
lard is dan dat ze een uitvoerige
behandeling door twee parlementaire
instanties gedoogt.
Voor het overige meende prof. Rom-
le, dat, zolang de Eerste Kamer be
staat, men haar grondwettelijke rechten
en bevoegdheden ten volle zal moeten
eerbiedigen. Daarbij maakte hij echter
tweeërlei voorbehoud. De Eerste Kamer,
zo betoogde hij. zal in overwegende
mate rekening dienen te houden met de
opvattingen van de Tweede Kamer, en
de tweede plaats zullen de beschou
wingen van de senatoren steeds ade
quaat moeten zijn aan de te nemen be
slissingen.
Sta-ln-de-weg
De kritische uitlatingen van de drie
genoemde fractieleiders staan niet op
zichzelf. Er zijn in Tweede Kamer, ka
binet, ambtenarencorps en ook onder de
deskundigen op het gebied van het
staatsrecht maar weinigen, die de Eer
ste Kamer niet beschouwen als een sta-
in-de-weg. De senatoren kunnen overi
gens troost putten uit de wetenschap, dat
het altijd zo geweest is, want sedert
haar geboorte, nu 145 jaar geleden,
het bestaansrecht van de Senaat i
twijfel getrokken.
De Grondwet van 1815 schonk haar
het levenslicht, voornamelijk op i
drang van de Belgische leden
grondwetscommissie. De senatoren
werden door de Koning voor het le
ven benoemd en moesten stammen uit
de kring van „hen, die door diensten
aan den Staat bewezen, door hunne
geboorte of gegoedheid onder de aan
zienlijksten van den lande gehooren"
„Mislukte cople"
In haar eerste levensperiode heeft de
Eerste Kamer (door de grondwetsher-
zieners van 1815 bedoeld als „bolwerk
voor de troon") al onmiddellijk scherpe
kritiek moeten incasseren. De Belgen
noemden haar spottend „la ménagerie
du roi" en Groen van Prinsterer schreef
in 1840, dat deze Kamer, in plaats
een der grondslagen van ons staatsrecht
te zijn, een mislukte copie is naar En
gels model. Toch werd bij de Grondwets
herziening van 1848 de Eerste Kamer
gehandhaafd. De regering motiveerde
dit toen als volgt: „Indien eene Kamer,
vertegenwoordigende het volk, onmid
dellijk met voorstellen of wijzigingen in
voordragten tot de Troon kan gaan,
staat de Regering bloot. om. in een
oogenblik van opgewondenheid, als de
driften het bedaard overleg hebben
verbijsterd, ten onregte te worden om
vergeworpen. De Eerste Kamer is daar
tegen een dam". Uit deze woorden
spreekt duidelijk de vrees voor een al
te grote volksinvloed, die zich via de
rechtstreeks gekozen Tweede Kamer zou
kunnen doen gelden. Overigens bepaal
de de Grondwet van 1848, dat de sena
toren niet meer door de Koning be
noemd, maar door Provinciale Staten
gekozen zouden worden en dat zij moes
ten behoren tot de hoogstaangeslagenen
in 's rijks directe belastingen.
Tweespalt
De handhaving van de Eerste Kamer
had in 1848 allerminst de instemming
van Thorbecke, die toen o.m. schreef:
„De Eerste Kamer zal in den gewonen
loop niet worden geteld of als eene nut
teloze vertraging worden aangemerkt,
en wanneer zij in zaken van gewigt te
gen de Tweede Kamer staat, worden
weerstreefd zoo niet op zijde gezet. Zij
zal, waar zij niet gedwee volgt, slechts
eene aanleiding tot misnoegen en twee
spalt zijn".
Bhet to
to-ontwerp. In ieder geval heeft de li
berale staatsman met profetische blik
de nadelen voorzien, die (volgens de te
genstanders van de Senaat) aan het
twee-Kamersstelsel kleven.
Na 1848 hebben zich nog vier Grond
wetsherzieningen met de Eerste Kamer
beziggehouden. Die van 1887 bracht
geen principiële wijziging, die van 1917
voerde gelijkstelling van de eisen voor
verkiesbaarheid met die voor het lid
maatschap van de Tweede Kamer
terwijl de
de verkie-
de senatoren regelde op de
Bvan evenredige vertegen
woordiging. Ten slotte vond bij de her-
Nooit succes
De kritiek op de Eerste Kamer cul
mineerde altijd weer in pogingen om
haar af te schaffen (Troelstra, Mar-
chant-Oud). Deze hebben echter nooit
succes gehad, evenmin trouwens als
pogingen om de positie van de Se
naat te versterken. Alle Grondwets
wijzigingen hebben ten slotte de con
stitutionele rechten en bevoegdheden
van de Senaat onaangetast gelaten.
Deze zijn ongeveer dezelfde als die
welke de Tweede Kamer bezit, met
dit belangrijke verschil, dat de Eerste
Kamer het recht van amendement
mist en dus een wetsontwerp slechts
in zijn geheel kan aanvaarden of ver
werpen.
Het ongeschreven staatsrecht heeft in
de loop der jaren aan de Eerste Kamer
de positie toegekend van Kamer van
revisie. Zij moet, zo heet het, bij de be
handeling van wetsontwerpen nagaan
of de Tweede Kamer niet overijld en
ondoordacht heeft gehandeld en of aan
de overzijde van het Binnenhof niet te
zeer is geofferd aan de „waan van de
dag". Zij heeft verder te onderzoeken,
of de door de Tweede Kamer genomen
Vanmiddag om half vier is de poli
tieke commissie der Verenigde Naties
verder gegaan met de behandeling
het ontwapeningsvraagstuk. Gisteren
werd de zitting verdaagd, nadat vooral
Advertentie
besluiten wel stroken met de rechtsover
tuiging van het volk.
Sinds 1849 heeft de Eerste Kamer 92
keer een bij haar ingekomen wetsvoor
stel verworpen. Evenzovele botsingen
dus vaak van ongevaarlijke aard
met Tweede Kamer en regering. Even-
zovele gelegenheden ook voor de critici
van de Senaat om de nadelen van hei
twee-Kamersstelsel breed uit te meten.
Nu kan men zeker niet stellen, dat de
Eerste Kamer bij de verwerping van
wetsontwerpen steeds de wijze zelfbeper
king heeft betracht, die bij haar posi
tie als Kamer van revisie past.
in de
zeke-
rivaliteit met de Tweede Kamer,
te grote rol in de Raad der Oude-
Maar anderzijds is het niet moei
lijk gévallen aan te wijzen, waarin de
senatoren duidelijk overhaaste beslis
singen van regering en Tweede Kamer
terecht hebben gecorrigeerd. Zo b.
1927, toen zij overgingen tot vei
ping van het Nederlands-Belgische
drag, dat weliswaar door de Tweede
Kamer was aanvaard, maar waartegen
de grote meerderheid
fel keerde.
volk zich
Werkwijze
De omstandigheid, dat de Eerste Ka-
ter niet schroomt om bij tijd en wijle
haar eigen weg te gaan, behoeft dus op
zichzelf geen argument te zijn tegen
het twee-Kamersstelsel. Belangrijke:
lijken ons dan ook de bezwaren tegei
de werkwijze van de Senaat, zoals di<
o.m. door prof. Romme naar voren zijl
gebracht. Maar al te vaak blijkt bij d<
senatoren de bereidheid te ontbreken on
belangrijke wetsontwerpen met bijzon
dere voortvarendheid af te handelen.
Op het wetgevend proces heeft dit
schadelijke, want vertragende invloed.
In 1958 gingen door de onnodig late se-
natoriale behandeling van de belas
tingvoorstellen zelfs enige miljoenen
de schatkist verloren.
Daarnaast is er het bezwaar, dat
de Eerste Kamer in haar werkmetho
den langzamerhand een spiegelbeeld
is geworden van de Tweede Kamer.
Dit valt vooral bij de begrotingsde
batten op. Beleidskwesties, die ever
tevoren grondig door de Tweede Ka
mer zijn besproken, worden in de Se
naat nog eens uitvoerig herkauwd.
De onbeperkte spreektijd, die aan de
senatoren pleegt te worden toegestaan,
werkt dit uiteraard in de hand.
Het probleem heeft ook de aandacht
gehad van de in 1950 benoemde Grond
wetscommissie. Deze adviseerde
haar (in 1954 verschenen) rapport de
begrotingswetten uitsluitend door de
Tweede Kamer te laten behandelen. Een
nogal ingrijpende maatregel,
hoogstwaarschijnlijk nooit de onmisba
re steun zal kunnen verwerven vi
de Eerste Kamer zelf, die nu eenmaal
over alle wetsvoorstellen, en dus ook
over Grondwetswijzigingen die haar
eigen positie betreffen, het laatste
woord spreekt.
hi ee*t lij.
De Israëlische politie jaar, waarin 360.000 runde- joeu dollar armer heeft ge- open te krijgen, maar de
heeft in Tel Aviv een inter- ren van een veestapel van maakt, is doodarm gestor- oude brandkast was gewil-
nationale goudsmokkelaar 1.600.000 zijn afgeslacht, is ven. Hij stierf na eenender- ligcr.
(hoofd van een bende) ge- Zwitserland het achtste land tig jaar gevangenschap in
arresteerd. In Italië had geworden, dat de rundertu- een tehuis voor ouden van Prof. dr. Otto Appel, een
men al twee van zijn zen- berculose meester is. De an- dagen. bekende Oostduitse land-
dingen, ter waarde van tien dere landen zijn Nederland, bouwdeskundige, is naar
miljoen gulden, in beslag Denemarken, Noorwegen, In een telefooncel van het West-Duitsland gevlucht,
genomen. De bende smok- Zweden, Finland, Liechten- Pennsylvaniastation in New daar hij de laatste tijd meer
kelde goud van Italië naar stein en de Verenigde Sta- York is gisteren een na- politieke dan wetenschappe-
Ceylon. ten. maak-bom gevonden. Ken- lijke opdrachten kreeg.
nelijk is er een „grappen-
De directeur van een De Zweedse posterijen maker" aan het werk ge- Een woordvoerder van de
technische school in Paler denken eind november de weest. Argentijnse rebcllenregc-
mo heeft de leerlingen van miljoenste televisieontvan- ring heeft medegedeeld, dat
drie klassen naar huis ge gcr te kunnen registreren. Uit het liulppostkantoor sinds de Algerijnse opstand
stuurd, omdat zij hadden aan de Kostverlorenkade in 3310 leden van het Vreem-
deelgenomen aan anti-Oos- „Boston Billy Williams", Amsterdam is een bedrag delingenlegioen gerepatri-
tenrijkse betogingen in de de gentleman-juwelendief van tweeduizend gulden in eerd zijn. Onder hen bevon-
kwestie Zuid-Tirol. die in de jaren twintig en guldens, kwartjes en dub- den zich achttien Nederlan-
dertig de Newyorkse society beitjes gestolen. De grote ders.
Na een campagne van tien ongeveer viereneenhalf mil- moderne kluis bleek niet I
de Engelse afgevaardigde Ormsby-Go-
re zich geweerd had.
Er zijn vijf resoluties ingediend,
resp. een Poolse, een Engelse,
Amerikaans-Engelse-Italiaanse
twee Russische.
Ormsby-Gore zei dat de belangrijkste
taak van de politieke commissie is de
afgebroken ontwapeningsbesprekingen
weer op gang te brengen. De samenstel
ling van de Geneefse ontwapeningscom
missie (waarin de communisten vijf neu
tralisten willen zien opgenomen) achtte
hij geenszins ó'e oorzaak van de misluk
king. De westelijke ontwapeningsplannen
verschaffen elk land veiligheid voor on
verhoedse aanvallen en een oorlog die
,per ongeluk" uitbreekt, aldus de Engel-
je afgevaardigde, die Chroesjtsjef's plan
/oor algemene en algehele ontwapening
kenschetste als "een sprong in diep
ter terwijl men niet kan zwemmen'
De afgevaardigde van Zuidslavië, Do-
brivoj Vidric, sprak zich uit voor het
Russische ontwapeningsplan en d'e Sow-
jetgedelegeerde Zorin beschuldigde
Ormsby-Gore ervan de Russische voor
stellen te hebben verdraaid. „De Sowjet-
unie is bereid alle vormen van interna
tionale controle te aanvaarden mits het
westen bereid is een verdrag voor
e en algehele ontwapening te
vaarden", zo zei hij.
Advertentie
DIT MERK
EN
DEZE NAAM
PLEEGZUSTER
garanderen U de
ECHTE, geneeskrachtige
PLEEGZUSTER
BIOEDWUN
Speciale btoedvormende en
zenuwsterkende bestanddelen,
die aon deze heerlijke wijn zijn
toegevoegd, herstellen Uw ener
gie, verhogen Uw weerstond.
UITSLUITEND verkrijgbaar bij
apotheker en drogist
SCHULD VAN NEDERLAND
Het ministerie van financiën deelt mede, dat per 30 september d«
gevestigde schuld en langlopende kredieten 13.429.857.000 bedroegen.
De binnenlandse schuld was 12 067.560.000, de buitenlandse gevestigde
schuld en langlopende kredieten beliepen f 1.362.297.000, namelyk aaii
U.S.-dollars 1.030.222.000, aan Canadese dollars 287.579.000, aan Bel
gische francs 1.046.000 en aan Zwitserse francs 43.450.000.
VRAGEN OVER DOUANECONTROLE
Ir. C. J. van Meel (kath. v.), lid van de Tweede Kamer, heeft de minis
ters van financiën, buitenlandse zaken en landbouw gevraagd naar de ver
scherpte grenscontrole van Belgische zijde. „Kunnen de ministers mede
delen", zo vraagt hij, „of het juist is, dat de houding van Belgische zijde
zijn oorzaak zou vinden in een toegenomen smokkelarij, vooral van boter
van Nederland naar België?". Ook vraagt hij naar de Nederlandse maat
regelen hiertegen, waarna hij tenslotte wil weten wat de ministers menen
te kunnen doen om de ongewenste ontwikkeling van zaken te redresseren.
Hervatting van gesprek
Italië-Oostenrij k
De speciale politieke commissie van
de Verenigde Naties heeft zich gisteren
bezig gehouden met het Oostenrijks
Italiaanse geschil over de status van de
Duitssprekende minderheid in Alto Adi-
ge (Zuid-Tirol).
Alle sprekers verklaarden zich voor
hervatting van de onderhandelingen tus
sen Italië en Oostenrijk, en geen hun
ner steunde de Oostenrijkse ontwerp-re-
solutie waarin wordt bepleit de Italiaan
se provincie *Bolzano Alt~
Adige deel uitmaakt
status toe te kennen.
De vertegenwoordiger van Mexico
stelde voor dat de secretaris-generaal,
eventueel de voorzitter van de Algeme
ne Vergadering of de voorzitter va
politieke commissie, op het gebied
Hamniarskjöld vraagt
steun in de strijd
voor de vrede
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties Dag Hammarskjöld heeft
gisteren verklaard dat de volkerenorga
nisatie op haar vijftiende verjaardag
nog ver verwijderd is van de doelstel
lingen die in het V.N.-handvest rijn
vastgelegd.
Hij deed een beroep op de wereld niet
de kachtsinspanningen van de V.N. te
ondermijnen en de organisatie te schra
gen in haar strijd voor de vrede. Ham-
marsjöld voerde kort het woord ter
inleiding van het Philadelphia symfonie
orkest dat onder leiding van Eugène
Ormandy in de grote vergaderzaal van
het V.N.-gebouw Beethovens negende
uitvoerde.
Hammarskjöld trok een vergelijking
tussen deze symphonie en de rich ont
wikkelende V.N.-organisatie. De schrille
conflicten waarmee de symfonie opent
en het thema van vreugde en verzoening
waarmee ze eindigt, waren volgens hem
een bekentenis en een credo van Beet
hoven dat „wij, die in en voor deze
organisatie werken, zeer goed tot het
onze zouden kunnen maken".
suc*oS*
IS f'
FAN'ASTISC
•w A 'ANUST!
r
de nieuwe zoetstof zonder saccharine
Grens Duitsland-Polen
bij verdrag te regelen
De Amerikaanse regering blijft va
mening dat de definitieve grens tussen
Duitsland en Polen slechts bij een vre
desverdrag kan worden geregeld, aldus
heeft een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken in Wash
ington verklaard.
Zoals bekend is in West-Duitsland
ge opschudding ontstaan door de
klaring van vice-presidöht Nixon
alle Polen vastbesloten zijn de tegen
woordige westgrens van hun land te
verdedigen, „en dat dit een feit is
waarmee rekening moet worden gehou
den". Zoals bekend erkent West-Duits
land de grens tussen Polen en Oost-
Duitsland de zg. Oder-Neissegrens.
waarbij gebieden die voor de oorlog
aan Duitsland behoorden thans Pools
zijn niet.
Waarnemers geloven dat Nixon zich
door zijn verklaring van de steun van
kiezers van Poolse origine heeft willen
verzekeren, en anderzijds wil voorko
men dat Polen zich tegen de Westduit-
se aanspraken nauwer bij de Sowj et-
unie aansluit.
schien gelukkig, zo u wilt is dit menselijk oorsprong, t.w. die var
met heel weinig verschijnselen in de Babylonische koning Hammoe
1-1 rabi. In de Esjnunna-wetgeving
samenleving het geval.
prijsbehcersing van overheidswege levensbehoeften,
waarmede immers gedemonstreerd dat 10 mud graan één sikkel zilvei
wil zijn de zorg van de staat voor
zijn onderdanen. Nu is alle ge
voelsoverwegingen buiten beschou-
mocht opbrengen, evenals 6 pond
wol en 12 liter olie. De huur van
een ezel was 40 liter graan, welk
wing gelaten de bemoeiing van bedrag ook de ezeldrijver voor zijn
de overheid met het prijspeil wel- arbeid mocht ontvangen. Maar niel
licht liet ongelukkigste voorbeeld alleen de prijzen voor levensmid
van nieuwigheid dat zich denken delen, Ionen en diensten waren ge
laat. Want wanneer dat modern regeld, maar óók de koopsom die
>r zijn bruid diende
Degenen, die het
vorig jaar nog heb
ben gelezen van de
thuiskomst van een
doodgewaande sol
daat van het Fran
se leger, wienf
vrouw inmiddels
was hertrouwd, zal
het weldadig aan
doen te vernemen
geschiedenis terug gaan dat dergelijke gevallen 4000 jaai
in rfo oudheid trAffon wp geleden in de Esjnunna-wetgevinr
reeds waren geregeld, want de we»
beschermde uitdrukkelijk de aan
spraken van de getrouwde soldaa'
op zijn gade. Onverschillig hoe
'ang hij wegbleef, zodra de soldaa
huiswaarts keerde was het 2d«
TOCH IS
HET ZO!
moet worden genoemd, verdient de minnaar
een plaggenhut deze benaming ook. neer te tellen.
Immers, prijs
vaststelling door
lands-, stads- of
gildebestuur was
in dc middeleeu
wen een der hoek-
pijlcrs van het
economische leven.
Maar we kunnen
nog wel wat dui
zenden jaren ver
der i
want ook in de oudheid treffen
deze overheidsbemoeiing herhaal
delijk aan.
Sterker nog, vóór er in Mesopo-
tamië sprake was van een Chal-
dese, Assyrische of Babylonische
cultuur, kende men in deze streek
die in de bijbel als het land Sinar huwelijk van zijn vrouw ongeldir
wordt aangeduidt, reeds
levingen die onder strenge prijs
voorschriften stonden. Het was de
tijd der Soemerischc stad-staten
Ur, Uruk, Kisj, Lagasj, Esjnunna
kon hij, zonder meer alle rech
ten hernemen.
Maar nu iets anders, wist u dat
in de vorige eeuw hier te lande
veelvuldig werd gelezen
enz. die elkaar om beurten de gehaald de opinie
Duits
Attlee geeft steun
aan Gaitskell
Oud-labourpremier Lord Attlee heeft
zich gisteren achter partijleider Hugh
Gaitskell geplaatst in diens strijd om
macht en gezag in de partij te behouden.
Tot dusver had Attlee zich builen de
strijd gehouden die in de Labourpartij
woedt en die vooral gaat om de partij
politiek te zake van Engelands defensie,
met name of Engeland al dan niet kern
wapens dient te bezitten en al dan niet
zich moet losmaken van de NAV.O.
Gaitskell's belangrijkste rivaal voor het
leiderschap van de partij, Harold Wilson,
wenst een compromis inzake de defensie
politiek.
Lord Attlee maakte zijn standpunt
bekend in een brief aan een partijfractie
die onlangs aan Gaitskell steun heeft
betuigd. De fractie-verklaring vond Attlee
„volkomen gezond en constructief'.
Ook een andere partijveteraan, Lord
Dalton, plaatste rich maandag achter
Gaitskell. Voorstanders van de afschaf
fing van Engelands kernwapens ver
tegenwoordigden volgens hem slechts een
heel klein deel van de partij.
„Duizenden staan klaar
Castro te verwijderen"
Sergio Rajos Santamarina, de ontsla
gen. Cubaanse ambassadeur in Londen,
hééft gisteren gezegd dat er in Cuba
een groot ondergronds leger gereed staat
om een opstand tegen het bewind van
Castro te beginnen. „Duizenden en dui
zenden zullen Cuba binnenstromen om
zich bij de opstand aan te sluiten", aldus
de oud-ambassadeur, die overigens een
tegenstander bleek van Amerikaans in
grijpen. „Wij hebben zelf genoeg man
nen die klaar zijn om te vechten", ver
klaarde hij. „Dit is een Cubaanse strijd.
Wij zijn zeker van de overwinning.
Castro is wanhopig. Er bestaat gebrek
aan alle goederen. De mensen wachten
vol ongeduld op de aanval."
Getuigenverklaringen
tegen vorige regering
Getuigen van de openbare aanklager
hebben gisteren, bij de voortzetting van
het proces op het eiland Jassia tegen
de leiders der afgezette democratische
Turkse regering, verklaard dat deze
zelf de anti-Griekse wanordelijkheden,
die in 1955 te Istanboel voorvielen, heb
ben georganiseerd.
Hieraan zijn getuigenissen voorafge
gaan, volgens welke de bomaanslag op
het Turkse consulaat-generaal te Salo-
niki, die de aanleiding was tot de anti-
Griekse uitbarsting in Istanboel, even
eens door handlangers van de toenma
lige Turkse regering was gepleegd.
Moboetoe blijft
toch in Kongo
Volgens Justin Bomboko, voorzitter
van de Kongolese bestuursraad, heeft
Kongo's „sterke man" Moboetoe zijn plan,
naar New York te reizen, laten varen.
Moboeto kondigde gisteren aan een we
reldreis te zullen maken en bij de be
vriende regeringen steun te zullen zoe-
voor zijn regiem Er werd niet ge-
waarom de reis niet doorgaat maar
verondersteld werd, dat Moboeto in de
buurt wenst te zijn nu in Kongo ijverig
wordt gewerkt aan het einde van zijn
carrière.
In Kongo is de feestdag van de Ver
enigde Naties, het vijftiende jaarfeest,
bijna onopgemerkt voorbijgegaan. In
Elisabethstad hadden alle regerings'unc-
tionarissen kennelijk de opdracht de
receptie van de N.V.-functionaris Be-
rendsen te mijden. Ook de Belgen, die
met premier Tsjombe samenwerken, lie
ten verstek gaan.
In Leopoldstad werd een plechtige
parade gehouden in een bijna leeg stadion.
Het echtpaar Brooymans (74 en 67)
uit de Julianastraat in Steenbergen is
overleden aan kolendampvergiftiging. Na
waarschuwing van een buurman
maakte de politie de woning open. Het
echtpaar moet reeds zondag zijn omge
komen.
