stil
Chroesjtsjef spreekt
over ontwapening
Overheid rekent wél door
RDTERDDN
Mni. Luns naar
Antillen
Macht der verdubbeling
Gomulka sprak
met Herter
5
POLITIEBONDEN IN ACTIE
1 centrale van politie-organisaties heeft besloten vrijdagmiddag 21 oktober
in de Haagse dierentuin een massale openbare voorlichtingsavond te houden,
waarop enkele leden van de hoofdbesturen een uiteenzetting zullen geven
over de gang van zaken met betrekking tot de onderhandelingen tussen de
regering en de bonden inzake de herziening van de salarissen van het
politiepersoneel. Bovendien zullen de hoofdbestuurders zich wenden tot de
Kamerleden teneinde te trachten verandering te brengen in het standpunt sie ,ae*L zeventig
- het iarenlSnw Md,, dl. bij het
Nationalisatie Britse
ondernemingen?
i de regering. Ook zal t
witboek worden uitgegeven over het jarenlange
verloop der besprekingen, die zoals gemeld deze week zonder resultaat zij
beëindigd.
De bonden eisten een reële herziening van de salarissen op basis van h<
dit jaar uitgebracht werkclassificatierapport. De minister was bereid een z.;
inconveniententoeslag te geven van 40 gulden per maand als voorlopige maai
regel in afwachting van een herziening op 1 januari 1962 indien er da
„ruimte" aanwezig zou zijn.
Op een persconferentie in Amsterdam zeiden de hoofdbestuurders der dri
politiebonden gisteravond te verwachten, dat de minister zijn aanvankelijl
i het politiepersoneel.
In gezaghebbende kringen te Londen
wordt vernomen dat de republiek Gha-
voornemens is over een tijdvak van
drie jaar circa 200 buitenlandse onder
nemingen over te nemen. De voornaam
ste der zeventig Britse bedrijven in he'
H| u" l~~' programma zoude
voorstel thans zal opleggen i
MINISTER REAGEERT
Desgevraagd deelde de minister van binnenlandse zaken, mr. E. H. Toxo-
peus, gisteravond laat mede, dat hij heeft besloten zijn aanvankelijke voor
stel tot het toekennen van 40.inconveniententoeslag voor ambtenaren ir
de rang van agent tot en met hoofdinspecteur bij de gemeentepolitie en de
rijkspolitie inderdaad door te voeren met ingang van 1 oktober. Uitgezonderd
van deze toeslag zijn de politie-ambtenaren die niet geregeld typische politie
functies vervullen en de dag op een bureau doorbrengen. De kosten van
deze z.g. ongemakkentoeslag zijn door de regering geraamd op drie miljoen
K.L.M. EN LOS ANGELES
De voorzitter van het districtsbestuur van Los Angeles, de heer F.
Bonelli, heeft gisteravond in Den Haag verklaard te verwachten, dat de
aanvraag van de K.L.M. voor landingsrechten in Los Angeles zal worden
de Amerikaanse presidentsverkiezing. De heer Bonelli, die
de economische missie van Los Angeles die
.ct, zei: „Uiteraard zal de beslissing moeten
worden genomen door het ministerie van buitenlandse zaken en daarom
kan ik niet zeggen, dat de landingsrechten zeker zullen worden verleend,
ik kan wel zeggen, dat zij naar onze verwachting zullen worden
J de Amerikaanse presidentsverkiezingen."
ingewilligd
in Nederland is als lid
door Europa maakt.
verleend, doch niet dan
BESCHERMING VAN DE CONSUMENT
De Nederlandse Huishoudraad en het Consumenten-contactorgaan
van mening, dat de Nederlandse consument een onvoldoende wette»jn.c
bescherming tegen schadelijke stoffen geniet. De consumentenorganisaties
zouden daarom op korte termijn enige wettelijke maatregelen willen zien
ingevoerd. In een nota aan de ministers van sociale zaken en volksge
zondheid, van landbouw en visserij en van economische zaken wordt
de wenselijkheid uitgesproken, dat voor voedingsmiddelen iedere toevoe
ging van een bepaalde chemische stof uitdrukkelijk bij wettelijk voor
schrift dient te worden gesanctioneerd. Gedacht wordt aan positieve lijs
ten van toegestane emulgatoreVi, smaakstoffen, bindmiddelen, antibiotica,
etc. Toestemming tot gebruik van deze chemische hulpstoffen dient slechts
gegeven te worden als zij niet schadelijk zijn voor de volksgezondheid
en als zij in een wezenlijk technologische behoefte voorzien. Maskeren zij
minder goede kwaliteit of bereidingswijze, of verminderen zij de voe
dingswaarde, dan moeten zij eveneens verboden worden. Uit een oogpunt
van controle en t.b.v. dieetpatiënten moeten chemische toevoegingen ver
plicht op de verpakking worden vermeld.
Chroesjtsjef spreekt vandaag in de Algemene Vergadering vait
de Verenigde Naties over de ontwapening. In Russische kringen
werd vanochtend vernomen dat de premier dan zjjn voorstel voor
een speciale zitting van de assemblee in het voorjaar van 1961
zal indienen.
Dit voorstel waarover wij gisteren
reeds schreven heeft Chroesjtsjef gis
teravond voor 'het eerst zelf aan de
orde gebracht tijdens een lunch met jour
nalisten. De zitting zou in februari, maart
of april moeten worden gehouden
slechts de ontwapening als onderwerp
van gesprek moeten hebben. Als plaats
van samenkomst noemde Chroesjtsjef:
Genève, Moskou of Leningrad.
De Russische premier vertelde dat hij
het denkbeeld van een speciale zitting
heeft geopperd tegenover premier Mac
millan van Engeland' en dat deze het
niet heeft verworpen. Het voorstel van
Macmillan tot vorming van een comité
van deskundigen wees Chroesjtsjef van
d'e hand. Dan duurt 'het vijf tot tien jaar
voordat men aan de feitelijke ontwape
ning toe is, meende hij.
„Moet ik aan onderhandelingen begin
nen die mijn kleinkinderen moeten
voortzetten? Aan de ontwapening moet
spoedig iets worden gedaan. De weste
lijke landen geven zelf toe dat ontwape
ning moeilijker wordt naarmate de kern
wapens en raketten volmaakter worden"
TOPGESPREK
De Sowjet-premier beweerde voorts dat
Macmillan hem heeft verzekerd dat een
nieuwe topconferentie zal worden gehou
den. Hij heeft tegenover de Britse eerste-
minister zijn voorkeur te kennen gege
ven voor een conferentie van alle sta
ten die een vredesverdrag met Duits
land moeten ondertekenen. Hij is niette
min bereid tot een topgesprek over het
CAMPAGNE VAKBONDEN
VOOR KENNEDY
De Amerikaanse vakbonden zijn on
der hun leden, een grote propaganda
campagne begonnen voor de verkiezing
tot president van senator Kennedy. Zij
leggen hierbij de nadruk op de verslap
ping van de industriële activiteit in de
V.S. zo zegt het grote vakverbond AFL-
CIO in het laatste nummer van zijn
maandblad, dat de V.S. zich „op het
ogenblik op de rand van de teruggang"
bevinden. Het verwachte seizoenherstel
in de herfst heeft zich niet doorgezet.
Over drie maanden lopen wij de kans
aldus het 'blad dat het aantal werklozen-
de vijf miljoen zal overschrijden.
Ondanks dit gevaar heeft de rege-
ring-Eisenhower de activiteit op in
dustrieel gebied laten verslappen, zo
zegt het vakverbond, dat er verder op
wijst dat de Amerikaanse metaalindus
trie op het ogenblik maar op halve toe-
Nederlandse soldaten
collecteren voor
restauratie kerk
Nederlandse soldaten die op manoeu
vre zijn in La Courtine, in het door
overstromingen geteisterde departe
ment Creuse, hebben een collecte ge
houden voor de restauratie van de kerk
van Aixe, 15 kilometer van La Courtine.
Zij besloten Aixe te helpen omdat een
aantal Nederlandse boeren zich in het
dorp gevestigd hebben en de plaatselij
ke priester, Pater Eyrens, van Neder
landse afkomst is. Hoeveel ingezameld
werd, werd niet bekend gemaakt.
Inmiddels blijft het water van de Rhö-
ne gevaarlijk stijgen.
In Lyon staat het water vannacht nog
maar drie centimeter onder het nood-
peil. Enkele laagliggende wijken van
Avignon, verder zuidelijk, zijn over
stroomd. Tot op heden zijn zeven perso
nen omgekomen, twee worden nog ver-
Duitse vraagstuk en de status quo in
afwachting daarvan te handhaven.
Inmiddels heeft een Britse woordvoer
der in New York verklaard dat Mac
millan zijn Russische collega niet posi
tief heeft verzekerd' dat een topconfe
rentie zal worden gehouden. Maar, al
dus de woordvoerder, over de mogelijk
heid van zo'n conferentie is wel ge-
Chroesjtsjef heeft ook het Algerijnse
probleem ter sprake gebracht en ver
klaard dat Rusland de opstandelingen
regering de facto erkent. Dit doet De
Gaulle ook, zei hy, hetgeen biykt uit
het feit dat de Franse president met die
regering in onderhandeling is getreden.
ijn betrokken, hebben reeds
-otesten laten horen. De aandelen
idernemingen met bezittingen in Gh
i vertoonden gisteren op de Londen;
fectenbeurs een scherpe daling.
De juiste omvang van de nationalis
ngsprogramma is nog niet bekend. D
ritse regering verwachtte reeds enig,
'jd omvangrijke maatregelen van deze
lard. Volgens een officieel woordvoer
der heeft Duncan Sandys, Brits minis
ter voor de betrekkingen met het Ge
menebest, aan de regering in Accra om
uitvoerige inlichtingen gevraagd.
Het overnemen van buitenlandse be
drijven zou een grondige wijziging te
weeg kunnen brengen in de westelijke
hulpverleningspolitiek jegens Ghana.
De Löndense News Chronicle meldde
gisteren uit Accra dat minister
handel Goka reeds aan vertegenwoordi
gers van de buitenlandse firma's heeft
meegedeeld dat zijn regering op het
punt staat een omvangrijk nationalise
ringsprogramma goed te keuren. Dt
overneming zou in mei van het komen
de jaar beginnen.
Waarschuwing aan
Amerikanen
Rusland heeft Amerika gisteren ge
waarschuwd dat het niet onverschillig
kan blijven onder de bewapening van
West-Duitsland met raketten en dat het
gereed staat om alle noodzakelijke te
genmaatregelen te nemen. De waa
schuwing was vervat in een nota die
werd overhandigd aan de Amerikaanse
ambassadeur in Moskou.
De Amerikaanse reactie op dit be
richt: Een doorzichtige poging van de
Sowjetunie om de besprekingen in de
Verenigde Naties te verstoren en de
aandacht van het Russische optreden
Hulpverlening van V.S.
is opgeschort
Pers-functionaris Francis Tully van
het Amerikaanse departement van bui
tenlandse zaken heeft gisteren verklaard
dat de militaire hulpverleningsfondsen
voor Laos waaruit de soldij ovi
maand september voor de 30.000
Laotische troepen wordt betaald zijn
geblokkeerd.
Tot het opschorten van de financiële
bijstand werd besloten als gevolg van
de kloof in het koninklijke Laotische
leger tussen groepen die resp. de rege
ring steunen van premier Souvanna
Phouma en die van generaal Phoumi
Nosavan.
Sinds 1954 hebben de V.S. Laos
nomische en militaire steun verleend tot
een bedrag van 293 miljoen dollar. Uit
deze fondsen zijn kledij en soldij vooi
het leger betaald. Het hulpverleningspro
gram van de V.S. aan Laos is niet be
ëindigd, aldus Tully.
Het opschorten van de volledige mi
litaire steun aan Laos zal het kleine ko
ninkrijk in een ernstige financiële crisis
storten.
Tussen de 80 en 90 procent van hel
budget van Laos wordt door de V.S.
bekostigd.
onó te gaót
F. W. VAN GULICK
„Zeg Jandie heren zijn hun idealen liicijt
en ze hebben ook nog verloren, geloof
ikheb jij er iets van gezien?"
/net
PHARMACEUTISCHE FABRIEK CcRi] HILVERSUM
„Verkenner" Debré is
nu op de hoogte
i Van onze correspondent)
Tijdens twee ontmoetinigen de
ochtends onder vier ogen en des mid
dags met hun naaste medewerkers, on
der wie de ministers van buitenlandse
zaken Couve de Murville en von Bren-
tano hebben de Franse premier Mi
chel Debré en bondskanselier Adenauer
gisteren -gesproken over de internationa
le situatie en in het bijzonder over de
hervormingsplannen, die de Franse pre
sident de Gaulle heeft ontwikkeld voor
de Europese politiek en de N.A.V.O.
Des middags gaf premier Debré voor
de bondskanselier een lunch in de resi
dentie van de Franse ambassadeur in
Bonn, Seydoux, op Sohloss Ernich nabij
Remagen.
Naar in Bonn te horen is, heeft pre-
ier Debré getracht om de 'bezwaren
achterdocht, die de bondskanselier
tegen de plannen van president de Gaul
le heeft, op te heffen. In kwesties der
Europese integratie zou een zekere toe
nadering zijn te constateren, in de
N.A.V.O.-politiek zijn evenwel de tegen
stellingen blijven bestaan. De bondsre
gering 'houdt vast aan een zover moge
lijk gaande integratie van de Atlanti
sche defensie en aan sterke medewer
king van de Amerikanen daarin. Zij
vreest, dat de Franse plannen de Ame
rikanen er toe zouden kunnen brengen-
om zich minder voor Europa te gaan
interesseren.
Beslissingen zijn van de besprekingen,
die streng vertrouwelijk zijn, niet te ver
wachten. Premier Debré -komt als „ver
kenner" voor president de Gaulle, aan
wie hij eerst venslag zal moeten uit
brengen over hetgeen 'bondskanselier
Adenauer hem te vertellen heeft gehad.
Russische diplomaat
uitgewezen
De Zwitserse regering heeft gisteren
een Sowjet-diplomaat uitgewezen onder
-beschuldiging van spionage. De Russi
sche regering heeft als tegenmaatregel
geëist dat een lid van de Zwitserse
ambassade uit Moskou teruggeroepen
De fedeerale politiie heeft de man
geïdentificeerd als lid van een instelling
van de staat voor de uitvoer van Rus
sische films. Zij zegt, dat 'hij ver
geefs probeerde inlichtingen te krij
gen over het Zwitserse militaire poten
tieel en de politieke opvattingen van- c
vooraanstaande Zwitserse zakenlieden.
is het tweede geval in dit land
binnen vijf maanden. Twee andere leden
van de -ambassade in Bern werden or
der soortgelijke beschuldigingen 11 me
an dit jaar uitgewezen.
JEANSON WORDT NIET
UITGELEVERD
Francis Jeanson, die de leiding heeft
van de campagne die jonge Fransen
tracht te bewegen tot dienstweigering
in Algerije, is gisteren in Zwitserland
gearresteerd. Ook zijn vriendin Cecile
Regagnon werd in hechtenis gesteld.
Beiden zijn in Frankrijk bij verstek tot
tien jaar gevangenisstraf veroordeeld
wegens „samenzwering" tegen de
ligheid van de Franse staat".
In Zwitserse regeringskringen is
klaard dat Jeanson niet aan Frankrijk
zal worden uitgeleverd daar de beschul
diging tegen hem van politieke en niet
a criminele aard is. Zijn arrestatie
Zwitserland houdt geen verband met
zijn veroordeling in Frankrijk. Hij is ge
arresteerd wegens overtreding van het
verbod zich in Zwitserland op te hou
den. Dit verbod was hem opgelegd met
oog op zijn activiteiten ten behoeve
de Algerijnse opstandelingen, die or
enigbaar worden geacht met de Zwit
serse neutraliteit.
Niets nieuws met
Nieuw Guinea
Niets nieuws met Nieuw-Guinea
Minister Luns vertrekt vandaag
New York naar de Antillen voor
sprekingen met de mlnister-presiden
van Suriname en de Antillen. Verv
gens begeeft hij zich naar Aruba met hef
de daar plaats vindend)
Nederlai
Latijns-Amerika,
nde minister-p
Bij de gesprekken die mr. Luns ir
Washington heeft gevoerd is ook Indo
nesië ter sprake gekomen De minister
bleek zeer tevreden over die gesprekken.
Overigens kon hij nog mededelen, dat het
ministerie van buitenlandse zaken hem
'erzekerd had. dat het in de New York
Times van donderdagochtend verschei
bericht over uitbreiding van Amerikaanse
leveringen (wapens enz.) aan Indonesië
volkomen onjuist was en dat het normale
programma van leveringen door Amerika
aan Indonesië doorgaat, zonder dat zij
enige uitbreiding ondergaan.
Met betrekking tot Nieuw Guinea v
klaarde minister Luns in een bljeenko;
Nederlandse journalisten, dat Neder-
land's positie te dien opzichte in begin
sel helemaal niet veranderd is. Op eer
desbetreffende opmerking, dat er aan hei
van zijn dinsdag in de Algemem
Vergadering gehouden rede iets nieuws
;wam, (nl. dat Nederland bereid is
zijn beleid en handelingen aan het vooi
durende toezicht en oordeel van de V<
Naties te onderwerpen) luidde zijn ar
■d ontkennend. Dit was niet nier
ht een, fi-anfce Kij,
I De Amsterdamse politie
hield gisteren een dronken
automobilist aan. De man
werd meegenomen en zyn
wagen doorzocht. Men
vond radio- en fototoestel
len, elektrische schcerap-
paraten, belichtingsmeters,
een platenbox, een verre-
kyker, een elektrische kof
fiemolen en nog veel meer.
De man beweerde alles op
het Rembrandtplein te
hebben gekocht, de politie
begreep echter dat men
hem niet alleen wegens
dronkenschap In de cel
behoefde te zetten.
I Op bovenstaand bericht is
een vervolg: de dronken
man in de cel gestopt heb
bende. wendde de politie
zich tot een bezoeker die
zich aan het bureau meld
de en de gearresteerde
wenste te spreken. Dat
ging niet door, want de po
litie herkende in deze be
zoeker een man die zU al
vaker had ontmoet. Hy had
kranteknipsels met berich
ten over verschillende dief
stallen op zak cn zo was de
politie er snel achter, twee
misdadigers in handen te
hebben, die Inbraken in
een Ermelose radiozaak en
verschillende autodiefstal
len pleegden.
I Prins Bernhard is gisteren
incognito met een speciaal
vliegtuig in Madrid aange
komen, om deel te nemen
aan een jachtparty in Span
je. De Prins werd op het
vliegveld begroet door de
Nederlandse ambassadeur
en autoriteiten van het
Spaanse ministerie van bui
tenlandse zaken.
I De Britse regering heeft
een grote order geplaatst
by de British Aircraft Cor
poration voor vliegtuigen
die zo laag kunnen vlie
gen, dat zy niet door radar
kunnen wordeli opge
spoord. Het gaat om TSR-2
toestellen, die sneller dan
het geluid zyn, zullen wor
den gebruikt als tactische
verkennings- en gevechts
vliegtuigen en in 1965 in
dienst moeten worden ge-
Ermelo heeft een primeur.
De gemeenteraad heeft be
sloten een laan te noemen
naar done Fablola, de toe
komstige koningin der Bel
gen. Het wordt dus de Fa-
biolalaan, „en mocht de
verloving tussen de ko
ning cn de Spaanse dona
uitraken", zei burgemees
ter Martens, „dan kunnen
wy er altyd nog Fabiola-
weg van maken".
I Een 37-jarige classificeer
der uit Dordrecht, die niet
heeft voldaan aan zyn
noodwachtplicht voor de
B.B. hy beweert geen
tyd te hebben door drukke
werkzaamheden en door
zyn gezin heeft gisteren
drie maanden gevangenis
straf tegen zich horen
3 De Indonesische vakvereni
ging heeft haar leden, die
dienst doen op Nederland
se schepen, opgeroepen die
schepen te verlaten. Er
zouden leden van de vak
vereniging werkzaam zijn
op de Waterman en de
Zuiderkruis.
B Ongeveer vierhonderd des
kundigen uit de gehele
wereld op het gebied van
de verkeersveiligheid zijn
thans in Nice byeen om
zich te beraden o%rer de
opzet van propaganda-ac-
ties, het ryonderricht, psy
chologische beschouwingen
over het weggebruik en
het toepassen van veilig
heidsgordels in auto's.
Om vergissingen te voor
komen het volgende be
richt: Tot assistent-secre-
tarls-gencraal van de Eu
ropese vryhandels associa
tie (de E.V.A.) is benoemd
Knut Hammarskjöld, niet
te verwarren met VN-sc-
cretaris-generaal Dag, van
wie Knut een neef is.
By een landbouwer In
Laag Soercn werden op één
morgen honderdveertig
eenden doodgebeten aan
getroffen. Aan de hand
van duideiyke sporen
heeft de politie kunnen
vaststellen dat vossen de
ze wandaad op hun gewe
ten hebben. Men is een
grote klopjacht begonnen.
De Papoea-dorpsonderwy-
zers op het eiland Blak
hebben verklaard op 1 ja
nuari 1961 in staking te
zullen gaan omdat zy
naar hun mening in ver
houding tot anderen die
een veel geringere oplei
ding hebben gehad, slecht
worden gesalarieerd.
S Ecu Oostenryks dierenarts
heeft ontdekt dat een koe
kan huilen van heimwee.
Proeven hebben dat uitge
wezen. Een koe, op weg
naar het abattoir, lopen de
tranen over de wangen.
Hetzelfde is het geval als
zo'n dier een vertrouwde
vriendin kwijtraakt. Trou
wens: koeien kennen al
dus de dierenarts ook
rassenonderscheid. Toen
zes zwart-bonten een stal
moesten delen met een
rood-bonte, was de stem
ming al gauw zo vyandig,
dat de „indringer" uren
lang huilde.
Het Nederlandse smaldeel,
waarvan de Karei Door
man deel uitmaakt, Is gis
teren te Noumea op Nleuw-
Caledonië aangekomen. De
schepen blyven daar tot
12 oktober en varen dan
naar Sydney.
GORDUNSPIRAAL
met de originele onderdelen?
f^ET IS het streven van de rege
ring, dat de prijzen constant
blijven of nog liever: naar bene
den gaan. Bij hogere produktie-
kosten en arbeidslonen moeten
de producenten het vinden in
produktiviteitsverhogingen door
werkverbetering, standaardise
ring en automatisering. De onder
nemer mag zijn hogere kosten
niet in de prijzen doorberekenen.
De overheid zelf daarentegen
rekent wel door, en hoe!
De minister van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid, mr. J. van Aart-
sen. heeft enige tijd geleden aan het
parlement op diens verzoek bekend
gemaakt of en in welke mate in de
gemeente de grondkosten voor de wo
ningbouw zijn gestegen. Daaruit blijkt
dat in slechts vijf jaar tijds, namelijk
van 1954 tot 1959 de grondkosten in
de gemeenteklasse I van 29,- tot
42,30 en in de gemeenteklassen II
en III van 7.20 tot 11,75 per vier
kante meter zijn gestegen.
Dat wil dus zeg
gen een stijging
van achtereenvol
gens 46 en 63 pro
cent! De landelijke
gemiddelde stijging
per woning beloopt
volgens de minister
in deze periode van
1857 tot 2909,
of 52 pet.
Nu moet men de
cijfers goed bezien.
Het betreft hier
gemiddelden van
grondkosten,
de bouwers
woningen wor-
geaeclareerd
r de a
DE SCHRIJVER
De heer F. W. van Gulick te
Den Haag is hoofdredacteur van
het bouwkundig weekblad Co-
bouw en 40 jaar oud. Een spe
cialist op het wijde teri
de prijzen van de uit te geven gronden
moeten worden berekend. Verder wor
den bij nieuwe bouwgrond in de prij
zen berekend de gedeeltelijke kosten
voor de aanleg van doorgaande ver
keerswegen, toegangswegen tot de
wijk, viaducten en bruggen, rioolwa
terzuiveringsinstallaties en soms van
de bouw van brandweer- of politieka
zernes. Ogenschijnlijk redelijk, is de
bepaling in feite onbillijk en wordt zij
bovendien door de gemeenten mis
bruikt ten eigen bate.
Het is wel waar dat de bewoner#
van een nieuwe wijk van bepaald#
straten, recreatieterreinen, groenvoor
zieningen en dergelijke profiteren,
delen van de gehele gemeente van
deze nieuwe wijk: de gemeentenaren
door uitbreiding van de bedrijvigheid,
grotere afzetmogelijkheden van de
voorzienende bedrijven, winkels en
dergelijke, de gevestigde bedrijven
door woningen voor hun personeel.
Ook de warenhuizen in de city en de
speciaalzaken profiteren van de uit
breiding.
De gemeentelijke diensten renderen
beter, er komen meer publieke voor
zieningen, scholen e.d. De vestigings
mogelijkheden in andere delen van de
gemeente worden gunstig beïnvloed
door de uitbreiding
van de woning
voorraad. Kortom:
de gehele gemeen
te is gebaat met de
nieuwe uitbreiding.
de bouwkunde,
allee
beiderswoningbouw
hier een stuk onder
en voor de woning
bouw voor de mid
dengroepen een
heel eind er boven.
Om nog een cijfer
te noemen: de ge
meente Amsterdam
rekent aan eigena
ren van woningen
met een tuintje
(totale oppervlakte
plm 450 m") in de
nieuwe wijk Bui-
tenveldert-Zuid een
jaarlijks te betalen
erfpaohtscanon van
900 1000. Deze huizen staan dus
op grond, die, gekapitaliseerd alleen al
18.000 tot 20.000 moet kosten.
De Tweede en later de Eerste Ka
mer hebben er bij de behandeling
van de laatste begroting van het
bouwdepartement bij de minister met
klem op aangedrongen het vraagstuk
van de onrustbarende stijging van de
grondkosten bij de na-oorlogse woning
bouw te bestuderen. Minister Van Aart-
sen heeft toen verklaard, dat hij „zich
verontrust toont door deze ontwikke
ling".
de eigentijds'
historische.
Hij verwierf bekendheid door
zijn publikatics over middel-
kunst en vooral door zijn acti
viteiten voor het behoud van
het laat-gothische kerkje van
„Blauwkapel", dat thans volledig
Hij is lid van de centrale re
dactie van de kastelendocumen-
tatie, uitgaande van de Kon.
Ned. Academie van Wetenschap
pen. Deze maand zal een groot
werk verschijnen, waarvan hij
de auteur is en dat tot titel
kreeg „Nederlandse Kastelen en
Landhuizen".
Een centrale van
arbeiderswoning
bouwverenigingen,
het K.I.V., een
overigens in dit
opzicht allerwege
ontziene bouwop-
draohtgever was
daarover niet te
spreken. Zij schreef
in haar orgaan dat
er alle aanleiding
is „om de kosten
welke door de ge
meenschap moeten
worden gemaakt,
meer algemeen om
te slaan. Het is
bovendien niet juist
dat de kosten van
voorzieningen in
de nieuwe uitbrei
dingsplannen, die
terecht vooruitgrij
pen op toekomsti
ge ontwikkelingen,
moeten worden ge.
dragen door de
huidige „toevalli
ge" bewoner.
Dan is er nog dit. Het' probleem
van de reconstructie en de sanering
wordt steeds actueler. Met name het
scheppen van goede verkeersvoorzie-
ningen is een vraagstuk van de eerste
orde. Het aanbrengen van deze voor
zieningen geschiedt voor rekening van
Die verontrustheid van de minister
is overigens weinig diepgaand geweest,
want na de verklaring heeft' hij er tot
nog toe niets aan gedaan om de grond
prijzen te stabiliseren, laat staan te
doen dalen. Er moet worden toegege
ven dat de rijksoverheid weinig invloed
kan uitoefenen op de gemeentelijke
grondexploitatie, maar de minister
heeft toen toch publiekelijk beloofd de
gemeenten te wijzen op de noodzake
lijke beperkingen die zijn te bereiken
in de opzet en de verkavelingen, in
het bouwrijp maken van gronden en
in de opeenstapeling van toeslagen en
andere niet noodzakelijke prijsverho
gende maatregelen in de grondexploi
tatie. Tot heden heeft de minister de
ze 'belofte niet ingelost.
Hoe komt het toch dat de bouw
grond voor woningen en met name die
voor de middengroepen zo uitermate
duur is geworden?
De minister heeft bepaald, dat in
het algemeen de kosten voor de aan
leg van een woonwijk met enkele on
dergeschikte uitzonderingen, volledig in
U kent wel enige voorbeelden
van de macht der verdubbeling.
Het bekendst is het geval van de
uitvinder van het schaakspel, die
als beloning één graankorreltje
voor het eerste vakje van het
schaakspel vroeg, twee graankor-
reltjes voor het tweede, vier voor
het derde, enz. Niet minder bekend
is het voorbeeld van de cent die
ten tijde van Adam op de bank zou
zijn gezet tegen samengestelde in
trest. Dit laatste voorbeeld zouden
we willen gebruiken, wanneer we
over de groei van de wereldbevol
king gaan spreken. Die cent van
Adam zou tegen een samengestelde
interest van 4% per jaar na 17 2/3
jaar tot twee cent
zijn aangegroeid.
Dat is inderdaad
nog geen vermo
gen om je over op
te winden. Maar
door de 60 eeu
wen die sinds de
tijd van Adam zijn -
verstreken, heeft
die éne cent tot
op de huidige dag zich ongeveer
340 maal verdubbeld, waardoor het
bedrag ineens veel belangwekken
der wordt. Het lijkt op het eerste
gezicht misschien nog steeds niet
veel, maar aangezien de 64-voudige
verdubbeling van de graankorrels
op het schaakbord reeds tot een
onvoorstelbaar getal hebben geleid
kunt U er van overtuigd zijn, dal
de 340-voudige verdubbeling van
een cent nog heel wat belangwek
kender is.
We zullen niet met al te veel
getallen op de proppen komen,
maar kunnen toch wel verklappen,
dat een cent die 340 maal verdub
beld wordt, een onuitspreekbaar
bedrag vormt. Want het is een 10
met 100 nullen er achter. Zou dit
kapitaal in bankbiljetten van 1000
worden uitbetaald en in een kluis
worden opgeborgen, dan zou de
TOCH IS
HET ZO!
ruimte van het thans bekende
heelal niet groot genoeg zijn om
die kluis te bevatten! Om U een
voorbeeld te geven van de afmetin
gen van die kluis moeten we niet
met lichtjaren, maar met lichteeu
wen gaan rekenen. Zoals bekend,
legt het licht per seconde een af
stand van 300.000 km af. Een licht
jaar is dus een afstand van onge
veer 10 biljoen kilometer, en een
lichteeuw is 100 maal langer. Wel
nu, om bet kapitaal dat werd ver
kregen door een cent 340 maal te
verdubbelen, op te bergen in bank
biljetten van 1000, zouden we een
kluis moeten hebben die zö diep is,
dat het licht ruim 200 miljard
eeuwen nodig heeft
om de achterkant
van de kluis te be
reiken, de breedte
van de kluis zou
eveneens 200 mil
jard lichteeuwen
moeten bedragen,
evenals de hoogte.
En we verzekeren
u, dat we de zaak
dan nog aan de krappe kant heb
ben berekend, want dan hebben we
aangenomen, dat ieder bankbiljet
slechts een ruimte inneemt van één
kubieke millimeter, terwijl het in
werkelijkheid veel groter is. Maar
bij de macht der verdubbeling mo
gen we gerust wat zuinigjes reke
nen, want dc uitkomst overtreft
tóch ieders verwachting.
Dat is eveneens het geval, in
dien we ons zouden voorstellen,
dat de bevolking van Europa se
dert het begin van onze jaartelling
jaarlijks inet eenzelfde percentage
zou zijn toegenomen als momen
teel bet geval is. Dan zou ons we
relddeel thans ongeveer 100 mil
joen maal zo dicht bevolkt zijn en
er zouden 6 mensen op één vier
kante meter moeten wonen!
Daarover een volgende keer.
gen aan de nieuwe wegen te laten be
talen in de kosten van die wegen. De
ze kosten worden uit de algemene
fondsen gedekt.
Waarom dan wèl de bewoners van
nieuwe uitbreidingen voor de daar ge
legen verkeersvoorzieningen te laten
betalen in de mate waarin dit thans
geschiedt? Men bedenke, dat in de
sector van de arbeiderswoningen ie
dere 1000 grondkosten in de exploi
tatie 42.25 per jaar kost. In de eer
ste gemeenteklasse betekent dit gemid
deld op basis van de cijfers van de mi
nister 3,35 per week. In de exploi
tatie van middenstandswoningen slaat
dit derhalve nog veel zwaarder door!
Eén kant van het probleem is, dat
vele gemeenten financieel in bijzonder
moeilijke omstandigheden verkeren en
daarom maar al te graag proberen om
deze nood wat te lenigen door middel
van de grondexploitatie. Met alle be
grip voor de gemeentelijke moeilijk
heden, menen wij echter, dat het niet
aangaat om langs deze weg volkomen
willekeurige grondgebruikers voor de
ze moeilijkheden te laten opkomen.
Een andere kant van de veel te ho
ge grondprijzen is, dat de gemeenten
onzakelijkheid ten toon spreiden, bij
de planologische voorbereiding van uit
breidingsplannen. Deze hoge prijzen
ontstaan in niet geringe mate, door
dat' het ambtelijke diensten zijn die de
uitvoering en produktie in handen
hebben. Elke gezonde concurrentie-
prikkel ontbreekt hier.
In bepaalde politieke kringen is men
wel eens bevreesd voor de mogelijk
heid van het ontstaan van monopolie
posities in de nijverheid en de handel,
wat naar men meent, tot prijsverho
ging zou leiden. Zonder enige zorg la
ten diezelfde en ook anders georiën
teerde mensen op het gebied van de
bouwgrondproduktie een monopolie be
staat, waarvan iedereen tot de mi
nister toe overtuigd is, dat het tot
onredelijke, onverantwoorde, ongewen-
onnodige prijsstijgingen heeft
Denk aan Uw lijn
N.V. H. TEN MERKEL, HILVERSUM
De leider van de Poolse commu
nistische partij, Gomulka, heeft een
gesprek van een half uur gehad met
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Herter. Zij hebben over
bilaterale problemen gesproken. Het
gesprek werd in het gebouw van de
Ver. Naties gehouden. Gomulka is de
enige communistische leider met wie
Herter sedert het begin van de hui
dige zitting van de Ver. Naties heeft
gesproken.
