De mens tussen
groot en klein
Goede vertalers zijn zeldzaam
Nieuwe kompas wijst de
„echte" Noordpool aan
ZATERDAG 8 OKTOBER 1960
IJ ET is van groot
11 belang, dat het u__
grote publiek de HET LEVEN
gelegenheid krijgt
de werkwijzen en
de resultaten van het weten
schappelijk onderzoek bewust
en met een juist inzicht te
volgen. Het is niet voldoende
wanneer iedere nieuwe vondst
alleen maar door een paar specialisten overgenomen, uitgewerkt
en toegepast wordt. Het beperken van de gehele wetenschappelijke
kennis tot een kleine groep doodt de wijsgerige belangstelling van
een volk en leidt tot geestelijke armoede.
honour
Het zijn woorden van profes
sor dr. Albert Einstein, wijze
woorden van een man, van wie
eens is gezegd, dat grote gebie
den van de hedendaagse na
tuurkunde en van de tegenwoor
dige techniek zonder zijn bijdra
gen ondenkbaar zouden zijn. Hij
heeft ze niet voor niets gespro
ken, met name niet ten aanzien
van de popularisering van de na
tuurwetenschappen. Dit gebied,
heeft altijd op de mens enorme
aantrekkingskracht uitgeoefend.
Het hoe en het waarom van de
dingen rondom hem, hebben de
mens de eeuwen door gefasci
neerd. en tot op de dag van van
daag voelt hij nog sterke behoefte
zich te laten voorlichten over de
vele vraagstukken, die in het mid
delpunt van het wetenschappelijk
denken staan.
Tocht
Aan de reeks van boeken, die
hem daarin tegemoet komen, is
een nieuw boek toegevoegd: De
mens tussen groot en klein, van
Eibert H. Bunte, uitgegeven
door Ad. M. C. Stok (Forum Boe
kerij) te Den Haag, een boek,
dat de mens een hedendaagse
tocht doet maken door wereld en
ruimte. Het is een belangrijk
boek. Immers, in steeds toene
mende mate zal de mens in zijn
materiële maar vooral ook in
zijn geestelijke leven met de re
sultaten van het natuurweten
schappelijk onderzoek worden ge
confronteerd. Niet alleen de kern
fysicus en de astronoom, de re
actortechnicus en de rakettenbou-
wer zullen zich met het vele nieu
we vertrouwd moeten maken om
er mee te kunnen werken: de
bakker, en de koopman, de boek
houder en de stenotypiste zullen
moeten proberen enig inzicht in
het nieuwe te krijgen om er mee
te kunnen leven.
Behoefte
Voor deze laatste groep is het
boek geschreven. De schrijver
zegt dit heel eerlijk in zijn voor
woord. Voor de bakker, de koop
man. de boekhouder en de steno
typiste. ,,Het bevat niets nieuws
de deskundige en de reeds ge-
interesseerde leek kunnen het
zonder gewetensbezwaar rustig
ongelezen laten. Maar zij vor
men samen een k'eine minder
heid. De meerderheid zal aan dit
boek behoefte hebben. De bakker
vindt al dat gedoe met Loeniks en
Explorers maar vreemd. De ste
notypiste is in haar hart bang
voor die griezelige kernreactors.
De koopman heeft wel eens van
Einstein gehoord en zou eigenliik
wel eens willen weten wat die
man nu allemaal uitgedacht heeft.
En de boekhouder wordt bezig
gehouden door de vraag, wat men
nu toch wel moet verstaan onder
radioactiviteit. Een begin van
het antwoord zullen zij allen in
dit boek vinden."
Waarschuwing
De mens tussen groot en klein
ls een boek over sterren en kern
reactors, over ruimtevaart en
kernfusie, over heelal en atoom
en over tal van andere zaken, ge
schreven voor iedereen, die er
iets van wil weten. We hebben het
met groot genoegen en met be
langstelling gelezen. Tn vijftien
hoofdstukken voert de schrijver
de lezer door de eindeloosheden
van de macrokosmos en de diepten
van de microkosmos. Maar aan
het eind van die tocht houdt hij
hem een waarschuwing voor, de
waarschuwing tegen overschat
ting van de waarde en het belang
der natuurwetenschappen.
,,Dle waarschuwing ligt al be
sloten In de titel van het bock.
De mens tussen groot en klein.
Met andere woorden: de mens Is
de centrale figuur om wie het
gaat. In de stormachtige weten
schappelijke ontwikkeling van de
laatste twintig Jaar dreigt de
mens steeds meer op de achter
grond te geraken. De wetenschap
en de techniek lijn een eigen,
zelfstandig leven gaan lelden,
waarin voor de mens hoe langer
hoe minder plaats ls overgeble-
ven.Zo lijkt het tenminste. Maar
zo Is het bepaald niet. De mens
is de centrale figuur en zal
dat altijd blijven. Want weten
schap en techniek komen voort
uit de mens en hun ontwikkeling
is van hem afhankelijk. De mens
ls de bepalende factor ln de we
tenschap, ook in de natuurwe
tenschap. Het feit, dat Jupiter
bestaat, dankt zijn belang alleen
aan de omstandigheid, dat op de
aarde de mens leeft, die Jupiter
waarneemt. Men mag de waar
de en het belang van de natuur
wetenschappen dus niet absoluut
stellen. Zij zijn zeer, zeer groot
en zij zullen nog veel groter wor
den, zeker, maar zij zijn betrek
kelijk. De wetenschap zelf be
wijst dat telkens weer. Wat gis
teren onverantwoorde nieuwlichte
rij was zal morgen een overwon
nen standpunt zijn".
Anecdote
De neiging bestaat zeer sterk
meer gedeelten uit het boek te ci
teren. Het verhaal weer te ge
ven van de eerste werkende kern
reactor ter wereld, of dat van Hi
en Ho, de twee Chinese astrono
men, die werden onthoofd omdat
ze de keizer er niet van op de
hoogte hadden gebracht, dat een
draak de zon zou belagen. ,,In
heel het immense Chinese rijk
hadden de boeren en de burgers,
de edellieden en de militairen met
ontzetting gezien, dat de zon mid
den op de dag verdween. Steeds
kleiner werd de lichtende schijf:
een draak was bezig de bron van
alle leven te verslinden. Zeker,
ook vroeger was de zon vaak be
dreigd geweest, maar toen hadden
de sterrenwichelaars bijtijds ge
waarschuwd, zodat gans China de
zon kon helpen. Met trommels en
toeters, met geschreeuw en ge
dans was de draak schrik aan
gejaagd, zodat hij ijlings de zon
weer uitspuwde. Maar dit keer
was niemand er op voorbereid
geweest. Men pakte nog wat men
pakken kon om lawaai te maken
en de draak alsnog te verdrij
ven. Gelukkig, het lukte, op het
nippertje. Ook nu spuwde de
draak de zon weer uit. Maar Hi en
Ho moesten hun verzuim met hun
leven betalen. Dit alles geschied
de ruim vierduizend jaar gele
den: om precies te zijn op 22 ok
tober 2137 voor Christus tegen het
middaguur".
Levendig
In Amerika is een geheel
nieuw type kompas ontwikkeld
dat van groot nut kan zijn bij
de toekomstige ontwikkeling
van de ruimtevaart. In tegen
stelling tot de gebruikelijke
kompassen wijst dit nieuwe ty
pe niet het magnetische noor
den aan, maar het geografi
sche noorden. Met andere woor
den: dit kompas wijst naar de
„echte" Noordpool.
Het nieuw kompas is ontwik
keld door e Inc.. een grote
Amerikaanse fabriek van instru
menten 'K)r 1; 'ht- r - tc-
oaart, en men heeft er drie jaar
aan gewerkt. He- resultaat is e-n
instrument ust de koers aangeeft
tot op vijf gi-adS':on-,»-i nauv.-
ceurig. Van h a oot belang d—
ze nauwkeurigheid is bij het ge
bruik van raketten mag b'ijken
uit het feit dat een intercontinen
taal projectiel, dat vijf seconden
uit zijn koers raakt, op 240 me
ter van zijn doel terecht komt.
Schiet men een raket naar de
Een aantal van 's werelds bes
te linguïsten menen, dat electro-
nische hersenen nooit een echte
levende vertaler zullen kunnen
vervangen. Het beste wat een
machine kan leveren is een ru
we vertaling.
Bernard Brook-Patridge, secre
taris van het Londense instituut
van Linguisten, gaf als voorbeeld
dit:
De machine wordt gevoed met
de woorden ,,uit het zicht" en zij
produceert „onzichtbaar".
De kwestie is ter sprake geko
men op het jubileum-congres van
het Londense Instituut dat door
vertalers uit 17 landen wordt
bijgewoond. Tegelijk houdt de in
ternationale federatie van verta
lers haar jaarvergadering.
De gedelegeerden waren het er
over eens, dat er te weinig be
kwame vertalers in de wereld
zijn. Charles W. Frank, hoofdtolk
van de Eropese Kolen en Staal
gemeenschap in Luxemburg, zei
dat van de 800 candidaten die
in zeven jaar gesolliciteerd had
den, hij er slechts 20 had kun
nen uitkiezen.
Enige gedelegeerden meenden
dat Esperanto gebruikt kan wor
den als een middel om beter on
derling begrip in de wereld te be
vorderen, maar een werkelijk goe
de verstandhouding kan alleen ont
staan als de mensen meer talen
Bijen zien het
anders
Bij onderzoekingen met honing
bijen, die uitgevoerd werden door
de Harvard Universiteit, is geble
ken dat deze dieren kleuren kun
nen onderscheiden. De kleuren
worden echter anders waargeno
men dan door de imens; een
'bloem, zoals de narcis, die de
mens als wit ziet als gevolg van
de reflectie van alle zichtbare
golflengtes, ziet de bij als ge
kleurd.
PUZZEL VAN DE WEEN
Dit verhaal geeft een indruk
van de stijl, waarin het boek is
gcf.chrev m: levendig, en vol anec-
doten. De stof is boeiend behan
deld en houdt de aandacht van de
lezer gespannen. Anecdoten? Me
vrouw Einstein bezocht eens een
van de machtige Amerikaanse
sterrenwachten. Uitvoerig liet zij
zich vertellen waar al die grote
en kleine kijkers en al die tien
tallen ingewikkelde hulpappara
ten voor dienden. Toen haar dat
duidelijk was gemaakt, keek ze
haar rondleiders aan en zei:
„Hebt u daar al die gecompliceer
de en dure dingen voor nodig?
Dat soort zaken rekent mijn man
gewoon uit op de achterkant van
een oude enveloppe!"
Dit verdient nog vermelding.
Het boek is verlucht met tal van
foto's en tekeningen, en in het
aanhangsel staan aardige we
tenswaardigheden, zoals de af
standen tussen aarde en planeten
en planeten onderling, data over
zonsverduisteringen en een be
schouwing over de consequenties
van een retourtje Sirius.
maan. dan kan een afwijking van
vijf seconden deze raket bijna
twee kilometer uit zijn koers drij-
Merkwaardig is. dat dit kompas
oorspronkelijk werd ontwikkeld
voor gebruik in mijnen, waar men
voor het nauwkeurig bepalen van
zijn positie geen gebruik kan ma
ten van de stand van hemellicha
men. De snelle ontwikkeling op
het gebied van raketten heeft er
toe geleid dat men het nieuwe ty
pe kompas nu ook daarvoor gaat
gebruiken. Zo wordt het nieuwe
Lear-kompas onder meer ge
bruikt in de Minuteman, een
nieuw type intercontinentaal bal
listisch projectiel. Dit projectiel is
worden afgevuur-' Dit oetekent
echter dat men he van te \oren
i:et zo nauwkeurig kan oprte"»*
als bij g-bruik van een vaste ba
sis. Daar.m is dit nau« keurig
werkende kompas voor do Minute
man als het ware onontbeerlijk.
Lear heeft nu al orders ter waar
de van meer dan twee miljoen dol
lar genoteerd voor de levering
van deze kompassen ten behoeve
van de Minuteman.
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1. familienaam. 3. vierkante zuil, gekroond met een
borstbeeld, 7. gemalin van Saturnus, 10. titel (afk), 11. gevuld, 12.
troefkaart, 14. bekende afkorting. 15. Duits schrijver uit de 18de
eeuw, 18. water in Limb., 20. insektje, 21. danspartij, 23. vaarwel,
24. bout van een varken, 25. werktuig, 27. plaats in Duitsland, 29.
soort gebakje, 31. teken, 33. spil van een wiel, 34. bijwoord, 35.
telwoord iFr», 36. voedsel. 37, riviertje en Departement in Norman-
dië, 39. koraalrif, 41. waterkolf, 43. tussen (Fr), 45. gem. in Gelderl.,
47. meisjesnaam, 49. dwaas, 50. telwoord (Eng.), 51. dorp in Friesl.,
53. de reuzen der Noorse fabelleer, vijanden der Asen, 55. jaar (afk.
Lat). 56 patroon, -58. scharnier van een hengsel, 59 muzieknoot,
60. groente. 61. vaartuig, 62, gravure.
Verticaal: 1. stapel, mijt (Z.N.), 2. geurigheid, 3. raamscherm.
4. oude lengtemaat, 5. scheikundig element (afk), 6. telwoord, 8.
Eng. eiland in Straat Bab-el-Mandeb. 9. sluiskolk, 11. tegenstelling
van mager. 13. meisjesnaam, 16. nu en dan. 17. waterkering, 19.
lusthof, 21. zangstem, 22. onderricht, 24. soort kachel, 25. stad in 't
Zuiden van Westfalen, 26. weekplaats voor vlas en hennep, 28. rivier
in Frankrijk, 30. aardsoort. 32. myth, figuur, 37. rivier in Duitsland,
38 nauw, 39. vaartuig, 40. dorp in Gelderl. tegenover Nijmegen, 42.
oud-Grieks zilveren muntje: 1/6 drachme, 44. voorzetsel, 46. dorp in
Gelderl., 48. lichaamsdeel, 50. lichaamsdeel, 51. laagste adellijke ti
tel in Midden-Java, 52. bekend dier, 53. kledingstuk, 54. holte in een
57. munt in China, 58. uitroep.
vies, 10. e.p., 11. jegens, 13. do,
15. regent. 17. bres, 19. paal, 20.
roes. 22. leed, 24. An, 25. '.o, 27.
os, 28. ed, 31 Jordan a, 35. Davos.
37. tijger, 39. sta, 40. kan, 41.
ram. 42. tak. 46. Tobias, 48. v«-
trek, 50. lording, 51. Amalia, 53.
tong, 55. mist, 56. toon, 58 Eger,
60. E.K., 61. mi, 62. s.o., 64. i.e..
56. vork, 68. raai. 72. of, 75. ba,
76. ge, 77. re, 78. d>e.
INZENDINGEN
Inzendingen worden vóór don
derdag a.s. op ons bureau ver
wacht. Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaart wor
den geschrevn. In de linker
bovenhoek vermelden „Puzzel-
oolossing". Er zijn drie prijzen
eeq van 5.en twee van 2.50.
Hor. 1. Bagdad, b. Kassei, 12.
trog, 14. step, 16. 18. er, 19.
po-, 21. er, 22. Ie, 23. Granada,
26. oorveeg, 29. eend, 30. bajes.
32. idee, 33. N S 34. cd. 36. los,
37. te, 38. Dn., slak, 41. rjs'v.
43. Ot, 44. vanr.xa? 45. as. 47.
Avon. 49. melk o2. Ot, 54. es. 55.
mat, 57. r.o., 5?. Em, 59 boer,
61. Minos, 63. Riga, 65 inktvis.
67. oordeel, 69 Ag. 70. r.o., 71.
ton, 73. a.i.74. r.i.. 75. berg,
77. rand. 79. bakker, 80. reiger.
Vert. 2. at, 3. grendel, 4. Do
et, i. Juk 7. «4, 8. iter, 0. ier-
Stevige basis voor een nieuwe natie
Nigeria is deze week als jongste lid opgenomen in de rij der1 den gelegd. Inmiddels is mer
zelfbesturende gebieden in Afrika. Maar het volk van Nigeria j^^^op^de'zandbank""
heeft bij de eerste schrede op het pad van de onafhankelijkheid
reeds een van de grootste economische ruggesteunen die een
natie zich wensen kan achter zich: een jonge en zich snel ont
wikkelende aardolie-industrie. Met name is het The Shell-BP
de
•-monding ten einde te on
derzoeken of een uitgebaggerde
vaargeul tegen' redelijke kosten
in stand kan worden gehouden
(begin augustus van dit jaar
was er ongeveer een hoeveel-
Petroleum Development Company Limited, een onderneming heid van 2.800.000 kubieke
waarin de Koninklijke/Shell Groep en BP (British Petroleum)
ieder voor de helft deelnemen.
Hoewel deze maatschappij nog in het beginstadium van haar
commerciële ontwikkeling verkeert de eerste verscheping
van ruwe olie vond twee en een half jaar geleden in Port
Harcourt plaats dateert het zoeken naar aardolie al van meer
dan twintig jaar geleden.
Dit zoeken was een voortdu
rende en harde strijd tegen de
overweldigende natuur en deze lopen,
periode gaf wederom het klas
siek geworden voorbeeld te zien
van de grote risico's en de ho
ge kosten die met de aardolie-
i had verwaoht
slijk en modder uitgebaggerd).
Een dergelijke vaargeul zou in
de eerste plaats volgeladen
18.000 tons tankers doorgang
kunnen geven en later, na ver
dere uitdieping, ook veel grotere
schepen in staat stellen over de
zandbank heen te varen.
Thans kunnen 18.000 tons tan
kers van en naar Port Harcourt
de bank slechts in half geladen
j_ toestand passeren,
ae 19 nnn Ia<<c
exploratie verbonden zijn.
Moerassen
Het zoeken naar aardolie in
Nigeria begon in februari 1937.
De eerste onderzoekingen door
Het zoeken naar olie werd
verminderd voortgezet en te
gen het einde van 1956 trof men
olie aan te Afam, een plaatsje
ongeveer 32 km ten oosten van
Port Harcourt. Jammer genoeg
waren de resultaten wederom
teleurstellend (van de 13 ge
boorde putten bleken er slechts
7 produktief te zijn). In januari
1958 werd dit olieveld door
kust moet bijladen.
600 miljoen
Tegen het einde van 1959 had
Shell-BP in totaal ongeveer 600
miljoen gulden uitgegeven ln
Nigeria. De produktie van ruwe
olie steeg in 1959 van een ge
middelde van 6340 barrels per
chpii 40 km lan§e 6 inch pijpleiding dag (ongeveer 320.000 ton per
en BP strekten zich over met Porl verbonden
gehele land uit. Het concessie- Hoewel de resultaten als ge-
gebied werd later teruggebracht heel dus zeker nog niet bemoe-
oppervlakte
.joofdzakelijk
gaanbaar gebied. De veldgeolo-
gen, die het eerst aan bod kwa
men, moesten zich letterlijk een
weg vechten door de dichte,
vochtige bossen en de mangro
vemoerassen van de Nigerdel-
ta. Deze met mangrove (wortel
boom) begroeide moerassen
zijn over de gehele wereld be
kend als de meest ontoeganke
lijke gebieden. Het was dan ook
een zware en traag vorderen
de arbeid die de mannen te
verrichten hadden, vijf graden
ten noorden van de evenaar!
Na de geologen volgden de
seismische ploegen, die zich
i geweest, vond het
veelbelovende olievondst
daan te Bomu, 16 km ten zuid
zuidwesten van Afam. Tot dus-
i werden er 14 produceren- dit gebied nog r
jaar) in het eerste kwartaal tot
16.000 barrels per dag (onge
veer 800.000 ton per jaar).
De belangrijkste exploratie-
werkzaamhedem hebben zich het
afgelopen jaar geconcentreerd
in (het Deltagebied. Men gaat
- onderzoeken of er zich in
NEDERLANDERS werken in
ondoordringbare moerassen
door middel van kunstmatige
aardbevinkjes opgewekte tril- de putten ,eeboord en men
lingen een beeld trachtten te gerechtvaardigde hoop dat
heeft die 1
het verloop
ondergrondse rotsformaties.
Ook dit was werk dat maar terecht wj
langzaam voortgang kon vinden te Ebubu,
en waarmede men toen de twee- westen va
de wereldoorlog uitbrak nog be-
economisch kan produ-
- - -- afvoeren. Het plaatsje
zullen volgen. Het leek er- Ughelli is, door moeüijk be-
in het goede gebied gaanbaar terrein, ongeveer 115
gekomen want ook km verwijderd van Oloibiri, het
km ten zuid-zuid- dichtst nabij gelegen produktie-
fXOost-Nigeria.
zig
Afam, werden tot centrum ii
nog toe 5 boringen verricht wel-
ke alle producenten bleken te
In 1941 werden de werkzaam- zijn.
hervat met bodemonderzoek
Een belangrijke mijlpaal ln
In juni I960 werd zonder
succes een 14.020 voet diepe bo
ring verricht in de monding van
het uitvoeren van luchtverken- de geschiedenis
ningen. Door middel van lucht
fotografie konden duizenden
vierkante mijlen in kaart wor
den gebracht.
olie ontwikkeling werd bereikt Elk
in februari 1958 toen de tanker mee
„Hemifusus" de haven van Port ^eI.
de Ramos rivier,
de twee boorplatforms die in
assen worden gebruikt,
deze platforms kostte
15 miljoen gulden en
De eerste exploratieboring Harcourt met de eerste lading Nigeria gesleept.
werd in de jaren 1951-1952
richt te Ihuo. acht mijl ten
noordoosten van Owerri,
In juli van dit jaar werden
'erri een met succes twee boringen ver-
goede vijftien jaren nadit het °«=lricht in West-Nigeria, nl. te
zoeken naar aardolie was be- nam de produktie steeds toe en Isoko en Fatani, doch, evenals
legde men een derde 12 inch fat he}_ffyal, was nabij Ughelli.
diameter pijpleiding van Bomu
via Afam naar Port Harcourt.
gonnen.
Meer boringen volgden, zon
der dat evenwel een gunstig re
sultaat werd bereikt. De ver
plaatsing van de zware boorin
stallaties en het materiaal door
het moerassige gebied stelde de
technici voor schier onoverkome
lijke moeilijkheden. Maar door
gestaag door te zetten kwam.
negentien jaar speuren
150 km geboord
zijn verdere bori.
de omvang van Het oliereser
voir te kunnen vaststellen. Even
eens in juli volgde een succes
volle boring, tot op een diepte
14.558 voet bij de Nun
in Oost-Nigeria. Dit is de
Tot het einde van 1958 werd tot dusverre diepste boring op
alle olie uitsluitend aangeboord Het Afrikaanse continent ge-
hït "SSTSSte 'leïgen""^»" 150 wcrkzaaLhele" vondf^eStt
aps/sss-a suss ars E®n weg
de september 1959 de eerste olie
het lang verwachte
januari 1956 vond men m
buurt van Oloibiri aardolie!
In de modder
van enige betekenis in West-Ni
geria werd aangetroffen in de
nabijheid van het plaatsje
Terwijl de exploratiewerk- Van Port Harcourt wordt de
zaamheden elders voortgang olie c
vonden, bracht Shell-BP
Oloibiri-veld verder
ling. De beruchte moerassen
vormden evenwel een ernstig
obstakel voor de winning van
de olie en het transport naar de
kust. Een 90 km lange pijplei-
de Bonny rivier getrans-
ontwikke- porteerd, doch in 1959 begon kend
noerassen men met de bouw van een maakt r
„terminal" (laadsteiger) op vooral de veelzijdige Twin Pio-
Bonny Island, aan de monding neer wordt ingezet als het ook
Het transport blijft een der
meest kostbare en moeilijke as
pecten vormen van de werk
zaamheden in de moerassen van
Nigeria. Een stuk weg van 8
km lengte kost b.v. maar liefst
ruim anderhalf miljoen gulden!
Overigens wordt er vanzelfspre-
intensief gebruik ge-
luchttransport
mogelijk
vliegveldje aan te leggen. Shell-
ding met 10 inch middellijn Het gehele project gaat ruim BP heeft tot dusverre een zes-
werd tot aan Port Harcourt 8)6 miljoen gulden kosten. De tal vliegvelden, geschikt voor
door de moerassen gelegd. De olie wordt naar de steiger ge- Twin Pioneers, aangelegd. El-
kosten van deze pijpleiding be- transporteerd via een nieuwe 30 ders bekorten met een nor-
droegen meer dan 10 miljoen km lange, 12 inch pijpleiding maal landingsgestel of met drij-
gulden en zij kwam in decern* van Bomu; over een lengte van vers uitgeruste helikopters
ber 1957 gereed. Helaas bleek 16 km zal deze leiding in de bed- reizen die anders over bochtige,
het oliereservoir kleiner te zijn ding van de Bonny-rivier wor- kronkelende kreken
Voor het transport van zwaar
materiaal worden speciale ma
chines gebruikt zoals b.v, de
Cuthbertson „Water Buffalo",
een reusachtige amphibietractor
met trailer, voorzien van rubber
en stalen rupsbanden.
Vakopleidingen
Drie jaar geleden telde de ho
gere staf van Shell-BP zes Ni-
gerianen. Thans zijn het er 41.
Dit is het praktische resultaat
van de bemoeiingen der olie
maatschappij om haar Nigeri-
aanse werknemers op te leiden
voor verantwoordelijke functies
in het bedrijf. Een omvangrijk
programma van opleidingscur
sussen wordt afgewerkt. Dit
jaar waren er niet minder dan
20.000 Nigeriaanse jongelieden
die solliciteerden naar een
plaats op de vakschool der
maatschappij te Port Harcourt.
Vijfhonderd van hen werden
voor een gesprek uitgenodigd en
getest. Ten slotte konden 54 can
didaten tot het volgen van een
driejarige cursus worden toege
laten. Het doel van deze vak
school is de opleiding van veel
belovende jongelui tot vaklie
den, waaruit later, na enige ja
ren praktijk in het bedrijf, een
kader van ploegbazen, voorlie
den en opzichters zal worden
gevormd. Naast de vakschool en
de bestaande afdelings-oplei-
dingsschema's wordt er te Port
Harcourt ook nog een oplei
dingscentrum gebouwd waar
jongelieden voor leidinggevende
functies zullen worden geschoold
en bekwaamd. De senioren-staf
ontvangt eveneens speciale op
leidingen in het buitenland. Zo
heeft een Nigeriaan onlangs nog
een negen maanden durende
cursus in aardolietechnologie in
ons land gevolgd. Zes andere
stafleden volgden cursussen in
Nederland en Engeland voor ho
gere en topfuncties. Er zullen er
ongetwijfeld nog meer volgen.
Het totaal aantal werknemers
dat onder auspiciën van de
maatschappij thans studeert be
draagt 46. Van hen studeren er
Europa. De studierichtingen lig-
ken in het technische, admini
stratieve en medische vlak. Het
hoofdkantoor van Shell-BP is ge.
vestigd te Port Harcourt. In Ni
geria zijn 204 Nederlanders bjj
de olie-industrie werkzaam.
De baten
Behalve het brengen en ver
spreiden van kennis op elk ge
bied, zijn er nog talloze andere
directe voordelen die de olie
maatschappij Nigeria heeft ge
bracht. Zo betaalde Shell-BP een
bedrag van 26.160.000 gulden
aan Nigeriaanse contractmaat
schappijen, kocht in het land
goederen ter waarde van
10.670.000 gulden, gaf een be
drag van 19.460.000 gulden aan
salarissen en lonen uit en betaal
de de regering van Nigeria
2.190.000 gulden aan „royalties".
Het principe van een 50/50
aandeel in de winst tussen de
maatschappij en de regering
var Nigeria is nu bij de wet ge
regeld.
In de komende jaren worden
de exploratiewerkzaamheden in
het binnenland voortgezet. On
langs begonnen de eerste borin
gen voor de kust. Met de re
gering zijn besprekingen gaan-
de over de bouw van een raffi
naderij voor gezamenlijke reke
ning van Shell-BP, waarin de
inheemse olie tot produkten
voor de binnenlandse markt zal
worden verwerkt. Een vluchtige
blik in de toekomst toont aan
dat er zeer veel werk in het
verschiet ligt en dat er nog heel
wat problemen dienen te wor
den opgelost. Doch er leeft ln
Nigeria tevens een vast vertrou
wen dat de aardolie-industrie
een steeds groter wordend aan
deel zal hebben ln 's lands wel
vaart en bloei.
partij Ericsson—Prechtel
Het fijnere werk
Ditmaal vier totaal verschillende stellin
gen, welke noch in uiterlijk nooh in de
wijze van behandeling iets gemeen hebben.
Maar bij elke stelling staat men, zodra
men de oplossing „helemaal" gevonden
heeft, even stil, knikt en zegt dan glim
lachend: Zie je, dat is nu het fijnere werk!
Zo bijv. die eerste stelling, waarin de
kracht van zwarts lange loper gedemon
streerd wordt. En dan die tweede, waarin
zwart een heel verkeerde penning aan
brengt. De derde, waarin zwart een schijn
baar totaal foutieve zet doet en wit het
niet kan laten eens even te kijken wat er
achter zat En tenslotte stelling 4, waarin
zwart een zo op het oog volmaakt onschul
dige verdedigingszet doet en dan een af
straffing krijgt
Vier stellingen uit de meesterpraktijk,
elk met haar eigen bekoring, elk ook met
haar eigenaardige moeilijkheden, welke u
zullen dwingen het niet bij „één oogopslag"
te laten.
1. Uit
(Warna 1!
partij BobotzovMilev
Zwart speelde heel onschuldig 1.
en keek heel raar op toen wit...
wat speelde wit?
Oplossingen
(Warna 1960).
partij ZinnKarastoitschev 3. Hit
partij RossettoSzabó
J1
H! zm
A
A AA
IIP
Af W*
ipn
m
#A
,111
W §p A IIP
\m
mm m
dh h
W iii
A
(A4
I
mm m ba
m m ba
staan kwam.
Hieronder volgen de oplossingen der
opgaven, gepubliceerd in onze schaak
rubriek van 24 september jl.
4. g4g5f Kh6—h7 5. Th5xh5 mat.
2. SpielmannTarrasch: 1DbSxblü
2. Telxbl Tb6xbl (dreigt mat op hl)
3- g3g4 La3cl!! en wit gaf het op.
3. PinnerDr. Lewltt: 1. Lf4—e3ü Dd4xe5
2. Le3c5t Kf8g8 3. Lc4xd5H (matdreiging
en penning). Zwart gaf het op. Op de
beste verdediging 3h6 volgt
4. Lxf7t Kh7 5 Dd3t De4 6. Lxe8 en wit
houdt een stuk méér.
4. D„hl«Schulz: 1. e5e6ü Lg4xe6
(anders verliest zwart een stuk) 2. Le3d4!
f7—f6 3. Dg3g4ü en zwart gaf het op.
Op 3. Kf7 volgt natuurlijk 4. Tfel.
Oplossingen en correspondentie aan de
heer H. J. J. Slavekoorde, Goudrelnet-
straat 125, Den Haag.
