BLANK KALFSVLEES
phofokina
d&oJi
UIT KEULEN
<~}7leió}e uit <^Polen
ZATERDAG 8 OKTOBER 1960
/~\P de Photokina 1960 in de
grote Messe-hallen van Keu-
len-Deutz hebben niet alleen de
aan de technische kant van het
fotograferen verknochten hun
hart kunnen ophalen aan de tal
loze nieuwigheden, die de came
ra-industrie daar op massale
wijze voorschotelde, maar deze
tiende na-oorlogse expositie ging
bovendien vergezeld van een
unieke culturele ma
nifestatie.
Want als steeds
was in een van de
grote zalen een ex
positie ingericht van
de beste resultaten,
die top-fotografen
wisten te leveren.
En daarmee werd te
gelijkertijd bewezen,
dat het oog van de
camera nu wel ge
automatiseerd en ge
perfectioneerd mag zijn, maar
dat er toch altijd nog een men
selijk oog in de zoeker van dat
verfijnde instrument nodig is om
het onderwerp ook op een wer
kelijk bijzondere wüze te „zien".
Op deze pagina werden daarvan
enkele frappante voorbeelden bij
eengebracht in een serie bijzon
dere foto's.
Dat de ontwikkeling van de
automatiek slechts tot stand kon
komen dank zij een nog nauwer
luisterende en door de fotocél stipt
gestuurde sluiter hebben we in
ons vorig artikel reeds geschre
ven. De in de foto-tentoonstellings
hal ondergebrachte modelshow
„Van objectiefkap tot denkende
camera" bewees dit nog eens te
dellen) hoe zo'n camera-sluiter nu
precies werkte aan het begin van
de fotografie en wat daar thans
bij de invoering van de volledige
automatiek bij komt kijken.
Fabriek werd uit de grond gestampt
„Indië verloren, rampspoed geboren!"
Nóg horen we deze waarschuwende woorden als moker
slagen in de oren klinken. Mokerslagen van een Schouten,
van een Welter, van een Helfrich en van anderen die be
seften, welke grote dingen er op het spel stonden. En
ondanks alles raakten we Indië kwijt, eerst gedeeltelijk,
toen helemaal. Maar de rampspoed, waarvan in die uitroep
gewag werd gemaakt, is er gelukkig! niet op gevolgd.
Althans niet in die zin, dat land en volk er gebukt onder
moesten gaan.
1 DIERENBESCHERMING OOK AKKOORD I
Naast de techniek ook de artisticiteit
„We zijn echter wèl heel kwets
baar geworden", Is er nadien in
vele toonaarden gezegd. En mis
schien is dat ook zo!
Maar dan nog hoeft de Leeuw
niet bij voorbaat te wankelen,
omdat in de Lage Landen altijd
weer mannen geboren blijken te
worden, die het klavier der le
venskunst voortreffelijk weten te
bespelen. Waarmee wij doelen op
die kleine, doch o zo vindingrijke
groep van „businessmen" die, hoe
dan ook, mogelijkheden ziet om
ons aller hoofd boven water te
houden.
Aan hen moesten we denken,
toen we ons onlangs onverwacht*
voor zo iemand zagen geplaatst.
Hij had een gesprek van ons
afgeluisterd. verontschuldigde
zich daarvoor, maakte zich be
kend als de heer D. Kroeske (38)
uit Ermelo en.... kort daarop sto
ven we in zijn blauwe I.D. 19
langs de meest bochtige wegen
van de Veluwezoom.
Ter inleiding van zijn antwoord
streek hij zich eerst eens door de
rossige haren, wees toen op het
dashboard en merkte op: ,.Ik heb
deze wagen nu weer bijna vier
maanden...."
klokje rond
Daar de kilometerteller op
36.000 stond lag de conclusie voor
de hand, dat deze man er ruim
9000 per maand pleegt af te leg
gen. En die conclusie bleek ook
juist: binnen het jaar is hij ..liet
klokje rond geweest", zoals dat
heet in het automobilistenjargon.
de binnenlandse markt i
ken, hebben we ook groot suc-pt
in het buitenland. Dat komt n;
tuurlijk niet vanzelf. Daarviic
doorkruis ik al een lief deel ve
Europa, 'k Zal volgend jaar it
Persoonlijk
En dan waren er de vele hon
derden foto's. Van de Amerikaan
Man Ray, wiens 60 platen uit de
jaren 19241934 bewezen, dat de
ze eerste „subjectivist" met zijn
optisch-chemische hulpmiddelen
er in slaagde op de fotografie een
eigen persoonlijk stempel te druk-
De afdeling „Magie van de
kleur" toonde, hoe de fotokunste
naars van verleden en heden
steeds meer en steeds indrukwek
kender kleur gingen bekennen.
Deze ,,color"-serie was niet zo
maar een hoeveelheid gekleurde i
foto's, het waren stuk voor stuk
kunstuitingen van het spel met
licht en kleur.
Beroeps
„De beroepsfotograaf, gisteren,
heden en morgen" was de titel
van een reeks, die het werk liet
zien van Albert Renger-Patzsch;
foto-analyses van Fritz Brill, in
dustriële platen van Walter Nurn-
berg en verder was er op de ex
positie ook zeer ruime plaats in-
ruimd aan de vaak zeer professio
neel aandoende werkstukken van
jeugdige foto-amateurs, wier werk
(verdiend) een plaats had gekre
gen temidden van de groten uit
het vak in het onderdeel „Jugend
photographiert" en diezelfde jeugd
illustreerde het dagelijks leven in
en om het huis in een eveneens
representatieve verzameling.
Azië
„Zoals wij leven in Azië", een1'
Unesco-bijdrage, gaf beelden van
dit werelddeel, Europese week
bladen toonden hun beste foto-
reportages, en van wijlen Lisa "i
Larsen was er een prachtige reeks
„Mensen in Polen", voorts werd
een postume hulde gebracht aan
de overleden dierenfotografen
Michael Grzlmek en Wilhelm
Schack en de meesters van het
portret hadden ook hun verdiende de
plaats in een van
de Halle-hoeken
gekregen, terwijl
onder het motto
„Springplank Pho
tokina" werk van
jonge beroepsmen-
teurs destijds ir
het reeds traditio
neel geworden on- S
derdeel „De Jeugd
fotografeert" wa-
ren „doorgebro-
plaats had gekre-
gen. Ook de foto
grafie in de recla-
me werd aanschou
welijk gemaakt in
fraaie beelden en
zo was alles op
deze Photokina-
expositie boeiend
en indrukwekkend
met meestal de
mens in het mid-
delpunt en werd
overduidelijk aan
getoond, dat foto
graferen als kunst
nog wel even iets
anders is dan ge- 'J
knopje drukken
Een vrolijk lachend meisje in een menigte, het juiste
ogenblik gevangen door wijlen Lisa Larsen in haar serie
„Mensen in Polen" (foto hierboven), een „macro"-opnume
van een lichtschakelaar uit de experimentele periode van
Man Ray (foto rechtsboven) en daaronder een plaat uit
de serie „Zoals wij leven in Azië" van een Koreaanse
voorts een c/ose-up van een leeuw van Wilhelm
Schack en een prachtige opiwme van de krantenlezer en
Regi Relang uit de serie „De beroepsfotograaf'
nog grotere wagen nodig heb-
Op dit moment remde hij
krachtig, zodat we haast onmid
dellijk stil stonden. Dat was in de
buurt van het kasteel Staverden,
waar we uitstapten voor een
nieuw, hoog gebouw met schuine
daken, dat denken deed aan een
kapitale modelboerderij. Links er
van stond een oud complex, met
daarachter drie nieuwe langge
rekte, lagere gebouwen, die op
broeikassen leken, maar over hun
volle lengte kleine ramen in de
muren hadden en met pannen wa
ren gedekt.
Kunstmelk
„Twee jaar geleden", aldus de
heer Kroeske geboren en geto
gen in de Friese gemeente Op-
sterland „was hier alleen nog
maar die graanmaalderij van
Gardenbroek.
Ik sprak eens met de schoon
zoon, de heer P. Broere (35),
over wat wij kunstmelk noemen,
een veevoederprodukt, dat een
jaar of acht terug voor het eerst
aan de markt kwam. Boeve zag
er ook aanstonds wat in, zodat
we wat gingen experimenteren in
die maalderij: En daar de resul
taten boven verwachting waren,
besloten we deze fabriek en die
stallen te bouwen. De fabriek is
echter al lang te klein, zodat, ge
lijk u ziet, er aan de rechterzijde
net zo'n gebouw tegenaan wordt
gezet. En we weten reeds, dat als
dit werk klaar is, er direct aan
nog zo'n gebouw moet worden be
gonnen".
Kunstmelk, zo werd ons duide-
delijk gemaakt, is het middel
voor een zeer rendabele produktie
van wit kalfsvlees een gerecht,
dat licht verteerbaar is, doch
door de Nederlandse huisvrouw
maar zelden op tafel wordt ge
bracht, daar de goede kwaliteit
bij de slager 8 a 10 per kg
kost. In het buitenland zijn er
evenwel genoeg, die deze prijs
wèl kunnen of willen beta
len. Hetgeen, nu de produktie de
laatste acht jaar vertienvoudigd
is, een deviezenbron belooft te
worden, waarvan de omvang in
de naaste toekomst nauwelijks
hoog genoeg kan worden aange-
„Wat is nu kunstmelk?" vroe
gen we de heer Kroeske.
Hij wilde ons er wel wat van
vertellen en ook wel een en an
der tonen, maar het naadje van
de kous moesten we niet van hem
verlangen.
Aan de top
„Er zijn al zo, veertig bedrijven
in Nederland die kunstmelk pro
duceren", zo zei hij, „en nu gaat
het er maar om, wiens produkt
het meest voldoet. Wij zijn nog
wel niet de grootste fabriek in
den lande, maar toch hebben we
in die twee jaar bereikt, dat we
met onze produktie van tiendui
zend zakken per maand al aan de
top staan. Onze samenstelling en
bereidingswijze houden we dus
liever onder ons.
In het algemeen kan ik wèl zeg
gen, dat 70 pet. van onze kunst
melk uit magere melkpoeder be
staat, dat is dus volle melk, waar
aan alle boter is onttrokken en
die daarna is ingedainp. Wij
doen dit niet zelf, maar kopen de
ze poeder van de gewone melkfa
brieken. Nadat de poeder in gro
te mengketels is gedaan worden
er via sproeiers zowel dierlijke
als plantaardige vetten ingespo
ten, die tot 70° C. zijn verhit. Er
ontstaat aldus een warme brij,
die wordt afgekoeld en in juten
zakken geschept waarna men ze
veertien dagen laat liggen om te
besterven. Na die twee weken is
de brij veranderd in een steenhar
de klomp, die alleen maar uit de
zakken kan worden verwijderd
door ze onder een stampmachine
te leggen. Het aldus ontstane
gruis behoeft nu nog slechts ge
malen te worden en de kunst
melk kan in papieren zakken
(met een inhoud van 25 kg) de
wereld in. Eigenlijk is het dan
nog geen melk. Maar daarvoor
behoeft de boer slechts in een be
paalde verhouding water toe te
voegen en te roeren.
Met dit al zou men kunstmelk
de margarine voor de kalveren
kunnen noemen", zo zei de heer
Kroeske. „Te meer, daar er ook
nog zgn. groeistoffen aan worden
toegevoegd, zoals vitammes.
Voorts gaat er mangaan in, ko
per, kobalt etc.. alles natuurlijk
in uiterst kleine hoeveelheden,
maar voor een gezonde groei zijl
zulke stoffen noodzakelijk."
Biest
„Maar waarom de jonge kalf
jes niet met volle melk gemest?"
wilden we weten.
„Laten we vooropstellen", al
dus de heer Kroeske, „dat de
moedermelk nooit te vervangen
is. Het is dus zaak de pasgebo
ren beesten althans die eerste
week de moedermelk te gunnen.
Dat is dus de biest. Maar zou
men daarna nog 12 a 13 weken
dus de hele mestperiode vol
le melk blijven voederen, zoals
men dit vroeger placht te doen,
dan werd er nog altijd bitter wei
nig aan verdiend. Vandaar dat de
mesterij van kalveren tot voor
kort niet zoveel om het lijf had.
een besparing dus een extra
winst van soms meer dan 100
per kalf en dan wordt mesten in
teressant. Op tal van plaatsen
in ons land treft men dan ook al
speciale meststallen aan, die
ruimte bieden aan 50 tot 100 kal
veren. En het ziet er naar uit,
dat het mesten van varkens en
het houden van pluimvee minder
zullen worden, daar de verdien
sten in deze sectoren voortdurend
achteruit gaan".
Nog twee voordelen van kunst
melk boven volle melk werden
ons genoemd. In de eerste plaats
het gunstig reageren, wanneer
het kalf voor het eerst met kunst
melk kennis maakt. De overgang
van de biest op de kunstmelk ge
schiedt haast „geruisloos", ter
wijl de overgang naar volle melk
tenzij het melk van de eigen
moeder is nogal eens oorzaak
is van complicaties. En een boer
kan nu eenmaal niet de melk van
alle moeders gescheiden houden.
Voorts hoeft een boer geen kal
veren mee op te ruimen, als de
melkgift van de koeien terug
loopt. Kunstmelk kan hij immers
te allen tijde tot zijn beschik
king hebben. Ja, niets verhindert
hem meer, als hij zich op het
mesten van kalveren wil toeleg
gen, er links en rechts kalveren
bij te kopen. Als hij er tenminste
stalling voor heeft.
tal iverpt een koe eenmaal per jaar één kalfje. Maar dit is dan
een vierling die in 1959 in het Engelse graafschap Berkshire geboren
werd. De moeder wilde echter niets van haar kroost weten, zodat de
dieren met volle melk werden opgevoed. Kunstmelk ware beter en
voordeliger geweest, zo zegt men in Staverden! Ook als het de bedoe
ling was ze op te fokken inplaats van te mesten.
Akkoord
Nu i
de
haaldelijk haar stem heeft
heven tegen de exploitatie van de
zgn. kistkalveren. „Maar", zo
deelde de heer Kroeske ons mede.
„met de stallen, zoals wij die hier
lieten bouwen, en zofils boeren ze
op ons advies ook lieten zetten,
kan de Dierenbescherming vrede
hebben. De kalveren staan niet
meer in een donkere, aan alle zij
den afgesloten ruimte, die zo klein
was, dat ze onmogelijk konden
gaan liggen, neen, ze staan thans
in boxen, die aan de boven- en
achterkant open zijn. Erg breed
zijn ze ook niet gestalde koei
en staan overigens net zo min
ruim maar bet kalf kan er in
elk geval z'n gemak van nemen
als het wil. Bovendien bestaat de
vloer uit latwerk, om vervuiling
te voorkomen, terwijl de gier- of
mestgoot voortdurend gereinigd
wordt. De voorkant van de box
bestaat uit een schuif, waardoor
's ochtends en 's avonds een em
mer kunstmelk wordt geschoven,
die met smaak verorberd wordt".
Vier stallen hebben we kunnen
bezichtigen; drie bij de fabriek
en één bij een boer in Ernst, die
kennelijk de wenken van de fa
briek trouw had opgevolgd. Het
was overal zindelijk en schoon,
van tocht was nergens sprake, op
enkele meters hoogte was een
rieten zoldering aangebracht
waardoor het 's winters niet te
koud en 's zomers niet te warm
kan worden; en de dieren zelf
zagen er gezond uit.
„Dat is ons eigen belang",
merkte de heer Kroeske op.
„Want ik moet de boeren anime
ren tot mesten over te gaan en
ze tevens kunnen tonen, welke
fraaie resultaten er met ons pro
dukt te behalen zijn als men ook
aan de huisvesting van de kalve
ren de nodige aandacht besteedt.
Wij hebben hier zelfs een regel
matige medische controle. Deze
is niet strikt noodzakelijk, als
men de beesten maar steeds
scherp in de gaten houdt. Immers
ze lopen eerder een verkoudheid
op, of een longontsteking, of diar-
rhee dan een gewone koe op stal.
Aan de houding alleen al kan men
zien of een beest ziek is of het
goed maakt. Ze moeten de kop
omhoog houden en de neus mag
niet abnormaal nat of slijmerig
zijn. Bij ziekte geeft men ze wei
nig poeder en veel vocht. Ver
kouden dieren zijn doorgaans ech
ter al na een dag of drie weer
beter, doch betreft het een ern
stiger geval, dan doet men wijs
de veearts erbij te halen, opdat
niet^de hele stal wordt geïnfec-
Gewicht
„Wat weegt een jong kalf?",
vroegen we ten slotte de heer
Kroeske. Hij liet ons wat door of
ficiële instanties gecontroleerde
cijfers zien betreffende 40 kalve
ren, die een Veluwse boer had
gekocht en 13 14 weken had ge
mest. Bij aankoop wogen ze ge
middeld 40 kg en kostten toen
ruim 110 per stuk. Bij de ver
koop aan een exportslachterij wo
gen ze gemiddeld bijna 140 kg en
brachten ruim 420 per stuk op
(levend gewicht). Na aftrek van
de uitgaven voor het voer dus
de kunstmelk de kosten voor
afschrijving van de stal en rente
verlies bleef er voor de mester
op die 40 kalveren bijna 4700
over of bijna 120 per kalf. Dat
was dus de beloning voor zijn ar-
De oude graanmaalderij te Sta
rerden, waar twee „selfmade
men" nog maar twee jaar gele
den gingen experimenteren en
waarnaast thans een fabrieks
complex verrijst, dat al bekend
heid èn afzet geniet in di
verse landen van Europa.
resultaten, die een twintig deiV
tig gulden lager liggen, zijn stel
lig ook nog zeer de moeite waard
en allerminst een zeldzaamheid".
Toen de heer Kroeske aan het
einde van zijn verhaal was,
kwam er juist een grote Duitse
vrachtwagen-mct-aanhanger het
erf oprijden. Er stónden trouwens
al enkele vrachtwagens, afkom
stig uit andere landen. Niet hele
maal zonder trots wees hij daar
op. En daarna keek hij even naar
de nieuwbouw, die hem kennelijk
niet hard genoeg vorderde..
Poppetje op het behang
die tientallen effen of fantasie
kleuren, kennen we onderdehand
allemaal wel. Het kan voor alle
mogelijke doeleinden worden ge
bruikt en het is gelukkig ook be
hoorlijk stevig. Mensen met wat
fantasie kunnen er heel wat aan
hebben en praat je eens met zo'n
vindingrijk iemand over dit mo
derne materiaal, waarmee aller
lei oude spullen kunnen worden
opgeknapt, dan ontdek je vaak,
dat zij er net nog iets meer mee
kunnen doen. Zoals het maken
van.... grappige poppen of dito
ord heten mag. En al valt het1 daglicht
vordt toch wil, door de samenstelling
beesten voor het behang in dé
kinderkamer! Inderdaad kan op
die manier plak-plastic een bij
zonder aardige decoratie worden.
Het is zo eenvoudig, men1 te.
kenit de figuurtjes op het plastic,
knipt ze uit en plakt ze op de
muur. de kast of de lampekap.
Wie niet kan tekenen, neemt de
figuren uit het lievelings-prente-
boek van de kleuter maar als
voorbeeld: met behulp van een
stukje carbon kunnen ze gemak
kelijk op helt plastic worden na
getekend. Zo kunnen die poppen
en dieren het allerleukst doen bo
ven het kinderbedje in de vorm
van een strip, een enkel grappig
geval op een effen geschilderde
commode betekent direkt een fleu
rige noot, terwijl op een effen
lampekapje zo'n plak-plastic fi
guurtje een leuke blikvanger kan
zijn. Enwanneer de kinder
kamer er niet zo onberispelijk meer
uitziet, kunt u van de nood een
deugd maken, door vuile of be
schadigde plekken in het behang
te camoufleren door een kleurige
dier- of sprookjesfiguur.
-fr
Chr. Zangersblad
Het september-nummer van het
Chr. Zangersblad (orgaan van de
Kon. Bond van Chr. Zang- en Ora
toriumverenigingen, de Pcrpon-
cherstr. 104, Den Haag) bevat na
een ernstig woord van de eindre
dacteur D. Hofstra over de her
vatting van het koorwerk na de
vacanties, een instructief artikel
van Adr. Hager over „Selectie en
programmavernieuwing" bij de
koren. Corn. Basoski schreef over
geestelijke muziek van Pergolesi
en verder is er verenigingsnieuws
opgenomen, alsmede een bespre
king van nieuwe bondsuitgaven»
