DONALD CAMPBELL
Het verhaal
van de
Bluebirds
Binnenkort
nieuw record
te land
in een
van
wagen
tien miljoen gulden
Grotere lichamelijke prestaties
door medische bemoeiingen
Het bestaat niet.....
SNELHEID
het enige produkt
van de Zoutvlakte
mmm
i, i. i i.
sm ml
ZATERDAG 1 OKTOBER I960
De Bonneville Zoutvlakte in de
Amerikaanse staat Utah heeft
een oppervlakte van achtduizend
vierkante kilometer. Op dit uit
gestorven plekje van de aarde
geen plant of insect kan er ge
dijen zijn, behalve een spoor
lijn, ook enkele circuits aange
legd, waarop elk jaar enkele
records worden gebroken.
In Nederland aan het begin
in buitenland ver gevorderd
Vraagt u het aan de cracks zeil dan
zult u ook van hen slechts een schou
derophalend antwoord krijgen. De Ita
liaanse sprinter Berutti, winnaar van
het goud op de 200 m, meent dait het
een kwestie van de ontwikkeling van
het gehele men9enra6 is. „De mensen
worden groter en gezonder", zegt de
Italiaan, „en medische onderzoekingen
dragen ertoe bij de tijden en de al-
standen te verbeteren
De Amerikaanse atletiekcoach Schnei
der ziet het aldus: „De mensen genie-
(Van
speoiale verslaggever.)
Zolang de automobiel bestaat, zijn er mensen geweest, die sneller wilden
rijden dan een ander liefst het snelst! Het eerste wereldsnelheidsrecord
werd in 1898 gevestigd, toen de Franse graaf De Chasseloup Laubat drie
enzestig kilometer uit een Jeantaud wist te halen. De wereld stond er even
van op de kop, maar al een jaar later werd de honderd-kilometer-grens
gepasseerd, acht jaar later de tweehonderd-kilometer-grcns, in 1927 de drie-
honderd-kilometer-grens, in 1932 de vlerhonderd-kilometer-grens (Sir Mal
colm Campbell), in 1937 de vjjfhonderd-kilometer-grens en in 1947 de zes
honderd-kilometer-grens (John Cobb, die bU recordpogingen te water het
leven liet, en met 634,3 km/u het huidige wereldsnelheidsrecord te land op
zijn naam bracht).
Helemaal officieel bestaat er geen wereldsnelheidsrecord te land. Het is
niet meer dan een algemeen aanvaarde aanduiding voor het hoogste aantal
kilometers per uur, daar automobielrecords worden behaald in afstanden of
ln uren, terwijl ze bovendien nog naar klassen zijn ingedeeld
Op het ogenblik zijn er vijftien internationaal erkende klassen voor wagens
met motoren, die van vierhonderd cc tot meer dan vijf liter variëren. Het
beste record in elke klasse, ongeacht het motorvermogen dus, geldt als
wereldrecord. Daar records over korte afstand makkelijker te behalen zijn
dan over lange ligt het voor de hand, dat de gemeten mijl en de gemeten
kilometer praktisch altijd de officiële wereldsnelheidsrecords zijn.
Hoewel er geen vaste regels zijn voor het motorvermogen, zijn er wel en
kele bepalingen, waaraan de wagen moet voldoen om in aanmerking te ko
men voor het wereldsnelheidsrecord. Er moet een aandrijving van de motor
op ten minste twee wielen zijn, zodat de inbouw van een straalmotor of
raketvoortstuwing uitgesloten is.
De wagen moet ook bestuurbaar zijn door middel van twee wielen en tij
dens de rit met alle vier wielen op de grond blijven rusten.
Het bestaande record moet verder met minstens één procent worden ver
beterd om officieel te worden erkend. Binnen de zestig minuten dit om te
voorkomen, dat er tijd voor technische handelingen, zoals het verwisselen
van wielen, beschikbaar komt dienen er twee ritten te worden gemaakt.
Als behaalde snelheid geldt het gemiddelde van beide ritten.
De geschiedenis van het wereldsnelheidsrecord telt verschillende zwarte
bladzijden. Parry Thomas, Frank Lockhart en Lee Bible werden bij record-
pogingen gedood. John Cobb en Sir Henry Segrave kwamen om het leven,
toen z(J het wereldsnelheidsrecord te water trachtten te verbeteren.
(Van onze speciale verslaggever)
Het stukje van de Verenigde Sta
ten. dat Sir Malcolm Campbell heeft
„ontdekt", en waar ook de coureurs
Ab Jenkins, Captain Eyston en
John Cobb triomfen hebben gevierd,
is de Bonneville zoutvlakte, die be
kend staat als „het vaderland der
snelheid". Op zichzelf zijn zoutvlak-
tes geen zeldzaamheid men treft
ze in Afrika, het Midden Oosten en
ook in andere delen van Noord-
Amerika aan maar nergens ter
wereld vindt men een zoutvlakte als
die in Utah, die liefst achtduizend
vierkante kilometer groot is.
In de droge tijd is de vlakte zo
hard als beton, waar nog geen spij
ker is in te slaan. Heel vroeger
heeft er bremzout water op gestaan,
waarvan alleen het zgn. Grote Zout
meer nog over is. De rest van het
driehonderdzestig kilometer lange en
honderdzestig kilometer brede wa
terreservoir is in de loop der tijden
verdampt.
Uitgestorven
Het bijzondere van de Bonneville
zoutvlakte is, dat de oppervlakte
koel blijft, ook op de heetste zomer
dagen, als de temperatuur boven do
veertig graden Celsius stijgt. Een
andere eigenschap is, dat het er al
tijd stil is. Men vindt er geen plant,
geen insekt en geen enkel ande:
dier, terwijl slechts één man Je-
didiah Smith in 1827 erin is ge
slaagd de vlakte te voet over te ste
ken. In 1846 trachtte het emigranten
gezin Donner het zelfde te doen.
doch kwam bij zijn pogingen jam
merlijk om.
In het najaar de beste tijd
omdat dan het zout is uitgedroogd
worden tegenwoordig talrijke
snelheids- en duurrecords op de
Bonneville Zoutvlakte gevestigd. E:
zijn twee banen: een ovaalvormige
van zeventien kilometer lengte voo*
duur- en afstandsritten, en een rech
te van drieëntwintig kilometer leng
te, waarop een gemeten mijl en eei
gemeten kilometer zijn uitgezet.
De banen bezitten een elektrisch"
installatie, tijdwaarnemingsposten er
telefoonleidingen. Noch met het blo
te oog, noch met de verrekijker kan
men de wagens echter volgen, daar
de zon net zo fel schittert als het
zout, terwijl er bovendien luchtspie
gelingen ontstaan, die de auto's, voor
't gezicht althans, vijf a zes meter
boven de bodem doen zweven.
Donald Campbell zal dan ook spe
ciaal beschermd worden tegen deze
lichtreflecties. Bij achthonderd km
per uur. die zijn Bluebird volgens
de ontwerpers moet halen, is één
verblindend lichtstraaltje al te
De Bluebird ,het tien miljoen
gulden gekost hebbende snel
heidsmonster, van de voorzijde
gezien. De ontwerpers hopen,
dat de wagen een snelheid van
achthonderd kilometer per uur
zal halen.
(Van onze speciale verslaggever.)
OP DE ZOUTVLAKTE van Bon.
neville, in de Amerikaanse
staat Utah, is de onwezenlijke stilte
sinds enkele dagen totaal gebroken,
daar op het gunstigste moment
wordt gewacht om het snelheids
record te land te breken. Een eerste
poging is reeds mislukt, doch een
nieuwe aanval zal spoedig worden
ondernomen. De centrale figuur is
de 39-jarige Engelsman Donald
Campbell, houder van het snel
heidsrecord te water en zoon van
de beroemde, vlak na de oorlog
overleden Sir Malcolm Campbell,
die zowel te land als te water ver
schillende wereldrecords gebroken
heeft. Een ander, niet minder be-
lahgrijk middelpunt is de laatste
Bluebird, die ten minste 641 km/u
zal moeten halen om het in 1947
door John Cobb in een Railton Spe
cial veroverde snelheidsrecord te
verbeteren.
De nieuwe Bluebird, de NC 7, is
de eerste wereldrecordwagen, die
niet van een zuigermotor, doch van
een gasturbine is voorzien. Hij is on
getwijfeld de duurste auto. die ooit
werd gebouwd. Een juist bedrag is
weliswaar niet te noemen, maar Do
nald Campbell schatte de kosten on
langs op tien miljoen gulden! De
Railton Special van John Cobb, d:e
sinds 1947 het wereldsnelheidsrecord
te land op zijn naam heeft staan,
verslond, inclusief het vervoer naar
de overzijde van de Oceaan, nog
geen honderdduizend gulden....
Afmetingen
De Bluebird is een geweldige wa
gen, wat al dadelijk uit zijn afme
tingen blijkt. De lengte bedraagt niet
minder din 9,15 m. de breedte is
3,40 m, de hoogte 1,45 m. de wiel
basis 4,12 m, de spoorbreedte 1.68
en het gewicht vier ton. 't Meest
opvallend zijn de wielkasten, waar
in de 1,30 m hoge banden draaien.
De cockpit werd vóór de vooras ge
plaatst. terwijl aan weerszijden er
van via de neus aangezogen lucht
naar de motor wordt gevoerd.
De Bluebird werd ontworpen door
de gebroeders Kenneth en Lewis
Norris. Al in januari 1956 werd de
opdracht verstrekt, welker uitvoe
ring ruim veertigduizend manuren
vergde.
De eerste beslissing gold de mo
tor. Na veel geëxperimenteer koos
men de BristolSiddeley Proteus
gasturbine, die men in tal van vlieg
tuigen aantreft en die, na aanpas
sing, een vermogen van 4250 pk op
leverde.
De motor vormde maar een van
de vele problemen. Men moest ban
den hebben, die de hoogste snelhe
den konden doorstaan, en waarvan
het rubber niet kon verbranden of
worden weggerukt. Dunlop zette er
dan ook een speciaal research-pro-
gramma voor op. De uitkomst: ban
den zonder loopvlak en met een dia
meter van 1.30 m - twintig cm meer
dan die van de wagen van Cobb -,
riep nieuwe moeilijkheden op. De
enorme wielkasten, welke noodzake
lijk waren, moesten dusdanig in het
geheel worden ondergebracht, dat
het stroomlijnbeeld niet onderbroken
Na vele windtunnelproeven vond
men de uiteindelijke vorm. De keur
van onderdelen, welke nodig was.
werd toen uitbesteed aan negentig
grote Britse industrieën, die begon
nen hun laboratorium in te schake
len.
Een van de opgaven, die nogal
wat hoofdbrekens heeft gekost, was
het tot stilstand brengen van de wa
gen. Na het bereiken van de top
snelheid heeft de Bluebird nl. slechts
vijftien kilometer om uit te lopen en
af te remmen, wat betekent, dat bin
nen de minuut een snelheid, die,
naar verwacht wordt, tussen de ze
venhonderd en achthonderd km/u
komt te liggen, tot nul moet worden
gereduceerd.
Wat men dan ook gedaan heeft,
is de toepassing van een dubbel rem -
systeem. Campbell heeft de beschik
king over remklappen, die de snel
heid met honderd km/u kunnen ver
minderen, en daarnaast over schijf
remmen op alle vier wielen Deze
laatste zijn voorzien van drievoudige
remvoeringen van een speciaal soort
asbestmateriaal, terwijl de schijven
zich naar de remblokken toebewe-
gen, naarmate de remvoering af
slijt. De bediening gaat via een
luchtdruksysteem van liefst 220 at
mosfeer!!
Voor de eerste maal zullen de
technische gegevens rond deze re
cordpoging worden geregistreerd
langs elektronische weg. Gegevens
omtrent druk, spanning, temperatu
ren etc. van achttien verschillende
punten in de wagen zullen via het
zgn. Didad-systeem van Armstrong-
Whitworth Ltd. worden opgenomen
en doorgegeven aan een centrale
post. Daar staat men in permanen'
radio-contact met Campbell, zodat
men hem kan waarschuwen, als er
gens een abnormale ontwikkeling
optreedt.
Campbell weet zodoende van se
conde tot seconde precies wat er in
de Bluebird gebeurt, zonder een
blik op het instrumentenbord te wer
pen. Het enige instrument, dat hij
in het oog moet houden, is een ge
combineerde snelheids- en accelera
tiemeter. doch ook hiervoor behoeft
hij zijn zicht op de baan geen seconde
te storen. Wat dit instrument aan
wijst, wordt door een speciale lens
op de voorruit van pantserglas ge
reflecteerd en wel zo, dat het lijkt
of de cijfers honderd meter voor de
wagen uit op de zoutvlakte worden
geprojecteerd.
De brandstof, die de wagen ge
bruikt, is vliegtuig-kerosine.
Voor „het laboratorium op wie
len", zoals deze laatste Bluebird wel
eens wordt genoemd, waren echter
niet minder dan zeven nieuwe oliën
en vetten nodig, die British Petro
leum speciaal ontwikkelde. Twee
voertuigen werden ook nog door
B.P. gebouwd voor het begin zo
wel als het einde van de baan
die voorzien zijn van pompinstalla-
ties met microfilters om de zuiver
heid van de brandstof te waarbor
gen
Donald Campbell, reeds houder
van het wereldsnelheidsrecord
te water, tracht thans ook de
snelheidskampioen van het land
te worden.
(Van onze sportredactie.)
„Een nieuw Olympisch record!"
„Goud voor Wilma Rudolph in de fantastische tijd van.1"
„Met een ongelooflijke Olympische reoordprestatie goud voor
Het is nog niet zolang geleden dat we van de ene verbazing in de andere
vielen tijdens de Olympische Spelen in Rome. Het ene record na het andere
werd gekraakt en de reeds veel besproken vraag kwam nogmaals aan de
orde: „Waar ligt de grens van het menselijk kunnen op sportgebied?" Dat
er ooit een afdoend antwoord op deze vraag zal kunnen worden gegeven,
lijkt na de ervaringen die in Rome werden opgedaan welhaast volledig
onmogelijk.
ten een betere gezondheid, krijgen
beter voedsel, zij worden steeds gro
ter. Over de gehele wereld helpen de
trainers elkaar om nieuwe gedachten
en nieuwe techniek te ontwikkelen.
Het is een dapper man die zou dur
ven aangeven waar het einde van net
menselijk kunnen ligt. We weten het
eenvoudig niet."
Wanneer je zo de resultaten van Rome
eens analyseert en vergelijkt met die
van de vorige Olympiaden, dan staat
men toch wel verbaasd. Er werden dan
ook maar liest 29 nieuwe records geves
tigd op zo'n goede 30 atletiekonderdelen.
Slechts op enkele nummers bleven oude
prestaties onverbeterd, maar dat was
dan soms nog toe te schrijven aan wat
minder gunstige weersomstandigheden
als hitte en felle zon.
Enorme verbetering
Tussen Melbourne en Rome ls er ove
rigens toch wel heel wat verbeterd. Wist
u dat b.v. O'Brien (USA), gouden
dalllewlnnaar op het nummer kogel
stoten in Melbourne met een stoot
18.57 m in Rome met diezelfde prestatie
bulten de prijzen zou zjjn gevallen, dat
een goudenplakwlnnaar als de Ameri
kaan Courtney op de 800 m heren met
een t(jd van 1.47.7 sec. ln vier jaar t(jds
veruit gepasseerd is en in Rome met
een dergelijke prestatie niet aan de
eerste plaatsen had durven denken. En
dat alles na vier jaar
Niet alleen in de atletiek, ook bij het
zwemmen is het raak geweest. Juist op
deze twee onderdelen komen de verbe
teringen van de prestaties zo goed uit,
omdat er met tijden en afstanden kan
worden gewerkt, terwijl de omstandig
heden waaronder ze worden geleverd,
vaak vrijwel gelijk zijn en vergelijkin
gen dus zeer wel mogelijk zijn.
Bij dat zwemmen nu werden op vrij
wel alle onderdelen, zowel bij de dames
als de heren, betere Olympische tijden
afgedrukt dan ooit tevoren Er sneuvel
den zelfs enkele wereldrecords. En de
vooruitgang in de prestaties was zelfs
ook niet zo gering. Zo zwom een Jonn
Konrads de 1500 m vrije slag bijna
veertig seconden sneller dan de win
naar in 1956 en de Amerikaanse 4 x 200
m vrije slag estafetteploeg heren
beterde het record van 1956 met liefst
13 seconden. Ook de dames wisten van
wanten. De winnares van de 100 m vlin
derslag, het nummer waarop Marianne
Heemskerk tweede werd, de Amerikaan
se Schuller legde de baan bijna twee
seconden sneller af dan haar landgeno
te Mann dat in 1956 deed. toen zij goud
Hoe is het mogelijk
Hoe is het toch mogelijk dat er steeds
opnieuw zulke verbeteringen in het
prestatiepeil van de sportman en -vrc
kunnen worden gebracht. Waren de
leten van enkele jaren geleden nu
een duidelijk mindere kwaliteit of
schuilt de oorzaak ergens anders. Tij
den, die een Emil Zatopek in 1948 en
1952 maakte op de langeafstandsnum-
mers deden ieder insider verbaasd
staan, maar reeds lang liggen de re
cords van de Tsjech aan gruizels.
De verklaring voor deze snelle vooruit
gang moet worden gezocht in de op
wetenschappelijke basis verbeterde
training. Vooral de zogenaamde inter
val-training heeft de laatste jaren tot
nieuwe records geleid. In ons land
staat de medische sportwetenschap
nog in de kinderschoenen en vandaar
ook dat de resultaten zich eerst heel
langzaam gaan aftekenen, waartegen
over staat dat men in het buitenland,
Duitsland, Amerika, Australië enz.
op dit terrein reeds lang grote vorde
ringen heeft gemaakt.
Een bekend Duits geleerde, prof. dr. J.
Nöcker uit Leverkussen meent, dat
training zowel het spierenstelsel als
ook de bloedsomloop moet stimuleren.
Dit is allebei van even groot belang.
De spieren kunnen voor het leveren
van korte prestaties op kracht en voor
langdurige prestaties op uithoudings
vermogen worden getraind. De kracht
van een spier is afhankelijk
dwarsdoorsnede. Een soier
a tien kilo per vierkante
dwarsdoorsnede verdragen. Om krach
tiger te worden moet de spier dus di*-
ker worden.
Bij de training die gericht is op net
leveren van langdurige prestaties komt
het echter ook op een goede bloedsom
loop aan. Voortdurende prestaties leve
ren kan alleen iemand die niet gauw
moe wordt en dit houdt weer verband
met de toevoer van zuurstof en de op
ruiming van de door spierarbeid optre
dende chemische produkten.
Volgens prof. Nocxer moet de werken
de spier per seconde zoveel mogelijk
zuurstof en energie leverende substan
ties als druivensuiker, vet en ook eiwit
ter beschikking krijgen.
geen staartvinnen heeft, begon een
jaar geleden in Coventry. Doordat
hij sterk, maar ook licht moest zijn.
werd hij gebouwd als een vliegtuig
romp, zonder chassis dus. De voor
naamste structuurelementen zijn vie
langsliggers. die door British Alumi
nium uit een bijzonder soort licht
metaallegering vervaardigd zijn, ver
ticaal geplaatste binnenschotten en
bandgeschuurde buitenplaten.
Al bijna een halve eeuw zijn d.
namen Bluebird en Campbell syno
niem met snelheid. Eerst was het
Sir Malcolm Campbell, die de snel-
heidsdroom niet kon weerstaan:thans
zijn enige zoon Donald.
De eerste Bluebird van Sir Mal
colm was een Darracq van lOVfc liter,
waarmee hij in 1912 op de baan van
Brooklands reed .Dit was overigens
niet zijn eerste renwagen. Hij had er
meerdere bezeten, waaronder een
Renault van 1903 en een Peugeot
doch nog geen successen behaald.
De wagens, waarmee Sir Malcolm
vóór 1912 had gereden, had hij
„Flapper" genoemd, zoals ook ziin
geliefde renpaard heette. Pas na een
bezoek aan de opera, waar een be
werking van Maeterlincks „L'Oiseau
bleu" werd opgevoerd, koos hij de
naam Bluebird, en in de eerste twee
jaar versleet hij er niet minder da:i
ijf.
Elf
jaar
De beroemdste Bluebirds waren de
recordwagens, waarmee Sir Malcolm
het wereldsnelheidsrecord van 1924
tot 1935 beheerste. Negen maal ver
beterde hij zijn eigen record, wat
op zichzelf een record is. Hij „ont
dekte" de Bonneville Zoutvlakte in
de Amerikaanse staat Utah als „dc
beste autorenbaan ter wereld", en
slaagde er reeds in de dertiger ja
ren in hier een snelheid van 484 5
km/u te bereiken.
De Bluebird als auto alleen beviel
hem niet en daarom liet hij ook de
Bluebird als boot verschijnen. Ook
hiermee behaalde hij het ene succes
na het andere, en ook hiermee ver
beterde hij herhaaldelijk zijn eigen
record. Tot zijn dood op 31 decem
ber 1948 stond het wereldrecord ie
water op zijn naam .terwijl hij in
3937 een periode heeft gekend, da!
hij zowel houder van het wereldre
cord te land als te water was.
Donald Campbell, de enige zoon
van Sir Malcolm, had aanvankelijk
weinig belangstelling voor snelheid
Toen hij echter hoorde, dat de Ame
rikaan Henry Kaiser de coureur Gu>
Lombardo financierde om het snel
heidsrecord te water van Sir Mal
colm te breken, liet hij de boot van
zijn vader moderniseren, om diens
vooroorlogse record te slaan en de
eer zodoende in de familie te hou-
Meermalen faalde hij, maar ein
delijk, toen hij een nieuwe boot had
laten bouwen, slaagde hij erin de
eerste man in de wereld te worden,
die een snelheid van tweehonderd
mijl per uur te water overschreed
In 1955 verbeterde hij zijn record
nog eens met twintig mijl. en toen
had de snelheid hem al zo te pakken,
dat hij besloot ook een Bluebird
renwagen te bouwen, teneinde, even
als zijn vader, dubbel wereldsnel-
heidsrecordhouder te worden.
Veel verschil tussen vader en
zoon ls er dus niet. Sir Malcolm
Is alleen via de renwagen naar
de raceboot gekomen, terwijl
het bij zijn zoon Donald net
andersom is.
Het hart
Het hart speelt uiteraard ook een heel
belangrijke roL Het regelt namelijk de
bloedsomloop, waardoor de opneming
van zuurstof wordt bepaald. Vroeger
sprak men vaak van een groot sport-
hart. Dit zou gevaarlijk zijn. De Jongste
medische onderzoekingen hebben het
tegendeel bewezen. Het getrainde hart
ls sterk en gezond. Maar bi) dit alles
geldt uiteraard, dat die training op ver
antwoorde wijze dient te geschieden, zo
als bU Emil Zatopek, die tijdens zijn
trainingen en wedstrijden zo'n 80.000 km
beeft afgelegd, zonder dat het lichaam
op enigerlei wijze werd aangetast.
Vroeger ging men bij hei trainen uit
van de langdurige prestatie. U kunt dat
nog zien bij tal van sportclubs (on.
voetbalverenigingen) waar de training
voor een groot deel Destaat uit hardlo
pen uithoudingsvermogen aankweken;
Bij de topsport (ook m ons land de
laatste tijd) is men echter overgegaan
op de interval-training.
In het kort gezegd houdt dit het vol
gende ia: een korte periode van grote
inspanning en direct daarop volgend
een ogenblik rust Het hart krijgt in
die rust-ogenblikken gelegenheid nieuwe
energie op te doen en reeds na enkele
seconden is het in staat een nieuwe,
vaak betere krachtsexplosie te brengen.
We zien dit ook bij de jongste trai
ningsoefeningen, die de KNVB-bonds
coach Schwartz heeft samengesteld. Zij
zijn gebaseerd op een korte krachtsin
spanning van nog geen minuut waarin
de speler alle mogelijke „hindernissen"
met een bal moet nemen. Daardoor wor
den techniek, snelheid en uithoudings
vermogen vergroot.
De resultaten van Rome hebben bewe
zen dat door medische uitgebalanceer
de training volgens de Intervalmetho-
de het lichaam tot grootse prestaties
ln staat ls zonder daar schade onder
te lijden, sterker: het wordt er beter,
gezonder en sterker van.
Schaak-vraag 3
In een party die indertijd in een
jeugdwedstrijd werd gespeeld, kwam
onderstaande stelling voor:
I m
a b c d e f g b
Wit: Kgl, Dc2, Tbl en Tel, Ld3,
Pdl en Pe2, pi a2. d4. e3. f2. g2, h2.
Zwart: Kg8, Dd7. Ta8 en Te8, Lf5,
Pe4 en Pg6, pi a7, c6, d5, f7, g7, h6.
Ogenschijnlijk is er niet veel aan
de hand: wit heeft het initiatief op de
damevleugel, zwart aan de kant van
de koning.
Zwart aan zet speelde heel arglis
tig 1Pg6h4.
Wit, die wel gezien had, tlat het
offer op g2 te vroeg zou komen, speel
de opportunistisch 2. Pe2c3, waar
na zwart met 2Lf5h3 voor een
verschrikkelijke afstraffing zorgde.
Men ziet wel, dat slaan op h3 be
zwaarlijk gaat wegens het antwoord
Dd7xh3, waarna de matdreiging op
g2 wit noopt de f-pion op te spelen
en het schaakje Ph4f3 een toren
en meer oplevert.
Ld3fl heeft ook geen zin, omdat
zwart tóch op g2 slaat en opnieuw
profiteert van de ongedekte positie
van de witte toren.
De partij ging verder: 3. Pc3xe4,
Lh3xg2 (dreigt Pf3t, Kh2: Pel:t en
damewinst).
4. f2—f3. Ph4xf3t; 5. Kgl—f2,
d5Xe4; 6. Kf2—e2, Pf3xel; wit gaf
op.
Dant-vraag 2 (oploss).
Stand: Zwart 7, 9, 12, 13, 16, 17, 23,
Wit: 15'. 26, 30, 34, 37, 38, 39, 40, 43.
De oplossing luidt:
37—31, 36x27; 38—32, 27x49; 39—33,
49X19!!; 33X2, 29x40 26—21, 16x27;
15—10, 19x5, 2—46.
Aan problemen 5/46 (de zwarte dam
op 5) bestaat een gebrek de bewer
king van dit motief is namelijk heel
moeilijk, maar het effect schitterend.
Bridge
U bent West en beschikt over de
volgende kaarten: Sch: H 5 2, Ha: A B
10 7 3, Ru: 10 9, KI: B 7 4.
Het bieden gaat:
Zuid 1 Ruiten West pas Noord
1 Schoppen Oost pas Zuid 3
Sans-Atout West pas Noord pas
Oost doublet!
Met welke kaart moet West uitko-
Kruiswoordpuzzel
zonder zwart
2. karakter, strijdperk.
3. uitgezette lijn: ook richting, vishaak
met weerhaakjes.
4. spoedig, baan voor balspel, soort
van hert.
5. niet dicht opeen staande, voorzetsel,
6. gindse, vreemde munt, muzieknoot.
7. tent, scheikundig element (afk
voegwoord (Fr.).
8. meisjesnaam. ontkenning (Eng.),
bijwoord.
9. bosgod, zwak, term bij het boksen
(afk.).
Verticaal:
1. lief, hoenderachtige vogel.
2. voegwoord, achting, afkorting van
dona
3. pronk, voorzetsel, meisjesnaam.
4. uitgave, voorvoegsel.
5. open plein in een dorp (Z.N.), be
kende afkorting, vermoeid.
6 meisjesnaam, jaargetijde
7. water in Friesland, mannelijk be
roep.
8. telwoord (Fr.), zwemvogel, boom.
9 deel van Engeland, jongensnaam.
Oplossing vorige
izzle
1 klap, 2. lido. 3 ader, 4 portier,
5 Ilse. 6 Este, 7. Reeuv/ijk, 8. wade, fl'
ijdel, 10. kelk.
