Dr. H. POELS
a"™1
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1960
vart iemand kan afhangen van de manier, waarop hij de eerste keer binnen
komt of ontvangen wordt".
Mgr. H. Poels
„Poels doet alles groots".
LIEDERLAND is gedriedeeld in enkele grote geestesstromingen: Rooms-Katholicisme, Humanisme stand ik verkeer". (27 Septem- heid in de bittere strijd die hij
r 0r,.hodo,< Niemand kan een kijk op de Nederlandse verhoudingen krijgen, ik m m hS'ov'er sp'reïeS, juSt
die hiermede geen rekening houdt. Maar dat betekent ook, dat alleen hij nationaal leert den- smeek u, wees' nu eens open- een Paar minuten vóór deze pre
ken, die zich tévens rekenschap geeft van hetgeen binnen de twee andere volksgroepen voor- hartig voor een jongen priester, lej^en^En^o zin^e^dowloperfd
valt, dan waartoe hij zelf behoort. Juist gebeurtenissen en jubilea, die binnen een andere volks- die het tocl} 200 9°ed meent en feiten aan te wijzen, waaruit blijkt
groep plaats vinden, dan de onze, kunnen aanleiding zijn, ons rekenschap te geven van wat i°° h.be onverstandig Poels zijn strijd
dóór van belang word, geacht. Zonder me, di, laats,e goed op de hoog,'. ,e zijn, is nimmer
een brede nationale kijk mogelijk op onze volksgemeenschap als gehéél. De geestelijke scheidingen seigneur, of U mij de plaats Onzekerheid
die binnen on, volk bestaan, hóé noodzakelijk ze ook kunnen zijn uit principieel oogpunt, mogen «SPU* Maanden lang verkeerde hij
nooit veroorzaken, dat wi| geen kennis meer nemen van wat buiten ons eigen levensmilieu f wanneer '27 Se- --
voorvalt. Niet alleen onkunde, maar ook beperktheid van eigen blik, en een achteruitgang van
het gehalte van eigen geestesleven, zouden daarvan het gevolg zijn.
Daarbij is opvallend, hoevaak
eigen problemen in andere vorm
zich elders eveneens voordoen.
Juist het feit, dat de omstandig
heden aldaar anders zijn, en de
gevolgen der problemen elders heel
anders worden gewaardeerd en op
gevangen, kan ons een dieper in
zicht geven in vraagstellingen, die
wij in het heden of in de geschie
denis binnen eigen kring ontmoe-
Allergrootste
Wie bovenstaande overweegt,
zal verstaan, dat vijfentwintig
jaar geleden niet ten onrechte ook
bulten rooms-katholieke kring
aandacht werd besteed aan het
vijfentwintigjarig ambtsjubileum
van mgr. dr. H. Poels als hoofd
aalmoezenier van de rooms-kabho-
lieke arbeiders, en vooral van de
mijnwerkers, van Zuid-Limburg.
Zijn persoonlijkheid en levens
geschiedenis is aanleiding ge
weest tot zeer verschillende be
oordeling, maar niemand kan ont
kennen, dat hij binnen rooms-ka
tholieke kring tot de allergroot
sten heeft behoord van de na-
Schaepmanniaanse generatie: op
sociaal terrein heeft hij schep-
«end werk verricht, en mede aan
em dankt Nederland dat de
rooms-katholleken beneden de'
Moerdijk, ja geheel Zuld-Llmburg
deel der natie zijn geworden, en
dat nu ook bewust zo aanvoelen!
Maar zo ooit dan kon deze
waarachtig grote, op zijn levens
werk terugziende, ondanks de
laat gerijpte vrucht, met de Mo
zaïsche psalm uitspreken: Aan
gaande de dagen onzer jaren,
daarin zijn zeventig jaar, of. zo
wij zeer sterk zijn, tachtig jaar;
en het uitnemendste van die zijn
moeite en verdriet" (Ps. 90:10).
Om dit te verstaan moet men
echter niet zo zeer de tweede
helft van zijn loopbaan na-
periode, d,e wij kunnen opmaken kelijke Hebreeuws
uit de vele gegevens die J. Cel- de„ten doceerde, o
sen heeft verzameld in zijn reus- moeite deed een eigen weg te
•chtlge biogratie die hij reeds in zoeken in de vraagstukken der
Poels deed verschijnen, toen bestaande Bijbelcritiek, zo-
in- als die was opgekomen naar aan
leiding van de publicaties van Re- meer
nan en D. F. Strauss en de School
van Kuenen-Wellhausen.
Reeds als 26-jarige student pu-
i geschrift van rig geschrift: ..Critiek
temhor 1 onzekerheid, of~hij al dan mei coi-
tember 1900) lege mocht geven. curatoren en
..Van den toestand in mijne collega's hebben hem beurtelings
familie wil ik liefst zwijgen, gesteund en tegengewerkt, Wash-
Mijne moeder is zwaar ziek ge- ington en Rome hebben hem nu
tveest èn kwijnt nog steeds van eens hoop gegeven dan weer alles
verdriet; mijn vader en mijn ontnomen waarop hij meende aan-
broer heb ik steeds moeten in- spraak te kunnen maken.
houden" (13 October 1900).
Ten slotte eiste
„Uwe opwekking tut ■?6ng hoof rin»°nSSu°pi?.b
- ,7" ring, hetgeen Poels fier weigerde,
gere levensopvatting kan mi, £en hem stimulenrde als
hier met baten (13 October hoogleraar af te treden.
1900). Juist is wat zijn biograaf ver-
„Monseigneur. Na mijn laat- meldt: ,,Hij kan niet, niet opko-
ste bezoek reken ik er stellig op, men voor zijn eer" (pag. 228). En
dat U mij tot professor be- dus publiceerde hij een verdedi-
noemt, in geval Mgr. Hoefna- gingsgeschriftmaar wat baatte
zulks, toen hij de verklaring die
??S ;,fi 70/fr '"«vaagt men hem vooioi, „eigorde tc te-
(29 juh 1901). kenen?
Op 8 juni 1910 liep zijn contract
natuurlijk dacht men er
n het te verlengen, en zo
moest de diep vernederde geleer
de op 12 mei 1910 per brief op
nieuw aan zijn bisschop mgr.
gaS™" pSS Drehmauns vragen om genadig te
•n de daaraan verbonden worden aangenomen: „Ik beken
gehoorzaamheidsbelofte, is het ïerTui^het ^erlede^^f^p^vpr"
niet <roed te keuren gen uit het verleden mij het ver-
Natuurlijk ging Poels zelf naar plmakerT^nnrh
Rome, om zijn zaak te bepleiten, narner maken. Doch
en dit had in zoverre eroot sue Phcht blijft j
ces, dat hoewel het professoraat
van Roermond hem ontgaan was. omdat U mijn bisschop zijt en dus
heid", maar komen hier op
dat hij zijn bisschop afeist wat hij
zelf wil dat er gebeuren zal!
Dit alles kan men begrijpen,
ping
plicht blijft plicht. Ik kniel
Monseigneur Drehmanns,
Roermond hem ohtgaan was. ij bisschop kijt en dus
Rome hem op de loyaalste wijze »°°r miJ het V}™. verteg_enwoor-
eerherstel gaf: in 1902 werd hij ,r
benoemd tot één der twaaR
sultators
Moeder de H. Kerk
een u« twiidu mm- Christus zeiven". Als om
de pauselijk. Bijbel- d. .1 bii
huiverig te maken voor de verlo-
Dit eerherstel, zelfs door mgr. ^en z°on die 'cwam. Vervolg-
Nolens in een artikel in de Ven- b«. h« "Ik ™eg er echter
loosche Courant van 12 januari bij, Monseigneur, dat ik,
1902, als een grote eer erkend,
Poels echter niet genoeg.
hij "eenvoudig zijn'ontslaT Twee ^^blfehofw^S
trok hij zich ,n zijn ouderlijk ^^schon
neerknielend, mij vol
strekt niet kleiner voel worden".
Hij weigerde kapelaai in Vmlo £en„?™°!;,5=1f,!^1£tie,LïïïïJ!:
te blijven: op 3 janpari 1902
die bisschop
te Venray terug: mokkeid aanvaarden, maar wist werke-
het hem óiet gegeven profes- ,m« Zetpoet
„«.-at. Wanneer op 15 februari 5/,
1903 zijn moeder sterft, maakt ee»eest, die,
hij zich wijs. dat zij van verdriet te" ,v5° bl":
over zijn tegenslagen gestorven S^e!)ae^™en|bUjbét woord ten
goede bij de bisschop sprak, dat
werkelijk het oorspron- heel slecht aanvoelde. Hij werd overigens prachtig werk, door de 20 ?odÜÏ .had-.
Bij de staking in 1903 deed hij poels
Niemand minder dan de begrij-
Men kan op de compositie
terpretatie van Colsen grote
tiek hebben, maar desondanks
heeft hij recht op ons aller dank.
vanwege zóveel gegevens die hij
heeft ter beschikking gesteld
een boekwerk, dat van grote ij...
en sympathie voor Poels getuigt.
zet, want wanneer eenmaal
rooms-katholiek bisschop te Ro-
me om een onderzoek heeft ge
vraagd, heeft Rome, en niét
bisschop, te beslissen!
■iMtisSf» r-sas*
met het ridderkruis
Politiek circus in New York - De wolf en de zeven
geitjes - Vooroordeel verdwenen - Voorkomen von
verrassingsaanval - Evenwichtstoestand in Kongo
NEW YORK heeft op het ogen
blik veel weg van een cir
cus. De politieke draaimolen van
de Assemblée der Verenigde Na
ties is op gang gekomen, maar
ook de vele standwerkers en
acrobaten, die uit alle delen van
de wereld naar deze metropool
zijn gekomen, proberen de aan
dacht op zich te vestigen. Daar
is Chroesjtsjef de krachtpatser,
die iedereen uitdaagt het tegen
hem op te nemen en daarbij
het dreigement uitspreekt, zijn
eventuele tegenstander te zullen
vermorzelen. Men vindt er
Chroesjtsjef, de clown, die zijn
publiek tracteert op platvloerse
uitlatingen, mensen met paarde
vijgen vergelijkt en tenslotte
medelijden tracht op te wekken
door te vertellen dat diezelfde
mensen hem zo slecht behande
len. En men kan ook kennisma
ken met Chroesjtsjef de vuur
vreter, Chroesjtsjef de messen
werper, Chroesjtsjef de slangen
bezweerder, en Chroesjtsjef de
dierentemmer. En als men dan
nog niet uitgekeken is. zal het
weinig moeite kosten getuige te
zijn van de capriolen van de
acrobaat Fidel Castro en van
de kronkelingen, die de slange
mens Janos Kadar maakt.
EISENHOWER
.morele steun.
De veelzijdigheid van de ar- blijven vanzelfsprekend nog al-
tiest Chroesjtsjef kan hem ech- tijd mensen, die in sprookjes ge-
ter al gauw parten gaan spelen, loven en met schade en schande
omdat het publiek tamelijk vlug wijs moeten worden. Maar ge-
door heeft, dat de goedige en lukkig zijn er ook velen, die wij-
lachwekkende clown >niemand ze lessen getrokken hebben uit
anders is dan de vervaarlijk uit- het sprookje van de wolf en de
ziende krachtpatser en dat het zeven geitjes en helemaal geen
in feite dus te doen heeft met risico meer willen lopen,
een wolf in schaapskleren. Er
CHROESJTSJEF
de clown.
bliceerde Poels
grote ijver 140 pagina's: „Het
van Kirjath-Jearim",
li 1897 promoveerde hij met als bl'ik gaf
Jeuad dissertatie de bij E. J. Brill in maar m
Leiden verschenen studie „Exa- ven d|e n
men critique de l'histoire du gevaarlijk werd geacht, kon
Sanctuaire de l'Arche", waarin hij onru-1 J
het goed recht der Bijbelcritiek gr°f'
uuuKiTiK- verdedigde. Zijn dissertatie, J - ",,h'
levensstijl door de Leuvense faculteit
wégen, gunstig te adviseren
een eventueel lidmaatschap van
Desondanks publiceerde Poels de Tweede Kamer van Poels.
'rradl* Zijn rijkdom stelde hem in staat,
- ---- r> u j t, door reizen buitenslands contact
heiligdom tie of de Bijbel voor de Room- te houden met buitenlandse ge-
op 19 ju- «en Het «^chnft.^da^mteraard leerden, cn zijn grote geleerdheid
irzaak dat hij in 1904 kon
tussen een professoraat te
Poels werd op 14 februari 1868
te Venray uit godvrezende
rooms-katholieke ouders geboren.
Zijn familie kende de onderne
mersgeest,
van grootse allure, en had han
delsrelaties buiten Nederland.
goedgekeurd, wekte opzien,
i goede pers en had m
conserva-
kreeg i
buiten Europa. Rijkdom, gulheid de toepmahge nog
en gastvrijheid waren trekken die
Poels met zijn gehele familie ge-
publicatie
overheden natuurlijk
schokt. In plaats van mgr. Dreh
manns te mogen opvolgen als Bij
belhoogleraar -
net riaaernruis in ae Orde l5n' Schaepman, die zelf zoveel
Oranje Nassau. Maar het kon h" had ri§heid die menig priesterleven
zijn bisschoó er niet meer toe be- ?,"df verda?btniaking, had voor in de rooms-katholieke kerk siert,
1 Poels een antuitieve sympathie, óók in de ogen van de protestan-
en schreef daarom op 17 juli 1899 ten, die, al wijzen zij de kerk-
aan Nolens: rechtelijke methoden van Rome
rs,,„+ algeheel af, oog hebben voor wa-
„Kunt ge er iets aan doen dat re grootheid, die kan wachten en
Mgr. Drehmanns onzen Poels zwijgen. Wie, hij zij rooms-katho-
naar Roermond brengt? Het liek of protestant, wie Arlëns en
zou voor den Venraaysen doctor Scliaepman op dit punt hebben
een redding zijn. Want voor ve- verstaan, kunnen wat dit aangaat
ion is Hij „suspect" (verdacht) fpK
ts een ellendig lot. Ik
zoolang aan gewoon, dat
grote geleerdheid?
geschre- Ri
dr/obd,e Ê'„SoSCh^ "op». Washington.
se bisschoppen «aicu uw
zijn kerkelijke bIi) de last™st kwy, te zijn,
uiteraard
ik niet anders meer weet,
Zijn grootheid blijkt uit het feit,
Van
had.
ou iuci 1878 tot juli loou uc- j j—
zocht Driekus Poels het gymna- I.ustheid over de stelhngname
linm tA.. Punns T i"ocis inzake de Bijbelcrit)°i"
Eerste drama
I be-
J-katholieke kaPelaan naar Venlo ge-
theologen de uitwerking van een J jÉtf
klaroenstoot: er was bewondering
ook onge-
zijn kennis, i
sium (de Frans-Latijnse school) oels mzake de Bijbelcritiek.
te Venray; in het najaar van 1880
aanvaardde hij de grote reis naar
Rolduc, om verder opgeleid te
worden aan het eeuwenoude on
derwijsinstituut, waar zovele
is-katholieken hun eerste vor
ming ontvingen.
Hij was een populaire, m
niet uitblinkende leerling; m
in die jaren, waarin Veuillot
Broere de grote autoriteiten
ren waartegen men in de Nt__.
landse rooms-katholieke kring op-
De zendingsidealen waren thans
van de baan: de jonge geleerde
dorstte naar een professoraat! In
1897 kreeg hij reeds opdracht te autoriteit
Antwerpen te gaan doceren
het Theologisch Instituut va
Paters van het Heilig Hart, v
bij algemeen werd
de Neder- dat deze benoeming
irrïn er k,ard ZOy zijn omdat
Wellicht faalden Bottemanne en
Drehmanns op hun manier jegens
Poels in beleid, maar hun ver
antwoordelijkheid reikte als bis
schoppen verder dan de verzor
ging van de wetenschappelijke
loopbaan van een jonge priester
zij hadden
hij op Drehmanns wat beter kende.
er een dan schreef ik Z.D.H. een woord 'caetftt'^d
tweede drama veroorzaken^ waar- over Poels. Maar un suspect slaagd' ls!
suspect!...."
In het nederige Weiten had hij
Nolens heeft woord gehouden, van zijn bisschop een opdracht
n bemiddelde in 1910 bij bisschop ontvangen, die zo vaag was, dat
Poels. er geen richtsnoer in gevonden
keuze was gevallen,
ÏSW &ÏÏS2E-J5
gelmaat van zijn dagtaak uitwij- "T*W d dl hl
Drehmanns
Poels had zijn hoop gevestigd In het gehucht Weiten, in Zuid kon~worden: zien of hij Tets voor
op de rector-magnificus, O'Con- Limburg, kreeg Poels een klein de arbeiders kon doen.
nell. van de Washingtonse rooms- rectoraatje, en hier moest hij op Poels heeft die opdracht door
katholieke universiteit, die hem 42-jarige leeftijd opnieuw begin- zijn geniale improvisaties uitge-
zoveel van zijn professoraat had ne"-. bouwd tot een levensarbeid, waar-
juiiue unesici. voorgespiegeld, maar die trouwe- N'®t meer als Bijbelgeleerde. door hij in Zuid-Limburg nimmer
.1 beste weten de loos jeSens Poel gehandeld heeft, hoewel hij consultator van de meer zal worden vergeten. Ne-
de Heilige Schrift H|J werd bij zijn aankomst alles pauselijke Bijbelcommissie bleef, derland gedenkt in mgr. dr. H.
de exegesestoel
ten het onderwijsprogram
hij Victor Hugo en Multatuli,
schreef verzen, en ontwikkelde Roermond dus vacant kwam.
zijn aanleg door de litaratuur te
bestuderen, die de liefde van zijn
hart had.
Van het schone Rolduc vertrok
het sombere thöuek".*
te handhaven en wensten Poels behalve met open armen ontvan- maar als aalmoezenier der arbei- Poels een sociale
geen aanzien als hoogleraar te ®en- DieP kwetste het Poels' trots d®rs m Zuid-Limburg, zou hij de eerste orde!
geven, aleer Rome een duidelijke dat biJ ziïn aankomst niemand 'hans nog éénimaal kunnen bewij-
angenomen uitspraak had gedaan. Inmiddels aanwezig was om hem welkom te z®n wie hij was, en dat hij ook
,n tijdelijke werd prof. Everts uit Rolduc be- heten. De eerste dagen werd hij staa' was om in si
wist noemd in de vacature-Drehmanns. geherbergd in een reservekamer k®rkellJk'
Het zijn de bekende zaken die vo£r vreemdelingen!
menig jong geleerde moet
teitén positief, opbouwend werk
Eenmaal geïnstalleerd kon hij te verrichten,
doormaken, wanneer hij voor een niet °P tegen de interne tegenstel-
hoogleraarsbenoeming gepasseerd hngen aan de universiteit, die zich VSCOOtnGld
Doch thans ontstond het eerste wordt om redenen die hij zelf '",T,
Die grootheid, die thans nie
mand hem meer betwist, komt
juist door de erkenning van zijn
aanvankelijke mislukking ln een
helder licht te staan!
;rote drama in het leven
'oels. Hij publiceerde weten- weg
chappelijke artikelen in „De Ka-
kan aanvaarden. De enige
siteit, die zich
hem, de vreemdeling, al
heel weinig gelegen lieten liggen.
Waarin ligt de menselijke groot-
Roermondse Seminarium,
mgr. J. H. Drehmanns
1913), bijgenaamd „de fiene .uuuu-mhiu..™ lolu
schuut zijn latere bisschop, de greep opperbest, dat niets
dan: afwachten, trachten Opnieuw begon hij met publice- heid van Poels?
het geschokte vertrouwen door ren, thans in „The Catholic Uni-
verspreidde ook daar rust en ijver te herstellen, wat versity Bulletin", en nu waren de geloof niet, dat men die naar
met jeugdige enthousiasme zijn met de jaren vaak mogelijk is, Amerikaanse bisschoppen veront- waarheid schildert door hem
niuwien zo nodig een nieuw klimaat rust over zijn leerstellingen. geaurende zijn eerste levensperi-
bc- voorbereiden, dat een andere be- Opnieuw spoedde Poels zich j
exegese doceerde. Hier
Poels' meer dan gewone begaafd
heid. In maart 1890 ontving hij
de tonsuur, op 9 september 1891
werd hij te Maastricht tot pries
ter gewijd, op 13 september dien-
Sphiiri!f Venrf-V fijn ee^Sle "ei- Poels geoorloofd
llge Mis op. juist in het jaar ven „pfüic hii r
icycliek de
op, juist
„Rerum Novarum" verschenen
bleek 0f minder dan de autoriteit van
de Heilige Schrift aan de orde
was, en eind januari 1899 gelast
te de Haarlemse bisschop mgr. C.
J. M. Bottemanne (1823—1903)
onderzoek te Rome, of het
te schrij
noeming wél mogelijk maakt.
Brieven
Zijn leven lang is Poels voort
gegaan met onvoorzichtige uit
spraken te doen, en immer
heeft hij zijn levenstaak met
zwaar geschut volbracht, maar
toen hij eindelijk belandde waar
men hem nodig had, hinderde
zijn op dit punt wat moeilijk
karakter niet meer in die ma-
eigen kring on-
HHH publiceren!
Het valt niet te ontkennen, dat
V* 'deze beslissing hard was, want is
1 als eenmaal een onderzoek te Rome
hu verzocht, dan pleegt het Vaticaan
geen haast te maken. Gegeven
Dit laatste nu was de jonge
Poels onmogelijk!
wa» ie OCX1I1J- Blijkbaar heeft hij geen vrienden
gelijk hij deed. Gedurende
node van onderzoek mocht .ï»1^
hem kon redden. Poels deed
der alles wat het klimaat rondom
hem kon verslechteren. De brie-
Rome, en wilde (o -
voor wie de verhoudingen in het Colsen ln alle noblesse gedaan te, dat hij
Vaticaan maar énigermate kent!heeft. bruikbaar was. t,n zo is ook
met de Paus zelf zijn zaken be- Ook wanneer men Poels' goede Poels de rooms-katholieke en
spreken. Pius X verwees hem trouw, openheid, onkreukbaarheid vaderlandse geschiedenis inge-
uiteraard al heel snel naar de be- en strijdvaardigheid zonder meet gaan als „een goet instru-
voegde autoriteiten van het Vati- als positieve elementen aan-
caan. vaardt, is zijn eerste levensperio-
Ecn ernstig incident schaadde de niet zonder grote fouten ge-
daarbij bovendien nog in hoge
mate het aanzien van Poels:
de paus, die honderden
i zijn bisschop mgr. Dreh- per week vaak moest ontvan- Enerzijds is Poels het slachtof-
zijn oude bisschop echter de priesterlijke gelofte
gehoorzaamheid zoal, die in de
Rooms-Katholieke Kerk bestaat.
fe".e geschiedde aan Poels geen enkel
mgr.^F. A. H. Boerman*
1900) wilde hem laten doorstude
ren. Reeds toen viel
dispuut tussen Poels en zijn bis
schop. en moest deze laatste hem schreven,'daar^ï
op zijn gehoorzaamheid als pries
ter wijzen. Uiteindelijk werd be- K„JJ „1C P PMM
sloten dat hij eerst zijn studies consequenties aanvaarden!
manns bewijzen, dat hij in die ja- een, bleek hem
ren door jeugd of karakter alle
levenswijsheid miste. Priesterlij- A
ke onderdanigheid en wijsheid. gevo'S dat
die ook de protestant in Ariëns verkeerde beoordeling van
en Schaepman kan bewonderen, Poels naar Washington ging, ...J*1" ecn c,n
als voorbeeld zien. was waarvan Poels'Amerikaanse te- —I arsenaa'
ander fer geworden van het feit, dat dat hij
gaan als
ment".
Dat hij het vertrouwen heeft
behouden van Nolens en Ruys
de Beerenbrouck, en daarbij een
populariteit zich wist te verwer
ven die zijns gelijke niet had in
■katholieke kring, bewijst,
5 geweest i
schappen.
on rechtHij had uitdagend ge- 5, J-f Jg? f
enkele citaten vut zijn brieven K-„;in i,.hK.« ,"?e eeuw rooms-katholieke
bii
onderwerp als Maccabeeër aange
pakt, en wie zo optreedt
voltooien, daarna zou beslo
ten worden omtrent zijn definitie
ve toekomst.
Te Leuven werd de Jonge Poels i„ _n_
l..rl>n9 van t->n Hoon r-Vr elJ"
Maar dat deed Poels niét!
Hij gevoelde zich diep gekwetst
haastte zich naar
mgr. Drehmanns op te slaan,
om te ontdekken hoezeer hij wil
de afdwingen, wat hem op dat
moment niet gegeven kon wor
den. en hoezeer hij vocht voor
eigen loopbaan en eer:
Daarom herdacht Nederland,
en vooral rooms-katholiek Ne
derland vijfentwintig jaar gele
den met grote erkentelijkheid,
G. oJISr/cn JS' IV,
u-katholieke exegese
lagen, één der eerste rooms-ka-
holiek* geleerden die in die ja-
Opnieuw wachtte Poels niét af. eèn"kw"art e**euw"later kY^èTltTo' bciders van het Zuiden, hoe hij
lifïï1*! ?-rf' 5lr|Wen hi gereformeerd kerke- gewerkt had om ze voor het
ie ?„P J "jk milieu. Eeu vergelijkende Christendom te bewaren, en ze
wel ta de laatste pCtf btolS iSg'eó" 0ok° ™dlir/'n«"vraS °P *,tsbur®era'
de Rooms-Katholieke Kerk Maar töe0,.0Se° ®ok vandaag nog van waar de natie trots op was.
Nog langer hier blijven kan pas,iefde zaken zich la- gr00t nUt kunncn z,jn- Poels is het voorbeeld van die
met: p', wora geK.... u ten ontwikkelen, dat was aan Maar aan de andere kant kan mensen die nog anders kunnen,
1 denken. Monseigneur, poeis niet gegeven! niet ontkend worden, dat Poels en het einde van zijn loopbaan
dat hij de episcopale stijl wel m welk een vreeselijken toe- Tragisch is soms zijn onhandig- niéts heeft gehad van de nede- was beter dan het begin!
4je persoonlijk het dispuut
Gevaar gezien
Aziatische
landen, die er toe hebben bijge
dragen te voorkomen, dat de
Sowjetunie zich stevig ln Kongo
zou nestelen om van daar uit
een voor een de andere Afri
kaanse staten in haar greep te
krijgen. Wanneer deze landen
niet doordrongen waren geweest
van het grote gevaar, waaraan
het Afrikaanse continent en als
gevolg daarvan ook de rest van
de vrije wereld blootstaat, zou
secretaris-generaal Hammar-
skjoeld niet langer ln staat zijn
geweest, zich in Kongo tegen
over de querulant Loemoemba
te handhaven en zou deze ge
legenheid hebben gekregen, een
persoonlijke dictatuur te vesti
gen, die slechts een voorloper
zou kunnen zijn van een door
Moskou gelelde communistische
overheersing.
Het moet voor president Ei
senhower een geruststellende ge
dachte zijn, dat de Afrikaans-
Aziatische groep, die na het be
moedigende besluit inzake Kon
go nog met veertien leden is
uitgebreid, nu eindelijk haar
vooringenomenheid ten opzichte
van het Westen heeft laten va
ren. Want dat is tenslotte tiet
meest positieve punt in de ont
wikkelingen, waarvan we deze
week en ook de weken daarvoor
getuigen zijn geweest. Men
keert zich nog lang niet als één
man tegen de Sowjetunie, om
dat men haar bedoelingen door
heeft. Maar men is ook niet
langer bevooroordeeld ten aan
zien van de plannen die de wes
telijke mogendheden naar voren
brengen. Kreten als kolonialis
me, kapitalisme en dergelijke
zijn echt geen slogans, waarme
de de communisten de westelijke
landen nog langer te lijf kunnen
gaan. En dat geldt niet alleen
voor Afrika, maar ook voor Azië
en Latijns-Amerika.
Plan voor Afrika
EISENHOWER'S ontwikkelings
plan voor de achtergebleven
gebieden (in het bijzonder dus
die in Afrika") zal ongetwijfeld
de grootste aandacht aan de
Afrikaans-Aziatische groep trek
ken. Op het ogenblik, dat we de
ze regels schrijven is nog niet
bekend op welke wijze Chroesj
tsjef deze landen tegemoet wil
treden om het effect van Eisen
hower's voorstellen weg te ne
men en een gunstige stemming
voor de Sowjetunie te kweken
(ook al in verband met de felle
concurrentiestrijd, die tussen
Moskou en Peking op het Afri-
de gang
kaanse continent
is).
Toch wagen we het te veron
derstellen, dat het de Russische
premier niet gemakkelijk zal
vallen, met een plan voor de
dag te komen, dat nog meer dan
dat van de Amerikaanse presi
dent tot de verbeelding van de
Afrikaanse en Aziatische leiders
kan spreken.
Met de Kongolese les nog vers
in het geheugen, zal Chroesjtsjef
wellicht met grote omzichtigheid
te werk gaan en als hij de voor
stellen van Eisenhower van de
hand wijst, dan zal hij dat in de
eerste plaats doen omdat de
Verenigde Naties naar zijn oor
deel juist in Kongo bewezen heb
ben, niet berekend te zijn voor
de taak, die haar in het ontwik
kelingsplan van de Amerikaan
se president is toegedacht. Veel
zal hij hiermede niet bereiken
en het is vrijwel zeker, dat Ei
senhower de meerderheid van
de Algemene Vergadering op
zijn hand zal hebben, als straks
over alle voorstellen, die in de
komende dagen ter tafel worden
gebracht, moet worden beslist.
Luchtinspectie
TTOE de Amerikaanse president
-1 -1 zal varen met zijn voorstel,
de gehele wereld een luchtin-
spectiesysteem ln het leven te
roepen, dat door de Verenigde
Naties wordt verzorgd, of onder
haar supervisie komt te staan,
dient nog te worden afgewacht.
We schreven reeds, dat Eisen
hower al vijf jaar geleden op
de Geneefse conferentie een sys
teem van wederzijdse luchtin
spectie heeft voorgesteld. Dit
plan maakte toen wel indruk,
maar de Sowjetunie had blijk
baar zoveel te verbergen,
dat zij er niet aan dacht, er
haar fiat aan te geven. Zij had
ook geen dringende reden, die
te doen, omdat zij er vooral na
de besprekingen in Genève van
overtuigd kon zijn, dat zij zelf
geen verrassingsaanval behoef
de te duchten. En hierin zal -
ook wanneer Eisenhower in
januari geen president meer is -
geen verandering komen. Dat
weet Chroesjtsjef.
Het gaat er nu echter niet
langer om, of de Sowjetunie al
dan niet met het voorstel van
Eisenhower wil instemmen. Nu
is het een zaak geworden, die
aan alle landen van de Verenig
de Naties is voorgelegd, een
zaak, waarover een duidelijke
uitspraak zal worden gevraagd.
En wanneer die uitspraak ten
Sunste van het voorstel van de
merikaanse president uitvalt,
zal het voor Chroesjtsjef reuze
moeilijk zijn, een verklaring te
geven voor het feit, dat de Sow
jetunie niet wil medewerken om
op doeltreffende wijze het voor
komen van verrassingsaanvallen
mogelijk te maken.
Hij laadt dan de verdenking
op zich, dat zijn land werkelijk
iets te verbergen heeft en dat
de beschuldigingen, als zou bet
zich in het geheim op een der
gelijke aanval voorbereiden, vol
komen gegrond zijn. Intussen
blijft het mogelijk, dat de meer
derheid van de VN-leden zich
niet bijzonder druk zal maken
om Dee's plan, maar gezien de
gecompliceerde internationale
situatie is dit niet waarschijn
lijk.
Evenwicht'
Gecompliceerd is nog
steeds de situatie in Kongo.
De verwarring heeft langzaam
maar zeker plaats gemaakt
voor een evenwichtstoestand,
waarin de onzekerheid nog wel
om de hoek blijft kijken, maar
die toch ook uitzicht lijkt te
bieden op een betere toekomst.
Niettemin blijft de situatie
in Leopoldstad gecompliceerd,
zolang niet uitgemaakt is,
hoe de verhoudingen liggen tus
sen president Kasavoeooe, het
kabinet van de door hem be
noemde Joseph Ileo, de opper
bevelhebber van het leger ko
lonel Joseph Désiré Moboetoe
en de door hem aangewezen
raad van hoge commissarissen,
bestaande uit academisch ge
vormde jongemannen.
En dan is er nog de positie
van de afgezette premier Loe
moemba, die door Guinese troe
pen in de gelegenheid werd ge
steld, zich te onttrekken aan het
wettige gezag in Kongo, verper
soonlijkt in president Kasavoe-
boe. Wat er met hem zal ge
beuren, nu Soedanese troepen de
bewaking van de ambtswoning
van de Kongolese premier be
waakt, die onrechtmatig door
Loemoemba bezet wordt gehou-
Het is nooit verstandig, voor
uit te lopen op feiten, die zich in
de naaste toekomst kunnen voor
doen. Ook wat Kongo betreft
loopt men nog steeds gevaar, op
het verkeerde paard te wedden.
Thans ziet het er nog naar uit,
dat Loemoemba geen schijn van
kans meer maakt, de macht in
handen te krijgen. Maar er is
weinig voor nodig om de even
wichtstoestand, waarvan we
reeds melding maakten, te ver-
Moboetoe
KOLONEL Moboetoe schijnt
een sleutelpositie in te ne
men. Er werd al tweemaal een
aanslag op zijn leven gepleegd.
Tevergeefs. Maar als men er
werkelijk in slaagt, hem uit te
schakelen, kunnen ln Kongo de
rollen weer worden omgedraaid.
Intussen is het niet noodzake
lijk, dat de gebeurtenissen in
Kongo in een dergelijk geval een
ongunstige wending zullen ne
men. Meer en meer begint men
zich in het land te realiseren,
dat het zo niet langer kan en
is men zelfs onder de aanhan
gers van Loemoemba bereid,
zich toe te vertrouwen aan de
zorgen van de Verenigde Na
ties. Vooral nu de Afrikaanse en
Aziatische landen, waarop zij
hun hoop hadden gebouwd, aan
secretaris - generaal Hammars-
kjoeld zulk een indrukwekkend
vertrouwensvotum hebben gege-
MOBOETOE
sleutelfiguur
