Wij zijn van het ene grote Leger
van Jezus Christus
Frapperende expositie
in de Lakenhal
van het draaiboek
De grote ontsnapping
een spannende actiefilm
ÉÉN DAG
VERWARMINGSSHOW
1960
LANGEZAAL
LANGEZAAL
Official Hoenson Dealer!
B.K.-predikant dr. Schoonheim vertelt (II)
Naar meer dan één kant
geeft straatprediking
verlevendiging 0
ME li ft L LEiDSCHE COURANT
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1960
Als eerste antwoord een heel bij;
dere ervaring.
Na afloop van een straatprediking komt
sen aantal jongens naar ons toe met
jen over geloof. „Meneer, er zijn zoveel
kerken en godsdiensten, welke moet je
nu eigenlijk kiezen; ik vind ze allemaal
wel goed". Gevolg; een uitvoerig en diep.
gaand gespnek, zo maar op straat. Een
eerste contact. Of het blijvend zal zijn
moet nog blijken.
Van geheel andere aard was de on
verwachte ontmoeting van een mede
werker met een vrouw, die aan de drank
verslaafd is. „Meneer, u hier? Komt u
nog eens bij me, ik zou zo graag anders
willen maar het lukt nie met". Die
noodkreet blijft niet onbeantwoord
Hoewel u, evenals w(j, misschien
neiging hebt om de aanwezigheid en
de aandacht van Gemeenteleden bij
de straatprediking als normaal of
als bijkomstig te beschouwen, moet
hier met vreugde en schaamte wor
den vermeld, dat deze belangstelling
allerminst bijkomstig en vanzelfspre
kend is. Het is een nieuwe gewaar
wording en een waarlijk ongekende
vreugde om tijdens een bijeenkomst
te zien hoe de gezichten van gemeen
teleden stralender worden. Hun stem
men gaan duidelijk meeklinken als
er wordt gezongen, hun meeluisteren
tijdens het spreken is een tastbare
steun. Dikwijls werd Instemmend ge
knikt en gemompeld wanneer aan
het slot gezegd werd: „Wy allen heb
ben vanavond weer veel zegen ont
vangen; laten we dat openlijk beken
nen door te zingen: Heer, ik hoor van
Hupnkering naar houvast
Naar meer. dan één kant geeft straat
predikinig, ook in onze tijd. gebruik ma
kend van bekende hulpmiddelen, ook al
doende nieuwe vormen van zang of mu
ziek ontdekkend en in toepassing bren
gend, verlevendiging. Dé boodschap
1 klinkt in het openbaar voor hen. die on
danks uiterlijke schijn van weerbarstig
heid of onverschilligheid hunkeren
betrouwbaar houvast.
Wie zal deze steun geven? Niemand
andens dan God. Wie zal deze steun over
brengen, een levende brug slaan? Wij
Wij samen. Zonder eigen naam of de
naam van onze kerk of groep voorop t«
stellen. Slechts de ene Naam is belang-
Terwijl wij bezig zijn ons straatongeltje
op te stellen buigt een jongenssnuit met
zwarte vegen langs de mond en op het
voorhoofd zich naar ons toe met de over
rompelende vraag; „Meneerrr bent u var
het Legerrr"? Dadelijk flitst het door on:
heen: Hij bedoelt natuurlijk het Leger
des Heils. Waarom weet ik nog niet.
maar op hetzelfde moment wist ik dat
het antwoord: Nee jö, wij zijn van de
kerk enz." voor het ventje en ook voor
ons in dut geval een misgreep zou zijn,
en ik zei prompt; „Ja, van het Leger.,
van het Grote Leger".
Was dat een lengen? Organisato
risch en kerkordelijk en volgens heel
veel andere regels en grenzen van
ons verwarring stichtende verdeel
systeem van de Christenheid niet
geheel de zuivere waarheid. Maar
volgens de alle kerkmuren en gren
zen doorbrekende Eenheid in Chris
tus, de enige Verlosser voor allt
mensen en voor de gehele wereld,
een beschamende en bemoedigende
waarheid.
Wij zijn van het ene grote Legt
van Jezus Christus.
Dank je wel, straatjongen, voor
die vraag.
Lof aan U, o God, voor Uw ant
woord.
Maak ons tot Uw getuigen, tot on
bekrompen strijders van Uw Leger
in dienst van Koning Jezus.
Ook op de straat.
Uit verzameling Taevernier
Het is niet voor een ieder weggelegd een verzamelaar van kunstte
oorden. Minder vanwege de financiën dan wel vanwege het instinct
voor het ware, dat er voor nodig is. August Taevernier ontdekte de prent
als kunstuiting bij een veiling te Gent in 1928. Een keuze uit de sindsdien
ontstane verzameling hangt thans in de Lakenhal en geeft de beschouwer
behalve groot kunstgenot een heleboel te denken.
•esse
De heer Taevernier bezat op het
moment, dat hij overging tot de
aankoop van een partij prenten in
1928, een benijdenswaardige interes
kunst, dat staat vast, ook al
achtte hij zich op dit terrein toen to
taal onkundig. De aankoop werd met
een aanleiding tot verdere studie en
kennismaking met de meester-etsers
Jules de Bruycker en Dirk Baksteen.
Zij wijdden hem in de technieken van
de graveerkunst in, vertelden hem
vernissen en zuren, van stiften
en papiersoorten, persen en andere
hulpmiddelen, waarmee etsers hun
ideeën vorm trachten te geven.
Er wordt wel eens en niet ten on
rechte naar voren gebracht, dat men
beter een goede prent aan de muur kan
hangen dan een slecht schilderij. Daar-
>rdt dan echter uit het oog ver
loren, dat de prent in wezen niet be
stemd is voor de muur, voor de show
ter decoratie. Men denkt in zulke
gevallen méér aan de aquarel en ook
de houtsnede, die gemakkelijker
n interieur zijn aan te passen.
Maar tekening, ets en gravure zijn bij
uitstek prenten voor de map en het
kabinet. Deze tentoonstelling stelt dit
duidelijk. Dit soort prenten is als een
gesprek onder vier ogen met de kunste
aar. Méér dan in de „grote" werken
hij zichzelf, maar hij is dit niet voor
iedereen. Er zijn stilte en concentratie
nodig om het gesprek te voeren.
Verhand en verschil
De voorliefde van de verzamelaar is
uitgegaan naar James Ensor, impressio
nist, symbolist en expressionist, Vlaming
met hart en ziel. dichter met gevoel
het potsierlijke en macabere, maar
voor het héél tere, De expositie
plaatst hem tussen Jules de Bruycker en
Edgard, Tytgat o.a. en laat het verband
i hen en Dürer, Goltzius, Mar-
Vandaag zet dominee Schoon
heim zijn verhaal over de
straatprediking in Leiden
voort. Gisteren publiceerden
wjj zijn eerste artikel.
Voor wie naar aanleiding van
deze publikatie met dr.
Schoonheim in contact wil tre
den volgt hier zijn adres:
Hoge Rijndijk 14a.
Redactie N.L.C.
De verzameling Taevernier werd
tentoongesteld in Verviers, Meche-
len, Tilburg, Gent en Breda. Met Lei
den wordt de reeks afgesloten. Wie
iets wil meevoelen van het genoegen
van de verzamelaar, wie kunstenaars
van naam en faam nader en méér
intiem wil leren kennen, bezoeke de
Lakenhal, waar deze tentoonstelling
tot 17 oktober is te bezichtigen.
C. Th. Wilbert-Reisberman
Totale oorlog
LUXOR. Vijftien jaar na het einde
van de tweede wereldoorlog is de film
„Totale oorlog" een documentaire van
de laatste werektkrijg, uitgekomen. Het
allergrootste gedeelte is opgenomen
door Duitse cineasten, die zich daartoe
In de voorste linies van het front heb
ben gewaagd, in Rusland bij Stalingrad
en Moskou, in de Krim, in Polen, Dene
marken en Noorwegen, maar ook in
Nederland, België en Frankrijk, als
mede later, wanneer de Duitse leger
terugtrekken in Duitsland zelf.
Deze documentaire geeft uiteraard ii
kort bestek het verloop van de geheli
oorlog van 1939 tot 1945 weer. In kort
bestek, want de film is 2500 meter lang,
doch is samengesteld uit een selectie
van 90 km filmmateriaal.
Duidelijk geeft de film weer hoe de
machtige Duitse legers, die aanvanke
lijk niet te stuiten waren, langzaam m
zeker aan gevechtswaarde verliezen
dat terwijl de kracht van de geallieer
den even zeker toeneemt. Ook toont de
film diverse goede beelden van D-day:
6 juni 1944, toen de geallieerden in Nor-
mandië landden. In hoofdzaak Duitse
opnamen en daarom heeft de Britse film
industrie, die deze film heeft vervaar
digd en uitgebracht, het goed gedacht de
Engelse luitenant-generaal Sir Brian
Horroeks, die de oorlog zelf heeft mee
gemaakt, de film met een persoonlijk
woord te laten inleiden.
Dit verhoogt de waarde van deze film
ongetwijfeld, want deze Engelse gene
raal zegt onder meer, dal hy zich soms
aan deze Duitse opnamen ergert. Bij
Arnhem bijvoorbeeld hebben de Duitse
lagers de geallieerden niet met een wel
doordacht plan tegengehouden, doch
waren toevallig Duitse troepen in de
buurt toen de geallieerden daar hun
luchtlandingen verrichtten.
Maar ook hij acht de film van groot
belang, omdat het authentieke opnamen
zijn. Zó was deze oorlog, wil hij zeggen
dat bewijst, dat oorlogvoeren, zin-
is. Overigens zullen de Nederlan
ders, die deze authentieke film gaan
zien, zich niet zoals deze Engelse gene
raal behoeven te ergeren, omdat de film
Nederlands commentaar is voorzien,
gesproken door Wim Povel en Joop
Reinboud en dit commentaar heeft het
Duitse zelfbeklag ook een woord van
de Engelse generaal terdege afge
zwakt.
Tussen
de
bladzijden
CASINO. Een hoogst interessante actiefilm is door Harry Watt gemaakt
en door Rank uitgebracht: „The siege of Pinchgut" (Ned. titel: De grote
ontsnapping). Pinchgut is een fort in de baai van Sydney. Vroeger had het
een defensieve betekenis, maar sinds jaren is het niets anders dan een
•vuurtoreneilandje, waar de vuurtorenwachter met vrouw en dochter de
toeristen rondleidt door het voormalige verdedigingswerk.
Er is in Sydney een gevangene be
vrijd, die het plan had met drie kame
raden per boot de baal uit te varen. Bi.
Pinchgut aangekomen krijgen zij pech.
Hun plannen zijn verijdeld en nu heeft
de ontsnapte gevangene alleen nog hoop
op revisie v.an zijn vonnis. Hij laat de
boot zinken en nestelt zich met zijn
vrienden op Pinchgut. Daar staat nog een
kanon uit 1942, ook zijn er (veilig achter
slot en grendel) nog granaten en in de
baai ligt een volgestouwd munitieschip.
Men begrijpt welk een dwangmiddel de
bezetters van Pinchgut hiermee in
den hebben: Sydney onder de dreiging
van het munitieschip, dat kan ontplof
fen, als er één granaat van Pinchgut
ordt afgevuurd....
Regisseur Wabt heeft uitnemend de
sfeer weten te treffen van vier
hopige mannen, die vechten moeten
hun leven en vrijheid en zulke middelen
in handen hebben. Er wordt ontzaglijk
eel in overhoop gehaald; heel het po-
litie-apparaat van Sydney komt in ac-
een stadsdeel wordt geëvacueerd,
narine lost onder levensgevaar de
munitielading van het schip, de i
proberen onderhand de stalen deu-
in het fort open te breken or
aten in handen te krijgen. Alles
uiteraard tevergeefs. Recht en orde
De film kent zeer veel spannende
momenten, maar op het eind heeft
wel enige moeite alles wat men i
hoopt heeft gehaald weer ordentelijk
bergen, zodat het slot niet zo over
weldigend is, als men lange tijd denkt:
dat het zijn zal.
Aldo Ray heeft als de bevrijde gevan-
„ïne een rol, die deze robuuste kereld
volkomen ligt. Ook andere rollen, bij
de vuurtorenwachter en zijn familie
irden opmerkelijk goed gebracht.
Daarom eens aandacht voor een actie-
lm, die geen andere pretentie heeft
an wat spanning te bereiden, spanning,
die gebaseerd is op bluf.
Doctor in love
LIDO. Goede namen zijn nog steeds
„een waarborg voor een goed produkt.
Dat blijkt wel uit het filmpje „Doctor
in love" van de Engelse regisseur Ralph
Thomas. Daar worden hoel wat goede
:n in te grabbel gegooid. No. 1
goede naam van het Engelse humor: het
is een slap, slordig aan elkaar geplakt
verhaal, gebaseerd op puberale grapjes
>ver sex. No. 2 de goede naam va
„Doctor'-filmreeks van deze regis
die heus wel aardig was begonnen,
nu verzand is in een herhaling vai
bruikelijke geintjes. No. 3 de goede
naam van de gerenomeerde Engelse
grappenmakers als James Robertson
Justice (de beer met de baard), die hier
wel de beste is en van Michael Graig,
Nicholas Phipps, Joan Sims, Leslie Phi
lips en ga zo maar voort. Werkelijk eer
starbezetting, maar met z'n allien zijn
zij natuurlijk niet in staat, iets dat flauw
redden. Jammer, want het dokters-
De ontsnapte gevangene (Aldo
Ray) onderhandelt met de
politie van Sydney, maar houdt
tijdens dit gesprek de vuur-
torenwachter Gerry Duggan)
als (onschuldig) schild voor zich
uit. Een scène uit „De grote
ontsnapping".
Jaarlijkse collecte voor
kleuterhuis „Margriet"
In de komende week wordt onder het
motto „Aarzel niet, steun Margriet", de
jaarlijkse collecte gehouden, waarvan de
opbrengst is bestemd voor de medische
verzorging van kleuters van alle gezind
ten, wonend in Leiden.
Rubriek Oud-Leiden
Onze oud-Leiden-aflevering moet in
verband met de plaatsruimte een week
wachten. Volgende week zaterdag hopen
wij de liefhebbers weer van dienst te
Wij maken belanghebbenden erop at
tent, dat de bijeenkomst in het Lüxor-
theater van het Hervormde Bijzondere
Kerkewerk, waar de evangelist Jan van
Gijs uit Amsterdam spreekt, morgen
ochtend half elf begint, dus niet zondag
25 september; zoals een foutieve adver
tentie meldde.
Leidse veemarkt: aanvoer gelijk,
handel rustig
Hiroshima, mon amour
STUDIO De waarlijk menselijke
film Hiroshima, mon amour, van regis
seur Alain Resnais, is geprolongeerd.
Het is de geschiedenis van een Frans
meisje uit Nevers, dat in de oorlog haar
eerste liefde beleeft met een Duits mili
tair. Zij ondergaat het lot van alle
meisjes die als verraders werden be-
sehóuwd, een duister leven in kelders
en spelonken, kaalgeschoren door de
woedende bevolking.
Veertien jaar later is zij voor op
namen van een film over de vrede in
Hiroshima, de Japanse stad waarop de
eerste atoombom viel. Zij leert daar een
Japans architect kennen, aan wie zij als
eerste mens haar geschiedenis vertelt.
Resnais heeft van dit tere gegeven een
film gemaakt die men rustig een fiim-
poeem kan noemen. De meesterlijke
sfeertekening dwingt de diepste bewon
dering af.
Mag ik deze dans van u?
TRIANON Eveneens geprolongeerd
is de Franse film Mag ik doze dans van
u. een produkt waarin B.B. nog volop
de gelegenheid krijgt te tonen, dat met
een grote hoeveelheid sex een behoor
lijke kasmagneet is te maken. Enige
artistieke of culturele waarde heeft de
film niet.
Hongkong-affair
REX De mysterieuze stad Hong
kong, waar oost en west elkaar ont
moeten, is wederom het decor voor een
avonturenfilm, die overigens in geen
onderdeel afwijkt van het gebruikelijke
patroon, dat in de Hollywood-studio's
zelf met een hardnekkigheid een betere
zaak waardig wordt aangehouden. Hong
kong-affair is een routinefilm zonder
MAANDAG 19 SEPT. A.S.
in de Jacoba zaai v. d. Burcht te Leiden.
Zeer interessante lezingen met lichtbeel-
over het actuele onderwerp; „Hoe
Leidens oudste haarden- en
kachel specialist
STILLE RIJN 3-4 - LEIDEN
in samenwerking met
HOENSON N.V.
Zie ook de enorzne sortering in onze
zaak. Onze vakmensen met jarenlange
ervaring staan U borg voor goede
voorlichting en vakk. plaatsing.
Wij roepen U een tot ziens toe op a.s.
maandag in de Burcht. Let U vooral goed
op de bovengenoemde aanvangstijden'
LEIDEN - STILLE RIJN 3-4
Telefoon 26545
Zie voor stadsnieuws
ook pagina 4
TTEBT U GEEN MOEITE gehad om de orde en de rust bij straatpredi-
"AA king te bewaren, vooral als de jeugd tegenwerkt?'' Het kostte wel
eens moeite een stel luid pratende jongens en meisjes tot stilte te brengen,
maar je moet vriendelijk, tegelijk ook heel nadrukkelijk en beslist optre
den. „Zeg, willen jullie daar stil zijn, anders kun je beter weg gaan". En
ze waren tot je grote verbazing stil. Slechts één keer hebben we een
onhebbelijke knaap stevig terecht moeten wijzen. Andere knapen kwamen
om hem heen staan, met bun glimmende bromfietsen. Wij dachten, om
hem op te hitsen en een oploopje te veroorzaken. Maar neen, de weer
barstige jongen werd kort en goed door zijn leeftijdgenoten gesommeerd
om zijn mond te houden. Stilletjes trok hij ertussen uit.
Dukiejjjk zal ons ook bijblijven het ta
fereel van twee jongetjes in pyjama, die
voor een open raam op een bovenverdie
ping door grimasseh de lachlust van het
publiek trachtten te wekken. Een van
hen haalde twee pollepels uit de keu
ken en begon giechelend de maat te slaan
terwijl ons koor een geestelijk lied zong.
Het enige middel om de op zichzelf on
schuldige dwaasheid van de mannetjes
boven ons te bedwingen was; hen strak
aankijken. Na enkele minuten verdwe
nen de pollepels en de jongetjes hebben
zich verder bijzonder rustig gedragen.
Bij andere gelegenheden was soms één
opmerking van een buurman of iemand
uit het publiek voldoende om roerige
elementen te kalmeren. De algemene er
varing blijft echter dat de rust en de eer
bied waarmee geluisterd' wordt opvallend
groot ziin.
Geen eenmanswerk
Straatprediking is geen eenmans
werk. Zonder zangkoor of solozang,
zonder medewerkers die langs de
huizen gaan, liederenbladen of an
dere vouwbladen uitdelen, zonder de
persoonlijke gesprekken na afloop,
i een enkele keer zelfs een langdurig
bezoek, ook zonder gemeenteleden
uit de omgeving, die door hun aan
wezigheid de „oploop" die ontstaat
helpen vergroten en de zang steunen,
wordt niet bereikt wat bereikt kan
worden. Grootscheepse organisatie,
ingewikkelde voorzorgsmaatregelen
zijn niet nodig. Een kleine groep
zangers mits goed geoefend
trekt onmiddellijk veel bekijks. Ter
wijl de mensen door radio, televisie
toch bijzonder verwend zijn. Het di
recte en het persoonlijke spreken
blijkbaar sterk aan.
Dit is één van deredenen waarom ge-
luidsversterking moet worden afgeraden.
De gemechaniseerde 9tem laat op straat
veel van de zeggingskracht verloren gaan.
Bovendien houdt een stem, die gemakke
lijk door ruiten en muren heendringt via
versterking, de mensen binnenshuis of
op grote afstand.
Onze ervaring is ook, dat brede
pleinen minder geschikt zijn dan de
smalle straten. Je moet een rij huizen
in de rug hebben en een rij huizen
vlak voor je. Dan komt de klank
van het gesproken woord, van de
zang en ook het meer nabene contact
ten goede. In een wyde straat, op een
kruispunt of plein verwaaien de klan
ken. De verkeersstroom maakt het
dikwijls ook onmogelijk elkaar te
verstaan; boveaiien, als de groep
snel aangroeit is het gevaar voor aan
rijdingen niet denkbeeldig. Wy ver
manen zo nu en dan het publiek, ook
in smalle straten, om de rüwcg vrü
Maar goed, deze bijzonderheden' zijn
nuttig, belangrijker lijkt ons te mogen
Ongetwijfeld een imponerende
preekstoel. Maar voor hoevelen
nog blijft Gods reddende Woord
een gesloten boek. En omdat het
getuigenis daarvan zich niet laat
vastklinken als dit pronkjuweel
van houtsnijwerk aan zijn
eeuwenoude plaats, zijn er altijd
mensen geweest die met die
blijde boodschap de straat op
gaan. En dan blijkt vaak tot hun
verwondering hoeveel „opvang
mogelijkheden" daar nog zijn.
Daarom: ook de gevels van de
huizen een klankbord! Een me
dedeling voor de belangstellen
den: deze preekstoel „hangt" in
de pas gerestaureerde, vele
eeuwen oude Hervormde Grote
of Baafskerk te Aardenburg in
Zeeland.
"üiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüniiiiiiiiii
vermelden, dat vooral de spontane mede
werking van zangers en sprekers zo ver
rassend was. Op een gegeven moment, na
de aankondiging van een lied, ontdek je
da/t reeds een jonge dame achter ons
straatharmonium heeft plaats genomen.
Even later komt een bejaarde vriend van
ons naar voren met zijn viool. Hij begint
zonder verder te vragen mee te spelen.
Een andere keer is de zangeres, die zich
met grote bereidwilligheid en veel en
thousiasme beschikbaar had gesteld, ziek
geworden. Een ander neemt tijdens de
straatbijeenkomst, zonder aarzeling, haar
plaats in. Weer een ander vraagt: „Zal ik
de volgende keer mijn gitaar meebrengen
en mag mijn vriendin komen zingen"?
Zulke aanbiedingen pak je van
zelfsprekend met beide handen aan,
niet alleen vanwege de spontaneïteit
waarmee het gevraagd wordt, maar
vooral omdat door het eenvoudige
straatwerk blijkbaar mensen, ook
jongeren, ontdekken iets te kunnen
en te mogen doen om de Naam van
Jezus aan wildvreemden bekend te
maken.
Soms hebben wij maar brutaalweg een
ouderling, medewerker in het Open-Deur-
werk aangewezen om een bepaald lied
nader toe te lichten. Hij weigerde niet
en na enig zoeken en tasten groeide zijn
eenvoudig woord tot onvergetelijke ge
tuigenis.
Voldoende hulpkrachten. Voldoende
medewerking. Als wij elkaar slechts de
kans geven en voor het feit plaatsen om
mee te doen.
Tastbare steun
Ja, u wilt nog weten of uit dit werk nog
blijvende contacten en resultaten zijn
voortgekomen.
