IK
u
n
M
De avondklok en WIJ
meer vertellen
Ruimte
voor ons.
PROTEST van de geestelijkheid
'k Zou zo graag
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1960
ander geleide v,
Na negen uur niet meer buiten ah je nog g)
eens even over te denken, zeker ook iets om ee
gebeurd! Drie „Ruimtemensen" zijn
de thuisblijvende „achterhoede" er o<
kom je vandaag op je eigen pagina t.
deze zaak binnenkort onder de loupe te nemen e
vieren, *t blijft toch wel een zaak, die de aandach
n bentwel iets om
praten. Dat is dan ook
de Limburgse hoofdstad gegaan, terwijl
is aan heeft gedaan, 't Resultaat hiervan
En al denkt men er in Maastricht over
Vandaai
Mat Vader Cat
AASTRICHT. - Er heerst een echte zomermiddagstilte in
„Het Stadspark". Enkele moeders zitten met hun baby De veiê
in de zon. De wat oudere kinderen rijden op autopedjes, worden omstreeks negen ui
1 r\ lengs stiller; de klandizie
in het centrum
met Vader Cats
in Maastricht
'k Vond hem in de bibliotheek;
tussen twee oude boekdelen stond
hij er te dromen en toen ik hem
er grijs en kleurloos ontmoette,
bleek hij volkomen doof te zijn
door de vele eeuwen stof, die op
hem neergedwarreld waren: Va
der Cats.
Voorzichtig schoof ik een kran-
tcknipsel over de avondklok on
der zijn grijze, knipperende ogen
en keek hem vragend aan. Hij
la9 en langzaam gleed er een
warme gloed over zijn bleek,
doorschijnend gelaat, hij knikte,
sloeg het stof van zijn kleren en
nam mij zwijgend mee. Ik had
nog slechts te volgen.
Voor ons ligt Maastricht. De
vele lichten van de stad branden
in het donkere water van de
Maas als een weerspiegeling van
het lichte, blijde leven. Naast
mij klinkt verdrietig de stem van
Vader Cats: ,,SIet doch eens: in
desen poel, YVas te voren geen
gewoel" en verder, wat mompe
lend voor zich heen: ,,Dat de
Maas gantsch troebel wort,
Quamt door 't klappen van de
zot". Ik knik triest en we lopen
verder de stad in. „En, Vader
Cats", zeg ik „wat denkt u nou
Aan zo'n meisje?" en ik wijs
naar een kind in een veel te
strakke rok, dat heftig te keer
gaat tegen een troepje jongens.
Do nude man gaat naar haar toe,
wrijft nadenkend over zijn sik en
zegt wijs: „Ghy klaeght nu,
moye Trijn en toont u gantsch
verbolgen Dat u tot vuyl bejagh
de Strichtse jonckers volgen;
Wel kint, na mijn begrijp, het is
uw eigen schuit; Ghy zijt te veyl
gekleet en al te wyts gehult"
Heimelijk knoop ik het kraagje
van mijn bloesje hoger dicht en
zedig hobbel ik voort over de
kinderhoofdjes. Telkens blijven
mijn naaldhakjes steken tussen
de stenen en wanhopig probeer
ik Cats' aandacht af te lelden
van mijn wufte schoentjes, doch
Vader Cats heeft geen oog voor
mij en stevent recht op een
groepje nette jongens af. dat
vredig staat te bomen onder een
grote kastanje. „De netten van
de spin, die in de vensters han
gen, En konnen maar alleen de
kleyne muggen vangen" begint
hij zalvend en na nog een lange
tirade „En laet u vrijen geest
niet binden als een mugh, Of
breeckt er deur met kracht, óf
keert met kunst de rugh". De
jongens grijnzen verlegen.
We lopen door, naar het stad
huis, waar heel de Maastrichter
bloei saamgestroomd schijnt te
zijn. Op het balcon staan enkele
wanhopige raadsheren met hun
armen te zwaaien en opgewonden
wappert de vlag van de toren.
Dan klinken de eerste slagen van
de klok hoog boven de massa
heen en een plotselinge stilte
ploft tussen de menigte mensen
kinderen.
Opeens ben lk Vader 'Cats
kwijt, tot ik zijn stem hoor van
uit de toppen van een majesteite
lijke kastanjeboom. Zijn magere
benen bengelen ter weerszijden
van een knoestige, eeuwenoude
tak. Mijn hart staat stil van
schrik. Per slot heb ik hem ge
leend en ben ik verantwoordelijk
voor beschadigingen of ongeluk
ken. Maar helder en duidelijk
spreekt Jacob Cats de raadshe
ren op het balcon toe. ,,De jeuglit
begeert haar recht" zo begint
hij, „wie kan het haar beletten?"
En na de ernstige vermaning,
dat de raadsheren de jeugd „tot
trapautootjes en fietsjes over de granieten dansvloer. De piaatst zich naar eiders,
Duitse zender laat tophits horen. De muziek mengt zich met loopt^ niet e
de wind en waait over de stadswallen naar het centrum. De fen.apt te wor en J een
enige dienstdoende ober heeft een sigaret opgestoken en Meningen
staat knipogend tegen de zon in de deur van zijn restaurant. Zo op het 00g is er niets veran.
Hij heeft het niet druk 's middags. Vanavond wordt dat derd. Het vrijthof is het
anders, h.H anders.
„Hel" genoemd is reeds door dit
lot getroffen. De direktie hield
'ch niet aan de verordeningen.
De verontwaardigde barkeeper
betoogde dat de ouders in de
meeste gevallen er de schuld van
■iend'"tenminstedriemaanden dat zij de dupe worden
:gt", beweert Jules uit ergelijke mishandelingen
meisjes.
De straffen zijn dan ook niet z^„njfJ'T
mals: Enige kameraden
gepakte achttienjarige
Men der zeiden te verwachten dat hun
(Merkwaardig is, dat het dansen
in restaurant Stadspark" Jewoon
poosje op het bureau '«dere avond doorgaat).
Geen dode stad
zal krijgen. Zijn kollega
ders (15-, 16- en 17-jarigen) zitten
Vrijthof vast, wachtend op hun
Een barkeeper legde
s uit wat
Metamorfose
Het is donker geworden. De
de en groene lampjes zijn w t
voor een aangeflitst. De eerste baal, de ouders worden
danslustigen hebben zich met luid Kesteld.
ustige pittoreske plein
van weleer. Rondrijden
de jeeps herinneren
Maastrichtse politie. Avond aan slechts aan „woeliger"
avond patrouilleren de agenten tijden.
t.__ De meningen zijn ver
deeld over de nieuwe
E politiemaatregel.
door de Grote Straat en de Bos
straat. Luidruchtige meisjes
jongens krijgen een procesver-
W-jarige dame betoogde
geschreeuw gemeld. De Duitse tegen ons dat de goeden
zender speelt niet meer: een Jazz- „Uiteraard letten wij alleen op de rustigen) onder de
band heeft plaatsgenomen op het diegenen die zich te buiten gaan kwaden (de nozems!
podium. De schetterende muziek aan straatschenderijen en vanda- moeten lijden. Een heer
omspoelt de eerbiedwaardige bo- lisme", zegt de wachtmeester van van haar leeftijd wreef
- het park. Waar vanmiddag achter zijn zelf gezette kop thee, zich daarentegen verge-
a u „jongelui die de avondschool, een noogd ln zijn handen. Enige
vereniging of familie bezoeken meisjes „onder de leeftijd" kwali- achttien jaren toch
en 's aVonds direkt naar huis ficeerden de avondklok onder de
gaan blijven ongemoeid' rubriek „flauwe kul". Hun manne-
n, joneens en meisjes maken Hjta_leeft.ïd_ss™°!;n,, stemden
zelf van deze „vrijheids'
perkende maatregel geen
de kinderen speelden, verdringen
zich nu de dansende paren. Het
is zaak een tafel te kiezen die bij
de dansvloer staat, men zit dan
dicht bij het vuur: er zijn velé
liefhebbers en de ruimte
Overigens gaat het leven weer
zijn gewone gang. Wél
praat men nog over de
nieuwe commissaris die,
kort in Maastricht, twee
agenten ontsloeg (15 en
9 dienstjaren), omdat ze
gezellig een biertje
dronken in een cafeetje
terwijl ze dienst had
den. Daarmee maakte
de commissaris inbreuk
op de Limburgse ge
woonten, die gebaseerd
zijn op de lijfspreuk:
„Schik maar aan en
drink een Pilsje mee",
gebeurt als iemand onder de Maar ook deze overheidsdienaar
accepteert men goedmoedig. Zelfs
hij kan de leut niet bederven.
Een uit-
„Gelukkig is dat nu wat ver
anderd", vertrouwt de ober bleem: „Wij nemen g
ons toe, „de jongern onder hen trein naar Geleen of
moeten voor negen uur thuis glë, we kunnen danst
zijn. Wij hebben dan de gele- we willen en er is gt
genheid de gevallen en omge
gooide tuinmeubelen recht te
zetten en de verdere schade te mm
repareren".
Na het bal
Ja, in dat stadspark is het be
gonnen. De jongens cn meisjes
van veertien tot achttien
dansfestijn als „Het Stadspark'
daarmee
voerig verslag kregen
huisvader (met drie dochters).
Bel-
Hieruit bleek, dat de vrijetijdsbe- mie verwijderd wordt of nog
negen
Maastrichts café wordt
aangetroffen.
De houder van het betreffende
etablissement krijgt een boete van
ƒ80, de ouders moeten ƒ50 óp ta-
de mogelijkheid be- jeugd de lcuie
po- (met een kleine variatie op de
steding van de Maastrichtse
:olang zems niet alleen bestond uit
agent noemde kwajongensstreken,
De „Prcsley-bar" ook wel de spaar de meisjes".
lSv™dfl.,.%oa" poonenS. ^'LOMETERS ligt Maastricht ienarep.^c
n h.-iri nne vermes enersie over. met z n avondklok hier van t
Men had nog genoeg energie
Energie die men kwijt moest. In daan. Maar.... je kunt nooit
het park was daar alle gelegen- weten! Vandaar dat
heid voor: Vernielingen aan strui- een waj bibberige hand de te
lefoon hebben gepakt
r zijn dagelijks in Den Haag kunnen evenwel ge-
maken „laakba- rust zijn, 't zal er voorlopig in
de residentie niet van komen.
planten, het stukgooien IC1UU11
de verlichting, zelfs hele bb araald. Het h„i ten
m werden gedemonteerd en d(_ (n Dei)
banken werden gedemonteerd
in de vijver gegooid. De Maas- d noou
trichtse politie was gemoedelijk, Haag, Leiden en Rotterdam, ^oor
eigenlijk te gemoedelijk in el- oftewel de bureau's, waar zo'n
ke reisbrochure kan men lezen maatregel wel eens vandaan
van de gastvrije gulle hartelijk
heid van de Limburgse bevol
king
totdat.
de bellerij dan ook niets bedoeld
dan alleen (zie boven). Goed,
.j onze toevlucht dus zoch-
het Dordtse politiebureau,
we niet zo gelukkig de
hoofdcommissaris zelf een ver
mogen afnemen. Maar
Ofschoon de Leidse hoofd
commissaris uitvoerig op onze
vraag inging, wilde hij toch wel
laten weten, dat het politie-
Damme heeft i
- - 7, '5- ueigeen wij uun nuuit iieui.
via geleerd: „Wij (Dordt) hebben verondersteld. Verder gaf hij
In ieder geval zal Rotterdam
dus voorlopig de klok moeten
ontberen
Waar dus de avondklok in de
toekomst nog gaat luiden: we we
ten het niet. Wij tasten volslagen
in het duister (dat van nh ne
gen uur n.m.) maar degenen, die
zelf hun conclusies uit boven
staande regelen willen trekken,
wensen wij van harte sterkte toe.
Klacht van een
Maastrichter staart
trad niet drastisch op, taj jn g^ede volgorde gedraai
de cijfers binnengegaan om
eens met enige voorzichtigheid
te vragen naar „wat zij er van
denken" en „of zij zoiets soms
ook overwegen". Met andere
woorden: of de politie in deze
vier steden misschien ergens
Nieuwe bezems
artikel
ment. Hier kan dus ook voor c
jeugd geen avondklok worden n
gesteld. Tenzij men natuurli;
zo n artikel alsnog jzou opneni
te verstaan, dat niets de politie
Leiden belet een avondklok in
voeren. Wie de grondwet en de
gemeentewet gelezen heeft moet
Totdat de
zijn intrede in Maastricht deed.
De politiechef kwam uit „Holland"
eri trad wél drastisch op. Een
hoofdinspecteurs woorden.
artikel 92 van de Alge
Politie Verordeningen ta.p.v.)
waarin staat: het is voor
jongelui beneden de achttien ja
ren verboden zich op te houden op
straat of in openbare gelegenhe
den zonder geleide van een der
ouders
Dit artikel is de troef van de
aiaiiug uyuc.c... mogen wjj de Leidse hoofd-
echter Voorlopig niet commifsaris geloven tot de-
zelfde conclusie komen. Nu heb-
ben wij met name de gemeente
wet niet zo goed in ons hoofd,
maar dit neemt niet weg, dat
wij op gezag van de ons overi
gens zeer goed informerende
hoofdcommissaris kunnen vertel
len, dat het in Leiden .dus wel
Laten we eerst nog even zeg
gen, dat wij niets veronderstel
len; dat we zelfs het aantal Dord-
In de residentie kregen we
de hoofdcommissaris gelukkiger
wijs w-el aan het oor. „Eigen
lijk" zo zei hij „is men hier niet
zo op de hoogte van deze zaak.
Maastricht zal er wel goede re-
(opgetekend door Mari
zij lekker dansen
jukebox laten gillen
"iTh"8 aa"
ik kan hen
llen
ROTTERDAM
De deskundige
zij vrij uit brommen
zij mogen buiten komniei
hèn laat men wel lopen
dcught
spoi
„jenght" ook een gepeperde
boodschap meekrijgt, klimt hij
stuntelig en 't achterstevoren uit
de boom. Een innig meelijden
vloeit door mij heen: zijn gestal
te is zo schraal en broos, dat ik
doodsbang ben dat hij uiteen zai
vallen tot een hoopje droog stof.
Voorzichtig voer ik hem vanuit
de menigte terug naar de biblio
theek. En on de vermoeide man
te troosten zeg ik nog: ,,'t Was
goed, Vader Cats, we hebben er
veel aan gehad". Maar hij duikt
weg In zijn bergje stof en het
laatste dat ik van hem boor is
een diepe, gesmoorde zucht.
Bullen rumoert de jeugd in dc
FRANJE
en wat je er mee doen kunt
Een ontwerp
van Thea Hoo-
gerhoud (20
en yan de
Haagse Acade
mie), die je als
materiaal voor
dit jurkje een
soepele, wol
len stof aan
raadt. Het mo
del heeft een
aangerimpelde
rok en de tot
de elleboog
reikende mou
wen zijn inge
zet. Aan de
hals is een op
staande bies
gestikt, waar
tussen ook de
wollen franje
genaaid kan
worden.
dat de goeden nu onder de kwa- wettig is. In Rotterdam /ou men
den moeten lijden", zo vond de Iets dergelijks niet kunnen onder-
ODRA je in Maastricht
uit de trein stapt, merk
je het: hier is iets. De no
zems brommen anders door
de straten dan elders, de wij
de rokjes van de Brigitte
Bardot's wippen anders bo
ven de knieën ja zeljs de
duiven pikken hun brood an
ders en het verkeer wordt
anders geregeld. Dicht bij
het station hing een nozem
aan een welwillende lanta
renpaal. Ik vroeg hem door
nieuwsgierigheid gedreven
de reden van de vreemde
sfeer. Hij staarde me zwij
gend en boordevol leed aan.
Ik voelde me als iemand die
in Amsterdam naar het na
tionale monument heeft ge
vraagd.
„Ik ben pas een paar mi
nuten hier", verklaarde ik.
Vergeefs. Het bleek een
Duitser te zijn.
Uit vrees nog meer Duit
se overwippers uit hun rust
op te schrikken wendde ik
me tot de enige waarvan ik
zeker wist dat hij Neder
lands zou verstaan: Sint Ser-
vaas, een rustige bescheiden
heilige, die al vele jaren
over een sleutel waakt die
hij in de hand geklemd
houdt. Het is duidelijk dat
die sleutel een „schijnheili-
lig" voorwendsel is om het
Vrijthof en alles wat daar
op- en omgaat in de gaten
te houden.
Mijn vraag scheen zo be
langrijk te zijn dat Zijne
Eminentie er bewogen van
werd. Lenig sprong hij van
zijn voetstuk af en nam
naast me op de rand van
de stenen bak plaats.
„Ik kan je helaas niets
aanbieden", zei hij, „ik sta
al een paar dagen droog".
Inderdaad, slechts een ver
stopt gootje wees er nog op
dat deze bak oorspronkelijk
niet voor prullebak bestemd
„Maar wat die sfeer be
trefttussen twee haak
jes, hoe oud ben je?"
De etikette is nog niet
doorgedrongen in de heilige
wereld dacht ik en vertelde
blozend dat ik zestien jaar
„Och, och, sprak de Emi
nentie bezorgd en schoof een
metalen mouw omhoog om
op zijn horloge te kijken,
„Dan moet ik nog opschie-
Voor ik mijn verbazing on
der woorden kon brengen
was hij al bezig met zijn
verhaal; over de avondklok
en de stilte die er 's avonds
heerste. Hoe hij uit de ge-
gesprekken opgemaakt had
wat er aan de hand was.
„Ze hebben een heilige zijn
enig vermaak ontnomen",
weende hij mistroostig ter
wijl hij opstandig op het
eind van zijn kromstaf beet.
„Vroeger was er roman
tiek en plezier, je zag nog
eens wat. Iedereen dacht dat
hij of zij onbespied was, om
dat ik altijd naar mijn sleu
tel kijk. Nu rent alles' om
negen uur naar huis."
Met een krachtige zwaai
slingerde hij zijn sleutel in
de richting van het politie
bureau. Het ding keerde als
een boemerang terug in de
handen van de Sint.
„Zo gaat het nu elke
keer", sprak hij vermoeid,
„het valt niet mee voor een
heilige om opstandig te zijn".
Ergens sloeg een klok ik
telde de slagen onwillekeurig.
Het was ik controleer
de het op mijn horloge
precies tien uur. Vage visi
oenen van politiewagens met
sirene, een cel, toga's en
diep ontzette ouders doem
den voor mijn geestesoog op.
Maar als een geroutineer
de heilige raadde Sint Ser-
vaas mijn gedachten.
„Ik breng je wel even
weg hoor", zei hij vaderlijk.
Ik wilde tegenwerpen dat
niemand zou geloven dat hij
mijn vader was, maar de
Sint ontpopte zich als een
doortastend heilige.
Een agent die aanstalten
maakte om een potlood te
pakken haakte hij met zijn
kromstaf om de hals en
vloerde hem met een handig
heid die men slechts na ja
renlange oefening verkrijgt.
Ongehinderd vervolgden we
onze weg. Op het station
baarden we geen opzien,
daarvoor waren we in het
zuiden des lands.
„Waar kom je eigenlijk
vandaan?"vroeg de goede
Sint toen ik al uit het cou
péraampje hing. „Uit Den
Haag", zei ik.
„Mooie stad?" vroeg hij.
„Mooie stad" zei ik.
„Geen avondklok?" vroeg
„Geen avondklok" zei ik.
„Zou er in de binnenstad
nog plaats zijn voor een de
coratieve fontein met een
bescheiden beeld?", infor
meerde hij.
De Stationschef hief zijn
„Schrijf maar eens naar
B. en W." riep ik.
Het laatste wat ik van
hem zag was een grote wit
te zakdoek met een rode ster
Maastricht zal moeten kie
zen: Sint Servaas of de
Avondklok.
'k Zou zo graag eens met de „film-man" meegaan
wat hij zegt. Misschien zou ik dan in de
eens een film kunnen bespreken.
Zou er niet eens wat over de doedelzak gezegd kunnen worden?
Gelukkigna die (eerlijk gezegd) voor mij soms niet te ïe- ket gaat
begrijpen, noch te verteren gedichten eens iets, waar we alle- "prB n aa
maal wat aan hebben. Ik voel heus wel voor wat men „het mo
derne" noemt. Maar ik kan jullie wel zeggen, dat mijn overigens
van enthousiasme overlopend hart zich wat meer opgelucht
voelt, nu „Ruimte voor jullie" „Ruimte voor ons" is geworden
Dolgraag zou ik eens wat over Henk van Ulscn (acteur bij
Ensemble) willen lezen en ook over Alfred Kossman, van wie
ik*a)leen weet dat hij film- en toneelcriticus bij Het Vrije Volk vormd. De bedoeling
groep „Ruimte"
die hier
bepaalde manier tot die jongeren-
redaktie kan horen. Want, weel
allemaal in de
eerste plaats om ideeën en hel
vinden van een antwoord op de
vraag: „hoe en met wat vullen
we elke week weer die pagina"
Zodra de eerste geschetste Ruim
te voor ons" verscheen zijn we
met zijn allen aan het werk ge
gaan en hebben we intussen al
die werkgroepen ge-
o'n redaktionele pra-
voelt kan,
Om een bekende kreet te ge- Als je op deze
bruikendit hebben we „er uit geren met een: „ik schrijf
gelicht"; zo maar een paar op-
merkingen gekozen uit de (vele)
brieven, die intussen zijn binnen
gekomen. Dat we deze enthou
siaste bijval (uiteraard^ „hogelijk nu uitgesloten"zou zijn. Integen-
waarderen" is eigenlijk overbo- deel! Want (i
dig te zeggen. Wat we wél willen je kunt altijd op i
der de loep wordt genomen en
dat vanuit die groep de ideeën
tijdens een wekelijkse redaktie-
vergadering ter tafel worden ge
bracht. Die redaktie komt de
ene keer in deze, dan weer in
die stad bij elkaar, zodat alle
(jonge) mensen, die onze vier
bladen lezen, altijd wel een ge-
dit: Waarom
binnenvallen als
komt het!) legenheid hebben i
n avond eens redaktie-bijeenkomst te komen,
'erkgroep In de werkgroep kunnen jullie
Wie hier iets
zodra hij of zij dat
kontakt opnemen met zo'n werk
groep. Je kunt even een briefje
of kaartje schrijven naar een
van de onderstaande adressen,
dan hoor je vanzelf wel, wanneer
/.o'n groep bij elkaar komt.
Woon je in en bij Den Haag,
schrijf dan naar Marianne van
Raay, Weissenbruchstraat 117.
Voor Leiden en omgeving wacht
Willy Belgraven, Zoeterwoudse-
singel 60 jullie reacties af. Rot
terdammers en zij, die niet al
te ver van Rotterdam af wonen,
kunnen schrijven naar Cees van
Dop, Oldegaarde 336. Voor het
Land van Heusden en Altena en
wijde omgeving is Ton de Bruyn,
Kerkstraat 4, Werkendam het
aangewezen adres, terwijl tenslot
te Wim Rouw, Hoogaarslaan 75,
Nieuw-Lekkerland post van hen.
die zo'n' beetje in zijn buurt wo
nen, graag ziet komen.
Aandacht gevraagd
voor
Urbi et orbi
ontvangen van Meine Reilsma
voor 't geluid van de gillende
claxon
van de d-trein die dendert
door de donkere nacht
ik huiver
voor 't geluid van de schrille
jamsession
die de rust van de avond
ontheiligen durft
zo huiver ik
voor de stem
van een die roept in de woes-
die geen stemmen wil horen
heb medelij
MEINE REITSMA.
i
