ZAL DE MENS HET WEER
NAAR ZIJN HAND ZETTEN?
ir wij denken er zó over
Asfalt voldoet in
de dijkbouw
SNELFIX
Verdi's Aida kreeg een uitstekende
uitvoering en ontvangst
Vrije zaterdag
ambtenaren
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
11
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1960
Kremlin royaal met roebels
Washington zuinig met, dollars
W ereldklimaatrace
in volle gang (1)
Ergens op de ijskap van het Noordpoolgebied staren mensenogen in
de duisternis van de poolnacht naar de wijzers van tientallen in
strumenten. Zij verwachten een afdoend antwoord op hun vele vragen
van hun ingenieus instrumentarium. Ergens anders in diezelfde woes
tenij kijken andere ogen naar andere instrumenten. Zoals elders in de
wereld, beconcurreren de twee zelfde grootmachten elkaar ook in de
barre kou van het hoogste noorden. Russen en. Amerikanen zijn ieder
voor zich bezig een weg te vinden om het klimajat naar hun hand te zet
ten. En in de afgelopen jaren heeft de zegswijze van een Amerikaanse
grappenmaker plotseling een heel andere zin gekregen. Hij zei: „Ieder
een praat over het weer, maar niemand doet er wat aan
Die NQÖrdpool-expedities van de
Verenigde:; .Staten en van de Sowjet-
unie zijn er' op uit om aan dat weer
op aarde "nu eens wat te gaan doen.
Zij vormen de voorposten van een on
gelooflijkproject: Niets minder dan
ëen .dwingende controle over de weers
omstandigheden. De Sowjets zijn daar
al twintig jaar mee bezig. Hun weten
schapsmensen in het Poolgebied kun
nen putten uit een rijk fonds. Het geeft
niet wat het kost, maar het klimaat
moet onder Russisch toezicht komen
Voor de Amerikanen liggen de zaken
anders. Deze letterlijke „koude oorlog"
werd slechts enkele jaren geleden be
gonnen met een uiterst klein budget,
een schimmetje dollars tegenover de
berg roebels, die de Russen tot hun
beschikking hadden.
Beide groepen van wetenschapsmen
sen jagen dus hetzelfde doel., na: een
kunstmatige ombuiging van de meteo
rologische toestanden in het, Noord
poolgebied, waardoor het weer in de
hele wereld zal worden beïnvloed. Zij
willen zover komen, dat dé Weersge
steldheid kan worden gegarandeerd:
over een week een flinke .bui regen;
daarna mooi zonnig weer en 'irtdecem-
ber een heel! klein beetje .vorst!
Het is een wel heel grote* verant
woordelijkheid. die de weërdeskundi-
gen op hun schouders laden, want het
gaat niet om het verschaffen" van mooi
vakantieweer aan Scheveningen, de
Hoek of Zandvoort, of regenaan een
dorstige streek, nee de- gevolgen van
dit alles - zullen veel ingrijpender zijn.
DE Russen en Amerikanen
zjjn op dit ogenblik in een
letterlijke „koude oorlog" ge
wikkeld, waarover tot dusverre
nog maar weinig is geschreven.
Zowel de Sowjets, als de Ame
rikanen doen alles om In een
niet al te verre toekomst het
klimaat op deze aarde naar hun
hand te zetten. Zij verkennen
de Poolgebieden en de Russen
hebben plannen om Beringstraat
af te dammen, waardoor Siberië
een „zomers" klimaat zou krij
gen, maar dat ook tot gevolg
zou hebben het voortdurend
dichtvriezen van de Canadese
oostelijke havens. Om dit te
voorkomen zouden Han .„atoom-
kachels" moeten worden ge
stookt in het Canadese noorden,
maar dat zou het afsmelten
van Groenlands ijskap veroorza
ken en tevens het,verhogen van
het Atlantisch waterpeil. Een
kettingreactie hiervan zou o.m.
zjjn het onder water komen van
New York, Londen en Neder
land. In het artikel op deze
pagina wordt over deze „wereld
klimaatrace" verteld. In een
volgend verhaal zal de stand
van zaken van het ogenblik
worden besproken.
HAARDEN VAN
BECKING
BONGERS
ULFT
Moordenaar, na vier
jaar uitstel,
terechtgesteld
Gistermorgen Vroeg is na een strijd
van vier jaar om aan de doodstraf te
ontsnappen de moordenaar' van een
veertienjarige jongen op de electrische
stoel terechtgesteld.
De veroordeelde, Emmett Earl Leg-
get, nam kalm plaats op de stoel en
sloeg de voorbereidingen voor zijn te
rechtstelling gade.
Slechts drie uur eerder had zijn advo
caat voor het hooggerechtshof van de
staat een dramatische strijd om een
twaalfde uitstel van executie te verkrij
gen verloren.
Najaarsbeurs was
groot succes
Zelden is er zo grote tevredenheid
geweest over de zakelijke successen
van een Utrechtse Jaarbeurs als nu
het geval is ten opzichte van de na
jaarsmanifestatie welke vandaag is
oesloten.
Al klonken er stemmen die tot voor
zichtigheid bij het beoordelen van de
conjunctuur-top maanden, toch was er
geen sprake van een spektaculaire uit
schieter, maar alleen van degelijk zaken-
Het feit dat er in de afgelopen zomer
ruim gekocht is bij de detaillisten beïn
vloedde nog sterker het plaatsen van or
ders dan de bevoorrading tegen decem-
Spanningen op de arbeidsmarkt en be
korting van de werkweek leiden echter
«el tot lange levertijden. Nederland
steekt hierin echter, met levertijden van
2—3 maanden, zeer gunstig af bij het
buitenland. De Duitse metaalwarenindus-
trie noteert wel levertijden tot een half
Bij de importgoederen was een kleine
prijsstijging merkbaar, doch deze belem
merde de verkoop niet.
In alle branches heerste, bij zeer ruim
bezoek zowel uit Nederland als uit 54
andere landen, grote tevredenheid over
4e omzetten ter beurze. De afdeling kan
toorbehoeften had zelfs de omzet 1959
verdubbeld.
Ook speelgoed heeft het uitstekend ge
daan. Er viel een merkbare toeneming in
de afzet van artikelen te bespeuren.
Lijm zonder klemmen met
van Ceta-Bever
Gevolgen
Als de gigantische projecten die nu
op de ijskap worden bestudeerd en
voorbereid, eenmaal doorgang zullen
vinden, dan zal iedere geleerde, zowel
van Amerikaanse als van Russische
zijde zich moeten afvragen: „Welke
gevolgen heeft dit allema^L voor onze
buurliedeh-natles?"
Op die vraag hebben de Amerikanen
van 1946 af een: antwoord gekregen.
Zij het dan óp' "Hanzièniijk kleinere
schaak fn ddt ^par slaagden dr. Vifiöèh't
Schaëfer en dr. -Irving- Langmuir-er in
door regenwolken te „bombarderen"
aanvankelijk met droog ijs, en met
zilver-iodide-kristallen later, daardoor
op commando regenbuien te veroor
zaken. Dit regenmaken werkte prima.
Maar de U.S.-gerechtshoven kregen al
spoedig een andere stortbui te. verwer
ken, een grote hoeveelheid processen
omdat de regen van de ene vallei in
de andere droogte of wel een waters
nood veroorzaakte.
En dit alles zal, alleen in nog veel
sterkere mate, door de wereldklimaat
controle in de hand worden gewerkt.
Dat werd enkele jaren geleden al dui
delijk, toen de Russen met het voor
stel kwamen om in de Beringstraat,
tussen Siberië en Alaska een dam te
leggen. In eerste instantie zag ieder
een daar wel wat in. De Sowjets reken
den er op door het afsluiten van de
koude stromingen van uit de IJszee,
grote gebieden van Siberië aan een
warmer klimaat te kunnen helpen en
daardoor een grote „graanschuur" te
creëren, waarbij de voedselvoorziening
van het oostelijk blok natuurlijk bij
zonder gebaat zou zijn. De Russen ver
wachtten door die afdamming boven
dien het gehele jaar door de havens
aan de Zuidzec-kust (bv. Wladlwostok)
ijsvrij te kunnen houden. Dit zou be
tere handelsmogelijkheden voor de
Sowjets scheppen en het Westen dacht,
dat dit dan wel een „zoethoudertje"
zou zijn in de strijd om de eerste
Bij nader inzien en na een wat
nauwkeuriger bestudering van het Be-
ringstrabt-plan ontdekten de westelij
ke geleerden een aantal bijkomstig
heden, die van groot nadeel zouden
kunnen zijn.
Kettingreactie
Een afsluiting van de koude stro
mingen uit de Noordelijke IJszee door
het leggen van een dam (een gigan
tisch karwei overigens) zou voor de
weersomstandigheden in Siberië onge
twijfeld van zeer groot nut kunnen
zijn. Daarover waren de meteorologen
het wel eens, maar het zou voor de
buurlanden en ae overige naties wel
eens fataal kunnen worden. Op de duur
zou immers het door de dam tegenge
houden water zich langs de noordelijke
kusten van het Amerikaanse continent
gaan stuwen. Dit ijswater zou in de
allereerste plaats de reeds bijzonder
koude golfstroom bij Labrador nog
ijzingwekkender maken, waardoor de
toch al zo korte zomers in de Canadese
maritieme provincies (Nova Scotia c.s.)
nog veel korter zouden worden, met
ernstige gevolgen voor en verliezen van
de oogst. Waarschijnlijk achtte men bo-
"vendien, dat Halifax (dè open winter-
Ned. Opera opende het seizoen
Op de jaarbijeenkomst van de Ver
eniging voor Bitumineuze werken,
gisteren in Scheveningen gehouden
heeft ir. P. A.'van de Velde, hoofd
ingenieur van de Rijkswaterstaat, Di
rectie Deltawerken Noord, gesproken
over ervaringen met toepassing yan.
asfalt in de dijkbouw, Gebleken is,
dat vooral aan het in de tijzone lig
gende deel van dijkbekledingen bij
zondere eisen moeten worden gesteld.
Een zwakke zijde van gebitumineerde
dijkbekledingen is hun gevoeligheid voor
organismen/ In de fijzone zijn vooral
draadwieren en, in mindere mate, zee
pokken actief, boven de tijzone veroor
zaken planten, die met wortel en stengel
door het asfalt heendringen, moeilijk
heden. In proefvakjes in de Haringvliet
dam heeft men vergiffen gestrooid, om
na te gaan q£ wiergróéi ..-daardoor kan
worden voorkomen. Zeepokken kunnen
vernietig^ worden, door.' besproeiin met
een laagje bitumen'.
Het toevoegen aan het asfaltmengsel
Is mogelijk een bestrijdingswijze. Proe
ven daarmee' zijn echter pog niet gedaan.
Ook kan men de - planten in de groei-
Dermatitis Plantaris
(Planta-ziehte)
In medische kringen
medische benaming v
die door het gebruik
dere soorten margarï,
gewenst geacht.
Dit verlangen leeft
kundige inspectie vo
heid en hoogleraren
:ke.n thans
wordt een o}ficiëlc
wor ,.de huidziekte
van Planta en an-
ne is veroorzaakt.
ook bij de genees-
>r de .volksgezond-
:n de dermatologi
ban
i het c
de medic
Vooruitlopende op de c.
voor deze ziekte woi
dermatitis plantdris"
Indoncsiës oppositie
ontbonden
De Mohammedaanse oppositiepartij in
Indonesië Masjoemi' heeft aan president
Sukarno medegedeeld, dat zij in overeen
stemming met zijn opdracht zich zelf ont-
Volgens partijkringen -bevatte de brief,
waarin dit medegedeeld werd een aan
val op Sukarno's politiek, - waarin uiteen
gezet wordt' dat Indonesië thans een dic
tatuur' is.
Ook. de socialistische- partij maakte be
kend, dat zij uiteengaat,
De voorzitter van de Indonesische
volkspartij, Sutomo, had Sukarno ver
zocht de installatie van Sukarno's volks
congres uit te stellen.
Het volkscongres dat inmiddels geïn
stalleerd is, telt 610 leden;en is hét hoog
ste lichaam van de staat.
peiode bespuiten. Goede resultaten zijn
onder meer met natriumchloraat verkre
gen. Bij nieuwe dijken, opgespoten met
steriel zand, is vrijwel geen doorgroei
van planten geconstateerd.
meuren
Sch
Een ander gevaar, dat de asfaltbe-
kledingen bedreigt, is scheurvormig. Als
de golven op deze scheuren slaan kan
dit, ten gevolge van de dan onder de
deklaag ontstaande erosie, funest worden
voor de hele dijk.
Bij enkele dijken, die na de waters
nood van 1953 aan de zuidzijde van
Schouwen werden aangelegd, is scheur
vorming ontstaan. Ook met de in 1958
aangelegde dijk over de Plaat van On
rust In het Veerse gat was dat het geval.
Daar heeft men, dank zij een later ge-
constreerd elektrisch meetapparaat, kun
nen constateren, dat de overdruk van
het grondwater in de dijk- aanmerkelijk
groter was dan de ontwerpers hadden
verwacht.
Ir. Van de Velde zei dat het aan te
raden is, de teen van de asfaltbekleding
boven het hoog water peil te leggen. Dat
is gebeurd bij de dam over de Helle-
gatplateo en het zal ook gebeuren bij de
dijk van de schutsluis in het Haringvliet
naar Goeree.
Goedkopere zeep
bij textielhandel
(Van onze sociaal-economische
redactie)
De actie van de gezamenlijke textiel
handel tegen het cadeaustelsel, zoals dat
door de wasmiddelenindustrie via de
kruidenier en de drogist wordt toege
past, zal over een week of drie van start
gaan. Zoals gemeld, zullen de zesduizend
georganiseerde textielhandelaren zeep
poeder en huishoudzeep gaan verkopen
tegen een prijs die vijfentwintig tot veer
tig procent lager ligt dan de gangbare
prijs van wasmiddelen. Het is de detail
listen een doorn in het oog dat bijna
alle zeepfabrikanten, nylons, handdoe
ken, lakens en slopen tegen gereduceer
de prijs aanbieden aan de afnemer van
hun wasmiddelen.
De textielhandelaren hopen met hun
aanbieding te kunnen bereiken dat de
zeepfabrikanten hun prijzen zullen moe
ten verlagen, zodat er in de marge voor
de kruidenier en drogist geen ruimte
meer zal zijn om de cadeau-acties te
financieren.
De komende dagen worden 12 depots
ingericht, waaruit de zesduizend textiel
winkels zullen worden bevoorraad. De
aan de man te brengen zeeppoeder en
huishoudzeep worden uit het buitenland
betrokken.
Zoals gemeld zullen de centrale mid
denstandsorganisaties nog proberen het
conflict tussen de textielhandel en de
kruideniers op te lossen. Dat zal gebeu
ren in een speciale vergadering waar
voor vertegenwoordigers van beide par
tijen zijn uitgenodigd, doch nu de actie
op gang komt, is er weinig hoop op
succes voor deze bemiddelingspoging.
Deden deze argumenten het Bering-
straat-plan naar de ijskast verhuizen?
Niet voor de Russen. Zij suggereerden,
dat de bezwaren konden worden onder
vangen. door het bouwen van enorme,
door atoomkracht gedreven warmte-
stations op verschillende plaatsen langs
de Hudson Baai. Zonder twijfel, zo
deneerden de Sowjets, zouden die
trale verwarmingen" van Noord-Canada
de ijskoude Labrador-golfstroom gaan
veranderen in een warme golfstroom.
Bananen zouden dan op Newfoundland
groeien en Halifax zou de allure
een luxe winterbadplaats krijgen, zoals
Miami en Florida.
Aan die „centrale verwarmingsplan
nen" kleefden evehwel nieuwe bezwa
ren, want die atoom-kachels zouden
langzaam maar zeker ook de ijskap van
Groenland doen smelten.
Onder waler
Dit grote witte monster bedekt onge
veer een miljoen vlerkante kilometer
tot een diepte van 300 meter. Als deze
massa ijs zou worden gesmolten, bete
kende dit een verhoging van de water
stand in de hele Atlantische Oceaan
met anderhalve meter. En daardoor
zouden Nederland, België, Londen,
New York en andere streken, zelfs in
de omgeving van de evenaar onder
water komen te staan.
Maar ook door deze feiten waren de
Russen nog niet ontmoedigd. Zij vroe
gen zich af, of deze rampzalige ket
ting-reactie dan niet zou kunnen wor
den afgewend door het bouwen van de
Beringstraat-dam. de „atoom-kachels"
in Noord-Canada en het met de hulp
van atoom-energie op zomers peil hou
den van het Groenlandse klimaat!
Als het Westen er ooit toe zou over
gaan mee te werken aan een project
van een dergelijke nooit-vertoonde al
lure, dan zou het toch zeker niet zijn
om de Russen eèn plezier te doen.
Strategisch gezien zou zo'n dam naar
Alaska de Russen een mooie invasie
mogelijkheid verschaffen.
Ondanks dat, bleven ook de Ameri
kanen zich met de problemen van een
mogelijke „weer-naar-keuze"-automaat
via de meest ingenieuze instrumenten
op diverse plaatsen van onze aardbol,
bezig houden en er bleef zelfs een
soort wederzijdse uitwisseling tussen
Oost en West bestaan.
President Eisenhower was één van de
grote voorstanders, toen de Amerikanen
er meer en meer van uitgingen, dat de
U.S.A. ook op dit nog zo onbekende
gebied op eigen Jicnen behoorde te
kunnen staan. Een speciale commissie
bracht hem rapport uit over de stand
van zaken en de 31 pagina's daarvan
vormdeh'dë leidraad" voor de toekomst.
Er werd aangedrongen op het onmid
dellijk beginnen van onderzoekingen
op het gebied van:
1. De invloed van de zon op het weer.
2. De circulatie van luchtstromingen
rondom de aardbol.
3. De bewegingen van de wolken.
4. De oorsprong en beweging van stor
men, orkanen en typhoons.
De leden van de commissie waren
het over één ding eens: Amerika moest
de leiding trachten te nemen in deze
weercontrole-race, die van groter be
lang kón zïjn bij het veroveren van
dè eerste plaats ih dé wereld-hegemo
nie. dan het bézit1 van atoomwapens en
aard-satellieten,
Ernstiger
De commissie wond er geen doekjes
om: een wedloop als deze ,zou wel eens
ernstige gevolgen kunnen hebben dan
een atoomoorlog
En Amerika begon drastische stap-
Een stampvolle zaal met juichend, laaiend enthousiast publiek zo zag
het er gisteravond in de Amsterdamse Stadsschouwburg uit, waar de
Nederlandse Opera het winterseizoen opende met een galavoorstelling van
Verdi's Aïda.
veel tegenstribbelen de Aïda voor het
Italiaanse Theater in Caïro, dat speciaal
ter gelegenheid van de voltooiing van het
Suez-kanaal was gebouwd. Dat moest na
tuurlijk. een „Grand Opera" met veel
pronk en praal worden dus bestemd
voor een groot en ruim toneel. En een
dergelijke „Bühne" is in heel Nederland
niet te vinden! Daarom moeten deze „kijk-
tafrelen" hier bijna altijd op een misluk
king uitlopen. Gelukkig brengt Verdi zo
enorm veel tegenwicht tegen al deze
„show" door de dramatische personages
intens menselijk te maken en door alles
met zijn geniale muziek te overstromen.
De Aïda betekent niet voor niets een
van de toppen in Verdi's oeuvre en in
de gehele Italiaanse operaliteratuur. Al
les komt hier samen de typische Ita
liaanse bel canto melodiek, de instrumen
tatie. die altijd de zang ondersteunt, maar
zelf ook prachtig uitgewerkt is, de een
voudige tekst en de kernachtige scènes,
waarin Verdi's grote zorg om een precies
bij zijn intenties passend libretto blijkt.
Het is overigens wel aardig om te weten,
waar de oorsprong van dit libretto ge
vonden moet worden. Men heeft altijd
aangenomen, dat dit afstanmde van de
Franse Egyptoloog Auguste Mariette, die
op 't idee was gekomen tijdens zijn op
gravingen. Maar hoogstwaarschijnlijk
moet men de eigenlijke bron zoeken
een libretto van de vermaarde 18e eeu
se dichter Metastasio, die het op zijn
beurt vond in een verhaal van Herodo
tus. Dit libretto Nitteti, dat door vele
componisten gebruikt is, was algemeen
goed. Mariette voorzag het van andere
namen, gaf er een andere slotwending
aan, maar de overeenkomst tussen
Aïda en Nitteti blijft opvallend!
Kosten noch moeite waren gespaard:
een volkomen Nederlandse topbezetting
met Gré Brouwenstijn, Anny Delorie,
Arnold van Mill, Hans Kaart, Theo Baylé
en Guus Hoekman, een volkomen nieuwe
regie en montage, en oorspronkelijk als
dirigent niemand minder dan Josef Krips!
Een spectaculaire opzet!
Maar de Nederlandse Opera schijnt nog
steeds in de hoek te zitten waar de sla
gen vallen. Krips moest wegens ziekte
afzeggen, waarop de eigen dirigent Jo
hannes den Hertog op korte termijn alles
moest overnemen. En op de première zelf
kreeg Arnold van Mill een voorhoofds
holte-ontsteking, die zijn stem nadelig
beïnvloedde, en was Guus Hoekman door
de griep gegrepen!
Vakmanschap
TTET PLEIT voor de vakmanschap
Johannes den Hertog, dat er deson
danks een voorstelling werd geleverd
met weliswaar duidelijk zwakke punten,
maar ook met vele goede kwaliteiten.
Nu moet men natuurlijk wel voorop
stellen dat de Aïda voor een klein theater
bijzonder moeilijke problemen op te los
sen geeft. Verder schreef immers na
pen te nemen om de in de afgelopen
jaren verkregen achterstand met rasse
schreden in te halen. De geleerden
konden dus aan de slag gaan. Dat dacht
men, maar het tè schrale budget, dat
voor deze onderzoekingen beschikbaar
werd gesteld, bleek bij lange na niet
voldoende om de Sowjets te achter-
Daarentegen vertelden de Russische
meteorologen in het Noordpoolgebied
openlijk aan dr. Harry Wexïer, direc
teur van het Amerikaanse weerkundig
instituut, dat zij alleen maar behoefden
te zeggen hoeveel geld zij voor hun
werk nodig hadden. En als het bedrag
genoemd werd, kwam en komt het nog
steeds terstond beschikbaar.
Het lijdt geen enkele twijfel, dat de
Russen hier niets dan de waarheid
hebben gesproken, want de Sowjet-ge-
leerden aan de beide Polen zijn al hun
collega's van andere naties ver en ver
Royaal
Zij konden die voorsprong
omdat het regime van Stalin reeds
heeft ingezien, dat de sleutel van het
weer-problecm in het Noordpoolgebied
moest liggen. En om die oplossing te
vinden liet het Kremlin het geld royaal
rollen en zal dit ongetwijfeld ook blij
ven doen. Sedert 1937 hebben Russi
sche meteorologen al betengrijke expe
dities uitgevoerd naar de Poolstreken.
Ze hebben een gedetailleerd overzicht
van en inzicht in de toestand van het
Arctische gebied gekregen, tot binnen
150 km van het Noordamerikaanse con-
Wexler en andere vooraanstaande
Amerikaanse weerkundigen dringen er
b(j herhaling op aan. dat dc"U.S:A. niets
moet nalaten om deze achterstand in te
lopen. Wexler koestert bewondering
voor de vele landingen, die de Russen
op de ijsvlakten hebben gemaakt en
voor het Sowjet-onderzoek op het ge
bied van klimatologie en hij benijdt
zijn Russische collega's om de onbe
perkte financiële bron, waaruit zij kun
nen putten. Hij voelt zich ook wat on
behaaglijk, wanneer hij als deskundige
denkt aan de gevolgen, die de Russi
sche onderzoekingen zouden kunnen
hebben, indien zij op de verkeerde ma
nier in praktijk werden gebracht.
In ons volgend artikel:
Kunnen Russen, nu al
klimaat controleren
V oor stelling
EN NU DAN deze voorstelling. De or
kestrale inzet viel zo ongelukkig uit,
dat wij voor de rest het ergste vreesden.
En in de eerste en tweede acten gebeur
den er nog wat ongerechtigheden een
te hard orkest, een schommelend contact
tussen zangers en dirigent, en vooral een
te langzaam tempo, zodat de spanning
steeds wegzakte. Maar met de derde acte
kwam herstel. Er gebeurde iets. er kwam
menselijk leven, werkelijk drama op het
toneel, en toen sloeg ook de vonk over in
Dat kwam door Gré Brouwenstijn, die
de figuur van Aïda de gevangen Abes-
sijnse prinses zo zuiver en intens door
leefde in de grote scène van haar twee
strijd tussen haar liefde voor de Egyp
tische held Radames en haar liefde voor
haar vaderland. Toen kwam ook haar
stem tot volle schoonheid! En in de vier
de acte was het Anny Delorie. die in de
rol van Amneris. de Egyptische prinses
on rivale van Aïda. het toneel werkelijk
indrukwekkend beheerste!
Radames werd door Hans Kaart gezon
gen, die de heroïsche figuur natuurlijk
wel wist te acteren, maar vocaal te kort
schoot. Hij heeft werkelijk een ongewoon
krachtige tenorstem, een echte helden
tenor, maar op enkele ongelooflijk mooie
tonen na is de stem nog zo weinig ont
wikkeld. En zacht zingen kan hij niet,
zoals de slotscène bewees, waarin Gré
Brouwenstijn hem verre overtrof óók
in waardigheid van houding. Arnold van
Mill had de rol van Ramphis, de opper
priester, Guus Hoekman die van de
Egyptische koning en Theo Baylé was
Amonasro, de Abessijnse koning in
spel beter dan in zang. Wim Koopman
als bode en Elly Verhagen als priesteres
voldeden zeer wel.
Maar nu de regie cn de montage van
Wolf-Dieter Ludwig. Deze èn de onge
lukkige choreografie van het ballet door
Joyce Graeme waren wel de zeer zwak-
j ke punten.
De grote triomftocht na de overwinning
van Radames (2e acte) kreeg, zoals te
verwachten, niet bepaald een triomfale
aanblik. Maar waarom moest de scène in
de tempel zó in 't duister gehuld zijn, dat
men amper iets kon onderscheiden?
Waarom moesten Gré Brouwenstijn en
Anny Delorie zo onflatteus gekleed gaan?
Waarom moesten de decors zo weinig
goede smaak tonen met als dieptepunt de
sfinx in het laatste tafreel? Met het oog
op deze narigheden waren wij maar blij,
dat Wolf-Dieter Ludwig aan het acteren
van de hoofdpersonen niets gedaan had.
Die zullen het beter geweten hebben dan
hij!
Het koor zong beschaafd en het orkest
voegde zich langzamerhand naar de di-
Dra. H. E. Kokce-van den Berge
Alles
goed
en wel
(Ingezonden stukken)
De Brittenburg
Stel, dat de bestuurders van de stad
Leiden middelen zouden beramen zich
van de beide Katwijken meester te ma
ken! Een strijd tussen de Katwijkers en
de Leidenaars. Deze gedachte ls slechts
een glimlach waard! Tooh is hierover ge
schreven en wel door Mr. Pieter de la
Court im het Staathuishoudkundig Ge
schrift „Het Welvaren der Stad Lcyyden",
opgesteld m het jaar 1659, Gaarne wil ik
eruige passages uiit dit wenk onder de aan
dacht van de' lezers brengen.
„Of het noodwg is voor Leiden eene zee
haven te maken". Dat men in Duin 6eer
bequaame grond heeft, om swaane sluisen
ende gebouwen te maken, is niet alleen
zeer klaar, door alle» de Vlaamse gebou
wen omtrent de zee; maar ook selfs door
(Arx Brittannica) het huis te Britten,
welkers uitneemende sware fondamenten
van trassteen gemaakt, nog bewysen,
hoe groot en magtig een gebouw voor
deesen heeft konnen werden gemaakt, op
een grond, die by veele onervare men-
schen daartoe nu seer onibequaam werd
geagt, nementlik het strand: maar by an
dere die hetsalven dieper hebben ondor-
sogt, is klaar, dat onder het sand een
zeer vaste grond te vinden is."
„Leyden legt maar een uire gaands van
zee; de Ryn dwers door de Stadit loopen-
de eimdigd aan duinen, die zeer ligteli'k
zijn te doorgraven; de Hollandse kust is
aldaar meer vry van aansanden ende
stormwinden als de Vlaamsohe. Dienvol-
gende schynd die opening in zee alleszins
doenelik. (150 jaren nadat dit geschreven
werd, ls de doorgraving werkelijk ge
schied). Daar benevens considerende, dat
beneden aan den Ryn ofte zeehaven geen
andere stad sou de konnen werden gefor
meerd, indien dc Regeerders in tyds (dat
ook ligt om doen ware) sig meesters van
beide de Catwyckcn maaktcden. Alsmede
considererende, dat uit die zeehaven ge-
wisselijk soude ontstaan de Vissery, ende
Zouthandel, ende dal zi-g by desolven
souden voegen onse (negotie in Manufac-
ende wait daarvan dependeerd, als
wold©, garen, syde, verfstoffen, papier en
boeken, alsmede veelderley eonsumptiër
van een zeer volkryke stad ende omleg
gend land."
In de afgelopen weken is er wél eer
vreedzaam gevecht geleverd, nJ. door de
kikvorsmannen van de Onderwater-Ja-
gers-Olub, met als doel het verzonken
Romeinse castellum (De Brittenburg te
vinden. Katwijk aa.n Zee stond in het mid
delpunt van de belangstelling, In zee
moest een gebied van tweeduizend bij
dertienihcndord meter worden afgetast.
Men moet zich voorstellen, dat in vaad-
bruin -waiter op een diepte van wel 10
meter gewerkt moest worden,, gehinderd
door de krachtige kusbstroom, waarbij
nog de stroom van het uitwaterinigska-
naal, dat reg-elana-tig het vuil van honderd
duizenden Nederlanders heeft te spuien!
Ongeacht het nog negatieve resultaat,
kan men slechts bewondering hebben
voor de jeugdige mensen, dia dit prachtige
initiatief hebben genomen. Mijns inziens
beeft men voor grondige aanpak gezorgd.
Het Rébi'koff-onderwatervliegtuig is twee
uur lang in actie geweest. Dit apparaat
moest uit Frankrijk komen en heeft een
waarde van veertig mille. Afgezien van
het schijnwerpenlioht van de Rébikoff.
moest door de kikvorsmannen voor een
groot deel cup de tast wonden gewerkt,
zodat het vrij logisch is, dat de 4 flinke
keien met insoriipties, die als Practical
Joke we-rden uitgeworpen gezien het gro
te gebied en de duisternis, niet zijn ge-
Een onderzoek zal sleohts resultaat kun
nen hebben, indien men het geluk hoeft
met het duiken en aftasten op belangrijke
resten van het verzonken castellum te
recht te komen. Het vinden van enkele
stenen is alleen mogelijk als men er pre
cies bovenop zou komen, zoals ik het heb
ondervonden met het opbreken van de
ijzersterke fundamenten van mijn pand.
Onder de opengebroken plaats heb ik In
teressante diiingen gevonden. Voor dc lief
hebbers van Leiden in hat verleden zal
ik de gevonden voorwerpen nog eens ten
toonstellen.
Gaarne wil ik hulde brengen aan de
leden van de Nederlandse Jeugdbond tar
bestudering van de Geschiedenis, die het
onderzoek op energieke wijze hebben aan
gepakt. Zeer zeker zal het een stimu
lans kunnen zjjn, op grond van de opge
dane ervaring, volgend jaar weer eer
poging te wagen. In spreek van harte de
hoop uit, dat het mysterie van de Briit-
tenbung e.ens zal worden opgelost, dank
zij hel kranige wenk van jong Nederland
Bazaar Leger des Heils
Dinsdag 20 en woensdag 21 septem
ber houdt het Leger des Heils van Lei
den een bazaar, waarvan de opbrengst
ten goede komt aan de veelomvattende
arbeid, die het Leger des Heils alom ter
wereld verricht. Nu door allerlei inter
nationale spanningen de moeilijkheden
zich opstapelen, (wij denken hierbij aan
het belangrijke werk, dat het Leger des
Heils in landen als de Belgische Kongo
verricht), is er meer dan ooit veel geld
Ook onder vluchtelingen werkt het
Leger in vele landen. In Hong Kong is
het Leger één van de instanties waarop
herhaaldelijk een beroep wordt gedaan
en bezit het een belangrijk centrum waar
vluchtelingen worden opgevangen en
doorgezonden.
De bazaar vangt iedere middag om 3
uur en iedere avond om 7.30 uur aan en
iedereen is hartelijk welkom.
U, die in dat 1/3 gedeelte van de
wereld woont, waar overvloed htersl,
hebt nu de gelegenheid bij te dragen aan
de verschrikkelijke nood, die heerst in
het andere 2/3 gedeelte van de wereld.
Diverse mooie artikelen, door de win
keliers van Leiden ter beschikking ge
steld, zullen ten verkoop worden aan
geboden.
Kapltclne H. Scburink-Hazeveld.
Dr. Ch. Plomp, directeur der Bruyn-
zeel Suriname Houtmij., wordt benoemd
tot directeur van alle buitenlandse af
delingen van Bruynzeel in Nederland.
Zijn opvolger wordt de heer L. v. Pelt.
In de Amsterdamse gala-voor
stelling van Verdi's Opera
„Aïda" zong Gré Brouwenstijn
de titelrol en Anny Delorie de
rol van Amneris.
Brand op kermis
- opschudding
Op de laatste dag van de Hengelose
kermis is tegen het eind van de middag
opschudding ontstaan toen de z.g. steile
wand, waartegen motorcoureurs hun
kunsten vertonen, in brand vloog. Van
de 23-jarige W. J. J. Mars sloeg de vlam
terug in de carburateur en vandaar naar
de benzinetank. Er schoot een steekvlam
omhoog, die het dak van zeildoek in
vlam zette. De op een omloop aanwe
zige bezoekers vlogen naar beneden. De
brandweer was het vuur spoedig mees
ter. De coureur bleek nauwelijks gewond.
Gisteravond draaide het „spul" weer
Woensdag en eergisteren waren coureurs
naar beneden gestort. Een van hen werd
gewond, maar was enkele uren later
weer aan het rijden.
(Vervolg van pagina 1.)
Dat de ambtenarenorganlsatics voorts
nieuwe salarissen zouden overwegen,
zoals het socialistische dagblad Het Pa
rool gisteren suggereerde, is ons van be
voegde zijde pertinent tegengesproken.
Volgens onze zegsman Is de salariskwes
tie zelfs in het geheel niet aan de orde
in de kring der ambtenarenorganlsatics.
Het zou bovendien ook weinig zin heb
ben, nu bekend is, dat de regering hele
maal niets voelt voor tussentijdse loons
verhogingen zoals in de metaal aan dc
orde zijn gesteld. Ook de ambtenaren-
centrales z(jn bovendien gebonden aan
een termijn waarin geen nieuwe salaris
verhogingen tot stand kunnen komen.
Deze termijn loopt tot begin 1963.
Philips breidt uit
Het Phtltpsbedrijf te Zwolle zal het
vloeroppervlak van een der hallen ver
dubbelen. De bijgebouwen worden ver-
