Jlieuwe Jtórtjc (fourant
Kongolese leiders
zetten elkaar af
Commentaar
„Gast-professor" in de Sow jetunie
NIEUWS in één oogopslag-
BON
Wie de baas
Geen nieuwe plannen
met Nieuw-Guinea
GRATIS
SCHOOL
SCHRIFTEN
De Gaulle wenst een
Europees referendum
DINSDAG 6 SEPTEMBER 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Direotie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441
ABONNEMENTEN 7,50 per kwartaal:
2,55 per maand; ƒ0,59 per week
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter
Directie: F. DIEMER
CHRISTELIJKE AT WK AAL DAGBLAD
Dr. E DIEMER
„Staatvastich is gbtbleoea
mgn bert in tegf)eospoct"
Eenenveertigste jaargang no. 11964
KONGO
in één dagi
zee van indrukken
Zie pagina 7
De ontwikkeling in Kongo heeft alles weg van een operette.
Helaas: het is heel wat ernstiger. President Kasavoeboe ont
slaat premier Loemoemba, maar die reageert prompt met de
mededeling dat Kasavoeboe niet langer staatshoofd isen
intussen vloeit in de Mijnprovincie het bloed van honderden
mensen.
Nederlands Nieuw-Guinea is opnieuw onderwerp van gesprek:
heeft een Haagse „hoge woordvoerder" inderdaad tegen bui
tenlandse journalisten gezegd, dat Nederland dit gebiedsdeel
onder V.N.-beheer wenst te stellen?
Voor de vierde maal gaf Frankrijks president De Gaulle een
persconferentie. Een van de voornaamste punten: hij wil de
bevolking van de zes E.E.G.-landen via een referendum zich
laten uitspreken over de politieke eenheid van Europa.
Moeilijkheden in de kring van de raad van beheer van de
Utrechtse Jaarbeurs. Voorzitter dr. G. van der Wal zou „op
eigen houtje" de verbouwingsplannen hebben geannuleerd.
De bouwstaking ligt nog vers in het geheugen. De oorzaak
was, zoals bekend, een conflict tussen regering en bouwbedrijf.
Het gesprek tussen de twee partijen is gisteren weer vast
gelopen. Enig resultaat: de befaamde prijzenbeschikking blijft
voorlopig gehandhaafd.
Vandaag de eerste bijdrage van de bekende Amerikaanse
journalist-columnist Joseph Alsop. Geregeld zal deze kenner
bij uitstek van de politieke verhoudingen in de wereld u op
de hoogte houden van de ontwikkeling en zijn visie op de
achtergronden.
De Olympische Spelen: onze tienkamper Eef Kamerbeek bezet
na de eerste dag de zesde plaats. Gaat hij op de ingeslagen
weg voort, dan zit er een vierde of vijfde plaats voor hem in.
En verder is Ben Verhagen in de Flying Dutchmanklasse met
zijn nieuwe fokkemaat Jaap Helder naar de derde plaats
in het algemeen klassement gezeild.
Cliroesjtsjef
op zijn
retour
Wat is er omgegaan in
het hoofd van
Nikita Chroesjtsjef toen
hij, handen op de rug en
in gedachten verzonken,
een van Helsinki's parken
binnenwandelde? Slechts
weinige bewoners van
Fin'lands hoofdstad zullen
er getuige van zijn ge
weest, want de Sow jet
premier is een man die
van vrfoeg opstaan
houdt. Misschien ook heb
ben ze nauwelijks acht
geslagen op deze al wat
oudere man die van het
zonnetje liep te genieten-
Een plaat als deze roept
de speelse gedachte op: „Is
Nikita Chroesjtsjef op zijn
Alleen maar een gedachte
niemand zal eraan twijfe
len dat het communisme op
het ogenblik een wereld
macht is, steunend op een
ideologie die door miljoenen
met fanatisme beleden en
nagevolgd wordt. Een te ge
vaarlijker fanatisme naar
mate het westen losser komt
te staan van de hoge zedp-
jijke normen die het door de
Bijbel worden - voorgehou-
Want de strijd tussen Oost
en West is een ideologische
strijd. In dat gevecht is de
krant een van de frontsolda
ten. Een krant heeft een
eigen sfeer en die sfeer be
ïnvloedt de gedachtenwereld
van haar lezers. De christe
lijke krant tracht haar lezers
door al het nieuws heen de
boodschap van Jezus Chris
tus te laten zien: „Ik ben de
weg, de waarheid en het
Want slechts in die Weg
zal de mensheid het hoofd
kunnen bieden aan de com
munistische dreiging.
Bent u het daarmee eens?
Geef dan alle steun aan uw
eigen christelijk dagblad.
Die steun is effectief als u
onderstaande bon ingevuld
aan ons retourneert een
prozaïsche daad die toch de
strijd beïnvloedt
Betaling geschiedt per week/
maa-nd/kwartaal/pcr giro.
(Doorhalen wat niet van
toepassin- is)
Deze bon Is ingezonden door:
(straat)
(woonplaats)
De situatie in Kongo was vanmiddag
nog steeds onoverzichtelijk. De grote
strijd gaat thans tussen Kasavoeboe en
de afgezette premier Loemoemba, die na
tuurlijk niet van plan is zijn positie op
te geven. Loemoemba rekent erop, dat
parlement en leger hem zullen steunen,
waarbij hij gebruik maakt van Russi
sche technische steun. Daarmee wil hij
in de eerste plaats het opstandige Ka-
tanga onderwerpen.
President Kasavoeboe daarentegen zint
op een manier om zich geheel van Loe
moemba te ontdoen. Hierbij verwacht hij
steun yan zijn partij, de machtige Abako.
Wint hij de strijd, dan is het wel zeker,
dat Katanga weer tot het verband van
Kongo zal toetreden.
Bolletje/'
de échte eierbeschuit
T~NE breuk tussen de grote rivalen van Kongo, Joseph
Kasavoeboe en Patrice Loemoemba is volkomen.
Gisteravond, 20.15 uur plaatselijke tijd, verklaarde Kongo's presi
dent Kasavoeboe voor radio Leopoldstad dat hij zijn eerste minis
ter Loemoemba had vervangen door de voorzitter van de senaat.
Joseph Ileo.
Nog geen uur later, 21.05 uur, maakte een woedende Loemoemba
zich meester van de microfoon in het radiostation. Hij oordeelde
Kasavoeboe's verklaring als „van nul en generlei waarde" en voeg
de er onmiddellijk aan toe, dat Kasavoeboe niet langer staatshoofd
Inmiddels heeft het Kongolese kabinet vannacht onder leiding van de
afgezette premier Loemoemba vergaderd en Kamer en Senaat tegen
morgen bijeengeroepen. De bedoeling was een vertrouwensvotum
te verwerven.
Kasavoeboe, de zwijgzame voor- I trachtte een patrouille V.N. soldaten hem
stander van een federaal Kongo, die tot andere gedachten te brengen,
de laatste tijd door de rigoreuze Loe
moemba geheel naar de achtergrond
was gedrongen, deed gisteravond ken
nelijk een poging, een einde te maken
aan de in hevigheid toenemende bur
geroorlog, Hij verklaarde, persoonlijk
het bevel over het Kongolese leger
te hebben overgenomen, benoemde
Ileo, de intelligente en zelfstandige
tegenstander van Loemoemba, tot
premier en verzocht de Verenigde
Naties de orde in het land te herstel-
Een woordvoerder van de V.N.
verklaarde, alles voor Kasavoeboe's
voorstel te voelen, maar dat het
nemen van het bewind niet zon
der mandaat mogelijk was.
Vijfentwintig minuten na de radio-uit
zending verliet premier Loemoemba zijn
ambtswoning aan de Kongo-iriwier. Sa-
met een politieman en een militair
waarschijnlijk de bevelhebber van het
Kongolese leger Moboeboe, reed Loe
moemba naar heit radiostation. De troepen
de V.N. die na de venkllarinig van
Kasavoeboe waren gealarmeerd hadden
opdracht niemand tot het omroep-gebouw
e laten. Toen Loemoemba arriveerde
Haastige tegenspraak na vreemde
uitlating van prof. De Quay
pAE RIJKSVOORLICHTINGSDIENST heeft een uitdrukkelijke tegen-
spraak doen horen van buitenlandse persberichten als zou Nederland
voornemens zijn, aan de Verenigde Naties voor te stellen Nederlands
Nieuw-Guinea te „internationaliseren", mogelijk met medewerking van de
Verenigde Staten, India en Australië.
Deze berichten werden gister
avond verspreid door drie interna
tionale persbureaus, die de zegsman
niet bij name noemden maar spra
ken van „gezaghebbende kringen"
of van een „woordvoerder".
Naar wij vernemen, zijn deze berichten
uitgezonden na een cocktailparty, waar
op de minister-president, prof. dr. J. E.
de Quay, zich op ongedwongen wyze
had onderhouden met de aanwezige
journalisten. Prof. De Quay vertelde
toen, dat aan een internationale oplos
sing van het vraagstuk van Nederlands
Nieuw-Guinea werd gedacht. Hij zeide
niets positiefs, doch opperde de moge
lijkheid van een „bestuurscommissie'
van bijvoorbeeld de drie bovengenoem
de landen. Later sprak hij weer van een
„commissie van toezicht".
Prof. De Quay voegde hieraan toe:
„Kijk eens, als wij dit aan elk van de
drie landen apart zouden vragen, zou
den deze weigeren. Er is minder kans
op een weigering als wij het hun geza
menlijk vragen."
Olympiade
bij Knorr soep bouillon.
Pakket van nu slechts f 1,03
Alléén bij TZhcVi
Op een vraag of hg dacht aan een
trusteeship (behccrschap) van de V.N.,
rerd deze mogelijkheid niet door hem
uitgesloten.
:i en ander veroorzaakte grote op
schudding in Den Haag en officiële in
stanties wisten niet wat zij zeggen moes-
Later gaf de Rijksvoorlichtingsdienst
het volgende officiële communiqué uit:
„Naar aanleiding van de hedenavond
("gisteravond) circulerende persbe
richten als zou de Nederlandse rege
ring overwegen te streven naar een
internationalisatie van Nederlands
Nieuw-Guinea, deelt de Nederlandse
regering mede, dat er geen enkele
wijziging is gekomen in haar buiten
lands beleid ten aanzien van dit ge
biedsdeel zoals dit beleid in de laat
ste jaren is gevoerd."
Brïhse oorrnnandant verklaarde: „Ik had
hem alleen tegen kunnen houden met oen
pistoolschot".
Tot driemaal toe herhaalde Loemoemba
zijn „toespraak". Steeds weer noemde hij
Kasavoeboe „verrader van het volk". Dc
laatste keer, zei hjj dat de ministerraad
die Ln spoedzitting bijeen gekomen zou
zjjn, er precies zo over dacht.
Aangenomen wordt nu, dat Kasavoeboe
tot zijn ingrijpende maatregel werd ge
dwongen, door Loemoemba's plan ov
korte termijn de provincie Katanga bin
nen te vallen. Hij is daartoe iin staat doo*
een tiental transportvliegtuigen, die gis
teren met 200 Kongolese militairen naar
Loeloeaburg vertrekken.
Ook premier Tsjombe van Katanga is
blijkbaar op de hoogte van Loemoemba'»
plannen. Verwacht werd, dat hij de V.N
toestemming zou vragen, zijn soldaten
olievaten op de vliegvelden te laten
plaatsen. Daarmee zou hij de enige toe
gangsweg tot Katamga volledig afsluiten
Over de wegen zou Loemoemba's lege>-
sleohts langizaam vorderen, voortdurend
worden opgehouden door twistende s
men en misschien geheel vastlopen als dp
negen de wegen onbegaanbaar maakt,
In de mijnsiaat van Albert Kailondji, d<
voorzitter van de partij waartoe ook da
nieuiwe „premier" Deo behoort duurt nog
steeds voort. Russische vliegtuigen vc
voortdurend nieuwe troepen aan. Deson
danks schijnen de glecht-bewapende troe
pen van Kalondji sueces te hebben met
hun guerrilla. Br wordt melding gemaakt
van het veroveren van grote hoeveelheden
wapens.
(Zie vervolg op pagina 7)
j „_r~.
Deze week wordt op Farnborough
in Engeland weer de beroemde
jaarlijkse luchtvaartshow gehou
den. Een nieuwtje is deze short
S.C. 1 „Vertol", een machine die
loodrecht kan stijgen en dalen,
dank zij een batterij straalmoto
ren in de romp, welke naar be
neden gericht staan. Deze Short
S.C. 1 hangt bov enhet zebrapad
op het vliegveld, waar hij even
tevoren nog geparkeerd stond.
Vooral na de oorlog zijn in het maat
schappelijk, en in het bijzonder in het
diplomatiek verkeer „cocktailparties" een
al belangrijker functie gaan vervullen.
Welke die functie is, is voor het overige
veelal onduidelijk. Er wordt bij deze ont
vangsten misschien niet veel gesproken,
doch wel veel gepraat en aangezien pra
ten dikwijls nog moeilijker is dan spre
ken, kunnen misverstanden over het
„beprate" des te gemakkelijker ontstaan.
Kennelijk is een cocktailparty, gisteren
in Den Haag van hoge zijde gehouden,
bron geweest van misverstand over Ne
derlands bedoelingen met Nieuw-Guinea.
Nu achten wij Nieuw-Guinea nog net
iets te belangrijk dan dat daarover op
een cocktailparty belangrijke mededelin
gen kunnen worden gedaan. Voor belang
rijke mededelingen dient een andere en
tourage te worden gekozen.
Dat er op deze cocktailparty dingen ge
zegd zijn, die misverstand konden oproe
pen. lijkt ons niet onwaarschijnlijk. Het
gehoor bestond uit vakbekwame buiten
landse correspondenten, en dezen zijn als
regel wel in staat om op te nemen wat
er tot hen gezegd wordt.
Wat dit betreft, kan men zeggen dat
hier een nieuw bewijs geleverd is, hoe
nuttig het is dat regeringspersonen
en ook hoge ambtenaren het leren om
op de juiste wijze contact te onderhouden
met de publiciteitsmedia. Enige instructie
in deze lijkt niet overbodig, waarbij wij
nadrukkelijk zouden willen stellen dal
deze instructie niet zou mogen leiden tot
stilzwijgen tegenover deze media.
En wat Nieuw-Guinea zelf aangaat,
heeft het gebeurde aan de regering de
gelegenheid geboden, tegenover alle mis
verstand nog eens met nadruk te verkla
ren, dat in haar politiek geen wijziging
is gekomen. Dit is althans een gunstig
resultaat van deze wat pijnlijke affaire.
Ook wij zijn van mening dat voor
Nieuw-Guinea een rustige ontwikkeling
onder Nederlandse leiding nog altijd de
voorkeur verdient boven welke „inter
nationalisering" ook. Nederland is voor
Nieuw-Guinea de verantwoordelijke par
tij, niet te vereenzelvigen echter met
cocktail-partij.
Scha clever goeding
voor huidziekte
De directie van Van der Berg en Jur-
gens N.V. heeft verklaard dat het haar
wens is om, ongeacht de vraag Van juri
dische aansprakelijkheid, aan hen die
door de „aan Planta toegeschreven huid
aandoening" zijn getroffen, schade te ver
goeden. Overleg over een praktisch uit
voerbare regeling hiervoor is nog gaande.
Zo spoedig mogelijk naar mag worden
verwacht binnen enkele-dagen zullen
nadere mededelingen worden gedaan.
0 In Bonn hebben de samenwerkende
consumentenorganisaties gisteren geëist
dat de wetenschappelijke benaming van
de stof die in de Planta-margarine werd
verwerkt en er oorzaak van was dat vele
duizenden ziek werden, wordt bekend
gemaakt.
land is, komt
maar uiterst zelden voor. Het is waar
schijnlijk een record, want de buien die
er vanmorgen plaatselijk vielen, hebben
de negen opeenvolgende weken volge-
maakt waarop het nu al elke dag in ons
land heeft geregend. Jn de akkerbouw
staat nog zeker 80 procent van de oogst
op droog weer te wachten en in de lagere
weidestreken heeft het grondwater al
weer een bovennormaal hoog peil ge
kregen. De rug van hogedruk, die van
daag met enkele opklaringen passeert,
wordt door een regenfront gevolgd, dat
reeds in de komende twaalf uur met een
tot krachtig toenemende zuidwestenwind
ORESIDENT De Gaulle heeft giis-
termiddag zijn plannen uiteen
gezet voor een Europese politieke
eenheid en aangedrongen op het
houden van een referendum in West-
Europa om aan die eenheid de steun
van het volk te geven. De Franse
president deed dit in de balzaal van
het Elysée, waar hij 750 journalisten,
buitenlandse diplomaten en leden
van zijn kabinet ontving op de vier
de persconferentie sedert zijn ambts
aanvaarding.
De Westeuropese landen moeten vol
gens De Gaulle regelmatig bijeenkomen
ter bespreking van politieke aangele
genheden. Dergelijke bijeenkomsten
zouden „zeer wenselijk" zijn op eco
nomisch en politiek gebied en op dat
der defensie.
De President maakte duidelijk dat
zijn plan voor een Westeuropese een
heid betrekking heeft op de zes landen
van de E.E.G.doch dat het andere
landen niet uitsluit. Hij wees elke su
pranationale politieke structuur van de
hand en stelde de instelling van een
secretariaat voor, alsmede van een as
semblee, samengesteld uit delegaties
van de Westeuropese parlementen. Het
referendum zou zo spoedig mogelijk
moeten worden gehouden om de steun
van de volken aan deze samenwerking
te geven.
N.A.V.O.
Er is volgens president De Gaulle
geen sprake van dat zich een scheuring
in de N.A.V.O. voordoet. Het bondge
nootschap heeft naar zijn mening ech
ter een nieuwe stimulans nodig. Frank
rijk is van oordeel dat het Noordatlan-
tisch verdrag op twee punten moet wor
den herzien:
1. Het moet niet tot Europa beperkt
blijven. Ook voor het Midden-Oosten
en Afrika dient op politiek en strate
gisch gebied een bepaalde organisatie
tot stand te komen.
2. Op het gebied van de integratie der
defensie is een herziening nodig.
Uiteraard dient de defensie gebaseerd
te zijn op de gezamenlijke inspan
ning van de verdragslanden, doch
zij moet in de grond van de zaak
een nationaal karakter behouden.
Algerije
Sprekend over het Algerijnse pro
bleem, verklaarde De Gaulle dat hij zal
blijven streven naar regeling daarvan
door middel van een volksstemming
en dat hij geen enkele actie van de
Verenigde Naties ten aanzien van het
Noordafrikaanse gebiedsdeel zal erken
nen. „Indertijd is gezegd dat alleen De
GauIIc het Algerijnse probleem zou
kunnen oplossen. Welnu, laat mij dat
dan ook doen!"
Ook de situatie in Kongo kwam aan
de orde. De Franse president leverde
kritiek op het optreden van de V. N.
in dit land. Hij meende dat de Verenig
de Staten, Engeland en Frankrijk van
het begin af hun optreden hadden moe
ten coördineren. Als zij de soevereini
teit en onafhankelijkhei van Kongo had
den gegarandeerd, zou volgens De Gaul
le geen inmenging „van bepaalde zijde"
hebben plaatsgehad en zou het prestige
van het Westen beter verzekerd zijn
geweest dan „door het onvoldoende en
zeer kostbare optreden van de Verenig
de Naties."
Frisser met matige ivind.
ons land zal bereiken, zodat het er ook
voor morgen verre van rooskleurig uit
ziet met het weer. De koele lucht met
zware buien zijn ook tot Zwitserland en
Oostenrijk doorgedrongen, waar het
vakantieweer eveneens sterk verstoord
is. Zelfs Rome kreeg gisteren een on
weersbui, waarna het ook daar minder
warm is dan in de laatste weken.
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Koude nacht met hier en daar mist,
morgen overdag ongeveer dezelfde tem
peraturen als vandaag.
Veranderlijke bewolking met kans 0£>
enige regen.
Zwakke tot matige wind in hoofdzaak
tussen west en zuid.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
Zon en maan
Woensdag 7 september: zon op 6.01,
onder 19.14, maan op 20.16, onder 8.17;
12 september laatste kwartier.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
Temper.
ÏT
i!
dtflfi
S«|
Tn
PWEE JAAR geleden
het Congres heeft de scna- wusi
Maurice H. Halperin de tor een document van het State sing
benen. Hij was hoofd van de Department gevonden, waarin land'
ran wordt beweerd dat Halperin
de Sowjet-regcring van adyics kwam hij echter gedeeltelijk op heb ik twee Amerikaanse"
afdeling Latïjns-Amerika
het Amerikaanse „Bureau
strategische diensten" geweest, dient
kwaadwillige verval- zuurde nonsens aankomen
zijn positie in Rus- is niets geheimzinnigs of twij- Russisch
fclachtigs aan mijn verblijf in 1961 af, zoals de Amerikaanse
r°C\-e journalist aanhield, IHoskou. Sedert mijn aankomst ambassade heel goed w<
giavue uicimcn in Latiinsamerikaanse zijn besluit terue. Zij louden eiBeMIjetten voor de belasting als men de Amerikanen mar c,
"f.""- '"J* !°5K waarop mijn sa,ar.? I™
Halperin is dus professor
Mexico terechtgekomen, trad met de voor Rusland niet
nabijgelegen hotel. Het
communistische gunstige ontwikkeling in Cuba werd geen interview. Halperin staan. Ik werk niet
groep en kreeg tijdig in de ga-
plannen maakte aard.
dankbaar adviseur uiter- bracht een schriftelijke verkla- de Sowjet-regering dan de pia- biemen
-belangrijk professor,
mijn werkgever vermeld omdat hij zich niet slechts bezig
houdt met de theoretische pro
zijn colleges (die de
de grens te zetten. Uit zichzelf heeft Halperin op de Amerikaanse beschuldl-
Mauricc H. Halperin vertrok niet gereageerd op de beschu!
uiteraard naar Moskou, -
tigde zich daar en ging
dc Russische regering aai
slag. Dit laatste is volgens de
Moskouse villa weten te vinden. Amerikaanse ministerie
dat het mie
Amerikaanse senator Kenneth scheept, Halperin i
i de deur afge- buitenlandse zaken i
Keating het geval. In notulen plan te reageren op de „be- zoeken,
Keating spijkers op laag water als enkele
fudentcn op de hoogte brengt
an de toestand in Latijns-Ame-
wctcnschappen ver- rika en de oorzaak daarvan en
ben niet de eerste de Russische regering van de
js_ j i.a toestand in dat gebied en de
mogelijkheden die daardoor
staande geleerden kunnen ge- worden geschapen.
senator Amerikaan die daar werkt,
Dc gemeenteraadsverkiezingen op Schou-
wcn-Duiveland, noodzakelijk geworden
door de gemeentelijke herindeling, worden
donderdag 17 november gehouden. De her
indeling betreft de opheffing van de ge
meenten Brouwershaven, Oosterland, Kerk-
werve en Haamstede; de vorming van de
gemeenten Brouwershaven, Duiveland,
Middenschouwen en Westerschouwen en
de uitbreiding van de gemeenten Zierikzee
en Bruinisse.
ft Wilhelm Pieck,
oude garde die
in Moskou terugkeerde
jaar oud president is van de door de
Russen geformeerde „Duitse Democrati
sche Republiek", is zeer ernstig ziek. Een
zwak hart speelt hem parten. De afgelo
pen twee weken heeft hij zich niet mee»
in het openbaar vertoond.
