Achter kwijnend gezag dreigt
strijd in Roeanda-Oeroendi
NOORDSTER il—i
Het Vrije Volk
Moskou steunt positie
der Batoetsi
Franldin als uitvinder
'ft
>a
Lokale wespennesten in
afwachtend Katanga
5
De verbeteringen <iie in de laatste jai
op het stuk van de lonen, arbeidstijden
pensioenen tot stand zijn gekomen, z
werkelijk niet gering. Zij zi jn vastgelegd
in collectieve arbeidsovereenkomsten, die
de rechtszekerheid in hoge mate verste
vigd hebben.
Een van de gevaarlijkste kanten die er
aan een conflicht als het Amsterdamse
vastzitten, is dat men met deze rechtszeker
heid speelt. Het is dan ook van een onbe
grijpelijke lichtvaardigheid, als een com
munistische propagandist komt vertellen,
dat er een c.a.o. moet komen die van de
ene dag op de andere gewijzigd kan wor
den. Bovendien is dit natuurlijk onzinnig.
Iets geheel anders is, dat de contracte
rende partijen de mogelijkheid hebben in
onderling overleg een overeenkomst ook
gedurende de looptijd te wijzigen. Het ver
dient aanbeveling in langlopende contrac
ten, zoals do laatste tijd herhaaldelijk zijn
afgesloten, de mogelijkheid van tussentijds
overleg nadrukkelijk vast te leggen, wat in
enkele gevallen trouwens al gebeurd is.
Zulke regelingen kunnen vooral in een
tijd met een snel stijgende conjunctuur
spanningen voorkomen en wegnemen. De
voorzitters der vakcentrales hebben er al
op gewezen, dat de economische ontwikke
ling een verhoging van het loonpeil toelaat.
Dit feit ontgaat natuurlijk de arbeiders en
de afzonderlijke vakorganisatie ook niet.
Vandaar dan ook, dat de vakcentralen en
bonden naar wegen zoeken om de werkne
mers een rechtvaardig en redelijk deel van
do welvaart te doen toekomen. Akties als
thans in de Amsterdamse haven hebben
plaatsgevonden brengen aan dit streven en
aan de rechtspositie van de werknemers
alleen maar schade toe.
Morele en materiële
steun bij aanslag
op Betaneourt
Een speciale Inter-Amerikaanse com
missie van onderzoek is tot de slotsom
gekomen, dat hoge functionarissen van
de Dominicaanse regering .morele en
materiële steun" hebben verleend bij
de moordaanslag, die in juni op presi
dent Betaneourt werd gepleegd.
De samenzweerders, onder leiding van
een Venezolaanse kapitein-ter-zee in bal
lingschap, waren opgeleid door twee Do
minicaanse kolonels, die hun leerden
omgaan met elektronische helse machi
nes. Ook kregen zij machinepistolen, ge
weren en munitie.
De commissie heeft zes van de sa
menzweerders allen Venezolanen
in Caracas ondervraagd, terwijl zij ook
in Ciudad Trujillo, de hoofdstad van de
Dominicaanse republiek, een onderzoek
heeft ingesteld.
België heeft geen ambities meer
(Van onze speciale verslaggever)
LESOEMBOERA (Roeanda Oeroendi) Het drama in Kongo
laeeft de Belgen zo geschokt, dat zij niet alleen hun defensie
uitgaven willen verminderen, maar ook hun mandaat over het
in 1919 van de Duitsers overgenomen Roeanda Oeroendi willen op
geven. „Grootmoedige gebaren leveren niets op", zei vorige week de
Belgische premier Gaston Eyskens nogal verbitterd, en dat sloeg
kennelijk ook op de houding, die de Belgen jegens hun trustgehied
in het oosten zullen aannemen.
Ten tijde van de overneming
verwachtten de Belgen hier aan
zienlijke rijkdommen te zullen
vinden. Maar toen bleek, dat het
hier integendeel twee minusge-
bieden betrof, hebben zij zich
niet aan hun verantwoordelijk
heid onttrokken. Zij pasten het
grootste deel van het tekort op
de begroting bij, zonder er veel
meer dan een uitstekende koffie-
soort uit te ontvangen, koffie, die
er zelf introduceerden en die
voor een deel door de bevolking
wordt verbouwd. Dit jaar beloopt
de begroting van Roeanda-
Oeroendi een gebied zo groot
als België en Nederland samen
en evenzeer onderscheiden en
verwant een dikke vijftig mil
joen gulden, maar volgend jaar
zal dit bedrag al oplopen tot zo'n
zeventig miljoen.
Financiële behoeften en politieke moei
lijkheden gaan hand in hand. Het vo
rige jaar braken er fn Roeanda he
vige stamtwisten uit, die de Belgen
noodzaakten troepen van de basis Ka-
mina in Kongo aan te voeren.
GEEN HOUVAST?
Als men wil, dat wij Kamina ontrui
men, dan kunnen wij de orde in ons
trustgebied niet langer garanderen,
Fantastisch lekker! Fantastisch voordelig!
370) Vr\j algemeen wordt aan
Franklin het eerste experiment met
de bliksemafleider toegeschreven.
Door bij onweer een vlieger op te
laten, voorzien van scherpe metalen
punten, heeft Franklin immers vast
gesteld, dat uit het door regen nat
geworden touw vonken werden ver
kregen, waardoor bewezen was dat
de bliksem een electrisch verschijn
sel is. Daarom staat Franklin als uit
vinder van de bliksemafleider bekend.
Dit laatste is zeker juist. Franklin
is inderdaad de uitvinder van de
biiksemafleidet-, maar het eerste ex
periment op dit gebied is toch niet
door hem verricht. Bfj de 250ste her
denking van do geboortedag van
Franklin, heeft dr.
E. J. Düksterhuis
deze kwestie uit de
doeken gedaan. Men
kan dit een onvrien
delijk verjaardags
cadeautje vinden,
maar we verzekeren
u, dat Franklin
daardoor toch niets
aan waarde heeft
ingeboet. Hij kwam door een opmer
king van Thomas Hopkinson die
vertelde, dat een puntige, geaarde
geleider de electrischc lading van
geladen lichamen kan „afzuigen"
op de gedachte dat door een proef
wellicht het vermoeden zou kunnen
worden bevestigd dat de bliksem een
electrische ontlading is. Zou dit juist
blijken dan opende het waargenomen
verschijnsel de mogelijkheid gebou
wen tegen bliksem te beveiligen. U
ziet, de uitvinding van de bliksem
afleider heeft Franklin al kant en
klaar voor ons neergelegd, althans in
theorie.
Zoals dit toen gebruikelijk was,
correspondeerde Franklin over zijn
denkbeelden met anderen, en nadat
een van zijn brieven was voorge
lezen voor een gezelschap van de
Royal Society, hadden vele van de
meest vooraanstaande geleerden van
die tijd van zijn opvattingen kennis
genomen. Op aansporing van Buffon,
die het grote belang van de moge
lijkheden die zich openden onmiddel
lijk inzag, verrichtto d'Alibard op
10 mei 1752 in Frankrijk voor het
eerst het experiment. Een lange meta
len stang, die in een punt eindigde,
werd op een geïsoleerd statief ge-
plaats, dat in een schildwachthuisje
werd ondergebracht. Met een geaarde
draad aan een isolerend handvat
probeerde vervolgens de proefnemer
of er bij aanraking van de staaf von
ken oversprongen zodra een onweers
wolk voorbij trok. En inderdaad, de
vonken deden pre-
wat
TOCH IS
HET ZO!
werd verwacht,
daarmee het bewijs
leverend dat on
weerswolken elec
trisch geladen zijn.
Velen zullen den-
ken, dat onmiddel
lijk hierna Franklin
met zyn vlieger
aan dc beurt was. Maar die ging
nog niet op. want eerst moest de
Franse koning het wonderbaarlijke
geval dat zich in het schildwacht
huisje had afgespeeld aanschouwen.
Daarom werd dc proef thans door
een ander genomen nog eens her
haald in tegenwoordigheid van
koning en hofhouding. De auteurs
rechten van het experiment wilden de
proefnemers zich echter volstrekt niet
toeëigenen: eerlijkheidshalve werd
de proef het „Philadelphia experi
ment" genoemd, naar dc plaats van
inwoning van Franklin, die met zijn
proef pas de volgende maand, dus
juni 1752, als derde aan bod kwam!
De veelzijdigheid van Franklin Is
ook wel een punt waaraan we even
aandacht kunnen schenken.
Dat doen we een volgende keer.
heeft premier Eyskens al laten weten.
Maar de duizend a tweeduizend Bel
gische militairen, die de novemberon-
lusten van vorig jaar en een opleving
ervan in maart jongstleden voorna
melijk door het blote feit van hun
aanwezigheid bedwongen, zouden in
dit trustgebied gemakkelijk een ope
ratiecentrum kunnen vinden.
Do Belgen hebben echter genoeg van
het koloniseren en beheren; er is geen
kans, dat zij „iets willen houden, om
dat zij al zoveel hebben weggegeven".
Het lot van Roeanda-Oeroendi zal
nooit de Belgische sentimenten opwek
ken ln een reactie op hetgeen er in
Kongo voorvalt.
Nu doet zich in dit gebied echter het
merkwaardige verschijnsel voor. dat
een groot deel van de 4,5 miljoen zie
len tellende bevolking niet tegen een
voortduren van de Belgische aanwe
zigheid is gekant.
Voor de Bahoetoe, die zo'n 85 procent
van de bevolking uitmaken, is er de
laatste jaren een licht gaan gloren,
dat zij voordien niet hebben gekend.
De Bahoetoe, een Bantoestam, leven
al eeuwen in een staat van horigheid
jegens de Batoetsi (het voorvoegsel
ba is een meervoudsvorm), die waar
schijnlijk uit het Nijldal afkomstig
zijn. De Batoetsi zijn beroemd om
him lengte een Toetsi van twee
meter is geen uitzondering en om
hun dansen, waarvoor de filmmakers
in Hollywood enige malen interesse
hebben getoond.
De Batoetsi zijn de feodale heersers
van het land en tot voor kort aan
vaardden de Bahoetoe dit als een van
God gegeven rangorde. Zij hebben
een eigen scheppingsverhaal, dat dit
standenonderscheld verklaart en or
donneert en dat aan de Batoetsi de
heerschappij over het vee toekent.
OP HEUVELTOP
De Bahoetoe zijn landbouiverszij wei
den runderen van de Batoetsi, met
wie zij verder in heuvelgemeenschap
pen samenleven. Boven aan de heu
vel wonen de Batoetsi; meer naar be
neden de Bahoetoe. De oliegemeen-
schappen, die men hier en daar ter
wereld aantreft en waar de hoogste
bazen ook het hoogst in de heuvels
wonen, vinden hier een merkwaardi-
Je pendant. Behalve de Bahoetoe en
e Batoetsi kent men dan nog in de
ze tweeling-staten de kleine Batwa,
een pygmeeënvolk, dat van oudsher
als jagers en pottenbakkers oen ma
ger bestaan leidt en dat in nog ster
kere mate dienstbaar is aan de Ba
toetsi dan de Bahoetoe. Toen de laat-
sten tegen de traditionele heersers in
verzet kwamen, spoorden de ondanks
hun trotse voorkomen wat verwijfde
Batoetsi hun dwergachtige dienstbaren
tot wraakneming op de Bahoetoe aan.
Andere Batoetsi vluchtten het land
uit, onder meer naar het onder Brits
bestuur staande Oeganda, waar zij
merkwaardigerwijze vriendelijk wer
den opgenomen door de Bagika, een
nauw met de Bahoetoe verwante
stam.
GEEN MUETATULI
Tot voor kort regeerden de Belgen het
land met behulp van de Batoetsi en
dat de imposante veehouders zich ef
ficiënt van die taak kweten, blijkt
uit het feit, dat slechts een 159 Belgi
sche ambtenaren en nog geen twintig
Belgische politiemensen voldoende zijn
geweest om de lange jaren van rust
in deze dichtstbevolkte gebieden ten
zuiden van de evenaar te bewaren. Het
opstaan van een Multatuli werd bij
onze zuiderburen belemmerd doordat
lange tijd slechts weinig bekend was
van de sociale gelaagdheid in het
land: eerst de laatste tien, twintig ja
ren zijn er onderzoekingen verricht,
die aantoonden in welk een grote ma
te de Batoetsi de beide andere bevol
kingsgroepen onderdrukten. Het werd
de Belgen langzamerhand ook duide
lijk, dat de pax belgiea feitelijk die
onderdrukking had versterkt, aange
zien zij de wraakneming der Bahoetoe
bij al te hoog lopende spanningen on
mogelijk maakte. De Bahoetoe
beide koninkrijken in bezit r
De Belgen kwamen overigens niet al
leen om politieke redenen met de Ba
toetsi in conflict. Zij beijverden zich,
het levenspeil ondanks de grote bevol-
kingsloeneming gevolg van de goe
de koloniale gezondheidszorg nog
te doen toenemen en voerden daartoe
de terrasbouw op de heuvels in. Ook
beperkten zij hier en daar de weide
grond van de Batoetsi, wier runder
rijkdom zo'n 900.000 stuks met een
armzalige melkgift eigenlijk de
plaag van het land is en dat zette
nog meer kwaad bloed.
RUNDERVERERING
De veehouderij van de Batoetsi is met
een mystiek waas omgeven. Hun
runderen worden als goddelijke we
zens beschouwd, waaruit opnieuw de
verbondenheid met het stroomgebied
van de Nijl tot uiting komt. Het oude
Egypte heeft een dergelijke runder-
Nederland erkent
Afrikaanse staten
De Nederlandse regering is overge
gaan tot erkenning van de nieuwe
Afrikaanse staten Tsaad en de Cen-
traalafrikaanse republiek. De minister
president, prof. dr. J. E. de Quay,
heeft telegrafische gelukwensen gezon
den aan de ministers-presidenten van
de twee republieken.
Tsaad werd onafhankelijk op 11 augus-
is en de centraalafrikaanse republiek
op 13 augustus.
1 In Nordenham bij Bremerhaven zijn
-en-een-halve ton uraniumbrandstof
voor de reactor van de eerste atoom
krachtcentrale in de bondsrepubliek ont
scheept. De lading uit het atoomcentrum
Oakridge was in een vijftigtal kisten
door de Amerikaanse vrachtboot Beaver
State uit San Francisco aangevoerd er
wordt onder nauwlettend toezicht ir
dertien speciale spoorwagens verder naai
de centale te Kahl am Main getranspor-
verering gekend. Het koningschap
heeft ook merkwaardige elementen.
De beide bami (meervoud van mwa-
mi) oefenen een soort van aartsva
derlijk gezag uit: zij zijn de opper
rechters en opperheersers; zij moes
ten in het verleden gelijk met de zon
opstaan, opdat dit hemellichaam niet
in zijn baan zou worden belemmerd
en zij mochten niet schuilen voor een
regenbui, omdat dit een grote droog
te tot gevolg zou hebben. Wanneer er
in vroeger jaren een mwami stierf,
mocht er een tijdlang geoogst noch
gezaaid worden en daar leden dan in
het bijzonder de Bahoetoe onder.
MACHTSDROOM
atoetsi werd niet alleen door de
Belgen indirekt dan maar ook
door de omstandigheden gestimuleerd.
Vele Bahoetoe vonden werk in Belgi
sche ondernemingen in Kongo en zij
leerden daar een geheel andere maat
schappij kennen, een maatschappij
waarin in elk geval alle inheemsen
gelijk waren. Het onafhankelijkheids
streven in de andere Afrikaanse lan
den trok uiteraard ook in de beide ko
ninkrijken de aandacht.
De Rooms-katholieke Kerk, die er een
grote aanhang heeft er zijn al ve
le Batoetsi-geestelijken en zelfs een
Batoetsi-bisschop kon uiteraard
moeilijk prediken, dat het overgele
verde scheppingsverhaal der Bahoetot
op enig punt door het r.k. geloof werd
ondersteund.
Het politieke streven der Batoetsi on
der Bahoetoe loopt echter uiteen. De
eersten willen de onafhankelijkheid, de
anderen ageren in de eerste plaats te
gen de feodaliteit en zijn zelfs bang
voor de vrijheid, wanneer die een be
stendiging van de heerschappij der
dansende veehouders zou meebrengen.
En daar zijn de Batoetsi kennelijk op
uit: zij zien de onafhankelijkheid als
het beste middel om de Belgen uit
het land te verwijderen en de Bahoe
toe weer de oude mores te leren.
Hoe zij hun wil echter aan de opstan
dige meerderheid willen opleggen Is
duister. Politieke omwentelingen kan
men soms nog ln een andere richting
leiden, maar sociale emancipatie
heeft een minderheid nooit blijvend on
gedaan kunnen maken.
DE RUSSEN
De Batoetsi geven de Belgen de laatstt
tijd de schuld van alles en dat valt
nog sterker dan vroeger van him
prijzende gezichten af te lezen. Zij be
weren, dat de Bahoetoe, die hen a
vielen, werden geleid door blanken
dat de Belgen de vorige mwami
Roeanda hebben vergiftigd. Deze sterk
feodaal ingestelde koning stierf, toen
hij in de hoofdstad Oesoemboera be
sprekingen voerde met Belgische amb
tenaren en de Batoetsi willen nog al
tijd niet geloven, dat een hartverlam
ming de doodsoorzaak was. Kort na
dit voorval een van die incidenten,
die in een verwarde tijd abnormale
firoportles kunnen aannemen en de
oop der dingen op een grillige ma
nier kunnen beinvloeden deden de
Bahoetoe hun eerste aanvallen op de
Batoetsi, die er nu helemèèl van over
tuigd waren, dat de Belgen het op
hen hadden gemunt. Arme Belgen, zij
hebben hun best gedaan en zij zijn er
zeker in Roeanda en Oeroendi niet op
uit geweest te verdelen en .2 heersen.
Die eer komt toe aan de Russen. De
Sovjets hebben contact gemaakt met
uitgeweken Batoetsi en de vorige week
werd voor radio-Moskou heL reisver
haal voorgelezen van een verslagge
ver van het regeringsblad „Izvestia",
die na de onafhankelijkheidsfeesten in
Kongo door het Belgische trusigebied
reisde. De Russische journalist toon
de zoals al eerder in het Joegosla
vische partijblad „Borba" was ge
schied veel begrip voor het stand
punt der feodale heersers. Hij oncier
steunde het streven van hun po'dtieki
beweging naar onafhankelijkheid ei
verweet de Belgen, dat zij de twist
tussen de stammen aanwakkerden.
De verworpenen der aarde is- in Roe
anda-Oeroendi het ontwaken nog niet
gegund.
MILJARDEN WEG?
Intussen zijn de Belgen genoodzaakt,
een scheiding tussen hun trustgebied
en hun vroegere kolonie Kongo door
Het bestuur over Roeanda-
_tond wel op zichzelf, mi
toch talrijke betrekking
met de „andere kant". De grens
werd en wordt niet bewaakt en eerst
in de komende weken worden de uit
voeringsmaatregelen verwacht, die een
einde zullen maken aan de volledige
douane-unie met Kongo. De banden
met Katanga zijn nog nauw in deze
dagen. De reiziger, die op weg is raar
Elisabethville, de hoofdstad van de
„afgescheiden" Kongolese provincie,
moet de Belgische douane passeren op
het hete vliegveld van Oesoemboera,
omdat de douane in zijn plaats van
bestemming niet functioneert. Er zijn
nog talrijke andere knopen, die in de
toekomst moeten worden ontward.
Zo Is een belangrijk deel van het kapi
taal der inheemse en Belgische socia
le verzekeringsfondsen aan de andere
kant van de grens geïnvesteerd. Of
die van Roeanda-Oeroendi iets van
deze miljarden franken zullen te
rugzien, is natuurlijk de vraag.
>e bankbiljetten aan beide zijden
de „groene grens" zijn uitgegeven
door de Centrale Bank van Belgisch-
Kongo en Roeanda-Oeroendi en ook dat
probleem zal in de gegeven omstan
digheden niet zo gemakkelijk een op
lossing vinden. De Belgen, zo bleek
mij uit de gesprekken, putten daar
bij hoop uit het feit, dat zij ten slotte
maar beheerders zijn en dat uiteinde
lijk de Verenigde Naties de verant
woordelijkheid voor de trustgebieden
dragen, maar men merkt aan alles,
dat de Belgen slechts moeizaam wen
nen aan de realiteiten en een daar
van is de ondankbaarheid van de
internationale politiek.
GRENSGESCHIL
Merkwaardig is momenteel de situatie
rond het vliegveld van Kamembe, dat
de luchthaven Is voor de Kongolese
{irovincie Kivoe. Het vliegveld :s ze
egen op het grondgebied van Roean
da, maar is aangelegd met Kongolese
fondsen. Deze aanleg werd voor het
trustgebied te durr, onder meer om
dat een flinke heuvel volledig moest
worden afgegraven. Het waren amb
tenaren van de provincie Kivoe, die
op,het vliegveld en het stationsgebouw
bouw de controle uitoefenden, terwijl
daarbuiten de politie van het trustge
bied toezicht hield. Er leiden goede
wegen naar Kivoe, maar de nieuwe
provinciale regering van dat gebied
heeft al laten weten, dat zij de oude
aanspraken op de enclave handhaaft.
De Belgen halen de schouders op en
stellen er tegenover, dat er nooit een
overdracht de jure heeft plaats gevon
den en dat hetgeen er in het verleden
geschiedde niets dan een samenstel
van administratieve maatregelen is
geweest. En daarmee hebben de Bel
gen bij al hun andere moeilijkheden
met Kongo ook nog een grensgeschil.
DE BAMI
Er zijn ln Roeanda pas verkiezingen
gehouden voor locale raden de Ba
hoetoe wonnen met ruime meerder
heid en in Oeroendi staan ze te
gebeuren. Dit is de aanloop tot zelf
bestuur. De bami zullen na verloop
van tijd constitutionele hoofden wor
den, hetgeen voor hen eo hun middel
eeuwse hofhoudingen een omwenteling
betekent, ook al zullen ztj hun hof
balletten mogen houden en hun le
gendarische, met grote geheimzinnig
heid omgeven trommels, waaraan vol
gens de verhalen gedroogde resten van
verslagen vijanden hangen. Voor de
ruim twee meter lange mwami van
Roeanda is deze verandering moei
lijk te verteren, voor de iets kortere
en veel vlottere mwami van Oeroendi
zal het gemakkelijker zijn. Deze spor
tieve vorst, die sterk vereuropeest is
en die een uitzondering in deze
streken de voorkeur geeft aan Vla
mingen boven Walen, is de vorige
week met zijn jonge zoon Charles
naar Brussel gereisd om met de Bel
gische regering overleg te plegen. Voor
hem is belangrijk, dat hij er finan
cieel niet op achteruit gaat, zo zeggen
sommige Belgen wat cynisch, waar
bij zij erop wijzen, dat de Belgische
regering de vorst nog een toelage van
ruim zestigduizend gulden per jaar
verstrekt. Maar de bami zullen het
de komende jaren moeilijk hebben.
In het „Zwitserland aan de
evenaar" zal nog lange jaren
niet de rust van het Europese
bergland heersen. Die spanning
tussen de horizontale lagen der
bevolking maakt, dat men in
Róeanda-Oeroéndi eerder aan
het Frankrijk van voor de grote
revolutie dan aan het demokra-
tische Zwitserland wordt herin
nerd.
Oók
in de
■omer..
MOOIE,
GAVE HANDEN
s en ander huishoude-
HANDCREME
Bereid mei hel kost
bare Nertsal, uil de
onderhuidse weefsel-
laag van de nerts.
V2 *3
in#r beide banJen.
f ROYALE TU6I
2,40
Eenproduktvan N.V. PHILIPS-DUPHAI
(Van onze speciale verslaggever)
Afgezien van de internationale
moeilijkheden, die zich rondom
Katanga voordoen, wordt het van
dag tot dag duidelijker, dat de
Ver. Naties ook met formidabele
wespennesten van lokale aard te
maken krijgen. Het kernpunt is
de uitleg, die de V.N.-functiona-
rissen in Elisabethville zullen
geven aan de actie van goede
renbemoeienissen en lokale aan
gelegenheden". De woordvoer
ders van de V.N. hebben de Ka-
tangese politie laten weten, dat
zij in het land voor eigen veilig
heid zullen zorgen. Er worden nu
„blauwe zones" afgebakend bij
de gebouwen, die de V.N.-mili-
tairen herbergen. In deze zones
zal blijkbaar in het vervolg door
de tegenstanders van Tsjombe
desgewenst kunnen worden gede
monstreerd.
In Jadotville, een kopercentrum 130 km
van Elisabethville, waren zaterdag bij
onlusten vier inheemsen gedood. Het ge
beurde in de zwarte wijk, waar aanhan
gers van het „Arsel", de groepering van
de partijen, die onder leiding van Loe-
moemba staan, hun aanwezigheid hadden
willen demonstreren voordat er V.N.-
militairen zouden zijn aangekomen. Zij
hadden de vlag der unitaristen blauw
met zes sterren voor de zes provincies
van Kongo gehesen en de vlag van
Katanga verscheurd, waarop de politie
van Tsjombe ingreep en op de menigte
schoot. De aanhangers van Loemoemb?
waren door het optreden der politie nie'
geïntimideerd. Toen een dag later een
vooruitgeschoven afdeling van 24 Zweed
se militairen in Jadotville arriveerde, he-
sen zij opnieuw de vlag met de zes ster
ren. De politie legde er zich bij neer.
Toen journalisten op de politiepost m de
inheemse wijk hei gebeurde bespraken,
kwamen aanhangers van Tsjombe kla
gen, dat zij zich niet veilig voelden, nu
de vlag van Loemoemba in alle vrijheid
mocht wapperen. Zij spraken van bedrei
gingen en vroegen om wapens. „Wij ster
ven liever dan dat we zo verder leven",
zeiden zij met brede gebaren. „Als we
wapens hadden, dan zou het bloed
onze vjjanden hier door de goten
stromen". De Zweedse militairen waren
niet bereid tot ingrijpen en de Belgische
politie-commissaris zond de klagers schou
derophalend weg.
Krachtsverhouding
Hoe is nu de krachtsverhouding ln Ka-
tanga? In het Noorden van de provincie
zijn de aanhangers van Loemoemba al
tijd bijzonder krachtig geweest. Hier Is
op het ogenblik een sterke antl-Europese
agitatie aan de gang. In de rest van Ka-
tanga en het aangrenzende Kasai heeft
Tsjombe een goede meerderheid, vooral
in de plattelandsdistricten. In de steden
Is het evenwel een verdeeld kamp.
Politie en leger bestaan thans geheel
uit aanhangers van Tsjombe, maar het
gevaar is reëel, dat zij gedesorganiseerd
zullen raken als hun Belgische officieren
vertrekken. Er is in enkele delen van Ka-
tanga een even reëel gevaar, dat er een
stammenoorlog zal losbarsten, vooral
wanneer de groep van Loemoemba dat
wil en het is daarom, dat de V.N. troepen
van Mali en Marokko op het platteland
willen laten opereren, Afrikaanse troepen
dus. Tsjombe gaat er bij voorbaat mee
akkoord, dat deze troepen tussenbeide
zullen komen als de stammen slaags ra
ken en voor dat werk Is het tactischer om
-men Europeanen te gebruiken.
De blanke bevolking van Elisabethville
en Jadotville mag haar zorgen hebben,
de Inheemse bevolking heeft ze niet min
der. Er zijn al talrijke mensen uit de wij
ken in de sleden naar de dorpen van her
komst getrokken om daar ln het veilige
stamverband de verdere ontwikkeling af
te wachten.
Drie Alver'men
gedood
Leden van de FLN, het Algerijnse
bevrijdingsfront, hebben drie Algerijnen
in hun slaap doodgeschoten met een
machinegeweer. Twee Algerijnen in de
fabrieksslaapzaal, waar de aanval
plaatsvond, wisten hun leven te red
den door onder hun bed te duiken.
De slachtoffers waren leden van de
gematigde Algerijnse nationalistische
beweging, de MNA. Tussen deie partij
en de veel fellere FLN doen zich vrij
wel dadelijks botsingen voor. Een Al-
grijn die vanmorgen bij Versailles is
doodgeschoten, was het vierde slachtof
fer gedurende dit weekeinde.
