Boek over dr. O. door
partijdige schrijver
Leven in Elisabethstad
nog niet veranderd
Mr. Huygens werd
centrale figuur
de
Bliksembuizen zijn hol
Stakers houden schepen
vast in Engelse havens
Opnieuw de Berkelse arts
HOLLANDSE ZOMER
Cremer.
Deze drieëntwintigjarige Hagenaar heeft
zyn met veel gebaren en bussen verf bij
elkaar gegooid „schilderij" voor een mil
joen gulden in de catalogus van de Haagse
salon laten noteren.
„Devaluatie van de kunst'
mopperei
gen.
Maar waarom eigenlijk?
Wie voor een dergelijk produkt één mil
joen op tafel legt, bepaalt daarmee niet de
wesenlyke waarde van hetgeen hij koopt,
doch onthult opnieuw de onbruikbaarheid
van het geld als waardemeter.
Wel zegt de wijze waarop geld wordt be-
steeds iets over de „waarde" van hem, die
het uitgeeft.
Overigens 6chijnt Cremers gooi-cn-smyt-
wprk nog slechts een bod van een miljoen
centen te hebben uitgelokt.
JeV>ILsLranl
i po-
Ook elders in het land, met name in de
grote steden, kampt men met een tekort aan
personeel, alhoewel de situatie nergens zo
nijpend is als in de hoofdstad. Er zijn ver
schillende oorzaken aan tc wijzen voor het
tekort bij de politie, dat zich, zij het in
mindere mate, ook zou voordoen bij een
minder krappe arbeidsmarkt. De belang
rijkste oorzaak is ongetwijfeld de onbevre
digende salariëring en de ongunstige re
geling bij de betaling van overwerk. De
minder goede salarispositie van de politie
man wordt nog eens extra onderstreept door
de met het steigende welvaartspeil gepaard
gaande salarisverhogingen in vrijwel alle
bedrijfstakken. Daarnaast wordt de adspi-
rant-politieman waarschijnlijk ook afge^
schrikt door de onregelmatige en veel
eisende dag- en nachtdiensten, die vooral
in de grote steden ongunstiger liggen er
meer risico met zich brengen dan in de
kleinere gemeenten, waar de voorwaarden
wat gunstiger zijn.
Het is onder deze omstandigheden zaak,
dat ruime en snelle aandacht wordt ge
schonken aan dit probleem. In het belang
van openbare orde en rust en de veilig
heid op de weg, die juist nu steeds meer
aandacht en werk vereisen.
(Advertentie)
HAARDEN VAN
BECKING
BONGERS
ULFT
(Van onze speciale verslaggever)
TV7"IE een objectief oordeel wil vellen over de behandeling van
de eerste strafzaak tegen de Berkelse arts moet de vandaag,
door de uitgeverij Bruna op de markt gebrachte pocket: ,,Het
mysterie-proces Dr. O.", beslist niet als leidraad gebruiken. De
schrijver, J. P. M. van Elswijk uit Uddel onbekénd als auteur,
doch niet als exporteur zegt weliswaar in zgn voorwoord, dat
het boek „zo goed en zo onpartijdig mogelijk een reconstructie is
van het proces dr. O.", tegelijkertijd vraagt hij zich af, „of men
eindelijk niet een minder belang aan getuigenverklaringen moet
gaan hechten, daar meer dan eens is komen vast te staan, dat er
ook leugenachtige en zich-vergissende getuigen bestaan".
"\f7-A-T een en ander impliceert, wordt na lezing van het boek vol
komen duidelijk. Bijna alle getuigen a charge krijgen een veeg
uit de pan, evenals de heren rechters en de officier van justitie.
De getuigen a décharge, zomede de verdedigers mr. Huygens en
mr. Van 't Hoff Stolk, daarentegen, worden als de paladijnen van
recht en gerechtigheid afgeschilderd.
Van de bekende patholoog-anatoom en
politie-deskundige dr. J. P. L. Hulst
(thans gepensioneerd): ,,Een patriar
chale verschijning uit een vroeger tijd
perk". wiens sectie „ongeveer uit het
voorhistorisch tijdperk" dateerde.
Van alle andere getuigen char
ge): „Die tantes en vriendinnen en be
wakers en zulk klein goed? Aardig als
versiering, maar geen van allen zo, dat
ze tot het bewijs van de officier iets
anders kunnen bijdragen dan vage din-
De getuigen décharge daarentegen,
die door de verdediging gedagvaard wa
ren, worden door Van Elswijk als on
begrepen genieën naar voren gebracht
Paradepaard
De Britse patholoog-anatoom, prof.
dr. William Bentley Purchase wórdt
„het glanzende paradepaard van de
verdediging" genoemd, „een Engelse
volbloed". Hij is nog steeds over de ge
hele wereld een veelgevraagd en hoog-
gerespecteerd deskundige, up-to-date en
onkreukbaar".
De Nederlandse getuigen-deskundigen
zouden als schooljongens aan de voélen
van him leraar hebben gezeten. „Ik ge
loof dat de Nederlandse deskundigen
een beetje in him hooggeleerde hemd
staan", laat hij Bulletje op bladzijde 70
zeggen.
Ook
Een verdediging van de verdedi
ging co kan deze pocket ook ge
kenschetst worden. In gemoede
vraagt men zich dan ook af, of de
schrijver voor de Berkelse arts, cf
voor diens Haagse strafpleiter in de
pen is gekïomr on. Niet dr O. blijkt
de centrale figuur te 'jn, maar mr.
Huygtns, van wie tal an citaten
zijn opgenomen, welke als een ket
ting van verheerlijking aaneengere
gen zijn.
Hoofdfeiten
Men herinnert zich dé hoofdfeiten nog
wel: dr. O., verdacht van moord op
z'n vrouw, komt op 6 mei 1954 voor
zijn rechters. President van de recht
bank is mr. A. J. Veldman, officier
justitie mr. G. J. de Lint, terwijl
de verdediging aan mr. M. H. Huygens
en mr. P. van 't Hoff Stolk is toever
trouwd. De zitting duurt met inbegrip
de onderbrekingen tot en met
„iei en heeft een ongewoon emotio
neel verloop. Op 8 juni daaraanvolgend
verklaart de rechtbank de Berkelse
arts schuldig en veroordeelt hem, con
form de eis, tot levenslange gevangenis
straf. Het aangetekend hoger beroep
leidt tot niets. Op 1 december 1954 ver
klaart de president van het Haags Ge
rechtshof verdachte schuldig aan het
misdrijf moord, op vrijwel dezelfde be
wijsmiddelen, die de rechtbank in eer-
instantie aanvoerde. De verdediging
O., die opnieuw veroordeeld wordt
tot levenslange gevangenisstraf, tekent
cassatie aan. Dit cassatie-beroep wordt
echter door de Hoge Raad afgewezen,
daar het hoogste, rechtsprekende li
chaam in ons land geen twijfel aan de
schuld van de Berkelse arts aanwezig
acht, ondanks het pleidooi van prof. dr.
Oven, de onlangs overleden spe
cialist voor cassatiezaken, die door mr.
Huygens ingeschakeld werd. De
spraak van T,~p
handhaafd.
het Hof blijft derhalve ge-
Voor Van Elswijk is dit allemaal niet
genoeg. Hij blijft twijfelen aan de
uitspraak der heren rechters, die hij
bovendien gebrek aan objectiviteit
in de schoenen schuift. „Dit boek
is door twijfel tot stand gekomen"
schrijft hij op bladzijde 6. „Voor
velen is de Berkelse gif-affaire een
twijfel-proces gebleven. O. doet nog
van zich spreken en juist daarom is
het een gewetenszaak het eerste
proces O. nog eens na te gaan, te
wikken en te wegen." Op bladzijde
1SS volgt dan: „Zolang deze twijfel
bestaat, is er volgens vele welden
kende mensen en volgens de Wet
in het proces dr. O. geen recht
gesproken".
pen, dat mr. Huygens, die Van Elswijk
op vrijwel iedere pagina meent te
ten verdedigen, het boek reeds,
het werd uitgegeven, heeft gelezen. Hij
noemde het „een objectief verslag,
doorspekt met de subjectieve mening
van de auteur". „Ik ben uiteraard blij
met deze ongevraagde rehabilitatie",
zo moet mr. Huygens hebben opge
merkt. „De schrijver toont aan dè
hand van de stukken mijn onschuld in
de briefjes-affaire onomstotelijk aan".
(Op last van de officier van justitie
werd mr. Huygens enkele weken in
zekerde bewaring gesteld, omdat hij
verdacht werd de broer van O. tot
het schrijven van een „zelfmoord-brief
je" zgn. afkomstig van de verslagene,
te hebben aangezet. Later is hij we
gens gebrek aan bewijs van rechtsver
volging ontslagen).
„Het Mysterie-proces Dr. O" is sa
mengesteld uit eigen ervaringen de
auteur wekt tenminste de indruk, dat
hij het eerste proces tegen O. van mi
nuut tot minuut heeft gevolgd uit
persverslagen, of delen eruit, welke de
tendens niet konden verstoren, uit op
vallend veel letterlijke aanhalingen van
alles wat mr. Huygens zoal heeft ge
zegd, en uit citaten en uit rapporten
getuigen-deskundigen (prof. Carp
dr. Briët b.v.), waarvan Van Els
wijk inzage moet hebben gehad.
Bijna alle getuigen worden bij naam
toenaam genoemd. Het zelfde geldt
>or de leden van de rechtbank en die
m de verdediging. „Rechtszittingen
zijn in Nederland gelukkig openbaar",
zegt de schrijver. „Men mag er vrije-
"ijk over publiceren. Toch wil ik
mi onaangename misverstanden te
'oorkomen nadrukkelijk vermelden,
dat het niet mijn bedoeling is iemand
te kwetsen, te beledigen of verdacht
te maken. Elke opzet in die richting
ontbreekt."
Met het oog op deze, misschien wel
waterdichte dekmantel is het echter des
te merkwaardiger, dat met de getuigen
van het Openbaar Ministerie en hier en
daar ook met de rechters de vloer
wordt aangeveegd. Van tevoren, z<
klemtoont de auteur voortdurend
stond vast, dat Barbertje, i.e. dr. O.,
moest hangen. De hele rechtszitting
was volgens hem een aanfluiting
Vrouwe Justitia. In feite beticht hij de
Nederlandse rechtspraak van partijdig
heid de Engelse rechtspraak is
gens hem het neusje van de zalm
terwijl verschillende respectabele man
nen en vrouwen rondweg belachelijk
worden gemaakt.
Twijfel
De twijfel van de schrijver kan
schien wel worden weggenomen door
de twijfel, die hij zelf oproept. Uit het
Algemeen Dagblad hebben we begre-
368 Als de bliksem in het zand
inslaat, kan door de hitte van de
elektrische ontlading het zand tot
smelten overgaan. Door de ogenblik
kelijk daarop intredende afkoeling
worden de zandkorreltjes aan elkaar
gekit en er ontstaat een buis een
zgn. fulguriet van onregelmatige
vorm, die soms vertakkingen heeft.
De binnenkant van een dergelijke
bliksembuis is glanzend en glasach
tig, maar de buitenkant heeft een
ruw en onregelmatig oppervlak.
Soms zijn dergelijke fulgurieten
enige meters lang en zij kunnen, mits
dit voorzichtig gebeurt, worden uit
gegraven, zodat we het resultaat van
de blikseminslag in handen kunnen ne
men. Het blijkt dan,
dat deze bliksem
buizen hol zijn (an
ders zouden we ze
ook bezwaarlijk tot
de buizen kunnen
rekenen) welk ver
schijnsel door vele
onderzoekers wordt
toegeschreven aan
de plotselinge ver
damping van het grondwater. Ande
ren menen daarentegen, dat het buis
vormige karakter in verband moet
worden gebracht met liet mechanisch
effect van de ontlading.
Hoe dit ook zij, voor ons zijn deze
theorieën momenteel van weinig be
lang. Wie er zich in wil verdiepen,
kan in het Museum voor Geologie te
Leiden een fulguriet aantreffen ter
lengte van meer dan drie meter,
waarover alle mogelijke theorieën
kunnen worden opgesteld, want veel
is zelfs bij dit kleine onderdeel van
de meteorologie nog onverklaard.
TOCH IS
HET ZO!
Het frappante feit doet zich nl.
voor, dat deze bliksembuizen door
verschillende onderzoekers niet zijn
aangetroffen op duintoppen dus
op de hoogste punten van het land
schap maar juist in de daar tussen
gelegen kommen, dus in de lage ge
deelten. Zowel in de droge woestijn
die als Sahara bekend staat, als in
het Nederlandse landschap werd deze
ervaring opgedaan. Klaarblijkelijk
slaat de bliksem in zandvlakten dus
op die plaatsen in, waar de bodem
het vochtigst is. En het vermoeden
mag dan worden uitgesproken, dat
de lengte van dc buis tot aan het
grondwateroppervlak reikt.
In ieder geval
kunnen we hieruit
Ieren, dat de duin
pan dus lang niet
zo veilig is voor
blikseminslag als
we aanvankelijk
meenden te mogen
veronderstellen. De
ze conclusie mag
echter niemand tot
de opvatting verleiden dat hij bij on
weer dus maar boven op de duintop
moet gaan staan, want we zouden
het toch wel erg betreuren als in de
toekomst de eerste fulguriet wordt
aangetroffen juist op het duin, waar
deze lezer zich veilig waande. Kies
in voorkomende gevallen dus de
duinhelling als beschutting en wel
daar, waar u in de schaduw van het
onweer ligt.
Van bliksembuizen naar bliksem
afleiders, is slechts een kleine stap,
die we de volgende maal zullen
Wrevel
„Voor de zoveelste keer wrevel" zegt
Van Elswijk op bladzijde 83, als hij de
houding van de president tijdens een
steekspel met mr. Huygens beschrijft,
„duidelijk wrevel, wanneer de verde
ding probeert een getuige a déchar
ge aan te vallen. Wrevel, die niet ge
uit wordt, wanneer een getuige a dé
charge door het openbaar ministerie
aangevallen wordt."
Opvallend is, hoe weinig de officier
van justitie, mr. De Lint, tot m
heeft gezegd," luidt het op bladzijde
100. Opvallend de felheid, waa-,
telkens de verdediging wordt afge
remd. Opvallend het verhoor va
afgenomen door de president
verhoor, waarbij men telkens
bedenkt, dat volgens de wet geen
rechter enig blijk van overtuiging
van schuld of onschuld van de ver
dachte tijdens de zitting geven mag".
Bepaald kwalijk is in dit verband
de invoering van twee obscure'figuren
op de publieke tribune, die de ene
grofheid na de andere ten beste geven.
De schrijver noemt hen Bulletje en
Bonestaak, laat hen met elkaar rede
twisten tot het vechten af, en ver
schuilt zich min of meer in de kleren
an de eerste.
Van de moeder van mevrouw O., die
haar schoonzoon niet gespaard heeft,
wordt gezegd: „Ze moest dé zaal uit
geschopt worden da's geen normaal
ïens om te getuigen".
Van de apothekersassistente: „Die in
tuïtie-juffrouw? Om je te lachen.
Waardeloos!"
Van de burgemeester van Berkel:
.Die zegt meer dan hij verantwoor
den kan. Met z'n dikke verhalen, dat-
wist, dat O. de moordenaar was.
Wat zijn dat voor mensen?"
Huygens komt in het boek in
voortdurend grotere glorie tevoor
schijn. „Maar de kemphaan in zwar
te toga komt pas goed op toeren",
staat op bladzijde 62. „Hij onder
mijnt met zijn vragen de zo zorgvul
dig opgebouwde stellingen van hét
openbaar ministerie. Hij slaat hard
terug in antwoord op de vele duwtjes,
die hij gekregen heeft. Nu geen kleine
winstpuntjes meer, maar voltreffers,
die deze hele zaak onverwachts eèa
andere wending kunnèn geven".
Het is duidelijk: J. P. M. van Els
wijk is een gefrusteerd mens. Uit het
verloop van de zitting had hij de con
clusie getrokken, dat het O.M. geen
been had om op te staan. „En als G.
schuldig is en ze kunnen hèt
niet bewijzen?" laat hij Bonestaak op
bladzijde 115 vragen. „Dan moet-'
vrijuit gaan", luidt het antwoord vl
Bulletje. „Beter tien schuldigen vrij
dan één onschuldige in de gevangenis.
Da's recht in Nederland en ik ben er
van overtuigd, dat je zien zal, dat de
rechtbank er precies eender over
denken.... Doen ze het njèt, dan i
geen rechtspraak, maar rechtsverkrach
ting."
De auteur, die de indruk wekt op
het gebied van de rechtspraak eet
leek te zijn we hebben hem opge
beld-, doch, naar verluidt, bevindt hij
zich met vakantie buitenslands
tracht zijn betoog een verantwoord
tintje te geven door uitspraken van
rechtskundigen van naam aan te ha
len, die de gevaren van de onschuldige
veroordeling als onderwerp hebben
aangesneden. Hij suggereert, dat de
Berkelse arts wel eens het slachtoffer
de Nederlandse rechtspraakge
woonten kan zijn, zonder dit overigens,
op welke wijze dan ook, aan te tonen.
Het is jammer, dat Van Elswijk in dit
geval tegen windmolens vecht en dat hij
methoden gebruikt, welke de integriteit
van de zittende magistratuur en de eer
baarheid van achtenswaardige burgers
trachten aan te tasten.
Nog meer te betreuren is het feit,
dat in het boek met geen woord
over het tweede proces tegen O.
wordt gesproken, dat toch al een
half jaar geleden werd gevoerd.
Ook hier luidde de beschuldiging
moord, ook hier waren geheimzin
nige briefjes en cyaankali in hèt
spel, ook hier werd levenslang ge-
eist. Is het omdat deze zaak voor
het uitbrengen van een psychia
trisch rapport naar de rechter-com-
missaris is teruggewezen, dat dé
uitgever soms iets in de publikatie
van dit boek zag en het met een
misleidende titel sierde?
Prettige vakantiemeneer Smit
ik zie dat u thuis blijft"
Oorlog tussen
benden
negen moorden
Twee Mafia-bcnden hebben, naar
de Italiaanse politic meedeelde, el
kaar de laatste twee jaar door een
reeks van negen moorden zo goed als
afgeslacht.
Het begon in juni 1958, toen Dome-
co Albano zijn volgelingen last gaf,
Giocchino d'Arrigo te vermoorden om
zelf onbetwist Mafia-souverein in
het district Partinico, 40 km ten zuid
esten van Palermo, te worden.
d'Arrigo en Albano waren na de
dood van de Siciliaanse bandiet Sal-
vatore Giuliano, de onbetwiste hoofd
man van de Mafia in de streek, riva
len geworden.
De moeder van Gioliano heeft Al
bano, die Giuliano's schatbewaarder
was, ervan beschuldigd, dat hij cr
met de gelden van Giuliano vandoor
was gegaan.
Toen d'Arrigo was vermoord, nam
zijn broer Giuseppe daarvoor wraak
op de echte Siciliaanse manier, door
twee mannen van Albano te laten
vermoorden.
Zo ging inen verder van de ene
moord naar de andere tot er negen
moorden waren gepleegd.
In leven zijn thans nog Domenico
Albano en Giuseppe d'Arrigo. Albano
gisteren begonnen een gevangenis-
Franse militairen
terechtgesteld
De Algerijnse „Voorlopige Rege
ring" heeft gisteravond bekendge
maakt, dat twee Franse militairen,
die door een rechtbank van de op
standelingen wegens „misdaden tegen
het Algerijnse volk" ter dood veroor
deeld waren, zijn terechtgesteld.
Positie van Tsjombe lijkt vrij veilig
Twee stromingen onder Belgendie
nog zijn achtergebleven
voor vele Belgische winkeletalages.
Zy wappert voorts op vele plaatsen In
de stad aan lange palen en dat niet alleen
omdat Hammarskjoeld op het ogenblik
hier is. Het vlagvertoon symboliseert
de stadsbevolking Tsjombe's over-
(Van onze speciale verslaggever)
ELISABETHSTAD, zaterdagmorgen.
anderd. De inheemse bevolking heeft er niet op gereageerd en
de blanken evenmin. Zolang Loemoemba en de zijnen maar geen
toegang tot deze afgelegen provincie krijgen lijkt de positie van
Tsjombe vrij veilig. Toch berust deze positie niet op de kracht van
een sterke meerderheid. In de grote steden zou zich bij het toe
laten van agitatie op enige schaal wel eens een meerderheid voor
de centrale regering kunnen manifesteren. Maar Tsjombe beschikt
over een gezuiverde strijdmacht van 1500 man Loenda's de stam
van Tsjombe en buiten de steden heeft hij nog eens 5000 man
disponibel, die hem èveneéns zijn toegedaan.
Tsjombe's gezag op het platteland
is groot, behalve in het Noorden van
Katanga, waar Baloeba wonen, die
voor Loemoemba zijn. De ingewik
keldheid van de situatie blijkt wel
uit het feit, dat de Baloeba uit de
aangrenzende provincie Kasai en hun
voorman Kalonje achter Tsjombe
staan. In Kasai worden de tegenstan
ders- van Tsjombe op het ogenblik
haar het Westen teruggedreven. Een
apart probleem vormen de evolué's
in de steden, de half intellectuelen
dus, die menen dat een regering van
Loemoemba hun belangen beter zal
dienen dan het bewind van Tsjombe.
Als Tsjombe nog wat tijd heeft en
intussen de nodige banen creëert
heeft hij een kans, dat hij deze dyna
mische groep op zijn hand krijgt,
hoewel voor deze groep het werken
aan illegale kranten en pamfletten
Ook nachtboot
uit Harwich
voer met
DE wilde staking onder de zee
lieden in Engeland, bedoeld
om looneisen kracht bij te zetten,
heeft zich thans uitgebreid tot
veertien Britse havens. Gisteren
konden bijna 40 schéjtën, waaron
der de Queen Mary, niet uitvaren.
Ook de nachtboot Harwich-Hoek v*n
Holland vertrok gisteravond niet, toén
de Engelse bemanning in staking ging.
De Maatschappij Zeeland, die de dzg-
bootdienst verzorgt, heeft vanmorgen
twee boten naar Harwich gestuurd om
de daar wachtende toeristen naar Neder
land te brengen. Vanavond rijden ei
extra boot- en expressetreinen naar en
de reizigers-
Hoék van Holland
stroom te verwecken.
Dé staking staat onder leiding van een
niet bonafide organisatie, die een loons
verhoging eist van vier pond sterling
(ongeveer 40 gulden). De officiële vak
bonden steden de actie niet.
De passagiers vap de Queen Mary
vernamen eerst anderhalf uur voor het
Verttek uit, Southampton naar New
York dat dé reis was afgelast, nadat
meer dan de helft van de bemanning
in staking was gegaan. De Cunard Linè,
die het schip exploiteert, is daarop be
gonnen vóór de 1845 passagiers een
transatlantische luchtbrug te organi-
Zij heeft medegedeelddat de maat
schappij de kosten zal dragèn, die tot
een kwart miljoen dollar of meer kunnen
oplopen.
In totaal werden gisteren
schepen, die hadden moeten vertrekken
uit de Engelse havens, door de stakers
vastgehouden.
Maandag wordt een zusterschip
de Queen Mary, namelijk de Queen Elisa
beth uit Amerika in Southampton ver
wacht. De stakers hopen ook de terug
vaart van dit schip te kunnen beletten.
Eigen baas
Hoe zeer de Belgen ook achter Tsjombe
staan hun bijval op het vliegveld toen
Hammarskjoeld wat zenuwachtig de
Katangese vlag groette was er kenmer
kend voor het zou verkeerd zijn als
veronderstelde, dat die liefde weder
kerig is. Tsjombe is teleurgesteld in de
houding van de Belgische regering, maar
nog dan dat: hij is een eerzuchtig
die er waarschijnlijk vanuit gaat,
dat hij met evenveel moeite een eigen
baas in plaats van een stroman der Bel
gen kan zijn, aangenomen dat hij zijn
schaakspel wint.
Onder de Belgische burgerlijke
militaire gezagsdragers zij gedragen
zich nog niet als adviseurs die zij heten
te zijn, maar dat is in het bestaande
vacuum ook moeilijk zijn duidelijk
twee stromingen. De ene is verbitterd
jegens Loemoemba en ziet in Tsjombe
een man, die eenzelfde groep vijanden
heeft. De andere groep ziet een kans voor
Tsjombe en wil hem helpen, omdat dit
objectief bezien het beste voor het land
zal zijn. Uit de eerste groep komen de
meeste repatrianten.
Van de Belgische P.T.T.'ers zal er
gens hun eigen zeggen niemand blijven,
op het paleis van justitie in Elisabeth
stad zullen van de 25 Belgische ambte
naren slechts vier na de 15e september
hun dienstverband verlengen. Dit is de
datum, waartegen de Belgen moeten be
slissen of zij weg willen gaan of vrij
willig in dienst van de nieuwe overheid
willen blijven.
Opgewassen
Bij een enkele andere groep, zoals de
Belgische rechters, liggen de cijfers al
thans op het ogenblik wat hoger. Maar
in het algemeen kan men wel zeggen
dat de Belgen In Katanga tegen een
nieuwe schok zullen zijn opgewassen. Bij
een slechter worden van de situatie zul
len zij en bloc wegtrekken over de grens
naar Rhodesië en dat zal ook voor
Tsjombe een funeste ontwikkeling zijn.
Er zijn Katangezen en Belgen, die ver
kondigen, dat men het beste alle Bel
gische ambtenaren door nieuwe kan
vangen, maar dit is natuurlijk onzi
Maar ondanks die hunkering onder de
Belgen naar het vaderland in de verte
ziet men in de etalage van de juwelier
gouden speldjes liggen in de vorm
de provincie Katanga en met de
naamste plaatsen, die de kleur va
Katangese vlag hebben. Die vlag vindt
Geplunderd
i Eliza-
nacht geplunderd i
bethstad. Lange rijen winkels v
ken, Italianen en oden die ee
groep van ongeveer duizend gezinnen
vormen zijn leeggehaald en deels in
brand gestoken. De winkels lagen tegen
n grote inheemse wijk aan en werden
nachts door de meeste eigenaars niet
bewoond. Er zijn die nacht in dezelfde
buurt ook twee bejaarde Nederlandse
dames van al haar hebben en houden
beroofd. Zij waren meer dan 40 jaar hier
en hadden met een winkeltje wat geld
verdiend. Nu kwamen zij met bijna lege
handen in Rotterdam aan. De Neder
landse gemeenschap is sinds de eerste
juli gedund. Vroeger waren er aan
vrouwen en kinderen in het
Tsjombe 67, 52 en 84 zielen,
zijn er nog slechts 57, 25 en
10. Buiten, in de brousse, zijyn er dan
Nederlandse zusters en negen
paters, afgezien van de Nederlanders
bij de vier Nederlandse bedrijven, die
vestigingen in Katanga hebben.
Drukte voorbij
Er gaat niet veel om in het zakenleven.
De winkels in koffers, warme kleren
aodere „dingen om mee te\nemen"
hebben het even druk gehad, maar dit
is alweer voorby. De uitgebreide win
kelstand laat nog zien hoe goed er ver
diend en uitgegeven is, maar men ziet
niet veel klanten in de winkel- Toch heb
ben de winkels kans gezien de pryzen te
stabiliseren: zy liggen nog even boven
het Belgische niveau. Er Is nog niet aan
algemene uitverkoopstemming toe-
gogeven, al liegt de gretigheid, waarmee
dollars accepteert, er nu ook weer
niet om.
Er zijn begin juli veel kleine wagens
omgeruild tegen grote, waarmee men ge
makkelijker naar Rhodesië kan rijden,
maar daar is intussen een deel van de
nieuwe eigenaars bezweken voor de ho
ge pryzen die men er kan maken voor
Amerikaanse wagens. De kleine en mid-
dengrote industrie werkt op lage toeren,
omdat haar natuurlijke afzetgebied
de rest van Kongo onbereikbaar is
geworden. Dat geldt voor bier, zeep, cho
colade, beschuit en sigarettenfabrieken,
Mijnindustrie
De mynindustrie daarentegen, die na
een kleine stagnatie weer op volle capa
citeiten draait, heeft daar geen last van,
want haar produkten gaan langs de
spoorlijnen naar Lobito, de haven in An
gola, of dwars door het continent naar
Beira, de haven in Portugees Mozam
bique. Katanga kan rekenen op de vier
miljard franks aan uitvoerrechten, die
Kongo per jaar uit Katanga placht te
trekken. Tsjombe heeft de Union Miniè-
re verplicht deze bedragen aan Katanga
af te dragen en niet aan de centrale re
gering, waardoor zij in de Belgise tyd
meer dan een derde van de totale inkom
sten vormde.
Maar de centrale regering heeft geen
spoorverbinding met Katanga en per
auto duurt de reis naar Leopoldstad acht
dagen. Het is voor haar wel moeilijk het
geld te komen halen. En dat geldt zeker
zolang Tsjombe in staat blyft te bepalen
wie de provincie Katanga mag binnen
komen.
Dat is vandaag wel het voornaamste
onderwerp van zijn langdurige gesprek
ken met zyn hoge gast van de Ver. Naties.
Franse banken in
Guinee gesloten
De filialen van vier Franse banken
zyn op bevel van de Guinese regering
gesloten. De banken de Crédit Lyon-
nais, de Banque Nationale pour ie Com
merce et l'Industrie, de Société Géné
rale en de Banque de l'Afrique Occiden
tale hadden enkele dagen geleden van
de Guinese staatsbank opdracht gekre
gen per 10 augustus de helft van hun
vlottende middelen te deponeren. Bo
vendien eiste de regering een streng
toezicht op hun kredietoperaties.
De banken konden niet tijdig aan de
eerste eis voldoen en daarop benoemde
de regering een commissaris, die toe
zicht moést houden op de liquidatie.
