Jlieuwe £eiJt$ri)« G&mrant
Eisenhower sprak
via Echo-ballon
f
Ook Russen mogen
hem gebruiken
UITZICHT
Mogelijkheden
in de ruimte
Gespannen wachten
op Hammarskjöld
Secretaris-generaal groet de
vlag van Katanga
Ontvreemd uit
Leids museum
Marine bluste brand op
Argentijns vrachtschip
OTTO VAN HABSBURG WIL TERUG NAAR
OOSTENRIIK EN EIST ZIJN BEZIT OP
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie -afdeling TeL 31441
Eenenveértigste jaargang no. 11944
BEGROTING LEIDEN
Onzekerheden
CHRISTELIJKEATION AAL DAGBLAD
„StantvasUcf) is gebleven
triyn bert ia Ugljenspttf
Zie pagina 3
WÊÊÊBSÈ
TAE LANCERING van de Amerikaanse „Echo-ballon", de door gas opge-
blazen kunstmaan met een middellijn van ongeveer dertig meter, is
een groot succes geworden. Het geslaagde experiment kan een omwente
ling betekenen op het gebied van de radiotelefonie. Reeds vier uur na het
lanceren werd gistermiddag een boodschap van Eisenhower, die aan de
westkust van de Verenigde Staten was uitgezonden, door de terugkaatsing
via de ballon aan de oostkust ontvangen.
De boodschap luidde:
„Het lanceren van deze ballon
betekent een belangrijke stap in het
Amerikaanse programma voor on
derzoek van de wereldruimte. Aan
de uitvoering van dit programma
voor vreedzame doeleinden, waar
van de gehele mensheid zal profi
teren, wordt de grootste zorg be-
De satelliet-ballon, die deze woor
den terugkaatst mag door alle
landen voor dergelijke proefnemin
gen worden gebruikt. De hiervoor
noodzakelijke wetenschappelijke ge
gevens zijn enkele weken geleden
op ruime schaal verspreid.
De Verenigde Staten zullen de
Noodlanding van
straaljager:
piloot gered
Gisteren omstreeks drie uur is vijf
mijl ten noordwesten van Harlimgen een
straaljagerpiloot gedwongen geworden
zijn toestel op Ihet water neer te zetten.
De piloot, de 20-jarige uit Enschede
afkomstige ongehuwde reserve-sergeant
vlieger J. J. H. Jurninok, is gered.
Het vliegtuig, een F-84 Thunderstreak
van de Vliegbasis Volkel, kreeg bij een
verkeningsvlucht op lage hoogte boven
het waddengebied motorstoring. De oi-
loot stapte daarna in zijn rubber dinghy
waarna hij door de schipper Van Es
uit Harlingen aan boord van de Harlin-
gen 37 werd opgenomen. Hij heeft geen
letsel van enige betekenis opgelopen en
is naar de vliegbasis Volkel terugge
bracht.
Het toestel is in ondiep water terecht
gekomen en is waarschijnlijk te bergen.
PNI eist verbreking
van betrekkingen
met Nederland
Ali Sastroamidjojo, de nieuwe voor
zitter van de Partai Nasional Indonesia,
heeft gisteren op een persconferentie
gezegd, dat de PNI aan de Indonesische
regering zal verzoeken, de diplomatieke
betrekkingen met Nederland te verbre
ken, als Nederland voortgaat met het
zenden van militaire versterkingen naar
Nieuw-Guinea.
Naar de mening van Sastroamidjojo
vormt het Nederlandse „vlagvertoon-
smaldeel" in Nieuw-Guinea een uitda
ging aan de Indonesische soevereiniteit
en een bedreiging van de vrede in Azië
en in de wereld.
Hij deed een beroep op de Aziatische
en Afrikaanse staten om concrete maat
regelen te nemen tegen „de Nederland
se'provocatie" en om Indonesië hulp té
bieden in zijn pogingen om het gebied
te bevrijden.
wetenschappelijke gegevens, die uit
deze en andere proeven worden ver
kregen vrijelijk ter beschikking van
de wereld blijven stellen."
Nadat het experiment met de bood
schap van Eisenhower was gelukt, be
gon de Amerikaanse luchtmacht uit
gebreide proefnemingen met de satel
liet, die „Echo" is genoemd, te doen
Na twee uur kon men meedelen, dat
het voor de eerste maal gelukt was een
internationaal ra'diosedn via de satelliet
overzee door te zendén.
Het sein werd uitgezonden door een
radarstation van de luchtmacht in Tri
nidad, weerkaatst door de ballon en
daarna weer opgevangen op een station
te Loyd>, in de Amerikaanse staat New
York. Dit station liigt op een afstand
van meer dan vierduizend kilo meter var
de oorspronkelijke plaats vam uitzending.
JAPAN—V.S.
Het staat nu reeds vast. zo is door
Bell Telephone te Holmdel in de Ver-
ijjde Staten meegedeeld, dat- het- mo-
0èlijk is in enkele seconden een telefo
nische boodschap van de Verenigde Sta-
\n naar Japan door te zenden.
Ook zouden televisie foto's van de
Olympische Spelen in Rome met behulp
de „Echo" om de aarde worden ge
zonden.
De Amerikanen hebben er niet het
inste bezwaar tegen dat ook de Rus-
n van de „Echo" gebruik maken.
Ook Engeland en Frankrijk beschik
ken over het noodzakelijke materiaal om
de ballon voor verbindingsdoeleinden te
IN DE ZON
De „Echo" is op zo'n tijdstip ge
lanceerd, dat hij twee weken achter
elkaar door de zon zal Avorden be
schenen. Daarna komt de ballon in
de schaduw van de aarde terecht en
gaat de gasvulling weer in poeder-
vorm over. De ballon zakt dan ineen.
Het Amerikaanse Bureau voor Ruim
tevaart is nu bij®pnder nieuwsgierig
naar de gedragingen van de ballon,
wanneer hij wéér in het zonlicht komt.
Theoretisch zou het poeder weer gas
moeten worden en de ballon opblazen.
Maar de kans is groot dat een deel van
het poeder verloren gaat.
In de komende dagen zullen tal van
wetenschappelijke organisaties in vele
de'len van de wereld samen met de
Amerikaanse stations in Holmdel en
Gofdistone een soort „ruimtebiiljartspel"
spelen en seinen naar elkaar kaatsen via
de ballon.
RECORD
Een ander succes, dat de Verenigde
Staten gisteren op hun naam schre
ven was de recordhoogte van de
X. 15, die steeg tot circa veertig kilo-
De X 15. die onlangs reeds het snel
heidsrecord vestigde, werd op een hoogte
van 13-720 meter door een B-52 stjaalióm-
menwerper verder de ruimle ingeworpen.
Binnen vier minuten schoot het toestel
President Eisenhower beluis
tert de boodschap, die hij zelf
heeft uitgezonden en die via de
Echo I naar de aarde werd
teruggekaatst. Links op de
foto de heer T. Keith Glennan,
chef van het Amerikaanse
bureau vóór ruimtevaart.
et een supersonische snelheid naar de
yogte van 40 km. Binnen enkele secoh-
jn was het toestel buiten het bereik
in de kijkers, dié op de begane grond
aren opgesteld.
Toen piloot majoor White zijn grootste
hoogte had bereikt, seinde hij: „Het is
ièr werkelijk fantastisch".
Een paar
eer zichtbaar,
blauwe hemel.
De landing met behulp van glijders op
het door de zon doorbakken harde opper
vlak van het droge Rodgersmeer, leverde
geen enkele moeilijkheid op.
REGERING GAAT VAREN
Op 8 september zulten leden van
de ministerraad en de defensiecommis-
sie een tocht over de Noordzee maken
met de kruiser De Ruyter. De bedoeling
is, oefeningen van de Koninklijke Ma
rine bij te wonen.
De ruimtevaartprestaties die de
Amerikanen in drie dagen tijets
hebben verricht, brengen de vol
gende ideecn in het rijk der moge
lijkheden
1. Een de gehele wereld omspan
nend televisie-, radio cn telefoon-
2. Rondom de aarde cirkelende
kunstmanen, die met kernladingen
gewapend zijn en door het indruk
ken van een knop een bliksemsnel
le aanval kunnen ontketenen.
3. Films van elke plek op aarde,
door camera's in kunstmanen ge
maakt en op bevel doorgegeven
aan de mensen, die erop staan te
wachten.
4. Foto's van maan, planten en
5. Een eerste ruimtevaart van
een mens, die op dezelfde wijze zal
terugkeren als de experimentele
capsule, die donderdag onbescha
digd uit de Stille Oceaan opgevist
kon worden.
Hoewel de Amerikaanse lucht
macht graag gezien had. dat de
capsule nog preciezer in het doel
gebied neergekomen was, wijst de
prestatie op de mogelijkheid om
voorwerpen uit kunstmanen op een
van te voren nauwkeurig bepaalde
plaats op aarde te laten neer
komen.
Echokunstmanen „radiospie-
gels in de ruimte" kunnen radio-
en televisie-uitzendingen van het
ene punt van de aarde naar elk
ander punt zenden.
Dat is echter nog niet alles. Voor
dat deze maand om is, hopen de
Ver. Staten een „project-coureir".
kunstmaan in een baan om de aar
de te brengen. Deze heeft een bat
terij zeer snelle bandrecorders, die
boodschappen kunnen opnemen en
doorzenden.
Zo'n boodschap zou b.v. van in
enkele minuten van Tokio naar
New York of Moskou overgebracht
kuiinen worden.
Uiteindelijk zouden drie of vier
van dergelijke kunstmanen in vaste
banen rondom de aarde kunnen
dienen als schakelborden voor het
relayeren van boodschappen naar
elk punt op aarde.
Dit zijn de eerste stappen om
van de stille, lege wereld van dc
ruimte, een drukke, werkelijk nut
tige wereld voor de mensheid te
maken. Dc experimenten tonen aan
dat dergelijke mogelijkheden niet
langer verre toekomstmuziek zijn.
Tot dusverre heeft de Sowjetunie
dergelijke experimenten nog niet
ondernomen. Misschien ontbreekt
het haar daartoe nog aan de mid
delen. Haar grotere raketten bie
den echter dc mogelijkheid de
Amerikaanse experimenten te
overtreffen, zodra daartoe pogin
gen in het werk gesteld worden.
CTeLafonisoh van een speciale verslaggever)
Elisabebhstad, vrijdagavond
HET TERRAS op het vliegveld van Katanga, dat uitziet op de start
banen en waarachter de barre savannah is gelegen, stond vanmorgen
vol cameramensen, fotografen, journalisten en belangstellenden. Zij dron
ken bier en aten sandwiches in afwachting van de dingen die zouden
komen. Een enkele draagbare radio riep berichten om uit Salisbury, de
hoofdstad van Zuid-Rhodesië, welke berichten afgewisseld werden door
koorzang.
Woensdag j.l. is uit de verzameling van
het rijksmuseum voor volkenkunde te
Leiden bovenstaande waardevolle boed
dhistische bronsfiguur (voorstelling van
Kwan-yin) ontvreemd uit een vitrine
in de zaal voor boeddhistische kunst. De
hoogte van het voorwerp (museumnum
mer 2009-2) is 16 cm. de foto toont dus
bijna de ware grootte. Het brons is geel
achtig en gepatineerd.
Op het terras heerste een opge
wekte stemming, terwijl toch de ogen
de gehele wereld op dit punt van
Katanga waren gevestigd. Er stonden
echter vijf greyhounds, Amerikaan
gevechtswagens, klaar, bemand
met militairen van Tsjombe. Er ston
den ook enkele troepenafdelingen
gereed, waaronder 100 man militaire
politie die een even correcte indruk
maakten als ons vroegere KNIL.
Zo'n vijftig tot zestig mensen woonden
hier het wereldnieuws uiit de eerste
hand bij. Later kwamen er meer, vooral
Belgische belangstellenden. Op het vlieg
veld wapperden vlaggen vam Katanga
rood-, voor het om de onafhankelijkheid
v ergo ten bloed, wit, om de zuiverheid
ram de Kabangese idealen aan te duiden
:n groen voor de hoop in de toekomst.
Dan volgt er nog een witte baan met
drie kruisen, van koperkleur, die duiden
'P de bodemschatten van dit aflgeiege»
deel van Ko-ngo.
Vandaag vindt de lezer in ons
blad de eerste artikelen van een
speciale verslaggever in Elisa
bethstad, de hoofdstad van Ka-
tanga, waarop momenteel de
aandacht van de hele wereld
is geconcentreerd. In de komen
de weken hopen wij meer oog
getuigeverslagen van hem op te
nemen, waarbij wij vurig ho
pen, dat de verbindingen tussen
Katanga en Nederland het zen
den van de verslagen geen
moeilijkheden in de Aveg zullen
leggen. Het doet ons genoegen
in staat te zijn de lezer dooi
de aanwezigheid van een eigen
man in Kongo volledig op de
hoogte te kunnen houden van
de ontwikkeling in dit deel van
Afrika.
Spanning
Naarmate het later werd, nam de
spanning toe. De radio riep om dat
Hammarskjöld uit Leopoldstad zou
arriveren, gevolgd door tweehonderd
man Zweedse troepen. Later was er
sprake van twee pelotons, nog weer
later werd er omgeroepen dat he*
toch twee compagnieën waren. De
T elef oongesprek
via ballon
Vanmiddag is uit Holmdel in de
Amerikaanse staat New Jersey ge
meld dat ook de volgende proef met
de Echo-I is gelukt: men heeft tele
fonisch verbinding gekregen met
Goldstone in Californië via de ballon
satelliet. Het gesprek had overigens
nog niet veel om het lijf. Aan beide
kanten van de „lijn" werden stem-
gehoord.
Cholera. De laatste drie weken zijn ar
In West-Pakistan, -naar officieel is bekend
gemaakt, meer dan 400 mensen aan cho
lera overlieden. De afgelopen 48 uur zijn
28 bezweken aan de epidemie die in de
diLsibnicten Quetta, Gujranwala en Sial-
kot heerst.
HET brandweerkorps van de Ko
ninklijke Marine in Den Helder
is gisteren in een verwoede strijd
gewikkeld geraakt met een hard
nekkige brand aan boord van het
Argentijnse vrachtschip „Rio Dia
mante" uit Buenos Aires, een schip
van 5.000 ton.
Toen het schip gistermorgen ter hoogte
van Boei Et 7 bij het eiland Vlieland
voer, werd brand ontdekt in de ruimen
vier en vijf van het achterschip, waarin
twin'tag ton auto-banden waren opgetast.
Omdat pogingen het vuur met eigen
middelen te blussen faalden, verzocht
de kapitein het loodswezen in Den Hei-
Hij kreeg het advies zijn schip naar
de rede van Texel te dirigeren. Van
Terschelling vertrok de sleepboot Dog-
Oostenrijkse keizer, zal van
de Oostenrijkse republiek de
teruggave eisen van het
waardevolle persoonlijke be
zit der Habsburgers, dat in
1919 in beslag is genomen.
Het gaat om verscheidene
boerderijen, bossen andere
onroerende goederen en
kostbare verzamelingen,
de waarde geschat
wordt op ongeveer f 3.800.000.
Al deze eigendommen zyn
op het ogenblik in bezit van
de Oostenrijkse staat.
De Oostenrijkse kanselier,
Julius Raab, heeft dezer
dagen Otto van Habsburg het
advies gegeven deze eis in te
stellen. In ruil vopr de bezit
tingen moét hij dan een ver
klaring ondertekenen, Avaar-
in hij afziet van alle aan
spraken op troon en titel.
Otto had Raab namelijk ge
vraagd of hij naar Oostenrijk
mocht terugkeren.
Otto heeft Oostenrijk in
1919 verlaten, toen zijn va
der, keizer Karei I afstand
moest doen van zijn troon.
Door een wet, die kort daar
op door het Oostenrijkse
parlement werd aangeno
men, werd aan alle Habs
burgers de terugkeer naar
Oostenrijk A'erboden, tenzy
zij afstand deden van al hun
aanspraken.
Of Otto nu bjj terugkeer
naar zyn land zyn bezittingen
terug zal krijgen, is zeer de
vraag. De socialisten wensen
een volkomen waterdichte
verklaring, waarin de Habs
burgers afstand doen va
hun bezit.
Kanselier Julius Raab is
het biermee niet eens.
heeft Otto van Habsburg ge
vraagd geduld te hebben tot
dat de socialisten tot een
rechtvaardig oordeel zyn ge
komen over het Huis Habs
burg en zyn bezit.
gerabamk en van IJmuiden voeren de zee-
sleepboten Sim son en Nestor uit, die
zijn uitgerust met brandblusmidd e len
Omstreeks kwart voor tien vertrok
de loodsboot Zeekoe uöt Den Helder om
het brandende sclnip vda het Mo-l-engal
maar de red-e van Den Helder te belood-
sen. Intussen nam de brand in hevig
heid toe. zodat de kapitein om onmid-
del-lijike brandweerthuilp uit Den He'lder
verzocht. Ook de Dorus Rijkers werd
toen gealarmeerd en voer ter assistentie
uit.
Omstreeks half twaalf werd de Rio
Diamanteop de rede van Den Helder
voor aruker gebradh't. Drie sleepboten
van de Kon. Marine, die ook uit Den
Helder waren vertrokken om hulp te
bieden, hadden het schip om elf uur
als eerste in hert Mo-lengat bereikt en
begonnen om twaalf uur met het blus-
singswerk. De brandweer bestreed he,
vuur met tien stralen.
Inmiddels waren de sleepboten van
de particuliere maatschappijen aangeko
men en de Koninklijke Marine zegde
enkele malen toe de blussing over te
zullen geven aan de particuliere bergers.
Dit gebeurde echter niet, omdat de ka
pitein van dc Rio Diamante hierom niet
verzocht, aldus deelde men ons van
marinezijde mede. Om half elf gister
avond was hei vuur geblust.
Zwitserland wijst
Fransen wegens
spionage uit
De Zwitserse regering heeft twee em
ployés van de Franse ambassade in Bern
wegens spionage uitgewezen aldus is of
ficieel in de Zwitserse hoofdstad meege
deeld.
Uit een onderzoek van het ministerie
van justitie naar de activiteiten van een
Zwitserse zou zijn gebleken dat Robert
Cardi en Eugene Genót zich hebben schul
dig gemaakt aan het organiseren var een
inlichtingendienst. Het is niet bekend te
gen wie deze dienst was gericht.
Beide mannen hebben Zwitserland
reeds verlaten.
Regering treedt
af in Laos
Een vertegenwoordiger A'an het revo
lutionaire comité in Laos heeft bekend
gemaakt dat dc pro-westerse regering
van premier Tiao Somsanith erin heeft
toegestemd af te treden. Aldus meldde
radio-Vientiane A'anochtend.
De aftredende premier zou errnae ak-
kowd gegaan zijn dart het revolutionaire
comité een nieuwe regering vormt. De
raddo zond ook een bericht uit waarin
de rebellen onbkennen dat zij van plan
zijn al het Amerikaanse personeel uit te
wijzen an de Sowjetunie om hulp te ver
zoeken.
De leider van hert revoluitionadre comité,
kapitein Konig Le, heeft zich een man van
hert leger genoemd, die hoopt dart Laos een
neutrale koers zal kiezen en niet met de
westelijke of communistische wereld zal
samengaan.
Hert centrale oomité van de communis
tische partij in Laos heeft gisteren ver
klaard. bereid te zijn met het comité van
Kong Le samen tè werken bij de vorming
van èen nationale coalitieregering en uit
breiding van de staatsgreep in de pro-
spanning bereikte een hoogtepunt,
toen een stuk of vijf vrachtauto's het
terrein opreden cn zich opstelden.
Al eerder in de vorige week waren
deze auto's gebruikt om de landings
baan te blokkeren.
Overall zag men nu cameramensen de
landingsbaan fliilmen waar hert toestel
au Hammarskjöld werd verwacht.
Men wist te vertellen, dat Hammars
kjöld zou mogen laniden, maar dart de
andere toestellen zouden worden terug
gezonden.
Nu kwam er een inheems muziekkorps
ét terrein opmarcheren. De Neder-
(Zie vervolg op pag. 9)
Zon zonder zomer
(Van i
weerkundige medewerker)
TFfij kunnen op een bijzonder ongun-
stige augustusweek terugzien waar
bij de meeste regen, plaatselijk ruim 100
millimeter, in Zuid-Holland viel. Ook
gisteren, toen een depressie juist over
ons land trok, was het nog onaangenaam
weer, maar vanmorgen was het plotse
ling zonnig, dank zij aanvoer van drogere
lucht uit het noordwesten. Dit week
einde is er van een tijdelijke verbetering
sprake, met afnemende wind, droog en
vrij zonnig weer.
Er nadert echter uit het westen en
ook via de Noordzee morgen al weer
een storingsfront, dat tegen de avond de
bewolking weer zal doen toenemen. Dit
zonnige weer betekent dus, dat het van
tijdelijke aard is. Een zon zonder zomer.
De temperatuur ligt nu al zeven weken
beneden normaal en zal ook tijdens het
weekeinde beneden de 20 graden blijven.
Veel bewolking
De Bilt verwacht tot zondag-
Veel bewolking met later
enige regen. Dezelfde tempe
raturen als vandaag of iets
hogere. Overwegend matige
wind uit zuidelijke richting.
(Opgemaakt om IL15 uur.)
ZON EN MAAN
Zondag 14 aug. zon op 5.22, onder 20.07,
aan op 23.42, onder 14.01; maandag 15
ig. zon op 5.23, onder 20.05, maan op
onder 15.01. -14 aug. laatste kwar
tier, 22 aug. niéuwe maan.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
2d -Limb
Parüo
Bordeau>
Grenoble
Frankfurt
MUnchen
Zürich
