FEEST DER HERKENNING
De eeuw der Vlaamse primitieven:
Ook onbekende meesters
vragen de aandacht
Opvoeding
ORGEL- EN
PIANOCONCERTEN
OP DE PLAAT
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 13 AUGUSTUS I960
-.'Vi
HET regende pijpestelen in Brugge. Het water gutste van
de hoge Halletoren, de lieve huisjes van de begijntjes
zagen er mistroostig uit, het Minnewater en de Dijver zagen
stinkend pikzwart van de narigheid.
„Da's goed voor de tentoonstelling", zei de man van de
bank, waar wij wat Nederlands geld in Belgische franken
wisselden. „Bij mooi weer blijven ze in Knokke". Het
toeristisch verkeer bleek onder het slechte weer helemaal
niet te lijden I
Diepe rust
Er zit altijd een diepe rus! in
zijn concentratie, alles, ook het
kleinste, boeit hem, observeert
hij precies. Het gedicht van zijn p~
vrouw maakt hij niet mooier,
maar met welk een liefdevolle
aandacht geeft hij ook de minder
mooie kant weer. En hoe doorziet
Van Eyck de dikke kanunnik, een
van de „nouveaux riches" uit zijn
tijd, die met nadruk zijn bril, toen
een £rote kostbaarheid, laat zien.
De lichtval in de goud en blauw
brocaten mantel van St. Donaas
is een even groot wonder als de
weerspiegeling van Maria in het
harnas van St. Joris.
Nog een eigenschap.
ander minder talentvol, en de enke
ling als Hugo van der Goes geni
aal omdat deze Gentenaar nieuwe
oplossingen gaf, nieuwe gezichten
gaf aan vaste typen en formules.
De binding tussen Hugo van der
Van der Weijden loopt
gen en dan het wonderbaarlijk
mooie vrouwenportret van de zg.
„Perzische Sibylle."
Hier ontmoet men het Brugge
het Groeninge, de innigheid, de
het licht.
een afschuwelijke marteldood als stilte, de schoonheid v£
het vierendelen alle gruwelijk- de klaarheid van sfeer. Monum
heid ontneemt. De blanke rust taal 1S Z1)n kunst niet, except
van zijn werk doet sterk denken het grote altaarstuk, maar wa
aan de Broederschap des Geme- dig.
nen Levens. Maar dan Hugo van
der Goes! Hoe diep bewogen zijn
de figuren in ,.De dood van Onze
lieve Vrouw", bijna
van smart. Het werk
zijn laatste tijd. toen hij
ÏÏT mÜK begon te lijden,
kunst inhaerent is, valt hier op:
er zit helemaal geen elan in deze
kunst. Alles gaat rustig en syste
matisch. Er is wel een geweld
Cho
rme
ge drang
ook de klein
En de schijn van St. Ursula moet
men van top tot teen grondig be-
kijken, óók de musicerende enge-
hysterisch len in de zcs medaillons op het
U1t dak. Daar ziet men hoe een draag-
,en baar orgeltje bespeeld werd En
dan komen wij aan het einde van
onze tocht, waarbij men het bij
zonder mooie beeldhouwwerk (o.
a. een prachtige pleureuse) en het
smeed- en borduurwerk zeker niet
meesters moet overslaan. Gerard en Hyrc
st hand el Scheen in Den Haag.
nogelijk af te beelden.
Inspiratie
Er ligt bij de grote middel
eeuwse meesters een geweldige
inspiratie in hun werk, waardoor
zij zich van het tweede rangs-
werk onderscheiden, dat evenwel
door de serieuze werkmethode al
tijd goed blijft, nooit .knoeiboel"
wordt. Daarvoor staat de strenge
opleiding borg.
Petrus Christus bvis leerling
van Jan van Eyck, is zulk een
zwakker meester, die soms gran-
dMiUm?srr kunnen bekoren: de charme in de n>'mus Bosch, beiden Noord-Ne
derlanders, sluiten de rij: Gerard
Brugge en zijn
tiek van een onbekend Brugs de dagelijkse dingen, van de
meester uit de 2e helft
eeuw! En vooral moet
ROMANTIEK EN
kijken naar de Madonna in de be- ter levend gevild wordt, treft
waarbij een onrechtvaardig rech- HAAGSE SCHOOL
sloten hof met Brugge op de ach
tergrond en met schitterend ge
sierde H. Ursula op de voorgrond, bedrijf.
Het is alsof een middeleeuws ge-
dicht tot leven komt.
De achtergronden zijn soms zo
verrukkelijk „uit het leven gegre
pen". Daaruit ontwikkelt zich im
mers het genrestukje. Een mooi
voorbeeld geeft de Meester
door een verwantschap met
anatomische les" dan door de
tbeelding van zulk een gruwelijk
Hierc
kunstredacteur) en m 1903 r
het alge- Apol.
(Van
hangen hier vier werken: „Ecce jy'AT 71 IN mii
?0Ï?,£ "Het v. n3a!iSte Óórdeel" H meen'toch snobistisch "oo Haarlem, Den Haag, Rotterdam
in -twee verschillende voorstellin- meen toen snotnstiscn op Dordrecht
gen en een Allegorie. Er wordt kunstgebied. Voor een Rem- Pieter Scheen is nu met een
de psychologie van deze Bos- brandt of een Vincent van Gogh werk uit 1873 gekomen, een win-
Sinte-Goedele:
havengezieht held
senaar nog steeds
hoogtepunt in diens oeuvre
1 „Gezicht op een polder-
Amsterdam, vaart" van J. H. Weissenbruch
is haast modern, zo heeft hij het
landschap in strakke vlakken ge
zien, Een „Landschap met water
molen" van J. G. Vogel doet den-
staande twee
Groots tijdperk
„Achttienhonderd tweeduizend
bezoekers per dag, en de vijftig
duizendste is deze ochtend gepas
seerd. iemand uit Den Haag. uit
het Corps Diplomatique, de vrou
welijke raad van de Turkse Am
bassade." vertelde de ambtenaar
van het Groeningemuseum, dat ligt
in de betoverde plek van Brugge,
waar Ons Lieve Vrouwekerk. het
St. Janshospitaal, het Gruuthuus,
de oude bomen, het hoge brugge
tje over het groenige water bij el
kaar staan in dezelfde stille zui-
verte die op de schilderijen van
de Vlaamse meesters te vinden is.
Tot 11 september
Daar. in het Groeningemuseum.
wordt tot 11 september de tentoon
stelling „De Eeuw der Vlaamse
Primitieven" gehouden, een ver
zameling van ongeveer 175 kunst
schatten uit de 15e eeuw, afkom
stig van Belgische en Amerikaan
se musea en particuliere collec
ties.
Een belangrijke expositie? En
of. Voor degenen, die de werken
dezer oude meesters al kenden,
betekent zij een verrukkelijk feest
der herkenning, en voor degenen,
die haar voor het allereerst zien,
is zij een openbaring. Het doet er
heus niet toe, dat de mooiste stuk
ken uit eigen Belgisch bezit ko
men en dat de zending uit Ame
rika, waarvan men zich veel had
voorgesteld, maar die door aller
lei afzeggingen wat karig is uit
gevallen. nu als een soort „toe-
Het voornaamste is, dat het ge
heel der expositie wonderbaarlijk
schoon is geworden. En als deze
tentoonstelling naar de Ameri
kaanse musea verhuist, dan zul
len zij daar aan de overkant hun
ogen uitkijken naar de Vlaamse
schatten, die behoren tot het kost
baarste dat de Europese cultuur
heeft opgeleverd.
Herfsttij
Het is de Bourgondische tijd. de
„Herfsttij der Middeleeuwen",
waarmee men te maken krijgt.
Het Bourgondische geslacht, ge
sproten uit Filips de Stoute, jong
ste zoon van de Franse koning Jan
dc Goede, die het opengevallen
hertogdom Bourgondië aan hem
schonk, had zich door oorlogen en
huwelijken de verschillende graaf
schappen. hertogdommen etc. in
dc Zuidelijke en Noordelijke Ne
derlanden verworven. Zijn streven
was de vereniging van al deze
bezittingen tot één nationale staat
cn men weet wellicht, hoe Filips
de Goede in deze politiek al gro
tendeels slaagde. Deze Bourgondi
sche staat werd welvarend en
machtig en het rijke Vlaanderen
met het rijke Brabant, vormde
hiervan de kern.
Het Bourgondische hof spreidde
een ongekende weelde ten toon.
Brugge, Gent, Brussel. Leuven
waren sleden van even grqje
praal. Zo'n bodem moest vruent-
^omer°
Ik lig:
zonder gedachten,
zonder dromen
in de hei.
En opzij
en hoog
heel hoog boven mij
bomen,
en een zoemende bij.
Mies Vreugdenhll
bqar voor de kunst worden en in
de 15e eeuw gaan de Zuidelijke Ne
derlanden in de Europese cultuur
een leidende rol spelen.
Overal, in Frankrijk, dat in de
volle Middeleeuwen de bakermat
van de Westerse beschaving was
en nu zijn hegemonie ver
liest, in Spanje, in Duitsland, tot
zelfs in Italië straalt de Neder
landse kunst uit. ï'iet alléén de
beeldende kunsten, óók de muziek!
Vanaf ongeveer 1450 begint de
heerschappij van de Nederlandse
polyfone scholen, die een eeuw
zal duren en die ook in Italië
de suprematie verwerft. Het zijn
componisten als Ockeghem.
Obrecht, Josquin des Prez, Wil-
laert, Lassus, die in het buiten
land werken, of in eigen land Du-
fay, Binchois, Pierre de la Rue,
Clemens non Papa en zeer vele
anderen. Want overal werd muziek
gemaakt, aan het hof en in de
kleine burgerlijke omgeving! De
ze muziekbeoefening, deze muziex-
productie. in onze ogen van won
derbaarlijke omvang, is een we
zenlijk onderdeel van deze Bour
gondische tijd en zij is zeker ge
lijkwaardig aan de schilderkunst.
Vóór van Eyck
Deze tentoonstelling dan zet in
met een Brugs werk uit de tijd
vóór Van Eyck. ongeveer uit 1390.
een rebabel met de Kruisiging,
van een onbekende meester en ze
sluit af met Jeroen Bosch en Ge
rard David, die resp. in 1516 en
1523 zijn overleden. Terecht heeft
men dus de gehele Nederlanden
erbij betrokken, waar Haarlem het
eerste artistieke centrum was. De
Noordnederlandse schilders trok
ken immers naar de Bourgondi
sche hoven. In het tweede werk is
het portret van Jan zonder Vrees,
de tweede hertog uit het Bour
gondische Huis. die tevens graaf
van Vlaanderen en Artois was.
Men weet niet wie de schilder
van dit portret is geweest, Hubert
of Jan Van Eyck of Rogier van
der Weijden. Maar wie het ooK ge
weest is, hij gaf een indringende
karakterschets van deze sluwe
vorst, die moord als middel oir.
zijn doel te bereiken, niet schuw
de.
Zijn zoon was Filips de Goede,
in wiens dienst Jan van Eljck
stond als hofschilder, als kamer
dienaar, als geheim diplomatiek
gezant. Hij moet een man ven
verfijnde beschaving geweest zijn.
«en hoofs man, die zich in de
vorstelijke kringen zelfverzekerd
bewoog. Met hem begint de
„Gouden Eeuw" en beginnen
ook de problemen Maar laten wij
eerst de tentoonstelling rondwan
delen. de belangrijkste punten aan
stippen.
Drie werken
Van Jan van Eyck. de initiator
van de nieuwe schilderkunst, han
gen maar drie u erken (zijn al
taarstuk „De aanbidding van het
Lam" kan men gelukkig in Gent
bekijken), nl. een vroeg stuk, het
paneeltje van de heilige Hièrunv-
mus in zijn werkkamer, een ver
rukkelijk middeleeuws interieur
met de kostelijkste details, en
verder de twee beroemde bezit
tingen uit eigen huis, de Madonna
met Kanunnik Van der Paele met
St. Donaas en St. Joris ter weers
zijden, en het portret van Mar-
gareta van Eyck, de vrouw van
de schilder. Hier ziet men nu de
nieuwe wijze van schilderen, die
zulk een sensatie werd en nieuwe
wegen opende. Het is de ontdek
king van het licht, de geraffineer
de effecten van het licht op de
kleur, het is de scherpe realisti
sche detaillering bij de eenheid
van de conceptie, het is de oLe-
verftechniek, die de kleuren dieper
glans en zeker ongewoon veel va
riaties geeft. Van Eyck werkte
uiterst langzaam, maar uiterst
nauwkeurig.
het portret van
abt op een diptiek uit het
De problemen rond de „Mees- e'nde v®n de 15e eeuw.
ter van Flémalle." die hier niet Trouwens ook de landschap
met zijn beste werk vertegenwoor- schildering komt daaruit voort.
»■-
Van Eyck's dood de beroemdste matuur.
schilder is. n.l. Rogier van der Jan Memlinc mag natuurlijk op wv
Weijden. Hij werkt verder in de deze Brugse tentoonstelling niet deze schilderkunst?~Zij moet de
lijn van zijn voorganger, voegt ontbreken De geliefde werken
er zijn eigen genie bij en zo ont- het SJ. Janshospitaal prijken
staat een stijl, die gekenmerkt volle gloed: het grote altaarstuk taties
wordt door schoonheid in vorm, in van St. Jan de Doper en St. Jan
gebaar, in verhouding, in kleur, de Evangelist, ook wel het Mya-
Van der Weijden hééft een sterk tiek Huwelijk vpii de H. Catharina
ontwikkeld gevoel voor de expres- genoemd, de Aapbidding der Konin-
siviteit van de lijn, die soms zelfs
iets geaffecteerds krijgt. Een zo
meesterlijke en krachtige detaille
ring als bij Van Eyck vindt men
Hoogtepunten
Een van de hoogtepunten van
deze expositie is nu de vergelij
king, die men maken kan tussen
twee exemplaren van hetzelfde
schilderij. „De heilige Lucas schil
dert de heilige Maagd", de een af
komstig uit Boston, de ander uit
München. Er moeten nog meer
exemplaren zijn. waarvan een in
de Ermitage te Leningrad.
Welke is nu het origineel? Men
weet, dat Van der Weijden talloze
leerlingen op zijn atelier had, die
hij veel gevraagde stukken liet
copiëren. Misschien hielp hij zelf
dan wel een handje mee. Voor de
stijl van Van der Weijden zijn beide
werken typerend een stijl, die
bepalend werd voor lange tijd.
voornamelijk in het afbeelden
van de Madonna, de Paas-passie
en het Kerstgebeuren.
gekib- hebben
en de dering, ive willen ook best een vermoedelijk ergens in de buurt
w schilderij van Bosboom of Weis- van Leidschendam. Het
senbruch hebben, maar kom
•ens aan met een Apol of
Klombeck of een Haanen. de zeer sterke suggerering van de het vanzelfsprekend op deze gro-
7c, pppft Hp7p pvnncitip pp„ hnpi Ach, neen, wie kent die nu en winterse sfeer, maar ook door de te tentoonstelling en men staat
end overzicht over een groots <ius zal het wel r.iet zo goed stofbehandeling. Het paneel -
tijdperk, waarin hevig en fel ge- zijn. We jagen vaak namen ach- *Je'j?re en vaart
leefd werd, waarin de dood den teraan en vergeten dan het fl compositie
mens zéér nabij stond, en meestal werk Een andere snobistische ew°®ej e" het geheet neen een len, een con
ppn 7PP1- nnnlP7ipriee dood wern. zen anaere snooisuscne indringende kracht. Dat is Apol vari binnen-
Verbaast dan niet de rust van richting is om met een moder- op zijn best
Bze schilderkunst? Zij moet de an- ',e tnode-uxtxng mee te gaan Om een andere
dere zijde van dit leven geweest zonder te weten of die uiting men cue zeil» niet
zijn, de mystisehe sfeer, de mcai- wel echt is. Maar daar heb ik yP}°Pvoorkomt
neep Thomas Kempis, het nu niet oper. Dit keer al-
van een Ruusbroec. En zij waren ieen over hei onder-waarderen Bernh.
S°Ook'dpemiddelleuwseem2n8s was van de kunstenaars, die min- een landschapschilder die veel
niets menselijks vreemd. Is dit der bekend zijn en soms ook KleeJ werkte en leerling -
de band tussen de huidige mens werken maakten die niet direct
en de gezichten, die op de portret- hoge kunstwerken genoemd kun-
ten te zien zijn"
Weijden al dan niet recht
streeks komen de andere grote en
kleinere meesters voort. Zij bou
wen voort op zijn elementen, elk
op eigen wijze, de een meer, de
werkje als „Binnen-
neel van 30 bij 40 cm en plot- plaats" van W. K. Nakken. dat
seling ontdekt men het grote ta- wel erg vlak en naturalistisch is.
Apol. Niet alleen door De bekende meesters
het vanzelfsprekend op de
te tentoonstelling en me:
versteld hoe Pieter Scheen het elk
geschil- jaar weer voor elkaar krijgt een
volkomen dergelijke collectie samen te stel-
collectie die de aandacht
buitenland zal
trekken. Maar naast die bekende
figuren zijn er de minder bekende
in elke schilders, die altijd in d« echa-
en van duw leefden, doch tfïe a<o ver
het Haag- zijn, dat ze af en toe het vohé
Johann zonlicht kunnen verdragen. Dat
Klombeck (18151893), Pieter Scheen ook aan hen dacht,
bewijst dat het hem ernst is met
de kunst. En bovendien, wat hij
„preien. Het iaechter fout tls^lSSeck
dan tegelijk alle werken van zijn Kunsthandel Scheen is nu geko-
kunstenaar te veroordelen Eén men met een „Kudde schapen in
foute daad maakt een mens nog bosachtige omgeving" en het is
niet tot een onwaardig schepsel f.en heerlijk en gerijpt werkje,
en één verkeerd schilderij van stemming. Zo is
f er ook een heel fraai „Vruchten-
maakt een schilder nop met tot s,Hieven" Van Adrians Johanna
een prutser. Haanen, een paneel vervuld van
een heerlijke romantiek, maar al-
Kunsthandel Pieter Scheen in les zo verbazend knap geschilderd
de Zeestraat 50 te Den Haag en zo vol eigen visie, dat men er
heeft me op de 18e zomertentoon- toch stil bewonderd naar kijkt,
stelling, die tot en met 3 septem- Adriana Haanen leefde van 1814
ber duurt, opnieuw het bewijs ge- tot 1895.
leverd, dat onbekend niet c
dig behoeft te zijn. En er is
ook duidelijk geworden dat
schilder, die meerdere cliché-v
ken op zijn naam heeft staan,
plotseling kan uitschieten en c
groots kunstwerk kan maken.
Heeft U in dit verband wel
tof de film
Pater Jac. Dirkse S.C.J., de
directeur van de Kath. Film-actie
in Nederland, heeft een kleine
broohure doen verschijnen onder
de titel „Opvoeding tot de film".
Dit zijn dan zo maar even
ïamen op een expositie van
verken uit de Romantische SP
Haagse School. Er zijn er nog In deze brochure geeft hij
meer te noemen, zoals b.v. Wil- overzicht van wat er in de
lem Gruyter Jr. Petrus Paulus «.r.hil.-n(lp organisaties
Schiedges, Willem Karei Nakken. schillende organisaties
Christiaan Kramm (met twee K.F.A. gedaan wordt i
Louis Apol gehoord? Vermoe- knappe portretten) en Abraham bied tot opvoeding vai
delijk wel en U weet misschien Hulk (sterke Zuiderzee-impressie). he fümziI1
n vnl. de
een krlti-
Heus. U behoeft zich echt i
:- schamen een dezer werken van
slist goed genoemd' kunnen wor- die onbekendere meesters te ko-
den. Waarschijnlijk heeft Apol pen. Het werk is heus waard een films'
wat veel werk aan de lopende vooraanstaande plaats te krijgen. eindbalans bepalend: het batig
band moeten maken. Louis Apol saldo Dat is het hellend vlak
Bekende meesters De gevolgen blijven niet uit: De
Opvoeding tot de film is wel
nodig, want „voor de meeste
vrijwel uitsluitend
werd op 6 september 1850 in Den
Haag geboren en stierf daar in
1936. Hij studeerde bij J. F. Hop
penbrouwers en P. Stortenbeker,
Noordpool en de IJszee
grote panorama „Nova Zembla"
ontstellende oppervlakkig
heid van thematiek (de liefdes-
cliché's bijv.), de onwaarachtig
heid in de uitbeelding van het le-
"met en- vcn (S'amour. luxe, schijnproble-
van be ;1atiek), het geleidelijk groeiend.
Johannes het
VIA «AALT»
ÉN PIAAI
A/I AAR Pieter Scheen zou Pieter
de -'-1 Scheen niet zijn als hij naast
de ontdekkingen van de mensen-
uit-de-schaduw, ook weer niet en
kele topwerken bracht
kende schilders, van
Bosboom (twee geaquarelleerde
kerkinterieurs, waarvan
het kleine sepia werkje cm ju-
weeltje van verlelkunSt en be- al<!ut dc J>ater-
heersing is), van B. C. Koekkoek
(drie landschappen, waarvan
„Holland wintergezicht" het njk-
Wijnand Nuyen
bijzonder landschap), van Andreas gen:
ucciuc geoorloofde (sex, sensatie,
vnnrsti disme), het zijn alle kinderen van
j„_ het allesbeheersend batig saldo".
aMns de pater. „Opvoeding tot
bewust en menswaardig ge
bruik van de film" is het parool.
Gelukkig weet de pater ook po
sitieve dingen over de film t
niet om de orgelmuziek in de
kerk. In schouwburgzalen speel
de hij orgel en voor dergelijke
zalen schreef hij zijn Orgelconcerten. Bach heeft niet één zo'n het orgel niet ideaal vinden,
concert geschreven; dat had voor hem als kerkmusicus geen zin
Men zou de Orgelconcerten van Handel dan ook veel weelderige
kunnen noemen, daarbij echter niet vergetend dat ook Bach vai lliaai
barokke weelde tintelende orgelwerken schreef. Maar bij Handel {jn'g',' dL
was het alles meer naar builen gericht, meer op het klinkend ef- ien tot uiting* komt.~Èen plaat di
fect gebaseerd. Zijn Orgelconcerten zijn soms zelfs vrolijk.
Ie Orgelconcerten van Handel wa
ren oorspronkelijk anders geïn
strumenteerd, zonder orgel. Er
Concerti Grossi
als Richter het
kest behandelt
De lyriek krijgt het volle pond,
ook de vreugdevolle stra-
ooral in de Allegro-de-
heel goed uitgevoerd, met in
lijke spanning, met rust, me
beheersing in de dramatische
namiek. Als toegift is er nog op-
Schelfhout tzes werken met die films, die
geheel eigen sfeer en die geheel tiviteit
er_ eigen soms haast paarse tint —>«-
de Schelfhout
.Er verschijnen jaarlijks
in de geestelijke ac-
de toeschouwer de
zelfde hoge eisen stellen als het
Springer meest waardevolle werk in ande-
Stads- re uitdrukkingsvormen". rr"~'
•an tijd tot
„ti c guicii. maai waarvan ue „wesiei- uju ueiiciuc imiiiria aan nci
dan lof. genomen het Scnerzomt het Con- Rerk le Enkhuizen.. heel merk. woord le laten of bezielde films
Het i
prachtig voorbeeld
i kans te geven"
De K.F.A. geeft naast perma-
lente cursussen (in Den Haag,
Sittard en Eindhoven) voor de op-
Orgelconcert Ook een Trio
sonate werkte Handel om tot Or
gelconcert. Het Concert in Bes-
dur Op. 4 no. 6 was aanvankelijk
geschreven voor harp en orkest
en bedoeld als tussenspel in zijn
koorwerk „Aléxander's Feast".
Naar verluidt zou Handel het
werk geschreven hebben voor de
harpist Powell.
eigenlijk niet één, althans niet o
der de titel Concert. Fran
schreef wel Symfonische Varia- van Beetho'
ties (Variation? Symphoniques) icen het Derde, geschreven
voor piano en orkest en het sym- .fl(M orvedraven
fonisch gedicht „Les Djinns" naar IdlM en 0P®earaSeri
het gelijknamig gedicht van Vic- Louis Ferdinand. Na zijn le
tor Hugo. „Les Djinns" is ook 2e Pianoconcert is dit werk
gaaf uitgevoerd. DECCA heeft
zowel een monaurale als ee
stereo-opname van uitgebracht di
beide opname-technisch zeer goed haast impressionistische
zijn. (Monauraal LXT 5547, stereo heeft). voor
SXL 2173). Men kan de schilders uit die roo<j
periode waarderen, bewonderen deloze" füms. In
sfeer óverwegend waardevolle, grijs
de middelmatige en oranje
voor de overwegend waar-
e films. In zo'n kaartenbak
zullen grijs en oranje-rood wel de
boventoon voeren. Maar er wordt
tenminste iets gedaan om het pu-
kriti-
Prin
guizen kan
heel eenvoudig, omdat ze allen
goede werkelijke handwerkslieden bliek op te ïoeden
„rommel'
Natuurlijk er zijn werkji
zo naturalistisch zijn, dat
uitzien als een kleurenfoto.
De
heeft de Orgelconcerten
de
bekende pianovirtuose Caroline veu a engen.perSuu.,ujivi.c,utoch die geheefeigén toets, die het v a)5S n„Vrr'JS
grammofoonplaten-industrie Montigny-Remaury. Het is verder spreekt al de latere Beethoven, aanzien aan het werk geeft en L a xt - d
in Oroplrnnrprtpn van Han- onbekend sebleven. De Svmnhoni- die zich nu inmiddels ook had Ins- dip. direct dnnt u-oton dut Hot K.r.A., Nieuwe Schoolstr;
veel sterkere uiting van Beetho- Maar bij het meeste wat Pieter
algen persoonlijkheid. Hier SlSLa»!
produce- sche filmsmaak, opdat men niet
alles maar slikt, wat wordt voor
gezet. Pater Dirkse vermeldt in
zijn overzicht ook het werk van
Filmcentrum en de CEFA.
De brochure is verkrijgbaar bij
i Han- onbekend gebleven. De Symphoni- die zich
del in de loop der jaren beslist sche Variaties bleven geliefd tot gemaakt
rgeten. Er zijn tal
namen, waarbij echter niet altijd
voldoende rekening is gehouden
met de mogelijkheden van Handel
en met zijn stijl. Men gaat dan
gauw harmonisch overladen en
vergeet vaak de speelse barokke
doorzichtigheid. Bracht Philips on
langs de werken uit met Power
Biggs aan het orgel, dat Handel
zelf liet bouwen in Engeland.
DECCA is nu gekomen met een
langspeelplaat met vier Orgelcon
certen. nl. Op.
idaag de dag.
1
een" ala '7^» Pfuken g.bruik.
en daarna een sonate-vorm bei- tc' Dlt driedelige Concert is voor
de voorafgegaan door een inlei- m'jn gevoel altijd nog een der
ding. Een enorme vormbeheersing mooiste pianoconcerten van Beet-
toonde Franck hier. Orkest- en hoven.
pianopartij zijn geheel in elkaar En voora, als het gespeeld
XTeT/enujk nietmMrSn^een"an wordt !oals clara Haskil °P de
de vele orkestrale timbres. En stereo-plaat van PHILIPS met
Grieg schreef zijn eerste mees- begeleiding van het Orchestre
o e„ O e„ dC' COn"rtS Lam°U"l"< V
de voorkant dichtbij Kopenhagen, waar hij IgPr Markevich 835 040 AY). Dat
door vrienden voor de zomerva- is zulk verinnerlijkt en toch zulk
uitgenodigd. Hel werd levend spel dat
men er even stil
Mozart en zowel klarinetten nabootsing. Een werkje b.v. als
Nieuwe Schoolstraat 85,
Den Haag.
EV.G.
i A. G. Bilders
van de hoes geeft
nummer». De werken worden ge-
speeld door de bekende Duitse or- geen gewone vacanti
werken ganist-dirigent prof. Karl Richter zat de gehele dag
getrokken, speelse, soms grillige *p het orgel van de Markus-kerk
lijnen, soms ook verstild als een te München. Karl Richter leidt
korte gevoelvolle meditatie. Het van de orgelbank af zijn eigen Scandinavische muziek. Hier
is altijd een heerlijk, haast onbe- kamerorkest. tStereo-langspeel- wellicht
zorgd spel van orkestinstrumen- pla»t SXL 2187).
wordt. Het is werkelijk
orgelstemmen. Die Orgel-
voerde Handel meestal
uit als onderbreking van oratori
um-uitvoeringen. Het waren apar
te attracties Het instrument
waarvoor Handel schreef was een
positief zonder pedaal. Slechts het
Concerto in Bes-dur Op. 4
pedaalorgel gedacht. Ve- eventueel enkele registers
ontstond zijn Pianoconcert juweel van een vertolking, vooral
moll Op. 16, vol met echte 0mdat Clara Haskil hier precies
muziek. Hier is
stukje folklore bij bWjpt Beethoven in 18M
Grieg te vinden. was. Hij was toen nog niet die
Beide verrukkelijke werken zijn heros van de latere tijd, nog niet
nu op de plaat verschenen in een die enorme titaan, nog niet die
grandiose vertolking door de En-
gelse pianist Clifford Curaon, het »PSta"d'ï* E" sfeer van
werk van Grieg begeleid door lyrische verwachting heeft Haskil
gezorgd dat het Londens Symfonie Orkest o.l.v. het werk gespeeld, prachtig bij-
'olkomen doorzichtig Oivin Pjeldstad, dat van Franck gcslaan dopr hct „rkesl
het Londens Filh. Orkest
Adrian Boult Het is alles CORN. BASOSKI
Dit is nu echt stijlvol Handel
spelen. Richter weet precies wat
Handel verlangt, waar hij accen
ten moet geven, hoe hij de regis-
ter-dynamiek moet hanteren en
hij heeft
alles ee:
karakter heeft Men kan
geschilderd door t
de bekende diere
werk is op de
'au! Gabriel maar de koeien werden
ischilder J. H. L. de Haas. Ook dit
collectie Scheen.
