T.V. eens uit een andere hoek belicht Moordenaar, door radio, op zee gearresteerd Niet alles graan, wat er gezogen wordt Zalm, volgestopt met veel begeerd goud i- A ZmwTMJ* mm i si m m 0&E w 5 m w c mm ZONDAGSBLAD ZATERDAG 16 JULI 1960 Op d« laatst* van n* ÏS HET LEVEN leden, dat voor het eerst door inscha keling van de radio een misdadiger kon worden gegrepen. In deze t(jd is het uitzenden van een politie bericht al lang geen nieuwtje meer. Men is er aan gewend, dat de politie o.m. van de radio gebruik m van het publiek, personen, voor wie rij om bepaalde redenen belang stelling heeft, op te sporen. In 1 misdadigers in de val gelopen. IB- honour arrestatiebevelen hun vele malen vlugger voorultsnelden, dan zU rich uit de voeten wisten te maken. Men hoeft er de kranten van de laatste weken maar op na te staan om tot de overtuiging te komen, dat er veel waars zit In het gezegde: Al is de misdaad nog zo snel, de radio achterhaalt haar wel. De eerste, die tot deze ontdek king kwam, was dr. Crippen, op 31 juli 1910. De misdaad, waar aan hij zich had schuldig ge maakt moord was ernstig genoeg, maar de bekendheid, die het geval-Crippen heeft verwor ven is toch wel voornamelijk te danken geweest aan de voor die tijd ongetijfeld nog romantische en mysterieuze wijze, waarop slagen hem voor de aankomst van het schip te arresteren. En dit zou alleen maar mogelijk zijn als de gezagvoerder per radio een daartoe strekkende instruc tie zou kunnen ontvangen. VADER EN ZOON VERDWENEN In het jaar 1910 besteedden de kranten veel aandacht aan de raadselachtige verdwijning van mevrouw Belle Elmore, de vrouw van de arts Hawley Harvey Crip pen, van wie men wist. dat hij omgang had met zijn assistente Ethel de Neve. Een eerste poli- tie-onderzoek leverde niets be zwarends op. Maar toen de dok ter en zijn assistente na een tweede huiszoeking, die eveneens niets aan het licht bracht, plotse ling verdwenen, nam de achter docht van de politie toe. Zij ge lastte beider opsporing, aanhou ding en voorgeleiding. Maar Crippen en zijn assisten te bevonden zich toen reeds aan boord van het Britse stoomschip Montrose op weg naar Canada, voordat de politie zelfs maar de gelegenheid had gehad om na te gaan, op welke wijze zij haar hadden weten te ontlopen. Het was waarschijnlijk, dat men Crip pen nooit meer te pakken zou krijgen als men er niet in zou Bijgeloof in Wales Het doet er niet toe wat er op de kaart staat, een Welshman hoeft Wales niet verlaten als hij „Offa's Dyke" niet is gepasseard. Dit vreemde grondwerk loopt langs de gehele grens van Wales, vanaf de oevers van de rivier de Dee in het noorden tot aan de monding van de Wye in het zui den: de begroeide en mysterieu ze dammen en greppels zijn mijl na mijl in de verlaten streek op te sporen. radio-installatie. Maar de Mont rose had wel radio en dat was een uitkomst. De toenmalige ge zagvoerder van het schip heeft la ter over de gang van zaken bij de arrestatie van Crippen ver teld. „Op reis naar Canada de den wij Antwerpen aan als tus- ienhaven. Daar las ik in een En gelse krant het verzoek om opspo ring van dr. Crippen en zijn as sistente. Nadat we Antwerpen hadden verlaten, voelde ix een wantrouwen rijzen tegenover een man en een jongen, die onder de naam Robinson reisden als va der en zoon. Toen ze een keer aan dek waren maakte ik van de gelegenheid gebruik hun hut te doorzoeken. Ik merkte, dat de hoed van de jongen in de rand was opgevuld om hem passend te maken. Als washandje gebruik te hij een stuk japon. Af en toe knoopte ik een gesprek aan met Robinson en bij een van die ge legenheden waaiden zijn jaspan den opzij en zag ik in zijn ach terzakje een revolver zitten. Voortaan droeg ik de mijne ook maar bij mij. Toch hebben we verscheidene malen gezellig zit ten thee drinken. Ik had inmiddels het volgende radiobericht naar Liverpool laten seinen: Vermoedelijk Crippen en vriendin als passagiers aan boord. Vriendin gekleed als jongen, stem. houding en postuur als die van een meisje. Ik herinner me nog, hoe Robinson luisterde naar het kraken van de vonken toen het bericht werd uitgeseind. en dat hij opmerkte wat een won derlijke uitvinding die radio toch LOODS Daags nadat ik mijn telegram had verzonden vertrok uit Liver pool de Laurentic. Ik wist, dat dit schip door zijn grotere snel heid ons zou inhalen. Ik ontving voorgoed van de Welshmen te scheiden. Dit is niet helemaal ge lukt; beide volken passeren de grens tegenwoordig in hoog tem po in hun auto's en tot beider voordeel Maar de Welshman ziet hierin nog steeds een sym bool. Daarom zal hij. wanneer hij Wales verlaat, nooit verzuimen in de vallei in de Radnor-heuvels uit zijn auto te stappen en een blad de hagedoorn te plukken «fe Kom bij Father Point, Quebec, bij u aan boord. Inspecteur Dew, Scotland Yard. Aan boord Lau- Ik antwoordde: Adviseer u met de loodsboot te komen, verkleed als loods. Toen bij Father Point de loodsen de touwladder be klommen liet ik Robinson in mijn hut komen. De detective gaf hem een hand en zei: „Goede morgen, dokter Crippen. Ik ben inspecteur Dew van Scotland Yard. U bent mijn arrestant". Dat was op 31 Juli 1910. Dr. Crippen werd naar Londen te ruggebracht en voor de rechter gedaagd. Hij begreep, dat zijn spel verloren was en legde een bekentenis af. Hij werd ter dood veroordeeld. Het is niet alles goud, wat er blinkt, maar het is ook niet alles graan, wat er gezogen wordt. Zelfs niet, als dat zui gen gebeurt uit een schip, waarbij graan als lading wordt opgegeven. Er zijn in verhou ding namelijk maar weinig schepen, die alleen voor graan varen, en als er dan eens eeii paar roggekorrels in de tarwe zouden zijn blijven zittenis dat niet zo erg dan als er zich aan zienlijk grotere ongerechtighe den in bevinden. Toch komt dat wel eens voor, ge tuige bovenstaande foto. Het is dan eigenlijk nog verwon derlijk ook, datt de „does" (de zuigpijp van een elevator) zo iets toch blijkbaar met gemak baas kan. Zoiets was de laatste tijd bijvoorbeeld een stuk ket ting van een kilo of vijf, een paar stalen kogels van het dubbele gewicht en zelfs on langs een startmotor, die vijf tien kilo woog. Al deze curiositeiten bevinden zich nu, met zilververf roest- werend gemaakt, op de direc tiekamer van de Graan Eleva tor Maatschappij, waarvan een elevator (zie het model in de glazen kast) voor het transport uit het schip zorgde. Een douanier pakte op goed geluk af een zalm, toen vis sers op de Malabar-kust hun netten ledigden, en ontdekte, dat de huik was volgestopt met goud. Een inspecteur keek op het vliegveld van New Delhi tweemaal naar de schrijfmachi ne van een keurig uitziende journalist en zag, dat de ruim tehefboom was gemaakt van verlakt goud. Een vliegtuig waarin twee Fransen een rond reis maakten, stortte op het In dische platteland neer en in het uitgebrande wrak vond de po litie ook alweer goud. Dag na dag, maand na maand en jaar na jaar vloeit de gele stroom van gesmokkeld goud In dië. de gulzigste markt van de wereld, binnen. Dit is sinds lang het zwaarste probleem van de geplaagde Indische douane-autori teiten. Gesteund door de zwaar ste straffen en door valutabeper kingen zijn zij er in de laatste jaren in geslaagd, de hoeveel heid gesmokkeld goud te vermin deren tot naar schatting tien mil joen pond sterling (meer dan 100 miljoen gulden) per jaar. De wil ligheid van de markt en de inspratie van de smokkelaars wortelt in een grote begeerte van miljoenen Indiërs naar goud. Menige boer en ook menige rijke geeft aan een gouden armband om de pols van zijn dochter de voorkeur boven dezelf de waarde aan geld op de bank. Goud vertegenwoordigt het beken de en in vele delen van Indië is de bank nog onbekend of ge niet zij weinig vertrouwen. Goud kopen is in dit land de gelief koosde methode van potten. ONBELAST Het smokkelbedrijf veroorzaakt de belastingautoriteiten evenveel moeilijkheden als de douane. Een duiker kan zijn kwalijk verwor ven ropijen uitgeven aan gesmok keld goud en beweren, dat hij dit goud heeft verkregen als erfgoed. Het is een gebruikelijke methode om rijkdom te verwerven en het bewijs, dat het goud op andere wijze is verkregen, is dijwijls onmogelijk te leveren. En goud is ook met belastbaar, aangezien door het bezit er van het inko men niet groter wordt. Het is mogelijk, dat de smok kelaar, wien het gelukt de waak zame Indische douane te ver schalken. meer dan het tweevou dige van de waarde ontvangt, want de zwarte koers van het goud bedraagt in Indië ongeveer tweemaal de wereldprijs. Het midden-oosten is de voor naamste bron van het goud, dat Indië wordt binnengesmokkeld, of schoon ook een gedeelte uit Zwitserland, Hongkong en uit an dere oorden komt. De langgerek te grens met Pakistan is een ge liefd punt van invoer geweest, maar de militaire regering van veldmaarschalk Ayoeb Khan heeft sinds zij in 1958 aan de macht kwam krachtige maatrege len genomen. Vissers en „toeris ten". die per vliegtuig reizen, zijn thans de voornaamste over brengers. MAATREGELEN Behalve door de douanerecher che te versterken heeft de rege ring geprobeerd de smokkelaars te -bestrijden door twee belang rijke valutaregelingen. De eerste wet strekte tot invoering van een verschillend soort ropij in kleur afwijkend van de binnenlandse voor gebruik in het buitenland. De binnenlandse ropij is voor handel met landen overzee waar deloos verklaard. Dit heeft de zwarthandelaar, die voorheen zijn Indische biljetten kwijtraakte in de naar ropijen hongerende lan den van het Midden-Oosten, zwaar aan banden gelegd. Hij moet nu een weg vinden om ze in Indië uit te geven. De twee de maatregel bestond in beper king van het bedrag aan Indische valuta, dat Indië kan worden bin nengebracht. tot 75 roDiien. Voor deze maatregel tegen de smokkelaars werden genomen konden toeristen zoveel ropijen als zij wilden. KRUISWOORDRAADSEL Horizontaal: 1. dorp in Friesland onder Wymbritseradeel, 11. twijg, 12. ongaarne, 13. opening ener fuik, 14. vertegenwoordiger, 17. deel van een auto, 18. voegwoord (Fr.), 19. jongensnaam. 21. scheikundig element (afk.), 22. bundel, 23. ontkenning (Eng.), 25. voorzetsel, 26. van elk evenveel (op recepten), 28. vermoeid. 30. kwajongen, 31. ruiterkruid, moerasplant, 32. maand van het jaar, 33. voegwoord, 35. rivier in Engeland, 37. onderricht, 39. boom, 41. en personne (afk.), 43. zangstem, 46. ga (Eng), 47. slobkous, (Vlaams), 49. water in Limb.. 50. hoofddeksel, 51. zijtak Elbe, 53. myth, figuur, 54. op het begin betrekking hebbende. Verticaal: 1. ambacht (Vlaams), 2. munt in Nederl., 3. afslui ting. 4. meisjesnaam, 5. lekkernij. 6. stad in België, 7. telwoord (Fr.), 8. kever, 9. gem. in N. Brab., 10. houtworm, 14. vaartuig, 15. oude naam v. Ierland, 16. voorzetsel, 19. zonnescherm. 20. rond zwervende herdersstammen. 22. zilt vocht. 24. hoog bouwwerk. 25. mak. 26. vogel. 27. bijl, 29. gem. in Gelderl., 34. vreemde munt. 36. ontelbaar. 38. gem. in N. Bram., 29. halsdoek. 40. volbloed Hollander (Ind 42. vreemde munt, 44. aardworm. 45. palmboom, 46. regelmatig terugkerende tijd van het vallen en wassen van het zeewater. 48. voorzetsel, 50. vlies, vel 52. munt in Portugal (afk.), 53. lidwoord (Fr.). 13. olim, 14. rei, 16. te, 18. gene. 21. Nel, 22. kast, 23. brem, 24. ha, 25. Ems, 27. rans, 29 Leur. 30. bom, 32. Maas, 33. slag, 35. mol. 38. Eger, Horizontaal: 1. Sm., 3. roes, 7. Emma, 10. eer, 12. melodie, 15. knot, 17. nol, 18. ge. 19. hoe, 20. kin, 22. kei. 23. bis. 24. hé, 26. Meran, 28. Rr, 29. Lamb, 31. La- sem. 33. Se. 34. som. 36. N.T.. 37. meluw. 40. Mons, 42. pa, 43. garen, 45. la. 46. pas, 47. neg., 48. les, 50. mom, 51. er. 53. ets, 55. Aser. 57. Norfolk. 60. Eli. 61. Nora. 62. paar. 63. as. Vert. 1. sek, 2. menhir. 4. om, 5. een, 6. 58. ra, INZENDINGEN Inzendingen worden vóór don derdag a.s. op ons bureau ver wacht. Oplossingen mogen uit sluitend op een briefkaart oplossing"Er zijn drie prijzen: Al weer tijden geleden hebben we het met z'n allen aver de televisie gehad, een onderwerp, dat destijds in „Ruimte" nogal uitputtend is behandeld. Nu ontving ik in een maand, dat de zon nog niet zo warm schijnt als nu, alsie schijnt, want dat kan ik vanuit mijn verre vakantie-oogpunt op het ogenblik niet bekijken ik ontving dus om de draad weer op te vatten een verhaal met betrekking tot de t.v. 't Is geenszins ingewikkelde stof, eigenlijk zo maar iets over een wel wat aparte pa. Maar goed, een leerlinge van de kweekschool in Leiden, Gonnie van Dulleman, schreef het. Ik zette er boven Die vader Smid Vader Smid had al op jeugdige leeftijd zijn hart verpand aan het oplossen van puzzels e.d. Geen kruiswoordraadsel was hem te moeilijk: hij piekerde en zocht net zo lang tot hij de woorden gevonden had. Als er nog iets aan ontbrak, legde hij het blad niet weg, hij bleef denken. Vroeg iemand hem iets, dan keek hij die met een nietszeggende blik aan en mompelde afwezig wattheeneeeen aaskever!" Puzzelen was zijn hobby, al noemde men dat toen nog niet zo. Al was deze liefhebberij dan ook laterwat op de achter grond geraakt, een tijdje nadat hij was getrouwd begon meneer Smid er met nieuw enthousias- Moet je kijken Toen dan ook een paar jaar geleden allerlei fabrieken en be drijven grote prijsvragen uit schreven, wierp pa Smid er zich met vuur op. Het gokele- ment scheen hem nu eenmaal sterk aan te trekken. ,,Dat var kentje zullen we eens even vlug wassen, jongens", zei hij tegen zijn kinderen. „Zoiets gemakke lijks heb ik nog nooit gezien. En moet je kijken wat een prij zen! Een auto, een wasmachine, televisie, radio met pick-up, stof zuiger en ga zo maar door! Dat is nog eens wat anders dan die snertboekjes, die ik vroeger wel eens won, en dan had ik er twee dagen voor zitten zweten. Voor al dat kijkschermpje staat me Zo logisch Pa redeneerde altijd heel lo gisch: „Gelaat is een antiek woord, het moet natuurlijk ge zicht zijn", besliste hij. Later bleek dan door kunstige rede neringen, dat het juist het an dere woord had moeten zijn. Met als resultaat, dat vader Smid nooit een foutloze oplos sing had, tot grote opluchting vond die „film-aan-huis" prach tig en zat dan ook vooraan als hij eens een avond bij kennis- sen-met-televisie was uitgeno digd. Naar het saaiste program ma keek hij nog met plezier en als men dan het toestel af wil de zetten, zei hij haastig ,,0, mevrouw, voor mij hoeft hij niet uit. Ik zeg maar zo: je leert er altijd wat van". En al bestond dat leerzame dan ook uit een vraaggesprek over bemesting, pa Smid keek! Passief Maar o wee, daar was moe der Smid het helemaal niet mee eens. „Televisiekijken", zo vond ze, „is een echt passief ver maak, alleen mensen zonder fut, die zelf niets presteren, kijken ernaar". Bovendien kreeg ze er hoofdpijn van, zei ze, en was het slecht voor de ogen van de kinderen. Nee, een radio met pick-up, dat was nog eens iets. Daar kon je tenminste nog bij naaien of breien of ander nut tig werk doen. Dit evenwel kon in vaders ogen geen genade vinden. „Zeker altijd het gejen gel van een of ander orgel of het gejank van een viool in m"n huis, nee. dank je, mij niet ge zien". En demonstratief ver school hij zich voor de protesten achter zijn krant. Alleen een voortdurend geldgebrek weer hield hem ervan een t.v.-toe stel te kopen, maar anders In stilte hoopte hij evenwel al tijd nog eens zo'n toestel te win nen, want als het eenmaal in huis was. kon moeder het toch moeilijk weer terugsturen. Vaak riep vader dan ook de hulp van de kinderen in bij zijn puzzel pogingen om maar zo goed mo gelijk uit de bus te kunnen ko men. „Jongens, wat is dit hier. een gezicht of een gelaat?". Er waren nl. in die tijd veel prijs vragen. waarbij plaaties afge drukt stonden met daaronder twee woorden. Het woord, dat het inzenden oplossingen. Op een dag toen de kinderen uit school kwamen, liep moeder met een gezicht als een onweers wolk door het huis. Niemand durfde iets te vragen, maar toen vader thuiskwam en informeer de wat er aan de hand was, overhandigde ze hem als enig antwoord een enveloppe met als afzender de naam van een gro te fabriek, die geregeld prijs vragen uitschreef. Met een kreet „we hebben de tele visie!" (hoewel de enveloppe gesloten was) wilde vader de brief uit moeders han den rukken. Maar moeder zei heel beslist „Als we een t.v.- toestel gewonnen hebben, verko- Twee werelden Ontvangen van Bert den Braber (kweek en uit Rotterdam) Slaap maar gerust mijn kind, de wereld raast nog langs jouw raam je kent geen twijfel, geen belijden er is geen vraag die om een antwoord dwingt Ik buig mij over je gezicht: een flauwe glimlach ligt er om je mond half op het kussen staat de speelgoedhond zijn oogjes fonkelen in het lantarenlicht Zo denk ik mij de vrede in: de ademhaling van een slapend kind, een zachte glimlach over alle dingen geen weten van een eind of een begin Maar plots zie 'k een stad, die in rook opging ik hoor het barsten van granaten en dan daarna het eindeloze praten.... is het een toekomstbeeld of een herinnering? Ik ben een reiziger, die van het reizen moe hier even binnentreedt, maar er niet hoort; hij is altijd op weg en immer moet hij voort Ik keer mij om en doe de deur zacht toe BERT DEN BRABER „Geef die brief hier", zei vader Smid tegen zijn vrouw. Zij pak te evenwel langzaam de schaar en knipte de enveloppe open. Toen haalde ze het velletje pa pier er uit en las Onder 't lezen klaarde haar gezicht op en ineens barstte ze in een luide schaterlach uit. Haastig trok va der de brief uit haar hand. Zijn ogen vlogen langs de regels en. hij bleek sportief, want een bul derend gelach weerklonk. Niet begrijpend keken de kinderen van vader naar moeder en om gekeerd. Moeder pakte het vel letje papier op en met de tra nen nog in haar ogen las ze hardop: Van harte gefeliciteerd! Hierbij delen wij U mede. dat U met Uw oplossing van onze puzzel van 13 juni jl. het boek: „Het voor en tegen van radio en televisie" gewonnen hebt. Inmiddels verblijven wij, hoogachtend. Dullemen. Uitverkoop Gisteren is overal de uitver koop weer begonnen. Rudie Dero (kweek en uit Leiden) stuurde enige tijd geleden zijn uitverkoop, die ik dus tot van daag heb bewaard. Rust-behagelijkheid-en-vrede door schreeuwige letters wreed verstoord Felgekleurde borden Suggestieve pijlen Kakelbonte cijfers twee cent onder de dubbel nul: Uitverkoop! vrouwen bevangen door weet ik wat in staat van geprikkelde opgewondenheid fortuna voor honderdachten negentig centen, mannen voor hun halfgaar avondeten met ontzettend léuke jurkjes beelden van hoedjes heel aparte schoenen betalen de tol aan de uitverkoop. Beleefde juffrouwen in wit-zwart uit v RUDIE DERO Uitvinding Verraderlijke zandbanken waarlangs de gouden draad herhaaldelijk wordt gevierd totdat ze weer strak staat Wegen met haarspeldbochten Rucfri^lr langs gapende diepten ixusneiv waarlangs het veilige pad een wat tl voert tot voldaanheid (vond ik) o. KEES VISSER ker aantrekkelijk genoeg is t Hilten (22, a.s. onderwijzer deze foto. Slechts een enkele „dienst plichtige" komt zo nu en dan met een inzending uit de bus. „Gustaf (20 en uit Oegstgeest) is ook „onder de wapenen", zoals hij zelf schrijft en het is wellicht om die reden, dat hij liever niet vertelt, hoe hij heetGoed, dat neemt niet weg,- dat je toch iets van hem tegenkomt en wel: Fout Het papier waarop ik bezig lijnen trek, Voegt zich stil en zwijgend in 't gesprek. Handen hoofd en zinnen werpen zich op 't papier Zachtjes wordt door hen gesproken. 't potlood flitst als een rapier. Plotselinge zwijgt mijn denken verward kabaal 't lijnenspel schijnt niet te stroken met 't verhaal Van harmonie en drukkend zoek ik naar vergeving Plotseling, dan zie ook ik het: een vergissing. Oplossingen en correspondentie aan de heer H J J. Slavekoorde, Goud- reinetstraat 125, Den Haag. De loper Wij weten niet, hoe het met U, lezers, gesteld is. maar wij hebben een uitge sproken voorkeur voor de loper in ver gelijking tot het paard. Dit is een strikt persoonlijke mening, die niets met gezond schaken, en eerst recht niet met sterk schaken te maken heeft- Niettemin: wij hebben deze redeloze, emotionele, on wetenschappelijke voorkeur en zijn niet van zins deze prijs te geven. Het is die voorkeur, welke ons er toe gebracht heeft in het nu volgende rubriek je enkele stellingen bijeen te brengen, waarin de loper een rol van betekenis speelt, ja mogelijk zelfs de dominerendp figuur is. U leest toch wel goed? Er staat positief niet, dat de sleutelzet met de loper verricht zal of moet worden, al is dit uiteraard niet verboden. Het is een kwestie van smaak of u de volgende opgaven gemakkelijk of moeilijk zult vinden- Indien u er niet te veel moeite mee hebt, hebben wij ons doel 4. Uit een partij MisztoKloza (Puien 1955) 1 M.*è kkW iiii A A A m gl 8 7 I iA^AW 5 A A ■All Alfi. A 4 m 0 3 2 A m i&e I p w i a b c d 1 g h Wit aan zet won Hoe? Hoe liep dat af? Oplossingen Hieronder volgen de oplossingen der opgaven uit onze rubriek van 2 juli jl. 1. Mardle—Wade: 15Pxf2! 16. Txf2 Dxe3 17- Dxe3 Tdlt! en zwart gaf .2. FladAlonso (Analyse): 1. Le7! Lh4 (gedwongen) 2. f4ü exf4 3. e5ü en zwart is in alle varianten verloren. U controleert dat wel even? 3. HeuackerRöhrlch: Op 1Lf2? volgde 2. Kd5! remise, want op 2 Lh4 volgt 3. Kc6 Ld8 4. Kd7! enz. Juist ware geweest 1 b5!. bijv- 2. d7 Lb6 3. Kd6 b4 4. Kc6 Ld8 5- Kb5 Kc3 6. Ka4 Lc7 7 Kb5 Kxb3 enz- 4- Nikolussl—N. N.: Op Kh8—g7 volgde 1. d7! Lxd7 2. Tb7 Kf7 3. Txd7t Ke6! 4. Pb6 Tb8! (hierop had zwart ver trouwd, maar nu komt) 5. Tg7! Kf6 6. Pd7t en zwart ?af het on

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 14