H3E1IJQ Consument moet profiteren van tariefsverlagingen Minister De Pous in E.E.G-debat: Gouden Esso Extra Motor Oil Ned. lederwarenindustrie werkt zich omhoog Luchtpost met verrassingen Toto-debatten MARNIX VAN SINT ALDEGONDE ALS OPVOEDER 7 WOENSDAG 6 JULI 1960 (Van onze parlementsredactie.) Minister De Pous (economische zaken) is van mening, dat tariefsverla gingen, die in het kader van de E.E.G. hebben plaatsgehad of nog zullen plaatshebben, in het algemeen aan de consumenten ten goede zullen moeten komen. Het zou volgens hem niet aanvaardbaar zijn, wanneer goe deren ons land tegen lagere prijs dan voorheen binnenkomen terwijl de consument hiervan niets zou merken in de vorm van prijsverlaging. De minister zei dit gistermiddag tijdens het Europese debat in de Tweede Kamer in antwoord op de vraag van verschillende afgevaar digden, of de verlaging van de in voerrechten in de E.E.G. sedert 1 juli jl. ook invloed zal hebben op de verhruikersprijzen. „Zeer recente publikaties van prijsverlagingen per 1 juli jl. zouden kunnen doen ver moeden, dat in vele gevallen de con currentie niet zal nalaten doorbere kening van tariefsverlagingen aan de oonsumenten te bewerkstelligen", aldus de bewindsman. Hij wilde er overigens wel op wijzen, dat niet altijd een verlaging van het in voerrecht tengevolge hoeft te hebben, dat een produkt ons land goedkoper bin nenkomt. De buitenlandse producent kan goede redenen hebben de tariefsver laging niet in de einriprys door te bere kenen, met name wanneer hij tot nog toe het invoerrecht voor zijn rekening placht te nemen. De minister verklaarde ech ter, dat wanneer dergelijke goede rede nen blijken te ontbreken, hij alle mid delen zal aanwenden om een prijsverla ging voor de consumenten wèl door te voeren. Tot deze middelen rekende hij in de eerste plaats het overleg met de betrokken bedrijven en bedrijfstakken. Niet minder dan zeven bewindslieden zijn op deze tweede dag van het Euro pese debat ingegaan op de beschouwin gen van de vijftien Kamerleden, die maandag het woord hadden gevoerd. Zowel minister De Pous als de minister van buitenlandse zaken mr. Luns namen met kracht stelling tegen de krtiek van de socialisten Van der Goes van Naters en Samkalden op het Europese beleid van de Nederlandse regering en haar ambtenaren. De coördinatie van het Europees beleid verloopt in Den Haag uitstekend, zo zei minister Luns en hij ontkende pertinent een bepaalde ambte naar in dienst te hebben, die dit beleid traineert. De ambtenaren dragen steeds met grote loyaliteit de standpunten van de regering uit, maar men moet ze nu eenmaal een zekere vrijheid laten, wil men ze althans niet tot ja-zeggers en robots degraderen. Geeft een ambtenaar echter blijk van gebrek aan loyaliteit, dan zullen tegen hem disciplinaire maat regelen worden genomen. Minister De Pous weerlegde aan de hand van voor beelden de beschuldiging van de heer Van der Goes van Naters, dat Nederland een passieve weerstand heeft uitgeoe fend bij de uitvoering van het E.E.G.- verdrag. De minister verklaarde nog, dat hij van de Griekse regering blijken van waardering (geen stoffelijke overi gens) had ontvangen voor de coulante houding, die Nederland ten opzichte van Griekenlands associatie met de E.E.G. heeft aangenomen. Zes en Zeven De ministeriële uitlatingen over de mogelijkheid om met name in Europa ie komen tot een grotere economische as sociatie waren niet overdreven optimis tisch, maar zeker ook niet pessimistisch. Minister De Pous zei, dat de regering zal blijven aandringen „op het metterdaad bewijzen van het beleden open karak ter" der E.E.G. Die bewijzen zullen moe ten wonden geleverd door matiging van het buitentarief, door een zo groot mo gelijke liberalisatie tegenover derde lan den, door het scheppen van handelspoli tieke procedures voor het uit de weg ruimen van knelpunten (met name in het intra-Europese verkeer), en ten slot te door het aangrijpen van elke moge lijkheid om wat door de E.E.G. is ver- op geografisch ruimere schaal uit te dragen. Minister De Pous meende, dat een op lossing van het zg. Zes-Zeven-vraagstuk (de verhouding tussen de E.E.G. en de Economische Vrijhandels-Associatie) niet als onmogelijk mag worden beschouwd. Dit is echter een zaak van lange termijn. Het is overigens verheugend, dat de Zes de Zeven elkaar voortaan in de Com- »sie voor Handelsproblemen van de z.'g- „Twintig plus" kunnen ontmoeten ter bespreking van handelspolitieke moeilijkheden op korte termijn. Welis- zullen hieruit slechts incidentele ingen van tijdelijke aard kunnen voortvloeien, maar toch kan worden ver wacht, dat binnenkort de scherpe kanten de commerciële verhoudingen kunnen worden afgeslepen. Het hierdoor ont stane voordeel van een zekere tarief- harmonisatie kan een regeling op lange termijn tussen de Zes en de Zeven ver gemakkelijken. Volgens de minister zijn er nog geen duidelijke tekenen merkbaar, dat m kringen van de Engelse regering serieus de mogelijkheid van een Britse samen werking met, of zelfs een Britse toetre ding tot, de E.E.G. wordt overwogen. De Engelsen hebben een proefballonetje opgelaten door de Zes te verzoeken sa- met hen de eventuele toetreding Groot Brittannië tot E.G.K.S. en Euratom te bestuderen. Minister Luns had niet de indruk, dat achter het En gelse proefballonnetje duistere bedoelin gen schuil ©aan. De Engelsen geven aan 'n voetje voor voetje te water gaan blijk baar de voorkeur boven een plotselinge duik in het koele nat. Minister Luns gaf toe, dat de W.E.U.- ambassadeurs niet het ideale forum vor men ter bespreking van Engelands even tuele toetreding tot K.S.G. en Euratom. Tegen de tijd, dat er spijkers met koppen geslagen worden, zal naar een ander conferentie-milieu moeten worden ge zocht. Sprekend over de verhouding tus sen de Z.es en de Zeven zei de minister, dat de recente internationale ontwikke lingen (mislukte topconferentie) hebben aangetoond hoe belangrijk het is. dat Europa zich aaneensluit. Het „gistings proces" in Engeland is ten dele een ge volg van deze ontwikkelingen. Het wel slagen van de Europese integratie in zo breed mogelijk verband hangt af varr de vraag, of de gereorganiseerde O.E.E.S. tot een levenskrachtige organisatie zal uitgroeien. Op het ogenblik bestaat over dit laatste nog geen zekerheid. De in terne ontwikkeling in de E.E.G. noem den de ministers tot dusverre bevredi gend. Minister Luns waarschuwde een ter, dat de moeilijkheden waarschijnlijk nog zullen komen, met name wanneer het aankomt op het vinden van een ge meenschappelijk beleid. Europese verkiezingen Ie minister van buitenlandse zaken heeft tijdens dit debat nog eens duidelijk gemaakt, dat de regering niet alleen voor- der is van rechtstreekse verkiezingen r het Europees parlement, maar te- s van uitbreiding van de bevoegd heden van dit parlement. De verdragen Rome voorzien in het eerste, maar in het laatste. Uitbreiding van de parlementaire bevoegdheden kan alleen door een vrij ingrijpende verdragswijzi ging tot stand komen en het lijkt twijfel achtig of hiervoor de steun van alle lid staten kan worden verkregen. Ook zon der uitbreiding van de bevoegdheden achtte minister Luns echter het houden 'an directe Europese verkiezingen bij- :onder nuttig. De bewindsman, die ge durende het tweede halfjaar van 1960 voorzitter zal zijn van de Raad van Mi- de drie gemeenschappen, be loofde de ontwerp-conventie voor deze •kiezingen zo spoedig mogejijk in die raad aan de orde te zullen stellen. Daar- zal die conventie, eenmaal vastgesteld, nog door de parlementen van de zes ~.E.G.-landen moeten worden goedge keurd en daar zal wel enige tijd mee ge moeid zijn. De minister achtte een band tussen de nationale parlementen en het Europees parlement vooralsnog noodza. kelijk. Hij vertolkte nog eens het stand punt van de Nederlandse regering, d, de zetel van de EEG en Euratom in Brus sel behoort te worden gevestigd. Verder deelde hij mee, dat de eerstvolgende po litieke consultatie van de ministers v buitenlandse zaken der E.E.Galanden Den Haag zal plaatsvinden en wel op 18 Hog Tegenover samenvoeging Autoriteit. Europese Commissie en Eura- tom-commissie tot één Executieve staat de regering positief. De bepaald niet voudige problemen, die zich daarbij doen, worden thans bestudeerd. Voor de samenvoeging is een verdragswijziging noodzakelijk en daaraan tionale parlementen hun goedkeuring verlenen. In ieder geval dient te worden voorkomen, dat in de lid-staten de ver dragen in hun geheel op de helling zullen worden gebracht Landbouw De versnelling van de afbraak van de tolmuren binnen de EJ5.G. opent ook gunstige perspectieven voor de uitvoer van Nederlandse landbouwprodukten. Nu wordt echter hier en daar in de Duitse pers de opvatting gepropageerd, dat de versnelling voor de landbouw nog in de lucht hangt. De betrokken persorganci betogen, dat de versnellingsmaatregelei voor de landbouw pas in werking zullen treden, wanneer de Raad van Ministers van de EE.G. in de loop van dit jaar het versnellingsbesluit opnieuw bekrach tigt door vast te stellen, dat de concur rentievoorwaarden in voldoende mate ge lijk getrokken zijn. Dit laatste zal van di landbouw echter voorlopig niet kunnei worden gezegd en de Duitse conclusie i nu, dat Nederland niet hoeft te rekenen op een vergroting van de uitvoe agrarische produkten. Minister Marijnen (landbouw rij) noemde deze voorstelling van zaken gisteren volkomen onjuist. Uit de tekst van het versnellingsbesluit kunnen de Duitse bladen hun conclusie onmogelijk trekken. Daarin staat, dat de versnellings- maatregelen voor de landbouw in elk ge val op 1 januari a.s. in hun thans vast gestelde vorm in werking zullen treden, waarbij evenwel de mogelijkheid is ge opend om door middel van een aanvul lend Raadsbesluit deze maatregelen aan te passen aan bepaalde moeilijke situaties. Van een bekrachtiging of nieuwe behan deling van het versnellingsbesluit zelf is helemaal geen sprake. Deze interpretatie had de minister tijdens de Raadszitting in de notulen laten vastleggen om elk verstand uit te sluiten. minister van landbouw deelde dat de Europese Commissie één dezer da gen haar definitieve en van aanvullingen '.iene Landbouwvoorstellen aan de Raad van Ministers van de EE.G. zal anbieden. Nog in de tweede helft van deze maand zal de ministerraad daaraan lerste beschouwing wijden. De minis- as blij, dat men besloten heeft aldus achter deze zaak te zetten. Een langzaam tempo kan men zich eenvoudig niet veroorloven, wil men binnen het ka- van de overgangsperiode inderdaad en tot een volledige vrijmaking het agrarisch handelsverkeer. Voorzover de Commissievoorstellen in hun ongewij- vorm niet meer behelzen dan een beleidsinstrumentarium te scheppen, acht te de minister kritiek zeer wel mogelijk noodzakelijk, maar anderzijds meende hij toch, dat men hierop niet in de eerste plaats zijn kruit zal mogen verschieten. Veel meer komt het er op aan, dat ons land zijn kritische aandacht richt op de toepassing van het instrumentarium op de regelingen voor de overgangs periode. T o go-land is tijdens dit debat nogal wat dacht besteed aan de houding van dc gering ten opzichte van het verzoek Togo-land cm voortzetting van de ciatie met de E.E.G. Togo-land was v heen een Frans protectoraat, maar i april jl. zelfstandig geworden. Het w na zijn zelfstandigwording met de G. geassocieerd te blijven. De Kamer nde, dat dit verzoek zal moeten wor- ingewilligd en men kritiseerde de reiende houding, die de ministerraad de E.E.G., en met name de Neder landse vertegenwoordigers daarin, tot >r in deze kwestie zouden hebben aangenomen. De K.V.P.-er dr. Schuijt dreigde terzake zelfs met een motie. Hij :n de andere sprekers, die dit punt ter sprake brachten, verzetten zich krachtig tegen de opvatting, dat Togo, nu het on afhankelijk is geworden, niet meer als direct geassocieerde mag worden geaccep- teerd, doch slechts als „derde land" (als „minderontwikkeld gebied") op finan ciële hulp van de E.E.G. aanspraak kan maken. Minister Luns achtte de verhouding tus- ;n Afrika en de EE.G. uitzonderlijk be langrijk. Hij was ook bepaald niet van deel, dat de E.E.G.-hulp aan de zo juist zelfstandig geworden gebieden, die voor kort via een E.E.G.-moederland de Gemeenschap waren geassocieerd, t worden beëindigd. Het verzoek van Togo-land wordt thans ernstig bestudeerd. 's noodzakelijk, omdat een oeslissing deze aanvraag een precedent bete kent. Deze beslissing zal overigens, naar linister verwachtte, zeer binnenkort vallen. Intussen blijft de bestaande asso ciatie met Togo-land normaal van kracht. De Nederlandse regering, aldus de minis ter, zal het verzoek van Togo positief be- (d.w.z. los van de steun aan derde landen in het kader van de hulpverlening minderontwikke(de gebieden). De be windsman ontkende met klem, dat het vooral Nederland zou zijn geweest dat zich in de E.E.G. tegen de voortzetting van de associatie van Togo-land zou heb ben verzet. Minister Cals (o.k.w.) beantwoordde de irragen over de op te richten Europese jDiversiteit. Hij was het met de Kamer ïens, dat deze instelling een open karak- :er zal moeten hebben wat zijn activitei ten betreft en niet beperkt dient te blij den tot de invloedssfeer van de .Zes. De Europese verslagen van de regering, naar aanleiding waarvan dit debat werd gehouden, werden ten slotte door de Ka- voor kennisgeving aangenomen MET ESSO BENT U BETER UIT! OPECIALISAT1E en rationele produktie is het parool voor de Nederland- se lederwarenindustrie, vooral met het oog op de komende Euromarkt Hierdoor zullen de afzetmogelijkheden stijgen, maar dan dient de fabrikant ook de steun van de overheid te voelen. En dan moet het niet zo gaan als bijv. met uit textiel gemaakte tassen en koffers, welke naar België geëx porteerd worden, belast met 4.5 pet taks plus 5 pet concurrentenopslag, ter wijl dezelfde artikelen uit België hier vrij worden geïmporteerd. Dit zeide de heer F. Löwenstein die namens het bestuur van de Stichting Ne derlandse Lederwaren gisteren in Amster dam de 13e Zomervakbeurs voor koffers en lederwaren inleidde. Hij verklaardde dat 1959 voor de leder warenindustrie in het algemeen een gun stig jaar is geweest: de gezamenlijke om zet was 7 pet hoger dan in 1958 en bedroeg een waarde van 70 miljoen gulden. De export nam met 13 pet toe en vertegen woordigde een waarde van 15 pet van de totale produktie. Door verder doorgevoerde rationali sering kwam de Nederlandse lederwa renindustrie met de man-jaarproduktie ad f 17.500 op gelijke voet met de West- Duitse, een verheugende stijging, te meer omdat onze industrie pas na de oorlog met de vakopleiding is begon- Voor veel fabrikanten betekent het echter nog een moeilijkheid, dat de CAO- lonen voor de lederwarenindustrie lager liggen dan die van andere industrieën. Daarom wordt er bij de adviseurs op aan gedrongen, deze achterstand ten spoe digste teniet te doen. Van de zomervakbeurs, welke door wet houder mr. F. H. C. van Wijk met een korte waarderende toespraak werd ge opend, heeft men goede verwachtingen- Vooral. omdat zich een nieuwe mode in het grootste artikel, nl. de dameshand tassen, manifesteert. Nadat enkele seizoenen de lichte en pastelkleurige tassen opgeld hebben ge daan. doet nu de donkere tas in Ita liaanse strakke lijnen zijn intrede. Don kerbruin in allerlei tinten, donkergroen en zwart vormen de voornaamste kleu ren. De modellen, veelal met beugel- sluiting en bescheiden met koper Kapitein Banninck Cocq verliet Rijksmuseum te paard Ter gelegenheid van liet feit, dat Purmerend 550 jaar geleden de stadsrechten verwierf hebben gis termorgen „kapitein" Frans Ban ninck Cocq en „luitenant" Willem van Ruitenburgh, de twee hoofdfi guren van Rembrandts „Nacht wacht", een bezoek gebracht aan de stad. Te paard waren zij al vroeg in de morgen uit het Rijksmuseum vertrokken en omstreeks elf uur arriveerden zij bij de Amsterdamse Poort in Purmerend, waar de ste- denmaagd in gezelschap van het college van burgemeester en wet houders van Purmerend, ter ver welkoming aanwezig was. De heren Banninck Cock en Van Ruitenburgh hebben nieu we banden met Purmerend aan geknoopt. de eerste was Heer van Purmerland en bezocht vele keren de nabuurgemeente Purmerend, de heer Van Ruiten burgh was dijkgraaf van Water land en schonk o.a. vier avond maalsbekers aan de Nederlands Hervormde Kerk, die thans nog worden gebruikt. De stadsfeesten in Purmerend zullen van 8 tot en met 16 juli duren. De stad wordt verlicht en versierd, er is een openluchtbeel- denexpositie en een grote tentoon stelling onder dc naam: Purmer end in verleden, heden en toekomst. Aanstaande vrijdagavond wordt een herdenkingsdienst gehouden in de Nederlandse Hervormde kerk, waar de oud-Purmerender. prof. mr. P. J. Oud uit Rotterdam, de herdenkingsrede zal uitspreken. De grote tentoonstelling wordt zaterdagmiddag geopend door dr. Moderne handtas van havana- bruin plastic, fors en hoog naar Italiaans strakke lijn: de grote mode van het komende seizoen, sierd- zijn groot, rechthoekig en vr Deze modellen worden uitgevoerd zo In het NCRV radioprogramma-voor- dc-vakantie „Poste restante" wordt op donderdag 7 juli as. een wedstrijd op genomen waarin de NCRV samenwerkt met het Verbond voor veilig verkeer. Als de weersomstandigheden het toe laten zal ergens boven een Nederlands vakantiecentrum een vliegtuig ver schijnen, waaruit een aantal papieren verkeersborden wordt uitgestrooid - Op deze borden zijn bepaalde fouten gemaakt: er ontbreekt iets aan. Maar wat er ontbreekt wordt mee uitge strooid en de zoekers (gevormd door iedereen ter plaatse, die er zin in heeft) moeten <nu proberen een paar te vor men. De een heeft dan het bord en d® ander de ontbrekende indicatie. Als gebruikelijk bij dit soort NCRV- spelletjes zullen uit de studio in Hil versum aanwijzingen worden gegeven en het eerste koppel, dat zieh bij de in de buurt opgestelde post meldt maakt kans op een mooie prij* Ook thuis luisterende weggebruikers worden bij deze wedstrijd ingeschakeld en kunnen, bij het volvoeren van een De NCRV (radio) zal uitgebreid aan dacht schenken aan de zogenaamde „toto-debatten" in de Tweede Kamer De reportages worden verzongd door Herman Felderhof en worden op de volgende tijdstippen uitgezonden. Woesdag 6 juli: om 17.20 uur en om 23.40 uur, terwijl tevens in de radio- krant van die dag flitsen van de de batten worden gegeven. Donderdag 7 juli om 17.45 uur, om 21.15 uur en in de radiokrant. ITALIË VERLAAGT HET KIJKGELD De Italiaanse televisiekijkers wordt een verlaging van het kijkgeld met 15 pet. in uitzicht gesteld en wel ter ge legenheid van de registratie van de 2 miljoenste kijker. Deze gelukkige wordt binnen enkele dagen verwacht. Dat het kijkgeld nu een beetje omlaag gaat verheugt de Italianen zeer, want totnutoe betalen zij 85 per jaar en dat is niet mis! Nog eens „Van top tot teen" Wi» destijds de radiofantasie „Van top tot teen" door de KRO uitgezon den, heeft gemist, zal er toch nog van kunnen genieten en wel op zaterdag avond 9 juli. Wellicht ook wilt u deze mengeling van geestigheid, wetenschappelijke voorlichting en anatomisch onderwijs nog eens horen. U zult zich dan her inneren hoe in dit speciaal voor de radio geschreven, heel aparte hoorspel van Geo H. Blanc en Roger Nordmann een Microbe 666 met zijn geliefde Bac terie een „reis" maakt door de wonder lijke wereld van het menselijk lichaam. Radiofonische muziek en merkwaardi ge geluiden begeleiden hen op deze reis en het geheel is zeker het aanhoren meer dan waard. te geven opdracht, prijzen winnen. Dc wedstrijd is getiteld „Luchtpost" Begrijpt u nu nog niet hoe het alle maal in elkaar zit? Dat is juist de bedoeling, want iedereen die hoe dan ook mee wil doen moet de radio-uit zending volgen, om „wegwijs" te wor- NEEF IN CANADA „Ik heb een neef in Canada" heet een teievisidocumentairc, welke de KRO vrijdagavond a.s. uitzendt. Regis seur Wim Hart en cineast Ad Zonne veld hebben met een vliegtuig ouders die hun kinderen in Canada gingen be zoeken, vergezeld. Van het leven van deze emigranten maakten zij een film reportage welke een indruk geeft van het bestaan van ondernemende mensen in een nieuw vaderland. Zweedse haast voor Olympische Spelen Volgens plan zou het Zweedse net van televisiezenders vóór het einde van dit jaar van 33 op 43 moeten zijn gebracht. Gezien echter de enorme belangstelling voor de Olympische Spelen welke in dit land heerst, wordt de bouw bespoedigd. Met man en macht wordt er aan ge werkt om nog vóór 25 augustus a.s. ten minste zeven nieuwe zenders in bedrijf te kunnen stellen. De Zweedse industrie heeft zich ge noodzaakt gezien de vaste vakantiewe ken over twee groepen te verdelen De genen die naar Rome gaan om de spelen te zien mogen van 25 augustus af va kantie nemen, de overigen moetep ge woon de vastgestelde weken in juli gaan. De bedrijven zullen dit jaar dus niet gedurende de fabrieksvakanties ge heel worden stilgelegd. Elvis niet meer op het scherm Het is een hele tegenslag voor de Amerikaanse teenagers, maar de mana ger van Elvis Presley heeft hun idool verboden, nog voor de televisie op te Na zijn afzwaaien uit de militaire dienst is hij éénmaal op het scherm verschenen om te laten zien dat hij inderdaad weer in zijn vaderland was teruggekeerd.cn dat kostte de tele visiemaatschappij die hem engageerde de lieve som van 125D00 dollar. Elvis liet zich zien in de beroemde show van Frank Sinatra, waar hij voor het eerst in smoking en zonder bakke baarden tevoorschijn kwam. Hij had ook geen gitaar en stond redelijk stil, terwijl hij een paar liedjes zong. Een geheel nieuwe Elvis dus! De jeugd keek er van op, maar juichte deze ineens waardige figuur toch luid keels toe. Helaas is het vu uit met die pret: Elvis mag van zijn oppermachtige manager alleen nog maar films en gram mofoonplaten maken. Hieraan kan hij nl. veel méér verdienen dan aan de televisie. wel in leersoorten als in plastic. De In dustrie merkte in de laatste maanden een vermindering van binnenlandse verkoop in damestassen en men gelooft dat dit gevolg was van te lang volhouden van lichte kleuren in het materiaal. Daarom men blij met de nieuwe mode. Cocktailtassen vertonen ook een kloe- ker formaat en zelfs het avondtasje, in goudleer, brocaat of fijne kraaltjes uitge voerd, is niet al te klein meer. Er zijn enkele grappige versierinkjes voor de handtas uitgedacht, zo bijv. een heel klein spiegeltje naast de sluiting bedoeld om vlug even haar of make up te controleren, een in kbper gevat me daillon met een wijzerplaatje en draai bare koperen wijzertjes om zich het uur van een afspraak te kunnen herin neren, en een kluisslot, dat zakkenrol lers de kous op de kop geeft. Koffers hebben ook him kleurigheid verloren: de moderne modellen blijven smaakvol in uitvoering maar vertonen kleuren als bruin, zwart en grijs Meer aandacht wordt besteed aan de lichte vliegtuigkoffer en aan de kostuumkoffer Voor de heren is het nieuwste de leren diplomatentas met inschuifbare hand- IEDEREEN KENT Mainix als psalm dichter, missohien ook als schrijver van het satirieke geschrift: „Byencorf der H. Roomscher Kercke" en als mo gelijke dichter van het „Wilhelmus". Maar het zal weinigen bekend zijn dat hij ook een boekje schreef over de op voeding (natuurlijk in zijn tijd alleen bedoeld voor die der jonge edelen). Marnix was geboren in 1540- Hij was een vriend van de Prins van Oranje en diens broer Jan van Nassau. Met de laatste schijnt hij vaak over de opvoe ding te hebben gesproken. Hij zegt al thans in een voorrede dat hij het boek schreef op verzoek, of zoals hij zelf ver betert. op bevel van Jan van Nassau. Marnix stierf in 1598. Zijn boek ver scheen eerst in 1615 onder de titel: De institutionc principlum ac nobilium puerorum (Over de opvoeding van de prinsen cn jonge edelen). Het hand schrift, dat waarschijnlijk in 1583 tot stand kwam, wordt in de Kon. Bibl. te Brussel bewaard. Eerst in 1854 komt het uit de vergetelheid te voorschijn, daar de Franse historicus Quinet er de aandacht op vestigt. Er staan een aantal wenken in dit boek je die ook thans nog de aandacht ver dienen. Hoewel ze voor edelen zijn be doeld, is het grootste gedeelte ervan ook nog van belang voor onze twin- tigste-eeuwse kinderen. Een van de eerste opmerkingen, die de schrijver maakt, is dat men niet moet wachten met opvoeden en straffen tot de kin deren 5 of 6 jaar oud zijn. Men kan ze niet te vroeg aan tucht gewennen. Hij stelt voorop dat men ook vroeg moet beginnen de kinderen te leren verschil te maken tussen ouders en kameraads. Dit ds een zeer belangrijk punt. Tegen woordig komt het maar al te vaak voor dat ouders, uit vrees de liefde van hun kinderen te verliezen, hun alles toe laten, zelfs tot onbeschaamdheden toe. Een merkwaardig denkbeeld is dat hij een soort rechtbanken van kinderen voor kinderen wenst, een gedachte die reeds door Xenophon ais een oude Per zische gewoonte wordt genoemd. Het voordeel hiervan zou zijn dat kinderen een sterker intuïtie hebben ten opzichte van wat rechtvaardig en billiijk is dan vele oudere personen. Men moet ook, zo zegt hij. ze nooit iets laten leren wat ze niet begrijpen. Hier mede zullen sommige tegenwoordige op voeders het niet eens zijn. Er valt in derdaad wel over te praten, maar niet weg te redeneren is het feit dat uit het leren van onbegrepen dingen tal van misverstanden ontstaan. Hij is een groot voorstander van goed geschiedenison derwijs, omdat de kinderen daaruit kunmen leren hoe men zich gedragen moet. Zij vernemen hoe tirannen ein digen en welke rampen de overmoed veroorzaakt. Behalve aan de geestelijke opvoeding schenkt hij ook zijn aandacht aan de lichamelijke. Ik zal daarvan nog ver schillende voorbeelden geven. Maar iets wat ook nog geldt voor jeugdige kin deren in onze tijd, is dit: „Geef ze nooit snoepgoed buiten dc maaltijden. Want dit kan lage hartstochten als gulzigheid veroorzaken". Over tandbe derf had men in dde tijd blijkbaar nog geen meningen. Behalve ten opzichte van de leerlingen, heeft hij ook zijn denkbeelden over de onderwijzers en leraren. Een directeur of hoofd van een school mag niet te jong zijn. Hij moet een verstandig man wezen met rijpe ervaring en vooral on berispelijk van leven en zeden. Grote klassen zijn uit den boze. Men moet volgens hem ten minste twee leraren hebben voor twintig leerlingen. Ik hoop dat minister Cals dit boekje eens leest, zonder daaraan de uiterste conse quenties vast te knopen. Dat men in die tijd met Latijn al in dc eerste klasse begint, is duidelijk en in het tweede leerjaar met Grieks. Vreemd klinkt het ons in de oren dat men eerst in het derde jaar met rekenen en meet kunde aanvangt torzelfdertijd als met zedeleer, wiskundige, aardrijkskunde en economie. In dit verband vraagt hij zich ook af of het beter is klassen te vormen dan wel privé onderwijs te geven. Hij geeft de voorkeur aan klas sikaal onderwijs, want de leerlingen kunnen veel van elkaar leren en elkaar als voorbeeld nemen. Bovendien komt het goedkoper uit. Maar nogmaals zegt hij dat grote klassen uit den boze zijn, want het waarnemen van elke leerling wordt dan te lastig en bovendien krij gen slechte kinderen meer kans invloed op de andere uit te oefenen. Hij is niet voor een Spartaanse opvoeding. Men moet grote vermoeieniesen en ont beringen vermijden en harden uitstellen tot de kinderen 18 of 19 zijn. Hij is een voorstander van onderwijs in het zwem men, maar wil daarmee wachten tot de kinderen 12 of 13 zijn. Zijn calvi nisme verraadt zich in zijn afkeer van onderwijs in het dansen. Zeer belang rijk vindt h(j goed onderwijs in het spreken De ouders en leermeesters moeten hun pupillen voortdurend op fouten in hun taal wijzen. Lichaams oefeningen zijn goed, daar ze gezond heid, kracht en een goede houding geven. Maar hij- is sterk tegen overdrij ving op dit gebied gekant. Menige jonge voetballer zou in zijn ogen geen genade vinden. Hij eist ook matigheid in eten en drinken, want wie zijn eet lust niet weet te bedwingen, zal later ook aan andere lusten toegeven. De opvoeder moet zoveel mogelijk iedere afleiding onder het leren vermijden en Marnix herinnert eraan dat de leden van de Areopagus (Atheense rechtbank) hun vonnis in de duisternis moesten uit spreken om zich sterk te kunnen con centreren. Men moet alleen datgene aan 't geheugen toevertrouwen, wat waard is tot het einde van het leven te wor den onthouden. Wat iemand door logisch denken kan vinden, moet hij niet uit het hoofd leren. Ik geloof dat in onze scholen tegen deze regel nogal eens gezondigd wordt. De opvoeder moet niet overmatig streng zijn; liefde moet de hoofdtoon in de opvoeding blijven Dit neemt niet weg dat hij lichaamsstraffen, niet geheel verwerpt. Maar, indien men ze moet toepassen b.v. in gevallen van grote onbeschaamdheid, koppigheid of slechte daden, moet de leerling zien dat men ze even afschuwelijk vindt als degene die ze ondergaat. Iedere lichaamsstraf betekent ten slotte een verlaging Over de kleding zegt hij dat die sober moet zijn. Iedere pronkerij is belachelijk Dit zijn de hoofdzaken van Marnix' ge schrift. Men ziet dat er ook voor onze tijd nog wel iets uit te leren valt Dr. F. C. Domlnlcus vanavond Na 't NTS-journaal zendt de NCRV uit. Het programma begint om 8.20 uur met „Pas geperst", waarin Pi Scheffer een bezoek brengt aan Ber nard Haitink Om 8.50 uur begint een film over het riviertje de Linge die 20 minuten duurt. Direct daarna voe ren afgestudeerde leerlingen van de Arnhemse Toneelschool een door Pe ter Koen voor de eindexamenklas ge schreven televisiespel op, dat „De hoogste tijd" is genoemd. Om 9.35 uur begint de kunstrubriek en d" dagslui ting maken we deze keer mee tr. het Chr. conferentieoord ,,'t Brandpunt" te Doorn. 0 Van het Holland Festival hoort U tussen 8.20 en 9 uur in het NCRV-pro- gramma opnamen van werken van Pergolesi, Bonporti en Giordani, uitge voerd door het kamerorkest „I Musi ci", de violist Roberto Michelucci en de pianiste Maria Theresa Garatti. Na een uitzending over ruimtevaart om 9.20 uur de laatste uitvoering van on bekende werken van Praetovius en om 10 uur: opnamen van de improvisatie wedstrijd orgelspel in de Grote kerk te Alkmaar 0 Bij de VARA kunt U tussen R.05 cn 9 uur luisteren naar operettemuziek en om 9.10 uur naar het zesde deel van *t vervolghoorspel „Ballet der bedrie gers" door Dick Dreux. Om 11 uur; gesproken portret van Charles Chaplin. Programma voor morgen 8,30 V d kimt 8 40 Gram 9 00 Gym v d vrouw 9 10 De Groenteman 9.15 Gram 9 35 Waterst 9 40 Morgenwijding 10 00 Gram 1050 V d kleuters 11-00 V d vrouw 1115 Sopraan en piano 1135 Gram 12 00 Orgel en cello 12 30 Land- cn tulnbouwmeded 12 33 Llöhte muz 12 50 Uit het bedrijfsle ven. lezing 13 00 Nws 13 15 Meded en gram 13 25 Lichte muz 13 55 Beurebcr 14-00 Mezzo-eopraan cn piano 14 30 V d vrouw 14 50 Gram 15 00 Strdkork 15 +3 de France 17-00 V d Jeugd 17 30 Dane laoo Nws 10.15 Tour vader hoorspel *ging8 0c NCRV 10 00 Gram :0 30 Morgen dienst KHO: 1100 V d zieken 1145 Gc- wude muziek 12 00 Middagklok-noodklok 12 03 Pianospel 12 25 Wij van het tand 12 35 Land- cn tulnbouwmeded 12 38 Gram 12 50 Act 13 0o Nws 13 15 Zonnewijzer 13 20 Amus muz 13 40 Lichte muz NCRV: 14 00 Promenade-ork en omr koor 14 45 Gram 15 35 Fluit en piano 16 00 Ver kenningen In de Bijbel 16 20-Sopraan en plano 16 50 Gram 17 00 V d Jeugd 1730 Gram 17 40 Bcursber 17 45 Mctropo!.;- >rk en solist 1815 Jeugdkoren 18 50 SSR en de Chris, ten-student, lezing lO.Oo Nws en weerber 19 10 Kopcr-ork 19 30 Radlokrant 19 50 Po'lt praatje 20 Oo Gevar progr V. 10 Een Persil-produkt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 7