van m'n vijanden zijn m'n vrienden
„ONS VIR JOU,
SUID-AFRBKA"
Dreiging van „rechts"
meer clan van „links"
7
MAANDAG 4 JULI 1960
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
0 nu
Van herinnering via vergelijking naar beschuldiging
Pretoria, juni
TTET is de tragiek van de Boeren, dat ze door hun anti-
Britse houding dikwijls in het Duitse kamp terecht
gekomen zijn, en men is op dit punt zelfs geneigd een ver
gelijking met de Ieren te trekken. „De vijanden van m'n
vijanden zijn m'n vrienden", is een uitspraak, waar de
Afrikaners zich altijd aan hebben vastgeklemd, en die
voor, tijdens en na de beide Wereldoorlogen nogal waf
stekeligheden heeft gezet. Een vergissing, die hierin schuilt,
moet men echter
beslist niet ma
ken. In de ver
dedigingsstrijd
tegen „der Kai
ser" en later te-
-J gen Hitler is
veel, jong Zuid
afrikaans bloed
gevloeid. In de loopgraven van Wereldoorlog I en II zijn
vijfentwintigduizend Zuidafrikaners gevallen. Hun graven
zijn een aanklacht tegen degenen, die de Afrikaners alleen
maar als bondgenoten van Duitsland willen zien, als men
sen, van wie de ultra's verschillende geheime afspraken
met Berlijn hebben gemaakt.
Ondanks ddt zijn er overeenkomsten met de ontwikkelingen in Zuid-
Afrika en die in het Duitsland van de dertiger jaren. Er zijn ook Afrika
ners, die nog steeds van liefde voor het nationaal-socialisme blijk geven
en de ondergang van het Derde Rijk betreuren.
De oorzaken hiervan zijn in de eerste plaats gelegen in de consequen
ties van de hierboven aangehaalde uitspraak. In de tweede plaats zal men
nooit mogen vergeten, dat het felle nationalisme van de Boeren paral
lellen heeft met het even felle nationalisme van de Germanen en, bij uit
breiding, met elk- fel nationalisme, dat beleden en waarvoor gestreden
wordt. De Duitsers ziin de Afrikaners niet sympathiek, omdat ze een
„Neurenberg-verleden" hebben, maar omdat ze de vijanden van Enge
land zijn geweest en groepsidealen hebben magestreéfd, die in principe
weinig met die van de Boeren verschillen.
Geen zinnig Afri
kaner zal zian met
de door Hitier be
dreven agressie kun
nen verenigen. Geen
zinnig Afrikaner zal
niet hevi'g veront
waardigd zijn over
de onterende Joden
vervolgingen en de
schande van de con
centratiekampen.
Tooh protesteert
die zelfde zinnige
Afrikaner niet, als
de Joden uit econo-
misoh-opportunistl-
sche overwegingen
met „volksvijanden"
als Britten en „af
vallige" Afrikaners
op één lijn worden
gesteld. Toch zal hij door blinde haat
tegen de Engelsen graag de extremisten
geloven, die in elke daad van het Britse
rijk de herleving van het oude imperia
lisme zien, zelfs in de oorlogsverklaring
van 1939Zonder meer zal hij zien
ook laten aanleunen, dat hij altijd aan de
kant van de Duitsers heeft gestaan, zo
als de Duitse ambassadeur in Zuid-
Afrika, dr. Hans Ullrich von Granow,
noig geen maand geleden in een toe
spraak zei, toen hij zijn land op de plicht
wees in Zuid-Afrika te blijven investe-
Sarah Gertrudp Millln, een bekend
sohrijfster te Johannesburg, stelde niet
zo lang geleden, dat de Afrikaners het
buitenland aan nazi's herinneren. „Zij
horen de laars weer stampen," voegde
ze eraan toe, terwijl ze ook nog naar
voren bracht, dat „een paar mensen
ons als Chaka regeren."
Het zijn de herinneringen en de daar
uit voortvloeiende vergelijkingen, welke
voor de beschuldigingen, die zowel in
binnen- als buitenland opklinken, ver
antwoordelijk zijn-
Hier volgen de meest gehoorde:
Verwoerd, die tijdens de opkomst van
het nationaal-socialisme in Duitsland
psychologie heeft gestudeerd, is een
immigrant, evenals dat met Hitier het
geval is geweest. Hij heeft dan ook de
neiging te overdrijven, Is fanatieker dan
een „echte" Afrikaner en trekt de lijnen
scherper dan de laatste,
Zuid-Afrika wordt door de nationalis
ten „het bolwerk van die blanke be-
skaving" genoemd. De nationaal-socia-
listen in Duitsland hebben het zelfde
van hun vaderland gezegd.
„Het is beter te hebben gestreden en
verloren te hebben dan nooit te hebben
gestreden." Deze woorden, afkomstig
van Verwoerd, toen hij over het rassen
probleem sprak, hebben een zekere
overeenkomst met die van Hitler, toen
hij zei: „Der German liebt den Kampf
urn des Kampfes Willen.
Hitler was de „Führer"; Verwoerd
heet de „leier". Zoals in vele Duitse
steden, pieinen en gebouwen naar Adolf
Hitler werden genoemd, zo heeft dr
Hendrik Verwoerd al zijn naam aan
straten en scholen in vele plaatsen van
Transvaal en Oranje Vrijstaat gegeven.
Het „Een volk, een land, een taal"
van de nationalisten houdt een. herinne
ring levendig aan het „Een volk.
een leider" van de
overeenkomst vindt men in termen als
verrader, volksvijand, volkswil, volks
eenheid, volkscultuur, volksbewustzijn,
etc, die in Zuid-Afrika door iedereen
en overal worden gebezigd.
Een typische Zoeloe-kraal hij Ma-
hashini in Noord-Zoeloeland. Let
op de hoefijzervorm en de ree-
verzamelingsplaats in liet midden.
Verwoerd uit het (vijandige) buitenland
en zelfs van naturellen brieven van
deelneming had gekregen met wensen
van spoedig 'herstel. Dat de nlet-blan-
ken in Zuid-Afrika zeggen, dat de pre
mier in de mond gesohoten is, omdat
hij zoveel lelijke dingen van hen heeft
gezegd en door het oor, omdat hij nooit
naar nen heeft willen luisteren, doet
hier verder weinig terzake.
Het „Viel Fcind, viel Ehr" van Gocb-
bcls sluit btf de vaste wil van de natio
nalisten aan om. zelfs als de hele wereld
tegen hun politiek in opstand komt,
geen duimbreed ervan te wijken. Als
dc Voortrekkers voelen ze zich als rot
sen in de branding. En als de Voor
trekkers willen ze de taak volbrengen,
waartoe ze „geroep en uitverkies" zyn.
Het ..Ere die heldcskaar. klein was die
klontpie daar" van de dichter Jan J. C.
Colliers heeft in dit verband een ver
heerlijkende klank gekregen.
Tussen de raciale superioriteit en het
„reinrassiges Germanentum" bestaat, in
principe geen verschil, omdat de grond
slag ervan ideologisch is. Hot „baas-
skap" van de blanken, waarmee de Afri
kaners worden bedoeld, wordt als een
goddelijke en historische roeping uitge
legd. De eis van bloedzuiverheid Is vol
gen? velen Schriftuurlijk gegrond, zon
der dat hier overigens overtuigende be
wijsgronden voor worden gegeven.
„Niemand in Zuid-Afrika", zegt prof
dr. D. E- du Toit Malherbe in zijn boek
„Stamouers van die Afrikaner vo'k",
„behoeft zich zorgen te maken over het
beetje niet-blank bloed van Oosterse
volkeren met een hoge beschaving, dat,
als gevolg van gemengde huwelijken
binnengefilterd is. Het is weer uitge
stoten door zuiver bloed van Europa en
de betreffende families tellen tegenwoor
dig enkelen van de blondste mensen. De
bloedsamenstelling van het Afrikaner
volk in 't algemeen is vandaag zuiver
der dan die van vele Europeanen en
Amerikanen."
„Man en Standpunt"
Een van de mensen, die de nazi's nog
steeds schijnt te mogen verdedig»r„
blijkt dr. Erich Holm te zijn, die enkele
ntaanden geleden het boek „Man cri
Standpunt" publiceerde. Holm was ge
durende de Tweede Wereldoorlog de
Zuidafrikaanse „Lord Haw-Haw". die
via de zender Zeesen bij Berlijn elkè
dag weer een srtoom van giftige pro
paganda over Engeland uitstortte. Onder
de regering-Smuts werd hij wegens
hoogverraad tot twaalf jaar gevangenis
straf veroordeeld Toen Malan in 1949
aan het bewind kwam, liet deze hem a'
spoedig vrij en als archeoloog kreeg hij
zelfs een behoorlijke functie in het re
geringsapparaat.
In zijn boek draait Holm de rollen
volledig om. Hij beschuldigt Smuts van
hoogverraad, omdat hij het Zuidafri-
kaanse volk in de oorlog zou hebber»
gestort. Tegelijkertijd stelt hij, dal er
geen omstandigheden kunnen zijn, was;-
onder een Zuidafrikaner, die zich tegen
de Britten keert, wegens hoogverraad
veroordeeld kan worden.
Deze stelling raakt dc kern van de ge-
dachtenwereld van de nationalist De
rebellen van 1914, die zich ook tegen
de Brltlen wilden keren (de generaals
Bevers. De la Rey en Kemp. zomede
Jopic Fourle) zijn op een nationaal voet
stuk geplaatst, zoals in het „Feesalbntn"
dat ,.I>ie Vaderland" ter gelegenheid
van het vijftigjarig bestaan van de
Unie heeft uitgegeven, nog eens duide
lijk tot uitdrukking is gebracht. Jopic
Fourie, die gefusilleerd werd. wordt
zelfs als een „Afrikaner-held" vereerd.
Jan C. E. Cclliers dichtte hem eens toe:
„Daar trek 'n kooël, met spoed, met
spoed; Hy's nat van Afrikanerbloed.
en smart die boodskap wat hy voer; hy
kom uit Afrikaner-roer, hy kom deur
Afrikaner-hart
De geschiedenis, beschouwd door do
bril van prof. dr. C. H. Cilliers van dé
Universiteit van Pretoria, is er al even
weinig op uit om de Afrikaners van anti-
Engelse en pro-Duitse smetten vrij te
pleiten. In „Die Transvaler" van 26
maart 1960 schrijft deze opleider van
voorgesteld als een kleurstrijd tussen
blank en niet-blank. De zaak gaat ech-
ler veel dieper. In zijn wezen gaat het
hier om een kultuurstrijd. meer nog:
om een strijd tussen de blanke bescha
ving aan de ene kant en hot niet-blanke
barbarendom aan de andere kant. Uit
eindelijk is dit in zijn kern een strijd
tussen het christendom en het Evange'/e
en het heidendom en de anti-christ. Als
het met de witman in Zuid-Afrika ge
daan is, dan is het ook met het chris
tendom gedaan. Nu is het tragische dit,
dat die zogenaamde christelijke, wester
se volkeren, met-Amerika en Engeland
voorop, volledig bereid zijn om terwille
van bloot stoffelijk gewin hun ziel tc
verkopen en de kant van het on- en
anti-christelijke, zwarte volk te kiezen
tegen hun eigen, blanke volksgenoten
en mede-christenen in dit land."
„Wat dit nog tragischer maakt, is 'nc'
feit. dat dit alles niets zal baten- Dit
leert de geschiedenis duidelijk. Tijdens
de Tweede Wereldoorlog waren de En
gelsen zo verblind door economische
haat tegen Duitsland, dat zij miljoenen
aan geld en bloed hebben geofferd en
zelfs een bondgenootschap met een on-
en anti-christelijk, Oosters volk hebben
aangegaan om hun doel te bereiken. Aan
het laatstgenoemde volk zijn allerlei,
dwaze toezeggingen gedaan, om ook,
net, zoals nu, zijn gunst tijdelijk te be
houden? En toen? De gevolgen zijn wel
bekend: vandaag is het communistische
gevaar uit het Oosten voor Amerika
en Engeland een grotere bedreiging dan
Duitsland ooit is geweest."
„Maar nu gaan Engeland en Amerika
n >g verder. Nu zijn ze andermaal be
reid om opnieuw om bloot stoffelijke
redenen allerlei dwaze toegevingen aan
de hoofdzakelijk on- en anti-christelijke,
zwarte heidenen van Afrika te doen ten
koste van de beschaafde, blanke chris-
„Deze daad zal ongetwijfeld in de ge
schiedenis bekend komen te staan als
het meest flagrante voorbeeld van ver
raad tegenover het blankendom en net
christendom. En dan staat op de Engel
se muntstukken nogal bij het beeld van
Kadettcn van het leger oefenen in
Kaapstad de paradepas. In de
beide Wereldoorlogen lieeft Zuid-
Afrika vijfentwintigduizend van
zijn zonen in dc strijd tegen dc
Duitsers verloren.
„Black Beauty
Ook in de boekwinkels merkt men
beslist weinig van de sfeer van een
politiestaat op. Er zijn weliswaar enkele
boeken verboden „Black Beauty" van
Anne Sewel was er een van, tot men er
•achter kwam, dat het hier slechts om
onschuldige kinderlectuur'ging doch
de gronden van afkeuring liggen voor
namelijk in de ethische hoek. De oppo
nenten van Verwoerd kunnen nog elk
boek op de markt brengen, ook al breken
ze zijn apartheidsbeleid en de Nationale
I'artij tot de grond toe af.
De Internationale Commissie van
Juristen heeft de vorige maand echter
verklaard, dat alle niet-blanken sinds
1948 (het jaar waarin de nationalisten
aan het bewind kwamen) van vrijwel al
hun fundamentele vrijheden en mense
lijke rechten zijn beroofd, zoals deze in
de Verklaring van de Rechten van de
Mens door de Verenigde Naties zijn
uiteengezet. Door de repressieve wet
geving leven ze onder de volslagen dic
tatuur. Ze zijn niet meer vrij om te wer-
Vanavond een radiogesprek
over de voetbaltoto
ae 'koningun) Defensor Ik
mer van het Geloof). Wat een verachte
lijk huichelspel!"
Is Zuid-Afrika een politiestaat? Leveu
zjjn bewoners onder dictatuur? Is de
Britse klacht juist, dat dc vrijheid voor
angst en haat verkwanseld is?
Op verschillende fronten bepaald niet
De pers is officieel nog vrij, zij 't, oat
er een voorsitel in de ijskast iigt om de
bladen onder censuur te stellen. Jn
kringen van Afrikaners en in de- Aln-
kaanstalige kranten .worden de Engelse
bladen als „die grootste bedreiging vir
dié blankendom en zelfs vir die
Christendom in die land" beschouwd.
Het nationalistische parlementslid dr
Carel de Wet beschuldigde de Engelse
kranten er onlangs in de Volksraad van,
dat ze agitatie bedreven en de moord
aanslag op Verwoerd hadden uitgeloxt.
Hot antwoord van oppositie-leider Sir
de Viiiiers Graaff luidde, dat „Goebbels
geen waardiger dubbelganger" zou kun
nen hebben gehad.
PROF. mr. I. A. Diepenhorst, ir.
H. F. Hopster, prof. dr. ir. J. P.
Mazure en ds. L. H. Ruitenberg zul
len vanavond tussen 8.35 en 9.15
uur een radiogesprek voeren over
de voetbaltoto.
Dit geschiedt in een gezamenlijk
programma van de omroepvereni
gingen, dat door de AVRO over Hil
versum I wordt uitgezonden.
Dit kan een belangrijk en instruc
tief gesprek worden, want het Ned.
Gesprekcentrum dat dit samentreffen
heeft voorbereid, heeft hiervoor be
kende autoriteiten uitgenodigd, die te
zamen de voornaamste schakeringen
op levensbeschouwelijk gebied in ons
land vertegenwoordigen.
Om het geheugen nog even op te
frissen mogen wij de gesprekspart
ners nader aan U voorstellen: prof.
Diepenhorst, die de discussie zal lei-
Commentaar»
Goede greep
Voor de tweede maal hebben Teddy
en Henk Scholten bewezen dat zij uit
stekend in staat zijn samen een tele
visieshow van een uur lengte te dra
gen. De KRO heeft een goede greep
gedaan door dit zo volkomen op el
kaar ingespeelde echtpaar te engage
ren voor de altijd wat moeilijke zo-
mer-zaterdagavonden. Zij brengen wat
zij bedoelen: wat pretentieloze gezel
ligheid in de puntjes uitgekiend en af,
evenals Teddy's gemakkelijke confé-
Het echtpaar is ook al bij machte de
zwakke punten uit de show weg te
werken. En die waren er zaterdag
avond nogal. Als tegenhanger was er
(helaas maar één) uitermate knappe
dans van Cilly Wang die we jammer
genoeg zo zelden op het scherm zien
en, voor de teenagers, optreden van
hun Duitse idool Peter Krauss die
„eventjes tussendoor" de zaal van
Treslong binnenkwam, twee van zijn
„tops" eruit gooide en verdween. Liet
een artist vroeger nooit merken dat hij
zojuist was komen aandraven en na
zijn optreden weer met bekwame
spoed moest vertrekken, tegenwoordig
is die gehaastheid een onderdeel van
populariteit, dat onmisbaar schijnt te
zijn en dus terdege wordt gedemon-
Vooraf zond de KRO een zouteloze
en niet te best gespeelde eenacter uit
en besloten werd met 'n „echte Hitch-
Liefhebbers van tennis hebben vrij
dag en zaterdag wel het volle pond
gekregen van de NTS: zaterdag strek
te de uitzending uit Wimbledon zelfs
tot over half zeven en toen nog lieten
we ons node de knappe mixed verder
den, is hoogleraar in het strafrecht
aan de V.U.. gereformeerd en lid van
de Eerste Kamer voor de A.R.; ir.
Hopster is directeur van de Rijks
H.B.S. te Den Bosch, r.k. en oud-voor
zitter van de Kon. Ned. Voetbalbond;
prof. Mazure is hoogleraar in de bouw
constructie aan de T.H. te Delft, hu
manist en lid van de Eerste Kamer
voor de P.v.d.A. en ds Ruitenberg is
hoofd van de publiciteit van de Ned.
Herv. kerk en vice-voorzitter van de
Raad voor kerk en samenleving.
Zij zullen het „brandende vraag
stuk" van de voetbaltoto behandelen
juist voordat in de Tweede Kamer de
debatten hierover beginnen. Het zal
van belang zijn, naar hun inzichten te
luisteren.
Woensdag zullen zowel NCRV als
VARA (die beide uitzenddag heb
ben) met microfoons aanwezig mo
gen zijn in de Tweede Kamer. Zij
zullen die dag de aangekondigde
programma's onderbreken om de
belangrijkste gedeelten van de dis
cussies, al of niet voorzien van com
mentaar, uit te zenden.
vanavond
De NCRV herhaalt tussen 8 en 9.30
uur het hoorspel „Lucifer" naar het
treurspel van Vondel, met Jan van
Ees in de hoofdrol. Het is alweer
drie jaar geleden dat dit spel voor
de miofröfoon kwam, dus er zal wel
belangstelling voor bestaan. Direct
daarna een half uur pianospel: Wal
ter Blankenheim speelt Handelvaria-
ties van Brahms. Aansluitend poli
tiek commentaar.
Na een half uur optreden van het
AVRO-amusementsorkest De Zaaiers
waarbij Corry Brokken zingt, zendt
de AVRO om 8.35 uur een radioge
sprek over de voetbaltoto uit. Tussen
10 en 10.30 uur hoort u liederen van
Mahler op grammofoonplaten en om
11.10 uur een concert van Duitse ka
mermuziek, eveneens op de plaat
Programma voor morgen
DINSDAG 5 JULI I960
Hilversum I. 402 m. 746 kc/s. AVRO:
7 00 Nws 7 10 Gym 7 20 Gram VPRO:
7 50 Dagopening AVRO: 8 00 Nws 8 15
12 a33 Licht muz in het midden van het
Gram 8.30 V d kind 8 40 Gram 9 00 Gym
v d vrouw 910 De Groenteman 9.15 Gram
6 35 Waterst 940 Morgenwijding 10 00
Gram 10.50 V d kleuters 11 00 RVU: Le
vensmoeilijkheden bij kinderen, door mej
W J Bladergroen, ie lezing 11 30 V d
zieken 12.00 Lichte muz 12 20 Regcringe-
uitz: Uitz voor de landbouw 12-30 Land
en tuimbouwmeded 12 33 Lichte muz 13 00
Nwe 13 15 Mcded en gram 13 25 Lichte
muz 13.55 Beursber 14 00 Gram 14 35 De
grote Pan is dood, lezing en voordracht
15 00 Licht progr 15-30 Van r
ken, waar ze willen, en zelfs niet om te
gaan en staan, waar ze willen. Op vele
gebieden zijn ze buiten de rechtspraak
geplaatst, terwijl de vertegenwoordi
gers van meer dan tien miljoen natu
rellen niet zonder vrees van hun grie
ven blijk kunnen geven door het ontbre
ken van parlementaire onschendbaar
heid.
Die zelfde dictatuur heeft tot op ze
kere hoogte ook de rechten en vrijheden
van de blanken aangetast. In bepaalde
streken hebben de ouders geen vrijheid
hun kinderen naar de school hunner
keuze te sturen- Ambtenaren maken uit,
of een blanke misschien een kleurling is.
waarbij de bewijslast op de schouders
van de ongelukkige komt te rusten.
Politiefunctionarissen hebben geen bevel
tot huiszoeking meer nodig om een wo
ning binnen te dringen en iemand kan
tot communist worden gestempeld
met alle ui'tbanningsgevolgen van dien
zonder dat zijn beroepsrecht gewaar-
De noodtoestand ten slotte drie
maanden duurt deze thans al voort; ten
minste twee maanden te lang volgens de
oppositie heeft de regering bijzondere
volmachten gegeven, waarbü z(j o.m
tot arrestatie van personen kan over
gaan met uitschakeling van het open
baar ministerie en de rechtbank. Dui
zenden zwarten, maar ook blanken, ver
toeven al vele weken In de gevangenis,
doch tegen geen van hen Is een
klacht ingediend.
180o Nws 18.15 Pianospel 18 30 RVU:
Reuma door dr J J de Blécourt. eerste
lezing 19 00 Paris vous parlc 19 05 Gram
19 45 Journaal 20 05 Tivolt-club 20.45 Ha
waii, de vijftigste ster. praatje 21 15
Gevar muz 22 00 Orgelconc 22 30 Nws.
beursber van New York en SOS-ber
22 45 De toverstaf van het woord, lezing
22 55 Jazzmuz 23 55—24 00 Nws
Hilversum II. 298 m. 1007 kc/s. KRO:
7.00 Nws 7 15 Gram 7-45 Morgengebed
en overweging 8 00 Nws 8 18 Gram 8 50
V d vrouw 9 40 Pianorecital 10 00 V d
kleuters '0 15 Lichtbaken, lezing 10 25
Grffm 11 Oo V d
klok-nóódklok 12 a
13.30 Lichte muz 13 55 Viool,
bariton en piano 14.35 V d plattelands
vrouwen 14 45 Dood ih de jungle, hoorspel
15 30 Zlekenlof (Tussen 1600—17 00 Rep
•Tour de France) 16 00 V d zieken 16 30
Gram 17 00 V d jeugd 17 40 Beursber
17.45 Regeringsultz: Liederen uit Neder-
lands-Nleuw-Guinea. door D van Os
18 00 Amateursprogr 18-20 Pollt praatje
13 30 Gram 19 oo Nws 19 10 Act 19 25 Me-
23 55—24 00 Nws
NTS: 20 00 Journaal
1 20 45 Prehistorisc
exploratiefilm 21
Een zelfde
„Wonder''
Het politieke gebruik van de woorden
„God" en „wonder" in Zuid-Afrika
loopt parallel niet dat van de woorden
„Voorzienigheid" en „wonder" in net
Derde Kijk, aldus nog steeds de stemmen
die beschuldigen. Treffend is-de gelijke
nis. als men de perscommentaren naas'
elkaar plaatst, die na de bomaanslag op
Hitler en de revolveraanslag op Ver
woerd werden geschreven. Drie won
deren zijn er gebeurd, schreef „Die
Transvaler", nadat Verwoerd weer op
de been was. Het eerste wonder was, dat
de kogels van David Pratit zo waien
bestuurd, dat ze hem niet dodelijk ge
troffen hadden. Als tweede wonder werd
het „baie vinnige herstel van de leier"
aangevoerd, en als derde hoe vreemd
dit ook moge klinken het feit, dat
Bergh
Afscheidscollege prof. v. d.
VIERENTWINTIG JAAR geleden (in
1936) aanvaardde dc slaatsrechtkun-
dige prof. mr. G. van den Bergh zijn
hoogleraarsambt aan de Amsterdamse
gemeente-universiteit met een rede over:
„Dc democratische staat en dc n i e t-
dcmocratische partijen", waarin hij het
(toen opzienbarende) standpunt verde
digde. dat dc niet-democratische partij
geen aanspraak kon maken op het ge
not der vrijheidsrechten; zaterdagmid
dag nam deze hoogleraar, wegens het
bereiken van de 70-jarige leeftijd af
scheid met een rede, getiteld: „Dc de
mocratische. staat en de democratische
partijen".
Hij deed dit niet omdat het grond
probleem uit 1936 niet meer zou bestaan
maar omdat de democratische staat
thans van binnen uit bedreigd wordt
door een gevaar van „rechts".
„Hier te lande vindt een bepaald
soort rancune-journalistiek en een
schampere tijdschrift-vulling van ge
heel eigen aard merkwaardigerwijze
nog altijd een gretig onthaal bij een
wonderlijk groot deel van het Neder
landse publiek. Het schijnt tot de
bon ton te behoren deze lectuur zelfs
in fatsoenlijke kringen te savouveren.
Ieder gesmaal op elk aspect van ons
democratisch bestel is voor deze or
ganen de meest vanzelfsprekende
zaak ter wereld. Zij zijn het die daar
mee de weerstand tegen een herha
ling van het fascistische experiment
systematisch verzwakken."
De dreiging van „links" is tegenwoor
dig
mag
9 Voorts bepleitte prof. Van den Bergh
opheffing van het processieverbod,
(onverdedigbaar in een land met wer
kelijke godsdienstvrijheid)
0 Ten tweede: begrip van de niet-goeds-
dienstige voor de gelegenheid tot ge
bed voor het begin van vergaderin
gen van openbare lichamen (geef zo
één minuut stilte, opdat elk het zijne
krijgt).
0 Ten derde: niet alleen subsidie voor
kerkbouw, maar ook voor bezinnings
centra van die bevolkingsgroepen,
die geen deel uitmaken van enig kerk
genootschap en voor de geestelijke
verzorging in het leger door de™
groepen.
0 Ten slotte sprak de scheidende hoog
leraar over de confessionele partijen:
„Sine ira ac studio heb ik mijn stu
denten nimmer verheeld, dat ik ze
thans beschouw als een gevaar voor
de juiste werking van ons democra
tisch bestel. Daartegenover heb ik al
tijd en volmondig erkend dat in een
aantal belangrijke, ja zelfs fundamen
tele problemen het gelijk aan hun
zijde is geweest. Daar hebben zij het
grote beginsel van de gelijkwaardig
heid van iedere menselijke persoon
lijkheid ter overwinning gevoerd. Dat
blijft hun onsterfelijke verdienste te
genover de geschiedenis."
Na deze afscheidsrede werd prof. Van
den Bergh (die wel 70 is, maar zich nog
geen 70 voelt) hartelijk gehuldigd.
Prof. dr. G. A. van Poelje bood hier-
een handige flastac HUISAPOTHEEK
MEEN K-S POEDERS helpen 1 Er zijn
Mccnk's Pocdcr^Bfci hoofdpijn, kicv
pijn, hoest, gridp.^arrhcc, influenza,
rhcumatick, koorisjpeid bij gevatte kou,
periodieke pijnen ut. enz. Verkrijgbaar
ccn handige plastic HUISAPOTHEEK
(niet 6 verschillende etuis a 6 poeders),
zonder prijsverhoging. Vraag uw drogist.
POEDERS*'
Nobelprijswinnaar
bezocht T.H.
Prof. dr. Bernardo Houssay, voorzitter
an de Argentennse nationale raad voor
wetenschap en technisch onderzoek en
winnaar van de Nobelprijs voor genees
kunde. heeft zaterdagmorgen een kort
bezoek gebracht aan de technische hoge
school in Delft. Hij werd in het hoofdge
bouw ontvangen door de president-cu
rator, dr C. H. van der Leeuw. Hierna
volgde de bezichtiging van een aantal
laboratoria c*n van de nieuwe „technische
hogeschoolstad" in de Wippolder.
bundel opstellen aan. Het boek
bevat een twintigtal bijdragen van voor
aanstaande rechtsgeleerden, vrienden en
oud-studenten, o.w. de professoren Van
Poelje Donner, Duynstee, s'Jacob, Oud,
Riphagen, Romme en Minnaert. Ook een
oon - wethouder mr R van den Bergh
an Amsterdam schreef een bijdrage.
In zijn dankwoord pleitte prof. Van
den Bergh er voor in de toekomst hel
probleem van het contact tussen hoog-
n studenten op te lossen.
