RUIMTEVAARDERS: „Faja Lobbi"-film vol vuur Bob Maas vijfde en vaart over Suriname Automatische sortering van brieven is weer een stapje verder Nog tien Jaar van de maan verwijderd INIfcLWfc. COURANT DINSDAG 21 JUNI 196( De Ned. zeiler Bob Maas, die in de Kieler Woche een laatste kans krijgt zijn uitzending naar de Olympische zeilwed strijden in Napels te verdienen, werd maandag in de tweede race opnieuw vijf de. Winnaar werd weer de Italiaanse we reldkampioen Agostino Straulino. De overwinning bij de Finns was voor de meervoudige Olympische kampioen, de Kopenhaagse zeilmaker Paul Elvstroem. De beste Nederlander bleek Koos de Jong te zijn. De Rotterdammer eindigde op de achtste plaats. Schaken. De Spanjaard Perez heeft maandag het int. schaaktoernooi van Tarragona gewonnen. Hij eindigde met zeven punten. De Belg O'Kelly werd tweede met een ha'f punt minder dan Perez- Hij moest zijn plaats dejen met de Portugees Duroa en de Spanjaard Serra, 6% pt. behaalden. N.V. NOORD-BRABAND De produktie van de N.V. Noord-Bra- band Mij. van Verzekering op het Leven 1843 te Waalwijk was in 1959 (1958) f 45.3 (f 40,3) miljoen, het verval f 24,5 (f 20,4) min, de toeneming f 20,7 (f 19,9) min tot f 349,1 min verzekerd kapitaal. De premieën bedroegen f 9,98 (f 9-69) min, interest f 2,82 (f 2,62) min, opbrengst vaste eigendommen f 0,4 (f 0,36) min, ver meerdering premiereserve f 4,67 (f 4,2) min tot f 68,8 min, uitkeringen f 3,45 (f 3,61) mLn. waarvan f 1,19 (f 1,26) min bij overlijden, afkoop f 0,91 (f 0,91) min, onkosten f 3,64 (f 3,47) min. De gekweekte renite was 4,66 (4,65 de rentemarge 1,47 (1,45) beleggingen in procenten, vaste eigendommen 13,1 (12,8). hypothe ken 29,4 (29,8). effecten 28,8 (26,6), schuld bekentenissen 21,7 (22,7), polisbeleningen 4 (4,1), totaal f 73 min, een vermeerdering van f 5 26 min. De bruto-winst was f 1,02 min, waar van f 454,647 werd toegevoegd aan de reserves. De zichtbare extra waarborgen bedragen f 5,31 (f 4,71) min. Economie era Financiën Wallstreet lager "[JOOD IS DE BLOEM, die in Suriname de naam draagt van Faja Lobbi, vuurrood, en dit is een toepasselijke naam, want Faja Lob- bi betekent Vurige Liefde. Herman van der Horst kon voor zijn zojuist gereedgekomen film over Suriname geen betere naam vinden dan deze, want zijn film brandt van een vu rige liefde voot dit uitgestrekte oer- woudland, voor zijn imposante na tuur, zijn woeste stromen, maar ook voor zijn levenslustige mensen, kin deren van dat oerwoud en evenzo vervuld van een onverwoestbare levenskracht. Herman van der Horst bekijkt Suriname vanuit een andere richting, dan wij ge meenlijk doen; wij bekijken het van overzee en zien eerst wat de Europese cultuur daar gebracht heeft: Parama ribo, de vlieghaven de Zanderij, de plantages, de industrieën en dan schoo voetend, dat wat achter Paramaribo ligt: het onmetelijke oerwoud, myste rieus, vol onverwachte gevaren, maar ook vervuld van een nimmer stervend levensritme. Herman van der Horst begint echter bij dat oerwoudbij de zeer primitieve Irvdinanenstammen, nog onberoerd van welke beschaving dan ook, de vrolijke drukke bosnegers met hun dansen en tam-tam en dan eerst, nadat hij zijn toeschouwers volop deelgenoot heeft gemaakt van dit overweldigend natuur- mysterie, dat oerwoudleven is, ni hij zijn publiek schoorvoetend naar de stad. Echter niet direct, niet overrompelend, maar op de tonen van de muziek uit het oerwoud en de eer ste beelden van de stad zijn dan ook de tafereeltjes op de markt, waar alles dooreenkrioelt en nog vervuld is van het levenstempo daarginds uit de don kere bossen met zijn lichte plekken lou ter zon, waar het leven nog een vro lijke dans kan zijn. Zo'n markt in Para maribo is ook een dans vol bonte kleu ren en klanken onder de schaduw echter van het geciviliseerde leven de industrialisering, de rationalisering, de commercialisering. Het is alsof Herman van der Horst slechts met tegenzin deze beelden van het ge civiliseerde Suriname in zijn werk heeft opgenomen. Vluchtig glijdt zijn camera langs de fabrieken en de banken heen en met een zekere spijt ziet hij de oer woudreuzen vallen als slachtoffers voor de nimmer te verzadigen houtindustrie. Pas als hij in de stad het godsdienstig leven der bewoners uitbeeldt, gunt hij zich weer de tijd voor de weitoegenegen observering: negervrouwen Psalmen zingend in hun bosnegerkerk, Moham medanen knielende in hun moskee. Hin- dustanen aanbiddend in hun Boeddha tempel en tot slot de roomse negerkoor- knaapjes in rode pellerientjes het Groot Gloria zingend. Hier in de lofzang voor de Grote Schepper aller dingen zijn deze mensen weer zichzelf en Van der Horst laat als een laatst vaarwel zijn camera nog gaan langs de wuivende palmenbomen van het oerwoud, langs de weerbarstige stromen, die met don derend geweld langs de rotsen schuren, terwijl het koor de Lofzang zingt. Film als Psalm Herman van der Horst is een Psalmdich ter met de film. Zijn „Faja Lobi" is als een oude lofpsalm in het land van Suri name: de hemelen vertellen Gods eer. de stromen handklappen van vreugde, de bomen vermelden Gods goedertie renheid en de mensen zijn vervuld van een vorige liefde: hun leven is een spelen voor Gods Aangezicht. Misschien te mooi gezien. Ja, natuurlijk te mooi gezien, maar dit „te" is er toch ook op Gods aarde. Herman van der Horst heeft in Suriname een lano ge zien. zo onzegbaar mooi, dat al dat andere wat er natuurlijk ook moet zijn het lelijke, het leed. het lijden, het boze. als het ware even het zwijgen is opg< legd. Hier zijn mens en dier (wat pc prachtige dieren zijn daarginds), rivie en aarde, boom en bloem en plant, nog even bijeen alsof het Paradijs er was. Dit i« natuurlijk maar een deel de werkelijkheid, maar dit deel i ook door deze cineast zo overweldigend echt in beeld gebracht, dat men sle Uitloting premielening Zuid-Holland 1957 Bij de uitloting van de premie lening Zuid-Holland 1957 viel f 100.000 op nummer 4 serie 14.420, f 10.000 op nr. 3 s. 4242, f 5000 nr. 10 s. 8679, f 2500 nr. 5 s. 19.228, nr. 4 s. 14 864; f 1000 nr. 1 s. 13.320. nr. 4 s. 11.093, nr. 7 s 10.541, nr 3 en 9 s. 2712; f 500 nr. 4 s. 1642, nr. 3 s. 8679. nr. 2 en 7 s. 8645. nr. 7 s. 14.864; f 125 op niet genoemde nummers dier aeries en op alle an stemmen met de lofzang, waar hij zijn film besluit. Wij leven tussen Paradijs en Weder komst. Meestal zien we van beiden niets. Hebben we alleen oog voor de grauwe alledaagse werkelijk heid. Dan komt er echter een kuns tenaar als Van der Horst en herin nert ons met zijn verrukkelijke beelden aan het Paradijs. Hij schil dert ons 'n land waar alle rassen en talen bijelkander zijn, alle gods diensten en levensuitingen dooreen en zie, zij leven samen. Zij leven in vrede onder de tropenzon en met dit leven in vrede en harmonie lo ven zij God. Deze ongeciviliseer demensen hebben ons zoveel te zeggen. Dat was het, dat Herman der Horst ons met zijn film zeggen w film vol die tot in Faja Lobbi 'juur en vaart. Een film, het hart ontroer' Ev. Grolle Herman van der Horst instrueert de neger-ukelelespeler, die met zijn ritmische muziek de toe schouwers voert van de stroom versnellingen in het oerwoud naar het geciviliseerde leven in Paramaribo. Hetzelfde ritme dat daarginds de bosnegers inspi reerde tot hun dansen en bege leidde door het dagelijks leven wordt ook in Paramaribo ge hoord, de stad aan de rand van Surinames mysterieuze bossen. Van deze fascinerende songs (Faja Lobbi munt uit door een fijn gevoel voor geluid en mu ziek) is reeds een Philips-lang- speelplaat verschenen. De New York se effectenbeurs was gis teren lager met zeer levendige handel. De markt opende verdeeld en levendig doch daalde in het eerste uur en bleef lager tot het slot. Onmiddellijk na de ope ning en kort voor het slot was de tikker achterop, toen de koersen in de nabijheid van hun dieptepunt waren. De meeste verliezen liepen uiteen van enkele centen tot twee dollar, itiaar er waren gfotere verschillen bij speculatieve aandelen. Staal, auto's, vliegtuigen, chemische waaiden en rubber daalden, luchtvaart maatschappijen en enige speciale fondsen stegen. I Van de 1226 verhandelde fondsen daal- j den 592. 403 stegen en 231 waren onver - i amdlerd. De index van Standard and Poor voor 500 fondsen daalde 0,28 tot 57.16 en op die grondslag was het totale koersver lies te berekeningen op S 1500 miljoen. Het gemiddelde van A.P. voor 60 aan delen daalde $1 tot 221,90, dat van Dow Jones voor 30 industriëlen 3,37 tot 647,52 punten. Blijdenstein veel werk weinig werkers De aandeelhoudersvergadering van Blydenstein en Co. heeft het dividend bepaald op 7 pet en ingestemd met eer extra-belastingvrije beloning aan com missarissen van 1000. daar de tantième niet genoeg was om het reisgeld te be talen. De zaken zijn in 1960 niet ongun stig Men verwacht dat het texticlver- brui'k sterker zal toenemen dan de be volking en dat Blydenstein een redelijk aandeel in deze groei zal krijgen. De resultaten van het samengaan met H. Willink en Co. nemen toe. Alle uitgaven geschieden uit eigen middelen en zon der bankschuld. Er is ernstig tekort aan werkkracht Er zijn meisiesafdelingen waar het tekort 100 pet bedraagt. fa Me en m"uiwveii. 87. Mol G Depla, Eindhoven; Ballegooij, administrateur. Teu- Faillissementen Kaldenkirchen en Brahmstraat '.9, Venlo. mr B H M Luykx. Venlo; S de .Tong ielhandel). Balk. .„.ik. schoen- Nedertiorst 39a, idem, cur mr. J Mentink; A van Gulik (schcepsvictualiën- handel). Pr Hendrik. Schoenerstraat en M O Yeeters-Struys, Ze- (België). Brlnkla. xv E C Schellenberg, h'o Teehn Handelsondern Schematic, Koninginneweg ii76. A'dam. cur in Laack Co Toi roegop (groothandel Stolbergstraat 47. Ter >nd' De Acht® Emissie Zuidholl. Bank geslaagd Nagenoeg alle aandeelhouders der Zuidhollandse Bank hebben gebruik ge maakt van hun recht tot inschrijving op f 1-100.000 nieuwe aandelen. ptP HET dr. Neherlaboratorium van de P.T.T. te Leidschendam wordt op het ogenblik gewerkt aan de ont wikkeling van machines voor de automatische sortering van de aan de postdienst ter behandeling gege ven brieven. De verschillende onder delen van dit project bevinden zich op het ogenblik in het stadium van research. Men hoopt tegen het einde van dit jaar gereed te komen met een drietal proefmachines, waarbij de gang van een brief door de opeenvol gende machines tot in het uiteinde- Kiwi-A of Plasma antwoord op vervoersproblemen D E AMERIKANEN EN RUSSEN mogen dan in menig opzicht met elkaar van mening verschillen, in één zaak huldigen ze toch wel dezelfde opvatting. De ruimtevaartdeskundigen en de raketten- experts in beide landen zien een landing op de maan met een bemand ruimteschip om het dichtstbij gelegen en gemakkelijkst te bereiken he mellichaam te noemen nog niet aanstaande. Ondanks de geweldige prestaties die op het gebied van de ruimtevaart zijn verricht, ondanks de successen die men al heeft behaald, ligt de eigenlijke ruimtevaart, d.w.z. het reizen met bemande ruimteschepen, nog in de toekomst. Het zal zeker nog tien jaar duren zo denkt men er tenminste in deskundige Ameri kaanse kringen over eer een mens voet aan land zal zetten op de maan, om over het bezoek ag.n een der planeten nog niet eens te spreken. Wel ligt het in de bedoeling het volgende jaar al een aantal astronauten om de aarde te laten buitelen, terwijl sommige Amerikaanse bronnen zelfs spe culeren op de mogelijkheid, dat het dit jaar nog zou gebeuren. Deze ruim tevaarders zullen echter niet hoger komen dan enkele honderden kilo meters en hun ruimtereis zal misschien niet langer dan enkele uren duren. Het is niet uitgesloten, voor som migen zelfs waarschijnlijk, dat de eerste ruimtevaarders aangemoe digd door de behaalde successen met de kunstmaanreizen om de wereld eerst op geringe hoogte en dan in ruimere elliptische banen om de aar de bewegend hun operatieveld gaan vergroten door zoals de Loe- nik III. tevens een reis om de maan te maken. Een tien jaar lange aanlooptijd als voorbereiding van 'n serieuze heelal- exploitatie lijkt zeker niet te ruim genomen. Een heelalreis in de buurt van de aarde, opgesloten in een vei lig en goed bestuurbaar ruimteschip, is tenslotte nog wel wat anders dan een wandeling op een ander hemel lichaam waar de levensvoorwaar den met die op aarde verschillen als dag en nacht, nog daargelaten of de omstandigheden op andere he mellichamen überhaupt enig leven veroorloven. Hoe dan ook, wie het heelal wil veroveren en het interplanetaire stelsel wil gaan beheersen, moet me thodisch en vooral systematisch »e werk gaan. De weg naar de maan evenals die naar de dichtstbij gele gen planeten moet stap voor stap worden afgelegd. Hierbij te gaan hollen heeft geen zin. Elke onbera den stap zal op een noodlottige mis lukking uitlopen. Iedere niet goed voorbereide expeditie zal tot een to tale mislukking zijn gedoemd. Enorm zijn de problemen die de ruimtevaarder van morgen staan te wachten. Nog groter zijn de vraag stukken die de natuurkundige, de in genieur en de technicus hebben op te lossen. Uiteindelijk gaat het niet rn de eerste plaats om de ruimte reis, maar in zijn eenvoudigste vorm om het ruimteschip. Om het nog wat scherper te stellen: om de ra ketmotoren die een ruimteschip van de aarde moeten brengen. Ook heeft het weinig zin perfecte ruimtesche pen te bouwen, waarin ruimtevaar ders langere tijd veilig kunnen ver blijven. als men de middelen mist deze ruimteschepen te benutten. Nog minder heeft men aan deze heelal- voertuigen ook al zijn ze in staat om te reizen en zelfs ver te reizen, als hiermee vanaf de aarde niet behoor lijk contact kan worden gehouden, of nog erger: als deze niet naar de aarde zouden kunnen terugkeren. Tot 1970: 260 V .S.-raketten De NASA, het Amerikaanse na tionale bureau voor de luchtvaart en ruimtevaart heeft nu een metho disch tien-jaren-plan voor de ruim tevaart opgesteld, dat 1 januari 1960 is ingegaan en dat tot einde I960 zal duren. Gedurende de tien jaren van dit plan zullen in de Verenigde Staten niet minder dan 260 ruimte raketten worden gelanceerd, wat dus neerkomt op een gemiddelde van 26 lanceringen per jaar. Na 260 lance ringen hoopt men de interplanetaire ruimte voldoende verkend te heb ben. Aan het einde van deze 260 lan ceringen zijn de „ruimteschepen", die door gigantische meertrapsraket- ten worden afgevuurd, ook voldoen de groot en zwaar om een aantal astronauten aan boord te kunnen ne men. In 1962 bijvoorbeeld denkt men ruimteschepen tot een gewicht van 4500 kilogram in omloop te bren gen. in 1963 zal het gewicht hiervan rijzen tot 11.000 kilogram: in 1965 tot 18.000 kilogram en in 1967 tot 28.000 kilogram! Voorlopig heeft mm voor elke kilogram „nuttige lad'og" dat is dus in feite het ruimteschip met inhoud ongeveer 200 kilo gram raketgewicht nodig. Waar schijnlijk zal deze verhouding de eerstvolgende jaren aanmerke lijk gunstiger worden. Afgaande op de schaarse gegevens die van de Loenik III bekend zijn ge worden, neemt men wel aan dat de Russen al een verhouding raketgewicht-nuttige last van 100: 1. hebben bereikt. Van groot belang zal het zijn dat de huidige chemische raketten kun nen worden vervangen door kern energieraketten. Dat wil dus zeggen dat de raketmotor, die een voortstu- wingsstraal levert door verbranding van bijvoorbeeld kerosine met vloei bare zuurstof, een vaste brandstof, kan worden vervangen door een kernenergiemotor die aanmerkelijk lichter van gewicht kan zijn aange zien het brandstofgewicht dan prak tisch geen rol speelt. Op dit ogen blik wordt in Amerika door de NASA in samenwerking met de Amerikaanse commissie voor atoom energie aan een dergelijke kern energie-raketmotor gewerkt. Deze motor die met de naam Kiwi-A wordt aangeduid, zal binnen een jaar of vijf a acht klaar komen De vrijkomende warmte als een ge volg van de kernsplitsing, zal in dit geval waterstof tot een zeer hoge temperatuur brengen, waardoor een zeer krachtige gtuwstraal kan wor den gevormd. Ook wordt gewerkt 'aan een zg. ,.plasma"-motor, waar bij het gehele conventionele •ver brandingsprincipe overboord is ge zet. Bij dit systeem wordt namelijk een gasstroom in een elektrische lichtboog gebracht, die daarbij sterk verhit (tot 16.500 C.) en voor 'n deel geïoniseerd wordt. Een en ander heeft tot gevolg dat een zeer snelle gas- straal kan worden opgewekt die eveneens voor de voortstuwing kan worden gebruikt. Zo'n plasmamotor waarvan de ontwikkeling echter nog in het beginstadium verkeert zal naar verwacht wordt zeer eco nomisch kunnen werken. .Econo misch in die zin dat een relatief lichte motor een enorme stuwkracht kan ontwikkelen, wat uiteindelijk tot resultaat heeft dat een grote nut tige last d.w.z. een groot en zwaar ruimteschip in omloop kan worden gebracht. Andere voorbereidingen betreffen het ontwikkelen van apparatuur voor het aanwenden van zonne krachtenenergie en het ontwikkelen van miriiatuur-energiemotoren om 't ruimteschip dat, als de echte ruimte reizen 'n aanvang nemen, onderweg de nodige energie verschaffen voor de besturing, de aandrijving en het uitzenden en opvangen van radio berichten. Zo'n ruimteschip wordt een we reldje op zichzelf met een eigen at mosfeer en een mechanische lucht- circulatie. Behalve voedsel en drink water moet ook voldoende zuurstof worden meegenomen voor de adem haling. .Het uitgeademde koolzuur moet daarentegen weer aan de lucht in het ruimteschip worden onttrok ken. Luchtverversing in de gewone betekenis van 't woord is onmogelijk aangezien het ruimteschip geheel af gesloten, door een bijna volledig vacuum in elk geval een lucht ledige ruimte die door de beste va- cuumpomp ter wereld niet verder Zo stellen de ruimtevaartonder zoekers zich de voorbereidin gen voor de landing van de eerste mens op de maan voor. Misschien brengen de zestiger jaren reeds het antwoord op de vraag of 2ü hun fantasie voldoende hebben weten te breidelen kan worden leeggezogen zijn reis moet maken. Maar dat probleem van een zichzelf in standhoudende lucht-huishouding kent men in be ginsel al van de atoomonderzeeërs die maanden onder water blijven en het doen met hun zelfde „Jucht- Een technisch probleem van de eerste orde is voorts nog altijd de terugkeer naar de aarde. Dc overgang van de ruimtereis ln een vlucht naar de aardse at mosfeer. Het vertragen van de astronautische snelheid tot de normale vliegsneiheid, zonder da' het ruimteschip in dit geval al* een meteoorsteen verbrandt. Er zijn werkelijk nog heel veel pro blemen op te lossen, voordat de eerste astronauten een verant woorde ruimtereis kunnen maken Verantwoord in die zin dat er een redelijke kans bestaat, dat zij het er levend afbrengen! Een deel van de sorteermachine die men in Leidschendam aan het beproeven is. lijke sorteervak kan worden gevolgd Het mei-nummer van „Het P.T.T.-bi drijf, het wetenschappelijke tijdschrift van de P.T.T.is gewijd aan pla voor een volledige automatisering de sortering van de brievenpost, einde de instanties die in verschillend! landen ook op dit gebied werkzaar reeds nu van deze plannen van de Ni derlandse P.T.T. en van de daaraan afgaande overwegingen op de hoogte tl stellen. Slechts door van te voren alle aan te ontwerpen machines te stellen eisen onderkennen en steeds de weg open houdén naar de volledig geautomatise de brievénsortering, kan internationaa ij doelmatig gewerkt worden aan de onljj wikkeling van de benodigde appai Het ontworpen systeem onderscheid! zich principieel van dat der thans bedrijf zijnde sorteermachines, waarbij in wezen slechts van een gemechaniseerd transport sprake is. Voorlopig is de lezing van de adressen die bij een volledig auto matische behandeling in principe door een elektronische leesmachine zal moeten geschieden vervangen door een ander systeem. Hierbij wor den de adressen van de brieven door behulp in een sn codeermachine omzet die streepjes op de enveloppen worden aangebracht. Hij doet dit door bij le- daaruit op de toetsen van de codeer machine aain te slaan. Tijdens de daarop volgende sorteergjuigen wor den de van streepjescodes~voorziene brieven automatisch „gelezen" en ge sorteerd (zoals bekend worden op het gebied van de elktronische lezing van adressen in verschillende lan den onderzoekingen vericht). Een belangrijk oogmerk bij de ontwil keling van de benodigde machines is gi weest de mogelijkheid om kleine u forme sorteermachines in de bestaand ie Dostkantoren te plaatsen. Soepel systeen l Door de mogelijkheid tot ran een aantal dezer maehin oepel systeem verkregen. Ook ;estreefd de benodigdi ninimaal te houden. De machine-eenheden 7 baa: .vel de postale Sorter Zij kunnen worder be stemmingen van het land (in Nee ca. 4.000) als voor de bestelling steden (bijv. in Amsterdam ca. huisadressen). De ontworpen apparatuu biedt voor de bestelling de mogelijkheii de brieven voor iedere besteller tisch te plaatsen in de volgorde gifte. Dp mogelijk van een efficiënt gebruil van de genoemde apparatuur zou sterk£ worden vergroot, indien enige orde geschapen in de wel zeer gevarieerd! afmetingen van de brieven, in de op drukken en in de wijzen van adressering a Op het ogenblik zijn een aantal dage.0 lijks veelvuldig voorkomende formate^ ongeschikt voor automatischi king. Ook in de adressering zo plaats van het adres en het gebruikt! schrift betreft ten behoeve komstige elektronische leze eenheid moeten komen. D schillende opdrukken op de enveloppei a plegen ook de elektronische leesmachi q ne onjuiste indicaties te geven. Vanda; dat in de toekomst P.T.T. wel een beroe op de gebruiker zal moeten doen. Voorshands is het systeem er op gebi seerd. dat er geen bijzondere eisen aa de gebruiker worden gesteld. Toeneming bij Nationale Crediet Vereeniging De waarde van nieuw geboekte spaat brieven bij de N.V. Nationale Crediet^ Vereeniging te 's-Gravenhage is in 1951 met 20 pet. gestegen tot f 17 miljoen en het ingeschreven kapitaal kwam op f 86,5 min- Tezamen met de N.V, Noord Spaar en Levensverzekeringmij. waren deze cij fers f 20 min- en f 109,3 min. Het spaar tegoed bij de N.C.V. is f 28 min., de wis kundige reserve f 1,02 min., de adminis tratiereserve f 350.703 en de vrije reser ves belopen f 575.000. Naast een dotatie^ van f 500.000 aan de jaarka=;en 16 pet- dividend gedeclareerd. Voor I960 -- wordt een verdere stijging verwacht. te

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 6