ïlicuiue £dit$rl)e dTouranl Nieuw-Guinea krijgt zijn eigen wetgeving hamol Veel bevoegdheden voor gekozen raad Defensie moest 1,8 min. aan schade betalen Huren moeten nog 30 tot 40 pet hoger Ondanks Ike op beschieting Formosa Kasavoeboe benoemd tot formateur weer vandaag! ZATERDAG 18 JUNI 1960 BUREAUS: Steenstraat 37 Directie. Redactie. Abonnementen- Advertentie-afdeling Tel. 31441. Eenenveertigste jaargang no. 11896 Directie; F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD a*. Voor Leiden en Omstreken „Stantvasticfi is ghebUoeo mgn bert ia tcgfjcnspatt" BRIEF aan vader Zie pagina S ENGELAND 25 jaar geleden Zie pagina 9 DRIE MONDEN, één stel hersens Op Ned. Nw.-Guinea: Voorkeur voor chr. school (Van parlementsredactie)*, In het eerste stadium van het ontwik kelingsproces op Ned. Nicuw-Guinea meent de regering de voorkeur te moe ien geven aan het confessioneel onderwijs als middel tot opvoeding van de plaatse lijke bevolking. Dit schrijven de minister staatssecretaris van binnenlandse in de memorie van antwoord aan de Eerste Kamer over de N. Guinea- begroting- De bewindslieden vinden het van het hoogste belang voor de primitieve mens. dat hij nieuwe geestelijke waar den vindt. Het confessioneel onder wijs is daartoe naar hun mening een vrijwel onmisbaar hulpmiddel. De overheid kan immers door middel van het openbaar onderwijs nu eenmaal niet die geestelijke waarden inbren gen. die een zioh ontwikkelend volk nodig heeft om een nieuwere, hogere levensbeschouwing op te bouwen. Aan de openbare school zouden de be windslieden overigens wel de voorkeur althans een plaats naast het confessio nele onderwijs willen geven, wanneer 1 meer ontwikkelde streken de behoefte an openbaar onderwijs duidelijk aan de ag is getreden. De minister en de staatssecretaris on derstrepen nog eens. dat de regering zeer wel beseft, dat Nederlands N. Guinea op politiek gebied een naar verhouding zeer snelle ontwikkeling zal doormaken. De Sjd die Nederland zal hebben om dit ge- ried te ontwikkelen tot zelfbestuur, kan tort zijn en men mag zeker niet de illusie roesteren, dat het Nederland gegeven zal •aarde taak tot een afgerond einde te brengen. Ook is het niet moge- tevoren het tijdstip te bepalen, vagrop de bevolking rijp zal zijn voor relfbestuur. (Van onze parlementsredactie.) EEN WETSONTWERP IS INGEDIEND om „de op zelfbestuur gerichte staatkundige ontwikkeling van Nederlands Nieuw-Guinea te bespoe digen door de bevordering van de werkzaamheid van vertegenwoordi gende organen". De belangrijkste bepaling voorziet in de instelling van een Nieuw-Guinea-raad, waarin de inwoners van het gebied zullen zijn vertegenwoordigd .Het aantal leden zal 24 a 48 bedragen. De leden wor den gekozen of door de gouverneur benoemd en hebben zitting voor vier jaar. Voor de verkiezingen lijkt de re gering een distrdictenstelsel het ge schiktst. Het streven zal gericht zijn op een eenvormig stelsel van rechtstreekse verkiezingen, maar als overgangsfaze zullen in bepaal de landelijke gebieden voorlopig ge trapte verkiezingen moeten worden gehouden. Daar in de raad ook gebieden moeten worden vertegenwoordigd waar men be paald nog niet aan verkiezingen toe is, zullen gedurende een niet nader aange duide tijd enkele leden dooir de gouver neur worden benoemd. De voorzitter wondt benoemd door de Kroon (in de eerste zittingsperiode uit een voordracht van de raad). Ook personen die geen lid van de raad zijn, kunnen voorzitter worden. De taak van de raad zal niet uitslui tend adviserend, maar ook mede-wet gevend zijn. Het wetsontwerp kent de volgende bevoegdheden toe: recht van Van onze parlementsredactie.) schadevergoeding die het de partement van defensie in 1959 noest betalen, omvatte een totaal fedrag ineens van 1.800.600 en een jaarlijks terugkerend bedrag ran ruim 500. Dit blijkt uit het thans verschenen verslag van de Algemene Rekenkamer over 1959. Éénenveertig aanrijdingen, door Kon. Land- en Luchtmacht veroorzaakt, be- lorgden het rijk een strop van een be drag ineens van 436.500 en een jaarlijks terugkerend bedrag van 5500. Tien vliegongelukken kostten 236.600. Twaalf ongelukken bij oefeningen kwamen het rijk op 85.200 te staan. Droge batterijen, dne niet werden leb rui kt en die als gevolg van het uit de bewapening nemen van de appara- moesten worden afgevoerd, hebben schatkist in 1956 520.100, in 1957 (223.400 en in 1958 ƒ183.500 gekost. Door een leverancier is Defensie 780.500 benadeeld bij het repare- Nieuwe machine ivas ivaardeloos (Van parlementsredactie) Een machine van 226.000, aange schaft voor de Kon. Luchtmacht, is waardeloos gebleken blijkt thans uit het verslag van de Rekenkamer over 1959. De machine moest bij schietoefeningen oor straaljagers voorkomen dat deze werden getroffen door teruggekaatste granaten. In de praktijk bleek ze niet te voldoen. Het apparaat is toen ver aangeboden aan verschillende in stanties. De nog bruikbare onderdelen, en waarde van 45.000, zijn in dc luchtmachtbevoorrading opgenomen; de als schroot verkocht. (Advt 58936 is het nummer van onze postreke ning. Als u daarop vóór l juli het abonnementsgeld voor het 3e kwar taal 1960 k 7.50 overschrijft, dan voorkomt u dat er bij u een kwi tantie wordt aangeboden en het is gemakkelijk voor onze admini stratie. Wilt u er vooral op letten dat het juiste adres, waar de krant be zorgd wordt op het strookje wordt vermeld? De betaling kan ook geschieden aan ons loket: Steenstraat 37. Bij voorbaat vriendelijk dank voor uw medewerking. DE ADMINISTRATIE .J ien van motorrijtuigen door het in reke ning brengen van te veel arbeidsuren, te veel brandstoffen en smeermiddelen. Maatregelen zijn getroffen om het te veel betaalde bedrag terug te v-orderen. Bo vendien zal het reparatieaambod bij de eigen basiswerkplaatsen worden gecon centreerd. Uitvoerige gegevens verschaft de Re kenkamer in haar verslag over de af wikkeling van de beruchte helmen- affaire. Van de 2038 binnenhelmen, die ondeugdelijk zijn gebleken, heeft de fa brikant er 58 gratis hersteld. De rest werd tegen de betaalde aankoopprijs van 10,82 per stuk teruggenomen. Van de 73.000 buiiterïhelmen waarvoor garantie gold, werden er 55.900 .herkeurd, waar van er 26.600 stuks werden afgekeurd. De fabrikant heeft al ƒ261.300 terugbe taald en zal voor de resterende helmen nog 65.000 betalen. Hiertegei de minister van defei verlenen van de garantieverpliehlingen. en de gehele helmenzaak ten opzichte van de fabrikant als afgedaan beschou- Van de 346.000 buïtenhelmen waarvoor géén garantie meer gold zijn er 145.100 gecontroleerd. Hiervan zijn er 17.100 af gekeurd, en 15.700 voldoen met aan de minimum gewiohtseisen, doch worden bestemd voor personeel, dat geen ge- vechtstaak heeft De schade voor de afgekeurde 17.100 helmen is 158.400 Hierop komt in mindering een eventuele opbrengst der afgekeurde helmen. Arnhemse jeugdbende (7 man) opgerold De politie in Arnhem is erin geslaagd met een bende jonge dieven af te reke nen. De leeftijd van de aangehouden ze- van jongeren, op een na allen Arnhem mers, varieert van vijftien tot een-en- twiimtrig jaar. Ongeveer een jaar lang zijn zij op het dievenpad geweesit. Bouwwerken en scho llen haddien vooral hun bediainigstelling. petitie en interpellatie; het uitbrengen van adviezen over wetsontwerpen en alge mene maatregelen van bestuur, die voor Nederlands Nieuw-Guinea verbindend zullen zijn; medewerking aan de vast stelling van ordonnanties met het recht van amendement; recht van initiatief; medewerking aan de totstandkoming van de begroting. De behandeling van een begrotingsnota en een voorlopige ontwerp-begroting door de raad eindigt met een verslag, dat een uiteenzetting bevat van de standpunten van de raad. Hiermee doen de gouverneur en de mi' nister hun voordcel bij het opstellen van dc ontwerp-begroting, die bij de Staten-Generaal zal worden ingediend. De N. Guinea-raad zal niet doorlopend in zitting bijeen kunnen blijven. Een college van gedelegeerden, gekozen ui; en door de raad. oefent gedurende de tijd dat de raad niet bijeen is, zijn taak uit. Dif college zal ten minste 6 en ten hoog ste 8 leder, tellen. De voorzitter van de raad is tevens voorzitter van het college van gedelegeerden. Gesprekspartner Het doel van deze herziening és, vol gens de regering, in de eerste plaats: het creëren van een werkelijke gespreks partner. In nauwe samenwerking met deze zullen de politieke ontwikkeling van land en volk en de verdere algehele herziening van de bewindsregeldng ter hand kunnen worden genomen. In Nieuw-Guinea wordt meer en meer behoefte gevoéld inhét bestaande amb telijke bestel, verandering aan te bren gen en spoedig te komen tot instelling van een orgaan, waarin de publieke zaak ook publiek zal kunnen worden behan deld. Het samenbrengen en samenwerken vam vertegenwoordigers uit verschillende delen van het land in een college (zon der onderscheid van bevolkingsgroepen) is bovendien een middel bij uitstek om het gemeenschappelijk besef van de be volking tot één land te behoren, tot ontwikkeling te brengen. Het wetsontwerp schenkt verder aan dacht aan een verdere lokale democra tisering van het bestuur. Zo opent het de mogelijkheid territoriale gemeen schappen in te stellen van verschillend type. Daarbij wordt gedacht aan dorps-', stads- en streekgemeensohappen. De ter ritoriale gemeenschappen worden colle giaal bestuurd en de leden van de raad die aan het hoofd van de gemeenschap mogelijkheid tot instelling van niet- terriloriale gemeenschappen met bestu rende en verordenende bevoegdheden (izgn. doelgemeenschappen). De Koningin en prins Bernhard hebben deze gezellige foto van hun gezin (vervaardigd door Max Koot) afgestaan aan het Prins Bernhardfonds en het Anjerfonds, die daarmee een actie zullen voe ren. Zoals bekend wordt elk jaar rond de verjaardag van de Prins (29 juni) een Anjeractie gehouden, waarvan de opbrengst bestemd i? voor steun aan de zelfwerkzaam heid van het Nederlandse volk op het gebied van wetenschap, kunst en cultuur in het algemeen. Het aantal initiatieven dat de fondsen sinds hun bestaan hebben genomen is bijzonder groot en heb ben steeds succes gehad. Ook van de verkoop van de foto verwacht men veel, zodat men aan het toe nemende aantal aanvragen om steun zo royaal mogelijk kan vol doen. (De foto is door een fout van het Prins Bernhardfonds eerst heden in ons bezit gekomen Red.). Met duizenden komen de Duit sers deze dagen ons land binnen om er even aardappelen te ha len tegen betaling. De oor zaak van deze tochten moet ge zocht worden iri de voor Duitse begrippen lage aardappelprij zen in ons land, die een tochtje over de grens voor onze ooster buren aantrekkelijk maken. Ze komen te voet, per brommer, op de scooter of in de auto en mogen tien kilo per familie mee terug nemen. „Familiesprei ding" en een handige strategie bij de douane maakt controle op de familiebanden echter onmogelijk. De Amerikaanse marine heeft gisteren eerste lancering van een radiografisch bestuurde raket door een hefschroefvlieg- tuig bekendgemaakt. Het projectiel, een 258 kg. wegende en vier meter lange Mar tin Bulldog is ongeveer tien dagen gele den afgeschoten boven een proefbasis in Maryland. De raket kwam op enkele cen timeter afstand van het doel terecht. De helikopter zweefde op een hoogte van ongeveer 450 meter. Concept-advies aan de S.E.R. (Va i onze sociaal-economische redactie) DE WERKGROEP van de S.Efi.- commissie Ontwikkeling Natio nale Economie is gereed gekomen met haar concept-advies over de huur- politiek op langere termijn. Het con cept-advies zal door de Sociaal-eco nomische Raad nog moeten worden vastgesteld om daarna al dan niet gewijzigd als definitief advies aan de regering te worden uitgebracht. In de commissie bestonden twee standpunten .die in grote lijnen aan gemerkt zouden kunnen worden als- werkgevers- en wernemersstandpunt. Het eerste schema tot oplossing van het huurprobleem, dat in het concept wordt gegeven en dat aangemerkt zou kunnen worden als een werkgevers standpunt. omvat de volgende punten: Werkgevers -i Als meest wenselijk dient gesteld te 1 worden, dat er nog twee huurverho gingen komen, die een algemeen karakter dragen. De eerste per 1 april .1962, en de volgende per 1 april 1964. In beide geval len zal men moeten uitgaan van het huur- peil van 1 april 1960. e\ De huuraanpassing dient uiterlijk in 1965 te zijn bereikt, o Zowel voor de woningwetwoningen als de particuliere woningen, die ge bouwd zijn in de jaren 1957 t/m 1961 zul len de huren nog met tweemaal 15% om hoog moeten. De woningen gebouwd in de periode 1945/1956 en tussen 1918 en 1945 zullen nog tweemaal een huurverhoging moeten krijgen van 20%. Het laatst ge noemde percentage zal in beginsel ook PRESIDENT EISENHOWER is vandaag met een hefschroefvliegtuig dat was opgestegen van de kruiser Saint Paul, te Taipeh op Formosa aangekomen. Hij werd welkom geheten door de president van Nationalis tisch China, Tsjiang Kai-Sjek, en leden van diens regering. De Ameri kaanse president verzekerde Tsjiang dat de Verenigde Staten onwrikbaar achter Nationalistisch China staan. Eisenhower drong aan op toenemen de waakzaamheid voor het Communistische imperialisme. Tsjiang had eerder tot Eisen- tige demonstratie van de duurzame hower gezegd dat de Verenigde Staten en Nationalistisch China, „nu de helft van de mensheid in slavernij leeft en de vrije volken in het Verre Oosten voortdurend in het gevaar van communistische agressie verkeren", de twee rege ringen nauwer moeten samenwer ken dan ooit tevoren. President Eisenhowers bezoek is „een krach- Rollen in Kongo omgedraaid J^ASAVOEBOE heeft gisteravond de taak van Loemoemba overge- len en zal nu trachten de eerste Kongolese regering te vormen. De Belgische minister-resident Ganshof van der Meersch had vastgesteld, dat „informatie-opdracht aan Loe moemba niet had geleid tot een rege ringsploeg die over een ruime meer derheid beschikte" en benoemde Loemoemba's rivaal tot formateur. Loemoemba zelf bracht het slechts tot informateur. Inmiddels heeft Loemoemba verklaard, dat „hij het slachtoffer is geworden van samenzwering". Hij zal nooit deelne- aan een andere regering dan hij had voorgesteld en dreigde „onrmddelijk te zullen overgaan bot de vorming van deze regering". De nieuwe formateur Kasavoeboe ont kende er in te hebben toegestemd op te treden ais minister-president in een kabi net van Loemoemba. In Leopoldstad be stond er al enige twijfel, dat de door Loe moemba genoemde figuren inderdaad hun medewerking hadden toegezegd. Het Kongolese parlement kwam giste ren voor het eerst bijeen. Nog niet de helft van de afgevaardigden (137) was aanwezig toen gouverneur-generaal Henri Cornelis het Huis van Afgevaardigden en de Senaat toesprak. Cornelis zei de af gevaardigden, dat hun werk van invloed zou zijn op geheel Afrika. Er was weinig belangstelling van het publiek voor de historische gebeurtenis. Op zijn eerste vergadering keurde de Senaat eenstemmig een mobie ten aanzien van de Zuidafrikaanse rassenpolitiek goed. Er wordt geen prijs gesteld op de aanwezigheid van een Zuidafrikaan6 ver tegenwoordiger op de onafhankelijkheids feesten en ook zal men zich uitspreken tegen een diplomatieke vertegenwoordi ging in of uit Pretoria. Enkele uren na het bekend maken van de vorming van een officiële provinciale regering in Katanga, kondigde Jason Sendwe. de leider van de Baloebakat-par- tij de vorming van een tweede provinciale regering aan. In de provincie werd reeds de noodtoestand afgekondigd. Men neemt aan dat de spanning nog zal toenemen. 1 Prinses Beatrix kreeg Amerikaanse irissen Duizenden bezoekers van de Fiordade hebben in die afgelopen weken de irissen op de Amerikaanse afdaling kunnen be wonderen. De meer dan vijftig variëtei ten,, die er hebben staan bloeien, werden geacht tot het allerbeste te behoren, dat de kwekers, verenigd in de American iris society hadden bijegebracht. Enige tijd geleden heeft de heer Carl F. Wedell, die de leidiing van de Ameri kaanse afdeling heeft, deze collectie menu society aangeboden aan prinses Beatrix voor de tuin van het landgoed Drakesteyn. Gistermiddag hebben twee gastvrouwen van de Amerikaanse afde ling. mevrouw A. Rienstra-Adriaanse mej. J. M. van Lanschot, de knollen v« deze irissen op Drakesteyn overhandigd- vriendschap tussen de republiek China en de Verenigde Staten", al dus Tsjiang. Eisenhower die met de Saint Paul uit Manilla is gekomen, vertrekt zon dag naar Seoel, de hoofdstad van Zuid-Korea. De Chinese communisten hadden Formosa tevoren geteisterd door twee zware artillerie-bombardementen van ongeveer 86.000 granaten. De intensie ve aanval, intensiever dan ooit, was kennelijk bedoeld om.Eisenhower een „warme" ontvangst te bereiden. On geveer negentien nationalistische Chi nezen werden gedood. In een verklaring van het Ameri kaanse ministerie van buitenlandse zaken wordt het besluit van de com munistische Chinezen het artillerie vuur te intensiveren, „een demonstra tie van wapens tegen de Verenigde Staten genoemd. Het is harteloos en koelbloedig en illustreert opnieuw de communistische bereidheid geweld te gebruiken om het bezoek van de pre sident te verstoren." In Japan, waar dc relletjes tegen de regering Kisji voortduren, werd gisteren de 71-jarige Japanse politicus Jotara Awakami, een invloedrijk socialist, door een jongeman met een dolik gestoken. Dat gebeurde bij -de ingang van het parle mentsgebouw in Tóklo. De oppositie partijen hebben het incident onmiddellijk uitgebuit. Zij hebben verklaard, dat de aanvaller tot een rechtse partij behoort en hebben prompt het aftreden van Kisji met meer klem geëist. Vandaag zou er een onderhoud zijn tussen de Ja panse premier en de leiders van de oppositie-partijen. Kisji weigert echter uitdrukkelijk af te treden voor het vei ligheid s verdrag met de V.S. vam kracht is geworden. Dit is zondag het geval, ais ten minste het parlement niet met reces gaat. De liberalen zijn hier tegen. In de Japanse regeringspartij werd gisteren ook kritiek gehoord op de Ver enigde Staten. Volgens woordvoerder Kosakoe Sjinoda is de politiek van de Amerikaanse bezettingsautoriteiten van na de oorlog verantwoordelijk voor de huidige zwakte van de Japanse politie. Bovendien bestaat er geen wet die het mogelijk maakt effectlief tegen agitatie op te treden. Sjinoda is ervan overtuigd, dat de huidige moeilijkheden het werk zijn van een beperkte groep studenten en uiterst linkse vakbewegingsgroepen. onder communistische leiding. Sji noda merkte op. dat elke onderteke ning van een internationaal verdrag in Japan met heftige betogingen ge paard ging. In Amerika zijn er al bedrijven die Japanse goederen boy cotten. De Japanse regering heeft vandaag wegens socialistische dreigementen dat zij zich in het parlement geweldadig tegen ratificatie van het nieuwe Ameri kaans-Japanse veiligheidsverdrag zouden verzetten, besloten tot de In dc grondwet voorziene procedure van automatische ratificatie door de Senaat, die vanmid dag om drie uur (Ned. tijd) van kracht werd. Er zullen derhalve in de Senaat geen debatten worden gehouden. De Japanse autoriteiten vermoeden dat de demonstraties te Tokio gedeeltelijk ge financierd worden door de Russische dansgroepen en musici, die toernées door Japan maken. 4 Wat betreft de woningen, die voor 20% huurverhoging in aanmerking komen, zal op grond van bepaalde crite ria bij de huuradvie kunnen worden gemaakt tegen de gehele huurverhoging of een deel er van. Huizen gebouwd voor 1945 zouden, indien zij niet aan bepaalde normen voldoen, reeds on middellijk geheel of gedeeltelijk vrijge steld kunnen worden van huurverhoging. In dit geval zouden verhuurders later in beroep kunnen gaan. Werknemers Het andere schema om te komen tot een oplossing van het huurprobleem en dat is geïnspireerd door de werknemers leden van de werkgroep, omvat het vol gende standpunt: 1 De huuraanpassing dient te geschie- den in kleine jaarlijkse verhogingen van 3 a 4%. Tegen de achtergrond van de veronderstelde jaarlijkse welvaartsstij ging, wordt een dergelijk percentage ma ximaal aanvaardbaar geacht. Een kwart (Zie vervolg op pagina 11) Koninklijk bezoek uit Thailand ■De leakier van <fe Nederlandtse good will- missies drie gisteren na een bezoek van een wéék aan Thailand op Schiphol tenuig- keeirde, staatssecretaris dr. G. M. J. Veld kamp van economische zaken, heeft bij zijn aankomst medegedeeld, dat vele auto- teiten uit Thailand naar aanleiding van het bezoek van de missie een reis naar is lankl zuilen maken. In oktober van dót jaar zullen o.a. de •Koning en de Koningin van Thailand Ne- deiiand bezoeken. Zonnig weekeinde Van ome weerkundige medewerker) Dcn hogedrukgebied, dat al enkele da- gen boven de Golf van Biscaye en Frankrijk lag, is in de afgelopen 24 uur dicht bij Nederland komen te liggen, waardoor het weer een zomers karakter heeft gekregen. Gisteren werd in het oosten al 24 graden en vlak aan zee IS graden Celsius gemeten. Vandaag zijn de maximum-temperaturen weer een paar graden hoger komen te liggen. Ook mor gen zal het zonnig en zomers zijn, met hier in het westen temperaturen van 22 tot 24 graden. Een nieuto hogedrukge bied boven de Oceaan komt ook lang zaam naar het oosten en duwt over Schot land een zwak koufront in de richting van de Noordzee, dat maandag op enkele plaatsen aanleiding tot een onweersbui kan geven, maar de algemene vooruit zichten blijven gunstig. (Advertentie Warm in binnenland De Bilt verwacht tot mor genavond: Nu en dan bewolking maar *£l droog behouddns een kleine kans op onweer. Meest zwak- jm' kc wind met zeewind langs pll*\' de kust vooral in het noor- jÊfJuty den van het land. In het bln- /a-iJr neniand aanhoudend warm. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN Zondag 19 jund: Zon op 4 19. onder 21.03; ia an op 2.08, onder 16.15; maandag 20 and: zon ou 4.19, onder 21.03, maan op 2.35, onder 17.18; 24 juinii nieuwe maan VERLOVINGSRINGEN Alle moderne modellen HORLOGES De beste merken GER0 CASSETTES V. d. Water Haarlemmerstraat 207 HET WEER LN EUROPA Rapporten hedenmorgen 7 uur D Heid< SC0"1 De Bi.t Twer.se Eindh Zd.-Limb BonF^u.N Grenoble Ntcv Berijjn Frankfur MUnol.cn ZUnch GcnCvc Locarno Wenen Innshruci Belgrado AJac

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 1