DE
GEEST ZET ONS IN EEN
NIEUWE REALITEIT
Hervormde Kerkedag over thema Saamhorigheid
Orgel- en hobospel in
stille Pieterskerk
Lc.ilJ.iCHt COURANT 3 DINSDAG 7 JUNI 1960
Preekgesprek en belijdenis
alléén verschralen; Kerk
betone ook dienst aan
gehele en aan iéder mens
T~\E WERELD wachtte gespannen op de resultaten van een topconfercn-
tie, maar haar verlangen naar vreedzame oplossingen werd niet be
loond. Verdachtmaking, bruutheid en onwil maakten de kleinste verwach
ting murw en niemand gelooft vooralsnog aan een uitweg. Explosies van
rassenhaat schrikken ons op en ook de Kerk blijkt door waan te zijn aan
getast. En binnen die Kerk schijnen de stellingen van partijschap, onbe
grip en vervreemding onneembaar.
In deze misère van verdeeldheid en gespletenheid ontvingen wij als
een mild, rustgevend en uitzicht-openend geschenk het feest van Pink
steren, van de Geest van God, die triomfeert boven onze spot- en kwel
geesten. Dan gebeurt het, dat blinde bruutheid, stomme feiten en diepe
scheidingen toch niet het laatste woord hebben. Dat het Evangelie tegen
over een verlammende berusting de daadwerkelijke saamhorigheid stelt
als de grote oplossing ook voor de gigantische problemen van volken,
rassen en christenheid. De Geest van Pinksteren herschept, maakt Gods
welbehagen met ons mensen vol en doet ons deel hebben aan het won
der der saamhorigheid. Het harde ijs versmelt in de warmte van die
éne grote God.
Die „onmogelijke" saamhorigheid blanken is en dat de andere rassen het
was het thema van de toogdag, die ter^doeirt ammed en 0 a moe*
de classis Leiden van de Hervormde In het boekje van Lukas, dat Hand.- spontane ontmoeting. Dan is een einselen maar door het samen-gaan op
Kerk gisteren m de Sleutelstad hngen heet, verschijnt ineens de kamer- „„„er.. „f de wonderlijke wegen van Gods Geest,
hie-ld Dp trv^nrakpn Hf» rrpcnrplr- hng" De niet-blanke u,t het Morenland. Kerkedag een, zx) het zwakke, af- Hoe kan dét ge]oo£ onze verscheurde
jij SP Hij staat daar als het ware om ons voor spiegeling van het contact der Ker- wereld genezen! Bij elkaar in die ver
ken en de liederen, ze waren even blanke waan te bewaren. Mensen uit ken -B naüonaal en internationaal rukkelijke ruimte, van bovenaf samen-
zovele variaties op dit thema, „dat Azie en Afrika worden ons in de Bybel gehouden.
d.u vermoeden van verband. Wij zijn zo geconcentreerd
,et heil in Jeruzalem 0p de eigen Gemeente, dat er wel Dienst aail gehele llieilS
kamerling was een eens benauwende grenzen ontstaan. De dtrde opmeridng van dr. Frede-
vijftienhonderd kilo- Een ontmoeting als gisteren zorgt rikse was, dat er saamhorigheid is door
kwam hij in Jeruzalem om op de tempel- dan weer voor een heilzame door- bet woord. De Geest van Pinksteren i
Hoe kinderen kunnen luisteren
als er verteld wordt. Een plaatje
van hun dienst in de Burcht op
de Kerkedag van de classis Leiden.
op de lippen werd gedrukt". te vinden
De dag begon met een viering van het Afrikaan.
Heilig Avondmaal in de Hooglandse
kerk. Ds. H. J. van Achterberg was
daarbij de voorganger. Een klein deel berg God te vinden. Maar hij
van het getal deelnemers, dat tegen tien ontmande, een eunuch, en
uur was aangegroeid tot een royale dui- hem geen plaats. Vergeefs
zend, beleefde daar in de stilte van deze Toch is er blijkbaar medelijden met r „ii
vroege Pinkstermorgen zijn eenheid aan hem geweest. Iemand moetTiem de raad IvCIieZing VOOF VerSCneUTde
de tafel des Heren. hebben gegeven, het boek Jesaja „.„ij
aan te schaffen. En daar staat: Zo zegt ncrciu
Kamerling was Afrikaan de Heer Xan de ontmanden die vasthou- Dr. Th. c. Frederikse, Hervormd pre-
den aan Zijn verbond: Ik geef hun een dikant te Wassenaar, legde de betekenis
In de openingsdienst, die werd uitge- eeuwige naam. die niet uitgeroeid zal van het begrip „saamhorigheid" weer op
de Wereld- worden. Dat heeft de kamerling op zijn een andere wijze bloot. Dat gebeurde in
terugreis gelezen. Hij las echter nog Pen samenkomst in de kerk, die volgde
méér. Over wie gaat het dan in dat 0p de koffiepauze,
boek? Hij ging ervan uit, dat de Geest
Filippuseen pion
Op het moment van dié vraag
de Geest i
rikse de noblesse van het protestantis
me. Zij is altijd iets creatiefs. Daarom
stellen clichépreken altijd teleur. Het
woord bestaat ook in de vorm van het
gesprek (catechisatie, huisbezoek. Bijbel-
kringen). De Kerk is geen stomme mas
sa, die de waarheid bezit; er komen vra
gen op en er worden antwoorden ver
wacht, omdat het Evangelie een levende
en flonkerende zaak is. Dat christenen
het niet eens zijn over centrale dingen
niet eens zo heel erg, als zij i
i zijn toespraak
r-„j- was,_aat ae ueest m een bezield verband
schoof de Geest een pion m de per- stelt> Met Pinksteren krijgen de aposte-
soon van Filippus. En hij vertelt len er heus niet enige dogma's bij; zij
de vreemdeling over de lijdende worden in een nieuwe realiteit gezet. Het
knecht des Heren, Jezus Christus,
voor Wie ook geen plaats was. Hij
Gemeente regeert, dus: hoe het is, niét ï«P»k Mihrm. H« woord krijst ook
hoe het MOET zijn. ->«.
:estalte in het belijden. Belijden i
een kwestie van het opzoeken van ket
ters en het handhaven van letters, maai
het is een groots gebeuren, waartoe God
ons roept en waarmee wij het volk die-
Ds. MACKAAY
Geest schuift pionnen.
dan ook: met elkaar s
de realiteit van Gods heil.
Op verstandelijke, rationalistische
wijze verschralen wij het christen-
zijn vaak tot het hebben van bepaal
de overtuingen. Als wij eenmaal
in dit schuitje zitten, maakt het niet
eens zoveel verschil of wij nu goed-
orthodox de dogma's handhaven of
consequent-liberaal alle confessionele
lijnen laten vervloeien en een mager
dogmatiekje overhouden.
De saamhorigheid vindt plaats op de binnenkerkelijk worden gezien. De
.•an de vergeving. Op grandioze wereld in haar geheel dienend, dat
worden de Jeruzalemmers, die js de echte solidariteit. Wij zijn
we" geaccepteerdeI1Deeverged *hul<Ug. exemplarisch te leven. Dat
ving van de zonden moet niet een on- wil zeggen: te laten zien, hoe het
derdeel zijn van onze geloofsleer zonder- KAN. De predikant herinnerde in
d,'ï dit verband aan de houding en het
r» riï nazateiT'dorti 'da' vergeving. En vergeven is: elkaar nemen leven van de Kerk in de bezettings-
werd verbrijzeld maar leeft noch
tans. En wie in de opgestane Heer
1 gelooft, zijn naam staat in het boek
des Levens. Ook de naam van een
eunuch, die voor de mensen slechts
een dode tak is. Toen ging de Afri
kaan zijn weg met blijdschap terug.
De bedoeling van dit verhaal is, dat
wij, blanken, zullen weten, dat de ge- wij;
kleurde volken er BIJ horen. De Afri- wijze
kanen en de Aziaten, zij zijn onze broe- Jezus
ders. Jezus is voor allen gestorven en op- door God
gestaan. Burgers zijn wij van het i -
we rijk, in één Haam gedoopt, tot
Avondmaal geroepen.
De kamerling stelt geen lastige
gen
In de Kerk zijn wij ook samen op
de wijze van de DIENST. De Kerk
die alleen maar plaats heeft voor de
preek, het gesprek en de belijdenis,
verschraalt. De dienst moet gericht
zijn op de gehele mens: echte
vriendschap, eerlijk begrip, de an
der ontmoeten en als naaste aan
vaarden. Die dienst moet niet meer
wel. Zij vragen aan ons, of wij bereid
zijn in hen onze broeders te zien. Toe
gespitst op de praktijk betekent dat, of
wij meeleven met het grote werk van de
Zending en de interkerkelijke hulpver-
Aan het eind van de dienst zong de
Gemeente gezang 130: „God is getrouw.
Zijn plannen falen niet".
°P tijd.
be-
omroep, ging ds. P. J. Mackaay, zen
dingssecretaris van de Hervormde Kerk
te Oegstgeest, voor. Het Hervormd kerk
koor van Voorschoten en het koor van
de Christelijke kweekschool te Leiden
tongen onder leiding van Chris Hane-
fraaff de introïtus: „De Geest des Heren
vervult de ganse aarde. Ere zij God in
ae Hoge en vrede op aarde, in mensen
m welbehagen".
In zijn prediking, die de geschiedenis
van de kamerling uit het Morenland als
onderwerp had,
dat de Geest de Joden dwong om buiten
f, grenzen van Israël te gaan met het ("J weri geserveerd door leden van
Evangelie. Steeds verder schoof de de Hervormde Vrouwendienst) en
Geest Zijn pionnen over het schaakbord het was er prettig. Valkenburgers
der wereld.
Europa hoorde het Evangelie het eerst. za9en meens een stel bekenden uit
Wil dat zeggen, dat het speciaal voor de Aarlanderveen en er volgde een
Een half uur was uitgetrokken
>oor de koffie in het koor van de
Mackaay erop, jcerjC- £)e koffie smaakte uitstekend
In een heel grote kerk kan met
een in de regel ongebruikt koor
nog wel wat worden gedaan. Nu
wordt het koor van de „Pieters"
elke week gebruikt voor het
avondgebed, maar gistermorgen
na de openingsdienst van de Ker
kedag was het de plaats voor de
koffie. De Hervormde Vrouwen
dienst had voor een keurige or
ganisatie gezorgd, zodat niemand
lang op zijn geurige lafenis hoef
de te wachten.
Ten slotte: wij horen in de Kerk bij
elkaar op de wijze van de blijdschap cn
de lofzegging. Die loodzware ernst en
die gewichtige christelijkheid moeten
wij afleggen. De humor en de speelse lach
moeten ons ganse Kerk-zijn wat meer
doortrekken. Gewichtig is alleen Gods
Rijk.
Kerkedag ook voor de jeugd
V OOR DE JONGENS EN MEISJES van mogelijkheden. Maar ondanks dat is het
twaalf tot zestien Jaar begon de toch een geslaagd jeugdfeest geworden.
Kerkedag na een wandeling met het De heer H. de Jong uit Voorschoten
tamboer- en Dliperkorps K. en G„ voor- leidde de kinderdienst. Hij legde de be-
op met een Jeugddienst in de Oosterkerk. tekenis van het Pinksterfeest uit. Met
waarin ds. E. Saraber van Voorschoten een boeiend verhaak J
voorging. K. en G. verleende medei
king onder leiding i
de nadruk
de Zending viel, werd het eerste deel
de heer J. IJzer- van de dag besloten.
tll „cnj bespeeld door De heer M. Kouwenhoven zorgde ir/it
de heer E. J. Bongers. Het onderwerp zijn kwekelingen voor leiding bij sport
van de preek was: „Spraakverwarring
saamhorigheid".
kastvoorsteHing van de heer Noordenne
bewijs van de uit Sassenheim. Kinderen^ zijn fantasie-
hoogmoed van de mensen. En hij zegt
nóg, d®t de mensen vaakste teota aandachtT'getuige ook de luidruchtige
bewijzen van spontane instemming of
Met veel geestdrift werd
koekgehapt cn werden er ballen ge-
Ds. Saraber verleide de kinderen de £«4;.«Kktaf. w. ?r een poppen-
geschiedenis van de torenbouw 1
bel. Die toren is een bewijs van ae rijk en dus konden zij het" poppenspel
n;,„ï ,.u best volgen. Ze deden het met volle
- «O» eenHenht caflli <TO nrtV H»« 1 IliH nich ti
elkaar te verstaan. Zij leven
dan als vreemden naast en tegenover a£keurjng Enkele" gitaarspelende 'doch-
lvliCCBl JO de heer Noordenne zorgden
cies andersom. Daar waren mensen in
de tempel samengekomen, die elkaar nau
welijks verstonden. Uit alle richtingen
waren zij afkomstig. Dan komt de Geest.
En zij horen de boodschap van God in
hun eigen taal. En die boodschap is,
dat God de mens wil genezen van zijn
hoogmoed en ongeloof. De spraakver
warring maakt plaats vooi
elkaar. Wij mogen
Twee films op de
classieale toogdag
Op de middag van de Kerkedag
n de Stadsgehoorzaal twee
Lamorisse vertoond, „De
liefheb-
-w. ïn heer
lijke soomhorigheid weten, aldus ds. werden
Saraber. fiimc
Na de dienst, aan het eind waarvan
gezang 149 („Grote God, wii loven U") rode Ballon" en „Witte Manen
wérd gezongen, Uot&eri de kinderen naar In De r(rfe BaIlo„.. gaat be,
"^l3.±f'va^r,dreeKn,eU„^a^ 2*
Ho Leer ballon bevrijdt, die dan uit dankbaarheid
als een trouwe hond bij zijn redder
Op het sportveld kreeg eerst leaer blijft De ballon gaat met de jongen mee.
limonade. De regen hield op en een naar school, naar huis en ook naar de
mi,de zon brak door. d,e de kinderen
verder de hele dag heeft beschenen Maar het kindergeluk stort in: straat-
en het zomerfeest onmisbare luister jongens schieten de zwevende kleurige
bijzette. In de gymzaal aan de Van bal kapot Dan gebeurt heti Van alle
,t T J t J u i^.i-jt. kanten komen ballonnen aanzweven; ze
Vollenhovenkade gaf de christelijke dalen neer bij het mistroostige kereltje,
gymnastiekvereniging D.O.S. een de- dat ze gezamenlijk meevoeren, hoog de
monstratie. Tien dames en drie heren lucbt ,in "aar de ,b0la"^'grï^ _„r
„Crin Blanc is een aandoenlijk ver
lieten de kinderen goed uitgevoerde haal over een jongen en een paard.
oefeningen zien. Twee eenvoudige, fijnzinnige films,
's Middags was er onder meer hard- nfl ket geSproken woord op deze
lopen, korfbal en hoogspringen. In to- V
taal acht onderdelen. In groepjes van classieale toogdag een welkome Qf-
tien werkten de deelnemers het pro- wisseling vormden.
gramma af. Overal op het veld zag men
de petticoats van de meisjes liggen,
want hiervan zouden zij bij het hoog
springen last hebben gehad. Er waren
in het geheel 123 prijzen. Aan het eind
zal elk kind er wel een hebben gekre
gen. Om half vijf vertrokken de kin
deren naar de Pieterskerk om zich weer
bij hun ouders te voegen en de sluiting
van de dag mee te maken.
De kleinere kinderen gingen gistermor
gen naar de Burcht. Er waren er wel
heel wat minder dan twee jaar geleden.
Dat zal ook wel aan het goede weer,
dat al enkele dagen geleden was voor
speld, hebben gelegen; er zijn voor het
prettig beleven van zo'n dag ook zoveel
uit vóór cn omstreeks de wisseling van
zeventiende en achttiende eeuw moet
men zonder reserve als een der topfi
guren van dc Westeuropese muziekge-
De jongelui van 12 tot 16 jaar
kregen op de Kerkedag in de
gymnastiekzaal aan de Van Vol
lenhovenkade (bij het park
„Roomburg", waar zij wedstrij
den hielden) een demonstratie
van de christelijke gymnastiek
vereniging D.O.S. te zien. Ook
hier volle aandacht, zoals u ziet.
rj^USSEN DE BEDRIJVEN van de
-*• Kerkedag door gaven de orga
nist Joop Brons en de hoboïst P.
Schenkels een concert in de rustige sohiedenis erkennen. Zijn sterke invloed
Pieterskerk. Het was ruim een half Htatól vast. Bbvan- Bjdh,.. „Komm G„tt, Sahbpfer,
uur verlaat, omdat de Gehoorzaal,
hij, bijvoorbeeld in ons land, Heiliger Geist" zeer ter zake dus op
populair, dat - volgens een toenma- df^ feestdag - is, met de gestyleerde
waar men over tijd was, nog een ligc sóhijveT zijn melodien destijds blijdschap der in mezzo forte klinkende
kwantum liefhebbers kon leveren. vau alle Nederig tod..Ito™, ta
j carillons werden gestoken. En de schone ae s innoua oevcn, een gecsranrug
Dat werd geen muziekbegengc dansmelodie. <fie de finale van dit F- werk- Br°ns trof door zijn onophoude-
Stroom; het was en bleef een vrij Concerto vormt, bracht de latere viool- tijk voortgaande beweging de diepe zin.
schamel aantal, dat zich tot aandach- meester Tarbini dermate in verrukking, ^ncertln J?";*
dat hij er. onder de naam van ,4'arte del concertino door scherpere registerstem-
srco''. vijftig beroemde variaties op men duidelijk uitkwam, handhaafde
componeerde Brons niet steeds dc uiterste nauwkeu-
Schcnkels 'blies verder een Concerto rteheid. Deze muziek, ook die van dc
In g van Handel, en een bekend air Fransman Louis Nicolas Clérambauii,
(adagio in F) van Bach, dat hij als een de meester van het rococo, te spelen,
vervoerende stem uit hogere gewesten vraagt immers prefcis ie tot in de klein
ste figuren. Toch klonk Clérambaults
..Suite du deuxième ton" in hypo-
dorisch dus heel goed geregistreerd
T„„ lj„« i,„«. a.„„_ j„ i en ook muzikaal overdacht. In het „trio"
We begrepen, dat het voor de heer en de de cromorne» waTen deze
De aangekondigde hobaspeler Heinz
Friezen moest wegens een ernstige
oogontsteking hij kon geen noot
meer zien vlak voor het concert ver-
stek laten gaan. Het was daarom wel zingen,
een groot geluk, dat de solo-hoboïst van
het Rotterdams Philharmonisch Orkest,
de plaats van de getroffen collega kon cu ue uv llv„„,nlc
innemen. Wél werd daardoor het pro- Brons lang niet gemakkelijk was, zich knmerkerT'het"duidcl'ijksE
uit SSdSTëSde de "Is begeleider bij de plotselinge ont- Iton, toloot met het ^numenlale
wijzigingen voor het begin vanaf de stane situatie aan te passen. De beide dóór en dóór myriiek werk waar-
kansel mee. keren hadden nauwelijks tijd tot sa- ln men met verwonderins het 'symb^
Schenkels speelde met een heel mooie menspélen gehad. Daarbij beseffend, l»«ch verrijzen van de stad Gods ver-
toon en muzikale bewogenheid. Men dat zo'n orgelaccompagnement als moedl. De vertolking bleel wat tras-
kon niet beweren, dat hij de techniek mentarisch, omdat het krachtveld van
tó soeverein beheerste, dat het rou vervanger Van een klem orkest op de Centrale idee rich te rwak deed gel-
schijnen alsof er geen technische be- zichzelf al enkele risico's inhoudt, den- Het is ook wel moeilijk te peilen,
zwaren bestonden. Maar zijn spel was willen we over dc als qeheel toch dit werk van de geestelijk rijpe Franck.
toch zeker als knap werk te waarde-
een. De lichte aarzelingen in aanzet en ZCKCr
frasering hier en daar, schaadden de kwaad woord zeggen.
boeiend*, relt voorname voonlraeb! Dat Brona lljn solospel zich
u-at nerveus betoonde, mocht dus geen
We waren Schenkels dankbaar, dat grote verwondering wekken,
hij hert Concerto in F van Corelli had De door hem voorgedragen werken
ge konen. Dene Italiaanse grootmeester waren grotendeels niet eens zo gemak
had men trouwens al eerder opgemerkt
bij Clérambault.
Joh. van Wolfswinkel
Kerkedag Leiden
zie ook pagina 4.
Koninklijke
Open Brief
Hare Koninklijke Hoogheid Prin
ses Wilhelmina richtte zich tot
de deelnemers aan de Kerkedag
van de classis Leiden van de Her
vormde Kerk met de volgende
„Open Brief":
Ik wens u een gezegende sa
menkomst toe; met veel be
langstelling hoop ik kennis te
nemen van uw besprekingen
en van de slotsommen, waartoe
gij gekomen zijt.
Na onze gebedsdag die een
gebedsdag was voor allen, die
in Christus geloven waarop
wij God vroegen:
„Verenig allen, die Christus
belijden tot de éénheid gelijk
Hij die wil en stel hen tot een
licht, dat de wereld de weg
wijst naar de ware vrede op
aarde", hebben wij diep onze
eenheid in Christus beleefd en
onze verbroedering met alle
rassen en mensen.
Ik twijfel niet of gij zult het
als uw roeping beschouwen, zo
wel op die eenheid als op die
verbondenheid van mens tot
mens over onze gehele aardbol
voort te bouwen.
Reeds reiken de jongeren
over de muren van verdeeld
heid elkander de hand en met
hen ook vele ouderen.
In onze tijd met zijn vele en
ingewikkelde vraagstukken
lijkt een terugkeer tot het Oor
spronkelijke, een beginnen bij
het Begin de aangewezen weg.
Ik las eens een woord, dat
mij daarna nimmer losliet:
„Wij moeten persoonlijk tot
Christus gaan". Wij moeten dit
doen zoals wij zijn (zonder
geestelijke opsmuk en met on
ze fouten en ons schuldbesef)
en Hem leren kennen en met
Hem omgaan zoals Hij is. (Niet
zoals wij gaarne zouden willen
dat Hij is). Want Christus zoals
Hij werkelijk is, is God, zoals
God werkelijk is.
„Wie Mij gezien heeft, heeft
de Vader gezien". Dit is geen
beeldspraak, maar een onom
stotelijk feit, de Waarheid.
Christus zoals Hij is kunnen
wij allen ervaren, als wij ons
open stellen voor Hem. Dan
groeit gelijk een mosterdzaadje
ons vertrouwen in Hem, tot dit
vertrouwen alle zorgen, be
kommernis en verdriet over
schaduwt.
Waar gij gaat of staat mid
den in het leven van iedere
dag: doe de zon die u innerlijk
verlicht schijnen voor de men
sen.
Vaak maken mensen elkaar
verwijten; Christus doet dit
nooit. Hij roept ons toe: zondig
niet meer, neem uw kruis op en
volg Mij.
Door ons open te stellen voor
Hem ontstaat gebedsleven, een
levensgemeenschap met Hem.
Zijn liefde tot ons wekt weder
liefde tot Hem. Uit deze beide
putten wij de kracht voor het
pogen, iedere dag opnieuw, om
zo te leven en zo te handelen
gelijk Hij het ons voorhoudt
Wij danken God, dat wij al
len, van de kleine kinderen tot
de oudsten van ons, het Leven
in Christus grijpen kunnen.
