Katwijk heeft veel zorgen, maar de moed ontbreekt ook nu niet
Haringvloot bijna klaar
voor de nieuwe teelt
Van vlaggetjesdag naar
buisjesdag en jagerij
voor,het /°ek0n
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DONDERDAG 19 MEI 1960
Nooit leek het ongunstiger dan dit jaar
pR KLINKEN MEISJESSTEMMEN en het blijde hinniken van een paard
in het wantveld, dat golvend en groen aan de voet van Katwijks dui
nen ligt De zon verschuilt zich achter forse donkere wolken met witte
randen. Maar zo nu en dan zet zij het veld in een vol en zilver licht. Dan
steken de prachtige koppen van de donkere paarden en de oude karakte
ristieke vormen van de wantwagens scherp af tegen de hemel. Dan zingen
de boetsters in het veld en roept de voerman van de wantwagen tegen een
klein ventje, dat dit jaar voor het eerst naar zee zal gaan: „Keesje, dat doe
je niet goed hoor, twee touwtjes om de netten binden, vent
VV7A.NT WEER is er een winter verstreken. Weer is mei gekomen! Weer
ligt de vloot in het oude Prins Hendrikkanaal en klinkt overal in het
oude Katwijk het bruisende lied van de arbeid. Overal! Op de loggers, in
de schuren, op de dam, in de kantoren en op het wantveld, waar de vleet
wordt geboet of gedroogd voor de nieuwe teelt. Want weer is het graai-
tijd. Het werk moet klaar. DE HARINGVLOOT MOET NAAR ZEE
.Thuisvaart -
Een strakke kim raakt licht're horizon
we zeilen voor, de tjikken aangeslagen
en tellen de mijlen op en de dagen
maar méér de vangst nog, een enkele ton.
Wij bezinnen ons, hoe de reis begon
en nu, zal de schipper zich binnen wagen
straks zal de reder op 't kantoor hem vragen
waarom het resultaat niet beter kon
We delen stil de laatste schagge spek
en weten ons op zee al negen weken
wij bidden achter onze pet en breken
het beschuit met een godsverlegen trek
Een opname die voor zichzelf spreekt. Hoog opgetast liggen de vaten
op de erven, wachtend op de nieuwe vangst van de teelt 1960.
TN GEDACHTEN zijn zij al op zee. De de drijfnetloggers wordt ook in Katwijk
1 mannen, die weer zijn gekomen om ™der V<»ral im h« vorige ^izoen door
het mislukken van het Engelse walsen zoen
met de vloot ter haringvangst te gaan. is afgesloten.
Reeds honen zij de schippers op alle log- „Wanneer dit jaar het Engelse walsel-
gers de oude woorden „De Heere voorziet zoen weer mislukt, zullen de redens diie
het....» 4. de vleet
op de Noordzee tussen Denemarken en werken", zeggen de mensen uit het vis-
Sohotland krimpend in het zoute water serijbedrijf, dde het weten kunnen,
zal worden uitgezet. Het zijn woorden, die een akelig reële
Reeds horen zij de kreet „Haaaleee.." hdb.b«n gekregen sinds de biologen
de op wetenschappelijke onderzoekingen
rauw en hard over alle logigerdekken van de haringstand gebaseerde voorspel-
schallen. Reeds horen zij het krakende ling hebben gedaan, dat men ook dit jaar
rollen van de vleet als zij druipnat aan niet op een succesvol verloop van de vis-
dek zal worden gehaald. jgj ond€r ^else wal hoeft te reke-
Maar aan de in het rondvliegende
haring durven zij nog niet te den- HE REDERS EN vissers in Katwijk
I-»,, ai 7f -'-'lopen niet met hun zorgen te koop.
ken. Al hopen zij op een goede teelt. Zij zwijlgen maar liever over het feit, dat
Want moed hébben ze daar, in Kat- aan de regering financiële steun is ge-
vraagd voor de instandhouding van het
wijk. Geen mislukte teelt is in staat oude drijfinetvissserijbedrijf. Ze hopen op
hen in mei uit het veld te slaan. ^TeJf?Lin de kaTn' Missohien
zal de teelt 1960 een groot succes wor-
„Moed heb je altijd", zeggen de vis- den. Missohien?
sers, die de laatste hand leggen aan Ze hebben het in deze dagen ook
hun vaartuigen. „Moed moet je heb. 10 druk o™0 ""S™ te Prat0n'
Dat past niet in de graaitijd, de tijd
ben. ander, begin je er n.et aan.» v8n zwoegm om de ylool gereed te
maken, die aan Vlaggetjesdag en de
TTATWIJK. HET oude vissersdorp aan da« waar0P de vloot uitvaart, vooraf
de Rijnmond, dat het nog maar altijd S33^ Hun voornaamste zorg geldt
zonder eigen haven moet stellen, heeft nu de vloot in zee te krijgen,
een lange en in vele opzichten ook een
bewogen geschiedenis van vermetele vis
sers, dde hun mannetjes stonden. Ruim
een eeuw geleden wonnen zij de strijd
tegen de Maaskamitens over het kaak ver
bod. Toen kregen zij ook officieel het
reohit haring te kaken.
TTET OOGSTFEEST van de haringvisserij is aanstaande. De vloot wordt
klaargemaakt. Op de boetzolders, op de erven, in de kuiperijen, overal
is het druk. De netten moeten visklaar, duizenden tonnen worden opnieuw
verbonden. Er wordt geschilderd, dat het een lieve lust is. De vloot moet
in zee. De jacht op de Hollandse Nieuwe gaat weer beginnen. Maar vooraf
is er feest aan de kant. In IJmuiden, waar de Katwijkse vloot ligt, in
Scheveningen en in Vlaardingen. Op 21 en 22 mei wapperen de vlaggen
op de fraai geschilderde schepen. Vlaggetjesdag, zaterdag, 21 mei, is er
feest. Zondag, 22 mei, is het kijkdag. Vroeger noemde men dit „wandel
dag". Van oudsher gaan duizenden kijken naar de vloot gereed tot haring-
vangen.
Voor zaterdag zijn aantrekkelijke pro- haald. Als er dan gevai>gen is, geeft men
gramma's vastgesteld. In IJmuiden, op direct de haring aan de jagers over die
welke plaats dit jaar het accent van de er mee naar het vaderland snellen. Als
viering valt, zal de voorzitter van het deze berekening klopt, kan worden ver-
Prodfukteohap voor Vis en Visprodukten, wacht, dat vrijdag, 27 mei, de winnende
dra. D. J. van Dijk, de Produktschaps- jager met de eerste maatjes in het vader-
w impel voor de best verzorgde hairing land arriveert,
hijsen op de KW 163, het schip, dat ver
leden jaar de bestverzorgde haring van
de Katwijkse vloot aanvoerde. Door de
plaats zal een grote optocht trekken on
der de titel „Van vleet tot eet".
Daarna ontmoeten op het Stationsplein
„binnenzee" en „buitenzee" elkaar. Folk
loristische groepen van rondom het IJs-
selmeer zullen een gevarieerd programma
brengen: zang, muziek, volksdans.
's Avonds heeft een grote demonstratie
op het Stationsplein plaats. Opgevoerd
zal worden: De boetsters op het want
veld. Voorts zijn er gymnastiek, decla
matie, muziek. Het programma wordt be-
sloten met een taptoe.
Vlootrevue
Van Scheveningen uit wordt een vloot
revue van loggers gehouden voor de
kust. Altijd een imponerend schouwspel.
Daarna zal in een speciaal programma
muziek, zang, declamatie, gymnastiek
de Produktschaps wim pel voor de best-
verzorgde haring van de Scheveningse
vloot worden gehesen op de SCH 21.
"s Avonds aan de haven muziek en film.
Vlaardingen brengt een historisch
spel: een reconstructie van het bezoek
van stadhouder Willem V met zijn
gemalin op Vlaggetjesdag in 1778 aan
Vlaardingen. „Het welweesen der
stede Vlaardingen" is de titel. De
stadhouder en zijn gemalin met ge
volg arriveren per sloep bU de Vis-
bank en worden daarna op het stad
huis ontvangen. Vervolgens vertrekt
het gezelschap de stadhouder en
zijn gemalin te paard naar de
Koningin Wiihelminahaven, waar bur
gemeester Heusdens de Frodukt-
schapswimpel zal hijsen op de VL
97. Ook 's avonds zijn er tal van
feestelijkheden.
In IJmuiden en Vlaardingen ligt de
vlaggende vloot 's avonds onder het licht
van schijnwerpers.
Uitvaart
Maandag, 23 mei, vaart de vloot uit.
Dan is het buisjesdag, zo genoemd naar
het vroeger gelijktijdig uitzeilen van de
haringbuizen. De jagerij begint. De com
binaties zijn gevormd, de snelste lopers
werden als jagers aangewezen. Onvoor
ziene omstandigheden voorbehouden gaat
de vloot woensdagmiddag „aan schot"
(netten uitzetten). Dan staat er ongeveer
240.000 meter netten in zee. „Op hoop van
zegen", zoals de schipper zegt, w<
het want wordt geschoten. In de
wordt ge-
Belangrijk werk voor de visserij wie zal het ontkennen wordt vooral op de boetzolder verricht,
waar de Katwijkse vrouwen en meisjes de kilometers lange netten herstellen. Het is daar hard werken
geblazen. Straks gaan ze het wantveld weer in. Het weer ziet er al naar uit
De visserijfoto's zijn gemaakt
door D. Kruyt en
C. van der Meulen
Uitvaart vissersvloot gaat met
feestvertoon gepaard
21 mei: 9—12 uur: De vlaggen worden ge
hesen te IJmuiden, Scheveningen en
Vlaardingen.
IJmuiden, 21 mei: 14.20 uur: Ontvangst
der genodigden ten gemeentehuize door
het gemeentebestuur.
:ur: „Van vleet tot eet". Optocht
jeugd- en sportverenigingen.
14.30 v
aan werken mee de Christelijke gym
nastiekvereniging IJmuiden en de
IJmuider Harmonie. 1. Opmars - oefe
ning - 200 medewerkenden: 2. Delftse
Taptoe3. Oefening; 4. De boetsters
op het wantveld: 5. Johnny Kraaykamp,
6. Taptoe: Vlaggetjesdag 1960, met spe
ciale belichting. Regie: J. Schekkerman.
aan wordt ook deelgenomen door de Op 21 en 22 mei worden
Marker Dansers, de Spakenburgse Ora- schijnwerpers op de vlaggende vloot
toriumvereniging en de Urker Harmo- aan de halzijde ontstoken,
nie. Vertrek: Tiberiusplein, IJmuiden- Scheveningen, 21 mei: 13 uur: Vlootrevue
Oost. van 35 motorloggers voor de kust (de
15.00 uur: Vertrek van de genodigden gasten schepen zich in van 12.15-12.45
naar de Tegeltjesmarkt. uur).
15.30 uur: Aankomst optocht aan de Te- 14.30 uur: Binnenkomst van de schepen,
geltjesmarkt. Openingswoord. Korte die aan de vlootrevue hebben deelge-
toespraken van de heren H. de Boer, nomen.
loco-burgemeester van Velsen, en drs. 15.30 uur: „Scheveningen treedt aan".
D. J. van Dijk, voorzitter van het Pro- Programma voor de SCH 21. het schip,
duktschap voor Vis en Visprodukten.
Hijsen van de Produktschapswimpel
voor de bestverzorgde haring op de
KW 163. „Verrassing"Slotwoord.
16.30 uur: Folkloristische show „Binnen
zee groet buitenzee" op het Stations
plein. Hieraan werken mee: de Spaken
burgse Oratoriumvereniging, de Marker
Dansers, de Urker Harmonie en Cobi
Schreier in Westfries kostuum met
oude en nieuwe volksliederen uit bin
nen- en buitenland onder de titel:
dat i
1969 de bestverzorgde haring a
voerde, gelegen aan de Schokkerweg,
met medewerking van het Schevening-
6e Vissersvrouwenkoor, de gymnastiek
verenigingen Robur en Hercules en het
drumbandkorps van de C.J.M.V. De
clamatie, Zang, Muziek, Gymnastiek;
Jong Scheveningen treedt aanToe
spraak van mr. H. A. M. T. Kolfschoten,
burgemeester van 's-Gravenhage. Hijsen
van de Produktschapswimpel voor de
bestverzorgde haring van de Scheve-
e zeven zeeën van vroe- ningse vloot. Finale.
Défilé van de deelne- 20.15 uur: Gevarieerd programma aan de
mers/sters, 2. Urker Harmonie, 3. Spa- 2de Binnenhaven. Muziek, Volksdansen,
kenburgse Oratoriumvereniging, 4. Mar. Optreden muzikale clowns, Filmverto-
ker Dansers, 5. Cobi Schreier, 6. Urker ningen, Bengaals vuur.
Harmonie, 7. Spakenburgse Oratorium- „.-.non
vereniging, 8. Marker Dansers, 9. Cobi v,aardin5e_n. 21 mei._ 14.30 uur: „Het wei-
Op de erven is le zien, dat de Lrawlloggers overschakelen op de vleet
visserij. De trawlnetjes die zijn gebruikt voor de tong- en scholvisserij
hangen uit.
Niet alleen tegen het privilege van de
Maaska/niters hebben de Katwijkse vissers
strijd moeten voeren, maar ook tegen de
„Heerlijke Rechten" van de „Heren van
Ka wijk", die van elke tweehonderd
veertig aangevoerde schollen er twintig
voor zich opeisten en voorts een twintigste
penning van de opbrengst van van alle
aangevoerde vis.
En eigenlijk hebben de Kat wij kers, die
al meer dan duizend jaar vissen, altijd
moeten vechten voor hun bestaan. Voor
het behoud van hun bedrijf: de visserij
op de grote haring vijver, die Noordzee
heet. Ook vandaag nog
"JVTOOIT IS waarschijnlijk het nieuwe
•Lharingseizoen voor de Katwükers
onder ongunstiger omstandigheden
begonnen dan dit jaar. Je behoeft
om dat te horen maar te praten met
de mannen, die op de schepen aan het
werk zu- Met de reders op de kan
toren en de walbazen op de schuren.
Natuurlijk, men heeft er weer moed
op. .Anders begin je er niet aan",
zeggen de vissers. Maar ze verhelen
niet, dat het oude haringbedrijf dit
jaar met wel zeer grote grote zorgen
Het bemannen van de vloot ls ook ln
Katwijk een probleem. Er zijn heel wat
loggers aan te wijzen, waarvan de schip
per letterlijk heeft moeten leuren om een
bemanning bijeen te krijgen. De belang
stelling van de jeugd voor de visserij op
JONGENS HOEVEN GEEN RIJST
MET BIER MEER TE ETEN
Vlaggetjesdag 1960
Weer waait de fiere driekleur van de mast.
Elk is weer bezig 't schip stoomreê te maken.
De jongste jongen oefent zich in 't kaken
En meet z'n handen op een hoepelbast.
Nietanstraks moet ie 't kaken kunnen
Maar de and'eren zijn óók stug reeds in de weer.
De bolbloem mag haar fijne geur verspreiden
Hier ruikt het weer visnamig, naar verf en touw en teer.
De bomen tooien zich met 't fijne blad,
de vloot van Katwijk hoef je daarom niet te mijden
als zij haar verf en teerbeurt heeft gehad.
Ze maken klaar, de schepen, en ze schuiven vast naar voren,
Ze willen straks bij de eerste graag behoren
die de breeveertien kiezen, op naar rijke buit.
Eerst, vlaggendag en dan het zeegat uit
Vaarwel weer stoere manschap van ons dorp
God zegene jullie bij de eerste worp
naar 't zilver zeebanket, de glorie onzer landen,
Hij zegene rijk de arbeid onzer handen
En komt ge straks met rijke buit belaan
Weer in de haven van IJmuiden aan,
Bedenk, als troost, dat 't nu nog jonge leven
misschien een EIGEN HAVEN wordt gegeven.
Houdt tot zolang het hoofd en t' hart maar koel.
EEN EIGEN HAVEN, DAT ZIJ KATWIJKS DOEL!!
C. de Jager.
fiets" kreeg. Van d-e zeilloggers
geen een meer te vinden in ons land. Van
de grote vloot van „stoomfietsen", die
vroeger heeft bestaan, zijn er nog drie
over. die dit jaar voor het laatst aan de
haringvisserij zullen deelnamen.
Het in de vaart brengen van de stoom-
logger was inmiddels een belangrijke ver
betering van „Le Lougre". want men
ALS DE LOGGERS maandag sierlijk de kop van de haven zullen ronden, had nu eindelijk een vaartuig ter be-
zullen ze er weer bij zijn. De afhouwertjes, de reepschieters en de °?!afh®n'kellj|k was van dc
f t i7 - j j. i wind m bovendien zeven reizen deed
jongsten. Juichend in t want. Zwaaiend naar moeder, die wellicht weer tegen vier van de zeillogger.
een traan zal wegpinken, terwijl zij haar jongen ziet weggaan. Want hij is Met de ontwikkeling van de Duit
eigenlijk nog zo klein, al heeft hij nog zo veel praats. En hij gaat voor het Se en Engelse visserij kwamen er
eerst naar zee. Hoe zal hij het straks buiten de pieren maken? Zeeziek, weer zorgen voor het haringbedrijf
heimwee of tevreden? Ja, hoe zal hij het maken? De kostprijs van het produkt moest
Zo jong als vroeger gaan ze niet meer zijn moeilijker te vinden voor de haring- om^aa9 om kunnen concurreren.
weg. Vroeger gingen de kinderen van de vloot. En vóór hun veertiende jaar gaan Dat was in de jaren 1927 en 1928.
grote gezinnen als ze flink waren met zij niet mee Veelal hebben ze eerst nog De motor was toen reeds veel be
negen jaar naar zee. Soms waren ze tien, oen jaartje op de vdsserijsohool van me-
of elf of twaalf. Ouder echter in geen neer Varkevisser doongebraoht. Toch zal ari]JszeK-er(ler geworden. Kolen wa-
geval. Kinderen, die heel wat leed moes- de jongen, die veertien is en maandag Ten duurder dan olie. Dat betekende
ten verduren, voordat zij zeeman waren, voor het eerot naar zee gaat zeeziek zijn. het einde van de stoomlogger. De
ter niet hoeven m0t0ri0gger nam z{jn plaats in.
Maar voor dor do vrouw. d,o do Anno 1960 noemen velen in hel
laatste avond nog bezig zal zijn met het visserijbedrijf de motorlogger een
klaarmaken van zoonLiefs zeemansplunje, verouderd type vaartuig. De trawl-
Zie-k als een hond in het reepgaL Met zal maandag een moeilijke da/g zijn. Al- logeer komt er voor in rte nlaatc
kapotte handen doodop de reep op zijn tijd weer. Het is een stuk van je eigen .1 voor in ae plaats,
plaats brengen. Want werken zal ja, daar leven, dat daar vertreikit met die logger 1S ait sclllP volgens deskun-
word je sterk van. Een „bakkie" doen naar da grote, wijdezee. Straks, als hij digen geen ideale vervanger voor de
beneden als er wat besproken moest wor- terugkomt en een goeie behouwen teelt driifnetlogger. Het vaartuig is niet
den door de mannen, dat was er niet bij maakt, zal ze echter trots op haar jongen
voor de jongens. „Hou je boven. Joh rijn. erg geschikt voor de visserij met de
aldoor in het kookhuis zitten gaat niet, vleet. Bovendien stelt de aanvoer
hoor" word er meestal senoeoen. knaoen rel;' Ai. re veen IwW Van v0rse door de00 vaartuigen
d^„™rbrln,m^tme."er.T Z°,iZ'ek"! h0bbe" di0"St - Pr°bl0m0n-
Schreier, 10. Urker Harmonie
tocht der medewerkenden.
Gymnastiek, zang, muziek. Hier-
Logger is nog geen
honderd jaar oud
FEN „OUD" VAARTUIG kan de haring-
logger nog niet worden genoemd. Het
type is nog geen honderd jaar oud. Het
was op Buisjesdag in Vlaardingen in 1866.
dat de vissers verbaasd naar een vreemd
vaartuig staarden: de eerste Nederlandse
logger, gekocht door de reder A. E. Maas
ln Frankrijk, lag voor de wal om met
de buizen en hoekers ter haringvisserij te
gaan. Een schip, dat eigenlijk „Le Lougre"
heette. De Nederlandse vissers maakten 22
daar echter al heel gauw „logger" van v
De eerste „lougre" was een zeülogger. 22
Afhankelijk van de wind, hetgeen vooral
bij het schieten van de vleet erg lastig dingen,
was. De Vlaardingse reder bracht daar- ^3 mei: De haringvloot vaart uit. 12 uur:
om in 1898 de eerste stoomlogger in de Vlaardingen, Scheveningen en IJmui-
die al heel snel de bijnaam „stoom-
wecsen der stede Vlaardingen". Histo
risch spel: Bezoek van stadhouder Wil
lem V en zijn gemalin op Vlaggetjes
dag in 1778 aan Vlaardingen. 1. Aan
komst per sloep in de Oude Haven, de-
barkatie ter hoogte van de Visbank. 2.
Verwelkoming, te voet naar het stad
huis. 3. Ontvangst ten stadhuize. 4. Rit
van het stadhuis naar de Koningin Wii
helminahaven. 5. Toespraak door de
burgemeester, mr. J. Heusdens. 6. Hij
sen van de Produktschapswimpel voor
de bestverzorgde haring van de Vlaar-
dingse vloot door de burgemeester. 7.
Antwoord van schipper F. van Schoor
van de VL 97. 8. De stadhouder
spreekt
I uur: Muziek op het Monumentenplein.
uur: Première van de kleuren-Vlag-
getjesdagfilm „Vlaardingen vaart uit".
(Opgenomen in 1959). Explicatie: G.
i Teylingen.
ïr: Tweede voorstelling. Verlichting
i de vlaggende vloot (ook op 22 mei),
ei: „Kijkdag": De vlaggen wapperen
IJmuiden, Scheveningen en Vlaar-
23-28 r
toelaat, zullen ze in hun kooi dui- Daarom zijn er stemmen, die pleiten
DV kh. ?r.af ?f' len er helwna.l onderin een rak euurtjoa. vaartuig, dat geschikt is voor de
SSL - 9P.oh n o02 jaar Up l' r£ 0f" 7™' f" "rijfnetvisAerij en ook in staat is een
d. haren;,d van h'« 7.1 ander <0 defenen
bij.... Zo ging dat. altijd £olang de vloot zal varen> zal het zonder dat het op het terrein komt
Het is nu wel even anders. De jongens zo gaan. van de trawlers en de kotters.
Na het beklimmen van vele
trappen komt men op de hoogste
plek in de schuur van de
visserijmaatschappij Kennemer-
land. Daar zijn de oud-vissers
van Katwijk bezig met het in
zetten van „vloeitjes". Zij maken
de speerreep klaar, de lijn die
van zoveel belang is om straks
het net drijvend te houden. Let
eens op het gezicht van deze
werker: verweerd, maar tevens
vriendelijk en gemoedelijk. Het
is Jan Vink uit Noordwijk, die
jarenlang als schipper heeft
gevaren.
