Sociale voorzieningen VOOR DE KONGOLEZEN Meedoen aan en zending politiek Nordvisiegezamenlijk zaterdag-amusement Radio programma Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen In de sociale centra worden de Kongolese moeder alle aspecten van de kinder verzorging geleerd. Leopoldville, april. Politiek gesproken kan men het betreuren, dat de Belgen met betrekking tot de ontwik keling van Congo, voor de onderste in plaats van'voor de bovenste laag hebben gekozen. Im mers. als dit geweldige land op 30 juni a.s. on afhankelijk wordt is er geen elite, waarop de nieuwe staat kan drijven, laat staan een elite, die een westerse achtergrond heeft en zodoen de iets van de erfgoederen van bet avond land heeft meegekregen. Populair zou men kunnen zeggen, dat de Belgen midden in hun beleid zijn blijven ste ken, waarbij dan buiten beschouwing kan worden gelaten, of interne dan wel externe druk hier de voornaamste oorzaak van is. De eerste generatie de vaders van de tegen woordige, volwassen Congolezen is als het ware uit de brousse getrokken en heeft gees telijk zowel als materieel iets van de cultuur envan de beschaving kunnen smaken. De tweede generatie, waar de wereld op 't ogen blik mee te doen heeft, kan lezen, schrijven en rekenen en oefent beroepen uit, die rede lijke ontplooiingsmogelijkheden bezitten. Uit de derde generatie zouden de universitair geschoolden tevoorschijn hebben moeten treden. De tijd heeft het Belgische beleid echter achterhaald. Niet over dertig jaar, zoals een jaar geleden nog werd gezegd, zal Congo onafhankelijk worden, maar, gerekend van dit moment af, over iets meer dan dertig dagen. Voor de verheffing van de massa is de administratie verantwoordelijk geweest, maar ook de kerk en het bedrijfsleven. Gedrieën vormden ze de pilaren, waarop Congo als kolo nie werd geplaatst. De administra tie verordineerde en fourneerde een groot deel der middelen, missie en zending en ook het bedrijfsleven zorgden voor kerken, scholen, hospi talen, poliklinieken, huizen en socia le centra. Over al deze bemoeienissen moet men beslist niet gering denken. Toen ik de provincie Katanga doorkruis te, werd ik steeds weer getroffen door het hoge peil van sociale voor zieningen, dat in dit ertsenrijke ge bied is bereikt, Een reuzenonderne- ming eIs de Union Minière beschikt over de modernste operatiezalen s .••«"•""«PM ;r-to: i - *3" ~i2as VERHEFFING Geref. vrouwen in Haarlem hijeen T"\UIZENDEN gereformeerde vrouwen, lid vhn de Gere formeerde Vrouwenverenigingen (G.V.V.) in ons land zijn vandaag naar Haarlem getogen om de jaar lijkse bondsdag bij te wonen. Er was geen enkele zaal groot ge noeg om de overweldigende op komst te verwerken zodat in een zestal kerken samenkomsten moesten worden belegd. In de huishoudelijke vergadering sprak de presidente van de bond me vrouw W. M. Ridderbos-de Rooij. Zij stelde dat het hoofddoel van de G.V.V. moet blijven de bevordering van de bijbelstudie. Maar daarmede is niet alles gezegd. Door verschillende instan ties wordt tegenwoordig een beroep ge daan op de gereformeerde vrouwen. Het gevaar is niet denkbeeldig, dat er te veel organisaties komen, die elkaar af breuk doen; het gevolg zou zijn, dat de verschillende takken van werk schade zoudén lijden. Het bondsbestuur heeft zich daarom beraden op de vraag: in hoever is het mogelijk, dat een kanalisering van al lerlei activiteiten plaats heeft in de ge reformeerde vrouwenverenigingen? In dit verband werd speciaal gesproken over de zending en over de politiek. Er is een vrouwenthuisfront van de zending van de Geref. kerken opge-' Krachtige steun voor afschaffing kappersfooien De algemene vergadering van de Ne derlandse kappersbond heeft het hoofd bestuur van deze organisatie gemach tigd pp alle mogelijke manieren te ijve ren voor afschaffing van het fooien stelsel in het kappersbedrijf. De voor- zitter van de Nederlandse kappersbond. de heer F. J. Werner, heeft gisteren tijdens het congres van de bond te Haarlem opgemerkt, dat zowel aan de zijde van werkgevers als werknemers verlangen bestaat tot afschaffing van het fooienstelsel te komen. Afschaffing van de fooien zal overigens wel mee moeten brengen, dat de tarieven wor den verhoogd. De heer Werner signaleerde, dat de toestand in het kappersbedrijf op het ogenblik niet ongunstig is. wat onder meer is te danken aan de verbetering op het gebied van de vakopleiding en de technische apparaten. Er zijn op het ogenblik 25.000 mensen in het kappers bedrijf werkzaam. De omzet van het damesvak gaat steeds omhoog en er is een lichte stijging waar te nemen in het herenvak. Sociaal gesproken is het ver heugend, dat de Belgen, anders dan de Britten en Fransen, niet eerst voor advocaten, ingenieurs en doktoren hebben gezorgd, doch de verheffing van de mas sa uit het meer dan primitieve jungle-bestaan primair hebben gesteld. Bij uitbreiding zou men zelfs kunnen stellen, dat er geen door het Westen beïnvloed gebied in heel Afrika bestaat, waar zoveel voor de grote mar ge van zelfkanters is gedaan als Congo. Natuurlijk: het had veel beter Röntgen-stations. Zij"* heeft"kraam" kunnen zijn. Maar geldt dat niet klinieken doen verrijzen, weeshui voor alle projecten? Als men het zen, bioscopen, tijdbeeld en niet te vergeten de kantines en ont draagkracht tot uitgangspunten spanningszalen, neemt, dan hebben de Belgen zich De kopersteden niets te verwijten. Dan hebben ze Kohvesi en Jadot- een koloniale beleidslijn onder- ville worden in schreven, die niet alleen commerci- feite geheel door eel, maar ook sociaal gericht was. haar beheerd. El- ke steen is als het ware haar eigen dom, of hij nu dienst doet in een kerk, een hospi taal, een woning of een school, of nog ongebruikt op straat ligt. De administratie heeft alle grote ondernemingen verplicht zelf voor de behuizing van hun werkkrachten te zorgen. Ontelbaar zijn dan ook de negerwijken, die tegen de nieuwe woonkernen aanleunen, waarbij op valt, dat de huizen aan alle redelij ke eisen voldoen. Er is ruimte, zo wel binnen als buiten, er is een toi let, er zijn gescheiden slaapkamers voor volwassenen en kinderen en er is een keuken. De huur is laag en voor het onderhoud zijn volledig zelf- verzorgende bedrijfsafdelingen aan sprakelijk. kaanse Wijken bijna veertigduizend huizen doen verrijzen, waarvoor een krediet van honderd miljoen dollar werd verstrekt. Alleen in Leopoldville zijn zo'n twintigduizend nieuwe woningen voor inheemsen gebouwd. Hele Wijken zijn ervoor met de grond gelijk gemaakt, meestal binnen slechtj enkele dagen. Men liet de allesvernielende bulldozer aan het woord, na eerst de onteigening en de schadevergoeding voor grond en opstallen (lees: slums!) gere geld te hebben. Er stond een tweede Tienjaren plan op stapel en ook een derde. De Belgen wilden met alle bidonvil les afrekenen, het stadsproleriaat in nieuwe huizen en wijken zetten en het particuliere woningbezit bevor deren. De komende onafhankelijk heid heeft alle ontwikkelingsplannen echter op losse schroeven gezet. Brussel zal er beslist geen frank meer voor uitgeven en wat de nieu we regering kan of wil, is nog in de sluiers der toekomst verborgen. Vast staat in ieder geval, dat zij neger- wijken in Stanleyville, die- onder het eerste en ook laatste) Belgische tienjaren plan ontworpen zijn. o G.V.V., in het organisatieverband van de G.V.V. mee te laten werken bij de vorming van het vrouwenthuis front van de zending: daarom heeft de bondspresidente zitting in het dage lijks bestuur van het vrouwenthuisfront. Zo eenvoudig als de situatie is wat de zending betreft, zo ingewikkeld is ze t a v. de politiek. Als regel zullen de le den van de G.V.V. antirevolutionair stemmen. Maar daarop kunnen uitzon deringen zijn. Daarom willen wij de G.V.V. niet zonder meer koppelen aan de A.R.P. En wat nog veel zwaarder weegt: de A.R.P. wil zeker niet zonder meer haar zaak koppelen aan die van de G.V.V. Wil de ARP. haar vrouwelijke le den voorlichten., dan vindt ze een grote groep buiten de G.V.V Maar houdt dit nu in, dat er geen coöperatie mogelijk is? Het bondsbestuur meent, dat er eèn zekere samenwerking mogelijk moet Het ziet vooral het volgende als een reële mogelijkheid: een a r. kiesvereni ging houdt b.v. twee maal per jaar een vergadering, waar een onderwerp be handeld wordt, dat speciaal voor vrou wen interessant is. Dan zou dit een mogelijkheid zijn: in die week laat de G.V.V ter plaatse haar verenigings avond 'overgaan en raadt haar leden die avond van de Kies vereniging te gaan. Willen andere vrouwenorganisaties dan de G.V.V. een soortgelijke gedragslijn volgen, des te beter! Natuurlijk moet plaatselijk be- worden, hoe de mogelijkheden lig gen. Huizen en klinieken - scholen en ziekenhuizen Van de oude steden kan men dit beslist nog met zeggen. In Leopold ville en Elisabethville om er maar eens twee te noemen rijen zich naargeestige bidonvilles aan een met half vervallen, stinkende huizen, die eerder de naam hutten verdienen. Toch is men hier ook al aan het moderniseren geslagen. Onder het eerste Tienjarenplan, dat net afge sloten is, heeft de Dienst van Afri- De slaapziekte, die door de tse-tse vlieg veroorzaakt ivordt, wordt tegenwoordig met mo derne geneesmiddelen be streden. Op de foto een speciaal behandelingscentrum van deze vroeger zo gevreesde ziekte. er zeker op gebrand is de huur te innen. Voor velen zal dit nog wel eens een onaangename verrassing kunnen zijn. Duizenden Congolezen weigeren al sinds maanden de huur penningen af te dragen. De komen de onafhankelijkheid, of, beter mis schien: het baas worden in eigen huis, achten ze synoniem met gra^ tis wonen in huizen van de staat. De nieuwe politieke leiders menen er wijs aan te doen over dit onder werp te zwijgen, want de stemmen moeten nog worden geteld! En de Belgen, die vroeger nogal gauw met de deurwaarder klaar stonden, slui ten er, zij 't moeizaam, de ogen voor, gedachtig aan het bevel van Brussel de rust onder alle omstan digheden te bewaren. Een instituut, dat zich wijd en zijd heeft vertakt en dat bij de bui tenstaander veel bewondering wekt, is het sociale centrum. Onder dit begrip vallen alle opleidingsscholen, die zich voornamelijk met de ont wikkeling van de vrouw bezighouden. Zij leert daar kinderverzorging, ko ken, hygiëne, lezen, schrijven en vaardigheid op de breipen en de naaimachine. Soms krijgt ze ook les sen in meubelopstelling, het schoon houden en reinigen van bedden en kamers, het aanplanten van maniok en groenten etc. Een leger van maatschappelijke werksters en landbouwhuishoudkun- digen is voor dit onderricht aange trokken. De ene werkt in staats-, de andere in kerkelijk verband en een derde wordt weer door deze of gene grote onderneming gesala rieerd. Meestal treft men een soci aal centrum aan als onderdeel van een hospitaal- of kliniekencomplex. Maar men vindt ze ook als zelf standig werkende eenheden in de in heemse wijken rond de grote ste den, of zo maar bij een dorp mid den in de brousse. Laat ik dit artikel met wat cijfers besluiten. Ze zijn misschien wat dor, maar, meer dan in een loflied, tonen ze aan, dat het Belgische ko loniale beleid op de massa is ge richt. Duidelijk treedt ook naar vo ren, dat het middelbaar en hoger onderwijs nog enigszins in de kin derschoenen staat, evenals het tech nisch en het landbouwonderwijs. Op een totale bevolking van veer tien miljoen zielen zijn er thans tweeéntwintigdui- zend scholen voor lager onderwijs. Het aantal leer lingen bedraagt 1.5 miljoen, het aantal Europese leerkrachten vijf duizend en het aanal Congolese leerkrachten niet meer dan nauwelijks opge leide moniteurs of vierenveertig- hulponderwijzers duizend. De statistieken spreken van ruim nonderd middelbare scholen in clusief de opleidingsinstituten voor de Europese jeugd! en van veer tienduizend scholieren. Van de ruim dertienhonderd leerkrachten zijn er nog geen honderd Congolees! Het hoger onderwijs is thans in de uni versiteiten van Leopoldville en Eli sabethville geconcentreerd, die tot kapitale complexen moeten uit groeien. In Leopoldville, op de nog maar een paar jaar geleden geopen de universiteit Lovanium, studeer den in 1958 echter nog slechts twin tig Congolezen Technisch en landbouwonderwijs wordt door ongeveer vijftienduizend niet-Europeanen genoten. De mees ten van hen worden voor een be roep opgeleid. Het aantal Congole zen, dat in de grote ondernemingen vakonderricht ontvangt, is niet be kend. De medische bijstand, die de Bel gen aan de Congolezen verlenen, heeft het sterftecijfer sinds 1930 van twaalf op vier pro mille ge bracht. Er zijn zo'n drieduizend in richtingen van algemene geneeskun de voor Afrikanen, terwijl volks ziekten als melaatsheid, framboesia, tbc en syphilus in honderd gespe cialiseerde inrichtingen bestreden worden. Elk jaar worden er zo'n 2,5 mil joen Congolezen medisch gecontro leerd, terwijl er een half miljoen in een ziekenhuis opgenomen wordt. Vijf miljoen worden er ook elk jaar tegen pokken ingeënt, een kwart miljoen vrouwen brengt een kind in een kraamkliniek ter we reld en in de poliklinieken staan vier honderdduizend kinderen voor regel matig toezicht ingeschreven. Men ziet dus wel: vooral in medisch opzicht heeft de Belg dc aan hem toevertrouwde Con golezen goed verzorgd. Wat hier na de onafhankelijkheid van terecht zal komen, is hoofdza kelijk een kwestie van geld. De optimisten geloven, dat alles nog wel mee zal vallen, m.a.w.: dat de miljoenen die nodig zijn er inderdaad zullen komen. De pessimisten echter zij noe men zich overigens realisten! z en ziekenhuizen, scholen en klinieken binnen een paar jaar vervuilen en binnen tien jaar' tot stoffige ruïnes vervallen 9 Dinsdagmiddag is in Diepenveen een boerderij, bewoond door de landbouwer G. Roetert. totaal afgebrand. Een knecht, die met een stormlantaarn op de vliering aan het zoeken was. zakte door de vloer en kwam op de deel terecht, waarbij de lantaarn brand stichtte. De Diepenveense brandweer en die uit Deventer waren spoedig ter plaatse, maar konden niet ver hinderen, dat boerderij en schuur tot de grond toe afbrandden De Scandinavische landen zijn van plan hun onderlinge televi sieverbindingen, Nordvisie ge naamd, flink uit te buiten. Zoals U zich zult herinneren zal deze Nordvisie binnenkort ook Fin land als lid krijgen en er staat een plan op stapel voor veel en regelmatige programma-uitwisse ling, ook al om de kosten voor goede uitzendingen redelijk te verdelen. Geen onverstandig idee van deze landen, waarvan de inwoners el- kaars taal behoorlijk kunnen volgen. Geen van de drie Scandinavische landen. Zweden, Noorwegen noch De nemarken, heeft een bijzonder groot aantal televisiekijkers dat de kosten welke de staat aan de televisie spendeert, belangrijk verlicht. Van commerciële televisie is in geen van de drie landen sprake en dus wil men uit de combinatie Nord visie zoveel mogelijk voordeel halen. Verscheidene sportuitzendingen zul len gezamenlijk worden gefinancierd en men wil ook tezamen goede do- dumentaires aanschaffen. Va: 3 senter- beurten het zaterdag avondprogramma zal verzorgen. Dit wordt dan natuurlijk ln Nord visie uitgezonden. Komt Finland erbij, uan zal dit land waarschijnlijk ook gaan draaien in dc programrr Smïlde-festijn Meer dan 250 Friezen, Groningers en Drentenaren zijn toegewijd in touw geweest om televisiekijkend Nederland gisteravond een feestpro gramma te bieden ter ere van de in gebruikneming van de steunzender Smilde. Het was een geslaagd festijn, een amateurprogramma van de goede soort (waaraan enkele beroepsartis- ten meewerkten)waarop we zeker geen kritiek zullen oefenen alleen al, omdat er zoveel animo uitsprak. Dat het allemaal niet feilloos ging, hinderde niet, dat verhoogde het on- gedwongene. Er werd, na een ferm begin door de Johan Willem Frisoka- pel met een prima nummer figuur- marcheren. in de enorm grote Prins Bernhard hoeve te Zuidlaren menig aantrekkelijk nummertje opgevoerd. Het zand op de tegelvloer die een reusachtige piste vormde vloog de talrijke enthousiaste kijkers om de oren toen een aantal prachtige Friese stamboekpaarden, waaronder merries met bevallige veulens, werd voorge- draafd. Maar niet minder gebeurde dat bij een voorzichtig spelletje voet bal waaraan natuurlijk Abe Lenstra en Klaas Schipper meededen en waarbij de bal voornamelijk tussen het juichende publiek terechtkwam. Leden van de Dieverge Toneelgroep lieten een charmant stukje uit „De koopman van Venetië" zien, er was boerendans, muziek, zang en voor dracht, ouderwetse rijtuigen brachten delegaties uit andere gemeenten waar steunzenders staan binnen, kortom, een programma waaraan heel veel zorg was besteed. Drie vriendelijke omroepstertjes brachten het er keurig af, ook al moesten ze nogal eens door veel lawaai heen- praten. Vooraf hield mr. E. W. Schütten- helm, voorzitter van de NTS, z'.jn eerste officiële televisierede. Hij schetste daarin hoe snel de zender- bouw in Nederland is verlopen: sinds 1956 is er elk jaar een steunzender bijgekomen en dat getuigt van grote technische en financiële prestaties. Hij roemde de veelzijdigheid van de televisieprogramma's en de betekenis daarvan voor allerlei soorten kijkers. „De televisie is een venster naar de wereld, maar evenmin als u voort durend voor het raam van uw woning staat, moet u ook niet zonder enige beperking kijken naar alles wat er op het televisiescherm komt", zo be sloot hij zijn rede. De uitzending begon met een kort, maar wel markant filmpje over allerlei in de drie Noordelijke pro vincies. ling. Nu is het wel zo. dat de Scan dinavische landen eikaars taal aar dig goed kunnen verstaan, maar in het amusement komen er nogal eens woordspelingen en woordgrapjes aan bod en daarom is besloten, dat er in de amusementsprogramma's zo weinig mogelijk zal worden gespro- De programma's zijn tot 17 de cember a.s. al vastgelegd; er wordt dus wel op degelijke basis begon nen. Om te voorkomen dat de voor stellingen teveel op elkaar gaan lij ken, is vastgesteld dat Zweden voor namelijk programma's van lichte muziek en zang zal presenteren, Noorwegen show en Denemarken va riété. Door deze samenwerking bereikt men, dat elk land per periode van drie weken programmakosten voor twee (altijd dure!) zaterdagavon den uitspaart en deze kan beste den aan één groter en duurder programma met meer topartisten. Niet zo'n slecht bedenksel! Egvptenaren leren bij Duitse tv Acht Egyptenaren, l__ twee vrouwen, ontvangen op het ogen blik in dc televisiestudio's van Frank furt opleiding op technisch, organisa torisch en programmatisch gebied. Dit in het kader van het Duits-Egyptisch cultureel akkoord. Deze opleiding duurt ongeveer drie maanden en moet voltooid zijn voor dat op 23 juli a.s. (op de 8ste ver jaardag van de revolutie) dc Egyp tische televisie van stapel loopt. vanavond 9 Het Radio Filharmonisch orkest con certeert om 8.10 uur in het NCRV- programma. Hein Jordans dirigeert werken van Rossini, Saint Saëns en Strawinski. Daarna, om kwart over 9, spreekt prof. dr. K. J. Popma over Jean-Paul Sartre en om 9.35 uur kunt u weer luisteren naar onbe kende werken van Praetorius, uitge voerd door de Muzickkring de Nederlandse Cantorij. 9 De VARA begint om 8.05 uur met fragmenten van musicals en houdt om 8.30 uur een Multatuli-herden- king met de uitzending van een fragmentarische bewerking van het toneelstuk Vorstenschool. Om 10.40 uur nog wat Franse chansons. TIPS DIT HET BUITENLAND 9 Tussen 8 en 9.30 uur laat Brussel Vlaams u op 324 m. weer de nieuw ste opnamen van meesterwerken in de muziek horen. Als plaat van de week: het eerste pianoconcert van Brahms. Daarna: een half uurtje Zuidafrikaanse liedjes. 9 Een vrolijk operetteconcert kunt u beluisteren via de NDR op 309 m. of 5 kHz, en wel tussen 10.10 en voor morgen Hil _r- 40t2, m- KRO: 7.00 Nws; 7-®? ,v d Jeugd; 7.40 Gram; MoriCTMbM overiv-mng; oè NCRV: d huis Nws; 8.18 Gi„..., a nu illoo Vr*dmzieken30 Mor*end" io'ts Middagklok - noodklok: 12^0^ G 12.2o V d boer""- ïeded; 12.38 G: 13.15 boeren: 12 35 Land-' 8 Gram: 12.50 Act; 13.00 Nws: wijzer: 13 20 Lichte muz- '3 io NCRV: 14 00 Bondsdag Bond Chr. li» no P(»av,T; '7 40 «eursber; 17 45 Gram: H sP°r"""br.'ek: 18.30 IR50 Sociaal perspectief lezing- 19.00 Nws en weerber: 10.10 Op 'de man Praatje: 19.15 Vocaal ons: 19 30 Ra. 9.00 Gyrr 23 40 Gram;" 23^55—24.0 II. 298 m. AVRO: 7 00 Nws- 7 20 Gram. VPRO: 7.50 Dag'. ,10 G.. AVRO: 8 00 N-..». ulm 9 10 Dc Groent 'w'Jdhn 11.15 Omr oric; 18*00 *Hi ZooTa 12 Land' en tulnh nëderT. Zuid-Amcrlk muz: 12 50 Uit het bedrijf- u» on lezing; 13 00 Nws: 13 15 Meded raatje: De radio-tv-toren te Smilde is gisteren officieel in gebruik ge nomen. De 285 meter hoge toren is daarmee het hoogste obstakel in Nederland. De tv-kijkers in een grote straal rond Smilde kunnen nu, storingsvrij, een veel helderder beeld ontvangen. 9 ln het VPRO-prnoramma, dat om 8.20 uur na het NTS-journaal begint, ziet n eerst de vijfde aflevering van de- filmreeks over Bnsiesmannen en dan laat Simon van Collum u kijken naar stukjes uit de Nederlandse film Rubber. Om 9.05 uur een bal- letorogramma met een oude r-v een nieuwe pas de deux en om 9 uur een documentaire over psycho logisch onderzoek Na dit program ma om half elf 10 m.mifen Euro- visie: Ronde van Nederland. Televisie voor morpen Televisieprogramma's. NTS 20 00 Jmirn en weeroverz VARA: 20 20 De wereld van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1960 | | pagina 7