Parker
Taal als hinkende duizendpoot
Spelletjes der verbeelding:
decors en rekwisieten
Hoger winst bij"
Hoogovens
CALVIJN
Avonturen van Spekkie en Blekkie
moöieuze eieqance
De krant kunt u niet missen
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 2S APRa 1960
Markt» en visaerijberichteo
Visserij
F1 KON. 18:21 STAAT: „Toen
naderde Elia tot het ganse volk
en zeide: Hoe lang hinkt gij op
twee gedachten? Zo de Here God
is, volgt Hem na, en zo het Baal
is, volgt hem na." Aan deze tekst
hebben we de uitdrukking „op
twee gedachten hinken" te dan
ken. Ze betekent: aarzelen een
keuze te doen tussen twee
tegengestelde zaken. Uit den aard
der zaak brengt hinken de ge
dachte aan twee dingen mee.
Wel zeggen we: het hinkende
paard komt achteraan, maar hier
hebben we met een andere be
tekenis van hinken te doen.
Het maakt dan ook een hoogst zonder
linge indruk, wanneer een professor
in de theologie blijkt de betekenis der
bovengenoemde uitdrukking niet te be
grijpen. Maar het feit is er. Ik lees b.v.:
..Het rapport, aldus de Leidse hoog
leraar, hinkt op teveel gedachten
een groot aantal problemen, die niet
regelrecht met het onderwerp „sprei
ding" te maken hebben, worden overhoop
gehaald". Een hunkien op veel gedachten
zou men ten hoogste b.v. van een
duizendpoot kunnen verwachten
Het bezigen van figuurlijke taal is al
tijd een gevaarlijke zaak.
Dit blijkt ook uit het verkeerde gebruik
van het woord g a d in g. Het oude
werkwoord gaden betekent bevallen,
zich bekommeren om, voegen, toestaan.
Men kan dus wel van iets zeggen dat
van onze gading is, d.w.z. dat het ons
bevalt, maar volkomen verkeerd is het
gebruik in deze zin: „Onder die landen
zijn er van allerlei gading er
alle hebben ze er evenveel te vertel
len." Het juiste woord zou hier „slag'
of „soort" zijn geweest.
Men kan het haast niet kwalijk nemer
dat iemand zich op dit gebied verga
loppeert, als men bedenkt dat een be
roemd schrijver als Fénelon spreekt
over „een hart dat de genoegens des
levens met voeten treedt" of een ander
(Massillon) zegt: „Zo is dan de me:
handen van zijn grote kennis." Weer
een andere beroemdheid liet zich ver
leiden tot de uitspraak „De wagen
de staat zeilt od een vulkaan."
Woorden die vooral tot de schrijftaal be
horen en dus voor velen geen levend
bezit betekenen, kunnen, mdien ze ge
bruikt worden, vaak moeilijkheden op
leveren. Zo la6 ik in een betoog: „Maar
er is een leemte aan zware indus
trie". Mis, het moet zijn: gebrek. Men
kan wel spreken van een leemte in
iemands kennis, maar het woord wordt
alleen figuurlijk gebruikt en daarom
kan ik b.v. met over een leemte in mijn
beurs of in de broodtrommel of in de
zware industrie spreken.
Woorden die op -lijk eindigen, zijn meest
al bijwoorden. Er is daardoor een groot
verschil tussen g e 1 ij k en g e 1 ij k e-
1 ij k. Dit Laatste woord is verkeerd
gebruikt in de zin: „Haar levensbe
schouwing had ten grondslag (bedoeld:
als grondslag) de erkenning dat alle
mensen g e 1 ij k e lij k geschapen zijn
voor God." Men kan iets wel gelijkelijk
verdelen, maar gelijkelijk scheppen is
onmogelijk.
door dr. F. C. Dominiru*
Het verschil tussen vergeten z ij n
vergeten hebben wil ook maar steeds
niet aan de schrijvers duidelijk worden.
Zo lees ik in een blad. waarin mei
niet verwachten zou: „Is het aan
lessen te wijten dat heel wart leerlingen
na een paar jaar met zekere voldoe
ning meedelen, dart ze hun Grieks
geten hebben." Nu kan een leerling
op school tegen de leraar wel zeggen
dat hij zijn Grieks vergeten heeft,
indien hij het schriftelijke werk, dat hij
moest maken, thuis heeft laten liggen.
Maar indien de woorden betekenen, wat
hier het geval is, namelijk: niet meer
in het geheugen hebben, dan moet het
hulpwerkwoord „zijn" luiden. Dit al
leen kan gebezigd worden als men
over een weg zijn uit het geheugen
spreekt.
Dezelfde moeilijkheid schijnt zich bij
sommigen voor te doen, als ze 1
woord ophouden gebruiken. Ik lees b.
„Enkele minuten daarna was YokJ
opgehouden met huilen". Dit moet zijn:
had opgehouden te huilen. Komt deze
fout voort uit een verwarring met de
uitdrukking „door iets opgehouden
ziin?" Het is mogelijk, maar deze laat
ste betekenis van ophouden is geheel
verschillend van: ophouden iet
doen.
In de eerste maanden na de oorlog kon
men geregeld het woord pamflet
verkeerd horen gebruiken. Dit woord
heeft namelijk in het Nederlands
uitermate ongunstige betekenis; die
schotschrift, smaadschrift, geschrift
van beledigende inhoud. Deze beteke
nis stemt overeen met de Franse bete
kenis van het woord. In het Engels
evenwel beduidt bet woord eenvoudig:
brochure, vlugschrift. Gedurende de
oorlog hoorden we de Engelse radio
geregeld spreken over het uitstrooien
van pamflets. Dit werd toen door een
aantal Nederlanders gedachteloos over
genomen. Maar ik vind het verarming
van de taal, wanneer we nu beide to
taal verschillende betekenissen aan het
zelfde woord gaan geven. Het spijt me
dan ook dat een bekend woordenboek,
blijkbaar meegesleept door de populaire
uitdrukking, beide betekenissen aan
het woord pamflet toekent. Ik meen
dat dit in verzorgde taal verkeerd is.
Bovendien kan het in een rechtszaak
aanleiding tot moeilijkheden geven,
want het maakt een groot verschil of
iemand een gewone brochure dan wel
een beledigend geschrift heeft gepubli
ceerd.
Vocalistenconcours in
's Hertogenboscli
Van 3 tot 7 september wordt in 's-Her-
togenbosch een internationaal vocalisten-
concours gehouden. Er zijn vier eerste
prijzen. De winnaars hiervan ontvangen
een medaille en een daarvan verbonden
geldprijs van f 1000. Zij worden voorts
geëngageerd voor een optreden voor
de K.R.O. en met het Brabants Orkest.
De vier tweede prijswinnaars ontvan
gen een geldprijs van f 500 en de pen
ning van de stichting 's-Hertogenbosch
muzickstad.
De jury bestaat uit Manus Willemsen,
Frans van Amelsvoort, Helene Bouvier,
Leonce Gras, Roy Henderson, Gerhard
Huesch, Virgilio Mortair, Julius Patzak,
Frans Vroons en Annie Woud.
Philips' Tabak bezorgd
De N.V. Tabaksindustrie v/h Gebr. Phi
lips te Maastricht stelt voor het dividend
op gewone aandelen opnieuw over te
slaan, op preferente aandelen 6 (vorig
jaar) pet uit te koren en op 569 (573)
winstbewijzen elk 1.50 (1,20). Het exploi
tatie saldo was 133.241 (182.068) afschrij
ving 113.443 (166.000). winst 20-091
(16-300). De kosten, in het bijzonder de
lonen, stegen. De mechanisatie doet be
sluiten tot uitbreiding van het machine
park. Sinds de markt voor Indonesische
tabak naar Bremen is overgebracht zijn
de grondstoffen weer duurder geworden
Men ziet het jaar na et zonder zore tege-
153—13 900. KW 81—14 600. KW
13 900. KW 166—2120. KW 60—f 2320 KW
10—2280. KW 106—2110. KW 64—2620.
KW 10—2380. KW 107—1040. KW 26—
3320 RO 2—186a IJM 2CM—2580. LJM
62—2290, IJM 64—2370, IJM 4—2600
IJM 221—6050. IJM 45—600. IJM 40-
ƒ3060 IJM 63—f 2900. IJM 61—2600 IJM
30—2780. IJM 60—3150. IJM 78—3750.
KW 12—3530. KW M—f 2760. KW 98—
f 700 KW 96— 63a KW 63—2700. KW 31—
Markten
ROTTERDAM, 25 april Veemarkt Aan
voer 2257 dieren, waarvan 1296 vette koeien
en ossen en 961 varkens Prijzen per kg
vette koeien 3—3 3a 2 80—3. 2 60—2 74.
varkens (levend gewicht) 1 50. 1.48. 1 46
Overzicht: vette koeien- aanvoer grotet
handel redelijk, prijzen eerate kwaliteit
goed prijshoudend, 2e en 3e kwaliteit al»
vorige week. enkele prima's boven note
ring Varkens (levend gewacht) aanvoe.
aanmerkelijk ruimer, handel kalm. prijzen
gemiddeld onveranderd, afloop met dalend*
AI 22 30- 26 30
idem AU 8 80—18 50. idem BI 23 30-27 70.
Idem BH 6 50—9 40. Idem Cl 11 80—12 20.
alles per kist van 20 kg. prei Al 55—6b.
idem BI 45—51. idem BI 143. Iitlof H 23-
39, radijs n 19 Aanvoer wasp een 36000 kg
waarvan 27 000 kg voor export werd ver
kocht; prei 6000 kg. waarvan 5500 kg voor
export werd verkocht
ROEJLOFARENDSVEEN 22 april - Bloe
menvel! rrg: Dhoronicum 20—43. Anemonen
27—38. Freaia'a 3690, Lathyrus 6589 Ra
nonkels 5054; Narcissen 1835; Tulpen
Rhelnland 68—90. Dillenburg 70—84. Su-
perba 4653. Campflre 5561. Van dei
Eerden 33—68. Wlntergold 38—78. Corde,
Huil 70—86. Carrara 41—63. China Pink
5095, Rose Copland 4798 Golden Har
vest 80—116. Weber 46—68. Zenober 31—48
White Sail 38—79. Couleur Cardinaie 39—
74 Herm Slegel 37—51. Heraut 40—49
Lustige Witwe 41—73 Preludium 53—68.
Apeldoorn 61—105 Mozart +1—52. Elizabeth
8092. Queen of the Night 47—51. Purper
Copland 60—74. Piccadilly 50—56. Edith
Eddy 4170 Crown Imperial 43—58. Kleu
renpracht 8091 N arisen 5059 Zenith
51—57. Ph Snowdown 7083: Parkiettul
pen 70130. Dubb Tulpen 2869 per bos
Violen 190—200 per bo: Omithogalum 11
—28. Am Anjers 1023 per stuk
ROELOF ARENPSVEEN. 22 april -
Groenteveiling' aardbeien 1 lOO—165. Idem
n 50—95 per doosje; kropsla I 1218 50
Twijnstra
De exploitatiewmst van de N.V. U.
Twijnstra's Oliefabriekem was ln 1959
(1958) ƒ2,13 (2,03) miljoen en de winst
na afschrijving 1,6 (1,76) min. toevoeging
aan reserve 250.000 waardoor deze
op 3 min komt, nettowinst 309.847
(286.565). Voorgesteld wordt 12 (10) pet
dividend op gewone en 6,6 (6,4) pot od
cumulatief preferente aandelen.
IVflETS is zo opwindend als rondscharrelen in decor- en rekwisieten-
magazijnen, zoals de NTS die nu zo keurig bezit in de voormalige
Venetafabrieksgebouwen te Hilversum.
En dat niet alleen omdat u er zoveel „tegenkomt", maar ook en vooral
om wat u als televisiekijker er aan herinneringen vindt.
Een draaibord van de weerman, de stoel van Wim lbo, de serie herte
koppen uit „Hommeles", de klamboe's uit ,Zout der aarde" en de waaier
van Lady Windemere.
Daar, tussen de decorfragmenten, her
kent u „achtergrondjes" van Bueno dt
Mesquita. Amsterdamse grachtjes die
„net echt" leken en toch maar een plaa'
zijn, dikke boomstammen van opgevuld
jute en u weert wel, dat rustieke hekje
van tóén
Het tuinpoortje met de papieren rozen-
begroeiing blijkt wel echt te zijn op het
papier na, maar het scheepskompas is
zo echt als het maar zijn kan.
Helemaal élles vertellen we u er niet
van, want decors zijn spelletjes der ver
beelding en u behoeft het niet te weten
dart die tropische palmen in potten staar
en de achterste rij handig is geschil-
„Soms sta je er zelf versteld van
als je het zaakje hebt afgeleverd In
honderd brokken en stukken, echt en
namaak cn schilderwerk door me
kaar en je ziet het dan tijdens de
uitzending allemaal als het ware
lévenzeggen de mannen die de
voormontage voor de decorbouw ma
ken en voor niets terugdeinzen.
Wat zij op het ontwerp zien, mékeri
ze. Hoe dan ook en waar het vandaan
komt kómt het vandaanmaar wal
de decorbouwer besteld moet hij op tijo
krijgen.
„Kan niet" en „hebben we niet" is e>
niet bij. Wat niet voorhanden is in de
inmiddels enorme collectie (die nog vee'
groter zal worden!) moet inderhaast aan
geschaft of anders maar goed nagemaak'
worden, daar is geen praat ovei.
Het spreekt natuurlijk wel vanzelf, da'
de decorbouwers in de eerste plaats hun
voordeel moeten doen met „wat er is"
Sommige dingen herinneren ze zich wel.
maar decorfragmenten noch meubilair
of rekwisieten mogen in grote frekwen-
tie op het scherm komen, anders gaa'
het publiek ze herkennen en loopt he>
stuk met de verbeelding.
Om de herinnering te helpen worden
in het magazijn goede kaartsystemer
aangelegd met omschrijvingen en foto'0
van al. wat er aanwezig is. Van schilde
rijen, vazen, meubels, stofferingen, klok
ken, kachels en haarden, kortom, van
ïlles wat belangrijker ls dan een gewoon
'oord of een kopje
Op zo'n manier ls het gemakkelijk,
/erschillende dingen aan te geven bij de
bestelling. Dat dit niet overbodig ls, zuut
u begrijpen als u weet. dat er bijv. in
het magazijn 340 soorten stoelen staan
Of die allemaal nodig zijn? Over he
?eheel genomen wél. Lastig is het. da'
er heel wat meer oude en ouderwetse
stoelen voorhanden zijn dan moderne
maar dié kunnen ten slotte voor eer
bepaalde uitzending wel even geleeno
worden.
Trouwens, de afdelingschef houdt d»
administratie van het archief keurig bij
Blijkt het dat bepaalde meubels of requi-
sieten minder dan driemaal per jaai
worden gebruikt, dan worden ze al«
overbodig opgeruimd, want dan nemen
ze ten onrechte plaats in.
Maar dit geldt natuurlijk weer niet
voor de unieke bezittingen, zoals die
verrukkelijke Engelse kinderwagen
van tweehonderd jaar oud, die de
NTS natuurlijk b|j de aanbieding
gauw heeft gekocht ook al is het
ding nog nooit op het scherm ge
weest.
Juist de unieke bezittingen zijn het
meest waardevol. Dat echt chippen-
lal e slaapkamerameublement bijv..
je zult het maar eens nodig hebben,
•toe kom je er dan aan?
En die heel-antieke wastafeltjes, die
gen, die aan het hart worden gekoesterd
ook al komen ze eenmaal per tien jaren
;e pas!
In de magazijnen is alles keurig
soort bij soort gerangschikt Die rijen
stoelen, die verzameling salontafel
tjes, die reeks dressoirs en die ou
derwetse buffetten Die plank vol
lampen en dat hoekje vogelkooien.
In talloze laden liggen kleine ge
bruiksvoorwerpen. van een houten brood
en een feesttaart af vla nootmuskaat-
aspJes en medische instrumenten tot
heelepeltjes en sigarettenkokers toe.
Wordt er iets gevraagd: het kaartsys
De winst van de Koninklijke NederJ
landsche Hoogovens en Staalfabriek»
N.V. was in het eerste kwartaal
een jaar tevoren, hetgeen sam
met de grotere produktiecapaciteit
nodig is met het oog op de kapitaalsver]
hoging. De plannen om de produktie 1
5 miljoen ton uit te breiden dienen nt
het binnenlands verbruik te dekker
Reeds thans wordt meer dan de helfj
uitgevoerd en er is belangrijke afzet i
onderontwikkelde landen. Veel erts l
uit Liberia en Sierra Leone
rijker is en vanwaar men fijnerts
betrekken voor de sin ter installaties.
Van de plannen voor de Botlek a
de N.V niet op de hoogte gehouden,
bestaat kans op terugbetaling
400.000 Duitse belasting over drie jaj
Een tussentijdse mededeling wordt ov*
wogen.
Het dividend werd bepaald op 4 1
voor prioritelts-
aarudelen. Herbenoemd werden tot 1
missarissen de heren ir. D. T. Ruys 1
F. A. C. Guépin, benoemd drs. E. H.
Beugel in plaats vain dr. F. H. Fentene^
van Vlissingen.
Bij Breedband werd het dividend I
paald op 16 pet en werden dir. Lr. F
den Hollander en mr. A. Rimnooy 1
benoemd tot
De machinist Henri Versteeg
Nederlandse kustvaartuig Theano, die bit
een ontploffing op zijn schip in het KaPj
naai brandwonden opliep, werd met
helikopter naar het ziekenhuis
gate (Engeland) gebracht Volgens
woordvoerder van het ziekenhuis had
heer Versteeg daar een rustige nacht
is zijn toestand bevredigend.
ACADEMISCHE EXAMENS
EINDHOVEN. 23 april Geslaagd
afdeling s" bei kundige technologie' vo
fcand T W M Cloosterman. Nijmegen
J J A M Pijnenburg. Breda
teem wijst de weg. Wie zou anders in**
deze geweldige verzameling ooit let#*
terug kunnen vinden? En, wat al évenr"
belangrijk is, na elke uitzending als de
decors en interieurbenodigdheden terug
komen, wordt alles weer minutieus opge
borgen Zoeken kost tijd en tijd is geld.
Trouwens, zoeken naar één voorwerp
zou gedachten opwekken aan de naald in
de hooiberg.
Maar. hoe kómt de NTS nu aan al
deze dingen? Dat leest u morgen in onze
rubriek.
Geen wijzer keuze dan een
Parker T-Ball Jotter Ballpen.
Want deze heeft de poreuze
schrijf kogel die altijd „palft"
op praktisch elk papier.
Bovendien bezit de Jotter
een reuzenvulling, die wel tot
5 x langer schrijft.
Vtaag dus wSir voor Uw geld
vraag de Parker T-Ball
Jotter Ballpen.
Verkrijgbaar ia
4 puntbreedtea
extra fijn. fijn,
middel, breed
1 5 kleuren*,
zwart, blauwzwart,
blauw, groen, rood.
Reproriter-
vullingenspeciaal
voor lichtdrukken.
HARPORGEL
voor gebouw. (Opgave
prijs, register enz. aan
lijnstraat 231> Boskoop.
Alleenvert.: Parker Service N.V.
be urs-Damrak-Am sterdam-C
Een produkt van
de Parker Pen Company
JOTTER
BALLPEN
Reeds vanaf
f II.-
„Eeo bijzonder mooi* biografie" („Trouw")
door Dr. L Praamsma
Tweede drulc 296 bladzijden, gebonden f 5.50
Verkrijgbaar in de boekhandel
N V GEBR ZOMER
KEUNINGS UITG MIJ VCAGENINGEN
Bij de technische dienst van het
Hoogheemraadschap van Rijnland
te Leiden kan worden geplaatst:
EEN ADMINISTRATIEVE
KRACHT
niet ouder dan 20 jaar.
Opleiding typen en MULO strekt tot aanbeveling.
Sollicitaties binnen 10 dagen na het verschijnen van
deze oproep te zenden aan de Ingenieur, hoofd van
de technische dienst van Rijnland, Breestraat 59.
16. ..Hadden we maar zo'n televisietoes
tel zoals die groene spinnekoppen had
den!" zei Spekkie teleurgesteld. „Dan zou
den we u precies kunnen volgen op het
scherm. Als we nu toch eens meegaan m
de auto, mijnheer Bokkel. cn we houden
ons heel goed verborgen, zou het dan toch
niet mogelijk zijn?"
„Wees nu niet zo dwaas. Spekkie zei
Blekkie een tikje kortaf. „Als wij ontdekt
zouden worden, loopt de hele zaak mis.
G?JkaigÜraag miT altijd verstandig", zei
Spekkie nijdig. „En ik weet er nog be
leefd bij te blijven ook wat niet van ieder
een gezegd kan worden. Hij keek zijn
vriend triomfantelijk aan en voegde er aan
toe: „Dat was een steek onder water, voel
de je dat?"
Blekkie schaterde bet uit
Ik bedoel natuurlijk dat ik ditmaal niet
opzettelijk mijn best deed om leuk te zijn.
„We begrijpen je best. Spekkie, grin
nikte Ben Bokkel. „Maar ik moet er echt
alleen op uit. De beloof jullie dat ik met
een naar jullie zal toekomen om verslag
uit te brengen."
En hoewel Spekkie binnensmonds nog
wel een beetje bleef namopperen, legde hij
zich er toch bij neer.
Hebt u een auto. mijnheer Bokkel.
vroeg Blekkie. „Want u kunt er niet te
voet aankomen, lijkt me."
„Ik leen wel een wagentje, jongen zei
de verslaggever. „Laat bet maar aan mij
over."
zijn collega's
zijn auto te lenen. Hij reed naar
trok een beetje een stemmig pak
/en tegen twee uur begaf hij zich op
weg. Toen hij halt hield voor het kruide
nierswinkeltje in de Sleutelbeendwarsstraat
keek hij eerst even door het raampje de
winkel in. Er was niemand te bespeuren.
Hij stapte uit, een officieel-uitziende akten-
tas onder zijn arm gedrukt en duwde de
deur open. Het belletje ging tinkelend over
en onmiddellijk verscheen er een vrouw-
uit de kamer achter de winkeL Het was
de vtouw die Spekkie en Blekkie de vo
rige avond gevolgd hadden. Ze keek de
journalist een tikje aarzelend aan en vroeg:
Modeflitsen Voorjaar 1960
Met de prilheid van de Lente, gracieus, fleurig en
vederlicht laten onze mannequins U de Voorjaarscollectie
I960 zien tijdens de Modeflitsen in onze Lunchroom 3e etage op
Reserveringskaarten
gratis verkrijgbaar aan
Bureau Inlichtingen
Dinsdag 26 April van 10.3011.30 uur
14.3015.30 uur
en van 16.0017.00 uur
■"^ÈST^ktuèïXbïbUO^
DE KRANT!
F aktueel ,™tuur. skonomie, politiek dan Wie elke
PUBUKATI^ANHËTCEBUCO - CENTRAAL BUREAU VOOR COURANTENPUBLICITEIT
