r
KRAAMKAMER IMSté/e F£HOZt
Belangrijkste oorzaak
géén gezinsband
SIETS te doen tegen deze
j eugdcr iminaliteit
COMMENTAAR
Machteloosheid fataal;
er moet iets gebeuren
HOE IS DIT ALLES MOGELIJK
ieuwe Leidsche Courant
'IE NA langdurige observatie van de meestal arbeidsschuwe jongelui,
die de door ons geobserveerde espressobar bevolken, van de schrik
:omen is, gaat zich afvragen: Moet dit nu maar zo door blijven gaan,
[jongens zich vergrijpen aan het goed van anderen, daartoe aangespoord
pr Penoze-figuren? Kunnen ze maar ongestraft hun op onrechtmatige
jze verkregen goederen en geldsbedragen b 1 ij v e n verpokeren? Moet de
fcebox b 1 ij v e n doorkreunen, gevoed door honderden kwartjes waarvan
herkomst meestal duister is? Mogen hun vechtpartijen aan de orde van
dag blijven en, wat het ergste nog is: moeten zij die cursus blijven
Igen, die 2e volledig opleidt tot de „zware jongens" van de toekomst?
>nt dat worden deze jongeren voor het merendeel. Deskundigen, die het
[ten kunnen, geven het volmondig toe.
hieraan te onderwerpen, en dat i
onze geordende maatschappij alleen
mogelijk als ze te bewijzen strafbare
feiten hebben gepleegd. Hoevelen zijn
er dat op het totaal? Slechts enkelen.
Laten we nu eens aannemen dat die
enkelen in een rijksopvoedingsgesticht
belanden. Ze blijven daar enige tijd
staan inderdaad onder strenge tucht.
Maar krijgen ze, kunnen ze krijgen
de liefde en het begrip bij een derge
lijke instelling, waarvan de leiding
goedwillend genoeg is, maar die kampt
met zo'n tekort aan en verloop van per
soneel, dat men daar aan de andere
elementen van de therapie liefde
begrip eenvoudig niet toekomt? Met
andere woorden: ook dat middel blijkt
slechts een zwak surrogaat te zijn!
III
ïatuurlijk wordt dit soort jongens,
l wie de meesten voor de politie geen
[ekenden zijn, in de gaten gehouden,
t dit kan leiden tot het van tijd tot
esteren van enkelen onder hen, jon-
ie dan na gebleken vergrijpen voor
:ier van justitie worden geleid.
wat gebeurt er nu verder? Hun
komt voor, er worden wellicht
opgelegd en.... nadat deze on-
i zijn, beginnen ze weer vrolijk
/aar ze gebleven zijn.
e jongens komen straks in de samen-
s: hun „gang", terug om daar
te worden ontvangen. Straffen
pkenen dus in feite géén oplossing
het probleem.
t de „Kraamkamer van de Penoze"
deze espressobar b 1 ij f t bestaan,
i al werd dit ongure centrum met
van de sterke arm opgedoekt,
u er elders in de stad weer een
ontmoetingspunt worden ge-
£erd. Zoals er al zovele in Den Haag
En verplaatst zijn.
fer wat is er dan aan te doen, dit
[ogen wij als geordende samenleving
[ch niet tolereren, zult u opmerken,
pist, zo is het en daar hebt u dan
[eteen het probleem, waar politie en
ïstltie, kinderbescherming en reclas-
fcring, maatschappelijke werkers en
[ugdleiders en gaat u nog maar een
Bosje door, volkomen mee „zitten".
Niemand
hebben tientallen deskundigen ge-
agd: Wat is hieraan te doen en
land, letterlijk niemand weet er een
voord op. Sommigen zijn zelfs nog
aan dit probleem toe, druk als
iet al hebben met bijvoorbeeld het
gstuk van de „gewone" massajeugd,
verantwoord bezig gehouden en
Izaam maar zeker in de goede rich-
gestuwd dient te worden. Arbeid,
overigens ook nog maar „een drup-
op de gloeiende plaat" betekent,
denkt toch zeker niet, dat onze toe-
istige Penoze-jongens in het zo-
aamde clubhuiswerk te vangen zijn?
dat stadium zijn ze al jaren heen.
leven óns leven, zoals wij het
bezen," is de leus van deze bekla-
BWaardige jongelieden, die welk ge-
ook eenvoudig aan hun laars lappen,
klaarbaar in hun omstandigheden
»u nog heel veel over te zeggen zijn
naar het is dan toch maar zo.
wal dit probleem nog ingewikkel-
maakt is, dat zó er een verbcterings-
zou zijn, deze jongelui indivi-
ïl weer telkens anders aangepakt
len moeten worden. Ziedaar!
'n algemene, maar dan ook zeer
'e therapie zou natuurlijk wel aan
even zijn. Wat deze al ver gezonken
'd nodig heeft, is enerzijds een stren-
leiding en anderzijds: liefde en be-
Hiermee zijn ze namelijk nimmer
mfronteerd geweest. Ontvangen ze
•lies nog bijtijds, dan zijn ze wel-
nog te redden. Maar dan zouden ze
w o n g e n moeten worden zich
In werkkamj
pen
Goed, zal een rigoureuze lezer mis
schien opmerken: Pak al die jongelui,
waarvan je weet, dat ze voor galg en
rad opgroeien op, zet ze in een werk
kamp, zodat ze van 's morgens vroeg tot
's avonds laat moeten werken, geef ze
een aantal mensen mee, die zich des
noods, gezien de ernst van de situatie
beschikbaar willen stellen en geef ze
dan daarnaast die liefde en dat begrip
die ze zo nodig schijnen te hebben.
De realiteit verwijst deze mogelijkheid
naar het rijk der fabelen. Om te be
ginnen leven we niet in een totalitaire
staat, zo zullen deskundigen vertellen.
Ons Nederlandse vrijheidsbeginsel
houdt in dat wij niet mogen oordelen
naar de geest, alleen mogen oordelen
en dan nog door de onafhankelijke
rechter over gepleegde strafbare fei
ten, waarvoor de strafmaat aan be
paalde limieten is gebonden.
Bovendien: zo er al vrijwilligers
waren die zich het lot van deze jon
geren ivilden aantrekkenkunnen zij
deze taak aan? Beslist niet als men
bedenkt dat het werkzaam zijn in
„gewone" massajeugdwerk al
grondige opleiding vereist. Het
zouden zeer gespecialiseerde mensen
moeten zijn, mensen die èn door hun
speciale gaven op dit gebied èn door
hun jarenlange ervaring er bij enke
van deze knapen misschien iets
van terecht zouden brengen. Neen,
zo simpel liggen de zaken niet.
Maar wat dan wel, vraagt u voor de
zoveelste keer. We willen een poging
doen om er althans iets positiefs over
te zeggen door. na er met zeer vele des
kundigen over te hebben gesproken,
enkele lijnen aan te geven die voor ons
na „combinatie en deductie" naar voren
kwamen. Dit geschiedt dan in het besef
ons op glad ijs te begeven. De bittere
ernst van deze zaak legt ons deze vrij
moedigheid als het ware op.
Geen geld
In 1959 verscheen er bij uitgeverij
De Bezige Bij in Amsterdam een boekje,
getiteld „De Jeugd in het Geding" door
D. E. Krantz en E. V. W. Vercruijsse.
Het gold hier een observatie-studie van
een Leidse dansgroep („nozems"), naar
aanleiding van het optreden van jeug
dig publiek tijdens een jazz-concert van
Lionel Hampton, waarbij het, naar men
zich wellicht herinnert, nogal druk is
toegegaan.
Deze studie geeft géén aansluiting aan
ons onderwerp „Kraamkamer van de
Penoze" en daérom memoreren we haar
dan ook niet. Maar wel om de volgende
zinsneden uit de inleiding van „De Jeugd
in het Geding", namelijk: „Wij dachten
aan een breed opgezet ondervragings-
onderzoek. Toen bleek dat daarvoor
geen fondsen te vinden waren, hebben
wij ons beperkt tot een observatie
studie van een kleine groep". En: „In
een vergevorderd stadium van het pro
ject ontvingen de onderzoekers een
kleine (gespatieerd door ons, Red.)
subsidie van het ministerie van o. k.
Onderzoek
^IJ LACHEN hun ouders uit, trekken zich van
de politie niets aan en willen eenvoudig niet
werken.
Dat is de mentaliteit van de jeugd die wij in
onze vorige artikelen naar voren haalden. U hebt
kunnen lezen hoe deze jeugd haar tijd doorbrengt,
hoe de jongens aan geld komen en wat zij ermee
doen. In deze laatste artikelen, waarmee wij onze
serie afsluiten, willen wij u iets vertellen over de
oorzaak en het gevolg van de levenswijze van deze
jeugd en wat er misschien tegen te doen is.
Er zijn verscheidene oorzaken, die een hepaalde
groep van onze jeugd drijven tot lanterfanten,
vechten, stelen en het plegen van ontucht. Een
van die oorzaken is het milieu, waaruit een jongen
of meisje afkomstig is. Nemen wij nu bijvoorbeeld
Wim, een jongen die negentien jaar is, maar er
uit ziet als 25. Vaste klant in bars en nachtclubs.
Werken, ho maar.
Hij heeft een paar jaar gevaren, vorig jaar kwam
hij de wal op met bijna vijfduizend gulden. Twee
maanden later had hij geen cent meer over.
Blijvende aandacht
TV7"IJ ZIJN hiermede aan
einde gekomen van deze
tikelenserle, die een triest
schijnbaar onoplosbaar probleem
aansneed. Wij hopen ernstig dat
dit niet het einde betekent van
de aandacht die dit vraagstuk
door deze publikalies noodzake
lijkerwijze in brede kring gehad
moet hebben.
Diverse reacties, meest monde
linge, hebben ons bereikt. Dat
stemt tot voldoening: zU vormen
immers het bewijs dat men zich
deze zaak aantrekt. Aan sommi
gen, die het hier en daar wel erg
realistisch vonden, zij medege
deeld, dat de werkelijkheid tien
maal erger ls! In de „Kraam
kamer van de Penoze" spelen zich
tonelen af wij denken hierbij
In het bijzonder aan ontucht cn
wat daarmee samenhangt die
eenvoudig met geen pen te be
schrijven zijn.
Onze waardering gaat uit naar
de Haagse politie, die ons met na
me bij het achtergrondsonderzoek
zoveel waardevolle inlichtingen
heeft verschaft. \VU willen de
hoofdcommissaris dank zeggen, en
in hem allen danken die ons be
hulpzaam waren bij het vinden
van de weg In deze netelige zaak.
De spontane medewerking èn de
door ons geconstateerde werkwijze
hebben ons respect voor de politie
doen overgaan in bewondering.
Wat wij hiermede alleen willen zeg
gen is dit: er zal dunkt ons geld op
tafel moeten komen teneinde een on
derzoek naar dit, wat we nu maar ge
makshalve „Kraamkamer van het Pe-
noze"-vraagstuk zullen noemen, moge
lijk te maken. Want het eerst nodige
lijkt namelijk een gedegen wetenschap
pelijke studie over dit onderwerp: men
dient grondig van onderaan af te be
ginnen. De wijze waarop lijkt ons in dit
verband te ver te voeren.
Bij de: veelheid van proefschriften
die regelmatig in Nederland van
de persen komen bevond er zich
tot nu toe, voor zover ons bekend,
geen een, die een aspect van dit
toch uitermate urgente en nijpen
de vraagstuk aan de orde stelde.
XVelke crimonoloog of socioloog
zou zich daaraan willen wijden?
Hij dient er niet alleen de weten
schap. maar ook maatschappelijk
verdrinkende mensenkinderen mee.
Ook een onmiddellijke aanpak lijkt
ons mogelijk, al ligt deze in het idea
listische vlak. Uitgaande van het
principe „Wij naar hen en zij niet
naar ons" zien wellicht enkele vak
kundige jeugdleiders hier een spe
ciale taak voor zich liggen, onder het
motto: Ga zelf naar deze ontwortelde
jeugd, wees een van hen en probeer
althans iets, al is het nog maar zo
weinig GOEDS te bereiken. Als de
gezamenlijke jeugdorganisaties dat
eens mogelijk zouden kunnen maken!
Wim komt uit een groot gezin,
woonwagenfamilie. Toen hij dertien jaar
was, werd hij de straat opgestuurd met
de soharesliep. Al gauw kwam hij i
raking met de politie. Reden: afpersing
met bedreiging.
In verband met zijn jeugdige leeftijd
werd hij toen ter beschikking van zijn
ouders gesteld (waarschuwing), zonder
resultaat evenwel. Want nauwelijks twee
maanden later werd hij wéér opgepakt,
nu wegens diefstal van een bromfiets.
Wéér werd hij ter besohikking
ouden gesteld (volgende waarschuwing).
Het ging een tijdje goed met hem tot hij
het ouderlijk huis verliet en sa
een vriend achter een lorrewagen ging
Zij werden toen zogenaamde „asbak-
kenzoekers". Alles wat bij een vuilnis
emmer stond en wat maar geld kon op
brengen, haalden de beide jongens weg.
Op deze manier „verdienden" ze allebei
meer dan negentig gulden per week, een
loon, dat hun vaders niet thuisbrachten.
Het geld maakten zij op in café's eD
nachtclubs
Sterke drank
Meer dan eens werden zij ver na het
middernachtelijk uur ergens op straat
bewusteloos door de drank, aangetrof
fen. Tot de politie ook hier een spaak
in het wiel stak en een eind maakte
aan de „handel". De zucht naar drank
had Wim echter te pakken en het ge
brek aan veel geld deed zich al gauw
gevoelen.
Toen begon hij zjjn strooptochten, stal
bromfietsen en fietsen. In een jaar tijds
kwam hy meer dan twintig maal met de
politie in aanraking. Inmiddels was hij
weer in het ouderlijk huls teruggekeerd,
maar vanwege zijn onbeschoft gedrag
wilde zjjn vader hem niet meer aan tafel
hebben. Maar de moeder had met haar
jongen te doen en gaf hem voortdurend
geld „om patat te kopen", niet wetende,
dat haar zoon het geld omzette in jene-
Of Wim nu werkelijk een misdadige
geest had? Eerder had de jongen gebrek
liefde. Bij hem thuis was het al
tijd gemakkelijk geweest, zijn vader en
moeder bemoeiden zich maar weinig
met hem, gingen vaak 's avonds weg en
wat de kinderen dan deden interesseer
de hen niet. Totdat Wim op een gege-
moment zo brutaal werd dat zij hem
meer de baas konden. Bij Wim
thuis ontbrak dus de gezinsband en dat
or deze jongen funest geweest,
is het ook gegaan met Koosje, enig
kind van keurige ouders. Zijn vader is
bedrijfsleider in een grote fabriek. Na
de lagere school ging Koosje naar de
Mulo maar langer dan een jaar hield
hij het niet uit. Hij kwam terecht op een
kantoor en ging naar een avondschool.
Maar wanneer Koosje 's avonds uit
school kwam waren vader en moeder
niet thuis. Zij waren op visite, of naar
de bioscoop, of wat dan ook. Het ge
volg was, dat Koosje uit school niet
meer regelrecht naar huis ging. Wat
moest hij thuis doen, alleen? Hij zocht
zijn vertier op straat, ging met jongen*
en meisjes uit, bleef steeds weer van
school weg en ging op den duur h e 1 e-
Zonder dat zijn ouders er nu iets van
wisten zat Koosje iedere avond ln een
bar. Zijn eerste schreden op het slechte
pad bleven niet lang uit. Koosje wist dat
een „vriend", een jongen die hij regel
matig in de bar ontmoette, een bromfiets
had gestolen en liet zijn stilzwijgen ko
pen met vijf gulden, een feit dat hem nog
niet met de politie in aanraking bracht.
Van het kantoorleven had Koosje ten
slotte ook genoeg en hij besloot te emi
greren naar Canada, zeer tot verdriet
van zijn ouders, die niet beter wisten
of bun Koosje deed vier avonden per
week zijn best op school.
In Canada bleek er geen werk voor
ledereen opgeschept te liggen én Koosje
was er de jongen niet naar om ernstig een
baan te zoeken. Zo kwam het, dat hij
- eenmaal in geldnood een „kraak"
/fitte en voor twee jaar achter de hoge
gevangenismuren verdween. Toen hij
zijn straf eenmaal had uilgezeten werd
hij uitgewezen en kwam hij weer terug
in Nederland.
Hij hing een paar maanden thuis rond.
had geen zin om aan de slag te gaan
en ging tenslotte weer vertier zoeken
in bars. Vader en moeder vonden hun
zoon nu zo volwasen, dat zij er niet op
aandrongen dat hij werk ging zoeken.
Zo kreeg hij dus niet het duwtje in de
goede richting dat hij zo hard nodig
had.
Ouders deelden mee
Een ander geval is dat van Hans,
waarbij de ouders zélf ip de hand werk
ten dat hun jongen het verkeerde pad
opging. Als kleine jongen begonnen met
voorbijgangers geld te vragen
de tram mee te gaan", kwam hij in
handen van de kinderpolitie.
Op veertienjarige leeftijd zwierf hij al
an de ene baas naar de andere
slotte bleef er niets anders ov
niets-doen.
Het duurde ook met Hans niet lang of
De traditionele opvatting is, dat
de gezinsband praktisch alleen
dair ver te zoeken zou zijn, waar
men van „achterbuurten" moet
spreken (foto boven). De feiten
wijzen uit, dat dit manco ook
voorkomt in straten, waar wel
stand Heerst (foto links).
hy nam ergens een bromfiets weg. Een
jaar later zette hy een „kraak", waarbjj
hy vijfhonderd gulden rijker werd. De
bult deelde hy met vader en moeder en
alle partijen zetten het geld om ln drank.
De schuld lag hier dus ook voor het
grootste deel weer bij de ouders.
Zo zijn er honderden gevallen te noe
men, gezinnen waarvan de ouders ge
scheiden leven, gezinnen met stiefmoe
der of -vader enzovoort. Dit alles heeft
op kinderen heel vaak een funeste in-
Zo gaat het vaak. Vader en
moeder niet thuis, avond aan
avond. De kinderen vinden een
leeg huis, eten op tafel en een
alleszeggend briefje„We zijn
weg"
vloed, al wil dit niet zeggen dat gezin
nen met een stiefmoeder of -vader niet
harmonisch zouden kunnen zijn.
Buitenshuis
Jeugdcriminaliteit is er altijd geweest
en zal er vermoedelijk ook altijd blijven.
Dat het de laatste jaren zo toegenomen
is, kan gedeeltelijk worden toegeschre
ven aan de verandering van de levens
stijl. De moderne tijd wil van de men
sen vaak meer dan zij eigenlijk kunnen
opbrengen. Nemen wij bijvoorbeeld het
geval van de behanger.
Een goed vakman, eerlijk als goud
dol op zijn vrouw en kinderen. Hij v
dient een goede boterham maar i
zozeer begeerd televisietoestel kan hy
van zyn weekloon niet betalen. Hy gaat
daarom 's avonds werken en ook zyn
rouw zoekt een baantje.
En dan is de gezinsband weg. Moeder
overdag niet thuis, vader 's avonds niet.
De kinderen vinden thuis geen gezellig
heid meer en gaan de straat op. Zy
ken hun vertier in bars en gaan vaak
de bioscoop, waar zij soms films
die voor hun ogen helemaal niet
geschikt zijn, krijgen andere vrienden
en vriendinnen en dat alles dus omdat
de gezinsband ontbreekt.
Natuurlijk moeten wij niet general!-
•ren en zeggen dat van élle gezinnen,
aarin de vader 's avonds niet thuis is
de kinderen op het verkeerde pad ko
men. Dat is zeer beslist niet waar. Maar
het kén er de oorzaak van zijn dat de
echte sfeer die een gezin bindt gaat
ontbreken. En een geval als hierboven
komt niet alleen voor in bijvoorbeeld
arbeidersgezinnen. Geenszins.
En eigen kinderen
In de espressobar treffen wij ook de
zoon van een hoge ambtenaar van een
departement. De man is vaak op ren
en de jongen ziet zijn vader niet veel.
Mevrouw is onderwijzeres op een la
gere school. Zij verzorgt de kinderen
van anderen maarvergeet in feite
haar eigen kinderen.
U herinnert zioh tooh ook nog wei
Annette, het meisje uit de espressobar?
Annette zit in de vierde klas
M.M.S., krijgt geen zakgeld meer omdat
haar laatste rapport vier onvoldoendes
aangaf. Door haar zakgeld in te houden
dacht haar vader, overigens met de bes
te bedoelingen, haar weer aan de studie
te krijgen.
Maar deze strafmaatregel werkte ave
rechts, want het werkelijke gevolg was
dat Annette vertier zooht by jongens
die helemaal niet voor omgang met haar
geschikt waren cn haar graag een kwar-
"e voor de jukebox gaven.
Ook dat kan er vaak de oorzaak van
zyn dat kinderen de verkeerde weg op
gaan door omgang met mensen van een
heel ander (verkeerd) slag. De barkee
per uit de espressobar bijvoorbeeld heeft
al heel wat veroordelingen achter de rug.
Geen toezicht
Hoeveel ouder» slikken het niet wanneer
hun zestienjarig dochtertje 's avonds,
gekleed in een wyd uitstaande jurk
met wie-weet hoeveel pettycoats, de
deur uitgaat en niet vraagt, maar ge
woon zégt, dat zy by een vriendinnetje
gaat slapen? Een vriendin die de
ouder» alleen maar van naam kennen.
Hiermede werken zij tooh zelf in de
hand dat hun kinderen een nachtclub
bezoeken?
Kan dat dan maar allemaal? Kunnen
meisjes van zeetien jaar dan zomaar
in een nachtclub? Is er dan geen
toezicht? Toezicht is er inderdaad,
niet alleen door de politie maar ook door
de exploitanten van nachtgelegenheden.
Hoewel de taak van de politie pas begint
wanneer er een overtreding is begaan,
worden desondanks vaak jongens en
meisjes uit gelegenheden gehaald, waar
zij helemaal niet thuishoren. De ouders
worden ingelicht en daarmee is voor de
politie de zaak dan afgedaan. Maar veelal
krijgt de politie echter nog te horen:
„Waar bemoeit u zioh mee?", alleen
maar, omdat de mensen schrikken wan
neer hün kind met de politie in aan
raking is geweest. Het valt licht te be
grepen, dat een jongen of meisje door
de politie niet voor de derde maal uit
zo'n gelegenheid wordt gehaald.
In nachtclubs controleert de politie re
gelmatig. Maar aan deze controle en
ook aan het toezicht van een portier
kunnen bijvoorbeeld zestienjarige meis
jes gemakkelijk ontkomen. De wet
zegt nameiyk dat een achttien
jarige zonder geleide zich in een nacht
gelegenheid mag ophouden. Wanneer
dus een meisje zo'n gelegenheid be
treedt en de portier vraagt haar leef
tijd, dan behoeft zy maar te zeggen
„achttien jaar" en zy mag erin!
Hetzelfde is immers ook het geval met
de zogenaamde „prikkellectuur", die men
schriftelyk kan bestellen? Uitdrukkelijk
wordb in een advertentie vermeld dat
een bepaald boekje alleen voor volwas
senen is, hetgeen het voor de jongeren
slechts aantrekkeiyker maakt. Bij be
stelling moet men de leeftyd opgeven,
iets wat natuurlijk geen waarde heeft,
omdat een vyftienjarige jongen gemak-
keiyk op een briefkaart kan schryven
dat hy 23, of zo u wilt 85 is.
Geen klachten
Opmerkelijk Is het overigens wel, dat
bU de politie nooit klachten binnen
komen van de ouders, dat hun kinderen
ln bepaalde gelegenheden zyn geweest.
Of de ouders weten het dus niet of zU
trekken zich er niets van aan.
Veel mensen wachten maar rustig af,
tot hun kind weer thuiskomt en wan-
r het een beetje laat ls wordt het
een standje afgedaan. Rustig toezien
ïydzaam afwachten, dat ls helaas de
mentaliteit van vele ouders. En de en
kele vader die zyn dochter wil contro
leren belt naar de portier van een nacht-
Club. inplaats van er zelf op af te gaan.
Het komt haast niet voor dat 's nachts
vaders of grote broers op zoek zyn naar
dochtertje of zusje en desnoods
Hy kent «Un arbeidsschuwe klanten* l®dere agent vragen of hy het meisje
goed en wanneer er eens één zonder geld heeft gezien.
zit, weet hy wel een manier om eraan te Rustig afwachten maar. zy komt wel
komen. De jongens met werkeiyke kwa-1 weer thuis I
