SPOORWEGSTAKING 1944
was historische verzetsdaad - maar
de offers niet waard
Geen makkelijke opgaaf
Geen superbureaueratie
voor de landbouw
RIJDEN EN STAKEN
1940-194S
MAPRO
Minder schade
in Oostzaan
dan geraamd
AMSTLEYEN levensverzekering
Jongetje in put
omgekomen
VOOR
JAARS
MOE-
HEID
zijnde een grillige greep uH de grote
en kleine gebeurlijkheden, die op het toneel
van de wereld, in de verte of nabij, zich
afspelen en de mensen tot een boos woord
•f een glimlach bewegen.
HET PARCÖL
Wjj waren, en zyn overigens nog steeds,
van oordeel, dat de vele miljoenen, aan de
Karei Doorman besteed, gegeven de nu
eenmaal niet onbeperkte financiële moge
lijkheden, met meer vrucht voor andere
defensie-middelen zouden kunnen worden
gebruikt.
Tot nu toe hebben w\j echter wèl altijd
in de mening verkeerd, dat degenen, die
aan de onze tegengestelde opvatting verde
digden, zelf aan de deugdelijkheid van hun
argumentatie geloofden. Door wat nu 6taat
te gebeuren dringt zich ook dienaangaande
twijfel op.
Het is dus wel mogelijk de Karei Doorman
meer dan een half jaar aan de aan het schip
in NATO-verband toegedachte taak te ont
trekken? En zonder dat men bij het NATO-
opperbevel in Norfolk in zak en as zit en
zich bezorgd en angstig afvraagt hoe nu in
de komende maanden de veiligheid ter zee
te verzekeren, als het Nederlandse vlieg
kampschip zich ver van de Atlantische wa
teren ophoudt, b\j Sorong en Biak, Fak-fak
en Hollandia?
HET CD VADERLAND
schrijft over het criterium produk-
tiviteit, dat bepalend is voor d"
loonsverhogingen
Professor Witteveen stelt een ander cri
terium, nl. dat van vraag en aanbod in di
betreffende bedrijfstakken. Op zichzelf i
j «lat criterium zo oud als de beloning vai
de arbeid zelve. De betekenis van de motii
is echter, dat dit van nature zo belangrijk'
j clement in de loonvorming de volle aandacht
krygt. Dit was nodig, omdat het de ls
j 15 jaar in de verdrukking is gekomen. Noch
de geleide loonpolitiek, noch de gediff*
j tieerde hebben voor het element van v
i en aanbod van arbeidskrachten een plaa
I het bestel ingeruimd. De motie schept dus
de gelegenheid het loonbeleid mee
overeenstemming met de werkgelegenheid
i te brengen.
Men moet goed begrijpen, dat het middel
van de produktiviteitsstijging het gevaar van
verstarring in zich bergt. Er moet eerst
ruimte zijn. Zelfs de meest geavanceerde
bedrijfstakken kunnen niet altijd ruimte
scheppen. Hanteert men echter het middel
van vraag en aanbod, dan wordt daarmedi
de dynamiek van de samenleving gevolgd.
In een wereld, die nog allerminst verzadigd
is met produktcn en diensten, kan dit voor
de werknemers alleen maar gunstig zijn.
De Engelse luchtvaartmaatschappij
BEA heeft gisteren met een toestel van
I het type Cornet een straaljagerdienst
LondenMoskou geopend.
CURIEUS BESLUIT—
TAE wijze, waarop de grote spoorwegsta-
king van '44 werd geproclameerd, is cu
rieus en leerzaam.
Vrijdag 15 september '44 heeft de heer Foch
van het Bureau Inlichtingen vernomen, dat
luchtlandingsoperaties zouden worden uitge
voerd. De Nederlandse regering mocht hij er
niet over inlichten. In de nacht van zaterdag
op zondag tussen 12 en 1 uur werd hem tele
fonisch meegedeeld, dat de actie 's middags
om 12 uur zou beginnen. De minister-president
prof. mr. P. S. Gerbrandy kon hij toen
echter niet bereiken. Eerst tegen 12 uur die
bewuste zondag kon de heer Foch de wens
van Shaef aan de heer Gerbrandy overbren
gen. dat de spoorwegen gelast zou worden het
werk te staken. De heer Gerbrandy wilde wel,
maar kon niet alleen beslissen. Hij trachtte
telefonisch de koningin te bereiken het is
niet zeker of dat gelukt is en verzocht de
heer Foch de kwestie te gaan voorleggen
aan onze minister van oorlog, de heer Van
Lidth de Jeude, wiens verblijfplaats de minis
ter-president op dat ogenblik niet bekend was,
maar die ten slotte in Epsom werd gevonden,
's middags om half drie.
Nadat de heer Gerbrandy zijn ambtgenoot
van justitie, de heer Van Heuven Goedhart
op de hoogte gebracht had van beraad
schijnt zelfs geen sprake te zijn geweest
wachtte hij op het fiat van de heer Van Lidth
de Jeude.
TAIE bleek er minder licht aan getild te
hebben dan de minister-president. Hij ver
klaarde zich bereid aan de wens van Shaef
gevolg te geven, nadat de heer Foch hem ver-
verteld had dat de geallieerde legerleiding
zonder twijfel zelf de spoorwegstaking zou af
kondigen, als de Nederlandse regering nala
tig bleef. Met de door de minister van oor
log opgestelde proclamatie is de heer Foch
teruggereden naar het Bureau Inlichtingen,
waar prof. Gerbrandy en de heer Den Doo
laard hem vol ongeduld wachtten. Enkele mi
nuten na het begin van de uitzending van de
B.B.C. arriveerde hij bij het gebouw. Even
later klonk de proclamatie van de regering
uit de Nederlandse radiotoestellen. Niemand
in Nederland kon op dat ogenblik bevroeden,
dat het voltallige kabinet over deze verstrek
kende beslissing niet eens geraadpleegd was.
Effect op Duitse oorlogs
economie nihil geweest
HISTORISCH gezien lijkt de spoorwegstaking van september 1944 de
gebrachte offers van het al zwaar beproefde Nederlandse volk
niet waard geweest", is één van de verrassende conclusies van de
sociaal-historicus prof. dr. A. J. C. Rüter, hoogleraar te Leiden, in
de thans verschenen monografie „Rijden en Staken 19401945". In
opdracht van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie en mede
op verzoek van de Nederlandse Spoorwegen, heeft Prof. Rüter deze
studie gemaakt van de Nederlandse Spoorwegen in oorlogstijd. Zijn
bevindingen blijken in tal van opzichten af te wijken van de allengs
gevormde mening over de legendarische spoorwegstaking, die de
grootste verzetsactie uit de bezettingstijd is geweest.
Zo rekent hij onherroepelijk af met
de opvatting dat de staking niets met
de hongersnood op- het eindvan de
oorlog te maken zou hebben gehad.
Daarnaast heeft hij moeten conclude-
dat het effect van de staking voor
de Duitse oorlogseconomie vrijwel nihil
geweest, en dat deze actie een al
lesbehalve goed voorbereide organisa
tie is geweest.
Prof. Rüters bijna 500 bladzijden tel
lende verslag is meer geworden dan
een gedetailleerde beschrijving van de
staking in zijn verloop en 'ontwikkeling.
Er wordt ook een analyse in gegeven
het beleid tijdens de bezetting, van
de Nederlandse Spoorwegen en van de
besturen van de vakbonden van spoor
wegpersoneel. De intieme samenhang
tussen dat beleid en de staking wordt
uitvoerig uit de doeken gedaan. De in
dit opzicht door Prof. Rüter ontwikkel
de visie, is niet de opvatting van de
Nederlandse Spoorwegen, wordt nadruk
kelijk in een voorwoord gezegd. Mede
daarom heeft het echter veertien jaar
geduurd, voordat deze publicatie ver
scheen. De eerste versie van het manus
cript was in 1955 gereed. Deze versie
werd voorgelegd aan een commissie uit
het spoorwegbedrijf onder voorzitter
schap van ir. W. Hupkes. Het resüL-
taat was een tiental nota's, die zonne
klaar aantoonden, dat de commissie niet
alleen correctie wenste op ondergeschik
te punten, maar ook Prof. Rüters visie
op de gebeurtenissen ten aanzien van
spoorwegen en spoorwegvakbeweging ver
wierp. Slechts enkele correcties van
strikt zakelijke aard werden aange
bracht, waarna het manuscript werd
doorgezonden aan de president-directeur
der N.S. dr. ir. F. Q. den Hollander.
en achttal nota's heeft de heer Den
Hollander toen de bezwaren van de
Commissie-Hupkes herhaald. Er werd
precies voorgeschreven, hoe de conclu
sies moesten luiden, en dat werd uiter
aard niet aanvaard. Manuscript en uit
voerige toelichtingen en opmerkingen
werden hierna toegezonden aan de
staatssecretaris van O. K. en W., mr.
Y. Scholten, die op 12 oktober jL toe
stemming gaf tot publicatie.
239 personen
Uit dit alles mag niet geconcludeerd
worden, dat Prof. Rüter in een vroeger
stadium niet grote medewerking gehad
zou hebben. Alleen het archief van de
Ned. Ver. van Spoor- en Tramweg-per
soneel heeft de professor niet kunnen
raadplegen, hoewel hij daar meermalen
om gevraagd heeft. Behalve uit archie
ven en persoonlijke aantekeningen van
o.m. ir. Hupkes, heeft de auteur zijn
materiaal verzameld in persoonlijke ge
sprekken. Met totaal 239 personen, die
bij zijn onderwerp betrokken waren had
hij contact. Hoewel in het begin werd
vermoed, dat vrijwel geheel gesteund
263) De vraag aangaande de ouder
dom van de aarde kan vanuit de
astronomische gezichtshoek worden
beschouwd, maar zü kan ook als een
geologisch vraagstuk worden opgevat,
zodat de ouderdom van onze planeet
wordt afgeleid uit gegevens die in de
aardkorst zelf voorhanden zijn. In
welke richting de zaak echter ook ge
wend of gekeerd wordt, steeds geven
de uitkomsten waarden van dezelfde
orde. Immers, of de ouderdom van de
aarde op 1,6 miljard jaar berekend
wordt, zoals Gamow doet, of op 3 mil
jard jaren volgens Russell doet
op zichzelf weinig terzake. Ook al is
de ene uitkomst bijna tweemaal zo
groot als de andere, het zijn toch
steeds waarden van
dezelfde orde.
Schmiedel heeft
in 1926 berekend,
hoe oud de aarde is,
door het afkoelings-
proces van een hete
aardbol na te gaan.
Aangezien hij echter
de warmteproduktie
door radioactieve
afbraak niet in zijn berekening op
nam, moeten de door hem gevonden
waarden als minima worden opgevat.
Sedert de aarde de hoogste tempera
tuur bezat moeten, volgens deze be
rekeningen, ongeveer 1800 miljoen
jaar zijn verlopen. Voorts schatte hU
de ouderdom van de aardkorst tussen
800 en 1000 miljoen jaar en het be
staan van de zeeën op de aardkorst
op 300 miljoen jaar.
De ouderdom van de aardkorst is
vroeger op verschillende manieren
benaderd, bijv. door de hoeveelheid
TOCH IS
HET ZO!
zout die jaarlijks door de rivieren in
zee wordt gebracht te delen op het
zoutgehalte van de oceanen, of door
de afzettingslagen te berekenen. Deze
methoden vereisen echter talrijke ver
onderstellingen, zodat zjj neerkomen
op de oplossing van een vergelijking
met talrijke onbekenden. De onder
zoekingen, gebaseerd op de radio
actieve afbraak van de elementen
uranium, thorium en actinium, geven
de laatste tientallen van jaren uit
komsten, die volgens de tegenwoor
dige stand van de wetenschap daaren
tegen tot verantwoorde resultaten
voeren. Volgens deze radioactieve
methode werd de ouderdom van de
aarde door A. Holmes berekend op
minstens 1900 a
2000 miljoen jaar.
Andere uitspraken
luiden, dat de aarde
minstens twee, twee-
en-een-half of drie
miljard jaar oud
moet zjjn. Maar, zo
als gezegd, dit doet
eigenlijk niet zo erg
veel terzake, want
een werkelijk nauwkeurig getal kan
waarschijnlijk nimmer norden gege
ven. Het gaat er slechts om, dat we zo
ongeveer weten waar we aan toe zijn.
(Het spreekt vanzelf, dat al deze uit
spraken weer samenhangen met de
kosmogenetlsche theorieën, waarvan
men is uitgegaan, maar daarin zullen
we ons vandaag niet gaan verdiepen.)
We vragen liever eens aandacht
voor de vraag van een lezer, die iets
over de rijkdommen v»n de zee wil
Daarover een volgende keer.
moeten worden
tes verzameld zoi
af meegevallen.
,Er zijn veel meer papieren door de
nsen bewaard gebleven, dan redelijk
gesproken gezond voor de mensen is
géweest", aldus Prof. Rüter. „Brieven
zelfs met namen bleken niet vernietigd
te zijn na ontvangst. Ir. Hupkes heeft
zelfs nauwkeurig aantekeningen gehou
den van de gesprekken, die hij in de
bezettingstijd heeft gevoerd
Ter toelichting van zijn boek heeft de
Leidse hoogleraar ons verteld, dat het
hem onmogelijk geweest is de Spoor
wegstaking te zien louter als een bevel
de regering en een strategische zet.
,s ook geweest de apotheose op de
bedrijfs- en vakbewegingspolitiek van '40
af.
In stand gehouden
De bedrijfsleiding wenste het goede
verkeer in stand te houden aan het ein
de van de oorlog gedurende de Meida
gen van '40. Men achtte het van het
grootste belang het bedrijf in Neder
landse handen te houden, en heeft dus
bepaalde en vele diensten aan de Duit
sers moeten bewijzen. Een maand na
de capitulatie sloot de directie een over
eenkomst met de bezettings-autoriteiten,
die de onderlinge samenwerking regel
de: de Duitsers zouden instructies voor
hun eigen vervoer geven en toezicht
daarop uitoefenen, de directie zou het
bedrijf onder eigen verantwoordelijkheid
blijven leiden.
Ondanks onvoldoende onderhoud, en
van tijd tot tijd vorderingen van de
Duitsers van rails en rollend materiaal,
waren de N.S. jaar op jaar in staat
in voldoende mate voor het binnenlands
£en. Vooral het transport
imburg en landbouwpro
ducten, vooral aardappelen uit het Oos
ten, Noorden en Westen van ons land
is in^ dit verband van betekenis ge-
Er moest echter een steeds stijgende
prijs voor worden betaald: transport
van Duitse militairen, maar ook trans
port naar Duitsland van krijgsgevange
nen en politieke gevangenen, van ge
deporteerde Joden en van in Duitsland
tewerk gestelde arbeiders. Bovendien
moest uit Nederlanders een permanen
te bewaking worden gevormd om sabo
tage op de voornaamste trajecten te be
moeilijken en moest vanaf 1941 mate
riaal van de Duitse Spoorwegen in werk
plaatsen van de N.S. worden hersteld.
Duitse druk
Ook de Spoorwegvakbeweging heeft
van het begin der bezetting af onder
Duitse druk gestaan. In juli 1941 leid
de het ertoe, dat de twee confessionele
vakbonden zichzelf ontbonden, maar de
Ned. Ver. van Spoor- en Tramweg
personeel, de bij het N.V.V. aangeslo
ten N.V., werkte door tot mei 1942, toen
het Ned Arbeidsfront onder de N.S.B.'er
Woudenberg werd opgericht als een uit
drukkelijk Nationaal Socialistische instel
ling. „Hoewel voorzitter G. Joustra
krachtige rol had gespeeld, bleven
degenen, die al in een vroeger stadium
aan principieel verzet hadden deelgeno
men, in deze figuur slechts iemand zien.
die zich ernstig gecompromitteerd had
en die de bakens eerst was gaan ver
zetten, toen er een keer in de oorlog
was gekomen", aldus Prof. Rüter. Maar
in de personeelsraad bleef de heer Jou
stra zitten. Ir. Hupkes slaagde erin de
oude personeelsraad als ambtelijke in
stelling te handhaven. Aanhangers van
Woudenberg kregen daardoor geen kans
Niet de directie en vakbeweging heb
ben in september '44 de grote spoor
wegstaking geproclameerd. Het tegen
deel is haast waar. Begin mei 1943
hadden directie en personeelsraad nog
Dr. Mansholt in Europees Parlement:
Dr. S. L. Mansholt, de vroegere
Nederlandse minister van landbouw,
heeft zich gisteren in het Europese
parlement te Straatsburg namens de
E.E.G.-commissie op rustige wijze ge
kweten van de taak om te antwoorden
op de vele kritiek, die in de afgelopen
dagen door de afgevaardigden uit de
zes landen is geuit op de ontwerp
voorstellen van de commissie voor een
Europese landbouwpolitiek. Hij consta
teerde met genoegen, dat ondanks de
vele kritiek op detailpunten het Par
lement van de Zes in het algemeen
akkoord gaat met de richting die de
E.E.G. wil inslaan.
By de directe beantwoording van vra
gen, die gesteld waren, verklaarde dr.
Mansholt, dat in Nederland „het hard
nekkige misverstand" bestaat, dat de
E.E.G.-commissie Nederland, wat graan
betreft, bij een tekortgebied wil indelen.
Wij constateren alleen, zei hu, dat er
gebieden zijn, waar graan vandaan komt
en gebieden waar graan heengaat. Door
die verplaatsing ontstaan plaatselijke
prijsverschillen als gevolg van vervoers
kosten. Die onderlinge verschillen zullen
echter bij een gemeenschappelijk prijs
peil ook blijven bestaan, ook al zullen
zij wellicht gezamenlijk op een hoger
niveau komen.
Dr. Mansholt voegde hier nog aan toe,
dat men de eventueel voor Nederland
onaangename gevolgen van de gemeen-
schappelijke markt niet op rekening van
de landbouwvoorstellen mag schuiven.
De gemeenschappelijke markt moet er
komen dat staat in het verdrag en
dat wisten we toen we het verdrag
ondertekenden.
Iedereen is ervan overtuigd, dat de
landbouwmarkt geordend moet wor
den, zo vervolgde hij. Het is echter
beslist niet de bedoeling van de com
missie, dat er superbureaucratie ont
staat. Integendeel, veel van de huidige
nationale regelingen en verordeningen
die een leger van ambtenaren op de
been houden, zullen moeten verdwijnen.
Dr. Mansholt gaf toe, dat men op
sociaal gebied een zekere lacune in de
voorstellen kan opmerken. Deze sociale
zijde zal echter voornamelijk in het alge
mene sociale beleid van de gemeenschap
moeten worden geregeld. De Commissie
is evenwel van plan nauwlettend de
sociale gevolgen van het gemeenschap-
het oog te
De versnelling
Dr. Mansholt zegde voorts toe, dat de
Commissie zal nagaan wat er gedaan kan
worden voor de verruiming van het
handelsverkeer in de landbouwprodukten
in het? kader van de versnelde totstand
koming der Euromarkt, waaraan het Euro
pese parlement deze week in beginsel
zijn toestemming heeft gegeven. Van
vele zijden is betreurd, dat er in het
voorgestelde program voor snellere
afbraak der douanetarieven en opheffing
in contingenten voor industrieproduk-
n geen vast schema voor de landbouw
produkten was aangegeven.
lijkheden, die de markt biedt. Hij r
in dit verband op, dat volgens de jongste
gegevens in de periode 1956 tot 1965 ook
als er geen gemeenschappelijke markt
zou zijn de melkproduktie met 30 pet
zal stijgen en het verbruik slechts met
17 pet., de produktie van rundvlees met
26 pet., het verbruik met 28 pet, de
jproauktie van suiker met 38 pet. r
ieruit kan men reeds de conclusie
trekken, dat een overschakeling van
melkvee op slachtvee zin heeft, zij het
ook beperkt, dat het suikerbietenareaal
in geen geval vergroot mag worden en
dat dit laatste eveneens geldt voor de
tarwe.
Spaarvarken voor
wij komen'
Advertentie
ontkennend geantwoord op een vraag,
of deelgenomen zou worden aan de sta
kingen, die toen allerwegen uitbraken.
Maar afgezien van de vraag, of er sep
tember 1944 misschien wel bereidheid
toe geweest zou zijn, de staking is for
meel geproclameerd door de Nederland
se regering te Londen. 17 september
1944 werden de spoorwegmensen in de
Nederlandse uitzending van de B.B.C.
opgeroepen-het werk neer te leggen en
wonderbaarlijk gedisciplineerd hebben
de meesten aan die oproep gevolg ge
geven. Alleen in Groningen en Drente
verliep de staking aanvankelijk ongun
stig. De directie in bezet gebied werd
door de radio-oproep geheel verrast.
Eerst twee maanden later hebben di
rectie en personeelsraad wat "vat op de
staking gekregen. Minder het verlangen
om aan het verzet de nodige centrale
leiding te geven dan overwegingen van
opportuniteit zijn daarbij drijfveer ge
weest.
Tegenwicht
Men zag er een prachtig tegenwicht
in tegen mogelijke latere beschuldigin
gen van collaboratie en bovendien werd
er een politieke troef in gezien tegen
de communisten, waar men veel ban
ger voor was dan redelijkerwijs nodig
was. In wezen is de staking twee m
den gedragen door een reeks var
kale improvisaties van volkomen wille
keurige personeelsleden, die in de bres
sprongen toen handelen geboden was en
over onvermoede organisatorische be
kwaamheden beschikten naast over
wicht op hun omgeving. In eerste in
stantie was het belangrijkste probleem
de staking gaande te houden. Daartoe
was financiële verzorging nodig en wel
naar spoedig bleek, voor een langere
tijd, dan men aanvankelijk had gedacht.
In de meeste plaatsen kwamen geïm-
pioviseerde organisaties tot stand, waar
in vooral leden van het Nationale Steun
fonds en van de Landelijke Organisatie
(de L.O. de grootste verzetsorganisa
tie tot hulp aan onderduikers) een rol
speelden.
Aldra begonnen de heren Hupkes en
Joustra er naar te streven, de cen
trale en locale leiding van de zorg om
de spoorwegstakers in handen te leg
gen van de personeelsraad en zijn plaat
selijke vertegenwoordigers. Het leidde
vaak tot scherpe conflicten.
Het omslag van prof. Rüter's mo
nografie Rijden en staken 1940-
1945".
genstellingen te overbrugen. Eind 1944
werd het compromis gevonden, inhou
dende, dat de lonen als voorschot
rekèning van de N.S. uitbetaald zouden
worden en dat de verantwoordingsstuk
ken bij een notaris gedeponeerd zouden
worden.
Het geld
Op ingenieuze wijze heeft het N.S.F.
voor de gelden gezorgd. Het moest na
medio september 1944 totaal 10 miljoen
gulden per maand aan het verzet uit
keren, waarvan 6 miljoen aan de spoor
wegstakers. De meest effectieve ma
nier, waarop men dit geld kreeg, bleek
vervalste schatkistpromessen in de klui
zen van de Nederlandse Bank (met zijn
N.S.B.-directie) om te wisselen voor
echte exemplaren, die vervolgens bij het
bedrijfsleven te gelde gemaakt werden.
Zelfs de gebruikelijke kerstgratificatie
hebben de stakers dan ook uitbetaald
kunnen krijgen.
Ook de Duitsers zijn door de «-taking
volkomen verrast geweest. Zij wisten
hun militair vervoer echter vrij gauw
weer op gang te brengen. Circa 4.500
man Duits personeel werd naar Neder
land gestuurd. Hoewel de staking een
gevoelige slag toebracht aan hun pres
tige, bleef een directe Duitse actie te
gen de stakers achterwege. Nadit het
aanvankelijke idee, om Amsterdam,
Rotterdam en Den Haag, hermetisch af
te sluiten en uit te hongeren verwor
pen was, werd ertoe overgegaan de bin
nenscheepvaart te blokkeren om het
overbevolkte westen van de voedselaan-
voer uit Oost- en Noord-Nederland af
te snijden. Toen dit vervoer weer vrij
gegeven was, durfden veel eigenaars
van schepen niet meer te varen.
de door de vorst van december
tot eind januari '45 stierven tot aan de
bevrijding ca. 15.000 personen door hon
ger en koude.
Nihil
Gezien het feit, dat het Duitse mili
taire transport maar een dag of ach;
gedesorganiseerd is geweest, is het ef
fect van de staking voor de Duitse oor
logseconomie vrijwel nihil geweest
Prof. Rüter meent dan ook, dat met
regelmatige beschieting van de trans
porten vanuit geallieerde vliegtuigen
hetzelfde effect bereikt had kunnen wor-
deel te gaan
tionaal spaar- en reisfonds „Wij Ko
men", dat kort geleden ten behoeve van
emigrantenouders en hun kinderen door
de Naardense journalist M. Reckman
werd opgericht.
Met de Nederlandse spaarbankbond,
waarin 248 spaarbanken zijn verenigd,
-n met het bestuur van de stichting
Wij Komen" zal een plan worden ont
worpen om tot één grote landelijke
spaaractie te komen, waaraan alle spaar
banken, verenigd in deze bond, zullen
kunnen deelnemen.
De spaarbank voor de stad Amster
dam is voornemens aan alle spaarders
ten behoeve van het spaar- en reisfonds
,Wij Komen" een stenen spaarvarken
in nationale kleuren, alsmede een spe
ciaal reisfondsboekje uit te geven. Een
eventuele bijdrage, welke voor het spaar-
varken zal worden gevraagd, zal in het
noodfonds van „Wij Komen" worden ge
stort. Ook zij die geen kinderen in he*
buitenland hebben, maar toch voor dit
doel willen sparen zullen tegen een klei
ne vergoeding, eveneens ten ba*e van het
noodfonds, zulk een natiouaal spaarvar
ken kunnen krijgen.
De financiële regeling der vergoedin
gen aan de gedupeerden bij de ramp
Tuindorp-Oostzaan loopt behoorlijk en
er heerst weinig ontevredenheid over de
afwikkeling. Dat is de conclusie waar
mee It. gen. P. Alons, directeur van
het nationaal rampenfonds, een gesprek
besluit dat „de zakenwereld" met hem
heeft gevoerd
Het fonds had na de ramp van 1953
circa 6 miljoen gulden over. Dit kon
uiteraard niet geheel ter beschikking
van Oostzaan worden gesteld. Wel, en
terstond is dat gebeurd met de helft
daarvan en bovendien met de daarna
ingezamelde giften, tot nu circa 3,1
miljoen gulden hoewel de regering de
overstroming van Oostzaan niet offi
cieel als nationale ramp had gekwali
ficeerd.
De totale schade in de persoonlijke
WITTE
KRUIS
PIJNSTILLER
Rugpijn... maar ook andere
plagende pijnen vaagt u
prompt weg met
WITTE KRUIS
Tabletten, poeders, cachets
den. Zelfs het feit. dat deze historische
verzetsdaad Nederland in de geallieer
de wereld grote goodwill heeft gegeven
acht deze historicus te gering tegenovei
de veel zwaardere offers, die het Ne
derlandse volk werdén opgelegd.
Aangezien zowel de heer Hupkes, als
de heer Joustra na de oorlog hun res
pectieve posities veilig wisten te stel
len, na zuiveringsinstanties, ereraad of
wat dies meer zij met vlag en wimpel
gepasseerd te hebben, concludeert Prof.
Rüter:
„Ir. Hupkes is meer nog dan de heer
Joustra als de werkelijke overwinnaar
te beschouwen. Zijn triomf is de triomf
van de continuïteit in de Nederlandse
samenleving, welke door de bezettings
tijd niet wezenlijk is aangetast"
gen. Vele bewoners hebben een deel
hun huisraad bijtijds gered. Van de
schade in deze sfeer is thans 3,9 mil
joen betaald, doch deze betalingen zijn
nog lang niet afgelopen.
Van de schadepdsten in de rubriek
totaal verlies" is 60 pet. geregeld. De
herstelgevallen" vorderen langzamer:
de reparatietijd speelt hier natuurlijk
een rol. De rekeningen hiervan en ook
van schoonmaken, stomen enz. worden
(wekelijks) terstond gehonoreerd.
(Van een onzer verslaggevers)
Het vierjarig zoontje van de famUie
Van Leeuwen uit de Magreestraat in
Hoek van Holland is tijdens het spelen
in een put, die hij zelf had gegraven,
~>orover gevallen en omgekomen.
De kleine Dirk had met zij handjes
in diep gat gegraven op het bouwter-
:in van de nieuwe marechausseekazer-
aan de Tasmanweg. Het gat had
reeds een diepte van ongeveer 70 cm
toen de jongen voorover erin gleed op
een moment, dat niemand aandacht
schonk aan het ventje.
Toen andere spelende kinderen hem
opmerkten en de vierjarige uit het put
je trokken waren de levensgeesten al
geweken. Het was de moeder, die het
kind op aanwijzing van de andere kin
deren levenloos aantrof.
Overwegwachter
veroordeeld
De arrondissementsrechtbank in Den
Haag heeft een hechtenisstraf van één
maand opgelegd aan de spoorwegem
ployé H. V. uit Leiden, terzake van
dood door schuld. V. had op de avond
van de eerste kerstdag 1959 nagelaten
de overweg te Warmond te sluiten, toen
een trein uit Haarlem naderde.
De op volle snelheid rijdende personen
trein greep een juist passerende auto.
sleurde deze twintig meter mee en
smakte deze tegen het Warmondse sta
tionsgebouw De bestuurder van de auto
en zijn vrouw werden beiden zwaar ge
wond. De vrouw overleed later in bet
academisch ziekenhuis te Leiden.
De officier van justitie bij de Haagse
rechtbank had een hechtenisstraf van
drie maanden geëist tegen V., die zich
verdedigde met te zeggen, dat hij had
gemeend nog tijd genoeg te hebben om
voor de komst van de trein even naar
het toilet te gaan.
Belgische korporaal
krijgt doodstraf
Een Belgische krijgsraad heeft
vrijdag een jonge korporaal. Theo
Janssens, ter dood veroordeeld, om
dat deze begin november van het vo
rige jaar i-i Antwerpen drie mensen
met messteken heeft gedood.
De korporaal was in de avond van
de eerste november de woning van de
familie Goublomme binnengedrongen.
Hij doodde de 81-jarige mevrouw Gou
blomme. haar dochter en haar zoon,
een priester. Na zich van de ir.houd
van de brandkast te hebben meester ge
maakt, vertrok hij in de auto van de
geestelijke.
Omdat Janssens ten tijde van de
moord zijn dienstplicht vervulde, werd
hij door een krijgsraad berecht
