Bloemendaal' moet een
paviljoen sluiten
Acht maanden geëist voor
Voorburgse „moord-grap
Aantal patiënten omlaag
van 800 tot rond 700
Van 26 maart tot 2 april
Boekenweek viert haar
zilveren jubileum
VOOR DE FILATELISTEN
L
Daggeld verlaagd
Goud- en deviezenpot
plotseling gespekt
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
8
MAANDAG 14 MAART 1960
Sch rik barend verpleegsterstekort
richting „Bloemendaal" te Loosduinen heerst een noodtoestand. Als
gevolg van een schrikbarend tekort aan verplegend personeel zal het
paviljoen „Boszicht" nog vóór 1 april worden ontruimd, terwijl voorts
het aantal patiënten geleidelijk van 800 tot rond 700 zal worden terugge
bracht. Dit zal in de eerste plaats gebeuren door geen nieuwe patiënten
op te nemen in plaats van hen, die genezen kunnen worden ontslagen.
Het ziet er echter naar uit dat er ook mensen naar huis gestuurd zullen
moeten worden, die eigenlijk niet in de samenleving passen.
Het spreekt vanzelf dat het geen mensen zijn, die voor hun medemensen een
gevaar opleveren daar zal de medische staf van „Bloemendaar' wel borg vo»r
staan. Maar voor hun naaste omgeving zullen zfl toch een vaak ernstig pro
bleem vormen. Door de inrichting moeten zU aan hun lot worden overgelaten,
terwU' we het er allemaal over eens zijn dat z\j liefdevolle bescherming en een
deskundige verpleging behoeven.
Er moet toch iets volkomen mis zijn
in een maatschappij, waarin een zo txa-
tfisdhe gebeurtenis kan plaaits viirtden.
Men stelle het zich liavemJdlig voor ogen
wat wij zagen toen wij dezer dagen aan
de Loosduimsc im/richïtiiing een bezoek
brachteneen gebouwencomplex, waar
mee de „Vereniging tot Christelijke ver
zorging ran geestes- en zenuwzieken"
voor de dag kan komen nog zeer
langs tam een gebouw
therapie, dat aan de hoogste eisen vol
doet, in gebruik worden .genomen een
staf van psychiaters, d.e volkomen op
de hoogte is van de vorderingen van de
wetenschap en zijn kennis ook kan
toepassen omdat het aan medicijnen en
andere therapeutische middelen niet ont
breekt Aan zeer belangrijke voorwaar
den is hiermee voldaan, maar één af
schuwelijke omstandigheid doemt de
doktoren tort (gedeeltelijke) machteloos
heid: jonige mannen en vrouwen, die de
zorg voor de zieken op zich willen ne
men. melden tóch in veel te geringe
mafte.
Reeds jaren lang verschijnen in alller-
ioi bladen en blaadjes op christelijk erf
de advertenties, waarin personeel wordt
gevraagd Het tekort aan verplegers en
in nog sterker mate aan verpleeg
sters is oud nieuws geworden en over
oud nieuws windt niemand zich meer
op. Maar vandaag is het ineens ..hort
news" geworden: PAVILJOEN MOET
WORDEN GESLOTEN. AANTAL PA
TIËNTEN VERMINDERD. We hopen dat
hierover in alfle gezinnen, die onze krant
lezen za'l worden gesproken. En dat er
verv-olgenss zal worden gehandeld!
Circulaire
Dezer dagen zaten wij tegenover de
geneesheer-directeur van „Bloemendaal"
dokter B. v. d. Borgh. en tegenover de
geestelijk verzorger van de inrichting, ds.
Vonk. die waarom verzwegen? tóch
ten einde raad tot ons hadden gewend.
Dokter v. d. Borgh is een Groninger, een
ingetogen noorderling, van wie men geen
verhaal in schrille, sensationele kleuren
moet verwachten. In korte bewoordingen,
zeer sober, zet hij de situatie uiteen en
enkele nuchtere cijfers vormen de enige
illustratie. Met ds- Vonk heeflt hij een
olroulaire opgesteld, die wordit verzon
den aan de familieleden van de verpleeg
den. Wanneer wij denken aan de geraf
fineerde middelen, waarmee bijzonder
uitgeslapen „reclame-jongens" tegen
woordig de massa bewerken, doet het
stencil, dat naast onze schrijfmachine
ligt. ons bijna naïef aan. Het is een drin
gend verzoek om propaganda te maken.
..Kunt u ons helpen?", vraagt dokter
v. d. Borgh. „Wilt u eens nagaan of er in
óe kring van uw familie of van uw ken
nissen jongelui zijn, die als verpleegster
of als verpleger bij
treden? Als u ze er over aanspreekt
an de nood-toestand in onze inrich
ting vertelt, misschien dart u ze warm kunt
maken voor ons Christel ijk barmhartig-
heidiswerk! Want wij weigeren voorals
nog te geloven, dart de jonigemerusen te
genwoordig Christus' oproep tot prakti
sche naastenliefde en barmhartigheid
niet meer verstaan en alléén maai
zijn op hert gemakkelijkste werk met hert
hoogste ^oon".
in dienst willen
jonge generatie gemeen dat zij niet van
grote en vrome woorden houdt. Z\j was
verkoopster in een groot warenhuis en
verdiende goed. Maar zo vertelde zij
ons met prijzenswaardige terughoudend
heid ik wilde graag iets meer beteke
nen voor anderen. Op onze wat onbe
scheiden vraag of dit verband hield met
haar christen-zijn, knikt ze bevestigend.
Vier en een half jaar verpleegsterschap
betekent: vier en een half jaar tóch
moeite geven om allerlei wanvoorsteQ-
ilingen over Maar beroep in familie- en
vriendenkring weg te nemen. „Ik heb er
noodrt een ogenblik spijt van gehad dart ik
hier naar toe ben gegaan", vertelt zij
als we over het terrein wandelen. „Hert
is natuurlijk niet zo plezierig om bijvoor
beeld tijdens de Kerstdagen te moeten
werken, maar daar staat tegenover dat
je vrije middagen hebt, waarop je heer
lijk kunt winkelen of op hert strand kunt
liggen zonnebaden, terwijl anderen ach
ter hun schrijfmachine zitten. Op de cur
sus leer je enorm veel; ik zou die cursus
nog best eens willen over doen. En dan
de verpleging zelf. Je hebt met de pa
tiënten de jaren door een zeer persoon-
lijk contact. Door allerlei nieuwe medi
cijnen zijn de meeste patiënten rustig,
zodat je heus niet bang behoeft te zijn.
De s epareerkam ertj es gebruiken we voor
de zieken. Dus dan begrijpt u wel
Met de staf en meit haar collega's lijdt
zuster Uïttden echter onder het perso
neelstekort. „Wanneer er meer zusters
waren, zou je zo veel meer kunnen doen.
De mensen nemen graag deel aan de ar-
beidstherapde, maar vaak zitten zij tóch
in het dagzaaltje te vervelen omdat er
niemand met hen aan handenarbeid kan
doen. Een paar weken geleden kon zelfs
op een zondag een heel paviljoen niet
naar de kerk omdat er niemand was
voor de begeleiding
Het is een ogenblik stil. We voelen
iets van de druk, die het personeels
tekort op „Bloemendaal" (en zoveel
andere inrichtingen) legt. En we ne
men ons voor een artikel te schrij
ven, dat naar we hopen velen
de ogen zal openen voor het afschu
welijke dat zo vlakbij te gebeuren
staat. Ontelbaar is het aantal instel
lingen. dat zich het lot van de mens-
in-nood aantrekt. Voor eindeloos
veel menselijke moeilijkheden ligt
de oplossing klaar. Maar wanneer
een psychiater „Bloemendaal" op
belt om te vragen of een patiënt van
hem kan worden opgenomen, moet
de geneesheer-directeur antwoor
den: „Het spijt me, er is wel plaats,
maar ik heb geen mensen. Probeert
u het ergens anders eens".
Zal deze brief effect sorteren? Met
dokter v. d. Borgh en ds. Vonk hopen
wU het van ganser harte. In de komende
weken moeten zich een twintig adspi-
rant-verplegenden aanmelden. Wam
dit gebeurt is niet ln één slag de ideale
toestand bereikt. Daarvoor zou het nodig
zijn dat het thans 158 personen tellende
korps vcrplegenden (inclusief de hulp
krachten) werd uitgebreid tot rond 200.
De geneesheer-directeur is gee<n man
die laatdunkend spreekt over de jeugd-
-an-tegenwoondiig. waaraan ©Ik ideaiiis-
ne vreemd zou zijn. In ons gesprek wijst
lij er op dat het aantal verplegenden in
Nederland na de oorlog relatief niet ach
teruit ds gegaan. De psychiatrische in
richtingen zijn er echter de dupe van
geworden dat veel personeel is aange
trokken voor allerlei nieuw werk ter be
vordering van de volksgezondheid. Men
denke hierbij bijvoorbeeld aan de vele
ijkcenitra van de Kruisverenigingen en
aan de sterk uitgebreide bejaardenzorg.
In het verstedelijkende westen is hert
tekort nijpender dan ..in de provincie",
HZZ' de beroepsmogelijkheden voor de
meisjes geringer zijn. In een administra
tief centrum als Den Haag is het voor
jonge vrouwen niet zo moeilijk om een
redelijke kantoorbaan te verwerven, die
voordeel heeft van regelmatige werk
tijden en vrije zon- en feestdagen. We
willen op deze voordelen niierts afdingen,
maar vragen ons toch af:
Is er nu werkelijk niet méér ver
langen onder de jonge mensen om
zich dienstbaar te maken aan de lij
dende mensheid? Heeft het „wel-
vaartsdenken", de behoefte aan com
fortabel leven, ons allemaal in zijn
greep? En is gebrek aan opofferings
gezindheid niet in tegenspraak met
hetgeen de Heer van ons vraagt?
Staat het licht niet onder de koren
maat in plaats van op de kandelaar
wanneer de christelijke gemeente
te kort schiet daadwerkelijke hulp
verlening aan lijdende medemensen?
Goed voorbeeld
Alie Uittien, een opgewekt Haags meis
je, dat nu vier en een half jaar op „Bloe
mendaal" werkt, heeft met de gehele
Eén verpleegster op niet n
vijftien patiënten. Zal er
klaar staan om het werk
Uittien over te nemen w
t.z.t. gaat trouwei
heel apart karakter, want het is de
25ste Boekenweek. Dit zilveren jubileum
wordt een week lang gevierd, nl. van
26 maart tot 2 april. Het startsein voor
de viering wordt gegeven op vrijdag
avond 25 maart in het Concertgebouw
te Amsterdam. Dan zal het Concertge
bouworkest o.l.v. Bern. Haitink, na een
korte toespraak door minister Cals, de
„Don Juan" van Richard Strauss als een
openingsfanfare laten klinken. De En
gelse tenor Peter Pears zingt daarna
„Les Illuminations" van Britten. Na de
pauze komen er werken van Escher en
RaveL
Vanzelfsprekend is er na afloop weer
het schrijversbal, dat in de door Metten
Koornstra versierde zalen van het Con
certgebouw wordt gehouden. Het wordt
een jubileumhal, waaraan o.a. zullen
medewerken het Haags Studentencaba
ret, Conny Stuart en Cor Lemaire en
Sieto Hoving met zijn Tingeltangel.
Tijdens de Boekenweek wordt weer
een novelle als geschenk beschikbaar
gesteld (bij aankoop van f5 aan boe
ken) in een oplage van 175.000 exempla
ren (vorig jaar 157.000). De novelle is
getiteld „De zalenman" en de lezers zul
len wederom moeten uitmaken wie de
schrijver (schrijfster) is. In de serie
De Muze komt dit jaar uit de gedich
tenbundel „De muze viert feest" in een
oplage van 50.000 exemplaren en samen
gesteld door Gerrit Borgers. De traditio-
LEIDERDORP
Jaarfeest Geref. clubs
In Irene hebben de jongens en meisjes
van de Gereformeerde jeugdclubs zater
dagavond hun jaarfeest gehad. De heer
C. Bos had de leiding. De feestavond werd
onder anderen bijgewoond door de pre
dikanten Dijk en Banga.
Burgerlijke stand
GEBORENPeter zn van E Chaudron,
28 j en P van Nierop, Willem de Zwijger
laan 6, LeiderdorpHendrik, zn van H
Oosterom, 43 j en P Bogerd, Hubrechtstr.
14; Andries Cornells Johannes zn v H M
Voordouw, 29 j en M van Zijp, M. P.
Splinterlaan 85; Johanna Elizabeth, dr v
A K Wolterink, 33 j en W H Schoonwater,
Burg. Brugplein 4; Martje Joanna dr van
H J P Antonissen, 34 j en S Bootsman,
Resedastraat 14.
ONDERTROUWD: Teunis Roeloffs, 28 j
te Alkemade, Noordveenweg 1 en Lieza
Goedhart, 25 j, Resedastraat 76A; toekom
stig adres: Noordwijk, Langevelderlaan 6.
OVERLEDEN: Gijsberta Meerburg, 83
j, echtgenote van Gerrit Los, Hoofdstraat
211.
NOORDWIJKERHOVT
Actie „Doe Open": f 1250
Met een druk bezochte bonte avond is
zaterdag in hotel Van der Geest de jeugd-
actie „Doe Open" ten bate van de vluch-
telingenhulp besloten. In totaal heeft de
actie f 1250 opgebracht zodat het streef
bedrag is bereikt, niet in de laatste plaats
door de verkoop van patates-frites, ge
bakken door de meisjes van de huishoud-
school.
Er werd zaterdagavond een afwisselend
programma afgewerkt, dat bij het jeug
dige publiek wel in de smaak viel.
Malta herdenkt schipbreuk van
Paulus op zegels
[N HET JAAR 60 na Christus
strandde het schip, waarop Pau
lus als gevangene naar de Keizer
van Rome gebracht werd, op het
eiland Malta. Dit zelfstandig
postzegels uitgevende eiland in de
Middellandse Zee, zag in dit jubi
leum aanleiding het op een rijk
uitgevoerde lange serie te herden
ken tot vreugde van de Bijbel-
lezende verzamelaars, en die Bij
belse geschiedenis op postzegels
tot hun motief kozen. We achten
deze serie zo belangrijk, dat we bij
wijze van uitzondering alle waar
den, zes in getal, afbeelden en be
spreken willen.
door G. J. Peelen
Afb. 1 geeft een voorstelling van de schip
breuk, waarbij Paulus, staande, de be
manning moed inspreekt. Men koos
hiervoor een reproduktie naar het
schilderij van de Italiaan Palombi, in
de St. Pauls parochiekerk in Valetta
de hoofdstad van het eiland.
Op afb. 2 spreken de ongewijde overleve
ringen een woordje mee; de doop
bisschopswijding door Paulus van P
blius. Deze Publius komt wel in h
Bijbelverhaal voor: Handelingen 28
7: En in de omgeving van de plaats
lag een landgoed van den bestuurder
van het eiland. Publius genaamd, die
ons opnam, en ons drie dagen gast
vrijheid verleende. Nu geschiedde het
dat de vader van Publius met inge
wandstoringen te bed lag en Paulus
ging tot hem, en deed een gebed,
hij legde hem dc handen op en genas
hemTot zover het Schriftver-
haal. We lezen nergens, dat deze Pu
blius door Paulus bekeerd werd en tot
apostel gewijd. Wel komt op vroegere
zegels van Malta, herhaaldelijk
standbeeld van „St. Publius, ei
bisschop van Malta" voor. Boven het
hoofd van Publius op afb. 2, e
duif, als symbool van de H. Geest.
Afb. 3 schildert het vertrek van Paulus
en de zijnen van Malta. Overeenkom
stig Handelingen 28 10: en zij ver
eerden ons ook met vele eerbewijzen,
toen wij weer uitzeildenschil
dert dezelfde kunstenaar Palombi hoe
de bevolking hem eerbiedig uitgelei
de doet. Die eerbied was geen wonder,
want behalve de vader van Publius
ANWB constateert
Procureur-generaal: Er zijn grenzen
Dr verpleegsters op ..Bloemendaal"
hebben allen de beschikking over
em eigen, gezellige kamer. Zuster
Alie Uittien roeit zich op haar kamer
(en in de inrichting in het algemeen)
volkomen thuis.
Onvoldoende hygiëne j A'
op kampeerterreinen
In het afgelopen kampeerseizoen heeft
de A.N.W.B. een onderzoek ingesteld naar
de toestand op een groot deel van de Ne
derlandse kampeerterreinen. De A.N.W.
B.-deskundigen constateerden dat op vele
terreinen, die zij in de drukke vakantie
weken van 1959 bezochten, de hygiënische
toestanden onvoldoende waren. Op en
kele terreinen hadden 180 kampeerders
de beschikking over één toilet, terwijl de
verhouding van 1 op 50 ternauwernood
acceptabel is. Op andere kampeerplaat
sen was een vierde deel van de toiletten
gesloten omdat de putten overliepen.
Over het algemeen bleken de terreinen
in de typische toeristengebieden te wei
nig sanitair te hebben om de stroom van
kampeerders goed te kunnen verwerken.
De wasgelegenheden op het merendeel
van dc terreinen wordt door de toeristen
bond als „bepaald onvoldoende" geken
schetst. De AN.W.B. stelt in zijn bro
chure dan ook, dat de controle op de sa
nitaire voorzieningen aanzienlijk ver
scherpt dient te worden en dat een be
roep op de medewerking van de overheid
in het belang van de volksgezondheid
stellig verantwoord ia.
CHT MAANDEN gevangenisstraf,
procureur-generaal b(j het Haags gerechtshof tegen de 32-jarige A. J. A. T., de
35-jarige P. P. van M., de 43-jarige W. G. en de 28-jarige M. P., die in december 1958
enkele dagen voor Kerstmis het hele politicapparaat in alarmtoestand hadden
gebracht door de zgn. „moordgrap". Argeloze voorbijgangers zagen toen tot hnn
schrik hoe op de Koningin Julianalaan vanuit een bestelwagen een „aanval" werd
gedaan op een voetganger
de helft voorwaardelijk, vorderde de hek van de dam". De procureur-generaal
achtte het gewenst dat deze zaak ook
cassatie zou worden behandeld.
Men hoorde een schot, de voetganger
zeeg ineen en de inzittenden van de
bestelauto sleepten hun slachtoffer snel
ln de wagen en verdwenen. Een bloedplas
op het trottoir herinnerde aan het gebeu
ren. Enig Uoht in dit mysterie kwam toen
een scheikundig onderzoek aantoonde dat
het bloed op het trottoirduiven-bloed
Het hele geval bleek e
grap te zijn en de daders deze ver
dachten werden achterhaald. Ze moes
ten voor de Haagse rechtbank verschijnen
op grond van het medeplegen van het
doen plegen van een valse aangifte. De
rechtbank ontsloeg de verdachten echter
op 3 november 1939 van rechtsvervolging.
„Het was een grap, waarvan wij de
gevolgen niet hebben overzien", zo be
toogden de verdachten nu voor het hot
„O. dat u, dat het publiek naar huis zou
gaan, terwijl het zei: dat hebben we weer
gehad", zei de president. De procureur-
generaal vroeg zich af waarom de ver-
om snel te waarschuwen dat er niets aan
de hand was toen ze de gevolgen van
hun „grap" bemerkten.
De verdachten waren echter bang ge
weest dat ze dan gedurende Kerstmis
v-ast hadden gezeten.
Niet juist
In zijn requisitoir ging de procureur-
generaal in op de juridische aspecten van
dit geval. Hij achtte het ontslag van
rechtsvervolging niet juist. De rechtbank
zegt dat de aangevers de voorbijgan
gers geen werktuig van de verdachten
waren. Er ls geen enkel contact geweest
tussen de partijen, maar er staat ook
nergens in de wet dat dit nodig is.
„In Nederland kan men op alle moge
lijke manieren de belhamel spelen,
er z ij n grenzen", zo vond de procureur-
generaal. „We hebben hier in Nederland
ook al te maken met het nozemprobleem
en als men weet dat men straffeloos der-
dachten niet zo sportief waren geweest gelijke „grappen" kan uithalen is het
Raadsman mr. F. H. Piket meende dat
het Openbaar Ministerie gebruik had ge
maakt van een courantenartikel van prof.
Van Bemmel, maar hij meende dat de
hierin vervatte conclusie tot strafbaar
heid niet wetenschappelijk was gecon
strueerd. Trouwens, prof. Van Bemmel
was blijkbaar zelf ook niet overtuigd
want hij schreef dat als de daders
strafbaar waren men een nieuw wetsar
tikel moest creëren, waarbij menser
de schijn opwekken dat er een misdrijf
IS gepleegd, ook strafbaar zijn.
Pleiter handhaven
Pleiter meende dat het ontslag
rechtsvervolging moest worden gehand
haafd. De tweede verdediger, mr. P. de
Prez, sloot zich hierbij aan en lichtte nog
nader toe dat er wel degelijk een
crete relatie moet zijn tussen de intellec
tuele daders en de uitvoerders. Overigens
vond hij ook de gevraagde straf voo
„testcase" te veel.
In zijn repliek zei de procureur-gene
raal dat men dit geval alleen in formeel
juridische zin als testcase moest
maar dat ieder zinnig mens in ons land
vindt dat de daders gestraft moeten
den. Arrest 25 maart.
genas Paulus allen die ziek waren op
Malta; dit wordt geciteerd op afd. 4,
waar onder het beeld van Paulus, in
de parochiekerk van Rabat op Malta,
ln gouden letters in het Latijn staat:
Omnes qui in insulam habebant infir-
mitates accedebant et curabantur (al
len op het eiland die ziekten hadden,
kwamen tot hem en werden genezen.
Handel. 28 9.
Ook afb. 5, waarop een engel een Bijbel
openhoudt, bevat op de twee pagina's
een tekst uit het Handelingen verhaal:
links Hand. 27 26 „in insulam quan-
dam oportet nos devenire" („maar wij
moeten op een of ander eiland stran
den" en rechts, uit Hand. 28 1 Melita
insula vocabatur, d.i... dat het eiland
Malta heette. Op de slot afbeelding,
nr. 6, houdt Paulus zelf ons de H.
Schrift voor, opengeslagen op vers 25
van zijn 'tweede brief aan de Corin-
then, hfdst. 11 waar hij zelf schrijft:
Naufragium pertuli pro Christi nomi
ne" (ik heb schipbreuk geleden in
Christus Naam"Op de achter
grond ziet men de miniscule eiland
jes, bij de ingang van St. Paulus' baai,
nele boekengids heeft een oplage van
400.000 exemplaren.
Als speciale jubileumuitgave is er een
uniek boekwerk onder de titel „In 26
letters", een soort beeldroman over het
boek. De ondertitel luidt: „Het boek in
uw leven, uw leven in het boek". Dit
boek is verkrijgbaar op een bon, die in
het geschenk ligt.
TNE BELANGSTELLING voor het
boek is nog zeer groot te noemen.
Vorig jaar was de boekenomzet 7
hoger dan in 1958. Ook het pocketboek,
dat vooral veel als geschenk wordt ge
bruikt, gaat nog steeds goed. Verheu
gend is dat er in ons land ook goede
literaire pockets zijn. De Ned. auteurs
ondervinden weinig hinder van het
pocketboek. Er wordt nog steeds een
pocketomzet bereikt van 94 °/o Neder
landse en 6 °/o buitenlandse boeken.
Invloed van radio en televisie is niet
te merken, overeenkomstig de ervarin
gen in Amerika. Ook de literaire gram
mofoonplaat heeft geen invloed op de
verkoop van het boek. In officiële boek
verkoperskringen is men echter wat
angstig over de tendens, die de vakbe-
kwaamheid van de boekverkoper wil
verlagen.
Het wordt de laatste Boekenweek met
de heer Chr. Leef lang als voorzitter van
de Commissie voor de collectieve pro
paganda van het Ned. boek. Hij wordt
opgevolgd door de heer G. Lubberhui- j
Zaterdag is tot verrassing van de
geldmarkt het tarief van daggeld van 1%
tot VA procent verlaagd, hetgeen op za
terdagen ongebruikelijk is. Door de ver
ruiming van de geldmarkt heeft men de
verlaging de gehele week reeds zien aan
komen. De terugkeer van deviezen heeft
de verruiming in de hand gewerkt.
Malta, waarop de apostel schipbreuk
leed, en die nu bekend zijn als
Paulus eilanden.
Het verheugt me dat we ook verder deze
week in Bijbelse sfeer kunnen blijven
en niet op een werelds onderwerp hoe
ven over te stappen. Israël geeft
voor zijn zegels voor het vluchtelin-
genjaar eveneens een Bijbelse illustra
tie: uit Micha 4:4: Maar zij zullen
zitten een ieder onder zijn wijnstok
en zijn vijgenboom, zonder dat iem:
hen opschrikt". Afb. 7 geeft
prachtig weer: het door druiven
vijgen omrankte huis, waarin de n
het heilige land uitgeweken vervolgde
Joden rust vonden. Spanje gaf bij
de jaarwisseling een afbeelding
de heilige familie, naar een schilderij
van Murillo, en we eindigen met afb,
12 van Liechtenstein: een prach
tig stemmig beeld: het gebed voor de
maaltijd: een gezin verenigd aan een
sobere dis, eerbiedig gebogen, terwijl
de vader vraagt de spijze te zegenen
Een verademing na alle zegels met
sportgebeurtenissen en schoonheids-)
koninginnen!
echter
sche Bank zouden deponeren. Hiermci
kreeg de circulatiebank 'n wapen in d
hand om de totale geldcirculatie bete
onder controle te houden. Komen di
banken onder het verplicht gestelde be-
drag, dan moeten zij dure voorschottel
bij de Nederlandsche Bank opnemen.
Opvraging
Ook deze medaille heeft
haar keerzijde
(Door onze economische medewerker.) 1
T^"OOR DE TWEEDE achtereenvolgende maal is plotseling onze goud- en 1
deviezenreserve bij de Nederlandsche Bank met een behoorlijk bedrag! i
aangevuld. De vorige week maandag kwam er 67 miljoen bij en afge
lopen maandag 74 miljoen. Van 19 oktober 1959 tot 22 februari 1960 blee:
de inhoud van deze pot tussen de 5040 en 5070 miljoen schommelen'
Thans zit er 5207 miljoen in, waarvan 4387 miljoen goud.
Elke aanwas van de goud- en deviezen
reserve moet worden toegejuicht, omdat
hij onze monetaire weerstand groter
maakt. Dit zal vooral in het lopende jaar
van belang zijn, omdat onze invoer door
de stijgende lonen en de toenemende in
vesteringen van de ondernemers aan
zienlijk zal oplopen. Veel sterker dan
onze uitvoer (als deze althans nog verder
stijgt), zodat onze schuld aan het buiten
land groter moet worden. En hoe groter
de schuld aan dat buitenland, hoe meer
deviezen moeten er zijn om te kunnen
betalen.
Toch is die aanwas maar schijn, want
hoogstwaarschijnlijk is er alleen sprake
van een overheveling van in het buiten,
land aangehouden deviezen naar 't potje
bij de Nederlandsche Bank. De handels
banken hadden namelijk met goedkeu
ring van dc circulatiebank in het bui
tenland (vooral de V.S. en Engeland)
de nodige vorderingen opgebouwd, die
zij daar op een aantrekkelijke wijze kon
den beleggen, aantrekkelijker in elk ge
val dan hier mogelijk was. Een bijko
mend voordeel was nog, dat de Inkomsten
uit die beleggingen niteindelijk een ver
sterking van ons deviezenfront bete
kenden.
Het gaat hier om forse bedragen. De
kortlopende vorderingen met deviezen-
karakter namen in 1959 met f 920 mil
joen toe, waardoor eind december 1959
de tegenwaarde van f 1625 miljoen werd
bereikt. Wij hadden op dat tijdstip nog
andere vorderingen maar hiertegenover
stonden toch ook weer schulden. Maar
een en ander van elkaar afgetrokken,
bleef er toch een anderhalf miljard gul
den als vordering op het buitenland over.
Hert rendementsvoordeel in het buiten
land blijkt geleidelijk aan kleiner te
worden. Zo is bij ons de rente wat aan
getrokken terwijl er daarnaast een groter
beroep door het bedrijfsleven op de ban
ken wordt gedaan voor het toestaan van
kredieten. Deze week werd het cijfer
van de gezamenlijke kredietverlening
door 33 handelsbanken in januari bekend
gemaakt: nadat de kredieten in decem
ber toenamen met f 181 miljoen tot f 3751
miljoen, steeg de kredietverlening m
januari nog eens met f 131 miljoen.
Werkte dit al het overhevelen van een
deel van de tegoeden in het buitenland
naar Nederland in de hand, er is ook
nog een andere kracht aan het werk
geweest.
Enkele jaren geleden hebben de Ne
derlandsche Bank en de handelsbanken
met elkaar afgesproken, dat de banken
een bepaald percentage van de aan haar
toevertrouwde middelen bij de Nederland- vesteringen.
De banken zaten de laatste tijd bene{
den het bedrag en om dus wat ruimer U
hun middelen te komen en tegelijk
wat van die dure voorschotten te kun)
nen aflossen, hebben zij dollars
buitenland opgevraagd en deze a
circulatiebank verkocht. Deze laats
zette die dollars in de V.S. we
een deel in goud om.
Door deze manipulaties (maar ook do<
een inkrimping van de bankbiljettenciij
culatie) hebben de banken gezamenlijl
weer een behoorlijk saldo bij de Nede;j
landsche Bank: deze week f 503 miljoc
tegen vorige week f 383 miljoen. De a
plicht aan te houden voorraad is on
veer op f 430 miljoen te stellen.
Toch heeft het terugvloeien van d»
deviezen naar Nederland nog een andef
gevolg. Zij worden aan de Nederland
sche Bank verkocht en daardoor stUf»
automatisch de totale geldcirculatie
Hoe meer deviezen er derhalve naij
de circulatiebank stromen, hoe grotq
de Inflatoire invloed dan ook word
die hiervan uitgaat.
Daarom was een van de voordelen va
het aanhouden van een fikse partij d»
viezen in het buitenland, dat de inflatoi*
dreiging van een grote deviezenaanw»
behoorlijk werd getemperd.
Dc Inflatoire krachten krijgen cchtif
nenland op grote schaal zou gcbeui
Zover is het nog niet. Bovendien
het de vraag of de banken hlei
zullen doorgaan nu haar saldo bU
circulatiebank er weer prettig ulti
Anderzijds staat het als een
boven water dat de leiding van d
Nederlandsche Bank de ontwikkt
ling met argusogen volgt en zeke
gepaste tegenmaatregelen zal neme
als de geldvloed te groot zou wor
den. Want op de achtergrond dreig
nog altijd een bovenmatige toene
ming van de bestedingen door d
stijging van dc lonen cn van de in
