KARL BARTH
)e Apostolicum - colleges van
„Als ik op mijn levensweg terug zie, dan kom ik mij zelf voor als iemand, die.
in een donkere kerktoren tastend omhoog klimt en daarbij plotseling, zonder er
zelf ook maar iets van te vermoeden, inplaats van de leuning een touw in handen
krijgt, dat het klokketouw blijkt te zijn. Tot zijn schrik hoort hij plotseling hoe
de grote klok gaat luiden en werkelijk niet voor hem alleen. Wat kan hij an
ders doen dan zo voorzichtig mogelijk verder klimmen
KARL BARTH
Lit het „Vorwort" van zyn „Christliche
Dogmatik im Entwurf" (pag. IXI.
„Theologie studeren is leren lezen*.
i KARL BARTH v
Tv-kerkdienst ter
herdenking
Tussen 5 en 6 uur ts er zondag a.s.
een televisieuitzending van het IKOR,
waarin dc stichting van de Remon
strants-Gereformeerde Broederschap
wordt herdacht.
De uitzending begint met een docu
mentair gesprek, waarin wordt herin
nerd aan het feit dat 350 jaar gele
den aan de Staten van Holland de
zgn. ..Remonstrantie" werd aangebo
den. Als gevolg hiervan werd in 1619,
dus 9 jaar later, de Broederschap of
ficieel gesticht.
Aan dit televisiegesprek nemen deel
prof. dr. G. J. Hoenderdaal. hoogle
raar aan het Rem Seminarium te Lei
den, prof. dr. G. C. van Niftrik. hoog
leraar vanwege de Ned. Hervormde
kerk aan de Gem. Universiteit van
Amsterdam en ds. C. M. de Vries.
West in Den Haag. waarin dr. J. F.
van Royen uit Rotterdam voorgaat.
Het kerkkoor staat onder leiding van
mejuffrouw G. Meyer en organist is
Frits Mehrtens.
Songfestivalknikkers
belangrijker dan spel
IT WAS MAANDAG 8 FEBRUARI jl. vijfentwintig jaar
dat Karl Barth zijn Apostolicum-colleges aanving in het Gebouw
Kunsten en Wetenschappen te Utrecht.
Men kan voor- of tegenstander zijn van de theologie en van de
iur van Karl Barth, maar deze gebeurtenis is van bijzonder
ing geweest: in deze colleges schonk Barth een zeldzaam compacte
heldere samenvatting van zijn theologische overtuiging, mat als
dat ze een station van historische betekenis werden in de
ologische ontwikkeling van Karl Barth en allen die met hem
relatie onderhielden.
worden: in 1932 ving hij zijn „Kirchli-
che Dogmatik" aan. waarvan sedert
dien twaalf eminente delen zijn gepu
bliceerd.
Zijn methode noemde Barth aanvan
kelijk dialectisch, omdat hij zowel de
dogmatische weg der orthodoxie af
wees, als de critische methode der
vrijzinnigheid. Positieve zowel als ne
gatieve uitspraken over God en Zijn
Openbaring wees Barth af. hij wenste
alle JA op een NEEN, alle NEEN op
een JA te betrekken, en die elkaar te
laten afwisselen als vraag en antwoord.
Op deze wijze wilde Barth de be
trekkelijkheid van alle menselijke oor
delen proclameren, om langs die weg
GOD in Zijn volstrekte souvereiniteit
weer te prediken.
Maar deze dialectiek liet Barth ook
de vrijheid zich zelf tegen te spreken,
om langs de weg der paradox de be
trekkelijkheid van iedere menselijke
overweging, instelling en daad te be
klemtonen.
Zo kwam Barth tot de uitspnaak:
,,De religieuze mens is de zondaar in
de duidelijkste zin des woords" en:
..Atheïsme is het eigenlijke wezen der
Kerk, want waar de Kerk over God
spreekt, namelijk over zijn ongenaak
baarheid, betoont zij zich, meer dan
ieder wereldlijk instituut, atheïstisch."
Daarnaast echter plaatst Barth de
uitspraak: ,,Wat anders kunnen wij
eigenlijk zijn dan toch religieuze
mensen?" Barth vat zijn opvatting van
de mens samen in de uitspraak: „De
mens moet ieder ogenblik weer op de
hoogste plaats staan, en in de diepste
diepte neerstorten."
Daarmee plaatste Barth zich in
staatkundig opzicht als opponent tegen
over keizer Wilhelm II, tegenover
Adolf Hitler en Adenauer! Daarmee
liep hij het gevaar ook het staatsver
band te relativeren, maar (dialectisch
als hij was) moedigde hij ook de Tsje-
Bdestanders en leérlingen van
h gebruikten deze colleges later
Uitgangspunt van Barth-studie; te-
itanders toetsten Barth met na-
de hand van deze samenvatting
Sommigen gaven er zelfs weer col-
r aan hun leerlingen, en be
ken de stof ervan in hun boekwer-
artikelen over Barth.
vas het niet alleen een strikt
logisch gebeuren dat in Utrecht
ts vond: in Barth ontving het vrije
erland óók een door Hitler ontsla-
kerkelijk leider en hoogleraar, die
eigerd had de eed van trouw op
führer af te leggen. De volle be
an de ontvangst van Barth
bruari en maart 1935 in Nederland
men eerst verstaan, als men in
;h's colleges een gebeuren ziet van
lijk theologische en internationale
kenis
n beide redenen boeit ons zijn op-
:n, en vormt zijn ontvangst niet
n een mijlpaal voor zijn thoologi-
medestanders, maar voor alle Ne-
anders, die trots zijn voor ieder ge-
van gastvrijheid dat Nederland
kerk en universiteit verleent aan
vrijheid elders bedreigd is!
dit alles verstaan, dan moet
weten van de levensgang van
voor déze een levensleraar
géne een aanrander van hun
tuiging; die vanaf het moment dat
prak nimmer zonder volgelingen
maar evenmin zonder bestrijders;
looit naliet volgelingen en tegen-
iers te verbazen over zijn stand
die telkens weer afweken zo-
traditionele opvattingen als van
n op grond van vroegere uit-
van Karl Barth zelf verwacht-
Vaar Barth optrad werden nieuwe
en geschapen en oude stellingen
broken. Zijn armslag was breed
onberekenbaar; zijn arbeid was
maar altijd boeiend: wat hij
g, ontving hij, ook in Nederland:
dankbaar JA, maar ook een on-
NEEN, als antwoord op zijn
LEVENSLOOP
nei 1886 werd Karl Barth uit
Zwitsers theologengeslacht geboren,
vader Frltz Barth doceerde aan de
universiteit het Nieuwe Testa-
t, zijn broer Heinrlch Barth do-
t naast Karl Jaspers te Bazel de
begeerte, zijn zoon Christoph do-
t aan de Theologische School te
arta het Oude Testament, de oud-
zoon Marcus doceert theologie te
n voornaamste leermeesters waren
'ermaarde dogmenhistoricus Adolf
Harnack «Berlijn), de dogmaticus
elm Herrmann, de Neo-Kantiaan-
vijsgeer Paul Natorp, en de grote
ier-kenner Martin Rade (de drie
sten te Marburg). Von Harnack
t zich later tegen de leringen van
h verzet: in 1923 kwam het tot een
ilijke polemiek.
1909 werd Barth hulpprediker on-
de bekende Adolf Keller, die later,
131, een boek wijdde aan zijn hulp-
iker: „Der Weg der dialektischen
alogie dureh die kirchlichen Welt",
trst in Safenwil, in het kanton Aar-
begon Barth zijn geheel zelf-
dige arbeid, maar ook hier kreeg
lirect contact met vrienden van
iaat: Eduard Thurneysen, die men
vandaag om de veertien dagen
boren preken in de Munster te
•1. waar Erasmus begraven ligt,
eef samen met Barth twee bun
meditaties: „Suchet Gott. so wer-
ihr leben" (1917), gevolgd door
mm. Schöpfer Geist!" (1924)
Safenwil kwam hij diep onder de
ik van de nood van het industrie-
etariaat, en hij meende in 1915 lid
loeten worden van de socialistische
Ij. Maar daarnaast studeerde
hij nam de schrijvers in zich
«als alleen een pas afgestudeerde
kan: Kant en Kierkegaard, Cal-
Luther, Feuerbach en
zsche. Kohlbrugge en de beide
nhardts, Dostojevski en Overbeck,
lij genoot van de kunstwerken van
bias Grünewald en Mozart.
alles werd verwerkt in de ver-
rde „Römerbrlefeen commcn-
op Paulus' Romeinenbrief, die in
verscheen, een bock, zwaar van
gerige elementen, dat in 1922, ge-
omgewerkt. moest herdrukt wor-
Men heeft het verschijnen van dit
werk wel getypeerd als: de ge-
tedatum van de dialectische the-
ie Later heeft Barth het aspect
beeldstormerij dat de Römerbrief
itte volop erkend: „Wat werd er
eruimd wat werd er spottend ge-
Dat de „Römerbrief' ook
rdaad beeldenstormerij bedoelde
>.ijn, blijkt uit Barth's uitspraak:
ar smeet ik de liberalen (dat be
nt voornamelijk: de burgerlijk-
:se theologie) allereerst mijn ,,Rö-
brief" in het gezicht."
middels werd Barth. mede met be-
van Nederlandse invloeden te
'ingen tot hoogleraar benoemd, en
fmee ving zijn universitaire loop-
1 aan. die nu bijna veertig jaar
uurd heeft: Göttingen (1921-1925).
«ter (1925-1929). Bonn (1929-1934),
ten slotte Bazel, waar hij dit jaar
vijfentwintig jarig jubileum zal vie-
1927 verscheen zijn eerste dogma-
deel. „Die Christliche Dogmatik".
ook dat boek moest herschreven
en nam hij bij het uitbreken
Tweede Wereldoorlog op 53-jarige leef
tijd deel aan de vorming van de Vrij
willige Landstorm in Bazel, waar hij,
op wacht staande, de drukproeven van
zijn dogmatiek nazag.
Dat de' mens niets, God alles is
wilde Barth prediken, maar hij
doorzag reeds spoedig dat zijn
boodschap eenzijdig was: „Eerst
in de Römerbrief schreef ik
over de goddelijkheid Gods. Maar
als Göttinger hoogleraar, kon ik
voor mijn studenten staafnde, toch
niet steeds. GOD, GOD, GOD! zeg
gen. Ik ontdekte dat ten slotte de
mensheid toch niet enkel koude
drukte is, en ik begon meer en
meer over de menselijkheid Gods
na te denken." In het derde deel
van zijn „Kirchliche Dogmatiek"
schreef Barth over God, „Die van
de door Hem geschapen wereld niet
slechts ver weg is, maar ook zeer
nabij, niet slechts vrij er tegenover,
maar ook aan haar gebonden".
Sindsdien heeft de gehele Barthiaan-
se theologie vrijwel onafgebroken vijf
frontbewegingen te zien gegeven: 1.
de gestaag arbeidende Barth. die met
voorbeeldige ijver in toespraken en
boekwerken zijn standpunt bleef uit
eenzetten. 2. De vrijzinnigheid, die in
het werk van Barth de aanval meen
de te zien van een hernieuwde ortho
doxe theologie. 3. De Gereformeerden,
die vonden dat Barth tekort deed aan
het zelfgetuigenis van de Heilige
Schrift, dat de gehele Bijbel Gods
Woord is. 4. De volgelingen van Barth.
die hem overal tegen alle mogelijke
aanvallen verdedigden. 5. ten slotte de
frontlijn van Barth tegenover Rome,
welke via de publicaties van Erich
Przywara, Urs von Balthasar en Hans
Kung. een geheel apart hoofdstuk
vormt.
Het is evenzeer te verstaan, dat met
dit alles een onmetelijk veld van stu
die ontstond, van nieuw onderzoek,
scheppende arbeid en toetsing van vrij
wel de gehele dogmengeschiedenis, als
dat slechts weinigen in staat zijn het
totale front rondom Karl Barth te
nis van Nederland geen recht kón doen,
aan de vruchten der Gereformeerde
emancipatie. Tegenover de overtuiging
der Gereformeerden dat in een land
als het onze een eigen christelijke we
tenschap, een eigen christelijke politiek
en een eigen christelijke pers noodza
kelijk is, werd hen vanuit het Barthi-
aanse kamp het verwijt gemaakt, dat
zij uit eigenbelang en uit angst de
„verworven goederen" te verliezen, dc
ethische critiek van Barth op hun chris
telijke instellingen bij voorbaat afwe
zen. De strijd is sinds 1945, toen de
Doorbraak verzamelen riep tegen de
christelijke instellingen, nog heviger
geworden, en heeft sindsdien tevens
een politieke gestalte gekregen
BARTH NAAR NEDERLAND
Reeds in 1926 had Barth Nederland
bezocht, en was in debat geweest met
diverse Hervormde theologen. In 1935
bereikte hem opnieuw een uitnodiging,
maar onder hoeveel moeilijker om
standigheden voor Barth zelf: Hitier
was in Duitsland aan de macht geko
men, en was in conflict geraakt met
ie kerkelijke leiders.
Eind 1934 vergde Hitier de volgende
eed van trouw, ook van de theologi
sche hoogleraren: „Ik zweer: ik zal
de leider van het Duitse Rijk en volk.
Adolf Hitler, trouw en gehoorzaam zijn,
de wetten in acht nemen en mijn
ambtsplichten nauwkeurig vervullen.
Zo waarlijk helpe mij God Almach
tig!"
Barth wilde aanvankelijk niet weige
ren, maar er aan toe voegen: „voor
zover mijn aan Gods Woord gebonden
geweten mij als evangelisch christen
veroorlooft".
Toen de studenten echter de ochtend
van de 27e november 1934 zich naar
het college van Barth begaven, vonden
ze een bericht op de deur van de col
legezaal aangebracht, waarin gemeld
was dat prof. dr. Karl Barth geschorst
Dit betekende het einde van zijn
Bonner hoogleraarschap. Wel poogde
de Synode van de Kerk uit de colle
ges voort te zetten, maar ook dat werd
niet toegestaan.
Daar in Utrecht juist een vacature
bestond voor een kerkelijk hoogleraar,
werd de suggestie gedaan, of het niet
mogelijk zou zijn Karl Barth te
Utrecht tot theologisch hoogleraar te
doen benoemen. Er werd daartoe een
comité gevormd dat zich met een der
gelijk verzoek tot de Hervormde Sy
node richtte, een comité waarin onder
meer zitting hadden: prof. dr. A. M.
Brouwer, dr. G. W. Oberman, dr. M.
C. Slotemaker de Bruine, prof. dr. A.
Noordzij en prof. dr. F. M. Th. Böhl.
Doch de Synode ging op het verzoek
niet in: dr. S. F. H. J. Berkclbach
van der Sprenkel werd benoemd.
De gedachte om Barth in Utrecht te
doen doceren was inmiddels gelan
ceerd, en vooral de geestverwanten
van Barth konden het idee niet opge
ven. Men zocht naar een weg om hem
dan tijdelijk te doen doceren. Die kans
scheen er te zijn. omdat prof. Berkel-
bach van der Sprenkel eerst enige
maanden nk zijn benoeming zijn colle
ges zou kunnen beginnen. En zo deed
de Utrechtse theologische faculteit aan
Barth het verzoek om gedurende twee
maanden iedere week twee colleges te
komen geven. Barth accepteerde, en
zei toe iedere vrijdagmiddag uit Bonn
te zullen overkomen, om twee uur col
lege dogmatiek te geven. In spanning
wachtte men af wat het onderwerp zou
zijn, en of het Barth mogelijk zou zijn
een geheel van zijn opvattingen weer
te geven binnen zo korte tijd.
Het bericht dat Barth college zou
komen geven over het oude Apostoli
cum werd met vreugde ontvangen.
Op vrijdagmiddag 8 februari 1935
vond het eerste college plaats in de
bekende zaal voor K. en W. te Utrecht,
die reeds lang voor de aanvang stamp
vol was: zeshonderd studenten, hoog
leraren en predikanten waren naar
Utrecht gekomen om de afgezette hoog
leraar hulde te betuigen, om aan de
voeten te zitten van de grote theolo
gische leraar, of om kritisch te luis
teren naar de theoloog, die geen enke
le verbinding scheen te hebben met de
in Nederland gangbare theologische
opvattingen.
De Nieuw-Testamenticus prof. dr. A
M. Brouwer, de voorzitter van de theo
logische faculteit te Utrecht, opende
de eerste bijeenkomst met een kort
maar hartelijk welkomstwoord, en deel-
IN NEDERLAND
Er zou een apart artikel te schrijven
zijn. zo niet een boekwerk, om de re
acties weer te geven van Karl Barth
in Nederland.
Het waren de Nederlandse studenten
die in ons land het eerst met Barth
in contact traden. Maar achtereenvol
gens spraken in de Hervormde Kerk
Noordmans. Kohnstamm. Haitjema. De
Hartog en W. J. Aalders. in de Gere
formeerde Kerken Grosheide. Hepp,
Schilder. Berkouwer en Zuidema zich
over Barth en zijn werk uit.
Hoewel ook binnen de Hervormde
Kerk verzet werd gepleegd tegen de
theologische gedachten van Karl Barth.
en de critiek van Berkouwer in later
jaren veel milder is geworden, kan
men wel zeggen dat Barth binnen de
diverse Gereformeerde Kerken volko
men werd afgewezen. Onoverkomelijk
voor de Gereformeerden was Barth's
Bijbelvisie, waarin zij een modernise
ring zagen van de Bijbelvisie van de
ethische theologie, die reeds in de ne
gentiende eeuw door Kuyper en Ba-
vinck was afgewezen. Ook wezen de
diverse gereformeerden Karl Barth af.
omdat hij geen recht deed. bij gebrek
aan kennis van de jongste geschiede-
Advtrtent ie
WITTE
KRUIS
DE CCkte PIJNSTILLER
Wéér die pijn?... dat, maar
ook die andere plagende pij
nen vaagt u snel weg met
WITTE KRUIS.
Tabletten, poeders
of cachets!
de mee dat op verzoek geen verslag
van de colleges in de pers zou ver
schijnen.
De universitaire beslotenheid van de
ze colleges werd echter ruimschoots
vergoed door de latere uitgave van de
letterlijke tekst. Zelfs verscheen al heel
snel een uitstekende Nederlandse ver
taling van de colleges, voorzien van
een „Rekenschap" en zeer instructieve
aantekeningen (uiteraard van Barthi-
aans standpunt uit) door dr. K. H.
Miskotte.
Misschien heeft voor een toekomstige
geschiedschrijving niets Barth's optre
den in het Gebouw voor K. en W. be
ter bewaard dan deze korte, maar nog
altijd lezenswaardige „Rekenschap"
van prof. Miskotte. Er is geen poging
gedaan van deze „Rekenschap" een
stuk literatuur te maken; het geheel
bestaat in feite alleen uit zakelijke
mededelingen en een korte verantwoor
ding van de uitgave. Maar wanneer
Barth zelf ter sprake komt, wordt de
pen van dr. Miskotte lyrisch, en geeft
hij iets van de bewonderende liefde
weer, die zovelen van zijn generatie
Karl Barth toegedragen hebben. Dat
fragment is te welsprekend om hier
niet op te nemen:
„Barth (ik laat nu in het vervolg
de titels maar weg. waarlijk niet
uit gebrek aan eerbied, ook niet voor
het gemak, maar omdat met den
eenvoudigen, beroemden en bemin
den naam iets wordt uitgedrukt, dat
door nadere betiteling juist verdon
kerd wordt) ging op het verzoek
der studenten in en koos om èn de
kortheid van den tijd in rekening te
brengen èn om aan de behoeften van
het heterogeen gehoor tegemoet te
komen, de apostolische geloofsbelij
denis als leidraad voor een uiteen
zetting van de voornaamste proble
men der dogmatiek. Het was dus
zoowaar gelukt; 8 Februari begon
het in een groote zaal van het ..Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschap
pen". En Barth kwam iederen Vrij
dag heelemaal uit Bonn, zoo tegen
drieën, gaf twee colleges, door een
korte pauze gescheiden, en reisde in
den vooravond van denzelfden dag
weer terug. Men kon het hem aan
zien. hoe moe hij vaak was. gees
telijk en lichamelijk, als hij klokke
kwart over drie door de opoerezen
rijen van zijn gehoor naar het po
dium liep. het trapje opging, om
vóór het brandscherm van het too-
neel. op een smalle strook zijn tafel
tje te vinden met een lessenaar. Het
was zoo schrikkelijk nuchter, zon
der eenig decorum. En de heele
sfeer behalve den eersten keer.
toen velen gekomen waren aller
eerst om hem eens gezien te hebben
en zijn verschijning met applaus te
begroeten zoo zonder sensatie
Maar hoe wonderlijk vaste dit ten
slotte bij den man zelf: wat een ge
woon gezicht, doodgewoon zou men
haast zeggen indien er niet ook die
eigenaardige gespannenheid der
trekken en de grootmoedige goed
heid zijner oogen was. Zoo heele
maal geen geniaal iemand, zoo hee
lemaal geen leider, zoo zonder een
spoor van zelfbewustheid, ontdaan
van alle teekenen eener bijzondere
verhevenheid en roeving. Ook zon
der glans van martelaarschap en
zonder een aureool van hnoge een
zaamheid. Een mcnsch: een man
die een werk heeft en die. om zon
te zeggen in zijn werkpak voor ons
treedt. En hoe zal men dit ver
klaren? juist zóó verschijnt hij
als doctor ecclesiae, als leeraar der
kerk, beladen en gezegend met een
onmiskenbaar gezag; leeraar van DE
kerk; misschien moeten we zelfs
zeggen, gezien vanuit het zeer arme
en verwarde heden: DE leeraar der
kerk, maar in ieder geval voor
gansch de kerk een leeraar, die zij
moét hooreneen laatste zakelijk-
zuivere stem in de lange rij der
orthodoxe vaders, tegelijk de eenige
stem. die niet ondanks, maar in en
door haar strakke rechtzinnigheid in
edelsten zin actueel is", (pag. 6-7).
LEVENSSPEL
Men heeft van Barthiaanse zijde de
gereformeerden nog al eens hun ver
ering voor leiders en voorgangers ver
weten, en niet altijd ten onrechte,
maar het merkwaardige is dat uit
deze „Rekenschap" blijkt dat ook het
Barthianisme zijn vereerde held bezit:
Karl Barth.
De Apostolicumcolleges zijn echter
een groot succes geworden en hebben
een eervolle plaats gekregen in de lan
ge rij van Barth's vierhonderd ge
schriften Voor sommigen ging het ou
de Apostolicum door middel van deze
colleges weer leven, voor anderen was
het Apostolicum de partituur van
waaruit Karl Barth met Mengel-
herglaanse vrijheid zijn eigen theologi
sche symfonie dirigeerde. Wat de com
positie en stijl van deze Credo-colleges
betreft, kan gezegd worden, wat de
rooms-katholieke theoloog Urs von
Balthasar eens over Barth's geschriften
opmerkte: „Hij schrijft goed. omdat
hij twee zaken in zich verenigt: harts
tocht en zakelijkheid!"
Men heeft de Barthianen hun bewon
dering voor Barth kwalijk genomen,
en ze de spreuk van Nietzsche voor
gehouden: „Men beloont een leraar
slecht, als men altijd maar leerling
blijft." Men heeft van Barthiaanse zij
de evenzo aan de gereformeerde oppo
nenten hun tegenstand verweten, en ze
ervan beschuldigd, dat zij Barth niet
wilden begrijpen. Beide verwijten kun
nen overwogen worden, maar ook
heeft men te bedenken dat ze tezamen
de gewone reactie vormen op het werk
van iemand van formaat, die spreekt
over datgene wat het hart beroert.
Daarbij heeft Barth zelf om beide re
acties gevraagd: ..aanvaard m(j ge
heel of verwerp mij gehéél!"
Daarbij zijn nog sindsdien bijgeko
men de aanvallen van Barth op de
politieke leiders van het Westen en
zijn adviezen aan de Oostduitse chris
tenen, feiten die steeds meer nopen
tot bezinning op zijn persoon en op
zijn levenshouding.
Want in Barth ontmoeten wij niet
alleen een strenge systematicus, maar
ook een levenskunstenaar, die niet los
te denken valt van het spel!
In het Mozartjaar 1955 bekende hij:
„dat ik. wanneer ik ooit in de hemel
kom. het eerst ga praten met Mozart,
en eerst daarna met Augustinus en
Thomas, met Luther, Calvijn en
Schleiermacher."
Gewaagde, maar duidelijke beeld
spraak!
Want in Bach, bekende Barth eens,
verneemt hij teveel een boodschap, die
hem te leerstellig is, in Beethoven een
levensbelijdenis die het leven te ern
stig neemt, maar van Mozart, die èn
christen èn vrijmetselaar was, geldt:
..Hij speelt en houdt niet op te spe-
Met wie zó spreekt is het boeiend te
theologiseren, maar moeilijk om tot
een vaste conclusie te gerakenl
U hebt op Uw beeldscherm
gezien (of via Uw radio ge
hoord) hoe aardig en vrolijk het
allemaal is toegegaan tijdens de
nationale finale van het Euro
visie-Songfestival, hoe blij ieder
een was die won en hoe sportief
iedereen die er naast greep.
Maar daarmee is de kous niet
af, want als U het nog niet wist:
bij een dergelijke wedstrijd zijn
de knikkers éven belangrijk als
het spel of misschien ko
men zij wel in de eerste plaats
als bron van vreugde?
Roem alleen tengevolge van het
zingen van een aardig liedje is
maar al te snel vervlogen. Neen, waar
het om gaat is het profijt dat de win
naars van die roem kunnen trekken.
Voor de vocalisten: uitnodigingen
om in binnen- maar vooral in buiten
land op te treden, waardoor de ster
van hun kunst hoger stijgt aan het fir
mament. En voor allen die wat met
een bekroond liedje te maken heb
ben: de grammofoonplaat.
Platen in allerlei versies, want di
rect na zo'n openbaar succes vliegt
zo'n liedje over het hele land en tot
ver over de grenzen. En het zijn de
grammofoonplatenfirma's, die met het
uitbrengen van de platen niet alleen de
belangstelling warm houden, maar ook
de knikkers aan het rollen brengen.
En nu.... nu viel de Nederlandse fi
nale precies in de platenstop. Na de
cember mocht er geen plaat meer wor
den gemaakt in Nederland. Resultaat:
U hebt het al bemerkt: er zijn nog
geen^platen van de beste liedjes ultgc-
Alleen een kleine maatschappij
kwam plotseling met een plaat van
„Wat een geluk", gezongen door Rudi
Carrel. Hoe kon dat? De firma (die
natuurlijk wél op de hoogte was van
de komende liedjes, evenals de vocalis
ten die ze zouden zingen) zag er van
tevoren al iets in en nam de muziek
voor januari al op. Korte tijd later
heeft Rudi Carrel er de woorden bij -
gezongen en dus zou dit een plaat zijn.
die de „stop" niet overtreden heeft.
Al met al.de enige. De VARA kon
deze plaat op de vroege ochtend na
de finale al draaien, maar de NCRV
moest het toen in de Radiokrant nog
doen met een stukje uit de band die
de AVRO 's avonds voor heruitzending
had gemaakt.
Een Belgische platenfirma heeft
nu in allerijl een nogal zwak plaatje
gemaakt van het liedje dat no. 2
werd: „Niet voor mij". Het is, op
verzoek van de schepper van het
liedje Pieter Goemans, gezongen
door een debutante, die, zoals ze
voor de microfoon verklaarde er zelf
niet zo bar mee ingenomen is.
Maar goed, het liedje staat op de
plaat. Het was natuurlijk uitgesloten,
het door een van de vocalisten die het
dinsdagavond presenteerden te laten
zingen, want elke vocalist van naam
heeft stipte contracten met platenfir-
Commercieel zit „het vak" water
dicht in elkaar, dat begrijpt U wel.
Voor de propaganda van het be
kroonde liedje „Wat een geluk" is
het niet zo best, dat er niet spoorslags
platen van gemaakt kunnen worden,
want dat belemmert de populariteit
U ziet, dat er achter de schermen
maar heel wat kopzorg bestaat, en
dat zo'n Songfestival een hoop zenuw
spanningen kan veroorzaken....!
TIPS
uil het buitenland
0 Een programma van operamuziek,
uitgevoerd door het NIR-omroep-
orkest, een kwartiertje muziek op
een Engels bioscooporgel, een vrolijk
programma door het Amusementsor
kest en lichte plaatjes op verzoek
ziedaar wat U tussen 8 en 11 uur
kunt horen, als U afstemt op Brussel
Vlaams. 324 m.
Twee cantates van Bach. no. 27 en
no. 198, kunt U beluisteren in het
derde programma van de BBC op
464 m en wel tussen 9.55 en 10.55 uur.
Paul Steinitz dirigeert het orkest
Philomusica of London, de Lon-
dense Bach-vereniging (koor) en
vele solisten.
Een gezellig uitwisselingsprogramma
tussen Berlijn en Keulen kunt U
horen via de Duitse zender 309 m.
Tussen 8 en 9.45 uur!
Programma voor morgen
Hilversum I. 402 m. VARA: 8 00 Nws;
818 Gevar progr; 9.45 Geestelijk leven.
toespr. VPRO: 10.00 V. d jeugd. IKOR:
10.30 Hervormde kerkd; 1130 Vragenbe-
le fot
ld; 14 00 Boekbespr; 14.20 Kame
45 Filmpraatje: 15.00 Omr ork c
Lichte muz; 16.30 Sport
VPRO: 17 00 Gesprekken met lu'istera_.„,
17.15 Wereld geestelijk gezondheidsjaor, le
zing. VARA: 17,30 He: huis met de ge
kroonde karnton, hoorsp: 17.50 Nws. sport-
ultsl en sportjourn; 18.30 Zigeunermuz;
18 55 Journalistenforum; 19.30 Cabaret.
AVRO 20.00 Nws: 20.05 Gevar progr;
20.35 Anna Karenina, hoorsp; 21.15 BBC-
<r; 21.45 Wandelingen
'ing: 23 20 Nieuwe Franse gram; 23 5
24.00 Nws.
Hilversum II. 298 m. NCRV: 8.00 Nwa
en weeroverz; 8 15 Gram. IKOR: 8.30
Goede morgen; 9.00 Morgengebed. KRO-
9.30 Nws: 9.45 Gram; 9.55 Plechtige hoog-
LÏchte"2
De ha ■■■B-,-...
Wadders, hoorspel; '13.30 Lichte muz: 14.00
V d kind; 14.30 Concertgebouwork en so-
iiste; ca. 15.20 De vliegende Hollander,
praatje; 15.35 Muzikale lezing; 16.00 Spc
SÖ:
ïzlng. CONVENT VAN KERKEN: 17.00
!hr Gereformeerde kerkd. NCRV: 18 30
19.00 Nws uit de kerken;
10 Doe aan mij een
Ing. KRO. 10.45 Inf
:ijn
U 1
)e; 20.00 „De "Katholli
:hap", lezing; 20.15 Ca:
(de partij?, praatje;
vanavond
Tussen 7.30 en 8.20 uur kunt U in
het K.R.O.-programma luisteren naar
het Requiem van Duruflé, uitgevoerd
door het Noordhollands Filharmo
nisch orkest, het koor Katholiek
Haarlem, de sopraan Elisabeth Lugt
en de bas Leo Ketelaars. Albert de
Klerk dirigeert. Het amusementspro
gramma „Tierelantijnen" begint om
9.20 uur en het scherts-forum de
Kopstukken is ook weer present.
Alle bekenden zijn paraat in het
Vara-amusementsprogramma Week
uit - week in", dat tussen 8.05 en
9.15 uur de ether ingaat Direct daar
na het spel „Wie is het?" en om 9.40
uur voortzetting van het hoorspel
„Reis op de plaats".
Weer sterke stijging
van aantal kijkers
p 1 februai
ot5M°rnetPll1 februari zl
tv-ontvangers bij gekor
hoorsp (2): 22 25 Boekbespr; 22.30"S/wsV
22.40 Avondgebed; 22.55 Muzikale lezing;
23.55—24 00 Nws.
curnen!!Y^eP^0.K^*mm*',' IKOR17 00 Do*
lijden; 17.20-^00 Remonstrantse 'kerkd"
AVRO: 20.00 De toestand in de wereld'
lezing; 20.10 Filmprogr; 20.45 Europees
Programma voor maandag
J-icnte muz: 9 00 Gym v d vrouw; 9.10
De Groenteman: 9 15 Gram; 9 35 Waterst-
MO Morgenwijding, 10.00 Gram; 11.00
Phllharm ork; 11.45 Voordr; 12 00 Lichte
muz; 12 30 Land- en tulnb meded; 12.33
V h platteland; 12 43 Lichte muz; 13.00
Nws; 13 15 Meded of gram; 13 20 Prome
nade ork en solist; 13.55 Beursber; 14 00
Viool en piano; 14.30 Gram; 14.50 Van
alle breedtegraden, lezing; 15.05 Gram:
16.20 Gram; 1700 Uitz v d padvinders
17 15 Gram; 17 50 Mtllt comm: 18.00 Nus;
18.15 Uitzending van de Pacifistisch So
cialistische Partij i h kader v d door de
?_e®e_rin?. 'en keh van de polit partijen
11.00 Gram: 11.30 Qui
12 00 Sopr
Lichte muz; 12 53 Zo leeft en werkt Su
riname. praatje; 13 00 Nws; 13 15 15 Jaar
geleden, praatje; 13.20 Lichte muz; 13 50
Gram; 14.05 Schoolradio; 14 35 Gevar pro
gr: 15.50 Gram; 18.00 Bljbeloverdenkine;
16.30 V
d klei
niddelde van bijna 900 nieuwe
is het hoogste sinds de In
de registratie op 1 jan. 1956.
de loop van Januari van
aadomroepnèt tegen
»uui3( op i januari jl.
Twee vaderlandse
filmreportages
ln het KRO-televisieprogramma van
vrijdagavond a.s. worden twee vader
landse filmreportages gepresenteerd.
De eerste is gewijd aan Elourg, de
voormalige vissersplaats die nu over
schakelt op andere bronnen van be
staan. De tweede heeft het Niardcr-
meer. een van de mooiste Nederland-
sche natuurreservaten, tot onderwerp
Deze film zal worden ingeleid door
de voorzitter van de Vereniging tot be
houd van natuurmonumenten, mr. H.
P. Gorter.
Een eersteling voor
de microfoon
Ter gelegenheid van de a.s. Boe
kenweek za.1 de KRO begin april de
radiodocumentaire „Lezen" uitzenden,
welke werd geschreven door mejuf
frouw A. H. M. Nientied uit Vlaardin-
De schrijfster heeft deelgenomen
aan een schriftelijke cursus „Schrij
ven voor de omroep" en dc docu
mentaire die zij samenstelde is het
eerste product van de cursus, dat voor
de microfoon komt.
me. door Ds J A van der Melden; 18.00
Orgelconc: 18 30 Gram; 18 50 Cursus
Openbaar Kunstbezit, lezing: IS.00 Nws en
weerber; 19.10 Op de man af. praatje;
19.15 Gram; 19.30 Radlokran,. 19.50 Gi-
mble; 20 10 Licht In de dulster-
m; 23.30 Idem
2. Symphonie i
Sherman. II Joseph Haydn 1 Symphonie
Andante. Menuet Un poco allegretto. Vlva'-
ce. Symphonie Orkest van de Beierse Om
roep olv. Eugen Jochum 2 Sinfonla con-
gr. t. op. 84 voor viool, cel-
r. t. Lf
Ito Geoi
emond. cello. Emile Mayouss
>nd Droulez fagot, l'Orches
ts Lamoureux olv Igor Mai
Het gevarieerde zaterdagavondpro
gramma, dat de KRO op het beeld
scherm brengt, begint om 8.20 uur
na het NTS-journaal. Het brengt
combomuziek, pantomimes en om 9
uur een internationaal shnwprogram-
ma uit het cabaret Bristol in Rotter
dam. Om 9.45 uur tot besluit de
Hitchcockfilm „Patiënt vermist",
waarnaar alleen boven 14-jarige mo
gen kijken.
