Onvoorwaardelijk individualisme
STRIJKKWARTETTEN VAN
BEETHOVEN
van JAN GRESHOFF
„Het spel van deV vroede
V dwaeze maegden"
GESCHIEDENIS VAN DE MUZIE
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 FEBRUARI 19
^Jntenóie} werken zonder werkkamer3
5N één van de rustige zijstraten achter de brede rsr^r
verkeerswegen in Amsterdam-Zuid, waar de VOOi
huizen hoog en grijs aaneengerijd staan, waar,
door het ontbreken van enig sprietje groen de
wisseling der seizoenen alleen merkbaar is aan
een stukje hemel, daar woont en werkt Hella
Haasse aan haar romans. Daar krijgen persoonlijk
heden en karakters hun gestalten voor de wereld
die zij weet te scheppen en die door zeer velen
wordt bewonderd in haar boeken. Voor haar ro
man „De Ingewijden" werd haar kortelings de
Internationale Atlantische prijs voor letterkunde
toegekend, een belangrijke onderscheiding die eerst
verworven kon worden, nadat dit werk ook in
Nederland was bekroond. Voor de buitenstaander
lijkt het een hele opgave om als huisvrouw en
moeder van twee jonge kinderen (meisjes van acht
en twaalf jaar) zoveel geestelijk werk tot stand
te brengen, maar voor de schrijfster zelf, zijn hier
aan, volgens eigen bewering, geen problemen ver
bonden.
Tijdens het korte bezoekje geeft kwestie van bewust-wording. En
xij als haar mening te kennen: waarom ik schrijf? Ik kan niet an-
.Schrijven en leven zijn één ders ik MOET."
voor mij. Het ligt dan aan
zelf of de werkelijkheid onder i
pen de gedaante aanneemt
fictie of gelijkenis. Het is
winnares van de Atlantische prijs
letterkunde
i gesprek over dagelijkse
dingen blijkt, dat Hella Haase mensen, die, soms uit verschillen-
midden in het leven en....met de landen afkomstig, zich op eer
?0_id? b^nen^p haarjinoleumvloer bepaald ogenblik in Griekenland werk, ^ewistwördi'ng
oren toren" van de dichte- tussen allerlei gebeurtenissen en
ico cu prozaschrijfster te toeven verscheidene menselijke verhou-
Or/IP/rAK nnnr en toch *s bet ^u'st daar, dat bet dingen, die, oppervlakkig be-
vi^u/cio u KJVI merendeel van haar gedachten in schouwd, toevallig en onsamen-
a 'I tastbare voor de lezer levende hangend zouden kunnen zijn.
AmeriKa persoonlijkheden wordt omgezet. zie hun levens in verschil.
driemaandelijks tlid ^"mlddên^an^SuiSdeïjk™ lend patroon en dan toeh met d-
aehrtft voor orsêSur In de beslommeringen kaar verweven heht HeUa Haas-
Nederlanden ,,De Praestant" ju ieef ee mnse riao met de ..Jarenlang heeft het
(Abdij Tongerlo bij Antwerpen) jipdren 2t he? boek StT on- bezl« fib°v»r°' dZ
opent het eerste nummer van d?rhonden heb. re omrinpen mij kom=n Personen in voor, die
dit jaar met een reportage van en zijn als het ware met mezelf ook in e^n van mlJn andere ro
de hoofdredacteur Flor Pee- verweven, zolang ik aan die he- mans, nl. in „De Verborgeft Bron"
iOIlAn'" paalde roman werk.... ze be- te vinden zijn. Jarenlang
«a - *- horen tot mijn leven. En dat is de juiste vorm mij nog
merendeel van haar gedachten i
tastbare .voor de lezer levende
persoonlijkheden wordt omgezet.
Temidden van een druk gezin
temidden van huishoudelijke
beslommeringen.
verschillende figuren, belevenis
sen en beelden op zichzelf en te
gelijkertijd verbonden door de
machtige stroom, die er langs en
er door ruist."
Muiderkring
Ons gesprek leidt naar het lid
maatschap van Hella Haasse van
de in 1954 opgerichte Muiderkring.
In deze .nieuwe" Muiderkring
wordt de traditie van het 17de
eeuwse genootschap voortgezet,
zij omvat ten hoogste vijftig wer
kende leden en is opgebouwd uit
7 afdelingen, waarin dichters, pro
zaïsten, toneelspelers, musici,
beeldende kunstenaars en archi
tecten, industriëlen, economen en
overheidspersonen een lidmaat
schap voor het leven krijgen aan
geboden. Hella Haasse maakt deel
uit van de letterkundige groepe-
,,Ik ben heel blij dat men mij
hiertoe heeft uitgenodigd. De
aanraking met mensen uit zovele
verschillende milieus, die deskun
dig zijn op zo verschillend terrein,
de integratie van alle takken van
het culturele leveft zijn voor mij
bijzonder belangrijk."
Belangstelling in de mens is
voor de schrijfster Hella Haasse
grote stimulans bij haar
bewustwording en het door
gronden van het eigen ik, het be
trachten van zo groot mogelijke
eerlijkheid bij het weergeven van
hetgeen in haar leeft, terwijl de
werkelijkheid niet wordt veron
achtzaamd, dat kunnen de symp
tomen zijn van het geheim van
haar kunst.
REGINA ZWART
WAT is het voor
een man, die de
zin neerschreef, wel
ke onder het hoofd
van dit artikel werd
afgedrukt. Het hoeft
niet noodzakelijk
een man te zijn. Zo
wel onder mannen
als onder vrouwen
kan men dergelijke
onvoorwaardelijke
HET WACHTEN IS OP EEN GEESTELIJK TESTAMENT
uitzondering: zij weten niet zo
precies van zichzelf dat zij zo
zijn en nog minder komen zij
ertoe hun averechtsheid zo
kort en duidelijk onder woor
den te brengen als Greshoff
het al voor jaren (het citaat is
is uit de oude spelling overge
bracht) heeft gedaan.
En deze volkomen natuurlijk, zonder een zweem van
Bij Greshoff Is dat individua-
helder bewust geworden, vooropgezetheid. Ik ben altijd zo geweest. Zodra ande-
Niet op de wijze van een ver- ürZ
drongen complex, dat onder lei-
ding van een Freudiaans psy- ren ook willen wat ik wil, wil ik het niet meer. Deze
chiater bewust wordt gemaakt
„Ik ken en erken maar één richting: de Averechtse.
h6r' Sif'E.SSj'ÏS: houding lijkt mij dp enig jukte."
deel, Greshoff heeft deze hebbe
lijkheid herkend, aanvaard en
er een programma van ge
maakt. De Duitse dramaturg
Hebbel schrijft ergens
stadia in de dramatische kunst.
Bij een goed stuk zegt men:
het kan zo zijn. Bij een beter
stuk: zo moet het wel zijn.
Maar bij een best stuk
reactie: zo is het. Het on
waardelijk individualisme
Greshoff is het tegendeel
een verdrongen complex; hij
ziet het overeenkomstig zijn
eigen woorden als de beste, ster
ker nog als de enig juiste hou
ding. Laat het hem maar eens
met andere woorden zeggen, in
„Spijkers met koppen" (1931):
Uit dit citaat blijkt dat Gres
hoff ook tegenover de literatuur
die houding van volstrekte vrij
de blijvendheid inneemt en hand-
or- haaft. „Absolute overgave aan
bij de schone letteren", jawel,
gatief gaat dat wel op.
zin dat hij bulten de literatuur zelfironie
geen belangstelling heeft dan
van zichzelf denkt, hoe dit ook
door de publieke opinie beoor
deeld moge worden.
Nietzsche had allerlei hoofd
stukjes met opschriften als: Greshoff als figuur
„Waarom ik zo wijs ben", baar kon doen blijven. Daai
„Waarom ik zulke goede boe- komt dat zijn specialisme h_
Nietzsche bij het klimmen der jaren gr, Zs
*"""f te ervaring en een uitgebre
ken schrijf".
daarbij dodelijke ernst, er te ervaring en een uitgebrefet
die speelt geen sprankje humor of intercontinentaal net van rel egi
reis in de Ver. Staten. In Okla
homa, Wichita-Kansas, Port- het heerlijke
L,n1: "llwauk" Cleveland „schrijnen". als"ik het" zö
heelt Flor Peeters vijf mees- men mog, DAT het ie mogelijk- J
'eccursM.en gegeven, welke held biedt om steeds intensief te door Griekenland waar ik een
gemiddeld door 60 a 70 orga- werken ZONDER gebonden te maand mocht verblijven. Dit land
nisten werden bezocht en 2 uur zijn aan een atelier of een werk- heeft een bijzonder grote indruk
duren, - -
het beroep geheel duidelijk. Het totale beeld
kwam in mij op tijdens
Afscheid
niet vo°elg *n bomen
herinner ik mij de avonden
die wij samen doorbrachten
bondgenoten in dromen.
kamer. Voor mij is een hoekje op mij gemaakt.
Vooral veel aandacht wordt vaP e V010r VjPn jf'e*n6 zeer
daarbij besteed aan esthetische sj:hnjf machine al voldoende om den,
de klassieke schoonhe- aan het einde 1
stijlinterpretatie de beelden, die i
vooral c
Amerika op orgelgebied een ople- is gebonden aan zijn werkplaats,
ving merkbaar. „De periode der daar dient hij zich te concentre-
monsterorgels met zes en zeven ren aebon'
klavieren en over de 150 registers f,Aip
voorhoed voorbij. De goede or- ïSÜSïïj a\e
gebonden als hij is aan de de schrijfster in
lur. die «oor hem r.tant Zn- wlUe.n Projecteren
Westerse levensopvattingen."
Wanneer we de instelling van
de schrijfster in ,,De Ingewijden"
band, dan blijkt uit haar
is voorooea voormj. ue goeae or- 7. otaat. Zo- oanQ(
gels vermenigvuldigen zich snel dra tty zijn atelier moet verlaten, woord:
en de invloed van de moderne zcf' Z,1J} overall uittrekken, ja overai jn ons leven ben ik
Europese orgelbouw is in zover «V moet zijn handen van de klei 0'vertuigd van de verbonden-
na te wijzen dat de goede pnnci- schoonwassen en MET zijn werk- heid tussen de verschillende men-
pes van orgelbouw überhaupt toe- plaats verlaat hij de beelden Sen en tussen allerlei gebeurtenis-
Amerika waaraan hij werkt, maar voor de sen, ontmoetingen. Als ik een voor
auteur is dat nimmer noodzake- beeld zou moeten geven, dan denk
wandelen i
gepast worden,
als iD Europa".
In een periode van v weken ujj, nmirpn
gaf Flor Peeters 26 concerten. tln'meV
Een belangrijk artikel schreef 9 mee.
verder prof. Flor v. d. Mueren cn/-/~/sc
over „Vrije of historische inter- tcrSie SUCCGS
W.toXhe SheTd bT RÏSDS vóér de oorlog publi-
trachten moet, waarin, boven en Hella Haasse gedich-
buiten het feit van de feitelijke ltn- D»e."s onderscheiding als
correctheid, tevens de esthetische nrrSSwrVu
bedoeling van de tijd van ontstaan de novelle OEJROEG die als
of de psychische verhouding lus- 8«chenk tijdens de boekenweek
sen kunstwerk en tijd liggen be- werd gepresenteerd, uitverkoren
grepen". boven vele anderen. Een belang-
Kanunnik Timmerman schrijft ri5k succes voor een jonge schrijf-
over de orgelcültuur in Zweden ster-
en verder is er orgelnieuws opge- Het bekroonde boek „De Inge- o
nomen. Als bijlage een heel knap wijden", verschenen in 1957, be- hoven schreef, zijn eigenlijk te
Chora al-preludium op „Placare" handelt de geschiedenis van 7 to- verdelen over drie perioden uit
Iepen. En als zodanig zijn
die wij waren gegaan
en hoe wij de stilte wogen
op de weegschaal van onze stem
en het licht vingen
in de lamp van onze ogen
vogels in bomen
zo herinner ik mij mijn jeugd
nu je bent weggegaan
en niet terug zult komen
PIET BOEKESTIJN
grijzend, is nog niet tot stand
beeld verkalkt en heeft dus ook eccil fijn a».
geen gemetseld standpunt. Een diThtbundeT^p'ro'* Domo"'19*33
zekere vrijheid van beweging - -1
is hem een genot. En hij ziet er
geen been in om de voortduren
de veranderingen in zijn smaak
en oordeel schaamteloos uit te
stallen."
Greshoffs cynis- ties heeft verschaft.
is geheel anders en daarom Men moet soms aan BernaC.'
.u-aex nauwverwante zaken, zoals eigenlijk geen cynisme. Het is Shaw denken, uie overigens
de journalistiek, de verzorging bij Greshoff een costuum; zoal groter en veelzijdiger
i-.a __iii- de jj. geerj verkleding, dan toch een is een soort mensen (i
kleding. reld van de schrijvers vertooteR
Om dit te verklaren dient men een grote verscheidenheid
een tweede trek in het geding mensen) die altijd coüte
brengen. Dat is Greshoffs coüte buiten schot willen blijve
het schone boek
lustratieve beeldende kunst.
Maar positief bezien is die zelf-
beleden overgave aan de bonae
.De schrijver, schoon litterae, zoals Erasmus
i de «?ra
niet onvoorwaardelijk. Gres- dichterschap, of misschien juis- het laatste woord willen
Geen kransen en geen
uitgehouwen zerken, handel "gebracht^""leest"
Geen commentaren, geen
complete werken,.
De enige tijd waarin Greshoff
het gevoel van doelbewuste sa
menwerking met eer
geestverwanten had, v
1936—1939, toen hij zich met. he
tijdschrift „Groot Nederland'
bezighield. Aldus getuigt hij zelf
in 7>iin Tlnnr1nnf>nilf> Rrief"
ter nog zijn schoonheidsverering, ken, verstek laten gaan
-:jn estheticisme. ze op hun eigen woorden
In het „Prentenboek", dat een grijpen, de lachers op hun h
uitgave is van het Nederlands willen hebben om ze dan r
Letterkundig Museum en Docu- een in de kou te laten staaj j
mentatiecentrum te 's-Gravenha- Eigenlijk onuitstaanbare
door De Bezige Bij in de den in hun gewilde, onaanta
gebracht, leest men: bare superioriteit. Ze oefer
„De schoonheid heeft van jongs- een soort schrikbewind van w
af het bestaan van Greshoff op- scherpe tong uit. Maar dit all i
permachtig beheerst. Zij was maskeert een grote zwakte.
hem de werkelijkheid die zijn doodsbang uit de aandac
zijn „Doorlopende Brief"
aan Pierre H. Dubois van 6 fe
bruari 1956. En in „De Gids"
van augustus 1959 schrijft hij:
„Schrijven en lezen, afwis
selend, vormen mijn enige'
bezigheid, zover hierbij van een
werkelijke bezigheid sprake
kan zijn. Ik lees en schrijf nu
eens hier, dan daar, in Afrika,
alleen aan dit bestaan zin en te verdwijnen. Als niemand
rechtvaardiging kon schenken." hen let en over hen spreekt fT*
Nu, het is duidelijk dat reeds voelen ze zich doodongelukki
mij gaarne reken: dat der wel- de eerste wereldoorlog aan dat De liefde tot de literatuur hei
menende cynici" (Menagerie, estheticisme een slag heeft toe- als tegenpool een nogal duidel
gebracht. En het tijdschrift ke zelfliefde. Natuurlijk
„Forum", dat met de ouderwet- Greshoff ons ook hier weer
schoonheidsverheerlijking wil- zijn met een cynische zelfbeke
Welmenend cynicus
de breken, telde Greshoff onder tenis:
zijn redacteuren.
Hieruit spreekt een aanpas- „Het
singsvermogen, dat mij in die liefste
jaren aan Greshoffs art,of:ob''d
integriteit deed twijfelen;
heel vroeg al,
wens, en des te liev
,1»^T twilfp,wv p.n »mddt W °°°r
cynicus. Dat wil dus zeggen,
dat hij zelfs tegenover zijn cy
nisme een voorbehoud maakt.
Tot het cynisme behoort o.a. de, ^erfeliikin^^meT^^Ta^evrand fyking vatbaar bleek, mijn eig
„p.Xaar^SS? postzegels-met-portret te ^3
als Nietzsche deed in zijn „Ec- hoff wag méér aan de hand dan gen gebruiken. Ik heb dit ve
slimme zelfhandhaving: een gro- langen tot de huidige dag
zelfs ietwat stand gehouden, ofschoon
tikkeltje - -
Homo". Men zegt 1
„VERLEDEN" IN ELFDE DRUK
J/AN Ina Boudier-Bakker's Nederlands familiedrama in drie
bedrijven „Verleden" is bij de Wereldbibliotheek te Amsterdam
de elfde druk verschenen. Waarom is niet goed duidelijk, want
„Verleden" is echt verleden. In een tijd, dat hoorspelletjes en
televisiespelen aaa de lopende band verschijnen, is zo'n stuk met
z'n enigszins onbenullige intrige echt niet meer de moeite waard
om er lang bij stil te staan. Alles heeft z'n tijd, ook zo'n kijkje in
een Hollands binnenhuisje anno 1910. Misschien als sfeertekening
zou zo'n drama nog iets kunnen betekenen, maar ook op dat punt
stelt „Verleden" teleur.
VIA NAALD
EN PLAAT
i zijn geest.
Gabr. Verschraegen.
taal verschillende karakters
ze de duidelijke geestessignatuur
ende oan de
T\E ZWOLSE Drukken en den als buit staat op te wachten
ner,dr-ukke5 r,rJLM.a:ï: ■safSffiS'S
schappij der Nederlandse Let werkt heeft Wecens ziin drama-
terkundp te Leiden, die reeds Si kracht heen dit spel ook T'SoX^Siydn"»
- ^«Su3ÖSW«,,2<t'HuïïlS XijSrS.»Evï,e,tB»aove"
Beethoven. Ze zijn veel sterker dan welk ander werk ook, de Hnsumnwskv- opgenomen in een vertolking door
directe neerslag van zijn wezen. En ze betekenen nog steeds kv^^etten SChreef Beethoven in het befaamde Pascal-Kwartet
hoogtepunten in de kamermuziekliteratuur uit alle eeuwen. Wat 18q6 dus pas 5 jaar na het Ver- (Jacques Dumont, le viool, Mau-
Beethoven in zijn strijkkwartetten wist te zeggen en wat hij schijnen van de eerste zes strijk- ri.?e. Crut, 2e^ viool, ,Leon Pascal,
muzikaal met dit materiaal heeft gedaan, kan ongetwijfeld tot kwartetten. Maar welk
het hoogste op muziekgebied worden gerekend.
altviool en Robert Salles, cello).
rijpingsproces had Beethoven toen Ze zijn verschenen op 10 lang-
TVTriri voi, haact speelplaten van 30 cm in een
zovele waardevolle uitgaven voor een modern publiek
van klassieke literatuur heeft waarde niet verloren,
verzorgd, heeft opnieuw een EV.
zeer kostelijk boekje aan haar
reeks kunnen toevoegen. De
Vlaamse filoloog Marcel Hoe-
beke heeft een weloverwogen
tekstkritische uitgave geleverd
van een laat-middeleeuws mys
teriespel „Het spel van de V
vroede ende van de V dwaeze
maegden", waarin de parabel
van de vijf dwaze en de vijf
wijze maagden dramatisch ver
werkt is.
Het spel heeft een mysterieuze
afkomst. Dat het voor het nage
slacht bewaard is gebleven, is te
Allereerst zijn er de zes
Strijkkwartetten Op. 18, door
Beethoven geschreven tussen
1798 en 1801 (hij was dus toen
nog jong, geboren in 1770).
Die eerste strijkkwartetten
laten dan ook de jongeling-in
de muziek horen, de volijveri-
M op de wegen
1 Mozart, niet als een epigoon
q maar als iemand die eigen
uitdrukkingswijze een hechte
basis wilde geven. Beethoven
bouwde niet na. maar hij
bouwde voort. Hij beheerste
volledig de spraak der tradi
tie, zoals hij die van Haydn
en Mozart had meegekregen.
Maar hij bezat ook de gave
Het spel van de V vroede
ende van de V dwaeze maeg
den opnieuw uitgegeven,
ingeleid cn toegelicht door
Marcel Hocbeke. Zwolse druk
ken en herdrukken nr. 37.
UUg. N.V, ^Uitgevers-maat- verder te denken dan die tra-
xr. muzikaai verder te den
ken. En het is juist dat zuive
re muzikale denken dat al zijn
strijkkwartetten puur
musicologisch gezien tot
hoogtepunten in zijn gehele
oeuvre heeft gemaakt. Want
in zijn strijkkwartetten
dartoon 60
De beste cartoons
het ja;
danken aan de stadsarchivaris l959 zijn weer door De Bezige" Bij
van Oudenaarde, die het manu- te Amsterdam uitgegeven in een
zcript in 1845 bij een winkelier klein boefje, getiteld „Cartoon
in deze stad aantrof en het door 60„ Het is overgenomen van het z,ch
J. Ketele liet uitgeven. Het ma- Diogenes Verlag te Zürich en be-
nuscript is sindsdien spoorloos vat8cart0ons vin Folon uit Bel
gië. Hans Fischer er. Loriot uit
verdwenen.
al doorgemaakt. Men zou haast
kunnen zeggen dat deze drie
kwartetten al de gehele mens
Beethoven omspannen, zij het
dan nog schetsmatig. UUvcn aauBc6cvc,u HCliUUC11
Dan komen er twee losstaande eerlijk "gezegd"'ben ik"'heel'
luxe cassette (MMS 2041
2050). Uit deze cassette heb ik
vier platen beluisterd met kwar
tetten uit de verschillende (hier
boven aangegeven) perioden. En
te, aangeboren
^efbdTXddeTe,=e J? 3
heid een modus vivendi ver- d" blonder geval op
schafte. Het Prentenboek spreekt algemene gesteldheid te kom%0
van scherpe tegenstellingen die moet ik bekennen dat af
binnen de dichter en de schrij- Greshoven, ongeacht geslac
ver aan het licht traden. Maar 0f beroep, verslaafd waren at
het erkent ook, dat Greshoff ^et genot, zichzelf afgebeeld
boven de S'vUoerS,^atno,deeenVdog- ^trijntje Afrika.
ma heeft verheven. Vandaar dan ook het overvll{
dige materiaal voor dit Prent/
AIS een Shaw boek. Maar op den duur he£
AJIEMAND KAN langdurig, laat ™eT He"? 1
staan blijvend, de publieke liest op een bepaald ogenbl
aandacht behouden zonder een zijn effect. Vooral bij het
onveranderlijke kern in zijn we- worden. Er komt een mora^
zen. Die kern spreekt uit het waarop het 't publick niet mt
volgende citaat uit „Volière" Interesseert of men erin slaa
(1956), dat evenals het vorige ^ijn literaire huid te redden. 1
aan het Prentenboek is ontleend: ^an kan vergrijsde literal
niet anders meer. Zijn figu
„Wanneer ik nu aan P. N. schrompelt in het oog der p
van Eyck en J. C. Bloem en de b,,ek«; IJ°Pinle t to®e4n- M
jaren van onze eerste vriend, SSTSL
schap terugdenk, ben ik er mt] lljn nle, verenigbaar. Do b.
van bewust dat het voor ons dclaar moet ten slofte met
allen een tijd van bittere ernst prijs voor den dag komen. 1
was. De literatuur en wat daar moet ééns zeggen: Hier sta£]
ook maar in de verte mede in vo<>r- Duizend geestigheden
verband stond, was wat ons Sen niet op tegen de ene
- - - - spraak: Hier sta ik. Er is i
laatste ernst,
betreft, een aangelegenheid van
alles overheersend belang, wel
ke alleen eerbiedig en met aan
dacht behandeld kon worden.'
Hier spreekt alleen maar
„welmenendheid" en geen spoor
van cynisme. En het is alleen
door deze trouwe liefde tot de
literatuur, die ernstige en diepe,
onveranderlijke genegenheid die
ontkomen is. In deze zin i
men op Greshoffs geestelijk 1
tament. Er is niet veel
C. RIJNSDOlj
Naar aanleiding
„Schrijvers Prentenboek"
J. Greshoff, Uitgeverij
Bezige Bij te Amsterdai
strijkkwartetten, nl. Opus 74 in blij 'met di" vertolkingen door
Es-dur (uit 1809) en Opus 95 in het Pascal-Kwartet. Blij omdat
f-moll (uit 1810), waarvan het deze vier musici nu precies be-
eerstgenoemde door vele pizzica- grepen waarom het gaat bij Beet-
to-passages (pizzicato is het met hoven en bovendien in een tech-
A teUrixoior, ,„n rio mp nisch gaaf en volkomen homo-
0 geen samenspel een prachtig mo
ren) ook wel „Harpkwartet ge- nument jn klanken voor Beetho-
noemd wordt. Wederom voelt ven hebben neergezet. De uitga-
men het rijpingsproces verder ve van zijn set is een durf, maar
gaan, voelt men het scheppings- die durf zal beloond worden door
proces zich verdiepen. Van het de velen, die in de strijkkwartet-
Ie deel van Opus 95 wordt ge- ten Beethoven op zijn grootst
jjf „er. zien en dus de hoogste waarde
zegd, dat Beethoven dit m een hechten aan de vertolkingen door
De i
Marcel Hoebeke achrijl. hel Sc 'ch'ivaT"'^ ?™ecteerbe.
ie aan Jan van den Vivere, pas- oa ::i. Tint hf>pft hem pr i
Beethoven niet de hartstochte
lijke belijder zoals we hem j
uit zijn pianosonates kennen,
ook niet de stijder zoals hij j.
i symfonieën
voordoet, maar de denkende muzi- Ludwig van Beethoven, wiens 17
kant, die noch het eigen Ik, nog strijkkwartetten door de M.MS. op
andere buitenmuzikale zaken in je piaat zijn vastgelegd in vertol
toe i
toor te Pamele (een parochie ^rinus uit ^^and"'1 YoU^Kuri bracht "het strijkkwartet
van Oudenaarde), die het als fac- japan, Alberto Fremura uit tere diepte te geven dan deze zijn hele steeds verder rijpende tctten (Op 127, Op. 130, Op. 133.
tor Van de Pamelse kamer --n.,„iAlri,nrm Kil HovHn pn Md- „oi-crrrmliilrl-ipiH u/ppTcnipppld TT-.D». a..» in
Dat heeft hem
kingen door het
zal-Ktvi
Babyloniërs en Assyriërs;
Zo leefden de Babyloniërs en vragen die ons plotseling sf
Assyriërs ten .tijde van Nebu- kunnen bezighouden. Er is
kadnezar, door Georges Conté- ria. die ons daarvan vertellen
nau. Uitgave Hollandia N. V., Wi^ ontvingen nu het deel,
Baarn betrekking heeft op de oude
byloniërs en Assyriërs, en
insen „i, oude tijden rijn t%\Thei°XeJ
geweest „van gelijke be- dende boek met smaak hetj
ils wij". Maar I
-V -- - k-.j.e ecv. goed te noemen". Maar "i? Hoe was hun huis-^.^,-
had gelopen bij de 18-jarige The- van Veel grotere waarde is de ingericht? Hoe leefden zij het le- de beslissende
rese Mallatti. Maar men merkt muzikaliteit van de vier musici ven van alle dag? Hoe was de A™irf
niets van woede, integendeel, het jn geen Beethovendiscotheek mag ctand van hun lptterkundp van "Pette-daad gaan leven. Verrn
deel is zo beheerst als men van deze verzameling ontbreken u u lelterkunda- va" den wij nog, dat de vertalingKi
Beethoven haast niet kon ver- aeze vcrzamc"n* onioreKen. nun wetenschap en hun kunst? Loek Esmeyer is en band en®
wachten. Een bewijs temeer dat CORN. BASOSK1 Hoe dachten zij? Dit alles zijn slag van S. Pennink. 1(-
Beethoven eigen gevoelens heus lc
wel wist te onderdrukken.
En dan ten slotte komen de
zgn. laatste strijkkwartetten, uit
de jaren 1824 tot 1826, dus eerst
na ruim 14 jaar sinds zijn Opus
95- In die tussentijd zijn de hoog
tepunten de laatste 5 Pianosona
tes, de Diabelli-variaties, de 7e,
8e en 9e symfonie en de Missa
Solemnis. Daarna wendt Beetho
ven zich wederom tot het strijk
kwartet en met de laatste kwar-
BELGISCHE UITGAVE
mHe't ^toneel bevat behalve de "ui' Hongarije
Esquire „Paris Match „Le
strijkkwartet opgeheven uit de ten die in een volkomen gelijk- njng Van Beethovens kamermu-
sfeer van de gebruikskunst en het waardigheid en dus volgens een ziejCi maar van zijn gehele
tot een volledig autonome uiting geheel democratisch principe sa- vrc. Hier staat de eenzame vol- denis
gemaakt, tot de uiting van een menwerken tot een geheel van in- ledig getekend, de eenzame op
die niet alleen speelt met houdsrijke klanken, harmonieën, zjjn Weg naar de eeuwigheid. Brussel)- als een studieboek.
Men kan het niet geloven dat er Dat wil zeggen als een studie-
Corneel Mertens, het Dienst- tijk gehouden door meer aandacht
hoofd voor de Ernstige Muziek te besteden aan de muziek die
aan het N.I.R. te Brussel, heeft 0Jal„;Y°rodJ:„Uifg0^O0fd„i
te zamen met de conservato- «d™ nn ni™ti
riumleraren uit Brussel en Vcr-
viers, resp. Roger Bragard en
eert, via radio of op de plaat) dan
aan de muziek van Oudheid en
Middeleeuwen.
I- Franz Mónfort," een „Geschie" ^Aan de 17de «n 18de -
wijd,
voor een Belgische uitgave.
is voor de Noord-Nederlander
rigens wel goed daarover n
meer te lezen, want er is no|.
dit gebied.
Over de landen in Oost-Ei
50 bladzijden ge- zijn de schrijvers kennelijk n
de 19de eeuw alleen 50 volledig geïnformeerd gev
en aan de 20ste eeuw Tsjechoslowakije komt er no
- ï-- ouiu»ci/ aia c«-u muujcuucb. uu bladzijden. Op deze wijze beste af, maar over Polen,
noten maar ook aenKt in noien. melodieen en ritmen. Men kan het niet geloven dat ér Dat wil zeggen als een studie- wordt de lezer dus bijzonder goed ?arije en Roemenië wnrH
taÏMlS52t3ttn,n SS b n „..rir ta een ■amen.pel v» slecht, vie, boek dat door elke murieklief- B«ralnd
die eerste zes strijkkwartetten Up. ^ja die Opus 18, waarin men strijkers zoveel levensfilosofie hp,hhpr kan wnr(jpn frpi«7pn en
de lachspieren 18- waar dus wel de invloed van IN nog elk innerlijk of uiterlijk kan worden gegeven. Hier staat
Die humor kan si wTeens Haydn en Mozart hoorbaar is, drama* mist en waar aUes de de belijder, de strijder en de ?est"d "m ÏOP-der er. a' te on"
Sceerponderzoeck, wt Te,»; iin. maar waar toch aan het kwartet geest van een langzaam wegster- denker, de totale mens dus, zo- begrijpelijke dingen in te
Hemel en een Hel. De
dwaze maagden worden genoemd: D. - n:.' -7r.it- uröu»
Tijtverlies, Roeckeloose, Hover- R'rf„ '^Wn 'h.:, "PieHJf0{-n
die Ydelglorie, en Zottecollacie; ..Pu ^-Dlf Wo?he etc. Het zijn
de wijze maagden heten: Hoope, die kleine tekeningen zonder woor-
Vreese. Cari'.ate. Gheloove en den. die kleine tekeningen die
Potmoèdicheit. In de Hemel zit zo vol humor zijn, die altijd
de Brudegoem op Zijn troon en weer grage kijkers^ vinden t
in de Hel is Lucyfer met zijn gezond zijn
trawanten: Sceerponderzoeck. Die humor i ..BI—-Bi- BtBPiRI IPHSBPÜliPBHPWI
beu^Het^DeMelt^lV^rielen m^1 gerger^begrafeni^nopjes stelten wij een diepere zin werd verleend. tend, maar toch" nog fijnzinnig als die'al schetsmatig was aange- den. Men kan er de geschiede- Qok de verschil]ende muziek- betreft, stiefmoederlijk
in L .niiooe Het nu eenmaal niet zo erg op prijs), En hoe verder we nu gaan bij rococo ademt, komen de zgn. geven in de Rasumowsky-kwar- nis van de muziek m lezen niet vormen en de instrumenten, als- Nederland komt er beter af.
f 7«r Wndiï van aard met maar over het algemeen heeft de de strijkkwartetten van Beetho- Rasumowsky-kwartetten, Opus 59. tetten. Men kent veel composi- als een dorre opsomming, maar mede korte biografieën van com- zeer leerzaam en zeer leef'
le Hrnrnatisehe contrasten humor van deze cartoonisten een ven, hoe groter en betekenisvol- Drie kwartetten opgedragen aan ties van Beethoven (symfonieën, als een cultuurverhaal. ponisten vindt men in dit boek boek, geïllustreerd met vele I
TVTor. h^urifnt Hat vooral de sa- rake typering Nederland slaat Ier die diepere zin wordt. Het is graaf Rasumowsky, Russisch ge- pianosonates, Missa Solemnis en van 255 bladzijden. Dat daarbij ponistenfoto's. De prijs is
tanische taferelen in de Hel, met Catrinus geen gek figuur, of de_ strijkkwartetten geestelijk zant in Wenen. Het Russisch ka: opera „Fidelio"). Maar om Beet- Daarbij hebben de schrijvers een zeer sterk accent valt op de Belg.!""
waar Lucyfer de dwaze maag- Een heerlijk ontspannend boekje. WM
begrip voor de la- maar zeer summier gedaan,
tere muziek, waarbij hij nog ge- ian te weten dat juist een J
steund wordt door allerlei alge als Polen thans zoveel goeds W
beschouwingen en karakte- Trouwens ook Oostenrijk ff
wat de moderne mq;
ristieken, ook i
mat Beethoven meegroeien, of rakter ia even merkbaar In het hoven werkelijk te kennen zijn de zich zoveel mogelijk aan de prak- Belgische muziek ia begrijpelijk
corn
