De«doom»zegt: «Nou tot ziens dan
r
GEESTELIJK
LEVEN
Prof. Vogel schrijft open brief aan Dibelius
.Bruidsscholen" bouwen de kerk
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1960
Negeren
Wie wel eens met een psychiater in aanraking is ge
weest, weet dat de man altijd gaat proberen om
het verleden bloot te leggen. Hij weet dat er erva
ringen zijn, die wij maar niet gewoonweg vergeten
zijn, maar die ons prikten en die wij bewust heb
ben weggedrukt in de vergetelheid. Zij zijn niet door
de spleten van het geheugen weggezworven. maar er
gens diep weggestopt in een verborgen kist van de
zolder van ons denken. En daar doen zij hun on
heilspellend werk. Zij groeien en overwoekeren op het
laatst ons gehele leven.
Maar vaak worden psychische storingen niet veroor
zaakt door een akelige ervaring, maar doordat wij
iets veel belangrijkers uit ons leven proberen weg
te sluiten. We proberen buiten God om te leven. De
geestelijke problemen van de westerse mens zijn ge
heel anders dqn van de heidenen op de zendings-
velden. Dat komt omdat zij nooit van God hebben
gehoord, maar wij al generaties lang bezig zijn Hem
te negeren. Dat is niet gemakkelijk. Dat kost in
spanning. Het is veel moeilijker niet te geloven dan
wel te geloven. Geloven is natuurlijk, want ons hart
verlangt naar rust, maar ongeloof is onnatuurlijk,
want God laat ons niet met rust.
De Bijbel zegt in de tien geboden dat God ,,een na- iIV 6C1UUJ.
ijverig God is." Wie God probeert te vergeten. Hem spreidt, en toen we het later thuis doorbladerden, viel het oog op dat de Christenouders met de han' mensen? Naar mijn mening
-J- "-** ♦-«- 1- het kardinale punt, waarom Hei
,^.w„ bij de verkondiging van het Woord n
ijbelstrips dïih d™»"- Ee" vorm vinden, die de <eerd 'net het werk. van de Pro-
mensen zo pakt, dat ze gaan luis- testants Geestelijke verzorging.
teren naar hetgeen God zegt. En Ze lezen Reveille alle ouders
nu is het wonderlijk om te erva- zouden op dit periodiek moeten
^oe. u- Boods.cllaP va" h,eï zijn geabonneerdzeJ~
d.t' Heil het bl] onze jongens „doet diensten
Protestants Geestelijke Verzorging
schept kansen voor de kerk
DIJ het afscheid dan kregen we nog even vlug een Reveille in de
hand gedrukt, het tijdschrift, dat de Protestants Geestelijke Ver
zorging elke veertien dagen onder de Nederlandse militairen ver-
dat iedereen er iets aan heeft, er
iets van begrijpt. En dat vraagt
van hem een zware inspanning"
,,Het contact tussen legerpredi-
kant en soldaat", zei hij, ,,kan
ten aanzien van de Opdracht, die
de legerpredikant heeft, moeilijk
zijn. Een predikant in de strijd
krachten staat voor een aparte op- dol moet zijn
gave. En nu probeert de Protes-
tants Geestelijke Verzorging dit op
te vangen door middel van de door
haar verspreide lectuur.
In die lectuur trachten we hel
Evangelie te brengen in een nieu
we vorm, want de oude vormen
brokkelen af, "J
oude vormen verteren
omdat de problemen zo op ze al
stormen, dat de traditie hen bij
de oplossing er van niet mee
Als je al het werk van d_
Protestants Geestelijke Verzorging
overdenkt moet je tot de conclu-
komen, dat de Kerk in feiti
moet zijn van vreugde, da'.
.1 dit werk wordt gedaan. Wa'
een kansen liggen er voor haar.
De Protestants Geestelijke Ver
zorging heeft, en daarop kan niet
genoeg de nadruk worden gelegd,
niet de minste behoefte aan een
nieuw Evangelie. Maar bij voort
...w.j"*De during bezint zij zich op de vraag:
de hitte h°e breng ik dat eeuwenoude
deze tijd. Maar ik geloof wel, Evangelie het beste onder de
Verheffen
Maar dat wil niet zeggen dat ieder die erkent dat
God werkelijk recht heeft op ons leven, Hem ook
werkelijk die plaats geeft. God komt tot ons om ons
te helpen. Hij laat zien wie wij werkelijk zijn. Als
u uw hemelse pasfoto wilt zien, moet u maar eens
het eerste hoofdstuk van Jesaja opslaan. Daar ziet
u uzelf zoals God u ziet. En dat is geen mooi beeld.
'THoe reageert de mens vaak? Door te wijzen op ande-
veel erger aan toe zijn. Wij zijn altijd
een artikel, waar in schrijfletters boven stond: ,,je peinst wel eens..."
Het is het verhaal van een soldaat, een zekere Zijlmaker, die gaat
demobiliseren en voor zyn vertrek de dominee de hand komt druk
ken. Morgen zit het erop. Zijlmaker gaat naar huis, naar zijn meisje,
naar zijn werk.
„Nou, tot ziens dan!"
„Tot ziens, Doom!"
Als Zijlmaker zijn kamer heeft verlaten, vraagt de dominee zich
we kiezen die weg, omdat we
ders de grote groep, die andert
niet kunnen begrijpen.
We zijn er niet blind vc
we het gevaar lopen, dat
veel die grote groep in het oog
vatten, terwijl
kleine groep is, die uit
telijk gezin komt.
tc- En hoe ze gaan begrijpen,
wjff om een Christen tegenover ver-
toch ook nog die schillende zaken afwijzend staat:
i Chris- omdat ze hem aftrekken van God.
Zij begrijpen, dat de Christen te
met vraagstukken tobt, vraagstuk- gen alles
peinzend af, hoe het nu verder met deze jongen zal gaan, en hoe ken als: atoombom, ruimtevaart, zegt,
woningnood. Met al deze proble- g€n
i de kazerne heeft ontmoet.. Wat is er van hen geworden?
de overslanken behoord. Tegenwoordig noemt men
dat volslank. Mijn schoonmoeder raadde haar daar
om aan op ten partijtje altijd naast een van de dik
ste meisjes te gaan zitten. Of het geholpen heeft
weet ik niet.
Maar wel weet ik dat velen hetzelfde doen in hun "•-«-» -- --
geestelijk leven. Zij hebben God niet nodig, omdat Zijlders zijn bezwaren tegen de kerk
tbbh troai v.»)». -.«ir, r.f riie> Fn in overwonnen? Zou de Bnbel, aie je
ste zij toch veel beter zijn dan die of die. En
dagen hebben we mislukte ouderlingen genoeg om
heiL.ons aan op te trekken.
We vergeten dan dat schijn bedriegt. God meet niet
met een subjectieve maat, maar met een objectieve.
In Zijn ogen hebben wij allen gezondigd, hebben wij
Zijn hulp en Zijn genade nodig.
ye
rweren
je
koers. Ze hadden lang niet altijd de
wind mee en er moest heel wat gela
veerd worden. Hebben ze helmstok en
schoot stevig in de hand gehouden?
Zijn ze teruggekeerd? In het riet te
recht gekomen? Hebben ze de zeilen ge
streken om maar wat te blijven rond-
I-—dobberen? Zijn ze omgeslagen?".
De psychiatrie leert om eehter nog iets. Als mensen Hij denkt: ..Wat weet je er van. Er
zich al te lang groot houden, als zij geslagen worden Jijn dan wel een heleboel positieve cij-
I door het leven raken zij de moed kwijt. Menigeen Iers, „maar er. zijn ook een heleboel
die niet tegen het leven op kan probeert zelfmoord YT£®?n' die dominee eigen-
te plegen. lijk bereikt? Commandanten van oplei-
Alaar er zijn ook mensen die door God verslagen wor- dingen en parate troepen kunnen met
den en dan zich niet aan Hem overgeven zoals Jacob cijfers aantonen wat ze bereikt hefo-
lan de Jabbok, maar zichzelf geestelijk willen doden,
geloof met heel mijn hart in de verkiezende genade,
:n ik weet dat de uitverkiezing een troost kan zijn
'oor de mens die beseft dat hij Gods genade eigen
lijk verbeurd heeft. Maar er zijn ook mensen die
vluchten in een valse uitverkiezingsleer. Waarin zij
het stellen alsof zij niet uitverkoren zijn, omdat God
hen niet wilde uitverkiezen. Hun leer is een geeste
lijke reactie. Zij hebben iets van hun zonde en van
Gods heiligheid gezien en willen zich dan niet door
Gods Geest laten bekeren, maar vluchten in de ge-
al kunnen over wat bereikt is, geen cij
fers gegeven worden. Het gaat door. Be
grijp goed niet om geoefende en pa
rate troepen te verkrijgen, laat dat
maar over aan de commandanten, die
daartoe van regering en volk de op
dracht hebben. Het gaat door, die gees
telijke verzorging, nergens anders
zit de kleine groep ook. Wc
bespreken ze met hen in onze
kernconferenties op Beukbergen,
waar de jongens zich om de leger
predikant scharen en de proble
men onder de loupe worden geno-
Drie soorten
opdracht
tegen alles wat te-
Hem in opstand komt. En ze
begrijpen wat het betekent dat het
Kruis van Christus de haat op de
hals haalt".
,,Dc jongens, die
ten toen ze in dienst kwamen
zo zei hij, ,.moet je door je op
treden je levensstijl, duidelijk
aken wat het Cliristen-zijn is.
ook de jongens,
de legerpredikant
bij. ze bespreken de problemen,
die hen beroerenin de stilte van
de centra, die voor hen zijn op
gericht. Ze vragen honderduit en
zoeken naar een antwoord op
alle problemen, die Kerk en
wereld doen rijzen.
Hun diensttijd lang worden ze
begeleid door de legerpredikant.
Dan komt de dag van de de-
WJ*' mobilisatie, en ze gaan terug
Ze zeggen tot de Doom: „Tot
Hij zei: „Als legerpredikant sta En
je voor drie soorten mensen. Er
zijn er onder de jongens, die to
taal niets weten van Bijbel of Ge- bw
de opdracht tot verkondiging loof, er zijn er, die Christelijk christelijk opgevoed,
het Evangelie. Geestelijke verzor J
gers. alleen maar om niets anders te-
dan noemt. Christelijk tot ziens dan!".
En de Doom antwoordt: „Nou,
i de
i de
rij#
ben. Zoveel duizend geoefende offic
onderofficieren en soldaten afgeleverd,
jveel duizend man paraat. Maar de
dominee?"
Niet de dominee....
Nee de dominee niet. ,,Je kunt veront
rust zijn als er op deze vraag geen ant
woord komt, en als er geen Cijfers ge
noemd worden, je kunt er ook met een
hun smadelijk glimlachje je schouders over
I verlorenheid. Eens hebben wij iemand op de Veluwe ophalen. Je kunl ook lachend dere
horen zeggen: ,,Ik ben wel goed op God en als God
nil ook lens goed wordt op mij zal het wel in orde vraae <">"1 schuiven, omdat, als hel
komen." Maar zij verwachtte, geloofde niet dat het goed is, de dominee weet, dat hij ook
in orde kwam. Haar woorden werden alleen uitge- hierin op hoop moet leven. Dat weet
■pa#1 «proken om haarzelf te pijnigen en goed te laten vonTllit (]aar hJi h„, mp„
'ijlf voelenGod laat je verloren gaan. V»»™1' <">ar '»1 "et mee
d zijn duizenden op de v.lucht voor God. Zij negeren doen.
Hem. En als zij dat niet langer kunnen volhouden, Och ja, je peinst wel eens, en je
lie j proberen zij zichzelf wijs te maken dat zij Hem niet vraagt wel eens, en je zou wel eens wil-
istn nodig hebben. En uiteindelijk, als ze weten dat ze len weten of je wat bereikt hebt. Nog-
:ft I zonder God niet kunnen leven, geven ze God de al menselijk, dacht ik. Maar die hoop
it, I) schuld van hun leegheid. Zij vluchten niet voor het heeft een stevige bodem, zij is n.l. ge-
Walt leven, zoals de zelfmoordenaars, maar voor het Leven grond op Christus. Die de wereld over-
ornj en zijn ook zelfmoordenaars. En God wacht in Zijn wint. Daarom gaat de geestelijke ver-
»lga genade.. zorging in de strijdkrachten door. ook
midden
in de strijdkrachten te weten, „dan Je
zus Christus en Dien gekruisigd". Dat
op de achtergrond van al die activitei
ten waarover dan wat cijfers te geven
zijn. Geestelijke verzorgers, ook om er
iets van waar te maken, dat de kerk
met de ander in de wereld moet en
wil zijn, waar dat dan ook is, ook in
de strijdkrachten. Om daar te Dienen
als dienstplichtige van de Here God".
Dat is dan dat artikel: ,.je peinst wel
zijn opgevoed
en er zijn er, die stevig
leer zijn onderwezen, maar geen
raad weten met het Christendom,
- is dat
nog iéts weten,
Tienduizenden jongens worden
de strijdkrachten geconfron-
En vraagt zich af hoe het ver-
klnderen der met hen zal gaan.
Worden de kansen, die er lig
gen, gegrepen?
Het zijn er tienduizenden, elk
Antithese of solidariteit
.Helaas...."
Kerkbouw-acties
„Lector" schrijft in het
„Evangelisch-Luthers Week
blad": „Voor de kerkbouwactie
brachten de leden der vijf ker
ken, die hieraan meedoen, dat
is een groot deel van protes
tants Nederland, lot 31 decem
ber 1959 ruim elf miljoen sa
men. Mogen we daar een paar
cijfers naast stellen? Het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
deelt mee, dat in Nederland in
1958 400 miljoen werd uitgege
ven aan alcoholische dranken;
wij hebben samen 980 miljoen
verrookt en 655 miljoen ver
snoept. Dat is luxe. En de oor
logsbegroting bedraagt 1700 mil
joen, Dat is erger dan luxe.
Deze cijfers brengen ons toch
wel even in een andere „orde
van grootte" dan die van de
kerkbouw".
„Lector" beziel dan de op
brengsten van de kerkbouwactie
nog eens nader. Per 31 decefnber
1959 waren die: Hervormde Kerk
9.300.000; Geref. Kerken
1.500.000; Remonstrantse Broe
derschap 170.000; Doopsgezinde
Broederschap 152.000; Evange-
lisch-lutherse kerk 96.000. De
cijfers worden interessant als men
nagaat, hoeveel in de verschil
lende kerken is gegeven per ziel.
Een hele morgen hadden we met hem
zitten praten en hij had ons verteld over
zijn werk, het werk van een legerpre
dikant, en over het werk van de Pro
tectants Geestelijke Verzorging in het
algemeen. Zijn naam doet niets ter za
ke, ook niet tot welke Kerk hij behoort.
Hij draagt het khaki van de landmacht.
De meeste soldaten noemen hem:
Doom. gewoon: Doom zoals zij alle le-
gerpredikanten noemen en hij waardeert
dat, want in deze afkorting ligt een ver
trouwelijkheid, die het deftige woord:
dominee, mist. Hij staat met beide be
nen op de grond, hij kent de soldaten
en weet wat hij
soldaten weten
De synode van de kerk van >ng van de inhoud van Romeinen belius dat hij geen oog heeft 0_„r_.
Berlijn-Brandeuburg is weer 13 zoals bisschop Dibelius die ?JLHt!7.?r™dc K.erk 1®U ^eveer
achter de rug. De afgévaardig- heeft gegev
den zijn naar huis gegaan naar
hun parochies in het rijke West- In ,ziin argumentatie gaal de
Berlijn, in het door ruïnes be- hoogleraar
heerste Oost-Berlijn en naar de "®ds ia"s
verarmde gemeenten in Oost- breid: „Wij moeten een evange-
Duitsland. Zij zijn uiteenge- lisch front bouwen" Reeds toei
gaan, maar hebben elkaar niet heeft prof. Vogel zich tegenove:
de rug toegekeerd. Ondanks hem gesteld
velen zullen dan de bisschop wil- drie miljoen zielen, dc Gerefor-
len verdedigen door op te merken meerde kerken bijna 700.000, de
mane Saat ut dat er geen waarachtige solidari- Remonstrantse broederschap
uit dat Dibelius te^ Jtan bestaan als wij niet eerst 40.000, de Doopsgezinde Broeder
hij tot bisschop werkelijk hebben leren beseffen
werd gekozen het parool had ver- dat G-od ons scheidt
breid: „Wij moeten
dat God
reld en oproept tot een antithesi
Voor prof. Vogel loopt de ant.
these door ieders hart. Voor bis-
chap 67.000 en de Evangelisch-lu-
therse Kerk 69.000 zielen. Dit be
tekent. dat per 31 december per
ziel was bijgedragen: in de Her-
ormde Kerk 3,10; de Gerefor-
het politieke gestook
de
artikel schop Dibelius loopt die antithese meerde Kerken 2,27; de Rernon-
fneeori nigt dje Vqj strantse Broederschap 4.25; de
communistische pers, ondanks goddelozen." In de afgelopen j
.Christelijke solidariteit met de *~r nifl rZi
trrtrMeWn Tn He afoelónen ia- 1S maar die God
Een ogenblik leek het er op als
sou de synode toch nog eindigen
t gescheiden geesten. Prof. dr.
Kerk helpt
de Japanse
plattelanders
\L jaren worstelt bet op een
dichtstbevolkte land ter
Tereld, Japan, met een pro
bleem dat ook wij zo van zeer
iabij voelen: De ontvolking van
jet platteland. De arbeid van
boer is niet meer in aan-
Het klatergoud van de
waar het geld op straat
gt, trekt meer dan de zonsop-
|ang boven een groen weiland
t wuivend koren,
l^jHeel langzaam begint er wee:
K0^en verandering in de toestand te
brimmen. De organisatie die meei
n? lellicht dan enige andere zich e-
H. be heelt gezet orh de Japanner kai «liefde voor de landbouw) de
[eer liefde voor de landarbeid bij mensen wil helpen om betere boe-
brengen heeft een positief-chris- ren te word.en- De stichter is Ju
flijke achtergrond. nichl Kotani. Hij is zelf de.zi
E J|Na de wereldoorlog hebben de Yan ean. vroegere „lijfeigene die
indhervormingen een geweldige foei? Jaar oud was tot be-
Brandering teweeg gebracht. De !"'e kwam en christen werd.
is niet langer de lijfeigene Hij ging landbouw sluderen en
te grootgrondbezitter. Hij kan ontwikkelde met enkele andere
igen boerderijtje bezitten, an christelijke landbouwers een plan
betere werkmethoden zijn le- de boeren in zijn omgeving te hel-
tandaard aanzienlijk verho- hEt be®n lag de nadruk
Maar het Is voor dc Japan- ™oral ?P de tcchlMClje verbete-
,Elandarbeider, die jaren lang als r'"S«m die op de betirijfjes konden
»lve slaaf heeft geleefd moeilijk worden aangebracht. Maar al spoe-
fn zelf te beslissen wat hij het d'f. gingen deze landbouwers be-
teste met zijn stukje grond kan grijpen dat
de agitatie van compromisfigu-
zelfs ondanks de theo-
hen heeft, en de logisch en politiek verschillen-
aan hem hebben, de inzichten bleef het thema:
zü weten, dat hij een opdracht heeft wij willen elkaar vast houden,
en dat juist daardoor zijn deur altijd
voor hen openstaat. En die deur weten
ze te vinden, het best als ze in moei
lijkheden zitten, of in de knoei, zoals
-/e dat zelf noemen en ?e in He boon ,,lel gefuueiaen geesten, t-roi. ar.
leven, dat hij hen, v'atl uit die Opdracht Heinrieh Vogel wilde ingaan t_egen
kan helpen.
Bij het doorlezen van de aante
keningen werd het gesprek weer
levend. Hij had de gang van za
ken geschetst, van het begin af.
„Zodra de jongens in dienst zijn
gekomen stuurt de legerpredikant
een brief naar de ouders, waarin
hij hen vraagt of ze zo vriende- beuren nogal opwinding
lijk willen zijn gegev
te delen i
Doopsgezinde Broederschap 2.27
en de Evangelisch-lutherse kerk
1,40.
nds het einde van de laatste
wereldoorlog is de bisschop steeds
weer op deze gedachte blijven ha
meren en hij heeft' zich nu ge-
steld „tegenover een staat waar- L
van de dragende en heersende
partij probeert om het atheïsme
aan het volk voor te schrijven. De
bisschop denkt alleen maar in de
lijn van een kerkelijk front."
het geschrift van bisschop Dibe
lius en deelde mede dat hij het nip.
zijn plicht achtte om zijn toespraak
ook uit te geven. Onmiddellijk out- te burgers van onze eeuw de eer
wc ui »t nam de voorzitter hem het woord, wil ontzeggen die hem toekomt
dienst"zfjn °mdat de synodezittingen geheim en hij erkent dat het bisschop Di
belius op zyn manier om het
In de Duitse pers heeft dit ge- evangelie gaat en in het bijzondel.
ïuren nogal opwinding veroor- u
hun zaakt. omdat onmiddellijk be- dat hij de jeugd_ voor het evange-
weerd werd dat de tegenstanders liê wil blijven behouden. Maar Vo-
Levenseenheid
fERWlJL HET LEVEN van Sylvia Ursula Laurentia u
-g ziet dat ik haar nog niet vergeten ben! almaar in
j.; losse stukjesen brokjes uiteen dreigde te vallen, is dat van
j' Sybe Jan juist gekenmerkt door een allesbeheersendeen-
heid. Dat was destijds misschien wel een van de meest opval-
g lende kenmerken van de Friese dorpen, zo'n kwart eeuw
geleden. Stuk voor %ttik hadden deze miniatuur plaatsjes
winkeltjes, een smederij en een wagenmakerij, een post
kantoortje en de vrachtrijder op de naburige „stad"
bijkans alle een uitgesproken eigen signatuur.
paalde wensen en verlangens heb- van Dibelius de mond werd ge- gei verzet zich tegen wat hij het f wat hui?en rond een kerk, wat verspreide boerderijen, wat
ben. In de meeste gevallen krij- snoerd. De kwestie veroorzaakte Dibelianisme" noemt dat deze winkeltjes, een smederij en een waaenm.ak.prii. wi. nnet-
gen we een antwoord, maar de een tumult in de synode en op
reactie op ons verzoek is zeer een gegeven ogenblik wond prof. grote man begeleidt. Hij schrijft:
verschillend, van sterk meelevend Vogel zich zo op dat hij weg liep. „Het kan nodig en geboden zijn
tot sterk afwijzend. Heel vaak Na enige tijd kwam hij echter om het agressieve atheïsme bij
echter wordt ons ook geschreven: weer vrijwillig terug en werd hij de naam te noemen en naar we-
mij» zoon heeft helaas geer. toch in de gelegenheid gesteld om
godsdienstige opvoeding genoten" zijn inzichten naar voren te bren- methoden en doel te onthul-
En dat ene zinnetje zegt alles gen. Inmiddels heeft hij een an- len- Maar dan is het van belang
over de zwaarte van de taak van dere manier gevonden om de stem hoe wij dit doen en in wiens
de legerpredikant. Uit een^enque- van de oppositie tegen de leerstel- naam."
Omdat deze theoloog, die achter
-,o„ n^.- ders-atheistcn
gebleken, dat 40.6 pet lingen van bisschop Dibelius te la-
van de soldaten, niet is gedoopt. ten klinken. Hij heeft namelijk een
Ze zitten tussen de goed-Christe- open brief uitgegeven, waarvan hij
lijk opgevoede jongens in. en dat 300 exemplaren heeft laten druk-
is helemaal niet erg, want deze ken.
twee groepen ontmoeten elkaar al
tijd en overal in de wereld, en
waarom dus niet bij de dominee!
Maar het betekent, dat je als le
gerpredikant praat tegen jongens,
die er niet geestelijk zijn
Er is soms zo'n ontstellend ge
brek aan Bijbelse kennis. Een
voorbeeld? Er is eens gevraagd:
hoe heten de twaalf apostelen"
In de antwoorden werd ook ge
schreven: Adam, Robinson Cru
soe. Iedere legerpredikant
moet dus zo preken of spreken.
Ten dode beminnen
«vil i
i dode be-
i gereformeerde dór-
pen met 'n nietige hervormde
minderheid; er waren ook her
vormde dorpen eventueel in
die dagen weer onderscheiden
in rechtzinnige en vrijzinnige
met anderhalf Rooms gezin;
door kerkse dorpen en ook nog andere, waar
i dan niet doorgingen bij gebrek aan belang-
Uit de praktijk van een
MAATSCHAPPELIJK
WERKSTER
liet ijzeren gordijn
lijnse universiteit theologie doceert
de spreekbuis is van velen geven
wij enkele van zijn gedachten
weer. Zo zei hij in zijn brief on-
te loven... De
hen die leven
van het evangelisch front
waarheid wordt gezegd heeft eer-
winfroorJ der f®4 gevolg dat de communisten
zich verharden dan dat zij zich be-
„Deze synode staat voor de keren. Prof. Vogel zegt dat hij in
raag of zij geneigd is dc bis- de open brief van de bisschop over
de verhouding van dc christen tot
de diensten zo n
stelling. Geen mens kon helemaal "duidelijk" maken waarin deze
verschillende geaardheid zat. want ze lagen soms net 'n kwartier si
lopens van elkaar verwijderd en toch leefde men van hier naar
totaal verschillende werelden. Waarschijnlijk sprak het
iet ons leren God
anicr waarop door -ft da*ar
•anuit de gedachte S keuze-element hier sterk in mee: dc boerenarbeiders" zochten
betrekking daar waar ze zich thuis voelden en wilden
andersdenkenden wonen en werken. Maar in elk geval: het levi
kende meestal slechts één duidelijk uitgesproken patroon, cn
Sybe Jan's geval was dat het patroon, waarbij de kerk in h
bij
midden stond.
Aino-Kai
dorpsgemeen
schap gesticht moest worden.
In de loop der jaren werd een
echter een beweBme landbouwkundige akadenue. een
- ®- DevveSin8 8- soort middelbare landbouwschool
gesticht, waar jonge mensen drie
jaar lang een intensieve opleiding
krijgen en die in het droge sei
zoen herhalingscursussen geeft
Voor jonge meisjes is het begin
van een christelijke landbouwhuis-
houdschool geslicht die echter de
mooie naam draagt van „bruids-
school", die eên cursus van drie of
vier weken geeft.
Huwelijken
TUCHT
Ds. A. I. Koffeman in zijn rubriek „In en om
de kerk" in het blad van de Gereformeerde Man-
nenverenigingen „Opdracht en Dienst":
Wjj staan er als gereformeerden nel voor bekend,
dat wjj streng orthodox willen zjjn en dat wjj mees
wapen van de kcrkeljjke tucht. Wie
Dienst"
Experimentje
Wagenaar
an de hervormde ambts-
igers op een voorstel om in kleinere plaat-
samen met een andere kerk één kerkge-
uw te plaatsen:
De le
ink he
volle
De Lochcmse kerkeradi
((dominees kan men een zcl
[Getuigt
dig exper
?rden
lerkeikeljjkr
en rondgedeeld cn ieder
raden van welke dominee
,*lke uitlcR afkomstig was. IM.a.w.
m0;»berkent ge uw eigen dominee?"
«H-l resultaat? Niemand licefl
«jjn eigen dominee herkend. Ieder-
karteen raadde een ander. De gerefoi
UjOfljmcerden maakten hun dominee
1 t/'ilranten hun dominee voor rei
lie «innig hervormd.
iinat (Onze Vacatur
De bruldsschool heeft in de loop
van de jaren zijn naam eer aan
gedaan want jonge afgestudeerden
van de landbouwschool werpen
maar wat graag een oogje op de
meisjes van de bruidsschool en
menig knipoogje heeft reeds to:
een huwelijk geleid.
Het voordeel is bovendien dal
beide opleidingen christelijk zijn en
dat de jonge christenboer daar
een christenmeisje kan vinden dat
bovendien nog voor haar taak op
de boerderij berekend is.
Het christelijk geloof, dat tot op
heden steeds een „stadsgeloof" s
geweest begint opnieuw voet aan
grond te krijgen op het platteland
En zo wordt niet alleen het land
bebouwd maar ook de kerk ge
bouwd door christelijke landbouw
scholen en christelijke „bruids-
(Onze Vacatures) scholen".
de kerkeljjke verdeeldheid
de top der Kerker
Kerkgc
onkerkeljjkc
iseha
inkï
werkelijk: „hel
'.apen binnen-
nrdigdwaar-
ar gaal gjj er
irom hebt gjj
tijd foul
i steil
riddel
tucht
als n
ichti
lumdha
e kerkelijke \ergadei
moeilijke en lore zaak. Ik heli
lega wel eens de opmerking h
hel maar gemakkelijk hadden
liddel
IK vertelde reeds dat ik zelf het voorrecht gehad heb om
zo'n gemeente te dienen. Op mij heeft deze levenseenheid 'L
een diepe indruk gemaakt. Het was namelijk niet alleen zo
dat de gemeenteleden een hechte band vertoonden met elkan- te
der: ze deden dit ook met de voorgeslachten. Ik heb in die da-
si gen heel wat preken gelezen van mijn voorgangers, want zelfs
Volgens hem mist hij bij Dibe- in dit opzicht bestond er continuïteit dat ook deze het niet had- I;-
lius de oproep tot waarachtig den kunnen laten om al maar boeken te publiceren en naar de te-
christelijk berouw. Als er over be- h«h°t°"ie„EVIl"Xoore.aand,e ee"wen Waren dat prekenbundels. Ik I;
zj heb tevens heel wat preken horen oververtellen door de Pakes il
rouw \fordt gesproken moeten wij en Beppes van destijds. Want als je van de kansel kwam kon
het gebeuren dat een ouderling je vertelde hoe over diezelfde <-
tekst twintig jaar geleden gesproken was en hoe die preek
toen in punten was verdeeld. En in de week daarop kon je -(
van een der dorpsoudsten vernemen dat veertig of zestig jaar
geleden een nog ander predikant die passage óók had behnn-
i hoe hij dat gedaan had. En al die vroegere methoden V
npak waren toch op een of andere manier verwant aan -
je eigen preektrani; dezelfde accenten werden gelegd. Dot
maakte dat men zich een bescheiden schakeltjc in een grote
keten voelde waarvan de uiteinden zich verloren in het verre
te verleden en in de verre toekomst.
.te Levenseenheid derhalve.
Hei
iedei
meer aandacht besteden aan het
atheïsme in onze eigen borst als
aan dat van de communisten, we
moeten dieper onder de indruk ko
men van de afval van het geloof
als dia we in onze volkskerk, waarne-
al- men, dan van de storm die dc
uchi dorre bladeren van de levende
heel boom rukt.
De bisschop heeft geschreven als-
of Paulus sprak over een rechts-
'kelyki- staat. Prof. Vogel wijst er echter
heeft, op dat het Roi
deld i
•effen \U wjj het goed begrepe
alle.
ispreking rnel de s
lie. Dai Ijjkl ictwa
ook, al- daar re.
alle kanten' "bekèki
jaar vijftig gekenmerkt werd door
keizer-cultus en slavernij, maar
ondanks deze feiten roept Paulus
toch op tot gehoorzaamheid. Daar
om moei de christen de wet van
zijn staat gehoorzamen ..dat wil
zeggen zich in geloof aan de ge- lvai
nade van God overleveren, omdat j5
hij weet dat God het staatsgeweld 1
gebruikt of deze het nu weet uf
niet weet om de stormvloed van
menselijke zelfzucht te leiden en
het leven van dc mens in een
menselijke gemeenschap mogohik
te maken tot op de dag dat Hij
Zijn Rijk van volkomen gemeen
schap en van eeuwige vrede doet
geworden.
iï EN de crisis van de dertiger jaren bracht daarin geen veran-
dering. Zeker, de prijzen van landerijen en van producten
.J; zakten onrustbarend. Zeker, de verborgen verwaarlozing van
•jï boerderijen en huizen kwam aan de dag. En zeker, het gou-
'f den predikantstractement van de twintiger jaren ging met een
X klap omlaag. Maar gemeente en dominees droegen die veran
te deringen gezamenlijk en zij vervreemdden niet van elkander.
In de plaats van de machtige pastoriegocderen trad een vrij-
-h willige hoofdelijke bijdrage, en ook die had nog een bijzonder
karakter. Men ging de zitplaatsen in de kerk verhuren. En om-
graag naar de kerk ging. en omdat men z'n predikan-
;en wuae vasthouden, kon het toen voorkomen dat de jonge
'd kerels van hel dorp. die toch werkelijk zelf maar 'n schijntje
verdienden, als gekken tegen elkaar gingen opbieden. Een soort
kerktoto ten bate van de kerkekas. Een verbazingwekkende of
ferbereidheid onder een speelse dekmantel en zonder enige dik-
doenerjj.
initlSTELIJK
In een verslag van een classis-vergadering
in het „Gereformeerd" kerkblad voor Overijsel
en Gelderland":
Oud geschil
'te UIT zo n dorp stamde Sybe Jan. En dat zou hem zijn gehele l'.
leven bijblijven: de mensen moeten één levensstramicn k-
V hebben. Je eigen levensstijl moet je bij je huurlieden terugvin-
g den. En de buitenstaanders en vreemdelingen moet je trachten 5"
I. zó te benaderen en zo in te kapselen dat ze allengs als van- v
In wezen zien wij dat de strijd zelf die trant over nemen of eigener beweging vertrekken i)
in Duitsland gaat om een oud ge- j* naar een plaats waar zij geen afwijkend model vertonen.
schilpunt dat ook in de Neder- i Maar liever heb je dat ze blijven: „Kom ga met ons, cn doe
I ,,r„aj«rin- j landse theologische twisten zich als wij!" Zoals ze dat in de kerk zongen, breed. fors. plechtig, i
g air T 5 heeft geopenbaard. De vraag of de zo gedroegen zij zich: wervend, dringend
de roepende Kerk van Al- christen moet leven uit de solida- Y WIJKPREDIKANT
maakt een opeiung clinste- prof. Vogel verwijt bisschop Di- g
rlteitsgedaehte ot d« antithese. ■^trtrirtrirtcCrltirtrirtitcütiüiiiiirtrüiratcüirfrtrtcülrhü-irkïrfr-üi
