Vraag V.N.-beheer voor
Nieuw-Guinea
Ik zag vaartuig onder
vliegdek verdwijnen"
GRIEP!
Registratie van
radioactieve
splijt
stoffen
en
Eerste Kamer niet gerust
inf lati e-dreiging
over
Chefarine 4
Jong officier op hondewacht:
nieuwe leidsche courant
woensdag 3 februari 1960
Pv.dA.-fractie stelt minister Luns voor:
(Van onze pariemenrtsredaotae)
DE P.v.d.A.-FRACTIE in de Tweede Kamer heeft er gistermiddag ander
maal met klem bij de regering op aangedrongen Nederlands Nieuw-
Guinea onder beheer van de Verenigde Naties te plaatsen. Bij monde van
haar buitenlandse deskundige dr. C. L. Patijn legde zij, tijdens het be
grotingsdebat over buitenlandse zaken, aan minister Luns een plan voor.
waarvan de verwezenlijking een einde zou maken aan de Nederlandse
soevereiniteit over Nieuw-Guinea. Nederland, aldus het plan-Patijn, zou
bij de Trustschapsraad van de V.N. een voorstel aanhangig moeten maken
N. Guinea onder trustbeheer van de V.N. te plaatsen. Dit zou gedu
id rende tien jaar bij Nederland moeten berusten. Daarna zou de Trust-
na de plaatselijke bevolking te hebben gehoord aan de
MMgemene Vergadering van de N.V. een voorstel moeten doen omtrent de
toekomstige status van Nieuw-Guinea.
afrikaanse apartheidspolitiek. Naar hun
mening heeft minister Luns volkomen te
recht het protest van Z.-Afrika tegen Ne
derlandse uitlatingen in de Verenigde Na-
es van de hand gewezen.
Tegen de toelating van Spanje tot de
NAVO had de heer Patijn zeer ernstige
bezwaren. Hij betreurde het, dat vele lan
den (Nederland niet in de laatste plaats)
zo argeloos staan tegenover het ondemo-
cratische regiem van generaal Franco. Hij
verzocht minister Luns contact op te ne
men met de Kamercommissie op het mo
ment, dat de regering haar definitieve
standpunt ten aanzien van Spanje's toe
lating gaat bepalen. Ook dr. Schmal (cJi.)
toonde zich niet erg enthousiast over een
- Dr. Patijn wilde over dit alles-geen uit-
'Opraak van de Kamer vragen, maar wel
flvroeg hij minister Luns nadrukkelijk of
fflvoo regering bereid is een dergelijke oplos-
51iiKng van het „vraagstuk-Nieuw-Guinea"
60Jn overweging te nemen. De socialistische
®'5«preker betoogde, dat er over de toekomst
30l'van N.-Guinea grote onzekerheid is ont
staan tengevolge van het feit dat dit
gebied internationaal in opspaak is ge
komen. Deze onzekerheid is geen inciden-
ieel, maar een structureel en permanent
probleem. De Nederlandse regering heeft
hiervoor onvoldoende oog. Zij handhaaft
piilitaire verplichtingen aan het andere
eind van de aardbol, die wij als klein
(and toch niet kunnen nakomen.
:rnatio-
lale positie wordt daardoor aanzienlijk
Verzwakt. Nederland heeft geen belang
bij een sterke positie in de Pacific. Het
Internationale, westelijke belang van onze
aanwezigheid daar is gering. Onder deze
bmstandigheden is een internationaal be
heer van Nieuw-Guinea de aangewezen
weg. Alle goede diplomatieke middelen
worden gebruikt om deze weg be-
te maken. Dr. Patijn was er be-
gerust op, dat Nederland lange
zal worden gelaten om ten opzichte
N-Guinea de eigen lijn te volgen,
lij waarschuwde, dat de internationale
Ontwikkeling ons wat dit betreft wel eens
lit de hand kon lopen (zie de Congo).
.Wil Nederland het initiatief in eigen hand
pouden, wil het niet door een veranderen-
stemming in de V.N. verrast worden,
ian zal het zijn koers bijtijds_ moeten wij-
Fictie
-I Het handhaven van de fictie, dat de
toloniale verhouding tussen Nederland en
I.-Guinea lang kan worden gehandhaafd,
ichtte dr. Patijn ook schadelijk voor onze
letrekkingen met Indonesië. De socialis-
ische spreker erkende volmondig, dat de
Dorzaak van de gespannen verhouding
(ussen Nederland en Indonesië bij de hui
dige Indonesisohe bewindhebbers ligt. Hij
meende, dat zolang Soekarno in Indonesië
decentrale figuur blijft, een normaal ver-
keer tussen beide landen niet mogelijk is.
Aan (het begin van zijn rede zei dr.
Patijn,' dat de P.v.d.A. de buitenlandse
bolitiek niet tot een factor in de binnen-
politieke strijd wil maken. Toch
s de kritiek van de P.v.d.A.-woordvoer-
r op minister Luns c.s. verre van matig.
stelde hij, dat Nederland in zijn bui-
enlandse politiek te vaak hinkt op twee
Bedachten. Dit geldt ook voor b.v. het
Europese beleid van de regering. Minister
Luns hecht te veel waarde aan nationale
belangen op de korte baan. Het uitspelen
nationale grieven (wapenleveranties
lan Indonesië,landingsrechten van de
fc.L.M. enz.) geniet de voorkeur boven
[iet bezien van internationale vraagstuk-
ken op hun eigen merites. Voor een klein
land als het onze is een dergelijke politiek
[ook al heeft ze nu en dan succes( op
flen duur uiterst onvruchtbaar. Dr. Patijn
pekelde in dit verband de tweeslachtig
heid in de Nederlandse Europese politiek.
Zodra Nederlandse belangen in het ge
ding komen, zijn onze vertegenwoordigers
geneigd de grote lijn', uit het oog
liezen en te vergeten.' dat het in de eerste
~J)laats gaat om het welslagen
Europese gemeenschappen. Verder krïti-
■•ransfeerde spreker o.m. het Nederlandse be
leid ten opzichte van de minder-ontwik-
jtelde gebieden Hij zei, dat Nederland op
r z-,1yrij kinderachtige wijze heeft beknibbeld
»P|PP zijn uitgaven ten behoeve van deze ge-
Elfcieden. De P v.d.A^fractie kan beslist niet
gaan met de vermindering van
„„„Jeze uitgaven van f 9 tot f 6 miljoen.
Ben andere spreker, dr. Schmal (c.h.) be-
gde daarentegen, dat Nederland
is zijn verplichtingen ten aanzier
West en N^Guinea minder vrijgevig
a zijn dan andere landen.
Na de heer Patijn spraken tijdei
'vrij dorre) begrotingsdebat nog
(toff els-Van Haaf ten (lib.), dr. Schmal
Van Dijk (lib.), de communist
lichtiflakker en de pac.-socialist ds. Van der
Hedenmiddag zouden nog aan het
kkettvoord komen de heren Weiter (kath. v.),
liepenhorst (c.h.), Blaisse (kath. v.), Van
Wetering (c.h.), Berkhouwer (lib.),
'iesheuvel (a.r.), Schuyt (kath. v.), Zandt
g.) en Meulink (a.r.). Gistermiddag was
nog weinig reactie op de suggesties van
Patijn met betrekking tot de interna-
^Hionalisering van N.-Guinea. Wel vroeg
levrouw Stoffels-Van Haaften, of de
Patijn denkt dat de V.N. op dit
het trustbeheer over N.-Guinea
iederland zouden opdragen. Voor deze
^^Jpreekster stond het vast, dat Nederland
ifw taak in N.-Guinea niet in eigen be-
13.3?ano maar in belang van de Westerse
-•ereld verricht. Daarom mag worden
'erwacht, dat de westerse mogendheden
de kwestie-N .-Guinea naast ons staan
N 01 Zowel mevr. Stoffels als de heer Patijn
het geheel eens met de houding
regering ten opzichte van de Zuid-
i.30 -W£
10.2V<?
1.17 -p
v oi ^owe
S^^Wrene
ll.lH de
!-46 T we,e'dberoemd. Tezamen in één table!
Ier to- v*'enigd, ondersteunen zij bovendien el-
11.311 kaars werking, waardoor deze nóg krach-
negenj'®er ,'an ^on wo,<'en verwacht. De
mond combinatie Chelarine „4" doet werkelijk
wonderen en brengt vaak baat waar
andere middelen talen
oor de gevoeligste maag,
erpakking 100 laW. f3.60
dergelijke toelating. Er moet maar geei.
haast mee gemaakt worden, zo meende
hij. De c.h. afgevaardigde wees in dit ver
band op de ernstige moeilijkheden, die
de protestanten in Spanje ondervinden.
Tijdens dit debat kwam een motie ter
sprake, die eind vorig jaar, bij de behan
deling van de begroting van defensie, is
ingediend door de socialist Wierda. In
de motie wordt teleurstelling uitgespro
ken over het feit, dat de Nederlandse de
legatie bij de V.N. heeft nagelaten zich
te verzetten tegen het voornemen van
Frankrijk een nucleaire proefexplosie in
de Sahara te doen plaatsvinden. De heer
Patijn, de motie van zijn fractiegenoot
verdedigend, zei dat Frankrijk in zijn
streven naar atoombewapening een vol
komen anachronistische politiek voert. De
NAVO heeft zijns inziens de Franse
atoombom niet nodig. Mevrouw Stoffels
daarentegen zou het een versterking van
de Europese defensie vinden als de gehele
W.E.U. de beschikking krijgt over nu
cleaire wapens.
Minister Luns (rechts) en zijn
rechterhand, staatssecretaris
Van Houten, gisteren samen in
de Tweede Kamer gefotogra
feerd. Aldus wordt met dubbele
oren naar de wensen der Ka
merleden geluisterd.
Kernenergiewet thans ingediend
parlomentsredaotie)
ontwerp-Kernenergiewet ingediend. Daarin zijn organisatorische
gels opgenomen die de overheid in staat stellen de toepassing van kern
energie op gecoördineerde wijze te stimuleren.
Hot ontwerp voorziet om. in de instel- door de overheid in beslag worden ge-
Om de risico's, diie het geoorloofde ge-
Splijtstoffen
Het ontwerp beoogt verder de invoe
ring van een registratiesysteem voor
splijtstoffen en ertsen. Door middel van
economische zaken ls belast, zal het mo
gelijk zijn te weten waar en onder wie
de in Nederland aanwezige splijtstoffen en
ertsen zich bevinden, zodat gecontroleerd
kan worden of deze stoffen, die op grond
van internationale overeenkomsten voor
vreedzaam gebruik zyn verkregen. In
derdaad voor dat doel gebruikt worden.
of bij
i lijn een speciale ophaal-
in te stellen voor het vervoer
splijtstoffen (waarvan men zich
i de kunichting
Schorsing investeringsaftrek bepleit
(Van omze pariemenitsredaoüie)
MEDE in verband met de dreiging
van een inflatie is er gisteren
in de Eerste Kamer van socialisti
sche, liberale en antirevolutionaire
zijde bij minister De Pous op aan
gedrongen nog eens ernstig te over
wegen of de belastingmaatregelen
die industriële investeringen verge
makkelijken niet moeten worden
opgeheven. Dit gebeurde tijdens het
debat over de begroting van econo
mische zaken.
Het verst ging lr. H. Vos (soc.), die zei
dat de Investeringsaftrek niet meer past
id de huidige hoogconjunctuur. Prof. Wlt-
teveen (lib.) merkte op dat schorsing van
de investeringsaftrek niet lang meer kan
uitblijven, temeer niet omdat zo'n schor-
(Van een onzer'redacteuren)
ALS Harer Majesteits vliegdekschip Karei Doorman in de voornacht van
24 op 25 september 1959, op weg naar Hamburg, ongeveer 25 kilometer
ten Zuidwesten van Helgoland vaart, zien de drie officieren, die de honde
wacht lopen, plotseling over stuurboord twee witte lichten recht boven
elkaar, afkomstig van een meeligger. Het is op dat ogenblik om en om
0 uur 20. Een drieëntwintig minuten later zal dat schip door de Karei
Doorman zijn overvaren en zullen vijf vissers de dood in de golven hebben
gevonden. Luitenant-ter-zee III H. Krol, 21 jaar en toen een vier weken
marine-officier vertelde dinsdagmiddag voor de Marineraad over de laatste
minuten, die aan de ramp voorafgingen.
Toen hij de lichten ontwaarde richt
te hij er zijn kijker op- „En met mijn
kijker ben ik ze steeds blijven volgen
In constateerde, dat ze van een vis
sersvaartuig waren. Dat kon ik opma
ken uit hun stand en ik heb ook de
vorm van het schip gezien. Op een
gegeven moment zag ik het onderste
wite licht naar stuurboord Lopen en
een rood licht boven het bovenste
witte licht naar stuurboord lopen en
nam toen drie lichten waar. Het rode
licht en twee witte lichten, die echter
niet meer boven elkaar stonden, maar
enigszins naast elkaar. Daaruit viel
af te leiden, dat het schip moest zijn
gedraaid en naar mijn mening is dat
draaien snel gegaan. Ik heb daarop de
brug verlaten en ben buiten gaan
staan., omdat ik het gevoel had, dat
er iets mis zou lopen, want ik vond de
toestand precair. Plotseling zag ik
het vaartuig onder het vliegdek van
de Karei Doorman verdwijnen, en ik
rag de masten wegklappen."
Lui'tenan't-ter-zee Krol was die nacht
de jongste ondergeschikte officier van de
wacht. Maar ook de oudste ondergeschikte
officier van de wacht, luitenant-ter-zee
o-c. II D Kalf, was getuige van het drama.
Hij vertelde, dat hij de romp en hot fos-
foriserende schroef water heeft waargeno
men- Hij zag het schip, „en ik wist op
hetzelfde ogenblik, dat het een vissers
vaartuig was. Ik kreeg de indruk, dat het
hard lag te stomen achter zijn netten
Naar mijn schatting liep het drie mijl
Ineens zag Ik het ter hoogte van de rand
van het vliegdek. Voor mij stond toen
vast, dat er niets meer aan te doen was
Mijn Indruk was: misschien, als-t-ie nog
even aanzet, misschien gaat-ie dan nel
voorbij".
Maar het mocht niet zo zijn.
Het vissersvaartuig was dus waargeno
men. Maar waarom werd dan niet ruimer
baan gemaakt? In een order, die op de
Karei Doorman was uitgegeven stond, dal
speciaal moest worden gelet op vissende
vaartuigen.
Een middag lang heeft de Marineraad
Izlch met deze vraag bezig gehouden. Dc
belangrijkste getuige was luitenant-ter-zee
I. E. Liong Bie Thung, officier van de
wacht op Hr. Ms. Karei Doorman tijdens
de aanvaring- Uitvoerig vertelde hij over
het verloop van zijn wacht. „Toen ik de
wacht overnam voeren we een twaalf
mijl- Om bij die vaart te stoppen zou ik
een stopweg nodig hebben gehad van
3 a 3% maal de lengte van het schip. Hel
kan ook wel iets meer zijn". Op de Karei
Doorman brandden alle lichten. ,,De lage,
brede boordlichten waren ontstoken,
de toplichten en ook de verklikkerlichten
op de brug brandden normaal. De stroom
was van stuurboord naar bakboord uit
en we lagen een koers van 127 rechtwij
zend. Er waren op de route zowel mee-
als tegenliggers".
Ja, hy wist, dat hy vissersvaartuigen
kon verwachten. „Maar dan toch niet in
het vaarwater, want schippers vissen niet
graag in een drnk bevaren vaarwater".
Tijdens de vaart liet hy om het kwar
tier een plaatsbepaling nemen of nam
die zelf en voorts liet hy voortdurend
berekenen wanneer dc volgende boei zou
worden gepasseerd.
Koerswijziging
„Na de peiling van 0 uur 35 heb ik de
koers laten wijzigen van 127 naar 124
In de eerste plaats was mij gebleken, dal
opstomen onder stroom niet meer nodig
was, maar v>k omdat ik twee witte lichten
boven elka-ar zag. Die lichten heb ik het
eerst waargenomen tussen 0 uur 30 en
een minuut of vijf daarvooT. Ik zag ze
aan stuurboordzijde van het vaarwater en
dacht: het zal een meeligger zijn. Dat het
misschien een tegenliggèr was, heb ik
terdege overwogen. Toen de afstand tus
sen het schip en de Karei Doorman echter
niet snel korter werd, wist ik, dat het
een meeligger was".
De aanvaring met het vissersvaartuig
vond plaats om ongeveer 0 uur 44 Zeven
minuten tevoren werd aan boord van de
Karei Doorman nog alles veilig bevonden
Wel werd de koers nog gewijzigd van 124
op 120, en vroeg de heer Thung aan de
heer Kalf wat naar zijn mening de af
stand was tussen de Karei Doorman en
het schip, waarvan de witte lichten zicht
baar waren- „Hij stelde mij een weder
vraag, n.l. deze: wat schat u? Ik heb toen
geschat een 3000 4000 yards, maar dit
lirect veranderd ln een positief 3000
yards. De heer Kalf is daarop bij de in
strumenten gaan kijken en meldde mij,
dat de echo in dc grondgolf was ver-
iwenen".
Er ontstond een korte dialoog tussen
de voorzitter mr. L. van Lookeren Cam
pagne en getuige.
Voorzitter: „Had u niet het gevoel: ik
moet iets doen?"
Getuige: „Ik had niet anders verwacht,
dan dat de heer Kalf de radar op een
andere reikwijdte zou instellen. Toen hij
dus zei, dat de echo in de grondgolf was
verdwenen, meende ik, dat op geen en
kele manier contact met het schip was
te krijgen".
Voorzitter: „Intussen kwamen de lich
ten steeds dichterbij. Heeft u niet gedacht:
dat is een vissersvaartuig?"
Getuige: „Ja".
Voorzitter: „Had u geen maatregelen
kunnen nemen, zoals vaart verminderen?"
Getuige: „Nee, ik was ervan overtuigd,
dat ik ruim langs het vaartuig kon komen
Het vaart verminderen heeft wel door
myn hoofd gespeeld, maar ik vond het
niet noodzakelijk".
Voorzitter: „Plotseling zag u het rode
licht van het carnavalslicht. Hoe groot
was toen de afstand tussen de Karei Door
man en het vaartuig?"
Getuige: „Naar schatting een 400 yards,
'wee streken over stuurboord".
Voorzitter: „Wat- leidde u daaruit af?"
Getuige: „Dat het vaartuig plotseling
'as gedraaid en dat ik wat moest doen"
Dc minuten verstreken. Er werd niets
gedaan* Er werd niet achteruitgcslagen
er werden geen geluidsseinen gegeven
„Ik dacht niet, dat dc aanvaring nog was
te vermyden". Maar kort voor de aanva
ring werd een order tot stoppen gegeven
Doch het vissersvaartuig viel niet meer
te ontwijken. Het werd overvaren. Dc
commandant schrok wakker van een he
vige schok. Ogenblikkeiyk snelde hy naar
de brug en nam de leiding van de red
dingswerkzaamheden ter hand.
Op hetzelfde ogenblik, dat de drie offi
cieren, die op de Karei Doorman de
hondewacht liepen, naar de witte lichten
keken, hield op het Belgische vissers
vaartuig Jenny een matroos de vaart van
de Frans-Elza in de gaten. Het was de
i7-jarige visser Remi Deswelgh. Ook hij
legde gisteren voor de Marineraad zijn
verklaringen af. Hy deed dit frank en
vrij en wrist zich. hoewel de ramp vier
maanden geleden gebeurde, nog vry vee)
en tot zelfs in details te herinneren. „U
bent wel by de tyd, zoals we dat in Neder
land noemen", zei de voorzitter hem-
Remi Deswelgh had, naar hij verklaarde
in de bewuste nacht van zijn schipper
sing pas na ongeveer een half jaar effect
begint te krygen. Prof. Hellema (ar))
klaarde een voorstander van afschaffing
der investeringsaftrek („een bOzo
ruw werkende maatregel") te zyn, mits er
verlichting komt in de z.i. onredeiyke
combinatie van vennootschaps- en winst
belasting.
De haren Lichitena/uer (ch.) en prof
Thurldngs (kaïth.v.) stonden daaren
tegen op hot standpunt dat do inves
teringsaftrek nog kan worden gehamd-
haaifd. De hoer Ldototenaoier zag tussen
investeren en consumeren in wezen
geen tegensteUiing, omdat inrvestarin-
gen mede beogen de consumptie voor
een volgende generatie veilig te stel
len. De cjh.-woordvoerder bepleitte
belastingvrije coin junotuiurrcservea
voor hot bedrijfsleven.
Zowel prof.: HeJfetoa (ar)"als prof. Wit-
.eveen (lib.) hieldeneen nogal kritische
rede. Prof Haliliema merkte op dat minis
ter De Pous ben opzichte van de risico's
dóe we conjunctureel gezien lopen iets op
timistischer schijnt te zijn dan zijn collega
van financiën, prof. dir. J. Zijlstra. Over
de loonpolitiek zei de a.r. woordvoerder
dait de theorie van de bewindsman niet
gemakkelijk in praktijk is te brengen. Hij
geloofde dat de minister een te simpel
beeld van de gedifferentieerde loonvor
ming geeft en dat dórt tot nodeloze teleur
stellingen of enger bot infl-aitde zaO lei-den
Prof. Hellema vroeg inlichtingen over
de manier waarop de minister by onder
nemers aandrang uitoefent tot prysver-
1 aging. De minister grypt thans in het
prijsbeleid In zonder daarvoor wetteiyke
bevoegdheden te hebben. Ik vind dit een
delicate zaak. zei prof. Hellema. Het
vriendschappeiyk overleg tassen de mi
nister en het bedryfsleven onttrekt zich
aan de controle van de Staten-Generaal
en dat is volgens de a.r. woordvoerder
in een democratie niet aanvaardbaar.
Over de herziening van het vennoot
schapsrecht zei de heer Hellema niet de
Indruk te hebben dat Ingrijpende wijzi
gingen in de structuur van de onderne
ming gewenst zijn.
TerwdUle van een meer doelmatige 'par-
'©menteir-c behandeling van de begroting
pleitte prof. Hellema, evenals hij reeds
enkele jaren geleden ha-d gedaan, er voor
de alligemene financiële beschouwingen
opdracht gekregen de Frans-Elza te vol
gen en als het schip draaide ook te
draaien, maar niet voordat de Frans-Elza
was gepasseerd.
„Ik kwam omstreeks half twaalf, mis
schien twaalf uur op wacht- We hadden
ie lichten op, die we bij het vissen moe
ten ontsteken. In de voorste mast brand
de het toplicht met daarboven het carna
valslicht en op het achterschip brandde
het heklicht, en aan de bovenkant van
het kombuis het touwlicht aan bakboord
De Frans-Elza voerde dezelfde lichten,
met daarnaast werklicbten. Toen ik op
wacht ging heeft de schipper me gezegd'
dat is je kompas-koers, volg de Frans-
Elza zoveel mogelijk".
Hy stond in de stuurhut, waarvan twee
ramen openstonden. Een raam aan bak
boordzijde en een raam vooruit. Toen hij
aan bakboordzijde keek, zag hij plotseling
drie lichten van grote schepen. Die sche
pen waren naar zijn schatting nog ver
weg, toen hij constateerde, dat de Frans-
Elza ging draaien. Hij zag het rode licht
van het carnavalslicht duidelijker wor
den en het heklicht verdwijnen. Dè grote
schepen naderden snel in zijn richting.
Het toplicht en het carnavalslicht van de
Frans-Elza verdwenen bijna gelijktijdig.
„Ik dacht, dat dc Frans-Elza achterom
het grote schip was gevaren. Ik had er
niet het minste idee van, dat er een aan
varing was geweest. Wel zag lk het grote
schip plotseling langzamer gaan. Toen
het lag gestopt, zag ik ineens gedurende
een minuut of drie twee rode lichten".
Beknopt vertelde hij wat hij daarna
zag en deed „Kort na het verdwijnen van
te Frans-Elza nam ik eerst morse-tekens
waar, toen zag ik, dat zoeklichten gingen
branden. Ik heb eerst mijn schip over
bakboord rond laten gaan en ben daarna
de schipper gaan waarschuwen- Ik ver
telde hem, dat de Frans-Elza uit het zich»
was verdwenen en ook, dat er zoeklichten
brandden. De schipper dacht, dat dit ver
band hield met oefeningen. Hij gaf me
een nieuwe koers op en zei, dat ik hem
om twee uur moest wekken. Toen ik bo
ven kwam zag ik de lichten van een
schip. Ik dacht, dat het de Frans-Elza was
en ben het toen gaan volgen. Eerst om vijf
uur in de morgen hoorden we over radio-
Ostende, dat de Frans-Elza was gezon
ken. Nog een half uur zyn we blijven
vissen, maar daarna, bij het dag worden
hebben we alles opgeborgen en zyn op
de plaats van de aanvaring naar over
levenden gaan zoeken".
te voorkomen.
Mr. G. Vlxseboxse (c.h.) sprak over het
energiebeleid. De 75-jarige senator meen
de dat Nederland ten aanzien van de
kernenergie de veiligste weg moet kiezen
door wel aan het wetenschappeiyk ondcr-
mec te werken, maar inzake dc
bouw van een kernenergiecentrale de
grootste voorzichtigheid te betrachten.
Hot ls volgens de hoer Vixseboxse nog
helemaal] nöet zeker dait or binnen twintig
laar een aanzienlijk bekort aan „klassieke
energie" (kolen en olie) zal zijn. Ook de
^raag of kernenergie dan togen een cen
terende prijs kan worden opgewekt, is
nog niet te beantwoorden. Een van de ta-
der regering is thans voor een nauw
contact bussen de Nederlandse Instan
ces op atoomgebied be zongen.
Ir. Vos (soc.) bepleitte een snelle ont
wikkeling van het kemondemoekcentrum
Petten, de bouw van een kernenergie
centrale en oen strakkere Lijn in de orga
nisatie van de nu nog versnipperde Ne-
iertamdse krachten op atoomgebied. Hot
is dwaas dat de beslissing over de bouw
van een kernenergiecentrale eenstemmig
ioor de Samenwerkende Elebtrici teitsbe-
irijven (S.E.P.) zou moeben worden ge
nomen. De minister moet zelf de beslis
sing nemen, zed ir. Vos Zonder omwegen
sprak hij zich uit voor een door de staat
op te richten artoomenorgiecentrale. Wat
rganisatde van de verschillende Ln-
ies aangaat, moet er naar zijn me
ning een centrale leiding komen. Mr D.
A. Delprat (lib.) verklaarde dat hij naar
etoog van de heer Vos met veel in
stemming had geludsterd.
Over de prijspolitiek zei prof. dr. Th.
L. M. Thurlings (kath.v.) dat het hem
nog niet geheel duidelyb was wanneer de
bewindsman het tydstlp gekomen acht
In bedryfstakken, waar de groei van
produktiviteit achterbiyft. loonsver
hogingen in de pryzen te doen doorbe
rekenen. Overigens meende prof. Thur
lings dat men de regering ten opzichte
het tot dasver gevoerde conjunctuur
beleid geen nalatigheid kan verwyten.
Ir. Vos (soc.) was daar bepaald niet ge
rust op. De ontwikkeling naar een su-
perhoogcomjuinobuur en naar overspan
ning verloopt sneller dan men een jaar
geleden kon verwachten. De vrijere loon
politiek leidt volgens de heer Vos eerder
lot overspanning dan de geleide loonpo
litiek. Zij is slechts te handhaven bij een
grotere werkloosheid dan wij nu kennen.
Zowel redelijke als zedelijke normen
heeft de regering, zo zei de heer Vos bij
de loonvorming losgelaten. Want produk
tiviteit heeft naar zijn mening met deze
ten niets be maken. De ondergrond
dé gedifferentieerde loonpolitiek is
volgens hem het kapitalistische stelsel
.haal wat je haden kunt" en het resultaat
s een verscherping van
ontbinding in de maatschappij
Sprekende over de regionale indus
trialisatie pleitte de heer Lichtenauer
(cJi.) speciaal voor de ontwikkeling
van westelijk Noordbrabant dat niet
ais probleemgebied is aangewezen.
Dit deed ook de hear J. L. P. M.
Teijssen (kath.v.), burgemeester van
Waalwijk, die onderstreepte dat de
werkloosheid in dit gebied wordt ver
sluierd door liet pendelverkeer naar
Randstad Holland. De heer Teijssen
was er dankbaar voor dat minister
De Pous reeds een onderzoek naar dat
pendelverkeer heeft toegezegd.
De heer Delprat (11b.) sprak in het bij-
onder over de Internationale economi
sche verhoudingen. Hot verontrustte hem
fat verscheidene buitenlandse onderhan-
ieddngspartners (bijv. in luchtvaart en
Rijnvaart) he.t argument hanteren dat er
>en zekere verhouding moet bestaan bus-
jen ons Inwonertal en ons aandeel tn de
nternatlonale handel en het internatio
nale dienstenverkeer. Wij moeten er voor
waken dat we door dit argument niet te
ruggedrongen worden tot een positie die
ulet ln overeenstemming is met onze eco
nomische betekenis, aldus de heer
Delprat.
Sprekend over kartels en andere eco
nomische machtsposities zei de heer Vos
(soc.) dat de regering de oplossing niet
moet zoeken in het stukslaan van kartels,
ln het controleren en vergemeen-
schappolijken daarvan.
op b.v. de bewaking tegen spionage en
sabotage.
Voor bepaalde gevallen, b.v. het ge
bruik van zeer kleine hoeveelheden splijt
stoffen, buitenlandse schepen met kern
voortstuwing of doorvoer van splijtstof
fen, kan wellicht worden volstaan met
het bij algemene maatregel van bestuur
geven van regels ter bescherming van
betrokken belanden
Voor radioactieve stoffen houdt het
wetsontwerp in beginsel eenzelfde stel
sel van registratie en vergunningsver-
lening in als voor splijtstoffen. De regels
ber minder uitgewerkt. Hel
radioactieve stoffen zal
Het
actieve stoffen is niet algemeen omdat
de radioactieve stoffen niet alle even ge
vaarlijk zijn. De stoffen waarvoor een
vergunning is vereist, zullen bU algemene
maatregel van bestuur worden aange
wezen. In deze gevallen geldt had
bijv. t
1 ook c
vergunning nodig hebben om bedoelde
stoffen in voorraad te hebben en toe te
passen. Denkbaar is daarbij een gedrags
lijn waarby t.a.v. sommige radioactieve
stoffen slechts aan artsen die aan be
paalde opleidingseisen voldoen, een ver
gunning zal worden verleend.
Voor toestellen die ioniserende stralen
uitzenden, wordt ln het wetsontwerp al
leen de mogelijkheid tot ingrijpen via
algemene maatregelen van bestuur ge
opend.. Deze toestellen vormen namelijk
m mindere mate een bedreiging voor de
belangen van de volksgezondheid en ar
beidsbescherming. Niettemin levert het
voortdurend blootgesteld zijn aan ionise
rende stralen bezwaren voor de gezond
heid op. Het is dus zaak, aldus de rege
ring in de toelichting op het ontwerp,
alle onnodige bestraling van de mensen
to voorkomen.
Bescherming bevolking
In het ontwerp opent de regering de
mogelijkheid maatregelen te nemen ter
bescherming van de bevolking tegen
stralingsgevaar. Met name is gedacht aan
regelmatige bepaling van radioactiviteit
in bodem, water en lucht en aan maat
regelen om te kunnen nagaan of Bfepaalda
personen aan te veel straling onderwor
pen zijn geweest of dreigen te raken.
Verder beoogt het wetsontwerp de
minister van sociale zaken en volksge
zondheid de bevoegdheid te geven kern
energetische inrichtingen te sluiten en
het verblijf in Nederland te beëindigen
van een vaartuig of ander vervoermiddel
met atoomvoortstuwing, wanneer de
radioactiviteit in bodem, water of lucht
zo hoog is, dat ernstig gevaar voor de
openbare gezondheid te duchten is.
Andere maatregelen hebben betrekking
op door radioactiviteit beïnvloede per
sonen. lijken, dieren, stoffen of voor
werpen.
Ieder die van de aanwezigheid van
een radioactief stralingsgevaar op de
hoogte is moet daarvan aangifte doen.
ET HERGOLV EJN
vanavond
Het Concertgebouworkest, geleid
door Charles Münch, treedt tussen
8-10 en 9.55 uur op tn het NCR V-pro
gramma over Hilversum II- De soliste
Nicole Henrlot, hoort u in het plano
concert In a van Schumann. Voorts
staan er werken van Berlioz, Honegger
en Copland op het programma. In do
pauze spreekt de heer J- W- van Hulst
over de Mammoetwet. Om 955 uur:
BBC Jazz Club-
De VARA begint om 8.05 uur met
muziek door het ensemble Malando en
zendt om 8.35 uur het hoorspel „Het
oude huis" uit. Om 9.40 uur jazzmuziek
met medewerking van de violist Sem
Nijveen en om 10 uur een uitvoering
van de sonate in D op. 102 no. 2 van
Beethoven door Lazzlo Varga, violon
cel en Hedy Schneider, piano.
vanavond
Het televisieprogramma begint als
gewoonlijk met het NTS-Joumaal, dat
om 8 uur op het scherm komt. Daarna,
om 8.20 uur, is het KRO-programma
met toneel- en filmnieuws, om 8-50
uur internationaal variété uit Treslong
in Hillegom en om 9-30 uur de verkorte
opera „Paljas" door het poppenthea
ter van Bert Brugman. Om 10.15 uur
epiloog door aalmoezenier P. C- Groe
nendijk-
Programma voor morden
DONDERDAG 4 FEBRUARI i960
III) ver.
7 00 Nw
7-50 Dagopening. AVRO: 8 0o Nw»
Gram 9 00 Gym v d vrouw 9 10 De groen
teman 9.15 Gram 9 35 Waterst 9 40 Mor
genwijding 10 00 Gram 10 50 V d kleuters
11 Oo KookpraatJe 11.15 Alt en piano 1135
G-ram 12 00 Lichte muz 12 30 Land- en
tulnbouwmcded 12 33 Lichte muz i2 50 Uit
het bedrijfsleven, lezing 13.00 Nws 13 16
Meded of gram 13 20 Metropole ork en so
llet 13-56 Beursber 14 00 Fluit en plano
14 30 V d vrouw 14 50 Gram 15 00 Logboek
14Hö 15 45 Pianorecital 16 00 Van vier tot
vijf 17 00 Gram 17.10 V d jeugd 17 40
Lichte muz 17.43 Eur kamoloenschappen
kunst rijden op de schaats.
13 00 Nws 13.15 Lichte muz 13 30 V d
jeugd 18 45 Sportpraalje 18 33 Gesproken
brief 19 Oo V d kleuters 19 05 Ga er eens
even voor zitten 20 00 Nws 20 03 Omr ork
soliste 2105
elesta 22 05 J
22 30 Nwb en beursber van New York
22 40 Act 22 55 Sportact 23 05 Dlscotaria
00 Nws
II, 298 ui- 1007 kc/s. KRO:
i Gram 7 30 V d Jeugd 7.40
overweging 8 00
7.00 Nws
[orgenget
1 00
Mld-
V d zieken 11 45 Gewijde i
dagklok-noodklok 12 03 Gram 12 25 V d
boeren 12 35 Land- en tulnbouwmedea
12 38 Gram 12 50 Act 13 00 Nws 13 15 Vijf
tien Jaar geleden, praatje 13-20 Lichte muz
13 40 Amus muz NCRV: 14 00 Gram 14 30
Avondrust, hoorspel 15 05 Phllhann ork
16 00 Verkenningen ln de Bijbel lezing
15 20 Kamermuz 16 50 Gram 17 00 V d
Jeugd 17-30 Gram 17 40 Beursber 17 43
Gitaar en viool.
18 15 Sportrubr 18.30 Aceordeonmuz 18.<0
Sociaal perspectief 19 Oo Nws en weerbcr
19 10 Op de man af, praatje 19 15 Gram
19 30 Radiokrant 19 50 Polit praatje 200.00
Gevar progr 22 00 Periodieken parade 22 'o
Vocaal ens 22 30 Nws 22.40 Zaaleportuttol
22 45 Avondoverdenking 23 00 Orgelconcert
23 30 Gram 23-55—24 00 Nws
Tclevlsleprogr. NTS 20 00 Journaad on
weeroverz AVRO 20 20 Luipaard op
schoot 20 50—22 20 TV-blijspel.
