Jltcume fdtert) ÖTouranl
DIJK IS DICHT, WATER ZAKT
r
Dit is de vrouw van dit jaar
wéé®
Pompen malen 30.000 m3 per minuut de polder uit
Tuindorp
4 of 5
droog
dag
111
en
Weinig kans op ijslaag
Nederlandse industrie krijgt
geannuleerde Joodse orders
Dertien miljoen
nodig voor
Rampenfonds
Indonesiërs
ontevreden
OPNIEUW ONTSLAG VOOR
FRANS BEWINDSMAN
Spectaculair
plan voor
ontwapening
ZATERDAG 16 JANUARI 1960
BUREAUS: Steenstraat 37
Directie, Redactie, Abonnementen- en
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ABONNEMENTEN: f 7.5o per kwartaal;
f 2.55 per maand; f 0.59 per week
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter.
Familieberichten f 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Postrekening 58936.
Veertigste jaargang no. 11770
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJKEAT ION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
„Slantnasticfi is ghcbleuen
tngn bert ia tcghcnspoct"
De Kerk in Tuindorp
Zie pagina S
Wie is verantwoordelijk
voor dijkdoorbraak?
Zie pagina 5
25 jaar geleden
(Van onze speciale verslaggever.)
EEN KOLOSSALE HAP ZAND, die uit de bak van een bascule-kraan
werd gestort, sloot gistermiddag de dijk van de Noordelijke IJpolder:
Het was tegen half vier en het begin van het herstel werd hiermee bereikt
het begin ook van de afsluiting van het waterdrama, dat in de vroege
morgen van donderdag ruim elfduizend mensen dakloos maakte. Vannacht
en vanmorgen zijn pompen, zuigers en leidingen in werking gesteld om
hét vierhonderd hectaren grote meer weer bewoonbaar te maken. Er moet
zo'n acht miljoen kubieke meter water uit de polder worden gepompt en
naar het zich laat aanzien, zal men hier een dag of vier, vijf voor nodig
hebben.
De tijd dringt intussen weer, de tijd, die alle rampen lijkt te beheersen.
Zoals het water dag en nacht onrustig heeft gewroet om mensen en huizen
te belagen. Zo probeerde ook de vorst het water in zijn kille greep te
vangen. De verwachtingen zijn echter niet ongunstig.
Er is nog een lichtpunt: het water van het meer met zijn meer dan vijfentwintig
honderd huizen is brak. Het zou de vorst dus wel enige moeite kosten het aan zijn
stollende macht te onderwerpen. Al dwalend door het rampgebied, waar boten en
vletten van de politie patrouilleren en waar het verblijf slechts aan weinigen is toe
gestaan, neemt men overal de vorming van dunne, korrelige vliesjes waar. Men
moet er niet aan denken wat er zou gebeuren, als deze vjiesjes tot een ijslaag uit
zouden groeien. Ruiten, deuren en sponningen zouden het begeven, muren zouden
zowel van binnen als van buiten worden ontzet, om nog maar niet van dc schade in
de volgestroomde kamers te spreken.
Iedereen is nu
geëvacueerd
De dichting van de dijk heeft een snel
en vlot verloop gehad. Het gat, meer dan
zeventig meter breed en tussen de vier
en vijf meter diep, is in nog geen veertien
uur volledig met zand gevuld en het voor
lopige dijiklichaam steekt al een aard.ïg
eindje boven het water uit. De afwerking,
of beter: de versterking ervan, heeft van
nacht plaats gevonden. Met keien, kraag
stukken en leem is een stuk dijk gevórmd,
dat in staat wordt geacht de druk van de
„blinde darm" van het Noordzeekanaal
te weerstaan, als straks het waterpeil
in de polder nog verder zakt.
Voor de bemaling zijn vier gigantische
zuigers, vier even gigantische pompen en
enkele honderden meters persbuis in be
drijf gesteld. Ze hebben een gezamenlijke
capaciteit van meer dan dertigduizend
kubieke meter per uur en zijn voorlopig
in de buurt van de verdronken stadswijk
Tuindorp-Oostzaan geplaatst. Precies aan
de andere kant van het rampgebied, waar
het dijkgat is ontstaan, zou vandaag het
elektrisch gemaal beginnen te draaien.
De pomp is in staat drieduizend kubieke
meter water per uur weg te malen.
Geen moeite
Het dichten van het gat in de dijk
heeft zo goed als geen moeite gekost.
Het water was rimpeloos, tij was er
praktisch niet en door het vollopen
van de polder tot aan het zelfde peil
als dat van het Noordzeekanaal was
er geen trekkracht meer. Iemand, die
alleen maar die machtige bascule-
kraan aan het werk had gezien, die
elke twee minuten zo'n vier kubieke
meter zand uit zijn knijper liet val
len, zou zich het beeld van een vreed
zaam, Nederlands winterlandschap
hebben kunnen vormen.
Op de achtergrond, aan de overkant
van het Noordzeekanaal, verhieven zich,
als in een patroonhouder, de machtige
schoorstenen van de nieuwe Hemcentrale.
Aan de andere zijde van het Barndegat,
zoals het zijkanaal H in de volksmond
wordt genoemd, rezen lange, slanke rietr
pluimen omhoog, terwijl de zon, een
oranje-gouden bal, al in de waas van zijn
afscheid was gehuld. Een paar vogeltjes
tjilpten, een overwiekende meeuw krijste
en dook omlaag. De bak van de bascule
kraan schuurde dof tegen de wand van
de lichter en over het water klonk een
als een bevel aandoende schreeuw van
In het ondergelopen deel van Tuindorp-
Oostzaan is geen levend wezen meer te
bekennen. Iedereen, die donderdagavond
het bevel van de politie om de bovenver
diepingen te verlaten, trotseerde, i
gistermorgen uitgehaald, ook de mei
die een bootje tot hun beschikking had
den. Het was een maatregel, voorname
lijk getroffen tegen eventuele plunde
raars, die sinds hun beschamende optre
den na de stormvloed, die vooral Zee
land teisterde, nergens een kans krijgen.
Wie nu door de rondvarende politie-vaar-
tulgen in de verdronken stadswijk wordt
aangetroffen, kan zich nergens op beroe
pen. Opdracht is ook gegeven om
iedereen, die niet aan een eerste
matie voldoet, te schieten, zo mogelijk
raak
Op het politiebureau Mosplein te Am
sterdam-Noord, dat als centrale voor de
bewaking van het rampgebied fungeert,
is het een gaan en komen van evacuees,
die soebatten om een pasje. De een wil
wat lijfgoed uit z'n woning gaan halen,
de ander z'n kasboek, de derde wil alleen
maar poolshoogte nemen. De politie blijft
echter onverbiddelijk, hoe men ook zeurt
of vleit, welke argumenten ook worden
aangevoerd en wat voor kwade woorden
er ook worden gezegd.
Meer doden
Volgens zeggen, lieeft men uit enkele
huizen doden gehaald, die daar opgebaard
lagen om begraven te worden. Volgens
zeggen, is niet alleen die ene, 82-jarige
vrouw verdronken, maar moeten er nog
meer slachtoffers zijn. Volgens zeggen,
zijn er al donderdag twee plunderaars ge
grepen, terwijl enkele anderen van plun
deren worden verdacht.
Het wemelt van geruchten onder de
vluchtelingen, die bij doorlaatposten
in de kantoren van officiële instan
samenhokken en elkaar zo veel mogelijk
over de gebeurtenissen trachten in te
lichten. Het vraagstuk wie voor de schade
loeten opkomen b.v. wordt van alle
mogelijke en onmogelijke kanten bekeken,
en spreekt van de gemeente,-tie an-
van de provincie, een derde van het
een vierde van het rampenfonds.
Slechts een enkeling doet de sombere uit
spraak, dat de slachtoffers zelf zullen
en betalen en verbindt daaraan de
bespiegeling, dat maar weinigen in staat
;ullén zijn zo maar een paar duizend gul
den uit de mouw
m kachel, een w
misschien wel
Lsie-toestel te kopen.
Ook de schuldvraag vormt een dank
baar onderwerp van gesprek. Er wórdt
onverantwoord uitgevoerd hei- en
baggerwerk in het uit z'n oevers gebar
sten zijkanaal gesproken, over schoeipa-
lie voor het meren van woonschepen
geslagen zijn, over de recente bouw van
(Zie vervolg op pagina 4)
schudden om huis-
of aan te vullen en
naohine, een fornuis
i radio, en een tele-
Contract met Westduitsers opgezegd
EEN JOODSE confectie-industrie
in Londen heeft een bestelling
ter waarde van 160.000 gulden in
West-Duitsland geannuleerd uit pro
test tegen de antisemitische inciden-
Het Rampenfonds beschouwt de overstro
ming in Tuindorp-Oostzaan als een na
tionale ramp in de zin van de statuten
van het fonds. In principe heeft het
bestuur besloten aan allen, die door
het water werden verrast en hulp nodig
hebben, op dezelfde wijze te helpen als
bij de watersnoodramp in 1953 te helpen.
Zeer globaal geschat zal dertien miljoen
gulden nodig zijn. Mochten er, door
vorst, dooi of werking van de grond
huizen instorten, dan zal dit bedrag aan
zienlijk hoger zijn. Het Rampenfonds
heeft thans een reserve van zes mil
joen, waarvan tenminste de helft in kas
moet blijven.
e vice-voorzdtter van het nationaal ram
penfonds, staatsraad mr. W. F. Schok
king, deelde een en ander gisteravond
in een radiotoespraak mee.
De heer Schokking verklaarde met na
druk, dat de Tuindorpers veel eerder
naar hun huizen zullen terugkeren dan
de door de ramp van 1953 getroffenen.
Ook de financiële hulp dient derhalve
op kortere termijn mogelijk te zijn.
Het bestuur van het Rampenfonds ver
zoekt daarom dringend eventuele gaven
spoedig te gireren of te storten op post
girorekening 9575 van het Nationaal
Rampenfonds.
ten. De directeur van de firma,
Stanmor, zei dat de geannuleerde be
stelling en toekomstige orders bij
Nederlandse fabrikanten zullen wor
den geplaatst. De firma houdt zich
voornamelijk bezig met de produktie
van pantalons en windjakken. Zeven
andere Londense firma's zullen dit
voorbeeld volgen.
Westduitse justitie heeft bekendge
maakt dat onder de neonazi's die 3 ja
nuari bij een fakkeloptocht, in West-Ber-
lijn werden gearresteerd, een communist
was van de Oostduitse veiligheidsdienst.
De Westberlijnse stadsregering is zeer
teleurgesteld over het gerechtelijk bevel,
drie verdachte neonazi's voorlopig op
vrije voeten te stellen. Zij werden woens
dag gearresteerd omdat zij een borstbeeld
van Hitler hadden uitgeleend aan een
verboden neonazi-organisatie.
De Westduitse regering heeft bekend
gemaakt dat 200 joden, die arbeidsonge
schikt zijn door het eten van vergiftigde
erwten in een concentratiekamp van de
nazi's, een schadeloosstelling van 5000
mark per persoon zullen ontvangen. De
vrijwillige uitkering wordt niet afgetrok
ken van de gebruikelijke schadeloosstel
lingen.
De organisatie voor hulp aan Hongaar
se vluchtelingen heeft verklaard dat de
antisemitische incidenten in communis
tische landen worden opgezet. Ook minis-
Strauss heeft zich in dergelijke zin
uitgelaten. Hij zei in Lissabon, waar hij
officieel bezoek brengt, over bewij-
-te beschikken dat de huidige anti-
joodse campagne in de bondsrepubliek
deel uitmaakt van het communistisch po-
i eerst Duitsland en daarna Europa
zijn macht te krijgen. Het was de mi
nister bekend dat de communisten van
plan waren in 1960 een grootscheepse las-
:ercampagne tegen West-Duitsland in te
Het landsbestuu
Saarbrücken
Aan de
bezitters
van Prisma
horloges
Na nauwkeurig onderzoek door de
KEURINGSDIENST van WAREN ls
gebleken, dat alle Prisma horloges
ten, volle voldoen aan de gestelde
veiligheidseisen.
PRISMA
Een mooi en goed horloge
(envolkomen veilig)
de Duitse
Afgevaardigden van zes landen (Ame
rika, Engeland, Frankrijk, Finland, Oos
tenrijk en Uruguay) hebben de Verenigde
Naties voorgesteld een resolutie aan te
nemen waarin de anti-joodse incidenten
worden veroordeeld en een zuiveringska
mer wordt opgericht.
Vandalen hebben gisternacht in Chi
cago op de joodse begraafplaats grafste
nen omvergeworpen en swastika's aange
bracht. De politie van Stockholm heeft
twee jongens van 17 en 15 jaar gearres
teerd die uit zucht naar sensatie haken
kruisen op gebouwen hebben geklad.
Schroothandelaar
heeft weer hoop
De heer L. Worms, schroothandelaar te
Den Haag, heeft B. en W. van Dordrecht
uitstel van betaling verzocht voor de erf
pacht, die hij nog schuldig is voor de
grond waarop zijn fabriek staat. De heer
Worms, die één der eersten was, die de
aandacht vestigde op de schrootfraudes,
zegt in zijn schrijven aan Dordreehts be
stuurders, weer een sprankje hoop te
hebben gekregen. Dit op grond van reac
ties, ontvangen na zijn beroep op de pu
blieke opinie.
Onze Koningin maakte gister
middag met een hofdame,
jkvr. C. E. B. Röell (links) en
enkele marine-deskundigen,
de vinnige koude noordenwind
trotserend, in een kleine open
sloep een tocht door het nood-
gebied Tuindorp-Oostzaan.
NJ
Maar mogen niet
protesteren
Het Indonesische publiek heeft beto
gingen gehouden tegen de prijsverhogin
gen, aldus meldt A.P. uit Djakarta. Hier
op is een officiële waarschuwing gevolgd,
dat de betogingen aan banden zullen wor
den gelegd, daar de noodtoestand nog van
kracht is en betogingen verboden zijn.
De betogingen tegen de stijging van de
prijzen der eerste levensbehoeften zijn
maandag begonnen en de laatste werd
gehouden voor het ministerie van handel,
doch minister Arifin Harahap weigerde
de protestdelegaties te ontvangen. De
zaak liep zonder ordeverstoringen af.
C.a.o. meubelindustrie
goedgekeurd
Naar wij vernemen heeft het college
van rijksbemiddelaars gisteren de wijzi
gingen in de c.a.o. voor de meubelindu
strie en het meubileringsbedrijf goed
gekeurd. De daarin vervatte loonsverho
ging gaat in de week volgende op die
waarin de goedkeuring werd verleend
(dus volgende week) in.
economische zaken Max Fléchet
heeft gisteren zijn ontslag ingediend
in verband met het heengaan van
minister Pinay. De 58-jarige Fléchet
is een vriend van Pinay. Hij had al
te kennen gegeven te willen uittre
den als Pinay zijn ontslag zou ne-
Er zijn nu nog drie onafhankelijke mi
nisters in de Franse regering: de minis
ter van staat, Louis Jacquinot, de minis
ter van landbouw, Henri Rochereau en
Westen overweegt:
TJET WESTEN overweegt binnenkort
A een spectaculair, nieuw ontwape
ningsprogram aan de orde te stellen.
De vijf geallieerde mogendheden die
in de ontwapeningscommissie zijn
vertegenwoordigd (de V.S., Engeland,
Frankrijk, Canada en Italië) zullen op
25 januari in Washington bijeenkomen
om de zaak te bespreken.
Tevens zal het standpunt worden
bepaald voor de internationale ontwa
peningconferentie die midden maart
peningsconferentie die midden maart
gendheden hopen het eens te worden
over voorstellen, die het diplomatiek
initiatief op het terrein van de ont
wapening, aan de Sowjets zullen ont
nemen.
Het Russische parlement heeft gis
teren met algemene stemmen het plan
goedgekeurd, de Russische strijd
krachten met 1.200.000 man in te
krimpen. Een oproep is gericht tot de
parlementen van alle landen om dit
voorbeeld te volgen.
Engeland heeft het Russische voor
nemen toegejuicht, maar eraan toege
voegd, dat de besnoeiingen in geen
enkel opzicht de aanvalskracht van de
Russen zullen verminderen.
Intrekking oude
bankbiljetten
De Nederlandsche Bank deelt mede,
dat de door haar in omloop gebrachte
bankbiljetten van f 1000, model 1945, en
van f 50, model 1945, zullen worden inge
trokken. Ze moeten voor 16 juli 1960 ter
verwisseling worden aangeboden. De
bankbiljetten zijn gedateerd 7 mei 1945
en dragen de handtekening van mr. L. J,
A. Trip en van mr. J. Westerman Hol-
AMERIKANEN VAN
IJSSCHOTS GERED
Vliegtuigen van de Amerikaanse lucht
macht hebben gisteren de laatste zestien
mannen gered van de ijsschots „Chai-lie"
in de Noordelijke IJszee, waarop sinds
mei van het vorige jaar 27 geleerden en
leden van de luchtmacht waarnemingen
verrichtten.
De evacuatie was noodzakelijk gewor
den doordat de schots afbrokkelde. Het
drijvende station bevond zich op 450 mijl
ten noorden van Point Barrow, de noor
delijkste punt van Alaska.
HERVATTING GESPREK
MET WEST-DUITSLAND
Het ministerie van buitenlandse zaken
heeft desgevraagd meegedeeld dat de
staatssecretaris van buitenlandse zaken,
dr. H. R. van Houten en de staatssecre
taris van verkeer en waterstaat, de heer
E. G. Stijkel, dinsdag te Bennekom met
Westduitse regeringsautoriteiten zullen
spreken over de hangende kwesties.
Staatssecrtaris maakt
eind aan broodoorlog
De staatssecretaris van economische
zaken, dr. G. M. J. Veldkamp heeft beslo
ten met ingang van maandag voor Haar
lem, Heemstede en Bloemendaal een
minimum-broodprijs vast te stellen van
39 cent voor het ongesneden witbrood.
De andere broodsoorten zullen in ver
houding tot deze prijs worden gebracht.
Het is de eerste keer, dat de regering
ertoe overgegaan is een minimumprijs
voor het witbrood vast te stellen. Deze
prijs wordt voor Haarlem beslist te laag
geacht. Het besluit betekent echter een
einde aan de broodoorlog, die in sep
tember begonnen is.
Parijse modeontwerpers zeggen:
Parijse
mode-ontwer- teint moet zo dachten lengte
pers zijn het eens: De de Parijse ontwerpers
van 1960 is bru- transparant als porselein
ook lang, zijn.
zeggen de ontwerpers, ge
middeld 1.70 meter. En
slank natuurlijk, en elegan
tie en persoonlijkheid zijn de garderobe
de soms bedrukt met donkere
of bloemmotieven. De tin
ten zijn veelal zandkleurig,
marineblauw, oranje, hei-
zwijgzame modc-koningeCi rood. biljartgroen
hebben ontfutseld. Ontwer- Pasteltinten,
pers, over 't algemeen
voor haar belangrijker dan
zullen ontwerpen. Het eenmaaI
de welgevormde gelaats- zal allemaal bijzonder
kort of opgestoken haar, vrouwelijk silhouet; geen
dat haar ovale gelaatsvo
achtige sfeer van hun
modehuis wel eens
dingen, dje zij eigen
lijk niet wilden zeggen.
Ten slotte de Parisienne.
die er anno 1960 gekleurd
op staat: zij dient wil zij
de ontwerpers te vriend
houden een jaar lang
aarzelen tussen het zeer
sofistische type van dé af-
„De gelopen winter
buitenissigheden; geen op-
natuurlijk heef zichtig gedoe en zo; de
goed accentueert. Haar taille op de natuurlijke stoffen zullen lichter en „kind-vrouwtje
ogen zijn groot en haar plaats en een redelijke soepeler zijn dan ooit, voorgaande
de onderminister van financiën, Vaïerjr
d'Estaing.
President De Gaulle heeft gisteren
Louis Joxe benoemd tot minister van
onderwijs, als opvolger van Boulloche,
die zijn functie ter beschikking stelde
uit protest tegen de nieuwe ooMrwijs-
wet. Joxe is Frans ambassadeur in Mos
kou en Bonn geweest. Hij speelt geen
vooraanstaande rol in de Franse poli
tiek.
Het Franse kafbtnet. bestaat nu nog
maar uit weinig politieke topfiguren. Al
leen premier Debré en minister Soustell»
kan men als zodanig beschouwen. Ver-
wacht wordt dat de nieuwe minister van
financiën, Baumgartner, de volledige in
wisselbaarheid van de frank tot een feit
zal maken.
Frankrijks nationaal defensiecomité,
dat slechts zelden wordt bijeengeroepen,
heeft gisteren onder voorzitterschap van
De Gaulle vergaderd. Er zou zijn gespro
ken over de Franse atoornbomproef in de
Sahara. Parijs heeft vorige weck nieuwe
voorschriften uitgegeven voor het bur-
gerluchtvaartverkcer over de Sahara.
Zes militairen
met bevriezings
verschijnselen
Bij zes militairen, die deelnamen aan
een oefening bij Oosterhout ,zijn lichte
bevriezingsverschijnselen gesignaleerd.
De betrokkenen zijn opgenomen op een
ziekenzaaltje in Gilze-Rijen en men ver
wachtte, dat zij dit weekeinde toch met
verlof zouden kunnen gaan. De oefening
werd gehouden door de 12de gevechts
groep, die daartoe van Arnhem via OLden-
zaal was overgekomen naar Oostenhout,
waar het corps commando-troepen als te
genstander fungeert. De militairen moes
ten de nacht in tenten doorbrengen, maar
velen maakten van de door boeren en
burgers geboden gelegenheid gebruik om
in stallen en schifren te overnachten.
Van de zijde van de militairen is erover
geklaagd, dat men reeds op de reis naar
het oefenterrein te veel kou had opge
daan, omdat de voertuigen onvoldoende
beschutting boden. Ook zouden de rant
soenen, die men had meegekregen, be-
Vorst mindert
(Van ome weerkundige medewerker)
r\F. WINTER in ons land heeft in de
afgelopen nacht een flinke tegenslag
te incasseren gehad. Toen het gisteravond
nog helder was, daalde het kwik in Rot
terdam tot min. 9. Valkenburg tot min. 6,
Ypenburg min 5 graden C., maar daarna
kwam er van het noorden een dik wol
kenveld binnendrijven van de Noordzee,
waarvan de aanwezigheid tot de avond
uren onbekend was gebleven. Alleen in.
oost-Brabant en zuid-Limburg, waar de
bewolking eerst na middernacht ver.
scheen,, daalde het kwik nog tot min
twaalf a veertien graden.
Een storing die over de Noordzee in
de richting van noordwest-Duitsland-
trekt, veroorzaakte vandaag een zuidwes
tenwind, waardoor het kwik vanmorgen
in het gehele kustgebied al tot om het
vriespunt was gestegen.
In de middag is ook hier in het. westen
tijdelijk een lichte dooi mogelijk. Wan.
neer de storing is gepasseerd, draait de
wind naar noordelijke richting met hier
en daar een sneeuwbui en wordt het op
nieuw iets kouder met morgennacht weer
lichte tot matige vorst. Toch is het alge
meen weerbeeld heel wat wisselvalliger
geworden. Hoewel nog niet van een defi
nitief einde kan worden gesproken van
de vorst, is het algemene beeld meer
gaan lijken op een kwakkel winter.
Veranderlijk
De Bilt verwacht tot mor-
genavond
Nu en dan opklaringen,
4»^-.--maar ook plaatselijk enkele
buien. Zwakke tot matige
wind uit noordelijke rich
tingen. Vannacht en morgenochtend
lichte en in het oosten van het land
plaatselijk matige vorst en hier en daar
mist. Morgenmiddag temperaturen om
het vriespunt. (Opgemaakt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zondag 17 januari: zon op 8.41, onder
1659; maan op 21.10, onder 10-02.
Maandag 18 januari: zon op 8.40, onder
17.01. maan op 22.19, onder 10 27.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
VÜ66
Eeltle
Müncher
Zürleb
Ger.ève
Ajsccio
Madrid
Lissabon
gh bew.
gh bew,
