Jan
een
de Hartog vaart met
tjalk door Amerika
Ik SC hrijf
Nederland bepleit
billijke zaak
met om te
behagen"
ALBERT CAMUS
Lot van regenworm
ONOPVALLENDE INTREDE
VAN „ZWARE* FRANK
SOWJET-RAKETSENSATIE
VLAK VOOR TOPGESPREK
5
FjAT IS hij dan Jan de Hartog, schrijver van wereldnaam,
-L' kosmopoliet, zwerver, zeeman, zakenman, Angelsaks, maar
met een warm kloppend en puur Nederlands hart. Men heeft
hem geprezen en in de roem, die over hem werd uitgestort, is
hij gegroeid.
Men heeft hem verguisd,
maar ook dat heeft hem niet
oplezicrig getroffen. Als men
met hem spreekt, is hij
eigenlijk alleen aan het
woord. Hij is de man van
impulsen, van de flitsende
conversatie, van houd en nog
steeds accentloos Nederlands,
van speelse vergelijkingen
de ene keer en van verrassen
de overdenkingen de andere keer.
De zee, het water eigenlijk, is hem alles. Het is aan z'n ogen,
z'n tint en z'n kleding te zien, aan z'n gespierde handen, die
in geen enkel opzicht aan die van een schrijver herinneren.
Aan de wand van de hotelkamer, die hij in Amsterdam betrok
ken had en inmiddels weer verlaten heeft, omdat hij over de
zee naar Amerika is afgereisd hing een gekleurde, wat pri
mitieve kindertekening.
,.Dat ding gaat mee", zei hij, „mee naar m'n boot, die in Ame
rika ligt Kijk er nou eens naar nee, niet half, maar hele
maal Prachtig gaaf Alles staat erop Een jongen
van zes jaar, een schipperskind, is de vervaardiger ervan
Het moet zijn eigen huis voorstellen het mijne in feite
ook
CEFA BRENGT DE FILM
„SCHIPPER NAAST GOD"
WEER IN DE ROULATIE
Luchtvaartonderhandelingen
T'WEE LEDEN van de Nederlandse
delegatie, dié van 7 januari af
in Washington luchtvaartonderhan
delingen zal voeren met een delegatie
van de Verenigde Staten, zijn gister
avond laat van Schiphol met een
K.L.M.-toestel vertrokken.
Het zijn de heren E. G. Stijkel,
staatssecretaris van verkeer en wa
terstaat, en mr. H. J. Spanjaard, di
recteur rijksluchtvaartdienst.
Twee andere leden van dë delegatie,
mir. J. C. Ndeu-wenih-uysen, assistent-ver-
ke&rsadviseur van buitenlandse zaken,
en mr. L. H. S-lotemaker, directeur van
de K.L.M., zijn reeds eerder naar New
York gevlogen.
Aan de besprekingen in Washington
zuiden verder nog deelnemen mr. F. J.
Barend, hoofd van de burgerluchtvaart
in Suriname, mr. E. D. Baiz, vertegen
woordiger van de Antillen, dr. J. C.
Kruisheer, gevolmachtigd minister en
hoofd van de economische afdeling van
de Nedenlandse ambassade te Washing
ton en de heer M. Mourik, tweede han
delssecretaris van de ambassade.
De eerste bijeenkomst van beide dele
gaties wordt geleid door Douglas Dil
lon, onderminister van buitenlandse za-
Staatssecretaris Stijkel zei, voor het
vertrek van Schiphol: „De delegatie
gaat in het volste vertrouwen naar Wash
ington om een redelijke en billijke zaak
tc bepleiten. Voor de Amerikaanse dele
gatie zal het niet gemakkelijk zijn door
slaggevende argumenten te plaatsen
tegenover dit redelijke verlangen van
Nederland. In hoeverre onze argumenten
de Amerikanen zullen overtuigen, kan
ik nog niet voorzien. Daarom acht ik
het juist de komende besprekingen on
bevangen tegemoet te zien. Nederland
heeft ten slotte In brede kringen in Ca-
lifornië, met name in Los Angeles, veel
steun ontvangen bij zijn streven naar
landingsrechten."
De voornaamste wens van Nederland
is, ook landingsrechten aam de West
kust van de Verenigde Staten te verwer
ven. Deze wens een uitbreiding van
de luohfvaartovereerakomst die in 1957
MrVan der Mandele:
Tegenwerking is
onduldbaar
„De opzettelijke tegenwerking, die wordt
ondervonden Inzake de noodzakelijke ver'
lenging van de startbaan op het *vlieg-
veld Zestienhoven Is op den duur vooi
onze stad en ons bedrijfsleven onduld
baar". Deze woorden sprak mr. dr. K.
P. van der Mandele gistermiddag als
voorzitter op de openbare vergadering
van de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rotterdam. Hij deelde
voorts mede, dat er binnenkort lucht-
verbindingen met Duitsland te venvach
ten zijn en vrij zeker ook met Zwitser-
werd gesloten werd reeds eerder af
gewezen.
Op grom dvan een clausule aai de be
staande overeenkomst heeft Nederland
thans verzocht het probleem opnieuw te
bespreken. Van Nederlandse zijde zal
sterk de nadruk worden gelegd op he,
feit dat internationale vervoersmogelijk
heden een wezenlijk deel uitmaken van
onze economisohe activiteiten.
In 1957 hadden slechts de Soamdinacian
Airlines System en de Lufthansa com
merciële rechten op de Amèrikaamse
westkust.
Sedertdien heeft Amerika ook de
BOAC, Air France, Japan Airlines en
de Australische maatschappij Qantas
commerciële luchtvaartrechten op Cali
fornische vliegvelden verleend.
ANLEIDING van ons bezoek
aan Jan de Hartog was de
film „Schipper naast God", die bin
nenkort door de CEFA opnieuw in
roulatie wordt gebracht. Jan de
Hartog is die schepper ervan, of al
thans de geestelijke vader. Van to
neelstuk is het een rolprent gewor
den. De Bijbel en de zee spelen er
een hoofdrol in, zomede een groep
ongelukkige joodse vluchtelingen,
die het was tijdens de laatste we
reldoorlog nergens aan land
mocht gaan.
Jan de Hartog weet van de zee,
maar ook van de Bijbel. Hij is er
bij opgevoed, thuis zowel als op
school. Z'n vader was hoogleraar in
de theologie, z'n grootvader even-
De eerste was zo verstandig
hem terug te halen, toen hij op jeug
dige leeftijd naar zee wegliep en
legde hem later geen strobreed in de
weg, toen hij, na het verlaten van
de school, de stem van z'n hart wilde
volgen. Hij voer voor de mast, eerst
op de sleepvaart,. toen op de hout
vaart en ook nog eentijdje bij de
Amsterdamse havenpolitie. Toen hij
achter de mast wilde gaan varen
op de Kweekschool voor de Zeevaar!
had hij de nodige diploma's gehaald
/as de crisis van de dertiger ja-
filosoof van het klare denken
(Va
kunstredactie)
ALBERT CAMUS was de filosoof van
het verzet. Het verzet dan genomen
in een algemene menselijke zin, een be
strijding van alles wat de mens en het
leven belaagt. De grote vraagstukken, die
hem bezig hielden zijn het wereldleed,
het onrecht, en de onoprechtheid. Men
heeft hem wel eens een religieus mens
zonder godsdienst genoemd.
En inderdaad strijdt Camus met een hei
lige overgave tegen het kwaad Hij
wil echter van het Christendom, dat
volgens hem de verlossing alleen maar
aan het eind der tijden stelt, niet we
ten. Hij daarentegen wil de aarde
trouw blijven, „leren als mens te le
ven en te sterven en weigeren een
God te zijn." Hij verwacht het ook
niet van de sociale heilsleren (zoals
het communisme) die het in he* ab
solute zoeken; een mens moet volgens
hem geen God willen zijn, maar zich
zijn beperkingen welbewust, doen wat
hem als mens te doen staat: dit is
zich verzetten tegen alles wat de men
selijke waardigheid belaagt volgens
de wetten van het klare denken
Met andere existentialisten zoals Sartre
is ook Camus ervan overtuigd, dat het
leven absurd is, maar de mens is het
wezen, dat door zijn denken zich hier
van bewust kan zijn en moedig de
strijd tegen de absurditeit kan opne
men, waarbij het klare denken hem de
weg wijst.
In Le mythe de Sisyphe en zijn 1' Homme
révolté heeft deze bekwame schrijver
zijn gedachten neergelegd. Laatstge
noemd boek beëindigt hij als volgt:
„Het klare denken wijst alle vergod
delijking af en wil in aller strijd en
lot delèn. Wij kiezen de trouwe aarde,
het heldhaftige en sobere denken, de
scherpzinnige handeling, de edelmoe
digheid van de wetende mens. In het
klare licht blijft de wereld onze
eerste en onze laatste liefde Wij
kunnen allen leven en herleven, op
voorwaarde dat de mens de mens wil
181) Mogen we va
het lot van de regenwe
wordt daarbij toegege
een weinig appetijtelijk voorkomen
heeft, vooral wanneer bü zich in grote
welstand bevindt, maar daar staat dan
ook direct tegenover, dat zijn lol
deze plaats licht slechts een korte tüd verdragen
neming met en zij hebben dan de keus weer in
Volmondig de aarde te verdwijnen en aan be-
dat dit dier nauwdheid te sterven, óf hun onder
gang te vinden aan de oppervlakte.
Daarom treffen we na sterke regen
val zulke grote hoeveelheden regen
wormen boven de grond aan. Vooral
s vaderland allesbehalve benijdens- op humusgrond, die door zijn s
stelling een gewild milieu i
Zeker, in het visseizoen heeft de wonnen is, doch voor hen het nadeel
regenworm over opgetogen belangstel- heeft Juist bü grote vochtigheid bil
ling van de zijde der hengelaars zeker zonder zuurstofarm te zijn. Mocht u
niet te klagen, maar deze hartelijk- deze dieren, wat vrü veel voorkomt,
heid is hoogst eenzijdig en leidt niet bi) langdurige regens zelfs op de weg
tot zün lichamelijk welzijn. Dit buiten aantreffen, weet dan, dat ze geen
beschouwing latend, moeten we erop plezierig wandelingetje ondernemen,
wijzen, dat het leven maar dat zij
van de regenworm
één grote tragiek is.
Bij regen ver-
schijnt hjj aan de
oppervlakte. Geen
wonder, want de
drijfnatte aarde be
zorgt hem zuurstof
gebrek en dus adem
nood. De regenworm
poogt hieraan te ontkomen door rus- grote hitte weliswaar plezierige koel-
teloos in de aarde om te woelen, maar kan brengen, maar in bepaalde
dit brengt hem geen baat. Daarom perioden heftig te keer kan gaan en
werkt hij zich ten slotte naar de dan grote rampen kan veroorzaken,
oppervlakte, waar hij weliswaar vrijer we herhalen, weet u, dat die wind
kan ademen, doch waar hem de dood Voor het leven op aarde een levens-
wacht in de gedaante van vele vüan- noodzaak is?
den en ook in de vorm van het dag
licht. Regenwormen kunnen dit dag- Daarover een volgende keer.
TOCH IS
HET ZO!
isteloze vlucht
trachten hun nood
lot te ontgaan, een
noodlot, dat hen
zowel onder als
boven de grond be
dreigt.
Over noodlot ge
sproken, weet u, dat
wind, die bij
begrijpen en aanvaarden wil de grens
door het licht van het klare denken
gesteld".
Camus vertolkte met deze denkbeelden
de houding van het moderne existentia
lisme, dat de mens terugwerpt op zijn
eigen verantwoordelijkheid. Zijn den
ken echter wordt gedragen en geïnspi
reerd door een grote liefde tot de
medemens. Dikwijls was hij in zijn uit
spraken heel dicht bij de rijkdom van
het Evangelie, dat ook leeft uit de lief
de, maar dan uit de liefde, die nog
uitnemender was: uit de Liefde van
God tot zijn gevallen creatuur.
Camus, bang voor de zelfvergoddelijking
van de mens, waaruit dodelijke absolu
tistische stromingen zijn voortgekc
wilde krampachtig bij de
blijven staan, maar heeft nimmer b
grepen, dat het Evangelie voor
mens uitkomsten geeft, die uitga,
boven nood en dood. omdat God Zelf
ingrijpt in de absurditeit van het be-
Had hij langer geleefd, wellicht had hij
dan begrepen, dat het met de mens
niets is gedaan en dat zelfs het „klare
denken" maar een houten zwaard is;
dat zonde en dood alleen overwonnen
worden door het offer van Gods Een-
Niettemin mogen wij met eerbied Albert
Camus gedenken, want hij heeft geleefd
uit de liefde voor de mens.
Protest Evert Vermeer
tegen antisemitisme
Op de nieuwjaarsbijeenkomst van de
Partij van de Arbeid die gisteravond te
Wee-sp is gehouden, heeft de partijvoor
zitter, de heer E. Vermeer, gesproken
over de antisemitische betogingen van
rond de jaarwisseling. De gebeurtenissen
in Duitsland, Oostenrijk, Engeland, de
Verenigde Staten en ook in het klein in
ons land, slaan ons met verbijstering,
aldus de heer Vermeer, en we vragen
ons af hoe dit zo kort na 1945 kan ge-
We hadden gedacht, zo zei hij verder,
dat hetgeen in de oorlogsjaren is ge
beurd, zulk een diepe indruk had ge
maakt, dat we generaties lang het anti
kwijt zouden zijn. We nemen
deze
,d.A. verwacht, dat de regering in
ons land er nauwlettend op zal toezien
wat ex-nazi's of elementen die verkeerd
zijn geweest in de oorlog, doen.
Spreker betrok in zijn toespraak ook
de vrijlating van de SD-agent Berends,
die de provincies Gelderland en Overijs
sel niet meer mag betreden. Dit zijn in
het bijzonder de mensen tegen wie we
moeten waken, zei hij.
ren in richt en alleen daarom ge
raakte hij aan wal.
Aan lager wal kwam hij echter niet
Hij ging schrijven onder het in overmoèc
gekozen pseudoniem F. R Eckmar
voorlopig alleen nog detectives regis
seerde toneelstukken en deed aan de film
Toen plotseling, het was in 1940, sloeg
zijn boek „Hollands Glorie" als een me
teoriet in op de boekenmarkt. Het was
het eerste jaar van de bezetting en dat
Nederland o-p dat moment alles van de
vrijheid en ruimte van de zeeman wilde
proeven, was om meer dan een reden
begrijpelijk. Twaalf maanden later had
het manuscript een oplage van honderd
duizend bereikt en daarmee alle records
van voorafgaanden. vaderlandse best
sellens gebroken.
Voor de wind
Sinds die tijd is het de thans 46-jarige
Jan de Hartog steeds voor de wind ge
gaan, zij het dat er hoogte- en dieptepun
ten waren. Met „Schipper naast God", in
de oorlog ais toneelstuk ontstaan en na
de oorlog tot film verwerkt, verkreeg hij
zijn eerste wereldfaam. Het eveneens ver
filmde toneelstuk „Het Hemelbed" volg
de, de romans „Gods Geuzen", „The Lost
Sea", „The Distant Shore" en ,De kleine
Ark". Filmscenario's schreef hij ook, ove
rigens niet van zijn eigen werk, doch
deze zijn tot nu toe nog niet in produktie
gekomen.
„Mijn grootste financiële succes,"
vertelde Jan de Hartog, die in 1947
met een stiefdochter van de bekende,
Engelse toneelschrijver J. P. Priestley
huwde, is „Het Hemelbed"
Londen, waar het stuk zijn première
beleefde, lukte het aanvankelijk niet
zo, maar op het New Yorkse Broad
way begon de victorieIn bijna
alle landen van de wereld is of wordt
het gespeeld en alleen in IJsland
heeft het al mèer dan vijfhonderd
vertoningen gehaald.. De film, die
Hollywood ervan maakte, doet het
ook goed, vooral ln Amerika en
Toen we de auteur vroegen wat hij als
zijn beste boek beschouwde, aarzelde hij
geen moment. „Het volgende", antwoord
de hij, „en als dat uit is, weer het vol
gende. ,Maar laat ik er niet helemaal een
raadsel van maken„De Kleine Ark".
geschreven na de stormramp van 1953,
toen ik met m'n boot ln de Zeeuwse wa
teren lag. wekt nog altijd een grote liefde
bij me opHet verscheen gelijktijdig
in Amsterdam, Parijs, Londen en New
York
We vroegen niet verder, daar we wisten
wat Jan de Hartog met de opbrengsten
van dit boek heeft gedaan. De eerste ja
ren zijn de slachtoffers van de watersnood
ermee bedeeld, middels een speciaal ln
het leven geroepen fonds. In het laatste
jaar het is nog geen twee maanden
geleden hebbëri d^lhwpners van PréJjsr
ervan geprofiteerd, het "jammerlijk ge-
'eisterde stadje aan de Franse Rivièra,
lat de schrijver zo heel goed kent.
Dagelijks bestuur
van de C.M.A.
afgetreden
Moeilijkheden in het dagelijks bestuur
van de Nederlandse afdeling van Chris
tian and missionary alliance, een van
de grootste Amerikaanse geloofszendin-
gen, hebben tot gevolg gehad dat het
dagelijks bestuur in zijn geheel is afge
treden. De voorzitter, de heer L. de
Graaf te Alphen a. d. Rijn, de pennings-
meesteresse, mej. M. Allaart te Leiden en
de secretaris, de heer D. J. Tessellhof
te Driebergen, hebben zich uit het werk
teruggetrokken.
De Nederlandse afdeling beschikt ln
Wassenaar over een bureau waarvan de
heer Könemann. oud-zendeling van de
Christian and missionary alliance, de
leiding heeft. Het Nederlandse comité
heeft een aantal zendelingen uitgezon
den naar het gebied van de Wissel
meren en naar de Baliemvallei. Onder
hen bevindt zich de jonge arts, de heer
Knibbe uit Leiden, die in de Baliemval
lei een medisch werk heeft opgebouwd.
De uitzending van deze zendelingen was
mogelijk gemaakt door Nederlandse ge
lovigen uit vrijwel alle kerkgemeen
schappen die het werk individueel
steunden.
POLITIECOMMISSARIS
MET ZIEKTEVERLOF
Binnenkort is de ontslagaanvrage te
verwachten van de heer H. A. G. Her
mans, commissaris van politie te Venlo,
zulks wegens gerezen beleidsmoeilijk-
heden. De heer Hermans, die reeds enige
tijd met ziekteverlof is, was sinds 1948
commissaris van politie in Venlo. Hij
zou enkele agenten overigens in hun
eigen tijd hebben laten helpen bij de
bouw van een vakantiewoning.
Schipper
Ondanks zijn successen is Jan de Hartog
een zeeman gebleven. Niet alleen in hart
en nieren, zoals dan wordt gezegd, maar
ook in de praktijk, 't Grootste deel van
het jaar woont hij op een tjalk, een echte,
veertig jaar oud en van Friese origine.
Zijn schip, de „Rival" is nog volledig zee
waardig Het ligt momenteel ln Texas en
zowel de zwaarden als de Oudhollands
ingerichte kajuit trekken veel bekijks.
„Met de „Rival"," verklaarde hij, „heb
ik in de afgelopen jaren heel Frankrijk
doorkruist en ook een deel van de Mid
dellandse ZeeHet schip meet 146 ton
en ik kan teel verklaren, dat het vaak
heel wat moeite kost zo n Franse sluis
door te komenHet is centimeterwerk.
telkens weer, want nauwelijks ben je
moet je net zoveel sluizen do*
dagen in het jaar zijn
Ook de Noordzee en de Zeeuwse wa
teren zijn Jan de Hartog op zijn „Rival"
niet vreemd. En sinds het vorige jaar
zwerft hij door de Verenigde Staten,
waar zoveel rivieren en kanalen zijn,
dat hij volgens zijn zeggen, wel dertig
jaar zou kunnen varen, zonder ook maar
één keer op het zelfde plekje terug te
komen
„Ik heb er eerst nog over gedacht", zei
hij, „met de tjalk de Oceaan over le
steken Maar ik heb dit plan toch
moeten laten varen, niet omdat mijn
schip het niet zou halen, maar omdat de
golven het waarschijnlijk helemaal zou
den ontwrichtenDe passaatwind
moet men zich niet voorstellen als ee:
onschuldig mannetje met bolle wangen.
Hit rukt en hij wrikt en laat van eei
tjalk slechts weinig in de voegen
Wat zijn Jan de Hartogs plannen voo
de toekomst?
Zijn antwoord was indirect,
isverstand vatbaar.
Boeken
„Ik blijf de eerste jaren varen." zei
hij, „want fysiek kan ik het nu nog
aanBegrijp me goed, ik ben geen
man, die zich door anderen op het water
wil laten wiegenIk wil het zelf
doen en de bemanning ben ikAls
je schipper van een boot bent, kun je
geen toneelstukken schrijven, terwijl, je
ook niet aan filmscenario's moet begin
nenVoor het ene zowel als het an
dere moet je op de plaats van uitvoe
ring zijn, m.a.w.: in het theater of in de
i goed. gezond, stérk en voordelig! hemdjes 0.75-1.60
Zbeüma DUBBEL-RIBSTEEK ONDERGOED
broekjes 0.85-1.45; 2-16 jaarook in wol en witte katoen
Jan de Hartog, aan het roer
van zijn tjalk „Rival", op zijn
zwerftocht door de wereld.
filmstudio.... Romans schrijven
ren gaan echter heel goed samei
komt tot rust, je behoeft je van
moer om je heen weimg aan te trekken
en aan het roer heb je tijd te
figuren te scheppenIk wil hiermee
niet zeggen, dat ik voorlopig geen
neelstukken of filmscenario's zal schrij
ven, want er kunnen zich omstandighe
den voordoen, die je er plotseling toe
dwingenMijn naaste toekomstplan
nen staan echter in het teken
boek en daarvoor ben ik ook in Neder
land, want ik ben bezig met e<
trilogie, die ook in het Engels
Frans zal verschijnen
Nog één keer bulderde de auteur
het uit, plotseling, alsof
tenen hadden getrapt. Het was, toen
we hem vroegen hoe hij zichzelf als
schrijver zag: als een man, die
schreef, omdat hij tot schrijver ge
roepen was, of als een man, die eerst
de behoefte van het publiek had be
studeerd en pas daarna de pen
„Zeg nou meteen wat je bedoelt", zei
hij met vlammende ogen. „Ben ik erop
uit het publiek te behagen, of niet?
Welnu, ik durf te zeggen, dat ik het
publiek nog nooit naar de ogen heb
gekekenIk schrijf niet om te beha
gen en ik zal dit ook nooit doenAl
leen in Nederland beweert men dat, maar
in landen waar ik minder gelauwerd ben,
wordt ik alleen als' een teemanvërtèllcr
beschouwd
In alles is Jan de Hartog een Neder
lander gebleven. In zijn taal, die ge
spierd en beeldenrijk is, in zijn liefde
voor het water, in zijn hart en in zijn
geest. Ook in zijn gevoel, dat moe;-
'ijk dulden kan, dat juist in zijn eigen
kleine vaderland de meeste pennen
over hem in beweging zijn geweest.
Munthervorming in Frankrijk
GISTEREN heeft de nieuwe
Franse frank, die een waarde
heeft van honderd oude franken in
gemunte vorm zijn intrede gedaan,
zij het zeer onopvallend. Enkele
banken zijn begonnen met de af
levering van de nieuwe geldstuk
ken van 1 en van 5 franken. Deze
dragen de afbeelding van de beken
de zaaister, die in Frankrijk het
symbool blijft van de welvaart van
„la belle époque", de jaren rondom
1900. Ook dragen zij nog steeds het
devies „vrijheid, gelijkheid en broe
derschap".
Bij de Bank van Frankrijk zegt men
dat het jaar zal duren om volledig
de oude Franse franken te vervanger
door de nieuwe „zware" munten, welke
An-toLne Piinay wenste voor een betere
vertegenwoordiging van Frankrijk op de
financiële markten.
Van heden af geeft de Bank var
Frankrijk ook nieuwe biljetten-uit, maar
de voorstellingen op deze biljetten zu'
len geen verandering te zien geven. Al
leen zal Victor Hugo in nieuwe munten
vijf frank waard zijn in plaats van
voorheen 500 frank en Napoleon 10"
nieuwe franken inplaats van 10.000 „Lich
te" franken.
In deze periode zullen de oude mun
ten en biljetten dus zonder enige for
Radio-Boedapest meldt:
VOLGENS MEDEDELINGEN van
radio-Boedapest h&eft Rusland
oak voor de komende topconferentie
(16 mei in Parijs) een verrassing in
petto. In een bericht uit Moskou M©t
men doorschemeren, dat passend
in de traditie om vlak voor grote
gebeurtenissen de aandacht van de
wereld te vestigen op Rusland
begin mei een nieuwe Sowjet-raket
sensatie zal worden gelanceerd:
„misschien een bemande Spoetnik".
Bevoegde Sowjet-geleerden, aldus de
mededelingen uit Boedapest, hebben ver
klaard, dat het ook een raket kan zijn
die op de maan landt en daar foto's
maakt; een raket die Mars en Venus tot
doel heeft of een Spoetnik die naar de
aarde kan terugkeren.
Door het Witte Huis in Washington
werden gisteren de nieuwjaarswensen
gepubliceerd, die Elsenhower en
Chroesjtsjef hebben uitgewisseld.
In lange, beeldrijke volzinnen, zegt
Chroesjtsjef, dat de uitwisseling van be
zoeken door staatslieden van de twee
landen een historisch keerpunt in de be
trekkingen teweeg zou kunnen brengen
„die leidt tot de verlossing van alle vol
ken van de vrees voor oorlog".
De wens van Eisenhower is korter en
meer terughoudend- „De Verenigde Sta
ten streven naar het tot stand brengen
van een rechtvaardige en duurzame vre
de in een wereld waar alle kwesties met
vreedzame middelen worden geregeld.-Ik
kan u verzekeren, dat mijn regering haar
uiterste best zal blijven doen om dit te
bereiken".
Ook Roswell Garst, de Amerikaanse
boer uit Iowa, die de Russische premier
vorig jaar op zijn boerderij ontving, ont
ving antwoord op zijn nieuwjaarswens
aan Chroesjtsjef. In een brief, die open
baar werd gemaakt door het Russische
persbureau Tass, schrijft de Russische
premier, dat de Russen veel verwachten
van het aanstaande bezoek van Eisen
hower aan Rusland.
„Ilij zal een welkome gast zijn",
schrijft Chroesjtsjef. Over de ont
wapening deelt hij mee: „Het is on
zinnig grote hoeveelheden oorlogs
tuig te verspillen wanneer het geld
kan worden besteed aan het verhogen
van de levensstandaard en het verle
nen van hulp aan de achtergebleven
gebieden".
Fregat Kortenaer naar
Nieuw-Guinea
Op 6 januari zal Hr. Ms. fregat Korte
naer naar Nieuw-Guinea vertrekken.
Het schip staat onder bevel van kapi
tein-luitenant ter zee J C. K. Leeksma.
Het betreft de periodieke aflossing van
schepen.
De Kortenaer doet de volgende ha
vens aan: Malta 13/14 jan Suez 17 jan.;
Aden 21 jan.; Colombo 27/30 jan.: Fre-
mantle 9/10 febr.; Hobart 15/18 febr.;
Sydney 20/23 febr. Op 3 maart wordt
het schip in Biak verwacht.
Mr. Kokosky in hoger
beroep ook berispt
In hoger beroep heeft het hof van
discipline te Amsterdam de uitspraak
bevestigd van de raad van toezicht van
de Amsterdamse orde van advocaten,
waarbij mr. R. P. Kokosky werd berispt
omdat hij, optredende als raadsman van
het echtpaar Meulenbelt, „is tekort ge
schoten in eerbied voor de rechterlijke
Deze uitspraak moest openbaar worden
gemaakt door ophanging gedurende vier
weken in de praktlzijnssociëtelt der ad
vocaten in het paleis van justitie te Am
sterdam. Juist voor deze periode is die
ruimte voor de pers niet toegankelijk.'
maliteit of verklaring i-n om-loop blijven.
Alleen zal hun waarde in nieuwe fran
ken het honderdste deel zijn van het
cijfer in lichte franken dat zij dragen.
Zij zullen echter uit de circulatie ver
dwijnen naarmate de banken ze kunnen
vervangen door nieuwe geldstukken of
biljetten. Het ligt in dc bedoeling geld
stukken uit te geven van afnemende
waarde tot 1 nieuwe centime toe. Men
heeft geprotesteerd tegen het feit, dat
er geen voorzieningen getroffen zijn i
geldstukken jj
i 25 nieuwe centimes.
Amsterdamse haven
sterk getroffen
De Amsterdamse haven heeft in 1959
de terugslag sterker gevoeld dan de
andere Westeuropese havens van Antwer
pen tot Hamburg, aldus de voorzitter van
de kamer van koophandel, mr. D. A. Del-
prat. Voor de industrie hadden de gun
stige factoren de overhand. De zware
machine-industrie kon moeilijker mee-
men. De scheepsbouw bleef achter.
De nadelen van de Indonesische maat
regelen deden zich in sommige sectoren
sterker gevoelen, zoals de liquidatie van
de stapelmarkten voor Indonesische ta
bakken en thee, en schade aan handel,
industrie, scheepvaart, bank- en verzeke
ringsbedrijf en cultures.
De grootste spoed is nodig bij verbete
ring van de IJmond, daar anders Am
sterdams positie in het Westeuropese
verkeer niet gehandhaafd kan blijven.
Zowel de Hem- als de Coen- en IJ tunnel
zijn onmisbaar.
Als de Euromarkt en de Europese Vrij
handelsvereniging gescheiden blijven, zal
Nederland niet moeten schromen om
door paarsgewijze onderhandelingen te
redden, wat er te redden valt. Bij vrijere
ldonvorming moet de grootste behoed
zaamheid worden betracht, aldus spreker.
Censuurrapport
D c T U d/M a a s b o d e publi
ceert een artikel, waarin prof. F.
Duynstee scherpe kritiek levert
op hei eensuur-rapport
Het
het niet onder ede horen van de getui
gen. Dat het voor de commissie op
grondslag van haar status niet mogelijk
was getuigen onder ede te horen, is wel
duidelijk, maar daarom ware het o.i.
beter geweest, als wij hierin een parle
mentaire enquêtecommissie hadden zien
optreden. Het tweede onbevredigende
aspect is het onvolledige karakter van
het gepubliceerde verslag van de com
missie. Ook dit is, naar wij graag aan
nemen. onvermijdelijk, maar een ge
deeltelijke publikatie noopt welhaast tot
allerlei vraagtekens en lot vrees voor
enige onbewuste eenzijdigheid. Op enkele
punten krijgt de aandachtige lezer een
weinig scherp beeld van de feilen, ter
wijl het wat vage beeld niettemin in de
hele beoordeling van de zaak een pre
ponderate rol speelt. Een derde on
bevredigend aspect wordt geleverd door
de omstandigheid, dat men na bestu
dering van het rapport de sterke indruk
krijgt, dat onwettige censuur praktisch
in Nieuw-Guinea noodzakelijk is en
blijft, maar dat deze factor niet vol
doende tot gelding komt bij de visie
van de commissie op de rol van de heer
Van Beek, de hoofdpersoon in dit drama.
Verder schrijft prof. Duynstee:
Als wij onze eindindruk in enkele
regels samenvatten, dan geloven wij, dat
in Nieuw-Guinea dingen zijn gebeurd,
welke voor een veel belangrijker deel
als de commissie zegt, ook in West-
Europa geenszins ondenkbaar of onwaar
schijnlijk zijn, ook al is men daarginds
in de gespannen situatie duidelijk te ver
gegaan. Hoofdzaak hierbij is, dat men
blijkbaar dilettantisch te werk is ge
gaan. Het is o.i. onvermijdelijk, dat bij
allerlei inlichtingenarbeid zelfs bij
die terzake van opsporing van strafbare
feiten zo nu en dan dingen voor
komen, welke de wet niet toelaat. Zo
dra zulke dingen naar buiten komen, is
Holland in last. Maar het is dan als
regel onbillijk de man die in feite het
vuile werk opknapte, de laan uit te
sturen, ln de tijd van de zuivering heb
ben wij dit soort „oplossing" helaas
menigmaal waargenomen.
